Μεταδοτικές σπογγώδεις εγκεφαλοπάθειες (ΜΣΕ)

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:

Κανονισμός (EΚ) αριθ. 999/2001 – κανόνες πρόληψης, καταπολέμησης και εξάλειψης ορισμένων μεταδοτικών σπογγωδών εγκεφαλοπαθειών

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ;

• Θεσπίζει κανόνες πρόληψης, καταπολέμησης και εξάλειψης ορισμένων μεταδοτικών σπογγωδών εγκεφαλοπαθειών (ΜΣΕ)* στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ).
• Καλύπτει την παραγωγή, τη διάθεση στην αγορά και, σε ορισμένες περιπτώσεις, τις εξαγωγές ζώων και ζωικών προϊόντων.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατατάσσει τα κράτη μέλη ή τις περιφέρειες της ΕΕ ανάλογα με το επίπεδο κινδύνου εμφάνισης της σπογγώδους εγκεφαλοπάθειας των βοοειδών (ΣΕΒ):

• Επίπεδο 1: αμελητέος κίνδυνος
• Επίπεδο 2: ελεγχόμενος κίνδυνος
• Επίπεδο 3: απροσδιόριστος κίνδυνος.

Τα κράτη μέλη πρέπει να εφαρμόσουν ένα πρόγραμμα επιτήρησης, με δοκιμές ανίχνευσης για ζώα για τα οποία υπάρχει υπόνοια μόλυνσης από ΣΕΒ ή τρομώδη νόσο. Θα πρέπει να διενεργείται επίσης ταχεία ανίχνευση μετά τον θάνατο.

Τα ύποπτα ζώα και άλλα ζώα σε μια εκμετάλλευση δεν μπορούν να μετακινηθούν έως ότου κοινοποιηθούν τα αποτελέσματα των δοκιμών. Εάν τα ζώα μπορεί να έχουν εκτεθεί αλλού, μπορούν να τίθενται σε επιτήρηση άλλες εκμεταλλεύσεις.

Όταν ένα κρούσμα κλασικής ΣΕΒ επιβεβαιώνεται επίσημα, θα πρέπει να εφαρμόζονται τα ακόλουθα μέτρα.

• Διενέργεια έρευνας σχετικά με την προέλευση της νόσου και όλων των δυνητικών μολυσμένων ζώων ή προϊόντων.
• Η εκμετάλλευση όπου ανιχνεύθηκε το κρούσμα υπόκειται σε επίσημη επίβλεψη. Για κάθε μετακίνηση των επιρρεπών ζώων (ή προϊόντων ζωικής προέλευσης) απαιτείται άδεια.
• Η θανάτωση και η πλήρης καταστροφή βοοειδών που κινδυνεύουν. Για τα αιγοπρόβατα ισχύουν διαφορετικοί κανόνες.

Καταβάλλεται αποζημίωση αμελλητί για την απώλεια ζώων ή προϊόντων ζωικής προέλευσης.

Μέτρα μείωσης του κινδύνου

• Απαγορεύεται η χορήγηση ζωικής πρωτεΐνης σε μηρυκαστικά, με εξαίρεση τις υδρολυμένες πρωτεΐνες από μη μηρυκαστικά ή από δέρματα μηρυκαστικών, ζελατίνη και κολλαγόνο από μη μηρυκαστικά και αυγά, προϊόντα αυγών, γάλα, γαλακτοκομικά προϊόντα και πρωτόγαλα.
• Απαγορεύεται η σίτιση με μεταποιημένη ζωική πρωτεΐνη από μηρυκαστικά, ζελατίνη ή προϊόντα αίματος από μηρυκαστικά σε οποιοδήποτε εκτρεφόμενο ζώο (με την εξαίρεση των σαρκοφάγων ζώων που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή γούνας, όπως το βιζόν).
• Με βάση τις ευνοϊκές γνωμοδοτήσεις της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) από το 2015 (μεταποιημένη ζωική πρωτεΐνη από έντομο), το 2018 (μεταποιημένη ζωική πρωτεΐνη από χοίρους και πουλερικά) και το 2020 (κολλαγόνο και ζελατίνη που προέρχονται από μηρυκαστικά), ορισμένες απαγορεύσεις που δεν δικαιολογούνταν πλέον καταργήθηκαν με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/1372 της 17ης Αυγούστου 2021. Από τότε, επιτρέπεται:
  • η χορήγηση κολλαγόνου και ζελατίνης από μηρυκαστικά σε εκτρεφομένα μη μηρυκαστικά ζώα (π.χ. χοίρους και πουλερικά)·
  • η χορήγηση μεταποιημένης ζωικής πρωτεΐνης από πουλερικά σε χοίρους και η χορήγηση μεταποιημένης ζωικής πρωτεΐνης από χοίρους σε πουλερικά·
  • η χορήγηση μεταποιημένης ζωικής πρωτεΐνης από έντομα σε χοίρους και πουλερικά.
• Ειδικά υλικά κινδύνου θα πρέπει να απομακρύνονται από τα σφάγια, ακόμα και σε περιοχές όπου ο κίνδυνος ΣΕΒ είναι αμελητέος. Σε περιοχές ελεγχόμενου ή απροσδιόριστου κινδύνου, τα οστά από βοοειδή, πρόβατα ή κατσίκες δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για μηχανικά διαχωρισμένο κρέας. Υπάρχουν συγκεκριμένες μέθοδοι για ορισμένα μέρη του σώματος όπως το κρέας του κεφαλιού και η γλώσσα.
• Τα ζώα προς εξαγωγή ή εισαγωγή πρέπει να διαθέτουν υγειονομικά πιστοποιητικά. Παρόμοιοι κανόνες ισχύουν για τις εισαγωγές από τρίτες χώρες, εκτός αυτών με αμελητέο κίνδυνο ΣΕΒ.

