Τσεχική Δημοκρατία

1) ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

Γνώμη της Επιτροπής COM(1997) 2009 τελικό [Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]Έκθεση της Επιτροπής COM(1998) 708 τελικό [Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]Έκθεση της Επιτροπής COM(1999) 503 τελικό [Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]Έκθεση της Επιτροπής COM(2000) 703 τελικό [Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]Έκθεση της Επιτροπής COM(2001) 700 τελικό - SEC(2001) 1746 [Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]Έκθεση της Επιτροπής COM(2002) 700 τελικό - SEC(2002) 1402 [Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]Έκθεση της Επιτροπής COM(2003) 675 τελικό - SEC(2003) 1200 [Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη ΕφημερίδαΣυνθήκη προσχώρησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση [Επίσημη Εφημερίδα L 236 της 23.09.2003]

2) ΣΥΝΟΨΗ

Η Επιτροπή, στη γνώμη της του Ιουλίου 1997, θεώρησε ότι η μεταφορά του κεκτημένου στον τομέα της άμεσης φορολογίας δεν θα δημιουργούσε ιδιαίτερες δυσκολίες στην Τσεχική Δημοκρατία. Το ίδιο ίσχυε και για την έμμεση φορολογία, υπό τον όρο ότι η εν λόγω χώρα θα κατέβαλε σημαντικές προσπάθειες.

Αντίθετα, η έκθεση του Νοεμβρίου 1998, υπογράμμιζε την έλλειψη προόδου όσον αφορά την προσέγγιση της τσεχικής νομοθεσίας με το κεκτημένο.

Η έκθεση του Οκτωβρίου 1999, ανέφερε ότι η Τσεχική Δημοκρατία είχε θεσπίσει νομοθεσία όσον αφορά τον ΦΠΑ, παρόμοια σε μεγάλο βαθμό με την κοινοτική. Ωστόσο, η νομοθεσία στον τομέα των ειδικών φόρων κατανάλωσης δεν ήταν πλήρως σύμφωνη με το κοινοτικό κεκτημένο. Σύμφωνα με την έκθεση, η Τσεχική Δημοκρατία έπρεπε να εφαρμόσει μια προενταξιακή στρατηγική, περισσότερο συγκροτημένη και επικεντρωμένη στον τομέα αυτό.

Η έκθεση του Νοεμβρίου 2000 διαπίστωνε ότι σε ό,τι αφορά τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης, είχαν ληφθεί ορισμένα συμπληρωματικά μέτρα. Δεν επισημαινόταν καμία ιδιαίτερη εξέλιξη σε ό,τι αφορά τη διοικητική συνεργασία και την αμοιβαία συνδρομή. Στον τομέα της άμεσης φορολογίας, οι συντελεστές φορολόγησης των εισοδημάτων (ανώτερη κλίμακα) των φυσικών και των νομικών προσώπων μειώθηκαν από 32% σε 31%. Επί πλέον, ο συντελεστής παρακράτησης στην πηγή 15% επί των μερισμάτων και των τόκων, ευθυγραμμίστηκε με το κεκτημένο.

Η έκθεση του Νοεμβρίου 2001, θεώρησε ότι μόνον στον τομέα των ειδικών φόρων κατανάλωσης παρατηρήθηκε αισθητή πρόοδος. Πράγματι, καθορίστηκε ένας ενιαίος σύνθετος ειδικός φόρος (ειδικός/κατ' αξία) για τα τσιγάρα, καθώς και φορολογικά ένσημα για τα τσιγάρα, τα πούρα και τα πουράκια. Επίσης, αυξήθηκαν οι συντελεστές των εδικών φόρων για ορισμένα ορυκτέλαια και στο εξής, ο συντελεστής για τον οίνο θα είναι μηδενικός. Ωστόσο, δεν παρατηρείται καμιά πρόοδος σε ό,τι αφορά την άμεση φορολογία και τον ΦΠΑ, όπου ο συντελεστής φόρου στις υπηρεσίες τροφοδοσίας μειώθηκε από 22% σε 5%, πράγμα που σημαίνει ότι παύει έτσι να υπάρχει συμφωνία με το κεκτημένο. Η παύση λειτουργίας των αφορολόγητων καταστημάτων στα σύνορα μετετέθη για τον Δεκέμβριο 2003. Επιτελέστηκε πρόοδος σε ό,τι αφορά την αμοιβαία συνδρομή και τη διοικητική συνεργασία (είσπραξη απαιτήσεων συναφών με το ΕΓΤΠΕ, με τους τελωνειακούς δασμούς που συνδέονται με τον ΦΠΑ και με ορισμένους ειδικούς φόρους κατανάλωσης). Η αποτελεσματικότητα και η διαφάνεια της φορολογικής διοίκησης βελτιώνουν την ικανότητα της.

