Κινητές επικοινωνίες τρίτης γενιάς

Ενώ σχεδόν όλα τα κράτη μέλη έχουν εκδώσει σήμερα άδειες «τρίτης γενιάς», η ανάπτυξη των κινητών υπηρεσιών τρίτης γενιάς (UMTS ή «3G») είναι βραδύτερη απ' ό,τι προβλεπόταν και προσκρούει σε ορισμένες δυσκολίες. Η παρούσα ανακοίνωση παρουσιάζει συνοπτικά την κατάσταση που επικρατεί στον τομέα. Επισημαίνει, επίσης, τις κυριότερες προκλήσεις που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν ώστε οι υπηρεσίες 3G να διαδραματίσουν το ρόλο τους στην εγκαθίδρυση μιας ανταγωνιστικής και δυναμικής κοινωνίας της πληροφορίας.

ΠΡΑΞΗ

Ανακοίνωση της Επιτροπής, της 11ης Ιουνίου 2002, με τίτλο: «Προς την πλήρη ανάπτυξη των κινητών επικοινωνιών τρίτης γενιάς» [COM(2002) 301 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

ΣΥΝΟΨΗ

ΠΛΑΙΣΙΟ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ

Οι κινητές υπηρεσίες τρίτης γενιάς (UMTS (es de en fr) ή «3G») καθίστανται εμπορική πραγματικότητα στην Ευρώπη μόνο σταδιακά. Η διάδοσή τους, η οποία αναμενόταν αρχικά για το 2002, γίνεται με βραδύτερο από τον αρχικά προβλεπόμενο ρυθμό και βρίσκεται σε σημαντική αναντιστοιχία με τις δυσχέρειες που αντιμετωπίζει ο κλάδος.

Η παρούσα ανακοίνωση παρέχει μια συνολική εικόνα της κατάστασης που επικρατεί σήμερα στον τομέα της 3G και αναλύει τις κυριότερες προκλήσεις που παρουσιάζει η ανάπτυξη των υπηρεσιών 3G από τη σκοπιά της οικονομίας, της τεχνολογίας, της αγοράς και των κανονιστικών ρυθμίσεων. Απαριθμεί επίσης τις διάφορες γραμμές δράσεις που θα στηρίξουν τη διαδικασία αυτή της ανάπτυξης, ώστε να μπορέσει να παραμείνει η Ένωση στην πρωτοπορία των τεχνολογικών εξελίξεων, όπως συνιστά το σχέδιο δράσης eEurope 2005.

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΣΤΟΥΣ ΟΠΟΙΟΥΣ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ Η ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ ΣΤΗ ΔΙΑΔΟΣΗ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ 3G

Η εισαγωγή υπηρεσιών 3G συνεπάγεται σύνθετη αλληλεπίδραση μεταξύ διαφόρων συντελεστών: χρηστών, αλλά και κατασκευαστών, φορέων εκμετάλλευσης και παρόχων λογισμικού και περιεχομένου. Όμως, αυτό το δίκτυο διαφορετικών συμφερόντων εξαρτάται επίσης σε μεγάλο βαθμό από τις γενικές τάσεις στην οικονομία, στην τεχνολογία και στις υπηρεσίες, εξαιτίας του ευρέος φάσματος δραστηριοτήτων που συνδέονται με την προετοιμασία των πολλαπλών υπηρεσιών που θα προσφέρονται. Υπό την έννοια αυτή, η ανάπτυξη των υπηρεσιών 3G θα είναι πολύ πιο σύνθετη από την ανάπτυξη των κινητών επικοινωνιών δεύτερης γενιάς (2G).

