Η ηλεκτρονική μάθηση: πρόγραμμα eLearning (2004-2006)

Το πρόγραμμα eLearning αποσκοπούσε στη βελτίωση της ποιότητας των ευρωπαϊκών συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης και της πρόσβασης σε αυτά μέσω αποτελεσματικής χρήσης των τεχνολογιών των πληροφοριών και των επικοινωνιών.

ΠΡΑΞΗ

Απόφαση 2318/2003/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 5ης Δεκεμβρίου 2003, για τη θέσπιση πολυετούς προγράμματος (2004-2006) για την αποτελεσματική ενσωμάτωση των τεχνολογιών των πληροφοριών και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) στα ευρωπαϊκά συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης («ηλεκτρονική μάθηση»).

ΣΥΝΟΨΗ

Στόχοι

Ο γενικός στόχος του προγράμματος ήταν να ενθαρρύνει την αποτελεσματική χρήση των ΤΠΕ στα ευρωπαϊκά συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης. Να προωθήσει, δηλαδή, την εκπαίδευση υψηλής ποιότητας και να προσαρμόσει τα εκπαιδευτικά συστήματα και τα συστήματα κατάρτισης στις ανάγκες μίας κοινωνίας της γνώσης και του ευρωπαϊκού προτύπου κοινωνικής συνοχής.

Eιδικότεροι στόχοι του προγράμματος ήταν:

η διερεύνηση και η προώθηση των μέσων χρήσης της ηλεκτρονικής μάθησης για την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και της προσωπικής ανάπτυξης, για την προώθηση του διαπολιτισμικού διαλόγου και την καταπολέμηση του ψηφιακού χάσματος·
η προώθηση και η ανάπτυξη της χρήσης της ηλεκτρονικής μάθησης που θα επιτρέψει την υλοποίηση του παραδείγματος της διά βίου μάθησης και κατάρτισης στην Ευρώπη·
η αξιοποίηση των δυνατοτήτων της ηλεκτρονικής μάθησης για την ενδυνάμωση της ευρωπαϊκής διάστασης στην εκπαίδευση·
η υποστήριξη μιας περισσότερο δομημένης συνεργασίας στον τομέα της ηλεκτρονικής μάθησης μεταξύ των διαφόρων κοινοτικών προγραμμάτων και μέσων και των δράσεων των κρατών μελών·
η παροχή μηχανισμών για τη βελτίωση της ποιότητας προϊόντων και υπηρεσιών και για τη διασφάλιση της διάδοσής τους και της αποτελεσματικής μεταβίβασης ορθών πρακτικών.

Ενέργειες

Τα μέτρα που λαμβάνονται βάσει του προγράμματος eLearning αφορούσαν:

την προώθηση της εξοικείωσης με τα ψηφιακά μέσα. Οι ενέργειες στον τομέα αυτόν αφορούσαν τη συμβολή των ΤΠΕ στα πλαίσια της μάθησης, ιδίως για εκείνους που δεν έχουν εύκολη πρόσβαση στην παραδοσιακή εκπαίδευση και κατάρτιση λόγω της γεωγραφικής θέσης, της κοινωνικής κατάστασης ή των ειδικών αναγκών τους. Στόχος τους ήταν να εντοπισθούν καλά παραδείγματα προς μίμηση και να αναπτυχθούν συνέργειες μεταξύ των πολλών εθνικών και ευρωπαϊκών δραστηριοτήτων που αφορούν τις εν λόγω ομάδες-στόχους. Μελέτες και μια ομάδα εμπειρογνωμόνων υψηλού επιπέδου παρείχαν συστάσεις σε αυτό τον τομέα·
τη δημιουργία ευρωπαϊκών εικονικών εκπαιδευτικών χώρων. Οι ενέργειες στον τομέα αυτό αφορούσαν τη βελτίωση της ενσωμάτωσης της εικονικής διάστασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Σκοπός ήταν να ενθαρρυνθεί η ανάπτυξη νέων οργανωτικών προτύπων για εικονικά πανεπιστήμια στην Ευρώπη (εικονικοί εκπαιδευτικοί χώροι) και για ευρωπαϊκά προγράμματα ανταλλαγών και ανταλλαγής εμπειριών (εικονική κινητικότητα), με βάση τα υφιστάμενα ευρωπαϊκά πλαίσια συνεργασίας (πρόγραμμα Erasmus, διαδικασία της Μπολόνια), και για την παροχή μιας «διάστασης ηλεκτρονικής μάθησης» στα επιχειρησιακά εργαλεία τους (ευρωπαϊκό σύστημα μεταφοράς ακαδημαϊκών μονάδων (ECTS), ευρωπαϊκό μεταπτυχιακό δίπλωμα (Master), διασφάλιση της ποιότητας, κινητικότητα)·
την ανάπτυξη ηλεκτρονικής αδελφοποίησης σχολείων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και την προώθηση της κατάρτισης των εκπαιδευτικών (eTwinning). Τα μέτρα που τέθηκαν σε εφαρμογή στις 14 Ιανουαρίου 2005 στόχευαν στην ενίσχυση και την ανάπτυξη της δημιουργίας δικτύων μεταξύ σχολείων, κυρίως μέσω ενός ευρωπαϊκού σχεδίου αδελφοποίησης σχολείων, ώστε να καταστεί δυνατόν για όλα τα σχολεία στην Ευρώπη να δημιουργούν παιδαγωγικές εταιρικές σχέσεις με σχολεία σε άλλα σημεία της Ευρώπης, να προωθούν την εκμάθηση γλωσσών και τον διαπολιτισμικό διάλογο και να προάγουν την ευαισθητοποίηση ως προς το πρότυπο της πολύγλωσσης και πολυπολιτισμικής ευρωπαϊκής κοινωνίας·
την πραγματοποίηση εγκάρσιων ενεργειών και την παρακολούθηση της ηλεκτρονικής μάθησης. Οι ενέργειες στον τομέα αυτόν αφορούσαν την προώθηση της ηλεκτρονικής μάθησης στην Ευρώπη και στηρίζονταν στην παρακολούθηση του σχεδίου δράσης eLearning. Στόχοι ήταν η διάδοση, η προώθηση και η εφαρμογή ορθών πρακτικών και αποτελεσμάτων από τα πολυάριθμα σχέδια και προγράμματα που χρηματοδοτούνται σε ευρωπαϊκό επίπεδο ή από τα κράτη μέλη, καθώς και η ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των διαφόρων αναμεμιγμένων φορέων, ιδίως με την προώθηση εταιρικών σχέσεων δημόσιου-ιδιωτικού τομέα.

