Επιβολή τελών σε οχήματα για τη χρήση οδών

ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ:

Οδηγία 1999/62/ΕΚ περί επιβολής τελών στα βαρέα φορτηγά οχήματα που χρησιμοποιούν ορισμένα έργα υποδομής

Οδηγία (ΕΕ) 2022/362 για την τροποποίηση των οδηγιών 1999/62/ΕΚ, 1999/37/ΕΚ και (ΕΕ) 2019/520, όσον αφορά την επιβολή τελών στα οχήματα που χρησιμοποιούν ορισμένα έργα υποδομής

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ;

Καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) μπορούν να επιβάλουν τέλη σε οχήματα για τη χρήση των οδικών υποδομών τους. Η επιβολή τελών αποσκοπεί:

• στην ολοκλήρωση μιας εσωτερικής αγοράς οδικών μεταφορών με ισότιμους όρους ανταγωνισμού και στη διασφάλιση ομοιόμορφης και χωρίς διακρίσεις εφαρμογή των κανόνων·
• στην εδραίωση εφαρμογής των αρχών «ο χρήστης πληρώνει» και ο «ρυπαίνων πληρώνει»·
• στη συνεισφορά στη χρηματοδότηση των οδικών υποδομών·
• στην αντιμετώπιση της συμφόρησης και των αρνητικών επιπτώσεων στο περιβάλλον και την υγεία της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και του θορύβου·
• στην ενίσχυση της απεξάρτησης των μεταφορών από τον άνθρακα συνεισφέροντας στην εφαρμογή της Συμφωνίας του Παρισιού σχετικά με την κλιματική αλλαγή και των σχεδίων της ΕΕ για μείωση των εκπομπών CO₂.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

• Η οδηγία ισχύει για:
  • τους φόρους επί των οχημάτων που επιβάλλονται στα βαρέα φορτηγά οχήματα·
  • τα διόδια* και τα τέλη χρήσης που επιβάλλονται στα οχήματα.
• Δεν εφαρμόζεται σε οχήματα:
  • που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά σε εδάφη κρατών μελών που βρίσκονται εκτός Ευρώπης·
  • των οποίων η άδεια κυκλοφορίας έχει εκδοθεί στις Κανάριες Νήσους, στη Θέουτα και Μελίλα, στις Αζόρες ή στη Μαδέρα και τα οποία δραστηριοποιούνται αποκλειστικά στα συγκεκριμένα εδάφη ή σε ηπειρωτικά εδάφη της Ισπανίας και της Πορτογαλίας.

ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΦΟΡΟΥΣ ΕΠΙ ΤΩΝ ΟΧΗΜΑΤΩΝ

Τα κράτη μέλη:

• καθορίζουν τις διαδικασίες επιβολής και είσπραξης των φόρων·
• πρέπει να τηρούν τους ελάχιστους φορολογικούς συντελεστές που προβλέπονται στην οδηγία·
• έχουν τη δυνατότητα να εφαρμόζουν μειωμένους φορολογικούς συντελεστές ή φοροαπαλλαγές για οχήματα:
  • εθνικής ή πολιτικής άμυνας, συντήρησης οδών, πυροσβεστικών υπηρεσιών και άλλων υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης, καθώς και για οχήματα σωμάτων ασφαλείας,
  • που μόνον περιστασιακά κυκλοφορούν σε δημόσιες οδούς του κράτους μέλους στο οποίο έχει εκδοθεί άδεια κυκλοφορίας,
  • που εγκρίθηκε ομόφωνα η χρήση τους από το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για κοινωνικοοικονομικούς λόγους.

ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΕΠΙΒΟΛΗΣ ΤΕΛΩΝ

Τα κράτη μέλη:

• δύνανται να επιβάλλουν διόδια ή τέλη χρήσης:
  • στο διευρωπαϊκό οδικό δίκτυο και σε άλλους αυτοκινητόδρομους υπό συγκεκριμένους όρους όπως ορίζονται στην οδηγία·
  • σε άλλες οδούς, υπό την προϋπόθεση ότι δεν εισάγουν διακρίσεις εις βάρος της διεθνούς κυκλοφορίας ή δεν προκαλούν στρεβλώσεις του ανταγωνισμού μεταξύ μεταφορέων·
• μπορούν να επιβάλλουν τέλη σε διάφορες κατηγορίες οχημάτων (σε βαρέα επαγγελματικά, βαρέα φορτηγά, πούλμαν και λεωφορεία, ελαφρά οχήματα, ελαφρά επαγγελματικά, μικρά λεωφορεία και αυτοκίνητα)·
• έχουν τη δυνατότητα να επιβάλλουν μειωμένα τέλη ή να τα καταργούν πλήρως σε ορισμένα τμήματα του δρόμου, ιδίως σε αραιοκατοικημένες περιοχές·
• έχουν τη δυνατότητα να εφαρμόζουν μειωμένα τέλη χρήσης οδικού δικτύου ή εξαιρέσεις για:
  • οχήματα που είναι επιλέξιμα για φορολογικές εκπτώσεις και απαλλαγές,
  • οχήματα που χρησιμοποιούνται ή ανήκουν σε άτομα με αναπηρίες,
  • οχήματα μηδενικών εκπομπών με μέγιστη τεχνικά επιτρεπόμενη μάζα εμφόρτου έως 4,25 τόνων,
  • βαρέα φορτηγά οχήματα με μέγιστη μάζα εμφόρτου μεταξύ 3,5 και 7,5 τόνων, τα οποία χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά υλικών προς χρήση από τον οδηγό κατά τη διάρκεια της εργασίας του και τα οποία παράγονται βιοτεχνικά,
  • βαρέα επαγγελματικά οχήματα που εξαιρούνται από τον κανονισμό για ταχογράφο·
• δεν πρέπει να επιβάλουν τέλη χρήσης για βαρέα επαγγελματικά οχήματα στο κεντρικό διευρωπαϊκό δίκτυο μεταφορών από τις 25 Μαρτίου 2030·
• ενημερώνουν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τουλάχιστον έξι μήνες πριν από την εφαρμογή νέων ή ουσιωδώς τροποποιημένων τελών υποδομής·
• μπορούν να παρέχουν εκπτώσεις ή μειώσεις του τέλους υποδομής σε συχνούς χρήστες, για παράδειγμα, ώστε να αντικατοπτρίζεται η εξοικονόμηση διοικητικών δαπανών·
• δεν μπορούν να παρέχουν εκπτώσεις ή μειώσεις σε κανέναν χρήστη όσον αφορά τη συνιστώσα «τέλος εξωτερικού κόστους» των διοδίων·
• είναι ελεύθερα να επιβάλλουν τέλη με σκοπό:
  • τη μείωση της κυκλοφοριακής συμφόρησης ή την καταπολέμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των οδικών μεταφορών, συμπεριλαμβανομένης της κακής ποιότητας του αέρα σε αστικές περιοχές και συμπεριλαμβανομένων των οδών του διευρωπαϊκού δικτύου που διασχίζουν τέτοιες περιοχές·
  • τη χρηματοδότηση εγκαταστάσεων που παρέχουν ενέργεια σε οχήματα χαμηλών και μηδενικών εκπομπών και επιβάλλονται στα οχήματα αυτά·
• εφαρμόζουν αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές κυρώσεις σχετικά με παραβάσεις της παρούσας οδηγίας·
• θα συντάξουν και θα δημοσιεύσουν, έως τις 25 Μαρτίου 2025 και, στη συνέχεια, κάθε πέντε χρόνια, μια έκθεση σχετικά με τα διόδια και τα τέλη χρήσης που επιβάλλονται στην επικράτειά τους.

