Γρίπη των πτηνών

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:

Οδηγία 2005/94/ΕΚ — μέτρα της ΕΕ για την καταπολέμηση της γρίπης των πτηνών

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ;

Θεσπίζει μέτρα καταπολέμησης της γρίπης των πτηνών αμέσως μόλις προκύψει υπόνοια παρουσίας της εν λόγω νόσου.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) θεσπίζει μέτρα καταπολέμησης της γρίπης των πτηνών αμέσως μόλις προκύψει υπόνοια παρουσίας της εν λόγω νόσου.

Οι χώρες της ΕΕ είναι υπεύθυνες για:

• να υλοποιούν τα προγράμματα επιτήρησης που στοχεύουν στην ανίχνευση του ιού και στη βελτίωση της γνώσης στον τομέα αυτόν·
• να μεριμνούν ώστε η παρουσία της εν λόγω νόσου να κοινοποιείται στην αρμόδια αρχή και να διενεργούν επιδημιολογικές μελέτες βάσει του σχεδίου έκτακτης ανάγκης που έχει εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Όταν υπάρχει υποψία εστίας, η αρμόδια αρχή ξεκινά αμέσως έρευνα για να επιβεβαιωθεί ή να αποκλειστεί η παρουσία της νόσου με κλινική εξέταση και συλλογή δειγμάτων για εργαστηριακές δοκιμές.

Η αρχή θέτει την ύποπτη εκμετάλλευση υπό επίσημη επιτήρηση και λαμβάνει μια σειρά μέτρων, για παράδειγμα:

• καταμέτρηση των ζώων·
• καταγραφή των ζώων που πάσχουν από τη νόσο, είναι νεκρά ή ενδέχεται να έχουν μολυνθεί·
• απομόνωση της εκμετάλλευσης·
• απαγόρευση της εισόδου και της εξόδου πτηνών, προϊόντων πτηνών, ζωοτροφών και απορριμμάτων·
• περιορισμός της μετακίνησης προσώπων και οχημάτων·
• απολύμανση της εκμετάλλευσης.

Τα μέτρα αυτά αίρονται μόλις εξαλειφθεί επισήμως η υπόνοια παρουσίας της νόσου.

Οι αρμόδιες αρχές πραγματοποιούν επίσης επιδημιολογικές έρευνες για τον προσδιορισμό εκμεταλλεύσεων επαφής και ενδεχόμενης περαιτέρω εξάπλωσης του ιού.

Η παρούσα οδηγία καθορίζει τα ειδικά μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται ανάλογα με τον τύπο της νόσου.

Γρίπη των πτηνών υψηλής παθογονικότητας (HPAI)

Μόλις επιβεβαιωθεί η παρουσία του ιού HPAI, η αρμόδια αρχή μεριμνά για την εφαρμογή των ακόλουθων μέτρων:

• θανάτωση όλων των πουλερικών και άλλων πτηνών σε αιχμαλωσία*·
• καταστροφή των πτωμάτων υπό την επίβλεψη επίσημης αρχής·
• επιτήρηση των πουλερικών που εκκολάφθηκαν από αυγά τα οποία συλλέχθηκαν πριν από την εφαρμογή των πρώτων μέτρων·
• αναγνώριση και καταστροφή του κρέατος πουλερικών που θανατώθηκαν και αυγών που συλλέχθηκαν πριν από την εφαρμογή των πρώτων μέτρων·
• κατάλληλη επεξεργασία των ουσιών που ενδεχομένως έχουν μολυνθεί·
• καθαρισμός και απολύμανση της κοπριάς, της υδαρούς κοπριάς (ζωικά απόβλητα σε συνδυασμό με άλλη μη χρησιμοποιήσιμη οργανική ύλη), της στρωμνής και όλου του εξοπλισμού που έχει ενδεχομένως μολυνθεί
• επιτήρηση των μετακινήσεων των ζώων που εισέρχονται ή εξέρχονται από την εκμετάλλευση·
• υποβολή του απομονώματος του ιού στην κατάλληλη εργαστηριακή διαδικασία.

