Πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:

Απόφαση αριθ. 1622/2006/ΕΚ για τη θέσπιση της εκδήλωσης «Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης» για τα έτη 2007 έως 2019

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ;

Θεσπίζει την εκδήλωση «Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης» (ΠΠΕ) και καθορίζει τη διαδικασία επιλογής των πόλεων που θα λάβουν τον τίτλο κατά τα έτη 2013 έως 2019, καθώς και το σύστημα παρακολούθησης των προετοιμασιών μέχρι το έτος της εκδήλωσης.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Το πολιτιστικό πρόγραμμα και η ευρωπαϊκή του διάσταση

Ο φάκελος της κάθε υποψήφιας πόλης θα περιλαμβάνει ένα πολιτιστικό πρόγραμμα που πρέπει να πληροί ορισμένα κριτήρια, τα οποία χωρίζονται σε δύοκατηγορίες:

• «ευρωπαϊκή διάσταση», η οποία συνεπάγεται την εντατικοποίηση της συνεργασίας μεταξύ των πολιτιστικών φορέων σε όλα τα επίπεδα. Το πρόγραμμα πρέπει επίσης να αναδεικνύει τον πλούτο της πολιτισμικής πολυμορφίας της Ευρώπης και τις κοινές πτυχές των ευρωπαϊκών πολιτισμών
• «πόλη και πολίτες» που στοχεύει στην προσέλκυση του ενδιαφέροντος των πολιτών για την εκδήλωση σε τοπικό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο και την ενίσχυση της μακροπρόθεσμης πολιτιστικής ανάπτυξης της πόλης.

Το πρόγραμμα διαρκεί συνήθως ένα έτος. Στις χώρες των οποίων οι προετοιμασίες για την εκδήλωση θα αναγνωριστούν ως άριστες θα απονεμηθεί το βραβείο Μελίνα Μερκούρη (από το όνομα της ελληνίδας Υπουργού Πολιτισμού που εισήγαγε την ιδέα της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας). Το βραβείο απονέμεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη».

Διαδικασία επιλογής

• Κάθε χρόνο, η εκδήλωση φιλοξενείται σε δύο χώρες της ΕΕ.
• Η διαδικασία επιλογής περιλαμβάνει τέσσερα στάδια:

• 1.

  υποβολή αιτήσεων: οι ενδιαφερόμενες χώρες της ΕΕ δημοσιεύουν μια πρόσκληση υποβολής προτάσεων το αργότερο έξι έτη πριν από την προγραμματιζόμενη έναρξη της εν λόγω εκδήλωσης. Οι ενδιαφερόμενες πόλεις έχουν τουλάχιστον 10 μήνες περιθώριο από την ημερομηνία αυτή για να υποβάλουν την αίτησή τους.

• 2.

  προεπιλογή: το αργότερο πέντε έτη πριν από την έναρξη της εκδήλωσης, η κριτική επιτροπή συνεδριάζει για την εξέταση των προτάσεων και την προεπιλογή των πόλεων που θα κληθούν να ακολουθήσουν τη διαδικασία. Η επιτροπή αυτή αποτελείται από 13 εμπειρογνώμονες, επτά από τους οποίους διορίζονται για τρία έτη από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών. Τα υπόλοιπα έξι μέλη επιλέγονται από τις ενδιαφερόμενες χώρες της ΕΕ.

• 3.

  τελική επιλογή: εννέα μήνες μετά την πρώτη συνεδρίαση για την επιλογή, η επιτροπή συνεδριάζει ξανά προκειμένου να εξετάσει τα προγράμματα των προεπιλεγεισών πόλεων, τα οποία θα έχουν εμπλουτιστεί με περισσότερες λεπτομέρειες, και να εισηγηθεί την ανακήρυξη μίας εξ αυτών ως «Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης». Στο στάδιο αυτό, η επιτροπή υποβάλλει μια έκθεση στην ενδιαφερόμενη χώρα της ΕΕ και στην Επιτροπή, η οποία περιλαμβάνει επίσης συστάσεις προς την επιλεγείσα πόλη.

• 4.

