Διάθεση χρησιμοποιημένων ηλεκτρικών στηλών
ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:
Οδηγία 2006/66/ΕΚ σχετικά με τις ηλεκτρικές στήλες και τους συσσωρευτές και τα απόβλητα ηλεκτρικών στηλών και συσσωρευτών
ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ;
- Η οδηγία απαγορεύει τη διάθεση στην αγορά ορισμένων ηλεκτρικών στηλών (ή συσσωρευτών)* που περιέχουν υδράργυρο ή κάδμιο σε επίπεδα που υπερβαίνουν το καθορισμένο όριο.
- Προωθεί ένα υψηλό ποσοστό συλλογής και ανακύκλωσης αποβλήτων ηλεκτρικών στηλών, και βελτίωση της περιβαλλοντικής συμπεριφοράς όλων εκείνων που εμπλέκονται στον κύκλο ζωής των ηλεκτρικών στηλών, συμπεριλαμβανομένης της ανακύκλωσης και διάθεσής τους.
- Σκοπός είναι να μειωθεί η ποσότητα των επικίνδυνων ουσιών — ιδίως του υδράργυρου, του καδμίου και του μολύβδου — που απορρίπτονται στο περιβάλλον· αυτό θα πρέπει να γίνει με τη μείωση της χρήσης αυτών των ουσιών στις ηλεκτρικές στήλες και με την επεξεργασία και επαναχρησιμοποίηση των χρησιμοποιούμενων ποσοτήτων.
ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ
- Η οδηγία εφαρμόζεται σε όλα τα είδη ηλεκτρικών στηλών, εκτός αυτών που χρησιμοποιούνται σε εξοπλισμό για την προστασία της ασφάλειας των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) ή για στρατιωτικούς σκοπούς, ή σε εξοπλισμό που προορίζεται για διαστημική χρήση. Ως εκ τούτου, καλύπτει ευρύτερο φάσμα προϊόντων από την οδηγία 91/157/ΕΟΚ, η οποία εφαρμοζόταν μόνο σε ηλεκτρικές στήλες που περιέχουν υδράργυρο, μόλυβδο ή κάδμιο, και απέκλειε τα «στοιχεία-κουμπιά», και την οποία εν τέλει καταργεί.
- Όσον αφορά την παρουσία υδράργυρου, η οδηγία απαγορεύει τις ηλεκτρικές στήλες, είτε έχουν ενσωματωθεί σε συσκευές είτε όχι, που περιέχουν περισσότερο από 0,0005 % κατά βάρος υδράργυρο. Τα στοιχεία-κουμπιά με περιεκτικότητα σε υδράργυρο που δεν υπερβαίνει το 2 % κατά βάρος εξαιρούνταν αυτής της απαγόρευσης έως τον Οκτώβριο του 2015 (σε περίπτωση στοιχείων-κουμπιών για βοηθήματα ακοής, αυτή η απαγόρευση, ωστόσο, βρισκόταν υπό εξέταση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή).
- Όσον αφορά το κάδμιο, οι φορητές ηλεκτρικές στήλες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που έχουν ενσωματωθεί σε συσκευές, με περιεκτικότητα σε κάδμιο κατά βάρος περισσότερο από 0,002 %, απαγορεύονται (εκτός από φορητές στήλες που χρησιμοποιούνται σε συστήματα έκτακτης ανάγκης και συστήματα συναγερμού ή ιατρικό εξοπλισμό). Από αυτήν την απαγόρευση εξαιρούνταν, έως τις 31 Δεκεμβρίου 2016, οι φορητές στήλες σε ασύρματα ηλεκτρικά εργαλεία, δίνοντας τη δυνατότητα στη βιομηχανία ανακύκλωσης και τους καταναλωτές σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας να προσαρμοστούν ακόμη περισσότερο στις σχετικές υποκατάστατες τεχνολογίες.
- Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι ανακυκλώνεται ένα υψηλό ποσοστό χρησιμοποιημένων ηλεκτρικών στηλών, οι χώρες της ΕΕ πρέπει να λάβουν όλα τα αναγκαία μέτρα (συμπεριλαμβανομένων οικονομικών μέσων) για να προωθούν και να αυξάνουν όσο το δυνατόν περισσότερο τη χωριστή συλλογή αποβλήτων, καθώς και να προλαμβάνουν τη διάθεση των ηλεκτρικών στηλών ως αστικών αποβλήτων που δεν έχουν υποστεί διαλογή. Πρέπει να προβούν σε ρυθμίσεις που θα καθιστούν δυνατή τόσο την απόρριψη από τους τελικούς χρήστες των χρησιμοποιημένων ηλεκτρικών στηλών σε σημεία συλλογής που βρίσκονται κοντά τους, όσο και τη δωρεάν παραλαβή των στηλών αυτών από τους παραγωγούς. Έπρεπε να επιτευχθούν ποσοστά συλλογής τουλάχιστον 25% έως τις 26 Σεπτεμβρίου 2012 και 45% έως τις 26 Σεπτεμβρίου 2016, αντίστοιχα.
