Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο των Φαινομένων Ρατσισμού και Ξενοφοβίας

Το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο των Φαινομένων Ρατσισμού και Ξενοφοβίας (EUMC), που θεσπίστηκε το 1997, αντικαταστάθηκε το 2007 από τον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αποστολή του EUMC ήταν να παρέχει στην Κοινότητα και στα κράτη μέλη της αντικειμενικά, αξιόπιστα και συγκρίσιμα στοιχεία αναφορικά με τα φαινόμενα του ρατσισμού, της ξενοφοβίας και του αντισημιτισμού σε ευρωπαϊκό επίπεδο, που μπορούσαν να τους βοηθήσουν όταν πρόβαιναν σε ενέργειες ή καθόριζαν ενέργειες στους αντίστοιχους τομείς αρμοδιοτήτων τους.

ΠΡΑΞΗ

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1035/97 του Συμβουλίου της 2ας Ιουνίου 1997 για την ίδρυση Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου των Φαινομένων Ρατσισμού και Ξενοφοβίας [Βλέπε πράξεις τροποποίησης].

ΣΥΝΟΨΗ

Η έδρα του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου των Φαινομένων Ρατσισμού και Ξενοφοβίας (ΕΝ) ορίστηκε στη Βιέννη (βλ. απόφαση των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών της 2ας Ιουνίου 1997, που δημοσιεύθηκε στην ΕΕ C 194 της 25.06.1997).

Το Παρατηρητήριο μελετά το εύρος και την εξέλιξη των φαινομένων και εκδηλώσεων ρατσισμού, ξενοφοβίας και αντισημιτισμού, αναλύει τα αίτια, τις συνέπειες και τα αποτελέσματά τους και εξετάζει τα παραδείγματα καλής πρακτικής. Προς τούτο, συλλέγει, καταγράφει και αναλύει τα στοιχεία που συγκεντρώνονται από τα ερευνητικά κέντρα των κρατών μελών, τα κοινοτικά θεσμικά όργανα, μη κυβερνητικές οργανώσεις ή διεθνείς οργανισμούς. Είναι, εξάλλου, επιφορτισμένο με την εγκατάσταση και το συντονισμό ενός «ευρωπαϊκού δικτύου πληροφόρησης για το ρατσισμό και την ξενοφοβία» (RAXEN).

Για την αποφυγή άσκοπης επανάληψης προσπαθειών, το Παρατηρητήριο λαμβάνει υπόψη τις δραστηριότητες που έχουν ήδη αναληφθεί από τα κοινοτικά θεσμικά όργανα και άλλους αρμόδιους διεθνείς οργανισμούς, ιδίως το Συμβούλιο της Ευρώπης.

Το Παρατηρητήριο, στις δραστηριότητές του συλλογής στοιχείων επί των φαινομένων ρατσισμού και ξενοφοβίας, ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για τους ακόλουθους τομείς:

• ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων στο εσωτερικό της Κοινότητας,
• μέσα μαζικής ενημέρωσης και άλλα μέσα επικοινωνίας,
• εκπαίδευση, επαγγελματική κατάρτιση και νεολαία,
• κοινωνική πολιτική, συμπεριλαμβανομένης της απασχόλησης,
• ελεύθερη διακίνηση των εμπορευμάτων,
• πολιτισμός.

Όντας νομικό πρόσωπο, το Παρατηρητήριο συνεργάζεται με κυβερνητικούς ή μη κυβερνητικούς, εθνικούς ή διεθνείς οργανισμούς, αρμόδιους σε θέματα φαινομένων ρατσισμού ή ξενοφοβίας. Το Παρατηρητήριο συντονίζει τις δραστηριότητές του με εκείνες του Συμβουλίου της Ευρώπης, στο πλαίσιο συμφωνίας που έχει συναφθεί μεταξύ αυτού και της Κοινότητας. Τα στοιχεία που διαβιβάζονται στο Παρατηρητήριο δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν παρά μόνο για τους σκοπούς που αναφέρθηκαν και υπό τις προϋποθέσεις που τίθενται από την υπηρεσία που τα διαβιβάζει. Το επίπεδο προστασίας τους θα είναι ισοδύναμο εκείνου που προκύπτει από τις διατάξεις της οδηγίας 95/46/ΕΚ. Αφετέρου, τα κράτη μέλη δεν υποχρεούνται να παρέχουν πληροφορίες χαρακτηρισμένες ως εμπιστευτικές στο εθνικό τους δίκαιο.

