Κοινοτικό σύστημα οικολογικής διαχείρισης και οικολογικού ελέγχου (EMAS)

Το κοινοτικό σύστημα οικολογικής διαχείρισης και οικολογικού ελέγχου (EMAS) στοχεύει στην προώθηση της συνεχούς βελτίωσης των περιβαλλοντικών επιδόσεων όλων των ευρωπαϊκών οργανισμών, καθώς και της πληροφόρησης του κοινού και άλλων ενδιαφερομένων.

ΠΡΑΞΗ

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 761/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 19ης Μαρτίου 2001 για την εκούσια συμμετοχή οργανισμών σε κοινοτικό σύστημα οικολογικής διαχείρισης και οικολογικού ελέγχου (EMAS). [Βλέπε πράξεις τροποποίησης].

ΣΥΝΟΨΗ

Στόχος του κοινοτικού συστήματος οικολογικής διαχείρισης και οικολογικού ελέγχου (ΕΜΑS) είναι η βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων των ιδιωτικών και δημόσιων οργανισμών όλων των τομέων οικονομικής δραστηριότητας, μέσω:

• της κατάρτισης και της εφαρμογής συστημάτων περιβαλλοντικής διαχείρισης από τους οργανισμούς, όπως περιγράφεται στο Παράρτημα Ι του κανονισμού·
• της αντικειμενικής και περιοδικής αξιολόγησης των συστημάτων αυτών·
• της επιμόρφωσης και της ενεργού συμμετοχής του προσωπικού των οργανισμών·
• της ενημέρωσης του κοινού και άλλων ενδιαφερομένων.

Οποιοσδήποτε οργανισμός επιθυμεί να συμμετάσχει στο σύστημα πρέπει:

• να υιοθετήσει περιβαλλοντική πολιτική προσδιορίζοντας τους στόχους και τις αρχές που διέπουν τη δράση του οργανισμού σε σχέση με το περιβάλλον·
• να πραγματοποιήσει περιβαλλοντική ανάλυση των δραστηριοτήτων, προϊόντων και υπηρεσιών του (σύμφωνα με τα παραρτήματα VII και VI), με εξαίρεση τους οργανισμούς που διαθέτουν ήδη πιστοποιημένο και αναγνωρισμένο σύστημα περιβαλλοντικής διαχείρισης·
• να θέσει σε εφαρμογή σύστημα οικολογικής διαχείρισης (σύμφωνα με το παράρτημα Ι)·
• να διενεργεί τακτικά οικολογικό έλεγχο (σύμφωνα με τις απαιτήσεις του παραρτήματος ΙΙ) και να συντάσσει περιβαλλοντική δήλωση, η οποία περιλαμβάνει: περιγραφή του οργανισμού, των δραστηριοτήτων, των προϊόντων και των υπηρεσιών του, την περιβαλλοντική πολιτική και το σύστημα οικολογικής διαχείρισης του οργανισμού, περιγραφή των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των δραστηριοτήτων του, τους στόχους σε σχέση με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, τις περιβαλλοντικές επιδόσεις του οργανισμού και την ημερομηνία της δήλωσης. Η εν λόγω δήλωση πρέπει να επικυρώνεται από επαληθευτή περιβάλλοντος, του οποίου το όνομα και ο αριθμός πρέπει να αναγράφονται στη δήλωση·
• να διαβιβάζει την επικυρωμένη περιβαλλοντική δήλωση στον αρμόδιο φορέα του κράτους μέλους·
• να δημοσιοποιεί τη δήλωση.

Κάθε κράτος μέλος θεσπίζει σύστημα διαπίστευσης των ανεξάρτητων επαληθευτών περιβάλλοντος και εποπτείας των δραστηριοτήτων τους, σύμφωνα με τις διατάξεις του παραρτήματος V. Τα συστήματα αυτά πρέπει να λειτουργούν πλήρως εντός 12 μηνών από την ημερομηνία έναρξης της ισχύος του κανονισμού. Κάθε κράτος μέλος ορίζει τον αρμόδιο φορέα του εντός 3 μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος κανονισμού. Όλοι οι φορείς διαπίστευσης συνέρχονται σε φόρουμ, το οποίο καταρτίζει κατευθυντήριες γραμμές σε θέματα διαπίστευσης, επάρκειας και εποπτείας των επαληθευτών. Καθιερώνεται διαδικασία αλληλοαξιολόγησης, της οποίας σκοπός είναι να διασφαλιστεί ότι τα συστήματα διαπίστευσης ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του κανονισμού.

