Σχέδιο δράσης για τα επιχειρηματικά κεφάλαια (ΣΔΕΚ)

Αυτή η ανακοίνωση προωθηθεί μια συντονισμένη δράση σε κοινοτικό επίπεδο προκειμένου να τονωθεί η διεύρυνση των αγορών επιχειρηματικού κεφαλαίου.

ΠΡΑΞΗ

Ανακοίνωση της Επιτροπής, της 31ης Μαρτίου 1998 με τίτλο «τα επιχειρηματικά κεφάλαια: κλειδί για τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση» (DE) (EN) (FR) [PDF][SEC (1998) 552 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

ΣΥΝΟΨΗ

Στην ανακοίνωση υπογραμμίζεται ότι οι αγορές επιχειρηματικού κεφαλαίου, οι οποίες παρέχουν χρηματοδοτήσεις, υπό μορφή μετοχών, σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) και σε εταιρείες υψηλού αναπτυξιακού δυναμικού, διαδραματίζουν αποφασιστικό ρόλο για την εκτίμηση και την ανάπτυξη νέων επιχειρήσεων, και συνεπώς για τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης, εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Από μια σύγκριση με τις Ηνωμένες Πολιτείες προκύπτει σαφώς ότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση οι αγορές επιχειρηματικού κεφαλαίου εξακολουθούν να χαρακτηρίζονται από σχετική υποανάπτυξη. Αυτό δεν συμβαίνει μόνο στις χρηματιστηριακές αγορές που είναι ειδικευμένες στη χρηματοδότηση εταιρειών υψηλού αναπτυξιακού δυναμικού, αλλά και για τις επενδύσεις σε επιχειρηματικά κεφάλαια στις επιχειρήσεις που βρίσκονται στο στάδιο της εκτίμησης και της ανάπτυξης, καθώς και σε εκείνες που δραστηριοποιούνται σε τομείς υψηλής τεχνολογίας. Άλλες χαρακτηριστικές διαφορές αφορούν το βαθμό στον οποίο τα αμερικανικά συνταξιοδοτικά ταμεία συμβάλλουν στην παροχή επιχειρηματικών κεφαλαίων και την δυναμική γεωγραφικής συγκέντρωσης των φορέων που δραστηριοποιούνται στον τομέα της ανάπτυξης των επιχειρήσεων (επενδυτές επιχειρηματικών κεφαλαίων, ερευνητές, επιχειρηματίες) στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Οι ευρωπαίοι επιχειρηματίες δεν έχουν επαρκή πρόσβαση στο κεφάλαιο που είναι απαραίτητο για την εκτίμηση και την ανάπτυξη των επιχειρήσεών τους. Από την άλλη πλευρά, οι επενδυτές επιχειρηματικών κεφαλαίων στερούνται καλών ευκαιριών τοποθέτησης των κεφαλαίων τους. Αυτή η έλλειψη δυναμισμού έχει αρνητικές επιπτώσεις στην ικανότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης να αξιοποιήσει τις καινοτόμες ιδέες της και να εκμεταλλευτεί όλο το δυναμικό της για δημιουργία θέσεων απασχόλησης.

Στην ανακοίνωση επισημαίνονται έξι κατηγορίες φραγμών για τη δημιουργία αγορών επιχειρηματικού κεφαλαίου σε ευρωπαϊκή κλίμακα:

