Γενικό καθεστώς, κατοχή και κυκλοφορία των προϊόντων που υπόκεινται σε ειδικούς φόρους κατανάλωσης (έως τον Φεβρουάριο του 2023)

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:

Οδηγία 2008/118/ΕΚ — γενικό καθεστώς των ειδικών φόρων κατανάλωσης

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ;

Η οδηγία θεσπίζει ένα εναρμονισμένο καθεστώς για τα προϊόντα που υπόκεινται σε ειδικούς φόρους κατανάλωσης, προκειμένου να εξασφαλίζεται η ελεύθερη κυκλοφορία τους και, ως εκ τούτου, η ορθή λειτουργία της ενιαίας αγοράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ).

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Η παρούσα οδηγία θεσπίζει το γενικό καθεστώς των ειδικών φόρων κατανάλωσης, οι οποίοι επιβάλλονται σε:

• ενεργειακά προϊόντα και ηλεκτρική ενέργεια που εμπίπτουν στην οδηγία 2003/96/ΕΚ·
• αλκοόλη και αλκοολούχα ποτά που εμπίπτουν στις οδηγίες 92/83/ΕΟΚ (κανόνες της ΕΕ για τη φορολόγηση της αλκοόλης) και 92/84/ΕΟΚ·
• βιομηχανοποιημένα καπνά που εμπίπτουν στην οδηγία 2011/64/EE.

Τα προϊόντα αυτά υπόκεινται σε ειδικούς φόρους κατανάλωσης όταν:

• παράγονται, συμπεριλαμβανομένης, ανάλογα με την περίπτωση, της εξόρυξής τους, εντός της ΕΕ·
• εισάγονται στην ΕΕ.

Εφόσον δεν συνεπάγονται διασυνοριακές διατυπώσεις εντός της ΕΕ, τα κράτη μέλη της ΕΕ μπορούν επίσης να επιβάλλουν φόρους:

• σε προϊόντα πλην των υποκειμένων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης·
• στις παροχές υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που έχουν σχέση με τα υποκείμενα σε ειδικό φόρο κατανάλωσης προϊόντα, οι οποίες δεν έχουν χαρακτήρα φόρου επί του κύκλου εργασιών.

Η παρούσα οδηγία εφαρμόζεται στο έδαφος της ΕΕ, με ορισμένες εξαιρέσεις όπως:

• οι Κανάριοι Νήσοι·
• τα γαλλικά υπερπόντια διαμερίσματα·
• οι Νήσοι Άαλαντ.

Απαιτητό, επιστροφή και απαλλαγή από τον ειδικό φόρο κατανάλωσης

Ο ειδικός φόρος κατανάλωσης καθίσταται απαιτητός κατά τον χρόνο θέσης σε ανάλωση των προϊόντων στο ενδιαφερόμενο κράτος μέλος. Ο υπόχρεος για την καταβολή του ειδικού φόρου κατανάλωσης είναι γενικά ο εγκεκριμένος αποθηκευτής ή ο εγγεγραμμένος παραλήπτης.

Τα κράτη μέλη:

• δύναται να διαγράφουν ή να επιστρέφουν τον ειδικό φόρο κατανάλωσης επί των υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης προϊόντων που έχουν τεθεί σε ανάλωση·
• μπορούν να καθορίζουν ελεύθερα τις σχετικές προϋποθέσεις, συμπεριλαμβανομένων των φορολογικών συντελεστών τους, εφόσον:
  • οι συντελεστές είναι υψηλότεροι των συντελεστών που καθορίζει η ΕΕ.
  • αυτό δεν δημιουργεί νέα κατηγορία απαλλαγής (βλέπε επόμενη παράγραφο).

Τα υποκείμενα σε ειδικό φόρο κατανάλωσης προϊόντα απαλλάσσονται από την καταβολή ειδικού φόρου κατανάλωσης, εφόσον προορίζονται να χρησιμοποιηθούν:

• στα πλαίσια διπλωματικών ή προξενικών σχέσεων·
• από διεθνείς οργανισμούς·
• από τις ένοπλες δυνάμεις οποιασδήποτε χώρας του ΝΑΤΟ, εκτός από το κράτος μέλος εντός του οποίου επιβάλλεται ο ειδικός φόρος κατανάλωσης·
• από τις ένοπλες δυνάμεις του Ηνωμένου Βασιλείου που σταθμεύουν στην Κύπρο·
• στα πλαίσια συμφωνίας που συνάπτεται με χώρες ή διεθνείς οργανισμούς.