Το διοικητικό συμβούλιο του Παρατηρητηρίου αποτελείται από μια ανεξάρτητη προσωπικότητα ενός κράτους μέλους που διορίζεται από αυτό, μια ανεξάρτητη προσωπικότητα που διορίζεται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, μια ανεξάρτητη προσωπικότητα που διορίζεται από το Συμβούλιο της Ευρώπης και έναν εκπρόσωπο της Επιτροπής. Εγκρίνει το ετήσιο πρόγραμμα δραστηριοτήτων, εκδίδει το σχέδιο προϋπολογισμού και τον τελικό ετήσιο προϋπολογισμό του Παρατηρητηρίου, εγκρίνει την ετήσια έκθεση σχετικά με το ρατσισμό και την ξενοφοβία στην Κοινότητα, την ετήσια έκθεση για τις δραστηριότητες του Παρατηρητηρίου, καθώς και τα συμπεράσματα και τις συστάσεις.

Το εκτελεστικό γραφείο, όργανο το οποίο ελέγχει τις εργασίες του Παρατηρητηρίου, αποτελείται από τον πρόεδρο του διοικητικού συμβουλίου, τον αντιπρόεδρό του και τρία, κατά μέγιστο, άλλα μέλη του συμβουλίου, μεταξύ των οποίων θα περιλαμβάνεται και η προσωπικότητα που έχει διοριστεί από το Συμβούλιο της Ευρώπης και ο εκπρόσωπος της Επιτροπής.

Το διοικητικό συμβούλιο, μετά από πρόταση της Επιτροπής, διορίζει διευθυντή αρμόδιο για την εκτέλεση των καθηκόντων του Παρατηρητηρίου, ο οποίος είναι και ο νόμιμος εκπρόσωπός του.

Στο προσωπικό του Παρατηρητηρίου εφαρμόζεται ο κανονισμός που ισχύει για τους μόνιμους και λοιπούς υπαλλήλους των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.

Ο προϋπολογισμός του Παρατηρητηρίου καλύπτεται από επιδότηση της Κοινότητας (κονδύλιο του προϋπολογισμού), πληρωμές που πραγματοποιούνται ως αμοιβή παρασχεθεισών υπηρεσιών, τις ενδεχόμενες οικονομικές συνεισφορές των οργανώσεων με τις οποίες συνεργάζεται το Παρατηρητήριο και κάθε εθελούσια συνεισφορά των κρατών μελών. Στο πλαίσιο της δραστηριότητάς του, το Παρατηρητήριο μπορεί να στηρίζει τα έξοδα λειτουργίας, τα διοικητικά έξοδα και τα έξοδα υποδομών, τις αμοιβές του προσωπικού και τις δαπάνες που αφορούν τις συμβάσεις οι οποίες συνάπτονται με τους φορείς ή οργανισμούς που αποτελούν μέρος του δικτύου RAXEN, καθώς και με τρίτους.

Κατά τη διάρκεια του τρίτου έτους μετά τη θέση σε ισχύ του παρόντος κανονισμού, η Επιτροπή διαβιβάζει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών έκθεση αξιολόγησης των δραστηριοτήτων του Παρατηρητηρίου, συνοδευόμενη, εφόσον χρειάζεται, από προτάσεις αποσκοπούσες στην προσαρμογή ή επέκταση των καθηκόντων του, ιδίως συναρτήσει της εξέλιξης των αρμοδιοτήτων της Κοινότητας στον τομέα του ρατσισμού και της ξενοφοβίας.

Ο κανονισμός αυτός καταργήθηκε την 1η Μαρτίου 2007 από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 168/2007 με τον οποίο δημιουργήθηκε ο Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών, σχετικά με τις δραστηριότητες του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου των Φαινομένων Ρατσισμού και Ξενοφοβίας, η οποία συνοδεύεται από προτάσεις για την ανασύνταξη του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1035/97 του Συμβουλίου [COM(2003) 483 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Η παρούσα ανακοίνωση λαμβάνει υπόψη τα πορίσματα της εξωτερικής αξιολόγησης του Παρατηρητηρίου η οποία διενεργήθηκε από το Centre for Strategy and Evaluation Services. Στόχος αυτής της εξωτερικής αξιολόγησης ήταν η παροχή μιας ανεξάρτητης άποψης σχετικά με την αποτελεσματικότητα του Παρατηρητηρίου, από τη σύστασή του ως το τέλος του 2001. Παρόλο που σημειώθηκε σημαντική πρόοδος από την άποψη της αντικειμενικότητας και της αξιοπιστίας των δεδομένων, απέχουμε ακόμα πολύ από την επίτευξη του στόχου της συγκρισιμότητας μεταξύ των καταστάσεων που επικρατούν στα διάφορα κράτη μέλη. Η παροχή εθνικών δεδομένων φαίνεται ανεπαρκής, πράγμα που δεν επιτρέπει τη συναγωγή συμπερασμάτων για την αποτελεσματικότητα διαφόρων πολιτικών και πρακτικών όσον αφορά την καταπολέμηση του ρατσισμού.