Παράγοντες οικονομικής φύσεως

Η αγορά τηλεπικοινωνιών συνεχίζει να σημειώνει καλύτερες επιδόσεις σε σχέση με την εν γένει οικονομία, με ρυθμό ανάπτυξης περίπου 10% το 2001 στον οποίο ο κλάδος των κινητών επικοινωνιών συνέβαλε με ποσοστό 40%. Παρά τις ενθαρρυντικές αυτές επιδόσεις, ο τομέας αντιμετωπίζει αυξανόμενη πίεση εκ μέρους των χρηματοοικονομικών αγορών. Πρόσφατα, οι φορείς εκμετάλλευσης αποφάσισαν να προβούν σε μαζικές επενδύσεις -ιδίως στην απόκτηση μεριδίων αγοράς και σε ελπιδοφόρες δραστηριότητες όπως οι υπηρεσίες 3G- με αποτέλεσμα να αυξηθεί σημαντικά το χρέος τους και, κατά συνέπεια, να υποβαθμιστεί η αξιολόγηση της πιστοληπτικής τους ικανότητας.

Ως εκ τούτου, οι διαθέσιμοι για επενδύσεις πόροι περιορίστηκαν κατά πολύ, τη στιγμή μάλιστα που απαιτούνταν σημαντικοί οικονομικοί πόροι για την υλική ανάπτυξη των δικτύων. Το δυσχερές οικονομικό περιβάλλον υποχρέωσε τους τηλεπικοινωνιακούς οργανισμούς να δώσουν προτεραιότητα στην επανεξισορρόπηση των ισολογισμών τους. Η τάση αυτή είχε προφανώς αρνητικές επιπτώσεις στην ανάπτυξη των υπηρεσιών 3G.

Παράγοντες τεχνολογικής φύσεως

Έχουν επισημανθεί ορισμένες τεχνικές δυσκολίες όσον αφορά την τεχνολογία 3G, όπως η διακοπή κλήσεων, προβλήματα σχετικά με το λογισμικό τερματικού εξοπλισμού και ανεπαρκής χωρητικότητα μπαταριών. Ωστόσο, αυτές οι τεχνικές δυσκολίες είναι συνηθισμένες κατά την εισαγωγή νέων προϊόντων που χαρακτηρίζονται από αξιοσημείωτη τεχνολογική καινοτομία.

Σε σχέση με το 2001, έχει επιτελεστεί σημαντική πρόοδος όσον αφορά τις τερματικές συσκευές όπου σημειώθηκε μετάβαση από το στάδιο των πρωτοτύπων στην ανάπτυξη των πρώτων μοντέλων 3G που είναι έτοιμα για διάθεση στην ευρωπαϊκή αγορά. Επιπροσθέτως, πολλοί κατασκευαστές έχουν αναγγείλει για το δεύτερο εξάμηνο του 2002 τη διάθεση στην αγορά τερματικών συσκευών 3G με δυνατότητα «δίτροπης» λειτουργίας [2G + 3G (δεύτερη και τρίτη γενιά)]. Ο τύπος αυτός τερματικής συσκευής θα είναι αποφασιστικής σημασίας για τον Ευρωπαίο καταναλωτή που είναι συνηθισμένος σε περιβάλλον υπηρεσιών 2G, ιδίως δεδομένου ότι η κάλυψη 3G θα πραγματοποιηθεί σταδιακά.

Παράγοντες κανονιστικής φύσεως

Στις αρχές του 2002 όλα τα κράτη μέλη είχαν οριστικοποιήσει, ή τουλάχιστον ξεκινήσει, τις διαδικασίες αδειοδότησης 3G, όπως προβλέπει το πλαίσιο κανονιστικών ρυθμίσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕE). Από τις διαδικασίες αδειοδότησης 3G διαφαίνονται διάφορες τάσεις:

ΓΡΑΜΜΕΣ ΔΡΑΣΗΣ

Η Επιτροπή καθόρισε τρεις γραμμές δράσης με σκοπό την υποστήριξη του τομέα των υπηρεσιών 3G και την επιβεβαίωση της ανειλημμένης δέσμευσης για πλήρη ανάπτυξή τους.

Σταθερότητα του κανονιστικού περιβάλλοντος

Οι μηχανισμοί που προβλέπονται στο κοινοτικό πλαίσιο κανονιστικών ρυθμίσεων είναι προσαρμοσμένοι στις εξελισσόμενες αγορές και τεχνολογίες. Θα πρέπει συνεπώς να ευνοούν τη δημιουργία κατάλληλου περιβάλλοντος για την ανάπτυξη των υπηρεσιών 3G.

