Τέταρτη έκθεση για την οικονομική και κοινωνική συνοχή
Η τέταρτη έκθεση για την οικονομική και κοινωνική συνοχή δίνει μια πρώτη εικόνα της κατάστασης όσον αφορά την αποτελεσματικότητα και τον αντίκτυπο της πολιτικής συνοχής που εφάρμοσε η ΕΕ κατά την περίοδο 2000-2006. Περιλαμβάνει επίσης μια πρώτη αξιολόγηση της προετοιμασίας για τη νέα περίοδο προγραμματισμού 2007-2013. Στο πλαίσιο αυτό, η έκθεση παρέχει μια επικαιροποιημένη εικόνα, αφενός, της κατάστασης και των προοπτικών όσον αφορά την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή στα κράτη μέλη και τις ευρωπαϊκές περιφέρειες και, αφετέρου, των προκλήσεων που θα αντιμετωπίσει η πολιτική συνοχής τα επόμενα έτη.
ΠΡΑΞΗ
ΑνακΕπιτροπής της 30ής Μαΐου 2007 με τίτλο «Τέταρτη έκθεση για την οικονομική και κοινωνική συνοχή» [COM(2007) 273 τελικό οίνωση της - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].
ΣΥΝΟΨΗ
Η πολιτική οικονομικής και κοινωνικής συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) αντιμετωπίζει πολλές προκλήσεις και προβλήματα. Αυτή η τέταρτη έκθεση παρέχει μια επικαιροποιημένη εικόνα της κατάστασης και των προοπτικών όσον αφορά την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή στα κράτη μέλη και τις περιφέρειες της ΕΕ. Αναλύει τις συνέπειες της προόδου που έχει επιτευχθεί από την πολιτική συνοχής καθώς και τον αντίκτυπο αυτής της πολιτικής στις πολιτικές και τα μέσα στο επίπεδο των κρατών μελών και της Κοινότητας.
Αποτελεσματικότητα και αντίκτυπος της πολιτικής για τη συνοχή
Από την εκτίμηση της αποτελεσματικότητας και του αντικτύπου της πολιτικής για τη συνοχή φαίνεται ότι κατά την τελευταία δεκαετία οι περιφέρειες της Ευρώπης ακολούθησαν πορεία σύγκλισης με κριτήριο το κατά κεφαλήν ΑΕγχΠ.
Στην έκθεση αυτή υπογραμμίζεται ότι η πολιτική συνοχής υποστηρίζει την ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης καθώς και την ενίσχυση της καινοτομικής ικανότητας της Ένωσης και της ικανότητάς της να προσαρμόζεται στις αλλαγές. Κατά τον τρόπο αυτό η πολιτική συνοχής ευνόησε την υιοθέτηση ολοκληρωμένων προσεγγίσεων για την ανάπτυξη, βελτίωσε την ποιότητα των δημόσιων επενδύσεων και προώθησε τη συνεργασία ως βασικό στοιχείο της χρηστής διακυβέρνησης. Η έκθεση τονίζει επίσης το ρόλο της αναβάθμισης της ποιότητας του ανθρώπινου δυναμικού στο πλαίσιο της πολιτικής για τη συνοχή, την προσφορά ισχυρότερων κινήτρων για την προσέλκυση δημόσιων και ιδιωτικών κεφαλαίων καθώς και την υποστήριξη παραγωγικών επενδύσεων.
Οικονομικές, κοινωνικές και εδαφικές ανισότητες
Όσον αφορά τους τρεις παράγοντες, δηλαδή το ΑΕγχΠ, την παραγωγικότητα και την απασχόληση, η έκθεση αναλύει την κατάσταση και την εξέλιξη των οικονομικών, κοινωνικών και εδαφικών ανισοτήτων σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο. Παρέχει μια πρώτη αξιολόγηση του αντικτύπου της ευρωπαϊκής πολιτικής για τη συνοχή κατά την περίοδο 2000-2006 και περιλαμβάνει προκαταρκτική αξιολόγηση κατά τη νέα περίοδο προγραμματισμού 2007-2013.
Οικονομική συνοχή
Σε εθνικό επίπεδο, τα νέα κράτη μέλη της ΕΕ, μετά τη διεύρυνση το 2004, πέτυχαν την πλέον ταχύρρυθμη ανάπτυξη στην ΕΕ-25 και ταχεία μείωση της καθυστέρησης. Σε περιφερειακό επίπεδο, παρατηρήθηκε σύγκλιση του κατά κεφαλήν ΑΕγχΠ ανάμεσα στις αναπτυξιακά καθυστερημένες περιφέρειες της ΕΕ-15 (αποδέκτες υποστήριξης στο πλαίσιο της πολιτικής για τη συνοχή κατά τη διάρκεια της περιόδου 2000 - 2006) κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας. Ωστόσο, οι ανισότητες σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο παραμένουν σημαντικές.
Κοινωνική συνοχή
Παρόλο που μεταξύ 2000 και 2005 τα περιφερειακά ποσοστά απασχόλησης παρουσίασαν σύγκλιση, σε ορισμένες χώρες καταγράφηκε μείωση της απασχόλησης στις περισσότερες περιφέρειες. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε από 13,4% σε 12,4% στις αναπτυξιακά καθυστερημένες περιφέρειες, ενώ η ανεργία παρέμεινε σταθερή στις πιο ανεπτυγμένες περιφέρειες.