  ανακήρυξη: τέσσερα έτη πριν από την έναρξη της εκδήλωσης, οι δύο ενδιαφερόμενες για τον τίτλο του εν λόγω έτους χώρες της ΕΕ υποβάλλουν την αίτηση μιας πόλης στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα βάσει των συστάσεων της κριτικής επιτροπής. Το Συμβούλιο ορίζει επίσημα μία πόλη ως «Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης» στα δύο ενδιαφερόμενα κράτη μέλη.

Φάση εποπτείας

• Οι εμπειρογνώμονες που διορίζονται από τα θεσμικά όργανα βοηθούν τις επιλεγείσες πρωτεύουσες να υλοποιήσουν τα προγράμματά τους, ιδίως εξασφαλίζοντας την ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία τους (δηλ. ότι υπάρχει προστιθέμενη αξία που προκύπτει από την ανακήρυξη μιας πόλης ως «Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης» που δεν θα είχε επιτευχθεί από την πόλη (ή τη χώρα) εάν είχε ενεργήσει μεμονωμένα).
• Η ενδιάμεση εποπτεία πραγματοποιείται δύο έτη πριν από την έναρξη της εκδήλωσης και αφορά την πρόοδο που έχει σημειωθεί κατά την προετοιμασία καθώς και την ευρωπαϊκή διάσταση.
• Η τελική εποπτεία πραγματοποιείται το αργότερο οκτώ μήνες πριν από την εκδήλωση, κατά τη διάρκεια της οποίας οι εμπειρογνώμονες καταγράφουν και αξιολογούν τις προπαρασκευαστικές εργασίες. Διαβιβάζουν στην Επιτροπή και στις ενδιαφερόμενες πόλεις μια έκθεση που παραθέτει τα συμπεράσματά τους και την απόφασή τους για την απονομή ή όχι του βραβείου Μελίνα Μερκούρη.

Κατάργηση

Η απόφαση καταργήθηκε με την απόφαση αριθ. 445/2014/ΕΕ που αφορά την ανακήρυξη των πόλεων από το 2020 και εξής. Η απόφαση αριθ. 1622/2006/ΕΚ εξακολουθεί να εφαρμόζεται στις περιπτώσεις των πόλεων που ανακηρύχθηκαν «Πολιτιστικές Πρωτεύουσες της Ευρώπης» από το 2013 έως το 2019.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Η ΑΠΟΦΑΣΗ;

Εφαρμόζεται από την 1η Ιανουαρίου 2007, εκτός από το άρθρο 5 (για την υποβολή αιτήσεων) που εφαρμόζεται από τις 23 Νοεμβρίου 2006.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

• Η εκδήλωση «Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης» εγκρίθηκε από το Συμβούλιο το 1985 και αποτελεί μια από τις πιο δημοφιλείς δράσεις της ΕΕ. Λόγω του υψηλού επιπέδου συμμετοχής των πολιτών και του πολιτιστικού και κοινωνικοοικονομικού αντίκτυπού της, ο αριθμός των πόλεων που συναγωνίζονται για τον τίτλο αυξάνεται κάθε χρόνο.
• Για περισσότερες πληροφορίες, ανατρέξτε στα εξής:
  • Πολιτιστικές Πρωτεύουσες της Ευρώπης (Ευρωπαϊκή Επιτροπή)
  • Πολιτιστικές Πρωτεύουσες της Ευρώπης (ενημερωτικό δελτίο) (Ευρωπαϊκή Επιτροπή).

ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Απόφαση αριθ. 1622/2006/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της, 24ης Οκτωβρίου 2006, για τη θέσπιση κοινοτικής δράσης όσον αφορά την εκδήλωση «Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης» για τα έτη 2007 έως 2019. (ΕΕ L 304 της 3.11.2006, σ. 1–6)

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Απόφαση αριθ. 445/2014/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Απριλίου 2014, για τη θέσπιση δράσης της Ένωσης όσον αφορά τις πολιτιστικές πρωτεύουσες της Ευρώπης για τα έτη 2020 έως 2033 και για την κατάργηση της απόφασης αριθ. 1622/2006/ΕΚ (ΕΕ L 132 της 3.5.2014, σ. 1–12)

τελευταία ενημέρωση 17.07.2017