Συμφωνίες έρευνας και ανάπτυξης

1) ΣΤΟΧΟΣ

Ενθάρρυνση της συνεργασίας μεταξύ επιχειρήσεων σε θέματα έρευνας και ανάπτυξης με ταυτόχρονη διατήρηση του πραγματικού ανταγωνισμού στο εσωτερικό της κοινής αγοράς.

2) ΠΡΑΞΗ

Κανονισμός (EΚ) αριθ. 2659/2000 της Επιτροπής, της 29ης Νοεμβρίου 2000, σχετικά με την εφαρμογή του άρθρου 81, παράγραφος 3, της συνθήκης σε κατηγορίες συμφωνιών έρευνας και ανάπτυξης [Επίσημη Εφημερίδα L 304 της 5.12.2000].

3) ΣΥΝΟΨΗ

Συμφωνίες έρευνας και ανάπτυξης (Ε&Α)

Η απόκτηση τεχνογνωσίας, η πραγματοποίηση θεωρητικών αναλύσεων, μελετών ή πειραματισμών σχετικά με προϊόντα ή διαδικασίες, συμπεριλαμβανομένης και της πειραματικής παραγωγής, της πραγματοποίησης των αναγκαίων εγκαταστάσεων και της απόκτησης των σχετικών δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συμφωνίας έρευνας και ανάπτυξης (Ε&Α).

Πλαίσιο

Ο παρών κανονισμός πρέπει να μελετηθεί βάσει του κανονισμού αριθ. 2821/71 που παρέχει τη δυνατότητα στην Επιτροπή να εξαιρέσει ορισμένα είδη συμφωνιών, τηρουμένου του άρθρου 81, παράγραφος 3, της συνθήκης ΕΚ. Έχει ως στόχο την αντικατάσταση του κανονισμού 418/85 της 16ης Δεκεμβρίου 1984, η ισχύς του οποίου έληξε στις 31 Δεκεμβρίου 2000.

Ο νέος κανονισμός περί εξαίρεσης ανά κατηγορία αποκλίνει από τη συνήθη αντιμετώπιση που προβλεπόταν στους κανονισμούς εξαίρεσης οι οποίοι στηρίζονταν σε σειρά ρητρών περί σαφών εξαιρέσεων, και προωθεί μία αντιμετώπιση που στηρίζεται στη γενική εξαίρεση όλων των όρων υπό τους οποίους οι επιχειρήσεις συνάπτουν τις συμφωνίες έρευνας και ανάπτυξης (Ε&Α). Η αντιμετώπιση αυτή εντάσσεται στη διαδικασία της νομοθετικής απλούστευσης και διασαφήνισης που άρχισε η Επιτροπή το 1997.

Πεδίο εφαρμογής

Λαμβανομένης υπόψη της συνεργασίας, σε θέματα έρευνας και ανάπτυξης, που συμβάλλει γενικά στη προώθηση των ανταλλαγών τεχνογνωσίας και τεχνολογίας, προς διευκόλυνση της τεχνικής και οικονομικής προόδου, προς εξορθολογισμό της κατασκευής/παρασκευής και χρησιμοποίησης των προϊόντων ιδίως προς όφελος των καταναλωτών, με τον παρόντα κανονισμό δεν εξαιρούνται μόνο οι συμφωνίες που έχουν ως κύριο στόχο την έρευνα και την ανάπτυξη, αλλά και κάθε συμφωνία που συνδέεται και είναι άμεσα αναγκαία για την εφαρμογή συνεργασίας έρευνας και ανάπτυξης υπό την προϋπόθεση ότι το συνολικό τμήμα της εκάστοτε αγοράς των συμβαλλομένων μερών δεν υπερβαίνει το 25%.

Αντίθετα, ο παρών κανονισμός δεν πρέπει να εφαρμόζεται σε συμφωνίες που είναι απαραίτητες για την επίτευξη των προαναφερθέντων θετικών αποτελεσμάτων. Ορισμένοι σοβαροί περιορισμοί του ανταγωνισμού (όπως ο καθορισμός των τιμών, ο περιορισμός της παραγωγής κ.λπ.) θα συνεχίσουν γενικά να ισχύουν.

Η Επιτροπή διατηρεί, κατά περίπτωση, τη δυνατότητα να αφαιρέσει το πλεονέκτημα της εξαίρεσης που παρέχεται με τον παρόντα κανονισμό.

Συμφωνίες που καλύπτονται από την εξαίρεση

Εξαιρούνται οι συμφωνίες που συνάπτονται μεταξύ δύο ή περισσοτέρων επιχειρήσεων οι οποίες κατέχουν από κοινού συνολικά τμήμα της αγοράς κάτω του 25% της εκάστοτε αγοράς και έχουν ως στόχο να:

• προωθήσουν την έρευνα και την ανάπτυξη προϊόντων ή διαδικασιών ώστε να εκμεταλλευθούν από κοινού τα αποτελέσματα,
• να προωθήσουν την εκμετάλλευση των αποτελεσμάτων που έχουν προκύψει από προηγουμένως πραγματοποιηθείσα από τα συμβαλλόμενα μέρη έρευνα,
• να προωθήσουν την έρευνα και την ανάπτυξη προϊόντων ή διαδικασιών χωρίς τούτο να συνεπάγεται την από κοινού εκμετάλλευση των αποτελεσμάτων.

