Κατευθυντήριες γραμμές για την αξιολόγηση των οριζόντιων συγκεντρώσεων
ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:
Κατευθυντήριες γραμμές για την αξιολόγηση των οριζόντιων συγκεντρώσεων σύμφωνα με τον κανονισμό της ΕΕ για τον έλεγχο των συγκεντρώσεων μεταξύ επιχειρήσεων
ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΩΝ ΓΡΑΜΜΩΝ;
- Παρέχουν οδηγίες σχετικά με την προσέγγιση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά την αξιολόγηση του πιθανού αντικτύπου των συγκεντρώσεων, κατά την έννοια του άρθρου 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 139/2004 (ο κανονισμός συγκεντρώσεων), όταν οι συμμετέχουσες επιχειρήσεις είναι πραγματικοί ή δυνητικοί ανταγωνιστές στην ίδια σχετική αγορά (οριζόντιες συγκεντρώσεις).
- Μέσω εξέτασής της, η Επιτροπή μπορεί να θέσει ζητήματα ανταγωνισμού σε περιπτώσεις όπου οι συγκεντρώσεις ενδέχεται να στερήσουν από τους καταναλωτές τα οφέλη του αποτελεσματικού ανταγωνισμού (για παράδειγμα χαμηλότερες τιμές, μεγαλύτερη δυνατότητα επιλογής προϊόντων, υπηρεσιών ή καινοτόμων λύσεων).
ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ
- Στις κατευθυντήριες γραμμές, η Επιτροπή εξηγεί σε ποιες περιπτώσεις ενδέχεται να θέσει ζητήματα ανταγωνισμού, ενώ παράλληλα υποδεικνύει και τις περιπτώσεις που δεν είναι πιθανό να παρέμβει.
- Η Επιτροπή μπορεί να θέσει ζητήματα ανταγωνισμού όταν οι συγκεντρώσεις και οι εξαγορές αυξάνουν την ισχύ των συμμετεχουσών επιχειρήσεων στην αγορά, σε βαθμό που ενδέχεται οι καταναλωτές να αντιμετωπίσουν σημαντικές δυσμενείς επιπτώσεις, ιδίως με τη δημιουργία ή την ενίσχυση δεσπόζουσας θέσης*. Αυτό μπορεί να συμβεί αν η συγκέντρωση επρόκειτο να παραγκωνίσει έναν ανταγωνιστή από την αγορά ή να καταστήσει πιθανότερο τον συντονισμό μεταξύ των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην αγορά.
Μερίδιο αγοράς και επίπεδα συγκέντρωσης
- Η αξιολόγηση των πράξεων συγκέντρωσης από την Επιτροπή περιλαμβάνει συνήθως:
- ορισμό των σχετικών αγορών προϊόντος και γεωγραφική αγορά·
- αξιολόγηση της συγκέντρωσης από άποψη ανταγωνισμού.
- Η Επιτροπή ορίζει την σχετική αγορά σύμφωνα με την ανακοίνωση που εξέδωσε το 1997. Κύριος στόχος του ορισμού της αγοράς είναι ο συστηματικός εντοπισμός των άμεσων ανταγωνιστικών πιέσεων που αντιμετωπίζει η επιχείρηση που προκύπτει από τη συγκέντρωση.
- Η Επιτροπή δεν παρεμβαίνει συνήθως όταν η συγκέντρωση δεν έχει ως αποτέλεσμα τα επίπεδα συγκέντρωσης στην αγορά να υπερβαίνουν ορισμένα καθορισμένα επίπεδα, όπως υπολογίζονται από το ποσοστό μεριδίου αγοράς των επιχειρήσεων ή από τον δείκτη Herfindahl-Hirschmann (HHI)*.
Πιθανές αρνητικές για τον ανταγωνισμό συνέπειες των οριζοντίων συγκεντρώσεων
- Δύο είναι οι βασικοί τρόποι με τους οποίους οι οριζόντιες συγκεντρώσεις ενδέχεται να βλάψουν σημαντικά τον αποτελεσματικό ανταγωνισμό, ιδίως με τη δημιουργία ή ενίσχυση δεσπόζουσας θέσης:
- καταργώντας σημαντικές ανταγωνιστικές πιέσεις σε μία ή περισσότερες επιχειρήσεις, οι οποίες ως εκ τούτου θα έχουν αυξημένη ισχύ στην αγορά, χωρίς να καταφύγουν σε συντονισμό της συμπεριφοράς τους (γνωστές ως επιπτώσεις μη συντονισμένης συμπεριφοράς)·
- μεταβάλλοντας τη φύση του ανταγωνισμού ούτως ώστε οι επιχειρήσεις που προηγουμένως δεν συντόνιζαν τη συμπεριφορά τους, πλέον είναι πολύ πιθανότερο να το κάνουν και να αυξάνουν τις τιμές ή με άλλο τρόπο να βλάπτουν τον αποτελεσματικό ανταγωνισμό. Μια συγκέντρωση μπορεί επίσης να καταστήσει τον συντονισμό ευκολότερο, σταθερότερο ή αποτελεσματικότερο για τις επιχειρήσεις που συντόνιζαν τη συμπεριφορά τους και πριν από τη συγκέντρωση (γνωστές ως επιπτώσεις συντονισμένης συμπεριφοράς).
- Η Επιτροπή αξιολογεί κατά πόσον οι μεταβολές που επέρχονται λόγω της συγκέντρωσης θα οδηγήσουν σε οποιοδήποτε από τα ανωτέρω αποτελέσματα. Κατά την αξιολόγηση της συγκεκριμένης πράξης, μπορεί να είναι σκόπιμο να εξεταστούν και οι δύο προαναφερθείσες περιπτώσεις.
