Προώθηση της αλληλεγγύης μεταξύ των γενεών

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επανεξετάζει την εξέλιξη των εθνικών πολιτικών για την υποστήριξη της οικογενειακής ζωής και υπογραμμίζει τη συνεισφορά της στρατηγικής της Λισσαβόνας στον εκσυγχρονισμό τους, ιδίως όσον αφορά τον καλύτερο συνδυασμό μεταξύ επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής. Η Επιτροπή επιδιώκει τη διατήρηση της αλληλεγγύης μεταξύ των γενεών και προτείνει εργαλεία για την ανάπτυξη της ευρωπαϊκής συμμαχίας για τις οικογένειες.

ΠΡΑΞΗ

Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Συμβούλιο, στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και στην Επιτροπή των Περιφερειών της 10ης Μαΐου 2007 - Προώθηση της αλληλεγγύης μεταξύ των γενεών [COM(2007) 244 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

ΣΥΝΟΨΗ

Οι προκλήσεις που τίθενται από τις δημογραφικές αλλαγές απασχολούν τόσο τα κράτη μέλη όσο και την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), οπότε και προκύπτει η ανάγκη να ενισχυθεί η αλληλεγγύη μεταξύ των γενεών και η δυνατότητα των πολιτών να πραγματοποιούν τα οικογενειακά τους σχέδια. Η οικογενειακή πολιτική αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα των κρατών μελών. Ωστόσο, η ΕΕ μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στον εκσυγχρονισμό και στην επιτυχή έκβαση των πολιτικών αυτών, ειδικά με βάση τη στρατηγική της Λισσαβόνας για την ανάπτυξη και την απασχόληση. Πράγματι, η εν λόγω στρατηγική δίνει έμφαση στην απασχόληση των γυναικών και την ισότητα των ευκαιριών για γυναίκες και άνδρες, προτείνοντας τη βελτίωση του συνδυασμού μεταξύ επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής.

Εξέλιξη και προσαρμογή των οικογενειακών πολιτικών στα κράτη μέλη

Οι διάφορες πολιτικές για την υποστήριξη της οικογενειακής ζωής, όπως εφαρμόζονται στις χώρες της ΕΕ, περιλαμβάνουν τρεις κύριες συνιστώσες που έχουν αναπτυχθεί με διαφορετικό τρόπο στην κάθε χώρα:

• αντιστάθμιση των διαφόρων δαπανών που συνδέονται με την οικογένεια·
• παροχή βοήθειας στους γονείς για την εκπαίδευση και τη φύλαξη των μικρών παιδιών, καθώς και για την παροχή υπηρεσιών στα εξαρτώμενα άτομα σε μια κοινωνία με όλο και μεγαλύτερο ποσοστό ηλικιωμένων·
• προσαρμογή των συνθηκών εργασίας, π.χ. μέσω ευέλικτων ωραρίων και καλύτερης πρόσβασης στις υπηρεσίες που παρέχονται σε τοπικό επίπεδο.

Τα κράτη μέλη ξεκίνησαν μια διαδικασία προσαρμογής που λαμβάνει υπόψη το συνεχώς εξελισσόμενο κοινωνικό και πολιτιστικό πλαίσιο. Η ισορροπία των ευρωπαϊκών κοινωνιών προκύπτει από ένα σύνολο εκφάνσεων της αλληλεγγύης μεταξύ των γενεών που γίνεται όλο και πιο πολύπλοκο. Η διαδικασία προσαρμογής μπορεί επομένως να υλοποιηθεί σε τρεις κατευθύνσεις:

• οι οικογενειακές πολιτικές εντάσσονται σε ένα σύνολο δημόσιων ενεργειών που ασκούν όλες επιρροή στην κατάσταση των οικογενειών, όπως είναι οι πολιτικές εκπαίδευσης, κοινωνικής και επαγγελματικής ενσωμάτωσης των νέων, απασχόλησης, στέγασης, μεταφορών, υγείας κ.λπ.·
• οι μέθοδοι παρέμβασης εξελίσσονται επίσης προς την κατεύθυνση της παροχής κινήτρων για εργασία και την έξοδο από καταστάσεις φτώχειας·
• οι σχετικές πολιτικές αποσκοπούν στη δυνατότητα της αδιάλειπτης συμμετοχής των γυναικών στην απασχόληση και σε μια συνεχώς αυξανόμενη συμμετοχή των ανδρών στις οικογενειακές και οικιακές υποχρεώσεις.

Οι χώρες που εφάρμοσαν σφαιρικές πολιτικές υπέρ της ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών, που επένδυσαν στην ποιότητα των υπηρεσιών φύλαξης παιδιών και που προώθησαν μια πιο ευέλικτη διευθέτηση του χρόνου εργασίας, παρουσιάζουν σε γενικές γραμμές υψηλότερα επίπεδα γεννητικότητας αλλά και απασχόλησης.

Ο ρόλος των πολιτικών απασχόλησης της ΕΕ

Η Ευρωπαϊκή Ένωση προσπαθεί να λαμβάνει υπόψη τον αντίκτυπο που έχουν οι πολιτικές της στις οικογενειακές σχέσεις και στην ποιότητα ζωής των μελών μιας οικογένειας. Από την άποψη αυτή, ο επιτυχής συνδυασμός οικογενειακής, ιδιωτικής και επαγγελματικής ζωής αποτελεί βασικό άξονα των ευρωπαϊκών πολιτικών απασχόλησης προκειμένου να διασφαλίζεται η ισότητα ευκαιριών όσον αφορά την πρόσβαση των γυναικών και των ανδρών στην απασχόληση. Η πολιτική αυτή είναι εξίσου καθοριστική για την υλοποίηση των οικογενειακών σχεδίων των ευρωπαίων πολιτών.

