Διατροπικές μεταφορές: το πρόγραμμα MARCO POLO

Οι οδικές εμπορευματικές μεταφορές έχουν απόλυτη εξάρτηση από τις ορυκτές πηγές ενέργειας, που συντελούν σε μεγάλο βαθμό στην παραγωγή CO2. Στο πλαίσιο αυτό, χρειάζεται να προτιμώνται περισσότερο οι διατροπικές μεταφορές, προκειμένου να συμβάλουν στην καλύτερη χρησιμοποίηση των υφισταμένων υποδομών και των πόρων εξυπηρέτησης, χάρη στην ενσωμάτωση των θαλάσσιων μεταφορών μικρών αποστάσεων, των σιδηροδρομικών και των εσωτερικών πλωτών μεταφορών στην αλυσίδα εφοδιαστικής. Στο πλαίσιο αυτό, το πρόγραμμα Marco Polo (2003-2006) αποσκοπεί στη μετατόπιση των εμπορευμάτων από τις οδικές μεταφορές προς τρόπους μεταφοράς περισσότερο συμβατούς με το περιβάλλον.

ΠΡΑΞΗ

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1382/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Ιουλίου 2003, για τη χορήγηση κοινοτικής χρηματοδοτικής συνδρομής με σκοπό τη βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων του συστήματος εμπορευματικών μεταφορών («πρόγραμμα Marco Polo»).

ΣΥΝΟΨΗ

Πλαίσιο

Από το 1975 η πολιτική των συνδυασμένων μεταφορών εμπορευμάτων (μεταφορές που πραγματοποιούνται κυρίως σιδηροδρομικώς, με πλωτές μεταφορές ή διά θαλάσσης) ενθαρρύνει τη μετατόπιση της οδικής μεταφοράς φορτίων στην κατεύθυνση των σιδηροδρόμων, των εσωτερικών πλωτών μεταφορών και πιο πρόσφατα, στις κοντινές θαλάσσιες μεταφορές.

Στο Λευκό βιβλίο για τις μεταφορές υπογραμμίζεται ότι, εάν δεν ληφθεί κανένα καθοριστικό μέτρο, η οδική μεταφορά εμπορευμάτων θα αυξηθεί κατά 50% στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) έως το 2010 και η διασυνοριακή κυκλοφορία αναμένεται να διπλασιαστεί έως το 2020.

Το παλαιό πρόγραμμα PACT (es de en fr) (1997-2001) στόχευε στην αύξηση της χρήσης των συνδυασμένων μεταφορών με τη χρηματοδοτική ενίσχυση πρωτότυπων εμπορικών πρωτοβουλιών (δοκιμαστικών δράσεων) στον τομέα των υπηρεσιών συνδυασμένων μεταφορών. Το δε πρόγραμμα Marco Polo αποτελεί κάτι περισσότερο από απλή επέκταση του προγράμματος PACT που στοχεύει στην καταπολέμηση της συμφόρησης στον τομέα της οδικής μεταφοράς φορτίων.

Ωστόσο, σειρά εμποδίων στον εμπορικό και λειτουργικό τομέα παρακωλύουν όλες τις μορφές μεταφορών εκτός των οδικών και τα εμπόδια αυτά πρέπει να παρακαμφθούν ώστε να είναι λειτουργικές οι αγορές φορτίων. Εξάλλου, τα κράτη μέλη δεν μπορούν από μόνα τους να δώσουν την ιδανική λύση στα προβλήματα που συνδέονται με τη συνεχή αύξηση των διεθνών εμπορευματικών μεταφορών.

Το πρόγραμμα MARCO POLO

Το προβλεπόμενο δημοσιονομικό πλαίσιο για την εφαρμογή του προγράμματος Marco Polo, για το διάστημα από την 1η Ιανουαρίου 2003 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2006, είναι 75 εκατ. ευρώ.

Το πρόγραμμα Marco Polo αποσκοπεί στη μείωση της συμφόρησης των οδικών υποδομών και στη βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων στο σύνολο του συστήματος μεταφορών, με τη στροφή μέρους των οδικών εμπορευματικών μεταφορών προς τις θαλάσσιες μεταφορές μικρών αποστάσεων, τις σιδηροδρομικές μεταφορές και τις εσωτερικές πλωτές μεταφορές.

Όπως ίσχυε και για το προηγούμενο πρόγραμμα PACT, το πρόγραμμα Marco Polo στοχεύει στην επιχορήγηση εμπορικών δράσεων στην αγορά εμπορευματικών μεταφορών και στη χρηματοδότηση δράσεων στις οποίες συμμετέχουν χώρες υποψήφιες για προσχώρηση στην ΕΕ.

Σε αντίθεση με το πρόγραμμα PACT, το πρόγραμμα Marco Polo καθορίζει ποσοτικούς και εξακριβώσιμους στόχους στροφής προς άλλους τρόπους μεταφοράς. Πιο συγκεκριμένα, στόχος του είναι να διατηρηθεί, το 2010, η κατανομή της κυκλοφορίας μεταξύ των διαφορετικών τρόπων μεταφορών, στο επίπεδο του 1998.

Το πρόγραμμα θα έχει ως άξονα την προαγωγή των εμπορευματικών δρομολογίων στην αγορά εμπορευματικών μεταφορών. Δεν αφορά ούτε την έρευνα και την ανάπτυξη ούτε τα μέτρα υπέρ των υποδομών.

