Επιβολή των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:

Οδηγία 2004/48/ΕΚ — επιβολή των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας

Διορθωτικό

ΤΙ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ Η ΟΔΗΓΙΑ;

Η παρούσα οδηγία προβλέπει μια ελάχιστη σειρά μέτρων, διαδικασιών και μέσων αποκατάστασης που επιτρέπουν την αποτελεσματική επιβολή των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας (ΔΔΙ) μέσω του αστικού δικαίου σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), εξασφαλίζοντας ένα τυποποιημένο επίπεδο προστασίας στο σύνολο της εσωτερικής αγοράς.

Το 2017 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε μια δέσμη μέτρων για την περαιτέρω βελτίωση της εφαρμογής και της επιβολής των ΔΔΙ, καθώς και την καταπολέμηση των απομιμήσεων και της πειρατείας. Ειδικότερα, δημοσίευσε μια καθοδηγητική ανακοίνωση αποσαφηνίζοντας τους κανόνες της παρούσας οδηγίας για τους οποίους έχουν διατυπωθεί διαφορετικές ερμηνείες στις χώρες της ΕΕ. Τα μέτρα αποτελούν συνέχεια ενός σχεδίου δράσης 10 σημείων για την επιβολή των ΔΔΙ στην ΕΕ το οποίο καταρτίστηκε από την Επιτροπή το 2014.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Στόχοι

Ο κύριος στόχος της παρούσας οδηγίας είναι να διασφαλιστεί ότι διατίθενται τα ίδια μέσα στους δημιουργούς και τους φορείς καινοτομίας σε ολόκληρη της ΕΕ ώστε να είναι σε θέση να ασκήσουν τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας τους. Ωστόσο, πέρα από την καταπολέμηση των απομιμήσεων και της πειρατείας, η οδηγία συμβάλλει και στην επίτευξη άλλων στόχων, στους οποίους περιλαμβάνονται:

• η προώθηση της καινοτομίας και της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων — η αποτελεσματική τιμωρία των απομιμήσεων και της πειρατείας μπορεί να συμβάλει στην εμπέδωση της εμπιστοσύνης στην ενιαία αγορά·
• η διασφάλιση της απασχόλησης στην Ευρώπη — η ζημία που υφίστανται οι επιχειρήσεις λόγω των απομιμήσεων και της πειρατείας αντανακλάται στον αριθμό των προσφερόμενων θέσεων απασχόλησης·
• η διασφάλιση της προστασίας των καταναλωτών — οι καταναλωτές παραπλανώνται εσκεμμένα ως προς την ποιότητα την οποία δικαιούνται να αναμένουν αγοράζοντας ένα προϊόν που θέτει σε κίνδυνο τόσο την υγεία (π.χ. παραποιημένα φάρμακα ή καλλυντικά), όσο και την ασφάλεια (π.χ. παραποιημένα παιχνίδια ή ηλεκτρικές συσκευές), και δεν έχουν γενικά εγγύηση, δεν εξυπηρετούνται μετά την πώληση ούτε διαθέτουν αποτελεσματικά μέσα έννομης προστασίας σε περίπτωση ζημίας·
• η η διασφάλιση της δημόσιας τάξης — οι απομιμήσεις και η πειρατεία παραβιάζουν την εργατική νομοθεσία (αδήλωτη εργασία), τη φορολογική νομοθεσία (απώλεια κρατικών εσόδων), τη νομοθεσία για την υγεία και τη νομοθεσία για την ασφάλεια των προϊόντων.

Πεδίο εφαρμογής

Η οδηγία εφαρμόζεται σε οποιαδήποτε προσβολή ΔΔΙ που προβλέπεται από τη νομοθεσία της ΕΕ ή/και την εθνική νομοθεσία της οικείας χώρας της ΕΕ.

Η παρούσα οδηγία δεν επηρεάζει:

• τους κανόνες της ΕΕ για την επιβολή του δικαιώματος του δημιουργού και των συγγενικών προς αυτό δικαιωμάτων·
• τους κανόνες της ΕΕ που διέπουν το ουσιαστικό δίκαιο διανοητικής ιδιοκτησίας (δηλαδή, το δίκαιο που καθορίζει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις σε σχέση με τη διανοητική ιδιοκτησία)·
• τις υποχρεώσεις που υπέχουν οι χώρες της ΕΕ με βάση διεθνείς συμβάσεις, και ιδίως τη συμφωνία για τις εμπορικές πτυχές των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας (γνωστή ως «συμφωνία TRIPS»)·
• οποιουσδήποτε εθνικούς κανόνες που ισχύουν στις χώρες της ΕΕ για ποινικές διαδικασίες ή κυρώσεις λόγω προσβολής ΔΔΙ.

Γενική υποχρέωση

• Οι χώρες της ΕΕ πρέπει να υιοθετούν τα μέτρα, τις διαδικασίες και τα μέσα αποκατάστασης που απαιτούνται για τη διασφάλιση της επιβολής των ΔΔΙ και να αναλαμβάνουν δράση κατά των υπευθύνων για τις απομιμήσεις και την πειρατεία.
• Τα εν λόγω μέτρα, οι διαδικασίες και τα μέσα αποκατάστασης πρέπει να είναι αποτελεσματικά, αναλογικά και αποτρεπτικά, αλλά πρέπει επίσης να αποτρέπεται η δημιουργία εμποδίων στο νόμιμο εμπόριο και να παρέχονται εγγυήσεις για την αποφυγή κατάχρησής τους.