Η έκθεση του Οκτωβρίου 2002, σημειώνει ότι, από πλευράς νομοθεσίας, δεν σημειώνεται εξέλιξη σε ό,τι αφορά την άμεση και έμμεση φορολογία. Ωστόσο, καταγράφεται πρόοδος στα θέματα φορολογίας, της διοικητικής ικανότητας καθώς και της διοικητικής συνεργασίας και της αμοιβαίας συνδρομής.

Η έκθεση του 2003 σημειώνει ότι η Τσεχική Δημοκρατία ουσιαστικά τηρεί τις δεσμεύσεις και τις απαιτήσεις οι οποίες απορρέουν από τις διαπραγματεύσεις για την ένταξη, στον τομέα της φορολογίας, με εξαίρεση τα καταστήματα αφορολόγητων ειδών στα χερσαία σύνορα. Δεδομένου ότι κατ' επανάληψη δεν τηρήθηκε η αναληφθείσα δέσμευση για το κλείσιμο των εν λόγω καταστημάτων και ότι πρόσφατα αναβλήθηκε η ημερομηνία παύσης λειτουργίας για τις 31 Μαρτίου 2004, είναι πλέον απαραίτητο να γίνει τούτο χωρίς καμία περαιτέρω καθυστέρηση. Παραχωρήθηκαν στην Τσεχική Δημοκρατία μεταβατικές περίοδοι προκειμένου να συνεχίσει να εφαρμόζει μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ στις συμβάσεις κατασκευαστικών έργων για την κατασκευή κατοικιών μη εντασσόμενων στην κοινωνική πολιτική (μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2007) καθώς και για τη προμήθεια καυσίμων θέρμανσης στα νοικοκυριά και τους μικρούς επιχειρηματίες για τις υπηρεσίες θέρμανσης και νερού (μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2007). Της παραχωρήθηκαν επίσης παρεκκλίσεις σχετικά με την εφαρμογή της απαλλαγής από τον ΦΠΑ στη διεθνή μεταφορά επιβατών καθώς και με την εφαρμογή στις ΜΜΕ ενός ορίου απαλλαγής από τον ΦΠΑ και ενός ορίου εγγραφής 35.000 ευρώ. Τέλος, η Τσεχική Δημοκρατία επωφελείται μεταβατικής περιόδου σχετικά με την - καθυστερημένη - εφαρμογή ειδικών φόρων κατανάλωσης στα τσιγάρα και στα λοιπά προϊόντα καπνού (μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2006: ελάχιστος ειδικός φόρος κατανάλωσης ισοδύναμος προς το 57% της τιμής λιανικής πώλησης και ελάχιστος ειδικός φόρος κατανάλωσης 60 ευρώ στα 1.000 τσιγάρα της κατηγορίας με τη μεγαλύτερη ζήτηση), καθώς και παρέκκλισης χάρη στην οποία μπορεί να εξακολουθήσει να εφαρμόζει τον συντελεστή ειδικού φόρου κατανάλωσης στην απόσταξη μαλακών καρπών, υπό τον όρο ότι η ποσότητα δεν υπερβαίνει τα 30 λίτρα αλκοόλης ετησίως και ανά νοικοκυριό και ότι ο μειωμένος συντελεστής του ειδικού φόρου κατανάλωσης δεν είναι κατώτερος από το 50% του πρωτότυπου εθνικού συντελεστή για την αιθυλική αλκοόλη.