Τα διόδια και τα τέλη χρήσης:

• δεν πρέπει να εισάγουν διακρίσεις για τους ακόλουθους λόγους:
  • την ιθαγένεια του χρήστη του οδικού δικτύου·
  • τη χώρα καταγωγής του φορέα μεταφορών ή τη χώρα όπου έχει εκδοθεί η άδεια κυκλοφορίας του οχήματος·
  • την προέλευση ή τον προορισμό των προϊόντων που μεταφέρονται·
• είναι χαμηλότερα για τα επιβατικά αυτοκίνητα, τα μικρά λεωφορεία, καθώς και για τα ελαφρά εμπορικά οχήματα, τα οποία πληρούν τα πλέον αυστηρά πρότυπα εκπομπών CO₂ και ρύπων·
• πρέπει να μπορούν να καταβάλλονται όλο το εικοσιτετράωρο, τουλάχιστον ηλεκτρονικά, ώστε η ροή κυκλοφορίας να παρακωλύεται όσο το δυνατόν λιγότερο.

Τα τέλη χρήσης πρέπει να:

• είναι ανάλογα με τη διάρκεια της χρήσης της υποδομής·
• μην υπερβαίνουν τα ανώτατα όρια που καθορίζονται στην οδηγία.

Τα κράτη μέλη μπορούν να καθιερώσουν τα ακόλουθα τέλη.

• Υποδομές. Για βαρέα επαγγελματικά οχήματα, βάσει της αρχής της ανάκτησης των δαπανών που πραγματοποιήθηκαν (κατασκευή, λειτουργία, συντήρηση και ανάπτυξη του δικτύου υποδομών). Τα τέλος θα πρέπει να διαφοροποιείται ανάλογα με τις εκπομπές CO₂ του οχήματος. Ενδέχεται να ποικίλει με σκοπό τον περιορισμό της συμφόρησης, την ελαχιστοποίηση των ζημιών στις υποδομές ή τη βελτιστοποίηση της χρήσης τους ή με στόχο την προώθηση της οδικής ασφάλειας.
• Εξωτερικό κόστος. Αντικατοπτρίζει το κόστος της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, του θορύβου και της κλιματικής αλλαγής που παράγουν τα βαρέα επαγγελματικά οχήματα.
• Συμφόρηση. Για τμήματα οδών που επηρεάζονται από κυκλοφοριακή συμφόρηση και μόνο σε περιόδους υψηλού όγκου κυκλοφορίας. Το τέλος εφαρμόζεται χωρίς διακρίσεις σε όλες τις κατηγορίες οχημάτων, με δυνατότητα εξαίρεσης μικρών λεωφορείων, λεωφορείων και πούλμαν, με σκοπό την προώθηση των συλλογικών μέσων μεταφοράς και την κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη και εδαφική συνοχή.

Η Επιτροπή:

• αξιολογεί τον αντίκτυπο της οδηγίας, ιδίως σε ελαφρά οχήματα, μέχρι τις 25 Μαρτίου 2027·
• εκδίδει εκτελεστικές και κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΟΝΤΑΙ ΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ;

• Η οδηγία 1999/62/ΕΚ έπρεπε να μεταφερθεί στο εθνικό δίκαιο έως την 1η Ιουλίου 2000.
• Η τροποποιητική οδηγία (ΕΕ) 2022/362 πρέπει να μεταφερθεί στο εθνικό δίκαιο έως τις 25 Μαρτίου 2024.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

• Τα φορολογικά τέλη και τα τέλη υποδομών είναι σημαντικά για τη συντήρηση και την ανάπτυξη του διευρωπαϊκού οδικού δικτύου. Τα βαρέα επαγγελματικά οχήματα έχουν σημαντικές επιπτώσεις στο οδικό δίκτυο και το περιβάλλον, ωστόσο, τα ελαφρά οχήματα είναι εκείνα που ευθύνονται περισσότερο για τις εκπομπές ρύπων και τη συμφόρηση.
• Η αρχική οδηγία 1999/62/ΕΚ (Ευρωβινιέτα), περί επιβολής τελών στα βαρέα φορτηγά οχήματα που χρησιμοποιούν ορισμένα έργα υποδομής, έχει τροποποιηθεί τρεις φορές. Πιο πρόσφατα, η οδηγία (ΕΕ) 2022/362 καθόρισε μια προθεσμία για τη σταδιακή κατάργηση των χρονοεξαρτώμενων τελών (συμπεριλαμβανομένης της Ευρωβινιέτας) τα οποία εφαρμόζονταν στο κεντρικό διευρωπαϊκό δίκτυο. Καθιέρωσε, επίσης, ένα νέο σύστημα διαφοροποιημένων τελών ώστε να ενθαρρύνει τη χρήση βαρέων επαγγελματικών οχημάτων με χαμηλότερες εκπομπές CO₂.

