Λευκή Βίβλος για τη διακυβέρνηση

Για να αναπτυχθεί μια μεγάλη δημοκρατική δυναμική στην Ένωση, η Επιτροπή δρομολογεί ευρεία μεταρρύθμιση στον τομέα της διακυβέρνησης και προτείνει τέσσερις σημαντικές αλλαγές: μεγαλύτερη συμμετοχή των πολιτών, καθορισμός πιο αποτελεσματικών πολιτικών και νομοθεσιών, συμμετοχή στη συζήτηση για την παγκόσμια διακυβέρνηση και, τέλος, επαναπροσδιορισμό των πολιτικών και των θεσμικών οργάνων με βάση σαφείς στόχους.

ΠΡΑΞΗ

Ανακοίνωση της Επιτροπής της 25ης Ιουλίου 2001 «Ευρωπαϊκή Διακυβέρνηση - Μια Λευκή Βίβλος» [COM(2001) 428 τελικό - Επίσημη Εφημερίδα C 287 της 12.10.2001].

ΣΥΝΟΨΗ

Είναι αναγκαίο να γίνουν μεταρρυθμίσεις στον τομέα της ευρωπαϊκής διακυβέρνησης ώστε να έλθουν τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα πιο κοντά στους πολίτες.

Η καλή διακυβέρνηση εδράζεται σε πέντε σωρευτικές αρχές:

• διαφάνεια: τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα πρέπει να δώσουν μεγαλύτερη σημασία στη διαφάνεια και την κοινοποίηση των αποφάσεών τους·
• συμμετοχή: οι πολίτες πρέπει να κληθούν να συμμετάσχουν πιο συστηματικά στην εκπόνηση και την υλοποίηση των πολιτικών·
• ευθύνη: πρέπει να αποσαφηνιστεί ο ρόλος του κάθε συντελεστή στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Κάθε εμπλεκόμενος συντελεστής πρέπει, στη συνέχεια, να αναλαμβάνει το ρόλο που του αναλογεί·
• αποτελεσματικότητα: οι αποφάσεις πρέπει να λαμβάνονται στο κατάλληλο επίπεδο και την κατάλληλη στιγμή και να παράγουν τα απαιτούμενα αποτελέσματα·
• συνοχή: οι πολιτικές που εφαρμόζει η Ένωση παρουσιάζουν πολύ μεγάλη διαφοροποίηση και απαιτείται συνεχής προσπάθεια για να εξασφαλίζεται η συνοχή τους.

Οι προτάσεις της παρούσας Λευκής Βίβλου δεν απαιτούν κατ' ανάγκη νέες συνθήκες. Πρόκειται κυρίως για θέμα πολιτικής βούλησης, καθώς απαιτείται η δέσμευση του συνόλου των θεσμικών οργάνων και των κρατών μελών.

Για τη μεταρρύθμιση της διακυβέρνησης στην Ένωση, η Επιτροπή προτείνει τέσσερις σημαντικές αλλαγές.

ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΩΝ

Οι πολιτικές δεν πρέπει να αποφασίζονται στο ανώτατο επίπεδο. Η νομιμότητα της ΕΕ συνδέεται σήμερα με τη συμμετοχή των πολιτών.

Να γίνει διαφανέστερος ο τρόπος λειτουργίας της Ένωσης

Η συμμετοχή εξαρτάται από τη δυνατότητα των πολιτών να παίρνουν μέρος στο δημόσιο διάλογο. Για το σκοπό αυτό πρέπει να ενημερώνεται με πιο ενεργητικό τρόπο το ευρύ κοινό για τις ευρωπαϊκές υποθέσεις. Η Επιτροπή θα προσφύγει στα εθνικά και τοπικά δίκτυα και τις αντίστοιχες αρχές για να παράσχει ενημέρωση που θα ανταποκρίνεται στις ανησυχίες των πολιτών. Ο δικτυακός τόπος Europa καλείται να λειτουργήσει ως ένα διαδραστικό βήμα διαλόγου και συζήτησης. Η Επιτροπή προτείνει επίσης να συνεχιστεί η ανάπτυξη του Eur-lex. Το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρέπει να διευκολύνουν την πρόσβαση στις πληροφορίες που παρέχουν σε όλα τα στάδια της διαδικασίας της συναπόφασης, ιδιαίτερα κατά το στάδιο της συνδιαλλαγής. Tα κράτη μέλη θα πρέπει να ενθαρρύνουν το δημόσιο διάλογο για τα ευρωπαϊκά θέματα.