Προκειμένου να παραμείνει ένας οργανισμός καταχωρισμένος στο ΕMAS οφείλει:

• να επαληθεύει τα στοιχεία που απαιτούνται για την καταχώριση στο πλαίσιο του ΕMAS κατά διαστήματα που δεν υπερβαίνουν τους 36 μήνες και τα στοιχεία που περιέχει η περιβαλλοντική δήλωση κατά διαστήματα που δεν υπερβαίνουν τους 12 μήνες·
• να διαβιβάζει στον αρμόδιο φορέα τις επικυρωμένες ενημερώσεις της περιβαλλοντικής δήλωσης και να τις δημοσιοποιεί.

Οι οργανισμοί που συμμετέχουν στο σύστημα ΕΜΑS καταχωρίζονται από τους αρμόδιους φορείς με την προϋπόθεση ότι:

• έχει διαβιβασθεί στους εν λόγω φορείς επικυρωμένη περιβαλλοντική δήλωση·
• έχουν καταβληθεί τα τέλη καταχώρισης, εφόσον είναι αναγκαίο·
• έχει διαβιβαστεί συμπληρωμένο έντυπο που περιλαμβάνει τις πληροφορίες που ορίζονται στο παράρτημα VIII·
• πληρούνται όλες οι απαιτήσεις που προβλέπονται από τον κανονισμό.

Σε περίπτωση όπου ένας οργανισμός δεν τηρεί τις διατάξεις του κανονισμού, οι αρμόδιοι φορείς δύνανται να διαγράφουν, να αναστέλλουν ή να αρνούνται την καταχώρισή του.

Η Επιτροπή τηρεί και θέτει στη διάθεση του κοινού μητρώο των επαληθευτών περιβάλλοντος και μητρώο των καταχωρισμένων στο πλαίσιο του ΕΜΑS οργανισμών.

Καθιερώνεται λογότυπος του ΕMAS (βλ. παράρτημα ΙV). Ο λογότυπος αυτός μπορεί να χρησιμοποιείται από τους οργανισμούς στα επικυρωμένα στοιχεία που περιγράφονται στο Παράρτημα ΙΙΙ, στις επικυρωμένες περιβαλλοντικές δηλώσεις, στα επιστολόχαρτα των οργανισμών, σε πληροφοριακό υλικό που προβάλλει τη συμμετοχή τους στο ΕMAS, καθώς και στις διαφημίσεις των υπηρεσιών, προϊόντων ή δραστηριοτήτων τους. Ο λογότυπος δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιείται σε προϊόντα ή στη συσκευασία τους ούτε σε συγκριτικούς ισχυρισμούς για άλλα προϊόντα.

Για να αποφευχθεί η άσκοπη επικάλυψη εργασιών, τα κράτη μέλη πρέπει να εξετάσουν τη δυνατότητα να λαμβάνεται υπόψη η συμμετοχή των οργανισμών στο ΕMAS κατά τον έλεγχο της εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας.

Ο κανονισμός επιβάλλει στα κράτη μέλη να προωθήσουν τη συμμετοχή των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων στο σύστημα οικολογικής διαχείρισης και οικολογικού ελέγχου.

Τα κράτη μέλη προβάλλουν το ΕMAS για να το καταστήσουν όσο το δυνατόν ευρύτερα γνωστό. Η Επιτροπή αναλαμβάνει την προώθησή του σε κοινοτικό επίπεδο.

Τα κράτη μέλη είναι υπεύθυνα για τις κυρώσεις που πρέπει να επιβληθούν σε περίπτωση μη συμμόρφωσης προς τον κανονισμό. Δύνανται να εφαρμόσουν σύστημα τελών για την κάλυψη των δαπανών που συνδέονται με τη λειτουργία του ΕΜΑS.

Η Επιτροπή επανεξετάζει το ΕMAS και το λογότυπό του και, ενδεχομένως, προτείνει τροποποιήσεις, σε χρονικό διάστημα πέντε ετών από την έναρξη ισχύος του κανονισμού.