Εδαφική συνοχή
Με μια τάση προς την ανάπτυξη των προαστίων, η οικονομική δραστηριότητα συγκεντρώθηκε σε μεγάλο βαθμό στις μητροπολιτικές περιφέρειες, στα κέντρα ανάπτυξης. Η συγκέντρωση της ένδειας και της ανεργίας σε ορισμένες αστικές συνοικίες εξακολουθεί να αποτελεί πρόβλημα για πολλές ευρωπαϊκές πόλεις, όπως και η ανεπάρκεια των υπηρεσιών, π.χ. η στέγαση, οι συγκοινωνίες ή η εκπαίδευση.
Πολιτική συνοχής για την περίοδο 2007-2013
Όσον αφορά την πολιτική συνοχής για την περίοδο 2007-2013, η έκθεση περιλαμβάνει προκαταρκτική εκτίμηση της μεταρρύθμισης της πολιτικής για τη συνοχή. Για να μειωθούν οι ανισότητες μεταξύ των κρατών μελών και των περιφερειών, να τονωθεί η ανάπτυξη και να δημιουργηθούν θέσεις απασχόλησης, οι πόροι θα επικεντρωθούν:
Η στρατηγική προσέγγιση με βάση τη συγκέντρωση των πόρων συνεπάγεται ότι τα προγράμματα για τη συνοχή για την περίοδο 2007-2013 θα προσαρμοστούν στην ανανεωμένη στρατηγική της Λισσαβόνας για την ανάπτυξη και την απασχόληση.
Οι κανόνες διαχείρισης της πολιτικής για τη συνοχή εκσυγχρονίστηκαν και απλουστεύθηκαν ώστε να τηρούνται τα πρότυπα ελέγχου και χρηστής οικονομικής διαχείρισης. Για παράδειγμα, πρέπει να εγκριθεί ενιαίος κανονισμός διαχείρισης προγραμμάτων, σύνολο κανόνων επιλεξιμότητας για τις δαπάνες, απλούστευση της χρηματοοικονομικής διαχείρισης και των συστημάτων ελέγχου καθώς και βελτιωμένη πρόσβαση των πολιτών και των πιθανών δικαιούχων των ταμείων στην ενημέρωση.
Προκλήσεις που αντιμετωπίζει η πολιτική συνοχής
Για να αντιμετωπίσουν την πίεση που δημιουργεί η παγκοσμιοποίηση, οι περιφέρειες πρέπει να αναδιαρθρωθούν, να εκσυγχρονιστούν και να διευκολύνουν την καινοτομία (σε προϊόντα, μεθόδους διοίκησης, διαδικασίες και σε ό,τι αφορά το ανθρώπινο κεφάλαιο). Για να επιτευχθεί αυτό, ο εκσυγχρονισμός και η διαφοροποίηση της οικονομικής δομής των περιφερειών σε τομείς υψηλής προστιθέμενης αξίας πρέπει να συνοδεύονται από ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που βασίζεται σε μεθόδους παραγωγής χαμηλότερου κόστους και χαμηλότερων αμοιβών.
Οι δυσανάλογες και ασύμμετρες συνέπειες της αλλαγής του κλίματος σε ορισμένες περιοχές (π.χ. λόγω της διάβρωσης του εδάφους ή των πλημμυρών) απαιτούν σημαντικές επενδύσεις για να αντιμετωπιστούν. Η αύξηση των τιμών της ενέργειας, οι αρνητικές συνέπειες της γήρανσης και της μείωσης του πληθυσμού και οι κοινωνικές εντάσεις και κοινωνικές προκλήσεις αποτελούν επίσης σημαντικά προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπίσει η πολιτική συνοχής κατά την περίοδο 2007-2013.
ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ
Απόφαση 2006/702/ΕΚ του Συμβουλίου της 6ης Οκτωβρίου 2006 για τις στρατηγικές κατευθυντήριες γραμμές της Κοινότητας για τη συνοχή [Επίσημη Εφημερίδα L 291 της 21.10.2006].
Οι στρατηγικές κατευθυντήριες γραμμές της πολιτικής συνοχής για την περίοδο 2007-2013 αποσκοπούν στην ενίσχυση του στρατηγικού περιεχομένου της πολιτικής για τη συνοχή και στην εξασφάλιση της μεγαλύτερης επιτόπου συμμετοχής στην πολιτική αυτή.
Κανονισμός (EK) αριθ. 1083/2006 του Συμβουλίου της 11ης Ιουλίου 2006 περί καθορισμού γενικών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το Ταμείο Συνοχής και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1260/1999 [Επίσημη Εφημερίδα L 210 της 11.7.2006].
Ο κανονισμός αυτός καθορίζει κοινούς κανόνες, πρότυπα και αρχές που ισχύουν για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) και το Ταμείο Συνοχής στο πλαίσιο της ανανεωμένης πολιτικής συνοχής για την περίοδο 2007-2013.
Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 23.08.2007