Τα κράτη μέλη θα είναι αρμόδια να εξασφαλίσουν την απαραίτητη προσαρμογή των όρων αδειοδότησης, καθώς και τη διευκρίνιση των κανονιστικών πτυχών των νέων προσεγγίσεων (επιμερισμός της δικτυακής υποδομής, επί παραδείγματι).

Βραχυπρόθεσμα ή μεσοπρόθεσμα μέτρα

Έχουν προσδιοριστεί ορισμένες βραχυπρόθεσμες ή μεσοπρόθεσμες δυσχέρειες, για τις οποίες είναι ευκταία μια προορατική υποστηρικτική ή ενθαρρυντική δράση σε κοινοτικό επίπεδο.

Οι φορείς εκμετάλλευσης αντιμετωπίζουν σημαντικές δυσκολίες κατά την ανάπτυξη των υλικών δικτύων. Η απόκτηση άδειας εγκατάστασης σταθμών βάσης έχει καταστεί πραγματική πρόκληση σε ορισμένα κράτη μέλη, γεγονός που ενδέχεται να έχει επιπτώσεις στο προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα ανάπτυξης και να αυξήσει τις δαπάνες.

Οι δυσχέρειες αυτές οφείλονται σε περιβαλλοντικές ανησυχίες σχετικά με την εγκατάσταση των νέων κεραιών 3G, καθώς και στις ακόμη άγνωστες επιπτώσεις των ηλεκτρομαγνητικών εκπομπών των σταθμών βάσης στην υγεία. Σε επίπεδο ΕΕ έχουν ληφθεί εδώ και καιρό μέτρα για την προστασία της υγείας των χρηστών και την εναρμόνιση ως προς επίπεδα εκπομπών που θεωρούνται ασφαλή. Ωστόσο, η εναρμόνιση αυτή σε επίπεδο κρατών μελών δεν έχει ακόμη επιτευχθεί, γεγονός το οποίο, εκτός από το ότι είναι επιζήμιο για τον κλάδο, δημιουργεί σύγχυση στους πολίτες.

Παράλληλα, η Επιτροπή ανέλαβε την εκπόνηση τεχνικών προδιαγραφών για ασφαλή εξοπλισμό κινητών επικοινωνιών. Οι προδιαγραφές αυτές, που είναι ήδη διαθέσιμες υπό μορφή εναρμονισμένων προτύπων για τις κινητές τερματικές συσκευές, βρίσκονται στη φάση ολοκλήρωσης για τα τερματικά βάσης. Η Επιτροπή υπενθυμίζει ότι από τις διάφορες επιστημονικές εργασίες προκύπτει ότι η κανονική χρήση εξοπλισμού κινητών επικοινωνιών που συμμορφούται προς τα υφιστάμενα όρια ασφαλείας όσον αφορά την έκθεση δεν φαίνεται να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία.

Εξάλλου, η Επιτροπή αποδίδει μεγάλη σημασία στη συνέχιση των προσπαθειών στον τομέα της έρευνας για την υποβοήθηση της σημερινής ανάπτυξης των υπηρεσιών 3G, καθώς και τη μελλοντική εξέλιξή τους. Ορισμένες δραστηριότητες που εντάσσονται στο έκτο πρόγραμμα-πλαίσιο για την έρευνα αναμένεται ότι θα αποβούν χρήσιμες για την ανάπτυξη των υπηρεσιών 3G. Τέλος, εναπόκειται στην Επιτροπή να εντοπίσει τα νέα κανονιστικά εμπόδια που συνδέονται με την καθιέρωση των υπηρεσιών 3G. Επί παραδείγματι, η αναμενόμενη χρήση των κινητών τερματικών συσκευών και ιδίως των υπηρεσιών 3G για πληρωμές μικροποσών θέτει το ερώτημα του κατά πόσο η ισχύουσα κανονιστική ρύθμιση για τον τραπεζικό τομέα μπορεί να εφαρμόζεται στον τομέα των κινητών επικοινωνιών.

