Νέο Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) είναι σε θέση, χάρη σε ένα χρηματοδοτικό μέσο αλληλεγγύης, να παρέχει συνδρομή στα κράτη μέλη και στις χώρες που διαπραγματεύονται την ένταξή τους στην ΕΕ και έχουν πληγεί από σοβαρές καταστροφές. Βασιζόμενη στο ισχύον πρότυπο του Ταμείου Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΤΑΕΕ), η Επιτροπή προτείνει έναν νέο κανονισμό με πολύ ευρύτερο πεδίο παρέμβασης και βελτιωμένη λειτουργία. Οι εν λόγω τροποποιήσεις είναι ιδίως αναγκαίες προκειμένου να αντιμετωπιστούν ορισμένες αυξανόμενες απειλές, όπως είναι η τρομοκρατία, οι επιδημίες και οι βιομηχανικές καταστροφές.

ΠΡΟΤΑΣΗ

Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 6ης Απριλίου 2005, για την ίδρυση του Ταμείου Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης [COM(2005) 108 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

ΣΥΝΟΨΗ

Η υποβληθείσα από την Επιτροπή πρόταση κανονισμού αποσκοπεί στην κατάλληλη αντιμετώπιση διαφόρων σοβαρών καταστροφών, συμπεριλαμβανομένων των καταστάσεων έκτακτης ανάγκης στον τομέα της δημόσιας υγείας. Ως εκ τούτου, με την έναρξη της ισχύος των νέων νομοθετικών διατάξεων, τον Ιανουάριο του 2007, θα πρέπει να καταργηθεί ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2012/2002 που διέπει το υφιστάμενο Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΤΑΕΕ).

Με το νέο αυτό χρηματοδοτικό μέσο παρέχεται χρηματοοικονομική βοήθεια στα κράτη μέλη και στις χώρες που διεξάγουν ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Η παρέμβαση στις υποψήφιες για ένταξη τρίτες χώρες βασίζεται σε μια ειδική διάταξη της συνθήκης της Νίκαιας, που αφορά την οικονομική και χρηματοδοτική συνεργασία με τις τρίτες χώρες.

Πεδίο παρέμβασης

Η κοινοτική χρηματοδοτική συνδρομή παρέχεται στις περιπτώσεις στις οποίες οι ζημίες που προκλήθηκαν από μια καταστροφή είναι τόσο σοβαρές που τα εθνικά μέσα δεν επαρκούν για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της κρίσης.

Η παρούσα πρόταση κανονισμού διευρύνει το θεματικό πεδίο του ΤΑΕΕ, το οποίο μέχρι τώρα περιοριζόταν στις φυσικές καταστροφές. Στο εξής, η ΕΕ θα έχει τη δυνατότητα να ανταποκρίνεται σε περιπτώσεις βιομηχανικών και τεχνολογικών καταστροφών, καταστάσεων έκτακτης ανάγκης στον τομέα της δημόσιας υγείας, καθώς και τρομοκρατικών πράξεων.

Η κλίμακα της καταστροφής καθορίζεται με βάση:

• ένα ποσοτικό κριτήριο, εφόσον το ποσό της άμεσης ζημίας υπολογίζεται σε 1 δισεκατ. ευρώ (το 2007) τουλάχιστον, ή σε 0,5 % του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος της πληγείσας χώρας. Το νέο αυτό κατώτατο όριο παρέχει τη δυνατότητα να αυξηθεί ο αριθμός των περιπτώσεων που είναι επιλέξιμες για χρηματοδότηση. Κάτω από το όριο αυτό, οι καταστροφές σε περιφερειακή και τοπική κλίμακα εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των κρατών, παρά το γεγονός ότι δύνανται να ενισχύονται από άλλα κοινοτικά μέσα.
• ένα πολιτικό κριτήριο, το οποίο παρέχει τη δυνατότητα στην Επιτροπή να προτείνει την χρησιμοποίηση του Ταμείου σε περιπτώσεις κρίσης στις οποίες τα κατώτατα όρια των υλικών ζημιών δεν αποτελούν ενδεδειγμένο κριτήριο. Η εν λόγω επιλογή ενδείκνυται ιδίως για την αντιμετώπιση των συνεπειών από τρομοκρατικές πράξεις και επιδημίες.