Η συνθήκη προσχώρησης υπογράφηκε στις 16 Απριλίου 2003 και η προσχώρηση πραγματοποιήθηκε την 1η Μαΐου 2004.

ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΚΕΚΤΗΜΕΝΟ

Στον τομέα της άμεσης φορολογίας, το κοινοτικό κεκτημένο αφορά κατά κύριο λόγο ορισμένες πλευρές της φορολογίας εταιριών και κεφαλαίων. Οι τέσσερις ελευθερίες που προβλέπονται στη Συνθήκη έχουν μεγαλύτερη επίπτωση στα εθνικά φορολογικά συστήματα.

Όσον αφορά την έμμεση φορολογία, το κεκτημένο περιλαμβάνει κυρίως την εναρμόνιση της νομοθεσίας στους τομείς του φόρου προστιθεμένης αξίας (ΦΠΑ) και των ειδικών φόρων κατανάλωσης. Η εναρμόνιση αυτή συνεπάγεται την εφαρμογή ενός γενικού μη σωρευτικού φόρου επί της κατανάλωσης, που θα επιβάλλεται σε όλα τα στάδια της παραγωγής και της διανομής αγαθών και υπηρεσιών και προϋποθέτει ίση φορολογική μεταχείριση όλων των εσωτερικών συναλλαγών και των εισαγωγών.

Στον τομέα των ειδικών φόρων κατανάλωσης, το κεκτημένο περιλαμβάνει εναρμονισμένες φορολογικές διαρθρώσεις και κατώτατους συντελεστές, καθώς και κοινούς κανόνες που αφορούν την κατοχή και την κυκλοφορία των αγαθών (ιδιαίτερα τη χρησιμοποίηση φορολογικής αποθήκης).

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Φόρος προστιθεμένης αξίας

Η Τσεχική Δημοκρατία συνέχισε την ευθυγράμμιση της νομοθεσίας της όσον αφορά τον ΦΠΑ και τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης. Το ισχύον καθεστώς ΦΠΑ ενσωματώνει τις βασικές αρχές της κοινοτικής νομοθεσίας. Ωστόσο, μετά την έκθεση του 1998, δεν υπήρξε πραγματική πρόοδος στην ευθυγράμμιση της νομοθεσίας με το κεκτημένο. Η νομοθετική ευθυγράμμιση όσον αφορά τον ΦΠΑ και τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης θεωρήθηκε ως προτεραιότητα δευτερεύουσας σημασίας μετά την πρώτη γνώμη που διατύπωσε η Επιτροπή για το θέμα αυτό το 1997. Ωστόσο, έχει θεσπισθεί ένα ειδικό πρόγραμμα με το οποίο θα ελέγχεται η ακρίβεια των δηλώσεων ΦΠΑ.

Αν και καταβλήθηκαν προσπάθειες το 2000, σαφώς παραμένουν τα πλέον ακανθώδη προβλήματα, τα οποία αφορούν ιδίως την εφαρμογή των συντελεστών (δημόσιες αρχές) και τις απαλλαγές από τον ΦΠΑ (επιδοτήσεις). Το ίδιο ισχύει και για τη δημιουργία πλήρους συστήματος επιστροφής του ΦΠΑ για τους μη εγκατεστημένους φορολογούμενους και για την εφαρμογή του δικαιώματος μείωσης του εισπραχθέντος ΦΠΑ.

Τον Απρίλιο του 2002 θεσπίστηκε συντελεστής ΦΠΑ 10% στις μεταφορές με τουριστικά λεωφορεία που πραγματοποιούν αυστριακές εταιρίες. Ωστόσο, στην έκθεσή της του 2002, η Επιτροπή σημειώνει ότι ο συντελεστής αυτός δεν είναι σύμφωνος με το κοινοτικό κεκτημένο. Όντως, ο ΦΠΑ επιβάλλεται μόνο στις αυστριακές εταιρίες τουριστικών λεωφορείων και δεν είναι γενικευμένος, πράγμα που ενδέχεται να συνιστά διάκριση.