Αίτηση προστασίας

Η υποβολή αίτησης εφαρμογής των μέτρων προστασίας της διανοητικής ιδιοκτησίας μπορεί να πραγματοποιηθεί από τα εξής πρόσωπα:

• τους δικαιούχους ΔΔΙ,
• κάθε άλλο πρόσωπο που έχει εξουσιοδοτηθεί να χρησιμοποιεί τα εν λόγω δικαιώματα (π.χ. κάτοχοι άδειας εκμετάλλευσης) και οργανισμούς που εκπροσωπούν τους δικαιούχους δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας (οργανισμοί διαχείρισης συλλογικών δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας και οργανισμοί προάσπισης επαγγελματικών συμφερόντων) σύμφωνα με την εφαρμοστέα νομοθεσία.

Δικαίωμα ενημέρωσης

Κατόπιν αιτήματος του προσφεύγοντος, το δικαστήριο μπορεί να διατάσσει την παροχή πληροφοριών για την προέλευση των εμπορευμάτων ή των υπηρεσιών που εικάζεται ότι συνιστούν προσβολή ενός ΔΔΙ και για τα δίκτυα διανομής ή παροχής αυτών, από τον παραβάτη ή οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο, εάν το εν λόγω πρόσωπο:

• διαπιστώθηκε ότι κατέχει τα παράνομα εμπορεύματα σε εμπορική κλίμακα·
• διαπιστώθηκε ότι χρησιμοποιεί τις παράνομες υπηρεσίες σε εμπορική κλίμακα·
• διαπιστώθηκε ότι παρείχε, σε εμπορική κλίμακα, υπηρεσίες χρησιμοποιούμενες για την προσβολή δικαιώματος·
• υποδείχθηκε ως εμπλεκόμενο στην παραγωγή, κατασκευή ή διανομή παράνομων εμπορευμάτων ή στην παροχή παράνομων υπηρεσιών.

Κανόνες για τη συγκέντρωση και την προστασία των αποδεικτικών στοιχείων

Κατόπιν αιτήσεως του ενάγοντος, το δικαστήριο μπορεί να διατάσσει την προσκόμιση εκ μέρους του αντιδίκου αποδεικτικών στοιχείων ευρισκόμενων υπό τον έλεγχό του, με την επιφύλαξη της διασφάλισης της προστασίας των εμπιστευτικών πληροφοριών. Το δικαστήριο μπορεί επίσης να εκδίδει μέτρα για την προστασία των σχετικών αποδεικτικών στοιχείων που αφορούν την εικαζόμενη προσβολή.

Προσωρινά και συντηρητικά μέτρα

Κατόπιν αιτήσεως του ενάγοντος, το δικαστήριο μπορεί να εκδώσει προσωρινή διαταγή* με σκοπό:

• να προληφθεί κάθε επικείμενη προσβολή ΔΔΙ·
• να απαγορευτεί προσωρινά η συνέχιση των προσβολών ενός ΔΔΙ·
• να εξαρτηθεί η συνέχιση της προσβολής από την παροχή εγγύησης ώστε να διασφαλιστεί η αποζημίωση του δικαιούχου.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι δικαστικές αρχές δύνανται να επιτρέπουν τη συντηρητική κατάσχεση των κινητών και ακίνητων αγαθών του φερόμενου ως παραβάτη, περιλαμβανομένης της δέσμευσης των τραπεζικών του λογαριασμών και των λοιπών περιουσιακών του στοιχείων.

Μέτρα που απορρέουν από απόφαση επί της ουσίας

Μετά από αίτηση του προσφεύγοντος, ένα δικαστήριο μπορεί να διατάξει τη λήψη διορθωτικών μέτρων που επιτρέπουν την απόσυρση ή την απομάκρυνση των παράνομων εμπορευμάτων από την αγορά ή την καταστροφή τους.

Επιπλέον, ένα δικαστήριο μπορεί να εκδώσει μόνιμη διαταγή αποτρέποντας τη συνέχιση της προσβολής ή να επιδικάσει αποζημίωση στον ζημιωθέντα.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Η ΟΔΗΓΙΑ;

Η οδηγία εφαρμόζεται από τις 20 Μαΐου 2004 και έπρεπε να γίνει νόμος στις χώρες της ΕΕ έως τις 29 Απριλίου 2006.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

• Επιβολή των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας (Ευρωπαϊκή Επιτροπή).

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Οδηγία 2004/48/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 29ης Απριλίου 2004, σχετικά με την επιβολή των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας (ΕΕ L 157 της 30.4.2004, σ. 45-86). Αναδημοσιευμένο κείμενο σε διορθωτικό (ΕΕ L 195 της 2.6.2004, σ. 16-25)

Οι διαδοχικές τροποποιήσεις της οδηγίας 2004/48/ΕΚ έχουν ενσωματωθεί στο αρχικό κείμενο. Η παρούσα ενοποιημένη έκδοση έχει μόνο αξία τεκμηρίωσης.

ΣΥΝΑΦΕΣ ΚΕΙΜΕΝΟ

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή — Κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με ορισμένες πτυχές της οδηγίας 2004/48/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την επιβολή των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας [COM(2017) 708 final της 29.11.2017]

τελευταία ενημέρωση 11.06.2018