Μακροπρόθεσμα μέτρα

Η κοινοτική δράση διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην έγκαιρη και αποτελεσματική διάθεση εναρμονισμένων ζωνών φάσματος για τη λειτουργία των υπηρεσιών 3G. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή δρομολόγησε ήδη μια διαδικασία σχεδιασμού με σκοπό την αποδέσμευση επαρκών πόρων για το ραδιοφάσμα.

Απαιτείται ένα περισσότερο ευέλικτο πλαίσιο για τη χορήγηση των δικαιωμάτων χρήσης του ραδιοφάσματος ώστε να ευνοηθούν οι επενδύσεις στον τομέα των ραδιοεπικοινωνιών. Χρησιμοποιώντας τους μηχανισμούς που προβλέπονται στην οδηγία για το ραδιοφάσμα (es de en fr), η Επιτροπή επιδιώκει την καθιέρωση διαλόγου με τις επιχειρήσεις και τους εθνικούς ρυθμιστικούς φορείς σχετικά με την εφαρμογή μιας δεύτερης αγοράς ραδιοφάσματος και τις συνέπειές της. Ο διάλογος αυτός θα αφορά ιδίως την εναρμόνιση των όρων εμπορίας του ραδιοφάσματος και το χρονοδιάγραμμα εισαγωγής των εν λόγω εναρμονισμένων όρων στα κράτη μέλη.

ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

Σύμφωνα με την Επιτροπή, θα ήταν προς το συμφέρον όλων να αφεθεί η αγορά να κατευθύνει τη διαδικασία και να διαμορφωθεί ανταγωνιστικό περιβάλλον που να ευνοεί τη διάθεση στην αγορά νέων προϊόντων. Ωστόσο, οι δημόσιες αρχές μπορούν να παρέμβουν ώστε να συμβάλουν στην εγκατάσταση κλίματος εμπιστοσύνης εξασφαλίζοντας ένα προβλέψιμο και σταθερό περιβάλλον κανονιστικών ρυθμίσεων.

Για το άμεσο μέλλον, οι δημόσιες αρχές μπορούν να διευκολύνουν την υλική ανάπτυξη των δικτύων εναρμονίζοντας τους όρους και επιταχύνοντας τις διαδικασίες. Μακροπρόθεσμα, χάρη στην εναρμόνιση των όρων αδειοδότησης και απονομής των συχνοτήτων, θα είναι δυνατόν να αποφευχθούν οι στρεβλώσεις στην αγορά και να μειωθεί η αβεβαιότητα στον τομέα.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Ανακοίνωση της Επιτροπής, της 30ής Ιουνίου 2004: «Κινητές ευρυζωνικές υπηρεσίες» [COM(2004) 447 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]. Στην ανακοίνωση αυτή παρουσιάζονται οι πολυάριθμες προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν για την καθιέρωση ενός πολιτικού και κανονιστικού πλαισίου με στόχο την υποβοήθηση της ανάπτυξης των κινητών ευρυζωνικών υπηρεσιών (es de en fr). Ανακύπτουν εμπόδια τεχνολογικής και κανονιστικής φύσεως τα οποία θέτουν σε δοκιμασία την ευρωπαϊκή πρωτοπορία στον συγκεκριμένο τομέα.

Ανακοίνωση της Επιτροπής, της 3ης Φεβρουαρίου 2004: «Συνδέσεις υψηλών ταχυτήτων στην Ευρώπη: πρόσφατες εξελίξεις στον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών» [COM(2004) 61 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]. Η ανακοίνωση αυτή υπογραμμίζει την ανάγκη σταθερής πολιτικής στήριξης για τη βελτίωση της αποτελεσματικής χρήσης των τεχνολογιών των πληροφοριών και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) στην Ένωση και προσδιορίζει τις δράσεις που θα επιτρέψουν την άρση των φραγμών για την πραγματοποίηση επιπλέον επενδύσεων.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 04.09.2006