Οι αξιολογητές διαπίστωσαν την καταλληλότητα της δημοσιονομικής διαχείρισης και της διαχείρισης του προσωπικού. Από τη μεριά της, η Επιτροπή εκτιμά ότι η εξωτερική αξιολόγηση οδήγησε σε χρήσιμη εξέταση των επιδόσεων του Παρατηρητηρίου και ότι ένας ορισμένος αριθμός σημείων πρέπει ακόμα να εξεταστούν. Αναγνωρίζει ότι το Παρατηρητήριο επιτέλεσε σημαντική πρόοδο εκπληρώνοντας την υποχρέωσή του να έχει κατάλληλους ανθρώπινους πόρους και εγκαταστάσεις. Εντούτοις, θα έπρεπε να επικεντρωθεί περισσότερο στο ρόλο του ως οργάνου επιφορτισμένου με τη συγκέντρωση δεδομένων και να πραγματοποιήσει βελτιώσεις από την άποψη της ποιότητας και της αξίας.

Δεδομένου ότι η καταπολέμηση του ρατσισμού είναι αμοιβαία ευθύνη και ότι η επιτυχία του Παρατηρητηρίου όσον αφορά τη συγκρισιμότητα προϋποθέτει στενή συνεργασία με τις αρχές των κρατών μελών, η Επιτροπή προτείνει ανασύνταξη του κανονισμού. Το 2004, η Επιτροπή είχε αποσύρει την πρόταση ανασύνταξης του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1035/97 του Συμβουλίου.

Έκθεση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών, σχετικά με τις δραστηριότητες του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου των Φαινομένων Ρατσισμού και Ξενοφοβίας [COM(2000) 625 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Η Επιτροπή περιγράφει σε αυτή την έκθεση τις περιστάσεις υπό τις οποίες ιδρύθηκε το Παρατηρητήριο και το νομικό του πλαίσιο, περιγράφει λεπτομερώς ποιους πόρους διαθέτει όσον αφορά το προσωπικό και τον προϋπολογισμό που έχει τεθεί στη διάθεση του Παρατηρητηρίου και παρουσιάζει το πρόγραμμα δραστηριότητας καθώς επίσης και τα πρώτα επιτεύγματά του.

Απόφαση του Συμβουλίου της 21ης Δεκεμβρίου 1998 σχετικά με τη σύναψη συμφωνίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και του Συμβουλίου της Ευρώπης, με σκοπό την καθιέρωση, σύμφωνα με το άρθρο 7 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1035/97 της 2ας Ιουνίου 1997 για τη δημιουργία Παρατηρητηρίου των Φαινομένων Ρατσισμού και Ξενοφοβίας, στενής συνεργασίας μεταξύ του Παρατηρητηρίου και του Συμβουλίου της Ευρώπης [Επίσημη Εφημερίδα L 44, της 18.02.1999].

Το σχέδιο συμφωνίας προβλέπει καθιέρωση τακτικών επαφών μεταξύ του διευθυντή του Παρατηρητηρίου και της γενικής γραμματείας του Συμβουλίου της Ευρώπης, κυρίως της γραμματείας της ευρωπαϊκής επιτροπής κατά του ρατσισμού και της μισαλλοδοξίας (ECRI).

Το Παρατηρητήριο και η ECRI εξασφαλίζουν αμοιβαία διάθεση πληροφοριών και δεδομένων που συλλέγονται στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων τους, με εξαίρεση εκείνες που είναι εμπιστευτικές. Το Παρατηρητήριο και η ECRI εξασφαλίζουν επίσης αμοιβαία την ευρύτατη διάδοση των αποτελεσμάτων των αντίστοιχων εργασιών τους.

Εξάλλου, το Παρατηρητήριο και η ECRI πραγματοποιούν διαβουλεύσεις με σκοπό το συντονισμό των δραστηριοτήτων τους και τη συμπληρωματικότητα των προγραμμάτων εργασίας τους. Δύνανται επίσης να πραγματοποιούν κοινές ή/και συμπληρωματικές δραστηριότητες για θέματα κοινού ενδιαφέροντος.

Η εν λόγω συμφωνία υπογράφθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 1999.

Συμφωνία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και του Συμβουλίου της Ευρώπης, με σκοπό την καθιέρωση, σύμφωνα με το άρθρο 7 παράγραφος 3 του κανονισμού (EΚ) αριθ. 1035/97 του Συμβουλίου της 2ας Ιουνίου 1997 για την ίδρυση Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου των Φαινομένων Ρατσισμού και Ξενοφοβίας, στενής συνεργασίας μεταξύ του Παρατηρητηρίου και του Συμβουλίου της Ευρώπης [Επίσημη Εφημερίδα L 44 της 18.02.1999].

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 08.06.2007