Ο παρών κανονισμός εισάγει μια εις βάθος μεταρρύθμιση της κοινής οργάνωσης της αγοράς (ΚΟΑ) του οίνου. Στόχο έχει την εξασφάλιση της ανταγωνιστικότητας και της βιωσιμότητας του αμπελοοινικού τομέα. Τέθηκε σε ισχύ την 1η Αυγούστου 2008.

Κανονισμός (ΕΚ) αριθμ. 479/2008 του Συμβουλίου, της 29ης Απριλίου 2008, για την κοινή οργάνωση της αμπελοοινικής αγοράς, την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 1493/1999, (ΕΚ) αριθ. 1782/2003, (ΕΚ) αριθ. 1290/2005, (ΕΚ) αριθ. 3/2008 και την κατάργηση των κανονισμών (ΕΟΚ) αριθ. 2392/86 και (ΕΚ) αριθ. 1493/1999 [Βλέπε πράξεις τροποποίησης].

Η κοινή οργάνωση της αγοράς (ΚΟΑ), που καθιερώθηκε με τον παρόντα κανονισμό, καλύπτει τον τομέα του οίνου που θα ενσωματωθεί στην ενιαία ΚΟΑ των γεωργικών αγορών. Ο κανονισμός για την ΚΟΑ του οίνου αποσκοπεί κυρίως να θεσπίσει σαφείς και αποτελεσματικούς κανόνες, που θα επιτρέψουν την εξισορρόπηση της προσφοράς και της ζήτησης, και να προσανατολίσει τον τομέα προς μια βιώσιμη και ανταγωνιστική ανάπτυξη. Στόχος του είναι επίσης να διαφυλάξει τις καλύτερες παραδόσεις της ευρωπαϊκής αμπελοοινικής παραγωγής, να ενισχύσει τον τοπικό ιστό σε πολλές αγροτικές περιοχές και να εξασφαλίσει μια παραγωγή που σέβεται το περιβάλλον.

Τα κράτη μέλη μπορούν να λάβουν κοινοτικούς πόρους για τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων που αποσκοπούν στη στήριξη του αμπελοοινικού τομέα μέσω εθνικών προγραμμάτων στήριξης. Τα κράτη μέλη είχαν προθεσμία έως τις 30 Ιουνίου 2008 για να υποβάλουν στην Επιτροπή το σχέδιο του πενταετούς προγράμματος στήριξης που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων μια λεπτομερή περιγραφή των προτεινόμενων μέτρων, καθώς και στοιχεία για την αξιολόγηση και τον έλεγχο. Το σχέδιο μπορεί να λαμβάνει υπόψη περιφερειακές ιδιαιτερότητες.

Τα μέτρα που γίνονται αποδεκτά στα πλαίσια αυτών των προγραμμάτων στήριξης είναι τα ακόλουθα:

Τα κράτη μέλη μπορούν να χορηγήσουν μια συμπληρωματική εθνική ενίσχυση, πέραν της κοινοτικής ενίσχυσης, σύμφωνα με τους ισχύοντες κοινοτικούς κανόνες σε θέματα κρατικών ενισχύσεων, μόνο στα πλαίσια μέτρων προώθησης στις αγορές τρίτων χωρών, ασφάλειας συγκομιδής και επενδύσεων.

Ορισμένα ταμεία έχουν μεταφερθεί στον προϋπολογισμό των μέτρων αγροτικής ανάπτυξης και προορίζονται αυστηρά για τις αμπελουργικές περιοχές.

Τα κράτη μέλη καθορίζουν τις οινοποιήσιμες ποικιλίες αμπέλου που επιτρέπονται στα εδάφη τους για την αμπελοοινική παραγωγή, εφόσον αυτές οι ποικιλίες ανήκουν στο είδος Vitis vinifera ή προέρχονται από διασταύρωση μεταξύ του εν λόγω είδους και άλλων ειδών του γένους Vitis.

Οι ονομασίες των κατηγοριών αμπελοοινικών προϊόντων (οίνος *, αφρώδης οίνος *, ξίδι από οίνο *, κ.λπ.) είναι καθορισμένες και δεν μπορούν να χρησιμοποιούνται στην Κοινότητα για προϊόντα που δεν πληρούν τις απαιτούμενες προϋποθέσεις.

