Διευρωπαϊκά δίκτυα στον τομέα της ενέργειας

Νέοι προσανατολισμοί για τα διευρωπαϊκά δίκτυα ενέργειας (ΔΕΔ-E) κατατάσσουν και ιεραρχούν, σύμφωνα με τους καθορισμένους στόχους και προτεραιότητες, τα έργα που είναι επιλέξιμα για κοινοτική χρηματοδότηση, εισάγοντας ιδίως την έννοια του έργου ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος. Οι προσανατολισμοί αυτοί ενισχύουν εξάλλου το συντονισμό των εργασιών που αφορούν τα έργα και εντάσσουν πλέον πλήρως τα νέα κράτη μέλη.

Απόφαση 1364/2006/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 6ης Σεπτεμβρίου 2006, για καθορισμό προσανατολισμών σχετικά με τα διευρωπαϊκά δίκτυα στον τομέα της ενέργειας και την κατάργηση της απόφασης 96/391/ΕΚ και της απόφασης 1229/2003/ΕΚ.

Οι νέοι προσανατολισμοί για τα διευρωπαϊκά δίκτυα ενέργειας (ΔΕΔ-E) κατατάσσουν και ιεραρχούν, σύμφωνα με τους καθορισμένους στόχους και προτεραιότητες, τα έργα που είναι επιλέξιμα για κοινοτική χρηματοδότηση. Εισάγουν ιδίως την έννοια του έργου ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος.

Η διασύνδεση, η διαλειτουργικότητα και η ανάπτυξη των διευρωπαϊκών δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας και αερίου είναι απαραίτητες για την αποτελεσματική λειτουργία της εσωτερικής αγοράς στον τομέα της ενέργειας και της εσωτερικής αγοράς στο σύνολό της. Κατ' αυτό τον τρόπο θα προσφέρονται στους χρήστες υπηρεσίες καλύτερης ποιότητας και περισσότερες επιλογές χάρη στη διαφοροποίηση των ενεργειακών πηγών, σε πιο ανταγωνιστικές μάλιστα τιμές. Πρέπει συνεπώς να αναπτυχθούν στενότεροι δεσμοί μεταξύ των εθνικών αγορών όλων των κρατών μελών. Για το σκοπό αυτό, στους κοινοτικούς προσανατολισμούς για τα ΔΕΔ-Ε εντάσσονται πλέον πλήρως τα νέα κράτη μέλη.

Τα ΔΕΔ-Ε διαδραματίζουν επίσης ουσιαστικό ρόλο στην ασφάλεια και τη διαφοροποίηση του εφοδιασμού. Η διαλειτουργικότητα με τα ενεργειακά δίκτυα των τρίτων χωρών (υπό προσχώρηση χώρες ή υποψήφιες χώρες, χώρες της Ευρώπης, της Μεσογείου, του Εύξεινου Πόντου και της Κασπίας, καθώς και περιοχών της Μέσης Ανατολής και του Περσικού Κόλπου) έχει καθοριστική σημασία.

Η πρόσβαση στα ΔΕΔ-Ε συμβάλλει εξάλλου στον περιορισμό της απομόνωσης των μειονεκτικών, των νησιωτικών, των μεσόγειων και περιφερειακών περιοχών, και ενισχύει επομένως την εδαφική συνοχή στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ).

Τέλος, η διασύνδεση των ΔΕΔ-Ε υποβοηθά τη βιώσιμη ανάπτυξη, μέσω ιδίως της καλύτερης σύνδεσης της παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας, αλλά και της χρησιμοποίησης αποδοτικότερων τεχνολογιών οι οποίες περιορίζουν τις απώλειες και μειώνουν τους περιβαλλοντικούς κινδύνους που συνδέονται με τη μεταφορά και τη μετάδοση ενέργειας.

Έργα κοινού ενδιαφέροντος, έργα προτεραιότητας και έργα ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος

Η απόφαση αριθ. 1364/2006/ΕΚ απαριθμεί τα έργα που είναι επιλέξιμα για κοινοτική χρηματοδότηση δυνάμει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2236/95 και τα διακρίνει σε τρεις κατηγορίες.

Τα έργα κοινού ενδιαφέροντος αφορούν τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας και αερίου τα οποία καλύπτει η απόφαση και ανταποκρίνονται στους στόχους και στις προτεραιότητες της απόφασης. Πρέπει να έχουν προοπτικές οικονομικής βιωσιμότητας. Η αξιολόγηση της οικονομικής βιωσιμότητας των έργων βασίζεται σε ανάλυση του κόστους και των οφελών που συνδέονται με το περιβάλλον, την ασφάλεια του εφοδιασμού και την εδαφική συνοχή. Τα έργα κοινού ενδιαφέροντος απαριθμούνται στα παραρτήματα II και III της απόφασης.