Τελικός στόχος είναι να συμβάλει στη στροφή των διεθνών οδικών εμπορευματικών μεταφορών προς τις θαλάσσιες μεταφορές μικρών αποστάσεων, τις σιδηροδρομικές μεταφορές και τις εσωτερικές πλωτές μεταφορές. Αυτό μεταφράζεται σε 12 δισ. τόνους-χιλιόμετρα ετησίως.

Το πρόγραμμα Marco Polo συμβάλλει στη χρηματοδότηση τριών τύπων έργων:

• Δράσεις στροφής των μεταφορών με σκοπό τη στροφή μέρους των οδικών μεταφορών προς άλλους τρόπους μεταφοράς, οι οποίες θα ενισχύσουν την έναρξη νέων μη οδικών εμπορευματικών δρομολογίων.Η δημιουργία νέων μη οδικών εμπορευματικών δρομολογίων ενέχει πάντοτε κινδύνους. Για παράδειγμα, οι τακτικές θαλάσσιες, σιδηροδρομικές και πλωτές μεταφορές χρειάζονται ποσοστό πληρότητας μεταξύ 70 και 90% για να είναι αποδοτικές.Το κόστος δημιουργίας ενός νέου δρομολογίου μπορεί να συγχρηματοδοτηθεί έως 30%.
• Καταλυτικές δράσεις για καινοτόμα έργα με σκοπό να αντιμετωπισθούν οι διαρθρωτικές ανεπάρκειες των αγορών.Για παράδειγμα, η δημιουργία θαλάσσιων αρτηριών ή διεθνών σιδηροδρομικών εμπορευματικών δρομολογίων ποιότητας, η διαχείριση των οποίων θα γίνεται μέσω ενιαίου γραφείου. Οι δράσεις αυτές αναμένεται να οδηγήσουν σε τροποποίηση της πρακτικής των μη οδικών εμπορευματικών μεταφορών και της εκμετάλλευσης των διευρωπαϊκών δικτύων μεταφοράς ή των πανευρωπαϊκών διαδρόμων.Το μέγιστο ποσό της ενίσχυσης ανέρχεται σε 35%.
• Δράσεις κοινής εκμάθησης.Στόχος είναι να ενισχυθεί η συνεργασία και η ανταλλαγή τεχνογνωσίας μεταξύ των παραγόντων της αγοράς λογισμικού εμπορευματικών μεταφορών για να βελτιωθούν οι περιβαλλοντικές επιδόσεις του τομέα.Η κοινοτική χρηματοδοτική συνδρομή περιορίζεται στο 50%.

Το πρόγραμμα Marco Polo ισχύει για δράσεις στο έδαφος τουλάχιστον δύο κρατών μελών ή το έδαφος τουλάχιστον ενός κράτους μέλους και μιας εγγύς τρίτης χώρας.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Οδηγία 92/106/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 7ης Δεκεμβρίου 1992, σχετικά με τη θέσπιση κοινών κανόνων για ορισμένες συνδυασμένες εμπορευματικές μεταφορές (es de en fr) μεταξύ των κρατών μελών [Επίσημη Εφημερίδα L 368 της 17.12.1992]

Ανακοίνωση της Επιτροπής, της 29ης Μαΐου 1997, σχετικά με τη διατροπικότητα και τις διατροπικές εμπορευματικές μεταφορές (es de en fr) στην Ευρωπαϊκή Ένωση: Μια συστημική προσέγγιση των εμπορευματικών μεταφορών· στρατηγικές και δράσεις για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας, των υπηρεσιών και της αειφορίας [COM(97) 243 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]

Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τιςδιατροπικές μονάδες φόρτωσης (es de en fr) [COM(2004) 361 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]

Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τη θέσπιση του δεύτερου προγράμματος Marco Polo για τη χορήγηση χρηματοδοτικής συνδρομής με σκοπό τη βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων του συστήματος εμπορευματικών μεταφορών («Marco Polo II») [COM(2004) 478 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Η πρόταση ανανέωσης του προγράμματος Marco Polo δεν αλλάζει με θεμελιώδη τρόπο τη φύση και τις διαδικασίες του προγράμματος. Πράγματι, οι τρεις ισχύοντες τύποι δράσης (η στροφή των μεταφορών, οι καταλυτικές δράσεις και οι δράσεις κοινής διδαχής) παραμένουν υπό ουσιαστικά ιδίους όρους χρηματοδότησης και απαιτήσεις με το τρέχον πρόγραμμα. Υπάρχουν ωστόσο δύο νέα χαρακτηριστικά:

• ευρύτερο γεωγραφικό πεδίο: Για να αποκτήσει καλύτερες περιβαλλοντικές επιδόσεις το σύστημα μεταφορών μέσα στην ΕΕ, οι διατροπικές επιλογές και οι εναλλακτικές λύσεις στις οδικές μεταφορές πρέπει επίσης να εξετασθούν και έξω από την ΕΕ·
• νέοι τύποι δράσης: με το επόμενο πρόγραμμα Marco Polo πρέπει να επιτευχθεί γενική μείωση των διεθνών οδικών εμπορευματικών μεταφορών, η οποία θα πραγματοποιηθεί με βάση την ανάπτυξη των θαλάσσιων αρτηριών και τις δράσεις αποφυγής της κυκλοφορίας.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 23.01.2007