Προσέγγιση των πολιτών μέσω της δημοκρατίας σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο

Για να δημιουργηθεί μια καλύτερη σχέση μεταξύ των επιπέδων, η Επιτροπή προτείνει διάφορες πρωτοβουλίες, μεταξύ άλλων τις εξής:

• συμμετοχή των ενώσεων των τοπικών αρχών στην εκπόνηση των πολιτικών: Η Επιτροπή διαπιστώνει ότι οι κοινοτικές αποφάσεις δεν λαμβάνουν αρκετά υπόψη την πραγματικότητα σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Προτείνει επομένως να αυξηθεί η συνεργασία μεταξύ των ενώσεων των τοπικών αρχών και με την Επιτροπή των Περιφερειών. Προτείνει, εξάλλου, η Επιτροπή των Περιφερειών να εξετάζει πιο συστηματικά τον αντίκτυπο που έχουν ορισμένες οδηγίες στο περιφερειακό και το τοπικό επίπεδο. Τέλος, τα κράτη μέλη θα πρέπει να προωθήσουν τη μεγαλύτερη συμμετοχή των τοπικών παραγόντων στον καθορισμό των κοινοτικών πολιτικών·
• πιο μεγάλη ευελιξία κατά την υλοποίηση ορισμένων κοινοτικών πολιτικών που έχουν μεγάλο αντίκτυπο σε περιφερειακό επίπεδο: Η Επιτροπή προτείνει τη σύναψη συμβάσεων μεταξύ των κρατών μελών, των περιφερειών και των τοπικών αρχών και της Επιτροπής. Οι εν λόγω συμβάσεις θα μπορούσαν να δώσουν στις τοπικές αρχές τη δυνατότητα να υλοποιούν την κοινοτική νομοθεσία λαμβάνοντας υπόψη τη μεγάλη διαφοροποίηση των τοπικών συνθηκών·
• γενικότερη συνοχή των πολιτικών: οι ευρωπαϊκές πολιτικές λειτουργούν πολύ συχνά με μια λογική που βασίζεται στο διαχωρισμό των τομέων. Είναι σκόπιμο να ενσωματωθούν οι πολιτικές σε ένα συνεκτικό σύνολο και να ληφθεί υπόψη ο περιφερειακός τους αντίκτυπος, ούτως ώστε να επιτευχθεί μια διαρκέστερη και πιο ισόρροπη τοπική ανάπτυξη εντός της Ένωσης. Η Επιτροπή προβλέπει την εκπόνηση δεικτών που θα επιτρέπουν να εντοπιστούν οι τομείς αυτοί στους οποίους απαιτείται μεγαλύτερη συνοχή.

Συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών

Η Επιτροπή θεωρεί ότι η κοινωνία των πολιτών διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην εκπόνηση των κοινοτικών πολιτικών. Θα εξακολουθήσει να ενθαρρύνει τις ενέργειες των μη κυβερνητικών οργανώσεων, των κοινωνικών εταίρων και, γενικότερα, της κοινωνίας των πολιτών. Η Επιτροπή υπενθυμίζει ότι οι οργανώσεις που εκπροσωπούν την κοινωνία των πολιτών οφείλουν και αυτές να εφαρμόζουν τις αρχές της καλής διακυβέρνησης: επιδεικνύοντας υπευθυνότητα και διαφάνεια. Η Επιτροπή θα εκπονήσει πριν από το τέλος του 2001 μια βάση δεδομένων η οποία θα περιλαμβάνει τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών.

Είναι σκόπιμο, τέλος, να γνωμοδοτεί η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή πριν από, και όχι, μετά, τη διαβίβαση των προτάσεων στη νομοθετική εξουσία, για να συμβάλει περισσότερο στη χάραξη των πολιτικών.