Η Επιτροπή λαμβάνει υπόψη και άλλες πτυχές στις οποίες περιλαμβάνονται:
- Αντισταθμιστική αγοραστική ισχύς* — η ανταγωνιστική πίεση που δέχεται ένας προμηθευτής δεν ασκείται μόνο από τους ανταγωνιστές, αλλά μπορεί να προέρχεται και από τους πελάτες του. Ακόμα και επιχειρήσεις με πολύ υψηλά μερίδια αγοράς ενδέχεται να μην είναι σε θέση, μετά τη συγκέντρωση, να παρακωλύσουν αισθητά τον αποτελεσματικό ανταγωνισμό, ιδίως να ενεργούν σε σημαντικό βαθμό ανεξάρτητα από τους πελάτες τους, αν οι τελευταίοι διαθέτουν αντισταθμιστική αγοραστική ισχύ.
- Είσοδος στην αγορά — όταν η είσοδος στην αγορά είναι αρκετά εύκολη, η συγκέντρωση δεν είναι πιθανό να δημιουργήσει σημαντικούς κινδύνους για τον ανταγωνισμό. Ως εκ τούτου, η ανάλυση του στοιχείου αυτού είναι σημαντική για τη συνολική αξιολόγηση των προβλημάτων ανταγωνισμού. Για να θεωρηθεί ότι ασκεί επαρκή ανταγωνιστική πίεση στα συμμετέχοντα στη συγκέντρωση μέρη, η είσοδος στην αγορά πρέπει να αποδεικνύεται ότι είναι πιθανή, έγκαιρη και σε τέτοια κλίμακα ώστε να αποτρέψει ή να ματαιώσει τις τυχόν αντιανταγωνιστικές επιπτώσεις της συγκέντρωσης.
- Βελτίωση της αποτελεσματικότητας — οι επιχειρήσεις μπορούν να ισχυριστούν ότι η βελτίωση της αποτελεσματικότητας είναι παράγοντας μετριασμού των πιθανών επιπτώσεων στον ανταγωνισμό. Εν προκειμένω, τα μέρη της συγκέντρωσης πρέπει να είναι σε θέση να δείξουν ότι η βελτίωση της αποτελεσματικότητας συνδέεται με τη συγκέντρωση, θα επιφέρει οφέλη στους καταναλωτές και είναι επαληθεύσιμη.
- Προβληματική επιχείρηση — μια συγκέντρωση η οποία, κατά τα άλλα, δημιουργεί προβλήματα ανταγωνισμού, μπορεί να θεωρηθεί συμβιβάσιμη με την κοινή αγορά, αν μία από τις συμμετέχουσες επιχειρήσεις είναι προβληματική. Βασική προϋπόθεση είναι να μην αποτελεί συνέπεια της συγκέντρωσης τυχόν μείωση του ανταγωνισμού που έπεται της συγκέντρωσης.
ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΟΝΤΑΙ ΟΙ ΟΔΗΓΙΕΣ;
Ο κανονισμός εφαρμόζεται από τις 5 Φεβρουαρίου 2004.
ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
Για περισσότερες πληροφορίες, βλέπε:
ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ
Δεσπόζουσα θέση: όταν μια εταιρία έχει τη δυνατότητα να συμπεριφέρεται σε μεγάλο βαθμό ανεξάρτητα από τους ανταγωνιστές, τους πελάτες, τους προμηθευτές και, εν τέλει, τον τελικό καταναλωτή της.
Δείκτης Herfindahl-Hirschmann (HHI): ο δείκτης, ο οποίος υπολογίζεται βάσει των μεριδίων της αγοράς του συνόλου των επιχειρήσεων στην αγορά, δίνει αναλογικά μεγαλύτερη βαρύτητα στα μερίδια αγοράς των μεγαλύτερων επιχειρήσεων. Ενώ το επίπεδο του ΗΗΙ σε απόλυτους όρους μπορεί να αποτελέσει μία αρχική ένδειξη της ανταγωνιστικής πίεσης στην αγορά μετά τη συγκέντρωση, η μεταβολή του HHI αποτελεί, πρωτίστως, έναν χρήσιμο δείκτη για τη μεταβολή του επιπέδου συγκέντρωσης που προκύπτει απευθείας από τη συγκέντρωση.
Αντισταθμιστική αγοραστική ισχύς: στο πλαίσιο αυτό, ως αντισταθμιστική αγοραστική ισχύς πρέπει να νοείται η διαπραγματευτική ισχύς που έχει ο αγοραστής έναντι του πωλητή στις εμπορικές διαπραγματεύσεις λόγω του μεγέθους του, της εμπορικής του σημασίας για τον πωλητή και της ικανότητάς του να στραφεί σε εναλλακτικούς προμηθευτές.
ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Κατευθυντήριες γραμμές για την αξιολόγηση των οριζόντιων συγκεντρώσεων σύμφωνα με τον κανονισμό του Συμβουλίου για τον έλεγχο των συγκεντρώσεων μεταξύ επιχειρήσεων (EE C 31 της 5.2.2004, σ. 5-18)
ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ
Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 139/2004 του Συμβουλίου, της 20ής Ιανουαρίου 2004, για τον έλεγχο των συγκεντρώσεων μεταξύ επιχειρήσεων (κανονισμός ΕΚ συγχωνεύσεων) (ΕΕ L 24 της 29.1.2004, σ. 1-22)
Ανακοίνωση της Επιτροπής όσον αφορά τον ορισμό της σχετικής αγοράς για τους σκοπούς του κοινοτικού δικαίου ανταγωνισμού (EE C 372 της 9.12.1997, σ. 5-13)
τελευταία ενημέρωση 15.05.2020