- Σύμφωνα με την οδηγία 2006/66/ΕΚ, όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 2013/56/ΕΕ, οι ηλεκτρικές στήλες πρέπει να μπορούν να αφαιρούνται εύκολα και με τρόπο ασφαλή. Επομένως, οι συσκευές που έχουν ενσωματωμένες ηλεκτρικές στήλες πρέπει να συνοδεύονται από οδηγίες με τις οποίες υποδεικνύεται ο τρόπος με τον οποίο μπορούν να αφαιρούνται με ασφάλεια είτε από τον τελικό χρήστη ή από ανεξάρτητους ειδικευμένους επαγγελματίες.
- Οι χώρες της ΕΕ πρέπει επίσης να διασφαλίζουν ότι οι ηλεκτρικές στήλες που έχουν συλλεχθεί υποβάλλονται σε επεξεργασία και ανακυκλώνονται χρησιμοποιώντας τις βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές. Η ανάκτηση ενέργειας δεν θεωρείται διαδικασία ανακύκλωσης.
- Η επεξεργασία πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον την απομάκρυνση όλων των ρευστών και οξέων. Οι ηλεκτρικές στήλες πρέπει να υποβάλλονται σε επεξεργασία και να αποθηκεύονται (έστω και προσωρινά) σε χώρους με στεγανές επιφάνειες και τη δέουσα προστασία από τα καιρικά φαινόμενα ή σε κατάλληλους περιέκτες. Η οδηγία καθορίζει επίσης τις υποχρεώσεις σχετικά με τις αποδόσεις των διαδικασιών ανακύκλωσης στις οποίες υποβάλλονται οι ηλεκτρικές στήλες, ανάλογα με τη χημική τους σύνθεση.
- Οι χώρες της ΕΕ δύνανται να διαθέτουν τα απόβλητα φορητών ηλεκτρικών στηλών που περιέχουν κάδμιο, υδράργυρο ή μόλυβδο σε χώρους υγειονομικής ταφής ή σε υπόγειους αποθηκευτικούς χώρους, εφόσον δεν υπάρχει βιώσιμη τελική αγορά για τα ανακυκλωμένα προϊόντα, ή εάν λεπτομερής αξιολόγηση των περιβαλλοντικών, οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων συνάγει ότι η ανακύκλωση δεν αποτελεί τη βέλτιστη λύση. Επιπλέον, απαγορεύεται η διάθεση αποβλήτων ηλεκτρικών στηλών βιομηχανίας και αυτοκινήτων σε χώρους υγειονομικής ταφής ή η αποτέφρωσή τους. Εντούτοις, τα κατάλοιπα από ηλεκτρικές στήλες που έχουν υποστεί και επεξεργασία και ανακύκλωση μπορούν να διατίθενται σε χώρους υγειονομικής ταφής ή να αποτεφρώνονται.
- Η επεξεργασία και η ανακύκλωση μπορεί να πραγματοποιείται εκτός της ενδιαφερόμενης χώρας της ΕΕ ή ακόμα και εκτός της ΕΕ, υπό τον όρο ότι τηρείται ο κανονισμός (EΚ) αριθ. 1013/2006 για την αποστολή των αποβλήτων (βλέπε σύνοψη).
- Οι παραγωγοί (ή οι τρίτοι που ενεργούν για λογαριασμό τους) πρέπει να επωμίζονται το καθαρό κόστος της συλλογής, επεξεργασίας και ανακύκλωσης των φορητών ηλεκτρικών στηλών, καθώς και των ηλεκτρικών στηλών βιομηχανίας και αυτοκινήτων. Οι παραγωγοί φορητών ηλεκτρικών στηλών πρέπει να χρηματοδοτούν τις δαπάνες που προκύπτουν από εκστρατείες δημόσιας πληροφόρησης σχετικά με τη συλλογή, την επεξεργασία και την ανακύκλωση όλων των αποβλήτων φορητών ηλεκτρικών στηλών. Οι μικροί παραγωγοί μπορούν να εξαιρούνται από την εν λόγω υποχρέωση, υπό τον όρο ότι δεν παρεμποδίζεται με αυτόν τον τρόπο η ομαλή λειτουργία των συστημάτων συλλογής και ανακύκλωσης. Όλοι οι παραγωγοί ηλεκτρικών στηλών θα πρέπει να καταγράφονται.