Ουσιαστικότερη και διαφανέστερη διαβούλευση στο κέντρο της χάραξης των πολιτικών της Ένωσης

Τα θεσμικά όργανα και τα κράτη μέλη πρέπει να ενισχύσουν τις προσπάθειές τους ώστε να βελτιωθούν οι διαβουλεύσεις με τους ενδιαφερόμενους σχετικά με τις πολιτικές της ΕΕ. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καλείται να διαδραματίσει πρωταρχικό ρόλο, δεδομένου του ρόλου του ως εκπροσώπου των πολιτών. Μπορεί, για παράδειγμα, να προσφεύγει πιο συχνά στις δημόσιες ακροάσεις. Μπορεί επίσης να ενθαρρύνει περισσότερο τη συμμετοχή των εθνικών κοινοβουλίων.

Η Επιτροπή σκοπεύει να διευκρινίσει τον τρόπο με τον οποίο διεξάγονται οι διαβουλεύσεις. Θα δημοσιεύει έναν κατάλογο των διαβουλεύσεων που πραγματοποιούνται σήμερα σε κάθε τομέα. Προβλέπει επίσης να πλαισιώσει τις διαβουλεύσεις με έναν κώδικα συμπεριφοράς ο οποίος θα καθορίζει τις ελάχιστες προδιαγραφές που θα διέπουν τις διαβουλεύσεις. Οι προδιαγραφές αναμένεται να βελτιώσουν την αντιπροσωπευτικότητα των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και να διαρθρώσουν το διάλογό τους με την Επιτροπή. Σε μερικούς τομείς πολιτικής, όπου υπάρχουν ήδη καλά θεμελιωμένες πρακτικές διαβούλευσης, η Επιτροπή προτείνει να εκπονηθούν πιο εκτεταμένες ρυθμίσεις σύμπραξης. Τέλος, καλεί τα άλλα θεσμικά όργανα να εφαρμόσουν παρόμοια προσέγγιση όσον αφορά και τις δικές τους δραστηριότητες.

Διασύνδεση με δίκτυα

Τα δίκτυα διασύνδεουν επιχειρήσεις, κοινότητες, κέντρα ερευνών και αρχές της περιφερειακής και τοπικής αυτοδιοίκησης. Τα δίκτυα αυτά πρέπει να προαγάγουν την επιτυχία των κοινοτικών πολιτικών. Η Επιτροπή θα συνεργάζεται πιο συστηματικά με τα εν λόγω δίκτυα για να τους δώσει τη δυνατότητα να συμμετέχουν στη χάραξη και την υλοποίηση των πολιτικών. Θα εξετάσει το μέσο για την καλύτερη υποστήριξη της διακρατικής συνεργασίας μεταξύ περιφερειακών και τοπικών παραγόντων.

ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΩΝ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΩΝ ΡΥΘΜΙΣΕΩΝ

Σκοπός της παρούσας Λευκής Βίβλου είναι να καταστήσει πιο αποτελεσματικές τις κοινοτικές αποφάσεις για να εξασφαλίσει την υποστήριξη και την εμπιστοσύνη των ευρωπαίων πολιτών.

Ανάκτηση της εμπιστοσύνης στη γνώμη των ειδικών

Μετά τις πρόσφατες διατροφικές κρίσεις και τα δεοντολογικά προβλήματα που θέτει η έλευση των βιοτεχνολογιών, κρίθηκε αναγκαίο να ενημερώνονται περισσότερο οι πολίτες σχετικά με τα στοιχεία που είναι γνωστά και τους τομείς στους οποίους υπάρχει αβεβαιότητα στο επιστημονικό επίπεδο. Το σύστημα των επιτροπών εμπειρογνωμόνων στο οποίο προσφεύγει η Ένωση είναι αδιαφανές. Πρέπει το κοινό να αρχίσει να εμπιστεύεται και πάλι τη γνώμη των ειδικών. Η Επιτροπή θα δημοσιεύσει, από τον Ιούνιο του 2002, κατευθυντήριες γραμμές με σκοπό να γίνει η εμπειρογνωμοσύνη που χρησιμοποιεί η Επιτροπή πιο υπεύθυνη, πλουραλιστική και διαφανής. Η Επιτροπή προτείνει επίσης να γίνει διασύνδεση της εμπειρογνωμοσύνης, που συχνά είναι οργανωμένη σε εθνικό επίπεδο.

