Ύπατος Εκπρόσωπος της Ένωσης για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας

ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ:

Άρθρο 18 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση

Άρθρο 36 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΤΟΥ ΥΠΑΤΟΥ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΥ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ;

Ο Ύπατος Εκπρόσωπος της Ένωσης για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας (Ύπατος Εκπρόσωπος) είναι υπεύθυνος για τον συντονισμό και την εκτέλεση της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας (ΚΕΠΠΑ) της ΕΕ, καθώς και της κοινής πολιτικής ασφάλειας και άμυνας (ΚΠΑΑ). Ο Ύπατος Εκπρόσωπος είναι παράλληλα ένας από τους Αντιπροέδρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και, στο πλαίσιο αυτού του ρόλου, διασφαλίζει τη συνέπεια της συνολικής εξωτερικής δράσης της ΕΕ.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Διορισμός

• Ο Ύπατος Εκπρόσωπος διορίζεται για 5ετή θητεία από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο με ψήφο ειδικής πλειοψηφίας (με τη σύμφωνη γνώμη του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής). Ο διορισμός του Ύπατου Εκπροσώπου υπόκειται επίσης σε ψήφο συγκατάθεσης από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σύμφωνα με το άρθρο 17 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό συμβαίνει διότι ο Ύπατος Εκπρόσωπος είναι επίσης ένας από τους Αντιπροέδρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και για τον διορισμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο σύνολό της απαιτείται η συγκατάθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Αρμοδιότητες

• Ο Ύπατος Εκπρόσωπος συνεισφέρει στην ανάπτυξη της ΚΕΠΠΑ υποβάλλοντας προτάσεις στο Συμβούλιο της ΕΕ και στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
• Στη συνέχεια, ο Ύπατος Εκπρόσωπος μεριμνά για την εφαρμογή των αποφάσεων που εγκρίνονται.
• Ο Ύπατος Εκπρόσωπος, ως Αντιπρόεδρος της Επιτροπής, διασφαλίζει τη συνέπεια και την αποτελεσματικότητα της συνολικής εξωτερικής δράσης της ΕΕ στους τομείς της αναπτυξιακής βοήθειας, του εμπορίου, της ανθρωπιστικής βοήθειας και της αντιμετώπισης κρίσεων.
• Ο Ύπατος Εκπρόσωπος προεδρεύει των συναντήσεων των υπουργών εξωτερικών στο πλαίσιο του Συμβουλίου της ΕΕ.
• Επίσης, ο Ύπατος Εκπρόσωπος εκπροσωπεί την ΕΕ σε θέματα που σχετίζονται με την ΚΕΠΠΑ.
• Άλλα καθήκοντα περιλαμβάνουν τη διεύθυνση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας και του Ινστιτούτου Μελετών της ΕΕ για Θέματα Ασφάλειας.
• Ο Ύπατος Εκπρόσωπος θα πρέπει να διαβουλεύεται τακτικά και να λαμβάνει υπόψη τη γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με τις κύριες πτυχές και τις βασικές επιλογές της ΚΕΠΠΑ και της ΚΠΑΑ.

Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης

• Ο Ύπατος Εκπρόσωπος επικουρείται στην εκτέλεση των καθηκόντων του από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ). Η ΕΥΕΔ θεσπίστηκε με τη Συνθήκη της Λισαβόνας και βασίζεται στο άρθρο 27 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αποτελείται από υπαλλήλους της γενικής γραμματείας του Συμβουλίου και της Επιτροπής, καθώς και από προσωπικό αποσπασμένο από τις διπλωματικές υπηρεσίες των χωρών της ΕΕ.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Η θέση του Ύπατου Εκπροσώπου βασίζεται στα άρθρα 18 και 27 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Συνθήκη του Άμστερνταμ του 1999 δημιούργησε τη θέση, μολονότι οι αρμοδιότητες σε θέματα εξωτερικών πολιτικών επιμερίζονταν με τον Ευρωπαίο Επίτροπο αρμόδιο για τις εξωτερικές σχέσεις. Η Συνθήκη της Λισαβόνας του 2009 διεύρυνε τις αρμοδιότητες του Ύπατου Εκπροσώπου, αναθέτοντάς του την αντιπροεδρία της Επιτροπής προκειμένου να μπορεί να εκπροσωπεί καλύτερα την ΕΕ όσον αφορά τους στόχους εξωτερικής πολιτικής που έχει θέσει.

• Ύπατος Εκπρόσωπος / Αντιπρόεδρος (Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης)

ΒΑΣΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

Ενοποιημένη απόδοση της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση — Τίτλος III — Διατάξεις περί των θεσμικών οργάνων — Άρθρο 18 (ΕΕ C 202 της 7.6.2016, σ. 26-27)

Ενοποιημένη απόδοση της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση — Τίτλος V — Γενικές διατάξεις για την εξωτερική δράση της Ένωσης και ειδικές διατάξεις σχετικά με την κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας — Κεφάλαιο 2 - Ειδικές διατάξεις σχετικά με την κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας — Τμήμα 1 — Κοινές διατάξεις — Άρθρο 36 (ΕΕ C 202 της 7.6.2016, σ. 35-36)

τελευταία ενημέρωση 09.01.2020