Επιπλέον, πρέπει να οριστεί «ζώνη προστασίας» ακτίνας τουλάχιστον 3 χλμ. γύρω από τη μολυσμένη εκμετάλλευση και περιβάλλουσα «ζώνη επιτήρησης» ακτίνας τουλάχιστον 10 χλμ. γύρω από την εν λόγω εκμετάλλευση. Τα μέτρα που εφαρμόζονται στις ζώνες αυτές είναι:

• απογραφή της εκμετάλλευσης·
• επισκέψεις από τον επίσημο κτηνίατρο·
• περιορισμοί στη μεταφορά πτηνών, αυγών, κρέατος πουλερικών και πτωμάτων.

Τα εν λόγω μέτρα ισχύουν μέχρι την ολοκλήρωση των προκαταρκτικών εργασιών καθαρισμού το νωρίτερο μετά από 21 ημέρες στις ζώνες προστασίας και 30 ημέρες στη ζώνη επιτήρησης.

Γρίπη των πτηνών χαμηλής παθογονικότητας (LPAI)

Μόλις επιβεβαιωθεί η παρουσία του ιού LPAI, η αρμόδια αρχή μεριμνά για την εφαρμογή μιας σειράς μέτρων που βασίζονται στην κατάλληλη εκτίμηση των κινδύνων. Τα μέτρα που λαμβάνονται ποικίλουν βάσει προκαθορισμένων κριτηρίων, για παράδειγμα, τα είδη πτηνών, τον αριθμό εκμεταλλεύσεων στην εν λόγω περιοχή, τη γεωγραφική θέση των σφαγείων και τα μέτρα βιοασφάλειας*. Τα μέτρα που εφαρμόζονται είναι:

• όλα τα πουλερικά που βρίσκονται στην εκμετάλλευση και όλα τα υπόλοιπα πτηνά σε αιχμαλωσία είτε θανατώνονται επιτόπου είτε εξολοθρεύονται αφού μεταφερθούν απευθείας σε σφαγεία μετά από απομόνωση και εργαστηριακά αποτελέσματα που διαπιστώθηκαν θετικά σε έλεγχο για τη νόσο. Αυτές οι εργασίες πρέπει να πραγματοποιούνται σύμφωνα με τα κοινά ελάχιστα πρότυπα όσον αφορά την προστασία των ζώων κατά την ώρα της σφαγής ή της θανάτωσης·
• απόρριψη των πτωμάτων και των εκκολαπτόμενων αυγών υπό επίσημη επιτήρηση·
• επίσημη επιτήρηση των εκκολαπτόμενων αυγών που συλλέχθηκαν και των πτηνών που εκκολάφθηκαν από τα αυγά αυτά πριν από την εφαρμογή των πρώτων μέτρων·
• καταστροφή ή μεταφορά των επιτραπέζιων αυγών, που παράχθηκαν στην εκμετάλλευση πριν από την εξολόθρευση, σε κέντρο συσκευασίας ή σε μονάδα παρασκευής προϊόντων αυγών·
• καταστροφή κάθε υλικού για το οποίο υπάρχει υπόνοια μόλυνσης·
• καθαρισμός και απολύμανση της κοπριάς, της υδαρούς κοπριάς και της στρωμνής καθώς και των κτιρίων και του εξοπλισμού που ενδεχομένως μολύνθηκαν·
• απαγόρευση εισόδου ή εξόδου από την εκμετάλλευση για τα κατοικίδια θηλαστικά·
• υποβολή του απομονώματος του ιού στην κατάλληλη εργαστηριακή διαδικασία.

Επιπλέον, ειδικά μέτρα θα πρέπει να εφαρμόζονται στη ζώνη που είναι γνωστή ως «απαγορευμένη ζώνη» η οποία πρέπει να οριοθετείται γύρω από τη μολυσμένη σε ακτίνα τουλάχιστον 1 χλμ.

Τα μέτρα που εφαρμόζονται στη ζώνη αυτή είναι:

• απογραφή και δοκιμές σε εμπορικές εκμεταλλεύσεις·
• διαχείριση των μετακινήσεων πουλερικών, άλλων πτηνών σε αιχμαλωσία και αυγών.

