Πρόσβαση στη δικαιοσύνη στον τομέα του περιβάλλοντος

Η παρούσα πρόταση παρέχει στους πολίτες το δικαίωμα να κινούν διοικητικές ή δικαστικές διαδικασίες κατά πράξεων ή παραλείψεων που αντιβαίνουν στο δίκαιο του περιβάλλοντος. Επιδιώκει επίσης να εφαρμόσει σε κοινοτικό επίπεδο καθώς και στα κράτη μέλη τον τρίτο πυλώνα της σύμβασης για την πρόσβαση στην πληροφορία, τη συμμετοχή του κοινού και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη στον τομέα του περιβάλλοντος (σύμβαση Εrhus). Απώτατος στόχος είναι η βελτίωση της εφαρμογής του δικαίου του περιβάλλοντος.

Πρόταση για οδηγία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα (που υποβλήθηκε από την Επιτροπή).

Η παρούσα πρόταση οδηγίας καθορίζει ομάδα ελάχιστων απαιτήσεων σχετικά με την πρόσβαση στις διοικητικές και δικαστικές διαδικασίες στον τομέα του περιβάλλοντος, ενσωματώνοντας έτσι στο κοινοτικό δίκαιο και σε εκείνο των κρατών μελών, τον τρίτο πυλώνα της σύμβασης Εrhus.

Τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν πως το κοινό (φυσικά ή νομικά πρόσωπα καθώς και ενώσεις, ομάδες ή οργανισμοί που σχηματίζονται από τα άτομα αυτά) είναι δυνατόν να κινήσουν διοικητικές ή δικαστικές διαδικασίες κατά πράξεων ή παραλείψεων των ιδιωτών που δεν σέβονται το δίκαιο στον τομέα του περιβάλλοντος.

Τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν πως το κοινό διαθέτει τη δυνατότητα να προσβάλει διοικητικά ή δικαστικά τις πράξεις ή τις παραλείψεις διοικητικής φύσης που παραβιάζουν το δίκαιο του περιβάλλοντος όταν έχει επαρκές συμφέρον ή όταν αποδείξει την προσβολή δικαιώματος.

Τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν πως οι νομιμοποιούμενοι φορείς (ενώσεις, ομάδες ή οργανισμοί που έχουν αναγνωριστεί από κάποιο κράτος μέλος και έχουν ως αντικείμενο την προστασία του περιβάλλοντος) είναι δυνατόν να κινήσουν διοικητική ή δικαστική διαδικασία για να καταγγείλουν τις παραβιάσεις του περιβαλλοντικού δικαίου, χωρίς να αποδείξουν επαρκές συμφέρον ούτε προσβολή δικαιώματος, εάν η καταγγελία εντάσσεται στο πλαίσιο των καταστατικών δραστηριοτήτων τους καθώς και στο γεωγραφικό τους πεδίο. Οι αναγνωρισμένοι νομιμοποιούμενοι φορείς σε ένα κράτος μέλος είναι δυνατόν να κινήσουν αυτόν τον τύπο των διαδικασιών σε κάποιο άλλο κράτος μέλος.

Το κοινό και οι νομιμοποιούμενοι φορείς με δικαίωμα πρόσβασης στη δικαιοσύνη εναντίον πράξης ή παράλειψης, θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να εισάγουν αίτημα εσωτερικής επανεξέτασης. Το αίτημα αυτό αποτελεί προκαταρκτική διαδικασία που επιτρέπει την πρόσβαση στην αρμόδια δημόσια αρχή του κράτους μέλους πριν να κινηθεί δικαστική ή διοικητική διαδικασία. Θα πρέπει να εισαχθεί εντός τεσσάρων εβδομάδων μετά την ημερομηνία της διοικητικής πράξης ή της παράλειψης. Στη συνέχεια η δημόσια αρχή διαθέτει προθεσμία 12 εβδομάδων προκειμένου να λάβει γραπτή και αιτιολογημένη απόφαση και να την κοινοποιήσει στον συντάκτη του αιτήματος. Η εν λόγω απόφαση περιγράφει τα απαιτούμενα μέτρα προκειμένου να εξασφαλιστεί η συμμόρφωση με το περιβαλλοντικό δίκαιο ή, ανάλογα με την περίπτωση, απορρίπτει το αίτημα. Στην περίπτωση που η αρχή δεν είναι δυνατόν να λάβει απόφαση, πληροφορεί το ταχύτερο δυνατόν τον συντάκτη του αιτήματος. Στην περίπτωση που η αρχή δεν απαντήσει στο αίτημα εντός των προκαθορισμένων προθεσμιών ή όταν η απόφασή της δεν επιτρέπει τη συμμόρφωση με το περιβαλλοντικό δίκαιο, ο συντάκτης του αιτήματος είναι δυνατόν να κινήσει διοικητική ή δικαστική διαδικασία.

Τα κράτη μέλη καθιερώνουν διαδικασία αναγνώρισης των νομιμοποιούμενων φορέων. Είναι δυνατόν να επιλέξουν ανάμεσα σε προκαταρκτική διαδικασία ή σε κατά περίπτωση διαδικασία. Οι νομιμοποιούμενοι φορείς θα πρέπει να εκπληρώνουν πάντα τα ακόλουθα κριτήρια:

Οι διοικητικές και δικαστικές διαδικασίες που προβλέπονται από την παρούσα πρόταση οφείλουν να είναι αντικειμενικές, αποτελεσματικές, επαρκείς, ισομερείς, ταχείς και όχι ιδιαίτερα δαπανηρές.

Η σύμβαση σχετικά με την πρόσβαση στην πληροφόρηση, τη συμμετοχή του κοινού στη διαδικασία λήψης αποφάσεων και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα (σύμβαση του Arhus), υπεγράφη από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα και από τα κράτη μέλη της τον Ιούνιο του 1998. Εκτός από την παρούσα πρόταση, δύο άλλες προτάσεις με ημερομηνία Οκτωβρίου 2003 αποβλέπουν στην οριστική έγκριση της σύμβασης, καθώς και στην εφαρμογή των διατάξεών της στα όργανα και τις υπηρεσίες της Κοινότητας.

Η σύμβαση του Arhus περιλαμβάνει τρεις πυλώνες. Ο πρώτος αναφέρεται στην πρόσβαση του κοινού στην πληροφόρηση, εφαρμόστηκε σε κοινοτικό επίπεδο με την οδηγία 2003/4/ΕΚ για την πρόσβαση του κοινού σε περιβαλλοντικές πληροφορίες. Ο δεύτερος πυλώνας που ενσωματώθηκε στο κοινοτικό δίκαιο με την οδηγία 2003/35/ΕΚ, αντιμετωπίζει τη συμμετοχή του κοινού στις διαδικασίες που αφορούν το περιβάλλον. Τέλος, ο τρίτος πυλώνας αναφέρεται στην πρόσβαση του κοινού στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα. Η παρούσα πρόταση οδηγίας αποβλέπει στην εφαρμογή αυτού του πυλώνα της σύμβασης.

Η σύμβαση του Arhus στηρίζεται στην ιδέα πως η βελτίωση της πρόσβασης του κοινού στην πληροφόρηση και στη δικαιοσύνη, καθώς και η μεγαλύτερη συμμετοχή του στη λήψη των αποφάσεων στον τομέα του περιβάλλοντος θα έχει ως αποτέλεσμα την καλύτερη εφαρμογή του περιβαλλοντικού δικαίου.

Παραπομπες και διαδικασια

Πρόταση	Επίσημη Εφημερίδα	Διαδικασία
COM(2003) 624 τελικό	-	Συναπόφαση COD/2003/246