Τα κράτη μέλη μπορούν να απαλλάσσουν από την καταβολή του ειδικού φόρου κατανάλωσης τα υποκείμενα σε ειδικό φόρο κατανάλωσης προϊόντα τα οποία διατίθενται από τα καταστήματα αφορολογήτων ειδών και τα οποία μεταφέρονται στις προσωπικές αποσκευές των ταξιδιωτών που μεταβαίνουν σε τρίτη χώρα αεροπορικώς ή δια θαλάσσης.

Παραγωγή, μεταποίηση και κατοχή

Κάθε κράτος μέλος θέτει κανόνες σχετικά με την παραγωγή, τη μεταποίηση και την κατοχή υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης προϊόντων, όπως ορίζονται από την οδηγία. Όταν δεν έχει καταβληθεί ο ειδικός φόρος κατανάλωσης, η παραγωγή, η μεταποίηση και η κατοχή υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης προϊόντων πρέπει να λαμβάνουν χώρα σε φορολογική αποθήκη.

Διακίνηση υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης προϊόντων τα οποία τελούν υπό καθεστώς αναστολής ειδικών φόρων κατανάλωσης

Όταν τα προϊόντα που υπόκεινται σε ειδικούς φόρους κατανάλωσης τελούν υπό «καθεστώς αναστολής», ο ειδικός φόρος κατανάλωσης αναστέλλεται από την παραγωγή, τη μεταποίηση, την κατοχή ή τη διακίνηση των υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης προϊόντων.

Τα υποκείμενα σε ειδικό φόρο κατανάλωσης προϊόντα δύναται να διακινούνται, υπό καθεστώς αναστολής ειδικών φόρων κατανάλωσης, εντός της ΕΕ, από φορολογική αποθήκη ή από τον τόπο εισαγωγής τους σε:

• άλλη φορολογική αποθήκη·
• εγγεγραμμένο παραλήπτη·
• τόπο εξαγωγής από την ΕΕ· ή
• δικαιούχο της απαλλαγής από ειδικό φόρο κατανάλωσης που αναφέρθηκε παραπάνω (διπλωματικές ή προξενικές σχέσεις, διεθνείς οργανισμοί, ένοπλες δυνάμεις κ.λπ.).

Η διακίνηση υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης προϊόντων πρέπει, κατ’ αρχήν, να λαμβάνει χώρα υπό την κάλυψη ηλεκτρονικού διοικητικού εγγράφου που προσδιορίζεται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 684/2009, ο οποίος τροποποιήθηκε τελευταία από τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/2265.

Οι αρμόδιες αρχές του κράτους μέλους αποστολής του μπορούν να ζητούν από τον εγκεκριμένο αποθηκευτή ή τον εγγεγραμμένο αποστολέα την καταβολή εγγύησης η οποία να καλύπτει τον κίνδυνο που ενέχει η διακίνηση υπό καθεστώς αναστολής. Κατά κανόνα, η εγγύηση μπορεί να παρέχεται από τρίτο μέρος.

Η εγγύηση ισχύει σε ολόκληρη την ΕΕ και οι λεπτομερείς κανόνες καθορίζονται από τα κράτη μέλη.

Διακίνηση και φορολόγηση των υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης προϊόντων μετά τη θέση τους σε ανάλωση

Όταν υποκείμενα σε ειδικό φόρο κατανάλωσης προϊόντα τίθενται σε ανάλωση, σημαίνει ότι τα υποκείμενα σε ειδικό φόρο κατανάλωσης προϊόντα:

• έχουν εξέλθει από καθεστώς αναστολής·
• βρίσκονται εκτός καθεστώτος αναστολής όπου δεν έχει επιβληθεί ειδικός φόρος κατανάλωσης σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του δικαίου της ΕΕ και της εθνικής νομοθεσίας·
• παράγονται εκτός καθεστώτος αναστολής·
• εισάγονται, εκτός εάν τα υποκείμενα σε ειδικό φόρο κατανάλωσης προϊόντα υπαχθούν, αμέσως μετά την εισαγωγή, σε καθεστώς αναστολής.

