Νέα στρατηγική προσέγγιση της ΕΕ για την υγεία (2008-2013)
Η παρούσα Λευκή Βίβλος καθορίζει μια νέα κοινοτική στρατηγική για την υγεία για την περίοδο έως το 2013 προκειμένου να αντιμετωπίσει όλο και πιο απαιτητικά προβλήματα για την υγεία του πληθυσμού όπως τη γήρανση, τις διασυνοριακές απειλές για την υγεία ή ασθένειες που συνδέονται με τον σύγχρονο ανθυγιεινό τρόπο ζωής. Η στρατηγική αυτή στοχεύει, ως εκ τούτου, μέσω κοινού στρατηγικού πλαισίου, στην ενίσχυση της κοινοτικής συνεργασίας στους τομείς όπου τα κράτη μέλη δεν μπορούν να δράσουν μόνα τους, στην επίτευξη καλύτερης κατανόησης των θεμάτων υγείας σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο και στη διασφάλιση υψηλότερης προτεραιότητας για την υγεία μεταξύ του συνόλου των πολιτικών. Για το σκοπό αυτό, η Λευκή Βίβλος προτείνει τέσσερις αρχές και τρεις στρατηγικούς στόχους για τα επόμενα χρόνια.
ΠΡΑΞΗ
Λευκή Βίβλος της Επιτροπής της 23ης Οκτωβρίου 2007 «Μαζί για την υγεία: Στρατηγική προσέγγιση της ΕΕ για την περίοδο 2008-2013» [COM(2007) 630 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].
ΣΥΝΟΨΗ
Ο τομέας της υγείας αποτελεί πρωτίστως ευθύνη των κρατών μελών. Ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), δυνάμει των ευρωπαϊκών συνθηκών, συνίσταται στην ανάληψη δράσεων συμπληρωματικών στο έργο των κρατών μελών, οι οποίες παρέχουν ωστόσο ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία, κυρίως στον τομέα των μειζόνων απειλών για την υγεία, των προβλημάτων που έχουν διασυνοριακές ή παγκόσμιες επιπτώσεις καθώς και των προβλημάτων που συνδέονται με την ελεύθερη κυκλοφορία των αγαθών, των υπηρεσιών και των προσώπων.
Για το σκοπό αυτό, απαιτείται διατομεακή δράση, ενώ η προστασία της υγείας πρέπει να διασφαλίζεται από όλες τις κοινοτικές πολιτικές.
Η νέα στρατηγική που καθορίζεται από την παρούσα Λευκή Βίβλο αφορά συνεπώς την υγεία σε όλους τους τομείς. Οφείλει επίσης να αντιμετωπίσει, μέσω ενός ενιαίου στρατηγικού πλαισίου, ολοένα και πιο απαιτητικά προβλήματα για την υγεία του πληθυσμού όπως τις δημογραφικές αλλαγές, τις πανδημίες, τη βιοτρομοκρατία και τις ασθένειες που συνδέονται με τον σύγχρονο ανθυγιεινό τρόπο ζωής.
Η παρούσα Λευκή Βίβλος προτείνει τέσσερις βασικές αρχές για τα επόμενα χρόνια.
Αρχή I: στρατηγική με βάση κοινές αξίες για την υγεία
Η Επιτροπή συνεργάζεται με τα κράτη μέλη για την ανάπτυξη μιας προσέγγισης σχετικά με τα συστήματα υγείας της ΕΕ η οποία θα βασίζεται σε κοινές αξίες.
Το 2006, το Συμβούλιο εξέδωσε δήλωση σχετικά με τις αξίες αυτές, υπογραμμίζοντας ως θεμελιώδεις αξίες την καθολικότητα, την πρόσβαση σε ποιοτική ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, την ισοτιμία και την αλληλεγγύη.
Η δήλωση αυτή θα αποτελέσει τη βάση για μια νέα δήλωση σχετικά με τις κοινές αξίες της πολιτικής της υγείας με την ευρύτερη έννοια.
Η κοινοτική πολιτική υγείας πρέπει επίσης να λαμβάνει υπόψη τα δικαιώματα των ασθενών, όπως τη συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων και τις γνώσεις σε θέματα υγείας. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή οφείλει να υποστηρίζει προγράμματα που προωθούν τη γνώση σε θέματα υγείας σε διάφορες ηλικιακές κατηγορίες.