Η διάρκεια ισχύος των εν λόγω μέτρων αποφασίζεται κατά περίπτωση από την αρμόδια αρχή.

Εξάπλωση σε άλλα είδη

Μετά από επιβεβαίωση εστίας της γρίπης των πτηνών σε μια εκμετάλλευση, πραγματοποιούνται δοκιμές σε άλλα θηλαστικά που εκτρέφονται στην εν λόγω εκμετάλλευση που μπορεί να έχουν μολυνθεί, ιδίως χοίρους και η αρχή μπορεί να επιτρέπει τη μετακίνηση των εν λόγω χοίρων σε άλλες εκμεταλλεύσεις ή σφαγεία με την προϋπόθεση ότι πρόσθετες δοκιμές αποδεικνύουν ότι ο κίνδυνος εξάπλωσης του ιού είναι αμελητέος.

Καθαρισμός, απολύμανση και ανασύσταση του σμήνους

Οι χώρες της ΕΕ πρέπει να μεριμνούν για τον καθαρισμό και την απολύμανση όλων των χώρων που ενδεχομένως έχουν μολυνθεί, συμπεριλαμβανομένων των εκμεταλλεύσεων, των σφαγείων, των οχημάτων καθώς και του λοιπού εξοπλισμού. Μπορεί να γίνει ανασύσταση του σμήνους στην εκμετάλλευση 21 ημέρες μετά την ολοκλήρωση του τελικού καθαρισμού και της απολύμανσης.

Διαδικασίες διάγνωσης

Ένα εγχειρίδιο διαγνωστικής που εγκρίθηκε βάσει της απόφασης 2006/437/ΕΚ καθορίζει όλες τις υποχρεώσεις, τα κριτήρια και τις διαδικασίες που ισχύουν στις διαγνωστικές δοκιμές και στις κλινικές εξετάσεις μετά τη σφαγή (βλέπε «Συναφή κείμενα»). Οι εργασίες αυτές εκτελούνται αποκλειστικά σε εγκεκριμένα εθνικά εργαστήρια.

Κάθε χώρα της ΕΕ ορίζει ένα εργαστήριο αναφοράς σε εθνικό επίπεδο που εργάζεται σε συνεργασία με το εργαστήριο αναφοράς της ΕΕ (ένα νέο εργαστήριο θα οριστεί από την 1η Ιανουαρίου 2019) που είναι αρμόδιο για τον συντονισμό εναρμονισμένων διαδικασιών διάγνωσης (π.χ. πραγματοποιώντας δοκιμές ετησίως) και για την παροχή συμβουλών στην Επιτροπή και στις χώρες της ΕΕ σχετικά με τη γρίπη των πτηνών.

Εμβολιασμός

Ανάλογα με την κατάσταση της νόσου και το αποτέλεσμα αξιολόγησης κινδύνου, οι χώρες της ΕΕ έχουν το δικαίωμα να προχωρήσουν σε επείγοντα ή προληπτικό εμβολιασμό πουλερικών και πτηνών σε αιχμαλωσία με βάση ένα σχέδιο εμβολιασμού που πρέπει να έχει εγκριθεί εκ των προτέρων από την Επιτροπή. Αγροκτήματα που εκτρέφουν εμβολιασμένα πτηνά πρέπει να τίθενται υπό αυστηρή επιτήρηση, ιδίως στην περίπτωση επείγοντος εμβολιασμού. Η οδηγία περιέχει λεπτομερείς κανόνες για την εφαρμογή των μέτρων αυτών και προβλέπει τη δυνατότητα σύστασης τραπεζών εμβολίων.

Επιτροπολογία

Η μόνιμη επιτροπή φυτών, ζώων, τροφίμων και ζωοτροφών επικουρεί την Επιτροπή στη διαχείριση των μέτρων σχετικά με τη γρίπη των πτηνών. Έχει τη δυνατότητα, μεταξύ άλλων, να παρεμβαίνει στον καθορισμό μέτρων προληπτικής βιοασφάλειας.