Για τα υποκείμενα σε ειδικό φόρο κατανάλωσης προϊόντα τα οποία αποκτά ιδιώτης για δική του χρήση και τα οποία μεταφέρει αυτοπροσώπως από ένα κράτος μέλος σε άλλο, οι ειδικοί φόροι κατανάλωσης δύναται να οφείλονται μόνο στο κράτος μέλος όπου τα προϊόντα αυτά αποκτώνται. Για να προσδιορίσουν κατά πόσο τα υποκείμενα σε ειδικό φόρο κατανάλωσης προϊόντα προορίζονται για ιδιώτη, τα κράτη μέλη λαμβάνουν υπόψη τα εξής στοιχεία:

• την εμπορική ιδιότητα του κατόχου των προϊόντων·
• τον τόπο όπου βρίσκονται τα προϊόντα·
• οποιοδήποτε έγγραφο σχετικό με τα προϊόντα·
• τη φύση των προϊόντων·
• την ποσότητα των προϊόντων.

Σε περίπτωση κατά την οποία υποκείμενα σε ειδικό φόρο κατανάλωσης προϊόντα, τα οποία προορίζονται για ανάλωση σε ένα κράτος μέλος, κατέχονται για εμπορικούς σκοπούς σε άλλο κράτος μέλος, υπόκεινται στους ειδικούς φόρους κατανάλωσης του τελευταίου κράτους μέλους. Ειδικοί φόροι κατανάλωσης που καταβάλλονται στο πρώτο κράτος μέλος μπορούν να επιστραφούν.

Στην περίπτωση πωλήσεων εξ αποστάσεως από ένα κράτος μέλος σε ένα άλλο, ο πωλητής ή ο αντιπρόσωπός του πρέπει να καταβάλει τον ειδικό φόρο κατανάλωσης στο κράτος μέλος προορισμού.

Τα κράτη μέλη μπορούν να απαιτούν να φέρουν τα υποκείμενα σε ειδικό φόρο κατανάλωσης προϊόντα φορολογικά επισήματα ή εθνικά αναγνωριστικά σήματα.

Κατάργηση

Η οδηγία 2008/118/ΕΚ καταργείται και αντικαθίσταται από την οδηγία (EE) 2020/262 (βλέπε σύνοψη) από τις 13 Φεβρουαρίου 2023.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Η ΟΔΗΓΙΑ;

Η οδηγία εφαρμόζεται από τις 15 Ιανουαρίου 2009 και έπρεπε να γίνει νόμος στα κράτη μέλη έως το 2010.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Για περισσότερες πληροφορίες, δείτε:

• Κοινές διατάξεις για τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης (Ευρωπαϊκή Επιτροπή).

ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Οδηγία 2008/118/ΕΚ του Συμβουλίου, της 16ης Δεκεμβρίου 2008, σχετικά με το γενικό καθεστώς των ειδικών φόρων κατανάλωσης και για την κατάργηση της οδηγίας 92/12/ΕΟΚ (ΕΕ L 9 της 14.1.2009, σ. 12–30).

Οι διαδοχικές τροποποιήσεις και αλλαγές της οδηγίας 2008/118/ΕΚ έχουν ενσωματωθεί στο αρχικό κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη απόδοση αποτελεί απλώς εργαλείο τεκμηρίωσης.

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 684/2009 της Επιτροπής, της 24ης Ιουλίου 2009, για την εφαρμογή της οδηγίας 2008/118/ΕΚ του Συμβουλίου όσον αφορά τις μηχανοργανωμένες διαδικασίες για τη διακίνηση προϊόντων που υπόκεινται σε ειδικούς φόρους κατανάλωσης υπό καθεστώς αναστολής των φόρων αυτών (ΕΕ L 197 της 29.7.2009, σ. 24–64).

Βλέπε την ενοποιημένη απόδοση.

τελευταία ενημέρωση 08.11.2021