Γενικά φαίνεται ότι λόγω των καθυστερήσεων στην προοδευτική ευθυγράμμιση του επιπέδου των συντελεστών, οι συντελεστές ΦΠΑ στην Τσεχική Δημοκρατία δεν έχουν ακόμη ευθυγραμμισθεί με το κοινοτικό κεκτημένο.

Η Τσεχική Δημοκρατία πρέπει να έχει περατώσει το 2003, την ευθυγράμμιση της νομοθεσίας της σε ό,τι αφορά στο πεδίο εφαρμογής του μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ επί της παροχής ορισμένων αγαθών και υπηρεσιών και στο πεδίο εφαρμογής των απαλλασσόμενων συναλλαγών. Πρέπει επίσης να ευθυγραμμιστεί και στους ακόλουθους τομείς: επιστροφή του ΦΠΑ στους αλλοδαπούς υποκείμενους στον φόρο που δεν είναι εγκατεστημένοι στην Τσεχική Δημοκρατία· επί πλέον μείωση του κατωφλίου εγγραφής και απαλλαγής που προβλέπεται για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ)· θέσπιση ορισμένων ειδικών καθεστώτων ιδίως για τα μεταχειρισμένα αγαθά, τα πρακτορεία ταξιδιών, τον επενδυτικό χρυσό· εγκαθίδρυση του ενδοκοινοτικού καθεστώτος.

Ειδικοί φόροι κατανάλωσης

Μολονότι η Τσεχική Δημοκρατία συνέχισε την ευθυγράμμιση της νομοθεσίας της που σχετικά με τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης, παρατηρείται καθυστέρηση σε ό,τι αφορά τη μεταφορά του κεκτημένου. Όπως και στην περίπτωση της νομοθεσίας για τον ΦΠΑ, λίγο έχει προχωρήσει η νομοθετική ευθυγράμμιση όσον αφορά το συγκεκριμένο θέμα..

Τον Ιούλιο του 1999, ο νόμος για τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης τροποποιήθηκε με αποτέλεσμα την αύξηση των φορολογικών συντελεστών για τα προϊόντα του καπνού, τα τσιγάρα και τα ορυκτέλαια. Τα καταστήματα αφορολογήτων ειδών στα επίγεια σύνορα με την ΕΕ συνεχίζουν να λειτουργούν. Η πρόταση της κυβέρνησης για κατάργηση των αδειών εκμετάλλευσης των εν λόγω καταστημάτων το αργότερο μέχρι το τέλος του 2001 απορρίφθηκε από το Κοινοβούλιο. Τον Σεπτέμβριο του 1999, η κυβέρνηση ενέκρινε νέα πρόταση για το κλείσιμο των συγκεκριμένων καταστημάτων, χωρίς ωστόσο να προσδιορίσει την ημερομηνία. Έκτοτε, ορίσθηκε η ημερομηνία της 31ης Δεκεμβρίου 2001, ωστόσο επιβάλλεται κάποια παρακολούθηση δεδομένου ότι έχει ήδη επανειλημμένα μεταφερθεί η ημερομηνία παύσης λειτουργίας.

Στην έκθεση του 2000 σημειώνεται ότι θα πρέπει να θεσπισθεί ένα ενιαίο συνδυασμένο καθεστώς φόρων (ειδικών/κατ' αξία) για τα τσιγάρα.

Στην έκθεση του 2001 εκφράζεται ικανοποίηση σχετικά με τη θέσπιση ενιαίου σύνθετου ειδικού φόρου για τα τσιγάρα. Αντίθετα, στην έκθεση του 2002, δεν σημειώνεται καμία ουσιαστική πρόοδος σε ότι αφορά τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης.

Το 2003, η Τσεχική Δημοκρατία θέσπισε νομοθεσία που έτεινε στην πλήρη ευθυγράμμιση με το κεκτημένο, με εξαίρεση τους τομείς στους οποίους παραχωρήθηκε μεταβατικό καθεστώς, κατά τις διαπραγματεύσεις για την προσχώρηση.