Πράγματι, η αποτελεσματικότητα της ενίσχυσης εξασφαλίζεται με την εφαρμογή ενός ενιαίου μέσου που επικεντρώνεται αποκλειστικά στις περιπτώσεις καταστροφών μεγάλης κλίμακας.

Κατεπείγουσα βοήθεια

Η συνδρομή του ΤΑΕΕ παρέχεται για τη χρηματοδότηση κατεπειγόντων κρατικών μέτρων. Οι σχετικές δράσεις αναλαμβάνονται από τις δημόσιες αρχές του ενδιαφερομένου κράτους ή από οργανισμούς που δραστηριοποιούνται με άξονα το γενικό συμφέρον.

Οι ενέργειες που είναι επιλέξιμες στο πλαίσιο του ΤΑΕΕ είναι:

• τα επείγοντα μέτρα πρώτης ανάγκης για την αποκατάσταση των υποδομών στους τομείς της ενέργειας, των υδάτων και των λυμάτων, των τηλεπικοινωνιών, των μεταφορών, της υγείας και της εκπαίδευσης·
• η άμεση ιατρική βοήθεια και τα μέτρα προστασίας από τους υγειονομικούς κινδύνους, ιδίως με την παροχή φαρμάκων, ιατρικού υλικού και εμβολίων·
• τα προσωρινά μέτρα που λαμβάνονται για τη διασφάλιση της στέγασης και την κάλυψη των βασικών αναγκών των πληθυσμών·
• οι επείγουσες ενέργειες για τη δημιουργία υποδομών πρόληψης·
• τα μέτρα άμεσης προστασίας της πολιτιστικής και της φυσικής κληρονομιάς·
• οι επείγουσες ενέργειες για τον καθαρισμό των ζωνών που επλήγησαν·
• η παροχή ιατρικής, ψυχολογικής και κοινωνικής βοήθειας στα άμεσα θύματα τρομοκρατικών επιθέσεων, καθώς και στις οικογένειές τους.

Για να τύχει χρηματοδότησης, το δικαιούχο κράτος υποβάλει τη σχετική αίτηση στην Επιτροπή, εντός προθεσμίας έξι εβδομάδων από την ημερομηνία της καταστροφής.

Η Επιτροπή καθορίζει το ενδεδειγμένο ύψος των επιχορηγήσεων, που δεν θα πρέπει να υπερβαίνει το 50 % του συνολικού κόστους των επιλέξιμων μέτρων και προτείνει στην αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή να διατεθούν τα εν λόγω κονδύλια. Η χρηματοδοτική βοήθεια μπορεί να καταβληθεί αμέσως μετά την εγγραφή των δημοσιονομικών μέσων στον κοινοτικό προϋπολογισμό και την σύναψη συμφωνίας υλοποίησης μεταξύ του δικαιούχου κράτους και της Επιτροπής.

Επιπλέον, για τα πλέον επείγοντα μέτρα, προβλέπεται ένας χρηματοδοτικός μηχανισμός άμεσης αλληλεγγύης, ο οποίος θα παρέχει στο εξής τη δυνατότητα χορήγησης προκαταβολής που θα ανέρχεται στο 5 % του προβλεπόμενου ποσού και δεν θα υπερβαίνει τα 5 εκατ. ευρώ.

Πριν από την πρώτη Ιουλίου εκάστου έτους, η Επιτροπή υποβάλλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο έκθεση επί των δραστηριοτήτων του Ταμείου Αλληλεγγύης.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 11.10.2005