Το ευρώ και η διεθνής οικονομία

Με το παρόν έγγραφο εργασίας, η Επιτροπή παρουσιάζει μια πρώτη ανάλυση της πιθανής επίπτωσης που θα έχει το ευρώ στην εξέλιξη της διεθνούς οικονομίας και, ειδικότερα, του διεθνούς νομισματικού συστήματος.

ΠΡΑΞΗ

Έγγραφο εργασίας της Επιτροπής, της 23ης Απριλίου 1997, για τις εξωτερικές πτυχές της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης [SEC (97) 699 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

ΣΥΝΟΨΗ

Λαμβανομένης υπόψη της οικονομικής σημασίας της ζώνης ευρώ, η καθιέρωση του ενιαίου νομίσματος θα έχει σημαντικές επιπτώσεις, όχι μόνο για τα κράτη μέλη που δεν θα συμμετάσχουν, αλλά και για τις τρίτες χώρες. Η εξωτερική αυτή πτυχή του ευρώ συζητείται ολοένα και περισσότερο στους διεθνείς κύκλους όπως ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ).

Με βάση την υπόθεση ότι τα 15 κράτη μέλη θα συμμετάσχουν στη ζώνη ευρώ, η Οικονομική και Νομισματική Ένωση (ΟΝΕ) θα παρουσιάζει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

• το οικονομικό και εμπορικό της μέγεθος θα είναι συγκρίσιμο με εκείνο των ΗΠΑ και μεγαλύτερο εκείνου της Ιαπωνίας·
• εάν δεν ληφθεί υπόψη το ενδοκοινοτικό εμπόριο, ο βαθμός ανοίγματος της ζώνης ευρώ είναι 10,2%, δηλαδή ανέρχεται σε επίπεδο ίδιο με εκείνο των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας·
• ο αυξημένος συγχρονισμός των συγκυριακών κύκλων των διαφόρων κρατών μελών, λόγω καλύτερου συντονισμού των οικονομικών πολιτικών, θα ενισχύσει τη σημασία που θα έχουν για τον υπόλοιπο κόσμο οι οικονομικές εξελίξεις στη ζώνη ευρώ·
• λόγω της εξάλειψης των εντάσεων μεταξύ των ευρωπαϊκών νομισμάτων (οι οποίες ενδεχομένως θα οφείλονταν σε εξωτερικές κρίσεις), οι οικονομικές επιδόσεις της ζώνης ευρώ θα είναι λιγότερο ευαίσθητες στις διακυμάνσεις των συναλλαγματικών ισοτιμιών.

Με την υλοποίηση της ΟΝΕ, η ευρωπαϊκή χρηματαγορά θα ολοκληρωθεί πραγματικά. Τα κύρια χαρακτηριστικά της θα είναι:

• η ανάπτυξη αποτελεσματικού συστήματος διασυνοριακών πληρωμών (TARGET) που θα συνδέει τις κεφαλαιαγορές μεταξύ τους·
• η εναρμόνιση των χρηματοπιστωτικών μέσων και η σύγκλιση προς τα αποτελεσματικότερα μέσα χρηματοδότησης·
• η ενοποιημένη χρηματαγορά, η οποία θα συνεπάγεται αυξημένο ανταγωνισμό μεταξύ των τραπεζών και των ενδιάμεσων χρηματοπιστωτικών φορέων·
• η εξάλειψη του συναλλαγματικού κινδύνου μεταξύ των συμμετεχουσών χωρών.

Παρά την εξέλιξη αυτή, δεν αποκλείεται να εξακολουθήσουν να υφίστανται ορισμένα εθνικά χαρακτηριστικά των χρηματαγορών.

Το μέγεθος της ΟΝΕ, η σταθερότητα του νομίσματος και η μεγάλη χρηματοπιστωτική αγορά στην οποία θα στηρίζεται, αναμένεται να διευκολύνουν τη διεθνή χρησιμοποίηση του ευρώ.

Ως νόμισμα τιμολόγησης των εμπορικών συναλλαγών, το ευρώ αναμένεται να χρησιμοποιηθεί ευρέως στις εμπορικές σχέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και, σε ορισμένο βαθμό, στις εμπορικές συναλλαγές στις οποίες δεν εμπλέκονται τα κράτη μέλη της Ένωσης.

Λόγω της ανεξαρτησίας της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) και της πολιτικής της που βασίζεται στη σταθερότητα, το ευρώ αναμένεται να αποτελέσει σημαντικό αποθεματικό νόμισμα και να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στα διεθνή χαρτοφυλάκια. Αν και οι ίδιοι αυτοί παράγοντες αναμένεται να αυξήσουν την ελκυστικότητα του ευρώ για τους ιδιώτες επενδυτές, είναι ωστόσο δυσκολότερο να προβλεφθεί ο βαθμός τον οποίο το ευρώ θα συμμετάσχει τελικά στη σύνθεση των ιδιωτικών χαρτοφυλακίων.