Έμμεση φορολογία

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Επιτροπής - έκθεση του 2002 - η Τσεχική Δημοκρατία πρέπει να συνεχίσει την ευθυγράμμιση της νομοθεσίας της με το κεκτημένο, κυρίως με την κατάργηση των ενδεχομένως επιζήμιων φορολογικών μέτρων και με την συμμόρφωση προς τον κώδικα συμπεριφοράς σε ότι αφορά την φορολόγηση των εταιριών στον ίδιο βαθμό με τα σημερινά κράτη μέλη.

Το 2003, η Τσεχική Δημοκρατία πρέπει να ολοκληρώσει την ευθυγράμμιση της νομοθεσίας με την οδηγία σχετικά με τους έμμεσους φόρους που επιβάλλονται στις συγκεντρώσεις κεφαλαίων καθώς και με τις οδηγίες «συγχωνεύσεις» και «μητρικές-θυγατρικές». Απομένει η μεταφορά στο εθνικό δίκαιο των οδηγιών σχετικά με τους τόκους και μερίσματα καθώς και με την φορολόγηση των εισοδημάτων των αποταμιεύσεων.

Διοικητική ικανότητα

Σε ό,τι αφορά την διοικητική ικανότητα, η Τσεχική Δημοκρατία ενίσχυσε και εκσυγχρόνισε την φορολογική της διοίκηση στα θέματα του ΦΠΑ καθώς και σε ό,τι αφορά την άμεση φορολογία. Σύμφωνα με την έκθεση της Επιτροπής του 2002, φαίνεται ότι η χώρα διαθέτει τις νομοθετικές και διοικητικές δομές προς εξασφάλιση της αποτελεσματικής είσπραξης, εφαρμογής και των φορολογικών ελέγχων. Εξ άλλου σημειώθηκε σαφής πρόοδος σε ό,τι αφορά την μεταφορά της διαχείρισης των ειδικών φόρων κατανάλωσης στην τελωνειακή διοίκηση. Στην γενική διοίκηση τελωνείων δημιουργήθηκε μονάδα για τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης, διατέθηκαν οι ανθρώπινοι πόροι που θα απασχολούνται με τη διαχείριση των ειδικών φόρων κατανάλωσης σε τοπικό, περιφερειακό και κεντρικό επίπεδο και έχουν αναληφθεί διάφορες πρωτοβουλίες επιμόρφωσης. Ωστόσο, δεν έχουν ακόμη ληφθεί συγκεκριμένα νομοθετικά μέτρα.

Διοικητική συνεργασία και αμοιβαία συνδρομή

Σε ό,τι αφορά την διοικητική συνεργασία και αμοιβαία συνδρομή, τον Φεβρουάριο 2002 δημιουργήθηκε κεντρική υπηρεσία επαφής στο πλαίσιο της φορολογικής διοίκησης. Η εφαρμογή του συστήματος ανταλλαγής πληροφοριών για τον ΦΠΑ (VIES) ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2001 και προβλέφθηκαν οι αναγκαίες διατάξεις για να είναι δυνατή μια πρότυπη δοκιμή το 2002.

Το 2003, δημιουργήθηκαν οι αναγκαίες διοικητικές δομές για τον ΦΠΑ και την άμεση φορολογία.

Η μεταφορά της διοικητικής υπηρεσίας ειδικών φόρων κατανάλωσης στην τελωνειακή διοίκηση προχωρεί σύμφωνα με το σχέδιο, όμως δεν έχουν ακόμη ληφθεί ορισμένα μέτρα σύμφωνα με το προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα.

Συστάθηκε το Γραφείο Συνδέσμου «ειδικοί φόροι κατανάλωσης», το οποίο όμως χρειάζεται περισσότερο προσωπικό. Έχει ξεκινήσει και προχωρεί σταθερά η προετοιμασία των βάσεων δεδομένων σχετικά με τις ανταλλαγές πληροφοριών.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 09.01.2004