Ρύπανση από τα πλοία και ποινικές κυρώσεις

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΕΓΓΡΑΦΟΥ:

Οδηγία 2005/35/ΕΚ σχετικά με τη ρύπανση από τα πλοία και τη θέσπιση κυρώσεων για παραβάσεις

ΣΥΝΟΨΗ

ΤΙ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ Η ΟΔΗΓΙΑ;

• Δημιουργεί κανόνες που ισχύουν σε επίπεδο ΕΕ σχετικά με την επιβολή κυρώσεων σε περίπτωση απορρίψεων πετρελαίου ή άλλων ρυπογόνων ουσιών από πλοία που διαπλέουν στα υδάτά της.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

• Η ισχύουσα νομοθεσία προβλέπει ότι οι απορρίψεις ρυπογόνων ουσιών από πλοία συνιστούν κατ' αρχήν ποινικό αδίκημα. Σύμφωνα με την οδηγία, αυτό σχετίζεται με απορρίψεις πετρελαίου ή άλλων ρυπογόνων ουσιών από πλοία. Οι ήσσονος σημασίας απορρίψεις δεν θεωρούνται αυτόματα ως αδικήματα, εκτός από την περίπτωση επαναλαμβανόμενων απορρίψεων που οδηγούν σε υποβάθμιση της ποιότητας του ύδατος.
• Τα πρόσωπα που ευθύνονται για απορρίψεις ρυπογόνων ουσιών δύνανται να υπόκεινται σε ποινικές κυρώσεις, εφόσον ενήργησαν με δόλο, από αμέλεια* ή βαρεία αμέλεια. Η πράξη υποκίνησης ή συνδρομής και συνέργειας προς ένα πρόσωπο για να απορρίψει μια ρυπογόνο ουσία μπορεί επίσης να οδηγήσει σε ποινικές κυρώσεις.
• Η οδηγία ισχύει για όλους τους τύπους των πλοίων, ανεξαρτήτως σημαίας.
• Οι απορρίψεις ρυπογόνων ουσιών απαγορεύονται:
  • στα εσωτερικά ύδατα, συμπεριλαμβανομένων των λιμένων, μιας χώρας της ΕΕ·
  • στα χωρικά ύδατα μιας χώρας της ΕΕ·
  • στα στενά που χρησιμοποιούνται για τη διεθνή ναυσιπλοΐα και υπόκεινται στο δικαίωμα πλου διέλευσης, όπως ορίζεται στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών του 1982 για το δίκαιο της θάλασσας·
  • στην αποκλειστική οικονομική ζώνη (ΑΟΖ)* μιας χώρας της ΕΕ·
  • στην ανοικτή θάλασσα.

Εξαιρέσεις

• Αυτό το καθεστώς δεν εφαρμόζεται σε απορρίψεις από πολεμικά πλοία ή άλλα πλοία που ανήκουν στο κράτος ή τα εκμεταλλεύεται το κράτος και χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για κρατική μη εμπορική υπηρεσία.
• Εξαιρέσεις στην απαγόρευση των απορρίψεων ρυπογόνων ουσιών δύνανται να εφαρμοστούν όταν βρίσκεται σε κίνδυνο η ασφάλεια της ανθρώπινης ζωής ή του πλοίου.

Νομικά πρόσωπα

Η οδηγία 2009/123/ΕΚ τροποποίησε την οδηγία 2005/35/ΕΚ προκειμένου να βελτιωθούν οι κανόνες σχετικά με τη ρύπανση από τα πλοία και να διασφαλιστεί ότι οι υπεύθυνοι για τις απορρίψεις ρυπογόνων ουσιών υπόκεινται σε κατάλληλες κυρώσεις. Απαιτεί οι χώρες της ΕΕ να θεσπίσουν κανόνες σχετικά με την ευθύνη των νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου* όπως εταιρείες.

• Οι εταιρείες δύνανται να υπόκεινται σε ποινικές κυρώσεις εάν ένα άτομο με ηγετική θέση μέσα στην εταιρεία έχει διαπράξει ποινικό αδίκημα προς όφελός του, ανεξαρτήτως εάν το πρόσωπο αυτό ενήργησε είτε ατομικά είτε ως μέρος της εταιρείας.
• Η εταιρεία είναι επίσης υπεύθυνη για αδικήματα που διαπράττονται από ένα άτομο στο πλαίσιο δραστηριοτήτων εποπτείας, ειδικά λόγω έλλειψης εποπτείας ή ελέγχου.
• Η ευθύνη της εταιρείας δεν πρέπει να αποκλείει την ποινική δίωξη των εμπλεκόμενων ατόμων.