Πλαίσιο

Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 761/2001 αντικαθιστά τον κανονισμό (ΕΟΚ) αριθ. 1836/93 του Συμβουλίου της 29ης Ιουνίου 1993 για την εκούσια συμμετοχή επιχειρήσεων του βιομηχανικού τομέα σε κοινοτικό σύστημα οικολογικής διαχείρισης και οικολογικού ελέγχου. Συνεπώς ο κανονισμός (ΕΟΚ) αριθ. 1836/93 καταργείται.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 16ης Ιουλίου 2008 για την εκούσια συμμετοχή των οργανισμών σε κοινοτικό σύστημα οικολογικής διαχείρισης και οικολογικού ελέγχου (EMAS) [COM(2008) 0402 τελικό – Δεν έχει δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Στόχος της παρούσας πρότασης είναι να ενισχύσει και να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα του κοινοτικού συστήματος οικολογικής διαχείρισης και οικολογικού ελέγχου, ώστε να αυξήσει τον αριθμό οργανώσεων που συμμετέχουν σε αυτό, να καταστήσει αναγνωρίσιμο το ΕΜΑS ως σημείο αναφοράς στον τομέα των συστημάτων οικολογικής διαχείρισης και να επιτρέψει στους οργανισμούς που εφαρμόζουν άλλα συστήματα οικολογικής διαχείρισης να ευθυγραμμίσουν τα συστήματα αυτά με το ΕΜΑS. Η πρόταση αυτή στοχεύει επίσης στην ενθάρρυνση των οργανισμών που έχουν καταχωρισθεί στο ΕΜΑS να λαμβάνουν υπόψη τους τις περιβαλλοντικές πτυχές κατά την επιλογή των παρόχων υπηρεσιών τους και των προμηθευτών τους.

Η παρούσα πρόταση προβλέπει επίσης απλούστευση των διοικητικών διαδικασιών. Συμπληρώνει το σύστημα οικολογικής διαχείρισης ενισχύοντας το μηχανισμό ελέγχου τής συμμόρφωσης προς τις νόμιμες υποχρεώσεις που ισχύουν για θέματα περιβάλλοντος, καθώς και προς τις διατάξεις που αφορούν την επικοινωνία πληροφοριών για τις περιβαλλοντικές επιδόσεις. Η πρόταση εισάγει εναρμόνιση των κανόνων και των διαδικασιών διαπίστευσης και επιτρέπει τη συμμετοχή οργανώσεων που βρίσκονται εκτός Κοινότητας.

Διαδικασία συναπόφασης COD/2008/0154

Απόφαση 2007/747/ΕΚ της Επιτροπής της 19ης Νοεμβρίου 2007 περί αναγνωρίσεως των διαδικασιών πιστοποίησης σύμφωνα με το άρθρο 9 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 761/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την εκούσια συμμετοχή οργανισμών σε κοινοτικό σύστημα οικολογικής διαχείρισης και οικολογικού ελέγχου (EMAS) και περί καταργήσεως της απόφασης 97/264/ΕΚ [Επίσημη Εφημερίδα L 303 της 21.11.2007]

Έκθεση της Επιτροπής της 9ης Νοεμβρίου 2004 σχετικά με οργανισμούς καταχωρισμένους στο EMAS [COM(2004) 745 τελικό – Επίσημη Εφημερίδα C 55 της 4.3.2005].

Σχεδόν όλα τα κράτη μέλη εφαρμόζουν μέτρα τα οποία αποβλέπουν σε μεγαλύτερη ευελιξία από άποψη κανονιστική και στην ενθάρρυνση των οργανώσεων να συμμετέχουν στο EMAS. Έτσι, ορισμένα κράτη μέλη έχουν εισαγάγει στη νομοθεσία τους κάποιο βαθμό ευελιξίας (είτε με κανονιστικές απλουστεύσεις είτε με απορρύθμιση) στο επίπεδο των αιτήσεων αδειών, απαιτήσεων όσον αφορά την επιτήρηση και μείωση των επιθεωρήσεων. Σε επίπεδο δημόσιων συμβάσεων εισήχθησαν μέτρα ενθάρρυνσης (π.χ. η εισαγωγή κριτηρίου επιλογής σύμφωνα με το οποίο οι συμμετέχοντες πρέπει να αποδείξουν την τεχνική τους ικανότητα να αντιμετωπίζουν περιβαλλοντικά προβλήματα), οικονομικής στήριξης (επιδοτήσεις σε νέες εγγραφές στο EMAS, φορολογική ελάφρυνση για τις αγορές που αποβλέπουν στη βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων, μείωση του δικαιώματος εγγραφής κ.λπ.), τεχνικής υποστήριξης (προγράμματα προοδευτικής θέσης εφαρμογής που έχουν ειδικά συλληφθεί για μικρομεσαίες επιχειρήσεις κ.λπ.) ή στήριξης στη μηχανογράφηση (ειδικά προσαρμοσμένα προγράμματα πληροφορικής, εξορμήσεις ενημέρωσης του ευρέως κοινού, συνέδρια, σεμινάρια κ.λπ.).