• οι εθνικές αγορές εξακολουθούν να χαρακτηρίζονται από υψηλή πολυδιάσπαση, γεγονός που μειώνει τόσο την κεφαλαιοποίηση όσο και την ρευστότητα των αγορών,
• ελλείψει ικανοποιητικού κανονιστικού πλαισίου σε ευρωπαϊκό ή σε εθνικό επίπεδο, εξακολουθούν να υφίστανται θεσμικοί και κανονιστικοί φραγμοί. Αυτό συμβαίνει ιδίως στην περίπτωση της νομοθεσίας για τα κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου, τους θεσμικούς επενδυτές (ασφαλιστικές επιχειρήσεις, συνταξιοδοτικά ταμεία), τις επενδυτικές υπηρεσίες, τις διασυνοριακές εκδόσεις και εισαγωγές σε χρηματιστήρια, καθώς και για τους λογιστικούς κανόνες,
• τα εθνικά φορολογικά συστήματα φαίνεται να παρεμποδίζουν τις επενδύσεις σε κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου. Κατά πρώτον, τα εισοδήματα από άμεσες συμμετοχές σε εταιρείες (μερίσματα) υπόκεινται γενικά σε υψηλότερους φορολογικούς συντελεστές από εκείνους που ισχύουν για τα κεφάλαια που τοποθετούνται χωρίς κίνδυνο σε ομολογίες και τραπεζικές καταθέσεις (τόκοι). Κατά δεύτερον, πρέπει οι φόροι για τις υπεραξίες να μην αποτελούν τροχοπέδη για την επένδυση ούτε για τη χρήση των δυνατοτήτων αγοράς μετοχών ως συμπλήρωμα αμοιβής του προσωπικού. Τρίτον, τα εφαρμοζόμενα φορολογικά καθεστώτα στα ταμεία επιχειρηματικών κεφαλαίων είναι γενικώς ασαφή,
• στον τομέα της υψηλής τεχνολογίας, ιδιαίτερα οξέα προβλήματα είναι η έλλειψη νέων ΜΜΕ και η σχετική απουσία επενδυτικών ευκαιριών. Η έλλειψη αυτή επιδεινώνεται από την σπανιότητα δικτύων ή γεωγραφικών συγκεντρώσεων ΜΜΕ υψηλής τεχνολογίας και από την ύπαρξη νομικού και κανονιστικού περιβάλλοντος (κανόνες σε θέματα πνευματικής ιδιοκτησίας και διοικητικές απαιτήσεις κατά τη δημιουργία επιχειρήσεων) ελάχιστα ευνοϊκού για την καινοτομία και τη δημιουργία επιχειρήσεων,
• οι διαθέσιμοι ανθρώπινοι πόροι για τα επενδυτικά σχέδια σε επιχειρηματικά κεφάλαια (επιχειρηματίες και εξειδικευμένοι εμπειρογνώμονες) είναι ανεπαρκείς,
• πολιτισμικοί παράγοντες, όπως η συμπεριφορά των επενδυτών έναντι του κινδύνου και η μη καλλιέργεια επιχειρηματικού πνεύματος στα σχολεία και στα πανεπιστήμια, παρεμποδίζουν την εκκόλαψη μιας νέας γενιάς ευρωπαίων επιχειρηματιών.

Η ανακοίνωση προτείνει ένα σχέδιο δράσης για την εξάλειψη των εμποδίων αυτών και την με τον τρόπο αυτό βελτίωση των συνθηκών ανάπτυξης των επιχειρηματικών κεφαλαίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ορισμένες από τις προτεινόμενες δράσεις (όπως, π.χ., η μεταρρύθμιση του ευρωπαϊκού συστήματος για τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας) απαιτούν την καταβολή προσπάθειας στο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ άλλες (όπως η αποσαφήνιση του φορολογικού περιβάλλοντος για τις επιχειρήσεις) θα πρέπει να αναληφθούν από τα ίδια τα κράτη μέλη.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο της 4ης Νοεμβρίου 2003, σχετικά με την εφαρμογή του σχεδίου δράσης για τα επιχειρηματικά κεφάλαια (ΣΔΕΚ) [COM(2003) 654 - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]. Η ανακοίνωση αυτή εξετάζει την πρόοδο που επιτεύχθηκε όσον αφορά την υλοποίηση του ΣΔΕΚ το 2002 και, στο μέτρο του δυνατού, κατά τα τρία πρώτα τρίμηνα του 2003. Δεδομένου ότι πρόκειται για την πέμπτη και τελευταία έκθεση αυτού του είδους, η Επιτροπή καταρτίζει επίσης έναν απολογισμό για ολόκληρη την περίοδο εφαρμογής του ΣΔΕΚ (1998-2003). Στον απολογισμό αυτό η Επιτροπή διαπιστώνει ότι πραγματοποιήθηκε σημαντική πρόοδος καθότι επιτεύχθηκαν όλοι οι πολιτικοί στόχοι και μεγάλος αριθμός στόχων τεχνικού χαρακτήρα.

Βεβαίως, οι διαφορές με τις Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν καθότι οι επενδύσεις στη χώρα αυτή είναι δύο φορές υψηλότερες απ' ό,τι στην Ευρώπη. Επιβάλλεται όμως να διαπιστωθεί ότι από το 2000 η απόκλιση αυτή έχει περιοριστεί κατά το ήμισυ. Παρότι η ευρωπαϊκή αγορά παραμένει κατακερματισμένη λόγω των υφιστάμενων ακόμη διαφορών μεταξύ των κρατών μελών, ο κλάδος του επιχειρηματικού κεφαλαίου είναι σήμερα πολύ σημαντικότερος, περισσότερο ώριμος και πιο επαγγελματικός απ' ό,τι το 1998. Το κανονιστικό πλαίσιο βελτιώθηκε αισθητά, αλλά τα φορολογικά ζητήματα εξακολουθούν να αποτελούν το αδύναμο σημείο αυτού του κλάδου.