Τόσο σε επίπεδο κρατών μελών και περιφερειών όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο συνεχίζουν να υφίστανται ανισότητες στον τομέα της υγείας. Οι διαφορές μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών στο προσδόκιμο ζωής κατά τη γέννηση αποτελούν πραγματικότητα. Δεδομένου ότι η μείωση των ανισοτήτων αποτελεί αξία που συνδέεται με τη βελτίωση της υγείας, η Επιτροπή προτείνει μέτρα για τη μείωση αυτών των ανισοτήτων.
Η πολιτική για την υγεία πρέπει να βασίζεται στις βέλτιστες διαθέσιμες επιστημονικές γνώσεις. Για το σκοπό αυτό, η Επιτροπή πρέπει να συγκεντρώσει συγκρίσιμα αποτελέσματα από τα κράτη μέλη. Κρίνεται λοιπόν απαραίτητο ένα σύστημα δεικτών υγείας με κοινούς μηχανισμούς συλλογής συγκρίσιμων στοιχείων σε όλα τα επίπεδα.
Αρχή II: η υγεία είναι το πολυτιμότερο αγαθό
Η παραγωγικότητα και η οικονομική ευημερία εξαρτώνται από την υγεία του πληθυσμού. Το προσδόκιμο ζωής του πληθυσμού με καλή υγεία, δηλαδή ο αριθμός ετών που ο πληθυσμός παραμένει υγιής, αποτελεί σημαντικό παράγοντα οικονομικής ανάπτυξης.
Οι δαπάνες που συνδέονται με τα προβλήματα υγείας αποτελούν σημαντική επιβάρυνση για την κοινωνία. Οι δαπάνες υγείας πρέπει συνεπώς να έχουν αρχικά τη μορφή επενδύσεων στην πρόληψη για την προστασία της γενικής υγείας του πληθυσμού.
Ο οικονομικός αντίκτυπος της βελτίωσης της υγείας καθώς και οι οικονομικοί παράγοντες που σχετίζονται με την υγεία και την ασθένεια είναι συχνά δυσνόητοι. Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη οφείλουν να αναπτύξουν πρόγραμμα αναλυτικών μελετών των οικονομικών σχέσεων μεταξύ της κατάστασης της υγείας, των επενδύσεων στον τομέα της υγείας και της οικονομικής ανάπτυξης.
Αρχή III: η υγεία σε όλες τις πολιτικές (προσέγγιση HIAP)
Η πολιτική για την υγεία δεν είναι η μόνη πολιτική καθοριστικής σημασίας για την υγεία· και άλλες πολιτικές είναι απαραίτητες, όπως η πολιτική για το περιβάλλον, την έρευνα, η περιφερειακή πολιτική, οι κανονιστικές ρυθμίσεις που διέπουν τα φαρμακευτικά προϊόντα και τα τρόφιμα, ο συντονισμός των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης καθώς και η φορολογία στα προϊόντα καπνού. Ως εκ τούτου, είναι σημαντική η διασφάλιση συνεργιών μεταξύ όλων των τομέων ζωτικής σημασίας για την υγεία.
Η ένταξη της υγείας σε όλες τις πολιτικές καθιστά δυνατή την ανάληψη αποτελεσματικότερης κοινοτικής δράσης.
Η παγκοσμιοποίηση επιβάλει επίσης την εφαρμογή της προσέγγισης HIAP στην εξωτερική πολιτική, περιλαμβανομένων των τομέων ανάπτυξης και εμπορίου.
Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη οφείλουν να ενισχύσουν την ενσωμάτωση της υγείας στις κοινοτικές, εθνικές και περιφερειακές πολιτικές.
Αρχή IV: ενδυνάμωση της φωνής της ΕΕ όσον αφορά την υγεία σε παγκόσμιο επίπεδο
Για την καλύτερη προστασία της υγείας των πολιτών της Ευρώπης και των τρίτων χωρών, η ΕΕ οφείλει να έχει μεγαλύτερη συμμετοχή στα θέματα υγείας σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι κοινοτικές δράσεις δεν πρέπει να είναι αποκομμένες από τη διεθνή πολιτική.
Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητη η ενίσχυση του ρόλου της ΕΕ στους κόλπους των διεθνών οργανισμών καθώς και της συνεργασίας με τους εταίρους.