Σύσταση 2003/532/ΕΚ – [Επίσημη Εφημερίδα L 184 της 23.7.2003]

Σύσταση της Επιτροπής, της 10ης Ιουλίου 2003, σχετικά με τις κατευθύνσεις για την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 761/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την εκούσια συμμετοχή οργανισμών σε κοινοτικό σύστημα οικολογικής διαχείρισης και οικολογικού ελέγχου (EMAS) σχετικά με την επιλογή και τη χρήση που στοχεύουν στην προβολή της περιβαλλοντικής επίδοσης των οργανισμών (κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ).

Απόφαση 2001/681/ΕΚ – [Επίσημη Εφημερίδα L 247 της 17.9.2001] Απόφαση της Επιτροπής, της 7ης Σεπτεμβρίου 2001, σχετικά με κατευθύνσεις για την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 761/2001/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την εκούσια συμμετοχή οργανισμών σε κοινοτικό σύστημα οικολογικής διαχείρισης και οικολογικού ελέγχου (EMAS).

Οι οργανωτικές ενότητες που καθορίζονται στο άρθρο 2 του κανονισμού EMAS θα εγγράφονται ως οργανισμοί σύμφωνα με τις κατευθύνσεις που χαράσσει το παράρτημα Ι της παρούσας απόφασης. Η απόφαση ορίζει ότι οι οργανισμοί μεριμνούν για την επικύρωση των ενημερώσεων της περιβαλλοντικής τους δήλωσης σύμφωνα με τις κατευθύνσεις του παραρτήματος ΙΙ. Ο λογότυπος EMAS χρησιμοποιείται σύμφωνα με τις κατευθύνσεις του παραρτήματος ΙΙΙ της απόφασης.

Σύσταση 2001/680/ΕΚ – [Επίσημη Εφημερίδα L 247 της 17.9.2001] Σύσταση της Επιτροπής, της 7ης Σεπτεμβρίου 2001, σχετικά με κατευθύνσεις για την εφαρμογή του κανονισμού 761/2001/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την εκούσια συμμετοχή οργανισμών σε κοινοτικό σύστημα οικολογικής διαχείρισης και οικολογικού ελέγχου (EMAS).

Πίνακας των εγγεγραμμένων χώρων δραστηριοτήτων στην Νορβηγία που είναι σύμφωνοι με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 761/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 19ης Μαρτίου 2001 [Επίσημη Εφημερίδα C 45, 23.2.2006].

Εξακολουθούν να ισχύουν τα παρακάτω μέτρα που έχουν θεσπιστεί βάσει του παλαιού κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 1836/93 του Συμβουλίου για το σύστημα EMAS:

Πίνακας – [Επίσημη Εφημερίδα C 273 της 25.9.1999] Πίνακας επιχειρήσεων εγγεγραμμένων στο ευρωπαϊκό σύστημα οικολογικής διαχείρισης και οικολογικού ελέγχου [κανονισμός (ΕΟΚ) αριθ. 1836/93 του Συμβουλίου].

Ο εν λόγω κατάλογος περιλαμβάνει χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με όλους τους χώρους δραστηριοτήτων των οποίων η καταχώριση κοινοποιήθηκε στην Επιτροπή από τους αρμόδιους οργανισμούς ή τις εθνικές διοικήσεις των κρατών μελών έως και την 31η Μαΐου 1999.