Μεταξύ των έργων κοινού ενδιαφέροντος προσδιορίζονται έργα προτεραιότητας. Τα έργα προτεραιότητας πρέπει να έχουν σημαντική επίδραση στην καλή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς, στην ασφάλεια του εφοδιασμού ή στην αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Τα έργα προτεραιότητας που απαριθμούνται στο παράρτημα Ι της απόφασης έχουν προτεραιότητα κατά τη χορήγηση της κοινοτικής χρηματοδοτικής ενίσχυσης.

Ορισμένα έργα προτεραιότητας που έχουν διασυνοριακό χαρακτήρα ή έχουν σημαντική επίπτωση στην ικανότητα διασυνοριακής μεταφοράς κηρύσσονται έργα ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος. Στα έργα ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, τα οποία παρατίθενται στο παράρτημα Ι της απόφασης, αποδίδεται προτεραιότητα κατά τη χορήγηση κοινοτικής χρηματοδότησης στο πλαίσιο του προϋπολογισμού για τα ΔΕΔ-Ε και ιδιαίτερη προσοχή κατά τη χορήγηση χρηματοδότησης στο πλαίσιο άλλων κοινοτικών προϋπολογισμών.

Ένα ευνοϊκό πλαίσιο για την ανάπτυξη των ΔΕΔ-Ε

Στους κοινοτικούς προσανατολισμούς για τα ΔΕΔ-Ε υπογραμμίζεται η σημασία της διευκόλυνσης και της επίσπευσης της ολοκλήρωσης των έργων, και ιδίως των έργων ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος.

Τα κράτη μέλη οφείλουν να λάβουν κάθε αναγκαίο μέτρο ώστε να μειωθούν στο ελάχιστο οι καθυστερήσεις, τηρουμένων πάντοτε των κανόνων σε θέματα περιβάλλοντος. Πρέπει ιδίως να ολοκληρώνονται ταχέως οι διαδικασίες χορήγησης αδειών. Οι τρίτες χώρες πρέπει επίσης να διευκολύνουν την υλοποίηση έργων των οποίων τμήματα βρίσκονται στο έδαφός τους, σύμφωνα με τις διατάξεις της συνθήκης για το Χάρτη Ενέργειας.

Οι νέοι προσανατολισμοί καθορίζουν επίσης ένα πλαίσιο ενισχυμένου συντονισμού, ιδίως για τα έργα ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος. Προβλέπουν την ανταλλαγή πληροφοριών και τη διοργάνωση συντονιστικών συνεδριάσεων μεταξύ των κρατών μελών για την υλοποίηση των διασυνοριακών τμημάτων των δικτύων.

Για τα έργα ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος που αντιμετωπίζουν σημαντικές καθυστερήσεις ή δυσκολίες εκτέλεσης, προβλέπεται παρέμβαση ενός Ευρωπαίου Συντονιστή. Αποστολή του Ευρωπαίου Συντονιστή είναι να διευκολύνει το συντονισμό μεταξύ των διαφόρων μερών που εμπλέκονται στην υλοποίηση των διασυνοριακών τμημάτων του δικτύου και να εξασφαλίζει την παρακολούθηση του έργου.

Ο Ευρωπαίος Συντονιστής μπορεί επίσης να παρέμβει και για άλλα έργα που αφορούν ΔΕΔ-Ε, εφόσον το ζητήσουν τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη.

Τα κονδύλια που χορηγούνται στα ΔΕΔ-Ε (περίπου 20 εκατ. ευρώ ετησίως) προορίζονται γενικά για τη χρηματοδότηση μελετών σκοπιμότητας. Για τη συγχρηματοδότηση των επενδύσεων θα μπορούσαν ενδεχομένως να χρησιμοποιηθούν πόροι άλλων κοινοτικών μηχανισμών, για παράδειγμα των Διαρθρωτικών Ταμείων στις περιφέρειες σύγκλισης.

Η εν λόγω χρηματοδοτική στήριξη παρέχεται όλως εξαιρετικώς και δεν αναμένεται να οδηγήσει σε στρέβλωση του ανταγωνισμού. Ο κανόνας εξακολουθεί να είναι η υπαγωγή της κατασκευής και της συντήρησης των ενεργειακών υποδομών στους κανόνες της αγοράς.

Η δημιουργία και η ανάπτυξη διευρωπαϊκών δικτύων, ιδίως στον τομέα της ενέργειας, προβλέπονται στο άρθρο 154 της συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Τα άρθρα 155 και 156 της συνθήκης ΕΚ προβλέπουν τον καθορισμό προσανατολισμών που καλύπτουν τους στόχους, τις προτεραιότητες και τις γενικές γραμμές δράσης.

Οι νέοι κοινοτικοί προσανατολισμοί επικαιροποιούν τους προσανατολισμούς που θεσπίστηκαν το 2003, με τους οποίους είχαν επικαιροποιηθεί οι αρχικοί προσανατολισμοί του 1996.

Παραπομπες

Πράξη	Έναρξη ισχύος	Προθεσμία για μεταφορά στο εθνικό δίκαιο των κρατών μελών	Επίσημη Εφημερίδα
Απόφαση 1364/2006/ΕΚ	12.10.2006	-	ΕΕ L 262 της 22.9.2006

See also