Από την 1η Αυγούστου 2009, η Επιτροπή, με τη βοήθεια των κρατών μελών που εκπροσωπούνται στα πλαίσια μιας κανονιστικής επιτροπής, αναλαμβάνει την έγκριση των οινολογικών πρακτικών * που γίνονται δεκτές στην Ευρωπαϊκή Ένωση, βασιζόμενη κυρίως στις πρακτικές που συνιστά ο Διεθνής Οργανισμός Αμπέλου και Οίνου (OIV). Τα κράτη μέλη μπορούν να επιβάλλουν πιο αυστηρούς περιορισμούς για τους οίνους που παράγονται εντός των εδαφών τους προκειμένου να διαφυλάξουν τα βασικά χαρακτηριστικά των οίνων με προστατευόμενη ονομασία προέλευσης ή με προστατευόμενη γεωγραφική ένδειξη, των αφρωδών οίνων και των οίνων λικέρ.

Οι κανόνες σχετικά με τις ονομασίες προέλευσης * , τις γεωγραφικές ενδείξεις * και τις παραδοσιακές ενδείξεις * θεσπίζονται από την 1η Αυγούστου 2009 για την προστασία των συμφερόντων των καταναλωτών και των παραγωγών και την προώθηση της παραγωγής προϊόντων ποιότητας.

Οι κανόνες επισήμανσης απλοποιούνται από την 1η Αυγούστου 2009. Η επισήμανση των οίνων χωρίς γεωγραφική ένδειξη ούτε ονομασία προέλευσης μπορεί να περιλαμβάνει την αναφορά της ποικιλίας αμπέλου και το έτος συγκομιδής.

Οι οργανώσεις παραγωγής και οι διεπαγγελματικές οργανώσεις μπορούν να αναγνωρίζονται από τα κράτη μέλη υπό ορισμένες προϋποθέσεις. Κοινός στόχος τους είναι η καλύτερη προσαρμογή της προσφοράς στη ζήτηση, προωθώντας ταυτόχρονα πρακτικές καλλιέργειας και τεχνικές παραγωγής που σέβονται το περιβάλλον.

Το εμπόριο με τις τρίτες χώρες μπορεί να υπόκειται στην προσκόμιση ενός πιστοποιητικού εισαγωγής ή εξαγωγής που εκδίδεται από τα κράτη μέλη προς κάθε ενδιαφερόμενο που υποβάλλει σχετική αίτηση, ανεξάρτητα από τον τόπο εγκατάστασής του στην Κοινότητα. Η έκδοση αυτών των πιστοποιητικών υπόκειται στη σύσταση εγγύησης που εξασφαλίζει ότι τα προϊόντα εισάγονται ή εξάγονται κατά τη διάρκεια της περιόδου ισχύος του πιστοποιητικού. Αυτά τα πιστοποιητικά ισχύουν σε όλη την Κοινότητα.

Πλην αντίθετων διατάξεων (για παράδειγμα οι πρόσθετοι δασμοί στα πλαίσια μέτρων διασφάλισης), στα αμπελοοινικά προϊόντα εφαρμόζονται οι δασμολογικοί συντελεστές του κοινού δασμολογίου· για τους χυμούς * και τα γλεύκη σταφυλιών *, η εφαρμογή του κοινού δασμολογίου εξαρτάται από την τιμή εισόδου.

Οι παράνομες φυτεύσεις που πραγματοποιήθηκαν μετά την 31η Αυγούστου 1998 πρέπει να εκριζώνονται με έξοδα των παραγωγών. Οι εκτάσεις που έχουν φυτευτεί με αμπέλια χωρίς δικαιώματα φύτευσης πριν από την 1η Σεπτεμβρίου 1009 πρέπει να διευθετούνται. Οι παραγωγοί διαθέτουν προθεσμία έως την 31η Δεκεμβρίου 2009 για να πραγματοποιήσουν αυτή τη διευθέτηση με την καταβολή τελών· πέραν αυτής της προθεσμίας, οι εν λόγω αμπελώνες πρέπει να εκριζώνονται με έξοδα των σχετικών παραγωγών. Τα σταφύλια και τα προϊόντα που προέρχονται από παράνομες φυτεύσεις μπορούν να κυκλοφορούν στην αγορά μόνο για σκοπούς απόσταξης, με αποκλειστικά έξοδα του παραγωγού. Τα αποσταγμένα προϊόντα χρησιμοποιούνται για την παραγωγή αλκοόλης με αποκτημένο αλκοολομετρικό τίτλο τουλάχιστον ίσο με 80% vol.