Η μετατροπή του ευρώ σε ένα διεθνούς εμβέλειας νόμισμα θα πραγματοποιηθεί σταδιακά·στην αρχή, η εξέλιξη αυτή αναμένεται να εμφανιστεί σε χώρες που έχουν στενούς οικονομικούς δεσμούς με την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Με τη διεθνοποίηση της χρήσης του ευρώ, οι παρεμβάσεις της ΕΚΤ θα έχουν διεθνείς επιπτώσεις. Ωστόσο, αρχικά, η διεθνοποίηση αυτή θα περιπλέξει την άσκηση της νομισματικής πολιτικής λόγω της επίδρασης που θα έχουν οι αποφάσεις εξωτερικών οικονομικών φορέων στα νομισματικά μεγέθη.

Η μετάβαση στο ευρώ εμπεριέχει τον δυνητικό κίνδυνο μιας περιόδου αστάθειας των συναλλαγματικών ισοτιμιών μεταξύ του ευρώ και άλλων μεγάλων νομισμάτων, και αυτό για διάφορους λόγους:

• η εντύπωση που θα σχηματιστεί σχετικά με τον μελλοντικό προσανατολισμό της νομισματικής πολιτικής που θα ασκεί η ΕΚΤ: ωστόσο, η θέση της στο κέντρο του Εθνικό σύστημα κεντρικών τραπεζών (ΕΣΚΤ), η από τη συνθήκη προβλεπόμενη ανεξαρτησία της και ο καταστατικός της στόχος για σταθερότητα των τιμών αναμένεται ότι θα συμβάλλουν στο να εδραιωθεί αμέσως η αξιοπιστία της·
• τυχόν υπερβολικά υψηλά συναλλαγματικά αποθέματα σε δολάρια στις κεντρικές τράπεζες: δεδομένου ότι οι κεντρικές τράπεζες έχουν πλήρη επίγνωση της δυνητικής επίπτωσης των συναλλαγών τους στις αγορές συναλλάγματος, μπορεί να διατυπωθεί η υπόθεση ότι οι τυχόν πράξεις για μείωση των υπερβολικών αποθεμάτων σε δολάρια θα πραγματοποιηθούν προοδευτικά και στο πλαίσιο στενού συντονισμού·
• οι ανακατανομές των ιδιωτικών χαρτοφυλακίων μετά την καθιέρωση του ευρώ αποτελούν ένα περίπλοκο ζήτημα: ωστόσο, αναμένεται να υπάρξουν αλληλοσυγκρουόμενες εξελίξεις, κατά τρόπο ώστε η τελική καθαρή επίπτωση να είναι ουδέτερη.

Μακροπρόθεσμα, οι συναλλαγματικές ισοτιμίες θα επηρεάζονται κυρίως από βασικούς οικονομικούς παράγοντες (ανάπτυξη, πληθωρισμός, παραγωγικότητα, δημοσιονομικά υπόλοιπα και υπόλοιπα ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, κλπ.), δεδομένου ότι οι παράγοντες αυτοί επηρεάζονται από τις οικονομικές πολιτικές της Ένωσης, αλλά και από εκείνες των εταίρων της.

Το πλαίσιο νομισματικής πολιτικής που καθορίζει η συνθήκη, αναμένεται ότι θα χαρακτηρίζεται από όχι ιδιαίτερα περιοριστικούς νομισματικούς όρους, διατηρώντας ταυτόχρονα τη συναλλαγματική ισοτιμία σε κατάλληλο επίπεδο. Οι οικονομικές πολιτικές σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα αποτελέσουν έτσι ένα αξιόπιστο σημείο αναφοράς στις διεθνείς νομισματικές σχέσεις.

Η υλοποίηση της ΟΝΕ αναμένεται να επηρεάσει σημαντικά το διεθνές νομισματικό σύστημα, και ιδίως να το καταστήσει περισσότερο συμμετρικό: τα δυνητικά οφέλη του μακροοικονομικού συντονισμού θα τείνουν να κατανέμονται κατά πιο ομοιόμορφο τρόπο μεταξύ των εταίρων.

Τέλος, η ΟΝΕ θα έχει επίσης επίπτωση στη λειτουργία των διεθνών οργανισμών όπως το ΔΝΤ: τα ζητήματα εκπροσώπησης της Ένωσης στους οργανισμούς αυτούς θα εξεταστούν και παράλληλα θα ελεγχθεί το συμβιβάσιμο των υφιστάμενων πρακτικών με τις διατάξεις της συνθήκης.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Ανακοίνωση της Επιτροπής «Η ζώνη του ευρώ στην παγκόσμια οικονομία - Απολογισμός των τριών πρώτων ετών» [COM (2002) 332 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Η ανακοίνωση πραγματοποιεί απολογισμό των τριών πρώτων ετών της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης (ΟΝΕ) και της ζώνης ευρώ στο παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 23.06.2006