Κατάργηση

Η οδηγία θα καταργηθεί και θα αντικατασταθεί από τον νέο νόμο της ΕΕ για την υγεία των ζώων, τον κανονισμό (ΕΕ) 2016/429, από την 21η Απριλίου 2021.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Η ΟΔΗΓΙΑ;

Εφαρμόζεται από τις 3 Φεβρουαρίου 2006 και έπρεπε να γίνει νόμος στις χώρες της ΕΕ έως την 1η Ιουλίου 2007.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Για περισσότερες πληροφορίες, ανατρέξτε στα εξής:

• Γρίπη των πτηνών (Ευρωπαϊκή Επιτροπή).

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Οδηγία 2005/94/ΕΚ του Συμβουλίου, της 20ής Δεκεμβρίου 2005, σχετικά με κοινοτικά μέτρα για την καταπολέμηση της γρίπης των πτηνών και την κατάργηση της οδηγίας 92/40/ΕΟΚ (ΕΕ L 10 της 14.1.2006, σ. 16-65)

Διαδοχικές τροποποιήσεις της οδηγίας 2005/94/ΕΚ έχουν ενσωματωθεί στο πρωτότυπο κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη απόδοση έχει μόνο αξία τεκμηρίωσης.

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2017/263 της Επιτροπής, της 14ης Φεβρουαρίου 2017, για την άμβλυνση του κινδύνου και ενισχυμένα μέτρα βιοπροφύλαξης και συστήματα έγκαιρης ανίχνευσης σε σχέση με τους κινδύνους που προέρχονται από άγρια πτηνά όσον αφορά τη μετάδοση των υψηλής παθογονικότητας ιών της γρίπης των πτηνών στα πουλερικά (ΕΕ L 39 της 16.2.2017, σ. 6–11)

Κανονισμός (ΕΕ) 2016/429 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 9ης Μαρτίου 2016, σχετικά με τις μεταδοτικές νόσους των ζώων και για την τροποποίηση και την κατάργηση ορισμένων πράξεων στον τομέα της υγείας των ζώων («νόμος για την υγεία των ζώων») (ΕΕ L 84 της 31.3.2016, σ. 1-208)

Βλέπε ενοποιημένη απόδοση.

Απόφαση 2010/367/ΕΕ της Επιτροπής, της 25ης Ιουνίου 2010, για την εφαρμογή από τα κράτη μέλη προγραμμάτων επιτήρησης για τη γρίπη των πτηνών σε πουλερικά και άγρια πτηνά (ΕΕ L 166 της 1.7.2010, σ. 22-32)

Απόφαση 2007/118/ΕΚ της Επιτροπής, της 16ης Φεβρουαρίου 2007, για τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων όσον αφορά ένα εναλλακτικό σήμα αναγνώρισης σύμφωνα με την οδηγία 2002/99/ΕΚ του Συμβουλίου (ΕΕ L 51 της 20.2.2007, σ. 19-21)

Απόφαση 2007/598/ΕΚ της Επιτροπής, της 28ης Αυγούστου 2007, σχετικά με τη λήψη μέτρων για την πρόληψη της εξάπλωσης της γρίπης των πτηνών υψηλής παθογονικότητας σε άλλα πτηνά που βρίσκονται σε αιχμαλωσία σε ζωολογικούς κήπους και εγκεκριμένους οργανισμούς, ινστιτούτα ή κέντρα στα κράτη μέλη (ΕΕ L 230 της 1.9.2007, σ. 20-26)

Απόφαση 2006/415/ΕΚ της Επιτροπής, της 14ης Ιουνίου 2006, για τη λήψη ορισμένων μέτρων προστασίας λόγω της εμφάνισης κρουσμάτων γρίπης των πτηνών υψηλής παθογονικότητας του υποτύπου H5N1 σε πουλερικά στην Κοινότητα και για την κατάργηση της απόφασης 2006/135/ΕΚ (ΕΕ L 164 της 16.6.2006, σ. 51-60)

Βλέπε ενοποιημένη απόδοση.

τελευταία ενημέρωση 09.04.2018