Πίνακας – [Επίσημη Εφημερίδα C 273 της 25.9.1999]

Πίνακας εξουσιοδοτημένων ελεγκτών περιβάλλοντος για τους σκοπούς του κοινοτικού συστήματος οικολογικής διαχείρισης και οικολογικού ελέγχου [κανονισμός (ΕΟΚ) αριθ. 1836/93 του Συμβουλίου].

Ο εν λόγω κατάλογος περιλαμβάνει χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με όλους τους χώρους δραστηριοτήτων των οποίων η καταχώριση κοινοποιήθηκε στην Επιτροπή από τους αρμόδιους οργανισμούς ή τις εθνικές διοικήσεις των κρατών μελών έως και την 31η Μαΐου 1999.

Πίνακας – [Επίσημη Εφημερίδα C 254 της 12.8.1998]

Πίνακας εξουσιοδοτημένων ελεγκτών περιβάλλοντος για τους σκοπούς του κοινοτικού συστήματος οικολογικής διαχείρισης και οικολογικού ελέγχου [κανονισμός αριθ. 1836/93 του Συμβουλίου].

Ο εν λόγω κατάλογος περιλαμβάνει χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με όλους τους χώρους δραστηριοτήτων των οποίων η καταχώριση κοινοποιήθηκε στην Επιτροπή από τους αρμόδιους οργανισμούς ή τις εθνικές διοικήσεις των κρατών μελών έως και την 31η Μαΐου 1998.

Πίνακας – [Επίσημη Εφημερίδα C 254 της 12.8.1998]

Πίνακας επιχειρήσεων εγγεγραμμένων στο ευρωπαϊκό σύστημα οικολογικής διαχείρισης και οικολογικού ελέγχου [κανονισμός αριθ. 1836/93 του Συμβουλίου].

Ο εν λόγω κατάλογος περιλαμβάνει χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με όλους τους χώρους δραστηριοτήτων των οποίων η καταχώριση κοινοποιήθηκε στην Επιτροπή από τους αρμόδιους οργανισμούς ή τις εθνικές διοικήσεις των κρατών μελών έως και την 31η Μαΐου 1998.

Κατάλογος – [Επίσημη Εφημερίδα C 276 της 11.9.1997]

Κατάλογος των διαπιστευμένων επιθεωρητών περιβάλλοντος για τους σκοπούς του κοινοτικού συστήματος οικολογικής διαχείρισης και οικολογικού ελέγχου [κανονισμός (ΕΟΚ) αριθ. 1836/93 του Συμβουλίου].

Ο εν λόγω κατάλογος περιλαμβάνει χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με όλους τους επιθεωρητές περιβάλλοντος των οποίων η καταχώριση κοινοποιήθηκε στην Επιτροπή από τους οργανισμούς διαπίστευσης των κρατών μελών έως και τη 15η Απριλίου 1997.

Κατάλογος – [Επίσημη Εφημερίδα C 276 της 11.9.1997]

Κατάλογος των χώρων δραστηριοτήτων που έχουν καταχωρισθεί στο πλαίσιο του κοινοτικού συστήματος οικολογικής διαχείρισης και οικολογικού ελέγχου [κανονισμός (ΕΟΚ) αριθ. 1836/93 του Συμβουλίου].

Ο εν λόγω κατάλογος περιλαμβάνει χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με όλους τους χώρους δραστηριοτήτων των οποίων η καταχώριση κοινοποιήθηκε στην Επιτροπή από τους αρμόδιους οργανισμούς ή τις εθνικές διοικήσεις των κρατών μελών έως και τη 15η Απριλίου 1997.

Αποφάσεις της Επιτροπής για την αναγνώριση των εθνικών προτύπων που θεσπίζουν προδιαγραφές εφαρμοστέες στα συστήματα περιβαλλοντικής διαχείρισης, σύμφωνα με το άρθρο 12 του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 1836/93 του Συμβουλίου:

Απόφαση 96/149/ΕΚ – [Επίσημη Εφημερίδα L 34 της 13.2.1996] (ιρλανδικό πρότυπο IS310),

Απόφαση 96/150/ΕΚ – [Επίσημη Εφημερίδα L 34 της 13.2.1996] (βρετανικό πρότυπο ΒS7750),

Απόφαση 96/151/ΕΚ – [Επίσημη Εφημερίδα L 34 της 13.2.1996] (ισπανικό πρότυπο UNE 77-801(2) - 94).

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 11.08.2008