Οι συμφωνίες που μπορεί να τύχουν εξαίρεσης πρέπει να πληρούν τους ακόλουθους όρους:

• όλα τα μέρη να έχουν πρόσβαση στα αποτελέσματα των εργασιών,
• όλα τα μέρη να μπορούν να εκμεταλλευθούν τα αποτελέσματα. Σε περίπτωση συμφωνίας περιορισμένης στην Ε&Α, η επακόλουθη εκμετάλλευση των αποτελεσμάτων πρέπει να μπορεί να πραγματοποιηθεί κατά τρόπο ανεξάρτητο από τα συμβαλλόμενα μέρη,
• η εκμετάλλευση των αποτελεσμάτων να προστατεύεται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας ή να συνιστά τεχνογνωσία καθοριστική για την κατασκευή/παρασκευή ή τη χρησιμοποίηση των τελικών προϊόντων,
• η κατασκευή/παρασκευή ή η παράδοση από μέρους της επιχείρησης που την έχει αναλάβει και η παράδοση σε όλα τα μέρη που έχουν συνάψει τη συμφωνία.

Η εξαίρεση εφαρμόζεται καθ' όλη τη διάρκεια της Ε&Α, πλην της περίπτωσης που η συμφωνία προβλέπει μόνο την από κοινού εκμετάλλευση των αποτελεσμάτων. Στην τελευταία αυτή περίπτωση, η εξαίρεση εφαρμόζεται για μία επταετία από την ημερομηνία της πρώτης διοχέτευσης προϊόντων στο εμπόριο.

Το τμήμα της αγοράς υπολογίζεται είτε κατ' όγκο πραγματοποιηθεισών πωλήσεων στην αγορά αυτή είτε βάσει αξιολόγησης αυτών σε σχέση με το προηγούμενο ημερολογιακό έτος. Εάν το τμήμα της αγοράς υπερβεί μετά από ορισμένο χρόνο το όριο του 25%, αλλά παραμείνει κάτω του 30%, η εξαίρεση εξακολουθεί να εφαρμόζεται για μία διετία. Αντίθετα, όταν υπάρξει υπέρβαση του ορίου του 30%, η εξαίρεση εφαρμόζεται μόνο για ένα έτος.

Συμφωνίες οι οποίες δεν τυγχάνουν εξαίρεσης

Η εξαίρεση δεν εφαρμόζεται στις συμφωνίες Ε&Α οι οποίες άμεσα ή έμμεσα έχουν ως αντικείμενο:

• την μείωση της ελευθερίας των συμμετεχουσών επιχειρήσεων να συνεχίσουν Ε&Α, είτε σε έναν τομέα που δεν έχει σχέση με τον προαναφερθέντα είτε αφού πραγματοποιηθούν οι εργασίες που προβλέπονται από τη συμφωνία, στον συγκεκριμένο τομέα ή σε συνδεδεμένο με αυτόν,
• την απαγόρευση αμφισβήτησης της ισχύος των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας που κατέχουν τα συμβαλλόμενα μέρη, είτε τα δικαιώματα αυτά αποτελούν αντικείμενο εκμετάλλευσης για έρευνα και ανάπτυξη είτε απορρέουν από αποτελέσματα έρευνας και ανάπτυξης,
• τον περιορισμό της παραγωγής ή των πωλήσεων,
• τον καθορισμό τιμών πώλησης,
• τον περιορισμό της παράδοσης προϊόντος στους πελάτες μετά το πέρας της επταετούς περιόδου από την πρώτη διοχέτευση στο εμπόριο,
• την απαγόρευση πραγματοποίησης παθητικής πώλησης σε περιοχές που προορίζονται για τρίτους,
• την απαγόρευση της εμπορίας σε περιφέρειες που προορίζονται για τρίτους, μετά το πέρας της επταετούς περιόδου από την πρώτη διοχέτευση του προϊόντος στο εμπόριο,
• την υποχρέωση να μην χορηγηθούν σε τρίτους άδειες κατασκευής / παρασκευής προϊόντων όταν η εκμετάλλευση των αποτελεσμάτων Ε&Α δεν προβλέπεται ή δεν έχει πραγματοποιηθεί,
• την υποχρέωση να μην ικανοποιούνται αιτήσεις των πελατών εκτός κοινής αγοράς,
• την υποχρέωση περιορισμού της διανομής με π.χ., αθέμιτη χρησιμοποίηση δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας.

Αφαίρεση της εξαίρεσης

Σύμφωνα με τον κανονισμό 2821/71, η Επιτροπή μπορεί να αφαιρέσει το πλεονέκτημα της εξαίρεσης όταν:

• η συμφωνία περιορίζει αισθητά τη δυνατότητα τρίτων να πραγματοποιήσουν την ίδια δραστηριότητα ή να εισέλθουν στη σχετική αγορά,
• τα αποτελέσματα της συμφωνίας Ε&Α δεν αποτελούν αντικείμενο εκμετάλλευσης από μέρους των συμβαλλομένων μερών,
• τα προϊόντα που προκύπτουν από την Ε&Α δεν υπόκεινται σε ανταγωνισμό σε ολόκληρη την αγορά ή σε ουσιαστικό τμήμα αυτής,
• η συμφωνία καταργεί την ύπαρξη αποτελεσματικού ανταγωνισμού στην Ε&Α στη συγκεκριμένη αγορά.

Κατά την περίοδο από 1ης Ιανουαρίου 2001 έως 30 Ιουνίου 2002, ο παρών κανονισμός δεν εφαρμόζεται στις συμφωνίες που ίσχυαν ήδη στις 31 Δεκεμβρίου 2000 και πληρούσαν τους όρους που προβλέπονται στον κανονισμό 418/85.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 07.03.2007