Τέλος, πρέπει να διασφαλιστεί η κατάλληλη ενσωμάτωση της υγείας στους μηχανισμούς παροχής εξωτερικής βοήθειας της ΕΕ ενώ πρέπει να εφαρμόζονται οι σχετικές διεθνείς συμφωνίες, κυρίως ο διεθνής υγειονομικός κανονισμός.
Εκτός από τις προαναφερόμενες αρχές, τρεις στρατηγικοί στόχοι καθορίζουν την κοινοτική δράση για την υγεία κατά τα επόμενα χρόνια.
Στόχος I: προαγωγή της καλής υγείας σε μια Ευρώπη που γηράσκει
Στην Ευρώπη, τα ποσοστά γεννήσεων είναι χαμηλά και το προσδόκιμο ζωής αυξάνεται συνεχώς. Στα επόμενα χρόνια, η γήρανση του πληθυσμού θα προκαλέσει αύξηση της ζήτησης σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.
Ως εκ τούτου, οι δαπάνες για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη ενδέχεται να αυξηθούν. Αυτή η αύξηση των δαπανών υγείας μπορεί ωστόσο να μειωθεί κατά το ήμισυ εάν ο πληθυσμός παραμένει υγιής καθώς γηράσκει.
Η Επιτροπή πρέπει συνεπώς να προωθήσει κατάλληλα μέτρα για τη βελτίωση της υγείας των ηλικιωμένων, του ενεργού πληθυσμού και των παιδιών προκειμένου να ενισχύσει την παραγωγικότητα του πληθυσμού και την υγεία του καθώς γηράσκει.
Πρέπει επίσης να ληφθούν επιπρόσθετα μέτρα, κυρίως σε σχέση με την κατανάλωση καπνού, τη διατροφή, το αλκοόλ και την ψυχική υγεία, ενώ παράλληλα πρόκειται να συνταχθεί οδηγός για τον προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου.
Στόχος II: προστασία των πολιτών από τους κινδύνους για την υγεία
Η προστασία της υγείας συνιστά υποχρέωση στην ΕΕ. Σε κοινοτικό επίπεδο, η προστασία αυτή προϋποθέτει την επιστημονική αξιολόγηση των κινδύνων, την ετοιμότητα και την ανταπόκριση στις επιδημίες και στη βιοτρομοκρατία, τη βελτίωση της ασφάλειας των εργαζομένων και τη δράση για τη μείωση των ατυχημάτων.
Παρ' όλα αυτά όμως, μεταξύ των κρατών μελών και των διεθνών φορέων απαιτείται κοινοτική συνεργασία και συντονισμός για την καταπολέμηση των πανδημιών, των βιολογικών ατυχημάτων και της βιοτρομοκρατίας.
Απαιτείται επίσης εκτίμηση του αντίκτυπου που έχουν οι νέες απειλές, όπως οι κλιματικές αλλαγές στη δημόσια υγεία, καθώς και ενίσχυση των μηχανισμών επιτήρησης και ανταπόκρισης στους κινδύνους για την υγεία.
Στόχος III: προώθηση δυναμικών συστημάτων υγείας και νέων τεχνολογιών
Οι νέες τεχνολογίες έχουν τη δυνατότητα να βελτιώσουν την πρόληψη των ασθενειών και να ενισχύσουν την ασφάλεια των ασθενών.
Απαιτείται, λοιπόν, ένα κοινοτικό πλαίσιο για ασφαλείς και ποιοτικές υπηρεσίες υγείας καθώς και η ανάπτυξη μέτρων για την υποστήριξη των κρατών μελών και των περιφερειών στη διαχείριση της καινοτομίας στα συστήματα υγείας.
Υλοποίηση και χρηματοδότηση
Για τους σκοπούς της παρούσας στρατηγικής απαιτείται στενή συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών. Η Επιτροπή προτείνει έναν μηχανισμό δομημένης συνεργασίας για την υλοποίηση της στρατηγικής προκειμένου να ενθαρρύνει τη συγκεκριμένη συνεργασία.
Η παρούσα στρατηγική πρόκειται να χρηματοδοτηθεί από τα μέσα του τρέχοντος δημοσιονομικού πλαισίου, που εκπνέει το 2013.
Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 17.05.2011