Η υλοποίηση του προγράμματος υποστηριζόταν επίσης από όλες τις άλλες ενέργειες που αποσκοπούν στη διάδοση των αποτελεσμάτων (π.χ. παραπομπές στο διαδίκτυο, προβολή σχεδίων και εκδηλώσεων κ.λπ.).

Συμμετέχουσες χώρες

Το πρόγραμμα ήταν ανοιχτό για συμμετοχή των 25 κρατών μελών της Κοινότητας, των χωρών ΕΟΧ-ΕΖΕΣ και των υποψήφιων για προσχώρηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) χωρών.

Υλοποίηση του προγράμματος

Η Επιτροπή εξασφάλισε την αποτελεσματική υλοποίηση του προγράμματος. Εξασφάλισε συνέργειες με άλλα κοινοτικά προγράμματα και ενέργειες και προώθησε και διευκόλυνε τη συνεργασία με διεθνείς οργανισμούς. Η Επιτροπή, σε συνεργασία με μια επιτροπή απαρτιζόμενη από εκπροσώπους των κρατών μελών, καθόρισε το ετήσιο πρόγραμμα εργασίας, τον ετήσιο προϋπολογισμό καθώς και όλα τα υπόλοιπα απαραίτητα μέτρα για την εφαρμογή του προγράμματος.

Τα κράτη μέλη δε καλούνταν να ορίσουν κατάλληλους ανταποκριτές καθήκον των οποίων ήταν η στενή συνεργασία με την Επιτροπή όσον αφορά τη χρήσιμη πληροφόρηση σχετικά με τη χρήση της ηλεκτρονικής μάθησης.

Προϋπολογισμός

Το χρηματοδοτικό πλαίσιο εκτέλεσης του προγράμματος, για την περίοδο από την 1η Ιανουαρίου 2004 έως την 31η Δεκεμβρίου 2006, ορίστηκε σε 44 εκατ. ευρώ. Ο προϋπολογισμός κατανεμήθηκε ως εξής:

10 % σε ηλεκτρονική μάθηση για την προώθηση της εξοικείωσης με τα ψηφιακά μέσα·
30 % σε ευρωπαϊκούς εικονικούς εκπαιδευτικούς χώρους·
περίπου 45 % σε ηλεκτρονική αδελφοποίηση ευρωπαϊκών σχολείων και προώθηση της κατάρτισης των εκπαιδευτικών·
κατά το μέγιστο 7,5 % σε εγκάρσιες ενέργειες και παρακολούθηση του σχεδίου δράσης eLearning·
κατά το μέγιστο 7,5 % σε τεχνική και διοικητική βοήθεια (ΤΔΒ).

Η χρηματοδότηση χορηγήθηκε κατόπιν προσκλήσεων για την υποβολή προσφορών και προτάσεων.