Εφαρμογή των κυρώσεων

Η οδηγία 2009/123/ΕΚ απαιτεί επίσης από τις εθνικές αρχές των χωρών της ΕΕ να διασφαλίσουν ότι εφαρμόζονται αποτελεσματικές, ανάλογες και αποτρεπτικές κυρώσεις, μεταξύ άλλων και για ήσσονος σημασίας περιπτώσεις. Πρέπει να συνεργάζονται όταν ένα πλοίο αποδεικνύεται ότι προβαίνει σε παράνομη απόρριψη στην περιοχή ευθύνης τους, προτού το πλοίο φτάσει στο λιμάνι άλλης χώρας της ΕΕ.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Η ΟΔΗΓΙΑ;

Η οδηγία εφαρμόζεται από την 1η Οκτωβρίου 2005. Οι χώρες της ΕΕ έπρεπε να την ενσωματώσουν στο εθνικό τους δίκαιο έως την 1η Απριλίου 2007.

ΠΛΑΙΣΙΟ

Το ναυάγιο του Prestige τον Νοέμβριο του 2002 και του Erika τον Δεκέμβριο του 1999 υπογράμμισε την ανάγκη να ληφθούν αυστηρότερα μέτρα για την αντιμετώπιση της ρύπανσης από τα πλοία. Ωστόσο, τα ατυχήματα δεν αποτελούν την κύρια πηγή ρύπανσης: το μεγαλύτερο μέρος της ρύπανσης από πλοία προκαλείται από εσκεμμένες απορρίψεις (εργασίες καθαρισμού των δεξαμενών και απόρριψη των χρησιμοποιημένων ορυκτελαίων).

Οι εν λόγω κανόνες ενσωματώνονται σε τμήματα νομοθεσίας της ΕΕ της Διεθνούς Σύμβασης του 1973 για την πρόληψη της ρύπανσης από πλοία και του πρωτοκόλλου της του 1978 (γνωστή ως Σύμβαση MARPOL). Αυτό καθιστά δυνατή την εναρμόνιση της εφαρμογής των κανόνων της παρούσας σύμβασης.

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

* Αμέλεια: δράση που πραγματοποιείται εν γνώσει του ότι είναι πιθανό να προκληθεί βλάβη.

* Αποκλειστική οικονομική ζώνη (ΑΟΖ): είναι εν γένει κατανοητό ότι προκύπτει όταν μια χώρα αναλαμβάνει δικαιοδοσία επί της εξερεύνησης και της εκμετάλλευσης των θαλάσσιων πόρων στα ανοικτά των ακτών της. Αυτό το τμήμα συνήθως θεωρείται ότι είναι μια ζώνη που εκτείνεται 200 μίλια από την ακτή.

* Νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου: όλες οι νομικές οντότητες, όπως εταιρείες, με την εξαίρεση των κρατών, των δημοσίων οργανισμών και των διεθνών οργανισμών δημοσίου δικαίου.

ΠΡΑΞΕΙΣ

Οδηγία 2005/35/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 7ης Σεπτεμβρίου 2005, σχετικά με τη ρύπανση από τα πλοία και τη θέσπιση κυρώσεων για παραβάσεις (ΕΕ L 255 της 30.9.2005, σ. 11–21)

Διαδοχικές τροποποιήσεις της οδηγίας 2005/35/ΕΕ έχουν ενσωματωθεί στο βασικό κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη έκδοση έχει μόνο αξία τεκμηρίωσης.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1406/2002 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 27ης Ιουνίου 2002, σχετικά με τη σύσταση ευρωπαϊκού οργανισμού για την ασφάλεια στη θάλασσα (ΕΕ L 208 της 5.8.2002, σ. 1–9). Βλέπε ενοποιημένη έκδοση.

Οδηγία 2000/59/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 27ης Νοεμβρίου 2000, σχετικά με τις λιμενικές εγκαταστάσεις παραλαβής αποβλήτων πλοίου και καταλοίπων φορτίου – Δήλωση της Επιτροπής (ΕΕ L 332 της 28.12.2000, σ. 81–90). Βλέπε ενοποιημένη έκδοση.

τελευταία ενημέρωση 25.04.2016