- Οι τελικοί χρήστες πρέπει να λαμβάνουν πληροφορίες για διάφορα θέματα και μέσα από διάφορους διαύλους:
- για τις δυνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και στην υγεία του ανθρώπου των ουσιών που χρησιμοποιούνται σε ηλεκτρικές στήλες, και για τις ρυθμίσεις συλλογής και ανακύκλωσης που τους διατίθενται, μέσα από εκστρατείες ή άμεσα από τους διανομείς·
- για τη χωρητικότητα της φορητής ηλεκτρικής στήλης ή για την παρουσία χημικών ουσιών άνω ορισμένου ορίου, θα παρέχονται πληροφορίες χρησιμοποιώντας κατά τρόπο ορατό, ευανάγνωστο και ανεξίτηλο σημάνσεις στις ηλεκτρικές στήλες, τους συσσωρευτές και τις συστοιχίες·
- για την ανάγκη διασφάλισης χωριστής συλλογής για τις ηλεκτρικές στήλες, πρέπει να χρησιμοποιείται το σύμβολο του διαγεγραμμένου τροχοφόρου κάδου.
- Οι χώρες της ΕΕ πρέπει να υποβάλλουν έκθεση στην Επιτροπή σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας και τα μέτρα που λαμβάνουν για την ενθάρρυνση των εξελίξεων που έχουν σχέση με την επίπτωση των ηλεκτρικών στηλών στο περιβάλλον (μεταξύ άλλων τις νέες τεχνικές ανακύκλωσης και επεξεργασίας). Ορισμένες πτυχές της οδηγίας αναθεωρήθηκαν το 2013 (βλέπε τροποποιητική οδηγία 2013/56/ΕΕ).
ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Η ΟΔΗΓΙΑ;
- Η οδηγία 2006/66/ΕΚ εφαρμόζεται από τις 26 Σεπτεμβρίου 2006 και έπρεπε να θεσπιστεί νομοθετικά στις χώρες της ΕΕ έως τις 26 Σεπτεμβρίου 2008.
- Η τροποποιητική οδηγία 2013/56/EΕ εφαρμόζεται από τις 30 Δεκεμβρίου 2013 και έπρεπε να γίνει νόμος στις χώρες της ΕΕ έως την 1η Ιουλίου 2015.
ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
- Αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες τόνοι φορητών και βιομηχανικών ηλεκτρικών στηλών κυκλοφορούν στην αγορά της ΕΕ ετησίως. Χρησιμοποιείται ευρύ φάσμα μετάλλων από υδράργυρο, μόλυβδο και κάδμιο έως νικέλιο, χαλκό, ψευδάργυρο, μαγγάνιο και λίθιο.
- Η διάθεση των αποβλήτων αυτών των προϊόντων ρυπαίνει την ατμόσφαιρα (σε περίπτωση αποτέφρωσης) και μολύνει την εδαφοκάλυψη ή το νερό (σε περίπτωση χωματερών ή ταφής). Με κατάλληλους κανόνες, καθίσταται δυνατή η μείωση της περιβαλλοντικής ρύπανσης από τα απόβλητα. Επιπλέον, η ανακύκλωση των αποβλήτων επιτρέπει την ανάκτηση χιλιάδων τόνων μετάλλων, συμπεριλαμβανομένων πολύτιμων μετάλλων, όπως νικελίου, κοβαλτίου και ασημιού.
- Για περισσότερες πληροφορίες, βλέπε:
ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ
Ηλεκτρική στήλη ή συσσωρευτής: Κάθε πηγή ηλεκτρικής ενέργειας, που παράγεται από άμεση μετατροπή χημικής ενέργειας, αποτελούμενη από ένα ή περισσότερα πρωτογενή στοιχεία μπαταρίας (μη επαναφορτιζόμενα) ή αποτελούμενη από ένα ή περισσότερα δευτερογενή στοιχεία μπαταρίας (επαναφορτιζόμενα). Στο πλαίσιο της παρούσας οδηγίας, οι έννοιες της ηλεκτρικής στήλης και του συσσωρευτή ταυτίζονται και χρησιμοποιείται μόνο ο όρος «ηλεκτρική στήλη».
ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Οδηγία 2006/66/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 6ης Σεπτεμβρίου 2006, σχετικά με τις ηλεκτρικές στήλες και τους συσσωρευτές και τα απόβλητα ηλεκτρικών στηλών και συσσωρευτών και με την κατάργηση της οδηγίας 91/157/ΕΟΚ (ΕΕ L 266 της 26.9.2006, σ. 1-14)
Οι διαδοχικές τροποποιήσεις της οδηγίας 2006/66/ΕΚ έχουν ενσωματωθεί στο αρχικό κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη έκδοση αποτελεί απλώς εργαλείο τεκμηρίωσης.
ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ
Απόφαση 2008/763/ΕΚ της Επιτροπής, της 29ης Σεπτεμβρίου 2008, για την καθιέρωση, σύμφωνα με την οδηγία 2006/66/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, κοινής μεθοδολογίας για τον υπολογισμό των ετήσιων πωλήσεων φορητών ηλεκτρικών στηλών και συσσωρευτών στους τελικούς χρήστες (ΕΕ L 262 της 1.10.2008, σ. 39)
τελευταία ενημέρωση 09.06.2020