Παρακολούθηση και αξιολόγηση

Η Επιτροπή παρακολούθησε τακτικά το πρόγραμμα σε συνεργασία με τα κράτη μέλη. Για την αξιολόγηση του γενικού αντικτύπου του προγράμματος και την εκτίμηση της συνάφειας και της αποτελεσματικότητας των διαφόρων ενεργειών, το πρόγραμμα eLearning αποτέλεσε αντικείμενο εξωτερικής αξιολόγησης κατά τη στιγμή της περάτωσής του.

Πλαίσιο

Κατά τη διάρκεια του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Λισσαβόνας, στις 23 και 24 Μαρτίου 2000, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων έθεσαν στην ΕΕ το στόχο «να γίνει η ανταγωνιστικότερη και δυναμικότερη οικονομία της γνώσης έως το 2010». Από τότε, η Ευρώπη έχει ήδη επιτύχει σημαντικές προόδους στην εφαρμογή των νέων τεχνολογιών των πληροφοριών και των επικοινωνιών (ΤΠΕ), αλλά πρέπει να γίνουν πολλά ακόμη για την ανάπτυξη παιδαγωγικών χρήσεων των ΤΠΕ. Το πρόγραμμα eLearning αποσκοπούσε στην πλήρωση των κενών εντείνοντας τις προσπάθειες που έχουν ήδη καταβληθεί.

Παραπομπες

Πράξη	Έναρξη ισχύος - Ημερομηνία εκπνοής	Προθεσμία για μεταφορά στο εθνικό δίκαιο των κρατών μελών	Επίσημη Εφημερίδα
Απόφαση 2318/2003/ΕΚ	20.01.2004 – 31.12.2006	-	ΕΕ L 345 της 21.12.2003

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Έκθεση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών - Τελική έκθεση σχετικά με την υλοποίηση και τον αντίκτυπο της δεύτερης φάσης (2000-2006) των κοινοτικών προγραμμάτων δράσης στον τομέα της εκπαίδευσης (Σωκράτης) και της επαγγελματικής κατάρτισης (Leonardo da Vinci) καθώς και του πολυετούς προγράμματος (2004-2006) για την αποτελεσματική ενσωμάτωση των τεχνολογιών των πληροφοριών και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) στα ευρωπαϊκά συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης (πρόγραμμα eLearning) [COM(2009) 159 τελικό – Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]. Το πρόγραμμα eLearning, μαζί με το Σωκράτης και το Leonardo da Vinci, εντάχθηκαν στο νέο πρόγραμμα δια βίου μάθησης 2007-13. Κατά συνέπεια, η τελική αξιολόγηση του προγράμματος για την περίοδο 2004-06 πραγματοποιήθηκε από κοινού με τα άλλα δύο προγράμματα. Η παρούσα έκθεση βασίζεται στην εν λόγω εξωτερική αξιολόγηση, η οποία περιλάμβανε ανάλυση των εθνικών εκθέσεων από τις συμμετέχουσες χώρες.

Ο θετικός αντίκτυπος του προγράμματος eLearning ήταν εμφανής:

Συνολικά, το πρόγραμμα είχε σημαντικό αντίκτυπο στην εκπαίδευση και την κατάρτιση, συμβάλλοντας στη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού εκπαιδευτικού χώρου. Ο αντίκτυπος ήταν τόσο ποσοτικός όσο και ποιοτικός, και είναι ορατός σε ατομικό και θεσμικό επίπεδο αλλά και σε επίπεδο χάραξης πολιτικής.Συγκεκριμένα, το πρόγραμμα eLearning παρείχε προστιθέμενη αξία στην αντιμετώπιση κοινωνικοοικονομικών διαφορών και στην καθιέρωση μίας κουλτούρας συνεργασίας μεταξύ ευρωπαϊκών ιδρυμάτων.

Καθ’όλη τη διάρκειά του, το πρόγραμμα χρηματοδότησε τις ακόλουθες δραστηριότητες:

Απόφαση 1720/2006/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15ης Νοεμβρίου 2006, για τη θέσπιση προγράμματος δράσης στον τομέα της διά βίου μάθησης [Επίσημη Εφημερίδα L 327 της 24.11.2006]. Το πρόγραμμα eLearning δεν ανανεώθηκε υπό τη μορφή ενός τομεακού προγράμματος, αλλά οι στόχοι του ενσωματώθηκαν στο πρόγραμμα δράσης στον τομέα της διά βίου μάθησης (2007-2013).

Ο γενικός στόχος του προγράμματος είναι η ενίσχυση των ανταλλαγών, της συνεργασίας και της κινητικότητας μεταξύ των ευρωπαϊκών συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης έτσι ώστε να καταστούν παγκόσμιο σημείο αναφοράς ως προς την ποιότητα. Η ανάπτυξη περιεχομένων, υπηρεσιών, παιδαγωγικών μεθόδων και καινοτόμων πρακτικών οι οποίες βασίζονται στις ΤΠΕ αποτελεί μέρος των δραστηριοτήτων του προγράμματος.

See also