Καλύτερες και ταχύτερες ρυθμίσεις - συνδυασμός μέσων πολιτικής για την επίτευξη καλύτερων αποτελεσμάτων

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εντοπίσει επτά παράγοντες βελτίωσης των ρυθμίσεων

• οι προτάσεις πρέπει να εκπονούνται με βάση ανάλυση που να επιτρέπει να εξακριβώνεται εάν μια δράση είναι αναγκαία σε κοινοτικό επίπεδο ή όχι·
• είναι σκόπιμο να γίνεται σωστή επιλογή μεταξύ ενός νομοθετικού και λιγότερο δεσμευτικού μέσου·
• είναι αναγκαία να καθοριστεί το είδος του πλέον κατάλληλου νομοθετικού μέσου. Οι κανονισμοί πρέπει να χρησιμοποιούνται όταν είναι αναγκαία η ομοιόμορφη εφαρμογή στο σύνολο της επικράτειας της Ένωσης. Οι οδηγίες - πλαίσιο είναι κατάλληλες όταν επιδιώκεται μεγάλη ευελιξία ως προς την εφαρμογή. Οι οδηγίες - πλαίσιο έχουν το πλεονέκτημα ότι εγκρίνονται γρήγορα από το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Τέλος, η Επιτροπή προτείνει να γίνεται πιο συχνά χρήση «πρωτογενούς» νομοθεσίας η οποία περιορίζεται στα ουσιαστικά στοιχεία, αφήνοντας στην αρχή εφαρμογής της νομοθεσίας το μέλημα να καθορίζει τις τεχνικές λεπτομέρειες·
• η Επιτροπή επιθυμεί να προωθήσει την από κοινού ρύθμιση, στις περιπτώσεις που προσδίδει προστιθέμενη αξία και εξυπηρετεί το γενικό συμφέρον? η από κοινού ρύθμιση επιτρέπει στους εμπλεκόμενους παράγοντες να καθορίζουν μέτρα εφαρμογής σύμφωνα με τους στόχους που ορίζει ο νομοθέτης·
• είναι σκόπιμο η κοινοτική δράση να συμπληρώνεται και να ενισχύεται σε ορισμένους τομείς χάρη στη χρήση ανοιχτής μεθόδου συντονισμού. Η μέθοδος επιτρέπει την ενθάρρυνση της συνεργασίας, την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και προσδίδει πρόσθετη αξία σε ευρωπαϊκό επίπεδο, στην περίπτωση που οι νομοθετικές λύσεις δεν έχουν προοπτικές επιτυχίας·
• η Επιτροπή σκοπεύει να αξιολογεί πιο συστηματικά τις ενέργειες που υλοποιούνται και να εξάγει τα αναγκαία διδάγματα·
• η Επιτροπή δεσμεύεται να αποσύρει τις προτάσεις της όταν αυτές κρίνονται εξαιρετικά επιβαρυμένες ή περίπλοκες, ύστερα από διοργανικές διαπραγματεύσεις. Προτείνει επίσης στο Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να επιταχύνουν τη νομοθετική διαδικασία, όταν αυτό είναι δυνατό. Για το σκοπό αυτό είναι σκόπιμο το Συμβούλιο να ψηφίζει με ειδική πλειοψηφία όταν αυτό προβλέπεται, και όχι να επιδιώκει πάσει θυσία την ομοφωνία. Τέλος, το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρέπει να προσπαθούν να καταλήγουν σε συμφωνία από την πρώτη ανάγνωση.

Απλούστευση του κοινοτικού δικαίου

Η Επιτροπή προτείνει να δρομολογηθεί ένα φιλόδοξο πρόγραμμα για την απλούστευση της κοινοτικής νομοθεσίας. Τα κράτη μέλη δεν πρέπει ωστόσο να προσθέτουν δυσανάλογες απαιτήσεις κατά τη μεταφορά των κοινοτικών οδηγιών στην εθνική νομοθεσία.

Καλύτερη εφαρμογή των κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω των ρυθμιστικών οργανισμών

Η Επιτροπή επιθυμεί να δημιουργήσει νέους ανεξάρτητους ρυθμιστικούς οργανισμούς με δικαίωμα λήψης αποφάσεων. Το δικαίωμα λήψης απόφασης θα είναι αυστηρά καθορισμένο· οι οργανισμοί δεν θα μπορούν να ασκούν ρόλο διαιτησίας μεταξύ δημοσίων συμφερόντων ούτε να λαμβάνουν μέτρα γενικής εμβέλειας. Οι εν λόγω οργανισμοί υπόκεινται σε ένα σύστημα ελέγχου εκ μέρους της Κοινότητας.