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

ΒΑΣΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

Οδηγία 1999/62/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Ιουνίου 1999, περί επιβολής τελών στα βαρέα φορτηγά οχήματα που χρησιμοποιούν ορισμένα έργα υποδομής (ΕΕ L 187 της 20.7.1999, σ. 42-50).

Οι διαδοχικές τροποποιήσεις της οδηγίας 1999/62/ΕΚ έχουν ενσωματωθεί στο αρχικό κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη απόδοση αποτελεί απλώς εργαλείο τεκμηρίωσης.

Οδηγία (ΕΕ) 2022/362 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 24ης Φεβρουαρίου 2022, για την τροποποίηση των οδηγιών 1999/62/ΕΚ, 1999/37/ΕΚ και (ΕΕ) 2019/520, όσον αφορά την επιβολή τελών στα οχήματα που χρησιμοποιούν ορισμένα έργα υποδομής (ΕΕ L 69 της 4.3.2022, σ. 1-39).

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Κανονισμός (ΕΕ) 2019/1242 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Ιουνίου 2019, σχετικά με τον καθορισμό προτύπων επιδόσεων για τις εκπομπές CO₂ των νέων βαρέων επαγγελματικών οχημάτων και την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 595/2009 και (ΕΕ) 2018/956 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και της οδηγίας 96/53/ΕΚ του Συμβουλίου (ΕΕ L 198 της 25.7.2019, σ. 202-240).

Οδηγία (ΕΕ) 2019/520 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 19ης Μαρτίου 2019, σχετικά με τη διαλειτουργικότητα των συστημάτων τηλεδιοδίων και με τη διευκόλυνση της διασυνοριακής ανταλλαγής πληροφοριών για μη καταβολή οδικών τελών στην Ένωση (αναδιατύπωση) (ΕΕ L 91 της 29.3.2019, σ. 45-76).

Βλέπε την ενοποιημένη απόδοση.

Απόφαση (ΕΕ) 2015/1814 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 6ης Οκτωβρίου 2015, σχετικά με τη θέσπιση και τη λειτουργία αποθεματικού για τη σταθερότητα της αγοράς όσον αφορά το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου και την τροποποίηση της οδηγίας 2003/87/ΕΚ (ΕΕ L 264 της 9.10.2015, σ. 1-5).

Βλέπε την ενοποιημένη απόδοση.

Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 165/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 4ης Φεβρουαρίου 2014, για τους ταχογράφους στον τομέα των οδικών μεταφορών, ο οποίος καταργεί τον κανονισμό (ΕΟΚ) αριθ. 3821/85 του Συμβουλίου σχετικά με τη συσκευή ελέγχου στον τομέα των οδικών μεταφορών και τροποποιεί τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 561/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την εναρμόνιση ορισμένων κοινωνικών διατάξεων στον τομέα των οδικών μεταφορών (ΕΕ L 60 της 28.2.2014, σ. 1-33).

Βλέπε την ενοποιημένη απόδοση.

Οδηγία 2003/96/EΚ του Συμβουλίου, της 27ης Οκτωβρίου 2003, σχετικά με την αναδιάρθρωση του κοινοτικού πλαισίου φορολογίας των ενεργειακών προϊόντων και της ηλεκτρικής ενέργειας (ΕΕ L 283 της 31.10.2003, σ. 51-70).

Βλέπε την ενοποιημένη απόδοση.

Οδηγία 2003/87/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Οκτωβρίου 2003, σχετικά με τη θέσπιση συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου εντός της Κοινότητας και την τροποποίηση της οδηγίας 96/61/ΕΚ του Συμβουλίου (ΕΕ L 275 της 25.10.2003, σ. 32-46).

Βλέπε την ενοποιημένη απόδοση.

τελευταία ενημέρωση 30.06.2022