Η αρχή της απαγόρευσης φύτευσης αμπέλων με καταχωρημένες ποικιλίες όσο και με οινοποιήσιμες ποικιλίες αμπέλου παραμένει σε ισχύ έως την 31η Δεκεμβρίου 2015. Ωστόσο, τα κράτη μέλη μπορούν να αποφασίσουν να διατηρήσουν επί του εδάφους τους ή σε τμήματα του εδάφους τους την απαγόρευση το αργότερο έως την 31η Δεκεμβρίου 2018. Το σύστημα αποθεμάτων δικαιωμάτων συνεχίζει να ισχύει. Αυτό το σύστημα τροφοδοτείται από τα δικαιώματα αναφύτευσης που δεν χρησιμοποιήθηκαν εντός των καθορισμένων προθεσμιών: αυτά τα δικαιώματα μπορούν να παραχωρούνται στους νέους γεωργούς και, έναντι μιας χρηματικής αντιστάθμισης, στους άλλους παραγωγούς.

Τα δικαιώματα νέας φύτευσης χορηγούνται στους παραγωγούς από τα κράτη μέλη στα πλαίσια των μέτρων αναδασμού ή απαλλοτρίωσης, για πειραματικούς σκοπούς, για τη σύσταση μητρικών φυτειών εμβολιοληψίας ή για την οικογενειακή κατανάλωση.

Τα δικαιώματα αναφύτευσης χορηγούνται από τα κράτη μέλη στους παραγωγούς που έχουν προβεί ή έχουν δεσμευτεί να προβούν, εντός μιας προθεσμίας τριών αμπελοοινικών περιόδων, στην εκρίζωση μιας έκτασης που έχει φυτευτεί με αμπέλια. Κατά κανόνα, αυτά τα δικαιώματα αναφύτευσης ασκούνται στην εκμετάλλευση για την οποία χορηγήθηκαν. Κανένα δικαίωμα αναφύτευσης δεν χορηγείται σε εκτάσεις που έχουν λάβει πριμοδότηση εκρίζωσης.

Η πριμοδότηση εκρίζωσης ισχύει έως το τέλος της αμπελοοινικής περιόδου 2010/2011 για μέγιστη έκταση 175.000 εκταρίων. Το συγκεκριμένο ποσό της πριμοδότησης καθορίζεται από τα κράτη μέλη εντός των ορίων της κλίμακας που ορίζεται σε κοινοτικό επίπεδο. Τα κράτη μέλη μπορούν να παύουν την εκρίζωση εάν η εν λόγω έκταση ανέρχεται στο 8% της έκτασης που έχει φυτευτεί με αμπέλια ή στο 10% της έκτασης μιας συγκεκριμένης περιφέρειας. Η Επιτροπή μπορεί επίσης να διακόψει την εκρίζωση όταν η έκταση υπερβαίνει το 15% της συνολικής έκτασης της αμπελοκαλλιέργειας ενός κράτους μέλους ή όταν, σε δεδομένο έτος, η εκριζωθείσα έκταση υπερβαίνει το 6% αυτής της συνολικής έκτασης. Ένα κράτος μπορεί να αποκλείσει από το καθεστώς εκρίζωσης τις εκτάσεις που έχουν φυτευτεί με αμπέλια και βρίσκονται σε ορεινές ή απόκρημνες περιοχές, καθώς και σε περίπτωση δικαιολογημένου περιβαλλοντικού κινδύνου. Μπορεί να χορηγηθεί μια συμπληρωματική εθνική ενίσχυση. Δεν πρέπει να υπερβαίνει το 75% του ποσού της πριμοδότησης εκρίζωσης.

Τα προϊόντα στα οποία εφαρμόζεται ο παρών κανονισμός μπορούν να κυκλοφορούν στην αγορά της Κοινότητας μόνο εφόσον συνοδεύονται από έγγραφο που έχει ελεγχθεί από τη διοίκηση.

Τα κράτη μέλη ορίζουν μία ή περισσότερες αρχές ως αρμόδιες για τον έλεγχο της τήρησης των κοινοτικών διατάξεων στον αμπελοοινικό τομέα.

Μετά την υιοθέτηση της ενιαίας ΚΟΑ των αγροτικών προϊόντων, η επιτροπή διαχείρισης της κοινής οργάνωσης των γεωργικών αγορών επικουρεί την Επιτροπή.

Ο παρών κανονισμός έπεται μιας διαδικασίας αξιολόγησης και διαβούλευσης που στόχο είχε τον καλύτερο προσδιορισμό και τον καλύτερο εντοπισμό των αναγκών του αμπελοοινικού τομέα. Επίσης, καταρτίστηκε σε συνέχεια της ανακοίνωσης της 22ας Ιουνίου 2006 με τίτλο «Προς έναν αειφόρο ευρωπαϊκό κλάδο του οίνου» στην οποία αναφέρονται ορισμένες δυνατότητες μεταρρύθμισης του τομέα του οίνου.