Καλύτερη εφαρμογή σε εθνικό επίπεδο

Τα κράτη μέλη πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους προκειμένου να βελτιώσουν την ποιότητα της μεταφοράς του κοινοτικού δικαίου στην εθνική νομοθεσία και της εφαρμογής του. Για το σκοπό αυτό, η Επιτροπή προτείνει στα κράτη μέλη:

• να δημιουργήσουν μηχανισμούς αδελφοποίησης μεταξύ των εθνικών διοικήσεων, με σκοπό την ανταλλαγή των ορθών πρακτικών στον τομέα αυτό·
• να δημιουργήσουν ενότητες συντονισμού εντός της κεντρικής διοίκησης κάθε κράτους μέλους επιφορτισμένες με την εφαρμογή του κοινοτικού δικαίου·
• να εξοικειώσουν περισσότερο τους νομικούς τους και τα εθνικά δικαστήρια με το κοινοτικό δίκαιο·
• να δημιουργήσουν στα κράτη μέλη μηχανισμούς ανάλογους με το θεσμό του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή και της επιτροπής αναφορών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για να βελτιώσουν την ικανότητα επίλυσης των διαφορών.

Η Επιτροπή θα είναι αδιάλλακτη σε θέματα παραβάσεων του κοινοτικού δικαίου. Θα καταρτίσει, για το σκοπό αυτό, κατάλογο προτεραιοτήτων κατά την διερεύνηση των ενδεχόμενων παραβάσεων. Ωστόσο, μια μακρά δικαστική διαδικασία κατά κράτους μέλους δεν αποτελεί την πλέον πρακτική ούτε την πλέον ταχεία λύση. Η Επιτροπή θα συνεχίσει, επομένως, τον ενεργητικό διάλογο με τα κράτη μέλη για την ταχύτερη δυνατή εκτόνωση των συγκρούσεων .

ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ

Οι ευρωπαίοι πολίτες επιθυμούν μια ισχυρή Ένωση στη διεθνή σκηνή. Η Επιτροπή υπογραμμίζει ότι η Ένωση πρέπει, αρχικά, να επιτύχει την αναμόρφωση της διακυβέρνησης στο εσωτερικό της ώστε να είναι πιο πειστική όταν πρεσβεύει αλλαγές σε διεθνές επίπεδο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει, στη συνέχεια, να εφαρμόσει τις αρχές της καλής διακυβέρνησης στον παγκόσμιο ρολό της, παραδείγματος χάριν με μεγαλύτερο άνοιγμα προς τους κυβερνητικούς και μη κυβερνητικούς παράγοντες.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να επιδιώξει να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα και τη νομιμότητα των παγκόσμιων ρυθμίσεων. Πρέπει να εργαστεί για τον εκσυγχρονισμό και τη μεταρρύθμιση των διεθνών οργανισμών. Η Επιτροπή θα προωθήσει τη χρήση νέων μέσων σε παγκόσμιο επίπεδο ως συμπλήρωμα του «δεσμευτικού» διεθνούς δικαίου,

Τέλος, η Επιτροπή θα προτείνει την αναθεώρηση της διεθνούς εκπροσώπησης της Ένωσης, με σκοπό να εκφράζεται με μία φωνή.

ΕΠΑΝΑΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΤΩΝ ΘΕΣΜΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ

Ο πολιτικός επαναπροσδιορισμός, δηλαδή ο εκ νέου καθορισμός μιας γενικής πολιτικής στρατηγικής της Ένωσης, είναι αναγκαίος για να κατανοήσουν οι πολίτες καλύτερα το πολιτικό της όραμα. Το έργο δεν είναι εύκολο: η λογική που ευνοεί τον τομεακό διαχωρισμό των πολιτικών της Ένωσης δεν ευνοεί τη συνοχή της κοινοτικής δράσης.