Σήμερα, τόσο οι επιχειρήσεις όσο και οι δημόσιες αρχές στην Ευρώπη αναγνωρίζουν ανεπιφύλακτα τη στρατηγική σημασία αυτού του τομέα καθώς και τις δυνατότητες που παρέχει αυτός ο τρόπος χρηματοδότησης. Το ΣΔΕΚ διαδραμάτισε πολιτικό ρόλο υποστηρίζοντας, άμεσα ή έμμεσα, τους οικονομικούς φορείς που δραστηριοποιούνται στον τομέα των επιχειρηματικών κεφαλαίων. Η φιλοσοφία στην οποία στηρίζεται το ΣΔΕΚ αποτυπώνεται ήδη και σε άλλες πολιτικές και προγράμματα σε περιφερειακό, εθνικό και κοινοτικό επίπεδο.

Για να διατηρηθεί η αποκτηθείσα δυναμική, η Επιτροπή θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά τις ευρωπαϊκές αγορές επιχειρηματικών κεφαλαίων. Το 2004, θα πραγματοποιήσει ανάλυση των σημείων που παρουσιάζουν προβλήματα αποτελεσματικότητας προκειμένου να υποβάλει ενδεχομένως συστάσεις και προτάσεις, έχοντας πάντοτε κατά νου την προθεσμία του 2010 που τέθηκε στη Λισσαβόνα.

Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο της 16ης Οκτωβρίου 2002, σχετικά με την εφαρμογή του σχεδίου δράσης για τα επιχειρηματικά κεφάλαια (ΣΔΕΚ) [COM(2002) 563 - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]. Η ανακοίνωση αυτή εξετάζει την πρόοδο που επιτεύχθηκε όσον αφορά την υλοποίηση του ΣΔΕΚ το 2002 και, στο μέτρο του δυνατού, κατά τα τρία πρώτα τρίμηνα του 2003. Δεδομένου ότι πρόκειται για την πέμπτη και τελευταία μετά την έγκρισή του το 1998. Στην εν λόγω ανακοίνωση περιγράφεται η πρόοδος που σημειώθηκε κατά τη διάρκεια του 2001 και, από ορισμένες απόψεις, του πρώτου εξαμήνου του 2002, γνωρίζοντας ότι η τελική ημερομηνία για την ολοκλήρωση του σχεδίου δράσης έχει καθοριστεί για το τέλος του 2003.

Στην ανακοίνωση υπογραμμίζεται ότι ο ευρωπαϊκός τομέας των επιχειρηματικών κεφαλαίων διανύει μια περίοδο προσαρμογής, κατά την οποία ορισμένες πτυχές, συγκεκριμένα η λειτουργία, η ρύθμιση και η ρευστότητα των χρηματιστηριακών αγορών, ή ακόμη η πανευρωπαϊκή διάσταση της αγοράς επιχειρηματικών κεφαλαίων, πρέπει να βελτιωθούν καταβάλλοντας προσπάθειες εξορθολογισμού. Εξάλλου, στην ανακοίνωση αναφέρεται ότι ο εκσυγχρονισμός του κανονιστικού πλαισίου συνεχίστηκε με επιτυχία σε ένα χρηματοπιστωτικό περιβάλλον που καθορίστηκε από την επιτυχημένη εισαγωγή του ευρώ σε φυσική μορφή. Επίσης, επισημαίνονται οι σημαντικές πρόοδοι όσον αφορά την υποχρεωτική εφαρμογή των διεθνών λογιστικών προτύπων μέχρι το 2005 και τη μελλοντική νομοθεσία σχετικά με τα επικουρικά συνταξιοδοτικά ταμεία. Εξάλλου, στην ανακοίνωση επισημαίνεται ότι τα Διαρθρωτικά Ταμεία αύξησαν σημαντικά τη συμμετοχή τους στη χρηματοδότηση των επιχειρηματικών κεφαλαίων.

Εν κατακλείδι, κρίνεται ότι τα συνοδευτικά μέτρα για την ανάπτυξη των επιχειρηματικών κεφαλαίων στην Ευρώπη τροποποιήθηκαν κατά τρόπο ριζικό και θετικό κατά τη διάρκεια των τεσσάρων τελευταίων ετών. Εκτιμάται ότι οι προσπάθειες για να βελτιωθεί το περιβάλλον των επενδύσεων αυτής της μορφής πρέπει να συνεχιστούν σε μακροπρόθεσμη βάση, ανεξαρτήτως συγκυριών, και προτείνεται να εξεταστούν νέα μέτρα για την προώθηση των επιχειρηματικών κεφαλαίων κατά τα επόμενα έτη.

Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, της 25ης Οκτωβρίου 2001, για την εφαρμογή του σχεδίου δράσης για τα επιχειρηματικά κεφάλαια (ΣΔΕΚ) [COM (2002) 605 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα] Το κείμενο αυτό αναλύει την πρόοδο που σημειώθηκε από τη θέση σε εφαρμογή του ΣΔΕΚ κατά το 2000 και το 2001 και κάνει ενδιάμεσο απολογισμό εφόσον το ΣΔΕΚ πρέπει να ολοκληρωθεί το 2003.