Μελλοντικές πρωτοβουλίες

Η ενίσχυση της συμμετοχής των γυναικών στην απασχόληση και η προοπτική της ισότητας των ευκαιριών τροφοδοτούν την ανάπτυξη της στρατηγικής της Λισσαβόνας. Η στρατηγική αυτή προτείνει ένα συγκεκριμένο πλαίσιο για τον επιτυχή συνδυασμό της επαγγελματικής, οικογενειακής και ιδιωτικής ζωής.

Παράλληλα με την παρούσα ανακοίνωση, η Επιτροπή προτείνει διάφορες πρωτοβουλίες όπως:

• δυνατότητα των κοινωνικών εταίρων να εκφράσουν τη γνώμη τους σχετικά με το περιεχόμενο των προτάσεων που αποσκοπούν στον καλύτερο συνδυασμό μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής·
• προώθηση διαφόρων δραστηριοτήτων ώστε να υλοποιηθεί το αίτημα του Συμβουλίου να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην καταπολέμηση της φτώχειας των παιδιών·
• ανάπτυξη του προβληματισμού σχετικά με την ποιότητα των υπηρεσιών που παρέχονται στους εξαρτώμενους ηλικιωμένους και για την προστασία από την κακομεταχείριση, καθώς και για τα μέτρα που μπορούν να ληφθούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο για να επιταχυνθεί ο εκσυγχρονισμός των υποδομών και των υπηρεσιών που αποσκοπούν στην αντιμετώπιση της γήρανσης.

Η πλατφόρμα της ευρωπαϊκής συμμαχίας για τις οικογένειες

Στόχος της ευρωπαϊκής συμμαχίας για τις οικογένειες (DE) (EN) (FR) είναι να ενθαρρύνει την ανταλλαγή εμπειριών και την ανάπτυξη εταιρικών σχέσεων μεταξύ των κρατών μελών που επιδιώκουν τον εκσυγχρονισμό των οικογενειακών πολιτικών τους. Η συμμαχία αυτή παρέχει μια πλατφόρμα ανταλλαγών σχετικά με τις πολιτικές που ευνοούν την οικογένεια ώστε να αντιμετωπιστούν οι δημογραφικές αλλαγές. Τα κύρια εργαλεία που έχει αναπτύξει η Επιτροπή προς την κατεύθυνση αυτή είναι:

• μια ομάδα κυβερνητικών εμπειρογνωμόνων υψηλού επιπέδου, ειδικών σε δημογραφικά θέματα, αποστολή της οποίας θα είναι να συμβουλεύει και να συνδράμει την Επιτροπή κατά την προετοιμασία και την υλοποίηση των διαφόρων ενεργειών ανάλυσης και ανταλλαγής εμπειριών·
• διοργάνωση φόρουμ κάθε δύο χρόνια προκειμένου να γίνεται απολογισμός της δημογραφικής κατάστασης, με υποστήριξη από ευρωπαϊκά δίκτυα, εθνικά, περιφερειακά και τοπικά·
• ένα παρατηρητήριο καλών πρακτικών για τις οικογενειακές πολιτικές·
• μηχανισμοί έρευνας για ζητήματα που αφορούν τη δημογραφία και την οικογένεια, ιδίως μέσω του 7ου προγράμματος-πλαισίου έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης και του προγράμματος-πλαισίου για την καινοτομία και την ανταγωνιστικότητα. Η Επιτροπή επιθυμεί τη διεξαγωγή έρευνας του Ευρωβαρόμετρου για την κατάσταση των οικογενειών και τις ανάγκες τους εντός του 2008, ενώ προτίθεται να συνεισφέρει και στην ανάπτυξη της βάσης δεδομένων του ΟΟΣΑ (EN) (FR) για τις οικογένειες·
• κινητοποίηση των ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών Ταμείων. Για το σκοπό αυτό θα συντάξει έναν πρακτικό οδηγό που θα απευθύνεται στους τοπικούς φορείς των κρατών μελών ώστε να τους δώσει τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν τα Διαρθρωτικά Ταμεία με τρόπο που να υποστηρίζει τα προγράμματά τους για τον εκσυγχρονισμό των οικογενειακών πολιτικών.

Πλαίσιο

Η ανακοίνωση του Οκτωβρίου 2006 σχετικά με το δημογραφικό μέλλον της Ευρώπης ορίζει στόχους και μέτρα που αποβλέπουν στην αύξηση της απασχόλησης και στη μεγαλύτερη συμμετοχή των γυναικών, των νέων και των ηλικιωμένων στην εργασία, στην ενίσχυση των οικονομικών επιδόσεων, καλύτερη οργάνωση της μετανάστευσης, εξισορρόπηση των δημόσιων οικονομικών και προώθηση της δημογραφικής ανανέωσης. Η παρούσα ανακοίνωση αποτελεί προέκταση της παραπάνω, προτείνοντας εργαλεία για τη διασφάλιση της δημογραφικής ανανέωσης και την ενίσχυση της αλληλεγγύης μεταξύ των γενεών.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 07.02.2008