Επαναπροσδιορισμός των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Ο επαναπροσδιορισμός των πολιτικών σημαίνει ότι η Ένωση πρέπει να καθορίσει σαφέστερα τους μακροπρόθεσμους στόχους της. Η Επιτροπή καταβάλλει ήδη προσπάθειες για στρατηγικό σχεδιασμό, μέσω πολλών πρωτοβουλιών, όπως:

• η ετήσια πολιτική στρατηγική της Επιτροπής: η εν λόγω στρατηγική, η οποία δημοσιεύεται στην αρχή κάθε έτους, καθορίζει τις στρατηγικές προτεραιότητες σε ορίζοντα δύο ή τριών ετών·
• η ομιλία του προέδρου της Επιτροπής σχετικά με την κατάσταση της Ένωσης: κάθε χρόνο ο Πρόεδρος της Επιτροπής κάνει τον απολογισμό της προόδου που συντελέστηκε όσον αφορά τις στρατηγικές προτεραιότητες της Επιτροπής και επισημαίνει τις μελλοντικές προκλήσεις·
• η ετήσια έκθεση σχετικά με την εφαρμογή του πρωτοκόλλου του Αμστερνταμ (ΕΝ) για την επικουρικότητα και την αναλογικότητα η οποία θα επικεντρώνεται, από το 2002, στους πρωταρχικούς στόχους της Ένωσης.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναμένεται να διαδραματίσει σημαντικότερο ρόλο στον καθορισμό του προσανατολισμού της Ένωσης.

Επαναπροσδιορισμός των οργάνων

Κάθε όργανο πρέπει να επαναπροσδιοριστεί με βάση τα ουσιαστικά καθήκοντά του: η Επιτροπή δρομολογεί και εκτελεί τις αποφάσεις· το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εγκρίνουν τη νομοθεσία και τους προϋπολογισμούς· το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καθορίζει τους πολιτικούς προσανατολισμούς. Ο επαναπροσδιορισμός αυτός των θεσμικών οργάνων θα επιτρέψει την αναζωογόνηση της κοινοτικής μεθόδου. Ωστόσο, είναι αναγκαία η επικαιροποίηση της κοινοτικής μεθόδου, παραδείγματος χάριν με την αποσαφήνιση του ρόλου κάθε οργάνου.

Το Συμβούλιο Υπουργών πρέπει να ασκεί περισσότερο καθήκοντα διαιτησίας μεταξύ των τομεακών συμφερόντων. Το Συμβούλιο πρέπει να αναπτύξει την ικανότητά του να συντονίζει όλες τις πτυχές της ευρωπαϊκής δράσης τόσο εντός αυτού όσο και στα κράτη μέλη.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και όλα τα εθνικά κοινοβούλια πρέπει να ενισχύσουν το δημόσιο διάλογο σχετικά με το μέλλον της Ευρώπης και τις πολιτικές της. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρέπει να επικεντρωθεί περισσότερο στον έλεγχο του προϋπολογισμού για την επίτευξη των πολιτικών στόχων.

Η Επιτροπή προτείνει, τέλος, να αποσαφηνιστούν οι εκτελεστικές αρμοδιότητες. Πρέπει να επανεξετασθούν οι όροι σύμφωνα με τους οποίους η Επιτροπή θεσπίζει αυτά τα εκτελεστικά μέτρα. Η Επιτροπή επιθυμεί κυρίως να συμμετέχει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στον έλεγχο της εκτέλεσης. Εκτιμά ότι το άρθρο 202 της Συνθήκης έχει καταστεί παρωχημένο λόγω της ανάπτυξης της διαδικασίας συναπόφασης που δίνει ισοδύναμους ρόλους στο Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η Επιτροπή διερωτάται τέλος κατά πόσον είναι αναγκαίο να διατηρηθούν οι κανονιστικές και διαχειριστικές επιτροπές.

Πλαίσιο

Η Λευκή Βίβλος για τη διακυβέρνηση θέτει τις βάσεις για το διάλογο σχετικά με το μέλλον της Ευρώπης. Συμπληρώθηκε από την ευρεία διαδικασία θεσμικής μεταρρύθμισης που δρομολογήθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Λάακεν. Η διαδικασία αυτή ολοκληρώθηκε με την υπογραφή της συνθήκης της Λισσαβόνας.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Ανακοίνωση της Επιτροπής της 6ης Ιουνίου 2002 «Ευρωπαϊκή διακυβέρνηση: Βελτίωση της νομοθεσίας» [COM (2002) 275 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Η ανακοίνωση αυτή συμπληρώνει το σχέδιο δράσης «Απλούστευση και βελτίωση του ρυθμιστικού περιβάλλοντος». Αποσκοπεί κυρίως στον επαναπροσδιορισμό των θεσμικών οργάνων και την αύξηση της ποιότητας της εκτέλεσης της νομοθεσίας από την Ένωση μέσω διαφόρων πρωτοβουλιών, όπως:

• αποσαφήνιση των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων: πρέπει να αποσαφηνιστούν οι κανόνες που διέπουν την επιτροπολογία, κυρίως με επακριβή καθορισμό της αποστολής κάθε θεσμικού οργάνου. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μπορεί να διαδραματίσει ένα ρόλο στην επιτροπολογία, κυρίως στους τομείς που υπόκεινται σε συναπόφαση·
• πλαισίωση της συγκρότησης των ευρωπαϊκών οργανισμών· η Επιτροπή θα προτείνει στο Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο μια διοργανική συμφωνία για το θέμα αυτό·
• υπολογισμός του περιφερειακού, αστικού και τοπικού πλαίσιου: οι φορείς περιφερειακής ή τοπικής αυτοδιοίκησης καθώς και τα κράτη μέλη θα έχουν τη δυνατότητα να συνάψουν συμβάσεις - πλαίσια με την Επιτροπή, με σκοπό την επίτευξη των κοινοτικών στόχων για βιώσιμη ανάπτυξη·
• έγκριση νέου πρωτοκόλλου για τον έλεγχο της εφαρμογής του δικαίου: η Επιτροπή θα δώσει μεγαλύτερη προσοχή στις καθυστερήσεις που σημειώνονται κατά την υλοποίηση των εθνικών μέτρων εφαρμογής.

Η ανακοίνωση αυτή επιβεβαιώνει, τέλος, τη σημασία της κοινοτικής μεθόδου ως θεμέλιας λίθου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για να πραγματοποιηθούν μεταρρυθμίσεις στον τομέα της διακυβέρνησης, η «σιωπηρή επανάσταση των τρόπων δράσης μας», απαιτείται τα θεσμικά όργανα να παγιώσουν και να αποσαφηνίσουν την μεταξύ τους κατανομή αρμοδιοτήτων.

Ανακοίνωση της Επιτροπής της 11ης Δεκεμβρίου για τη συγκέντρωση και χρήση εμπειρογνωσίας από την Επιτροπή: Αρχές και κατευθυντήριες γραμμές - «Βελτίωση της βάσης γνώσεων για καλύτερες πολιτικές» [COM(2002) 713 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]

Στη Λευκή Βίβλο για τη διακυβέρνηση, η Επιτροπή δήλωσε ότι θα δημοσιεύσει κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τη χρήση της εμπειρογνωσίας από την Επιτροπή. Η παρούσα ανακοίνωση ανταποκρίνεται στη δέσμευση αυτή. Η Επιτροπή επιβεβαιώνει τις τρεις αρχές στις οποίες πρέπει να βασίζεται η εμπειρογνωσία: ποιότητα, διαφάνεια και, τέλος, αποτελεσματικότητα. Οι υπηρεσίες της Επιτροπής πρέπει να χρησιμοποιούν την πλέον κατάλληλη εμπειρογνωσία για την χάραξη καλύτερων πολιτικών. Η Επιτροπή τονίζει επίσης ότι είναι αποφασισμένη να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των πολιτών στη χρήση της εμπειρογνωσίας, παρέχοντάς τους πρόσβαση στις γνώμες και στις συνεδριάσεις των ειδικών.

Ανακοίνωση της Επιτροπής της 11ης Δεκεμβρίου 2002 «Το πλαίσιο λειτουργίας των ευρωπαϊκών ρυθμιστικών οργανισμών» [COM(2002) 718 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Στην εν λόγω ανακοίνωση η Επιτροπή προσδιορίζει τα καθήκοντα, τις λεπτομέρειες σύστασης και τη σύνθεση των ρυθμιστικών οργανισμών. Οι εν λόγω οργανισμοί υπόκεινται στον έλεγχο της Επιτροπής, του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Ελεγκτικού Συνεδρίου και του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.