Παρόλο που η Επιτροπή είναι ικανοποιημένη από τις θεαματικές επιδόσεις των αγορών επιχειρηματικού κεφαλαίου στην Ευρώπη και παρόλο που όλα τα κράτη μέλη επωφελήθηκαν από την ανάπτυξη αυτή, υπενθυμίζει ότι υπάρχουν σοβαρές διαφορές και ότι η ευρωπαϊκή αγορά παραμένει διαιρεμένη. Η πτώση των χρηματιστηριακών αγορών, η κάμψη της οικονομικής ανάπτυξης και τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001 στις ΗΠΑ είχαν αρνητικό αντίκτυπο στην εξέλιξη του τομέα στην Ευρώπη. Παρόλο που συνεχίστηκε η θέση σε εφαρμογή κατάλληλου ρυθμιστικού πλαισίου για τα επιχειρηματικά κεφάλαια, παραμένουν διάφορα εμπόδια όπως π.χ. η απουσία ενιαίου διπλώματος ευρεσιτεχνίας και ορισμένες φορολογικές διακρίσεις. Σίγουρα, η καθιέρωση του ευρώ ευνόησε την εξάλειψη των εμποδίων στις διασυνοριακές συναλλαγές. Από την άλλη, η ανάπτυξη και η προώθηση του επιχειρηματικού πνεύματος στην Ευρώπη ευνοήθηκαν και λήφθηκαν σημαντικά μέτρα όσον αφορά τις δημόσιες χρηματοδοτήσεις: η Επιτροπή διευκρίνισε π.χ. τις θέσεις της σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις.

Εν κατακλείδι, παρ' όλη την πρόοδο που επιτεύχθηκε, η δραστηριότητα των επιχειρηματικών κεφαλαίων θα πρέπει να ενισχυθεί πολύ περισσότερο, πριν η Ευρώπη πάρει την πρώτη θέση στον τομέα αυτό παγκοσμίως, όπως προβλέφθηκε στη Λισσαβόνα.

Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο της 20ης Οκτωβρίου 1999, με τίτλο «Τα επιχειρηματικά κεφάλαια: προτάσεις για τη συνέχιση της εφαρμογής του σχεδίου δράσης» [COM(1999) 493 - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα] Στην εν λόγω ανακοίνωση, η Επιτροπή εκθέτει τα μέτρα που ελήφθησαν για την κατάργηση των εμποδίων όσον αφορά την ανάπτυξη των επιχειρηματικών κεφαλαίων μετά την έγκριση του σχεδίου δράσης το Μάρτιο του 1998. Η Επιτροπή επιμένει ότι η διαδικασία πρέπει να επιταχυνθεί και να αναπτυχθεί περαιτέρω, και προτείνει να πραγματοποιείται σε τακτά χρονικά διαστήματα ο απολογισμός της προόδου που επιτεύχθηκε, βάσει ενός συγκριτικού συστήματος αξιολόγησης για τον προσδιορισμό των βέλτιστων πρακτικών.

Ανακοίνωση της Επιτροπής, της 11ης Μαΐου 1999, με τίτλο «Εφαρμογή του πλαισίου δράσης για τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες: σχέδιο δράσης» [COM(1999) 232 - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]. Αυτό το σχέδιο δράσης, το οποίο υποβλήθηκε μετά από σχετικό αίτημα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, στηρίζεται στο πλαίσιο δράσης που δημοσίευσε η Επιτροπή τον Οκτώβριο 1998 και στις αποφάσεις της ομάδας πολιτικής για τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες. Το εν λόγω σχέδιο δράσης περιλαμβάνει μια σειρά πολιτικών στόχων και ειδικών μέτρων με τα οποία επιδιώκεται να βελτιωθεί στη διάρκεια των πέντε προσεχών ετών η λειτουργία της ενιαίας αγοράς χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών. Ειδικότερα, το σχέδιο αυτό προτείνει ενδεικτικά προτεραιότητες και χρονοδιάγραμμα νομοθετικών και άλλων μέτρων με τα οποία θα επιτευχθούν τρεις στρατηγικοί στόχοι:

• εγκαθίδρυση ενιαίας χονδρικής αγοράς χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών·
• διασφάλιση προσβάσιμων και ασφαλών αγορών λιανικής·
• εκσυγχρονισμός των κανόνων προληπτικής εποπτείας και των εποπτικών κανόνων.

Το σχέδιο δράσης προτείνει επίσης στο Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να εκδώσουν, πριν από τα τέλη του 1999, προτάσεις οδηγιών για τους οργανισμούς συλλογικών επενδύσεων, την εξ αποστάσεων πώληση χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών και για το ηλεκτρονικό χρήμα.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 01.08.2006