Οι εργάτες που ασχολούνται με την παραγωγή και την επιτήρηση πρέπει να έχουν λάβει βασική εκπαίδευση όσον αφορά τις ΜΣΕ.

Για τη διασφάλιση ομοιόμορφης επιστημονικής ανάλυσης και αξιόπιστων αποτελεσμάτων, θα πρέπει να οριστούν εθνικά και ευρωπαϊκά εργαστήρια αναφοράς.

Τα κράτη μέλη πρέπει να διασφαλίσουν ότι κάθε υπόνοια ΣΕΒ σε ζώα κοινοποιείται στις αρχές, και οι χώρες ενημερώνουν τακτικά η μία την άλλη, καθώς και την Επιτροπή για σχετικά κρούσματα. Θα πρέπει επίσης να διενεργούν συχνές επίσημες επιθεωρήσεις προκειμένου να ελέγχουν ότι οι κανόνες τηρούνται.

Παρεκκλίσεις από τους εν λόγω κανόνες δύνανται να εγκριθούν, ώστε να αντανακλούν νέες επιστημονικές γνώσεις.

Τροποποιήσεις του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 999/2001

• Ο κανονισμός έχει τροποποιηθεί πολλές φορές, κυρίως για να γίνουν προσαρμογές στα παραρτήματα. Αυτές οι αλλαγές έχουν ενσωματωθεί στην ενοποιημένη απόδοση του κανονισμού.
• Ο τροποποιητικός κανονισμός (ΕΕ) 2017/625 θέσπισε ένα πιο εναρμονισμένο και συνεκτικό σύστημα όσον αφορά τους επίσημους ελέγχους και τα μέτρα επιβολής στην αγροδιατροφική αλυσίδα και ενίσχυσε την αρχή των ελέγχων με βάση τον κίνδυνο (βλέπε σύνοψη). Ο τροποποιητικός κανονισμός διέγραψε τα άρθρα 19 (σχετικά με τα εργαστήρια αναφοράς) και 21 (σχετικά με τους επιτόπιους ελέγχους) του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 999/2001 και τα κεφάλαια A και B του παραρτήματος X (που αφορούσαν τα εργαστήρια αναφοράς) και θέσπισε τους κανόνες σχετικά με τον ορισμό και τα καθήκοντα των εργαστηρίων αναφοράς της ΕΕ και των κέντρων αναφοράς.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Ο ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ;

Εφαρμόζεται από την 1η Ιουλίου 2001.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

• Έλεγχος των ΜΣΕ (συμπεριλαμβανομένης της ΣΕΒ και της τρομώδου νόσου) (Ευρωπαϊκή Επιτροπή)
• Βιολογική ασφάλεια (Ευρωπαϊκή Επιτροπή).

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Κανονισμός (EΚ) αριθ. 999/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Μαΐου 2001, για τη θέσπιση κανόνων πρόληψης, καταπολέμησης και εξάλειψης ορισμένων μεταδοτικών σπογγωδών εγκεφαλοπαθειών (ΕΕ L 147 της 31.5.2001, σ. 1–40).

Οι διαδοχικές τροποποιήσεις του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 999/2001 έχουν ενσωματωθεί στο αρχικό κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη απόδοση αποτελεί απλώς εργαλείο τεκμηρίωσης.

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο: Οδικός χάρτης ΜΣΕ 2 — Έγγραφο στρατηγικής για τις μεταδοτικές σπογγώδεις εγκεφαλοπάθειες για την περίοδο 2010-2015 [COM(2010) 384 τελικό της 16ης Ιουλίου 2010].

Απόφαση 2007/453/EΚ της Επιτροπής, της 29ης Ιουνίου 2007, για τον καθορισμό της κατάστασης που επικρατεί στα κράτη μέλη ή σε τρίτες χώρες ή στις περιφέρειές τους ως προς τη ΣΕΒ με βάση τον κίνδυνο εκδήλωσης ΣΕΒ (ΕΕ L 172 της 30.6.2007, σ. 84–86).

Βλέπε την ενοποιημένη απόδοση.

Ανακοίνωση της Επιτροπής: Οδικός χάρτης ΜΣΕ [COM(2005) 322 τελικό της 15 Ιουλίου 2005].

Απόφαση 2002/1003/EΚ της Επιτροπής, της 18ης Δεκεμβρίου 2002, για τον καθορισμό ελάχιστων απαιτήσεων για τη διεξαγωγή έρευνας των γονότυπων της πρωτεΐνης πριόν σε φυλές προβάτων (ΕΕ L 349 της 24.12.2002, σ. 105–107).

τελευταία ενημέρωση 01.01.2023