Ανακοίνωση της Επιτροπής της 11ης Δεκεμβρίου 2002 - «Ένα πλαίσιο για τις τριμερείς στοχοθετημένες συμβάσεις μεταξύ της Ένωσης, των κρατών και των αρχών περιφερειακής και τοπικής αυτοδιοίκησης» [COM(2002) 709 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]

Η εν λόγω ανακοίνωση αποσκοπεί στην αποσαφήνιση της έννοιας των τριμερών συμβάσεων που αναφέρονται στη Λευκή Βιβλίο για τη διακυβέρνηση. Κάνει διάκριση μεταξύ των τριμερών στοχοθετημένων συμβάσεων, που απορρέουν από την εφαρμογή δεσμευτικής κοινοτικής πράξης, και των τριμερών στοχοθετημένων συμφωνιών, δηλαδή τις συμφωνίες που συνάπτονται μεταξύ της Επιτροπής, ενός κράτους μέλους και αρχών περιφερειακής και τοπικής αυτοδιοίκησης έξω από ένα δεσμευτικό πλαίσιο. Η Επιτροπή αναφέρει τους τρόπους σύναψης αυτού του είδους συμφωνιών και παρουσιάζει, τέλος, ένα υπόδειγμα σύμβασης ή συμφωνίας.

Ανακοίνωση της Επιτροπής της 11ης Δεκεμβρίου 2002 για τη βελτίωση του ελέγχου της εφαρμογής του κοινοτικού δικαίου [COM(2002) 725 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Η Επιτροπή σκοπεύει να βελτιώσει τον έλεγχο της εφαρμογής του κοινοτικού δικαίου, δίνοντας κυρίως έμφαση στην πρόληψη των παραβάσεων. Για το σκοπό αυτό η Επιτροπή θα αναπτύξει τη συνεργασία με τα κράτη μέλη, κατά κύριο λόγο παρέχοντάς τους βοήθεια κατά τη μεταφορά των οδηγιών στην εθνική νομοθεσία. Η Επιτροπή θα εξακολουθήσει επίσης να εκτελεί το ρόλο της ως θεματοφύλακα των Συνθηκών μέσω της δίωξης των παραβάσεων. Για το σκοπό αυτό, θα βασιστεί σε κριτήρια προτεραιότητας σχετικά με τη σοβαρότητα των παραβάσεων. Για παράδειγμα, η μη μεταφορά των οδηγιών θα θεωρείται σοβαρή παράβαση και, στην περίπτωση αυτή, θα κινείται αμέσως η διαδικασία επί παραβάσει.

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τον Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή της 20ής Μαρτίου 2002 όσον αφορά τις σχέσεις με τον καταγγέλλοντα στον τομέα των παραβάσεων του κοινοτικού δικαίου [COM(2002) 141 τελικό - Επίσημη Εφημερίδα C 244 της 10.10.2002].

Στην εν λόγω ανακοίνωση η Επιτροπή εκθέτει τα διοικητικά μέτρα που θα ληφθούν υπέρ του καταγγέλλοντα στο πλαίσιο διαδικασίας επί παραβάσει, όπως οι λεπτομέρειες της κατάθεσης των καταγγελιών, η προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα ή ακόμα η προθεσμία διερεύνησης των καταγγελιών.

Πρόταση απόφασης του Συμβουλίου της 11ης Δεκεμβρίου 2002 περί τροποποίησης της απόφασης 1999/468/ΕΚ για τον καθορισμό των όρων άσκησης των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων που ανατίθενται στην Επιτροπή [COM(2002) 719 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Η Επιτροπή παρουσιάζει στην εν λόγω ανακοίνωση την απόφαση του Συμβουλίου σχετικά με την επιτροπολογία. Το Συμβούλιο δέχεται να συμπεριλάβει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στον έλεγχο της εκτέλεσης για θέματα που εμπίπτουν στη συναπόφαση. Η κανονιστική διαδικασία θα εφαρμόζεται όταν τα μέτρα εφαρμογής είναι γενικής εμβέλειας και αφορούν την ουσία του υπό εξέταση θέματος. Η γνωμοδοτική διαδικασία θα χρησιμοποιείται όταν τα μέτρα εφαρμογής έχουν ατομική εμβέλεια ή αφορούν διαδικαστικές λεπτομέρειες εφαρμογής.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 21.02.2008