Όροι-κλειδιά της πράξης

Οίνος: προϊόν που παράγεται αποκλειστικά με την πλήρη ή μερική αλκοολική ζύμωση νωπών σταφυλιών, είτε αυτά έχουν υποστεί έκθλιψη είτε όχι, ή γλεύκους σταφυλιών.
Αφρώδης οίνος: προϊόν που παράγεται με πρώτη ή δεύτερη αλκοολική ζύμωση (νωπών σταφυλιών, γλεύκους σταφυλιών, οίνου) και, κατά την εκπωμάτιση του δοχείου, εκλύει διοξείδιο του άνθρακα προερχόμενο αποκλειστικά από τη ζύμωση.
Ξίδι από οίνο: το ξίδι που παράγεται αποκλειστικά με οξική ζύμωση οίνου, με ολική οξύτητα τουλάχιστον 60 γραμμάρια ανά λίτρο, εκφραζόμενη σε οξικό οξύ.
Οινολογικές πρακτικές: μόνο οι οινολογικές πρακτικές που επιτρέπονται από την κοινοτική νομοθεσία, όπως προβλέπονται στο παράρτημα V (εμπλουτισμός, αύξηση της οξύτητας και μείωση της οξύτητας) ή αποφασίζονται σύμφωνα με τα άρθρα 28 και 29, χρησιμοποιούνται για την παραγωγή και τη φύλαξη στην Κοινότητα προϊόντων που εμπίπτουν στον παρόντα κανονισμό.
Ονομασία προέλευσης: η ονομασία μιας περιοχής, μιας συγκεκριμένης τοποθεσίας ή, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, μιας χώρας, η οποία χρησιμοποιείται για να περιγράψει προϊόν, η ποιότητα και τα χαρακτηριστικά του οποίου οφείλονται κυρίως ή αποκλειστικά στο ιδιαίτερο γεωγραφικό περιβάλλον και στους σχετικούς φυσικούς και ανθρώπινους παράγοντες. Το προϊόν παράγεται αποκλειστικά από σταφύλια που προέρχονται από τη συγκεκριμένη γεωγραφική ζώνη και από ποικιλίες αμπέλου που ανήκουν στο είδος Vitis vinifera
Γεωγραφική ένδειξη: μια ένδειξη που αναφέρεται σε μία περιοχή, μία συγκεκριμένη τοποθεσία ή, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, μία χώρα, η οποία χρησιμοποιείται για να περιγράψει ένα προϊόν που έχει συγκεκριμένη ποιότητα, φήμη ή άλλα χαρακτηριστικά που οφείλονται στην εν λόγω γεωγραφική προέλευσή του. Το προϊόν παράγεται από σταφύλια, το 85 % των οποίων προέρχεται αποκλειστικά από τη γεωγραφική αυτή ζώνη και από ποικιλίες αμπέλου του είδους Vitis vinifera Vitis
Παραδοσιακή ένδειξη: μια ένδειξη που χρησιμοποιείται παραδοσιακά σε ένα κράτος μέλος για να δηλώσει ότι το προϊόν έχει προστατευόμενη ονομασία προέλευσης ή προστατευόμενη γεωγραφική ένδειξη βάσει της νομοθεσίας της Κοινότητας ή του κράτους μέλους· ή για να δηλώσει τη μέθοδο παραγωγής ή παλαίωσης ή την ποιότητα, το χρώμα, την τοποθεσία ή ένα ιδιαίτερο γεγονός που συνδέεται με την ιστορία του προϊόντος με προστατευόμενη ονομασία προέλευσης ή προστατευόμενη γεωγραφική ένδειξη.
Χυμός σταφυλιών: υγρό προϊόν, αζύμωτο αλλά ζυμώσιμο, που παράγεται με κατάλληλη κατεργασία, η οποία το καθιστά κατάλληλο για κατανάλωση ως έχει, από νωπά σταφύλια ή από γλεύκος σταφυλιών ή με ανασύσταση. Στην τελευταία περίπτωση, το προϊόν παράγεται από συμπυκνωμένο γλεύκος σταφυλιών ή συμπυκνωμένο χυμό σταφυλιών. Ο χυμός σταφυλιών επιτρέπεται να έχει αποκτημένο αλκοολικό τίτλο που δεν υπερβαίνει το 1 % vol.
Γλεύκος σταφυλιών: το υγρό προϊόν που παράγεται φυσικά ή με φυσικές διεργασίες από νωπά σταφύλια. Το γλεύκος σταφυλιών επιτρέπεται να έχει αποκτημένο αλκοολικό τίτλο που δεν υπερβαίνει το 1 % vol.

Παραπομπες

Πράξη	Έναρξη ισχύος	Προθεσμία για μεταφορά στο εθνικό δίκαιο των κρατών μελών	Επίσημη εφημερίδα
Κανονισμός (ΕΚ) αριθμ. 479/2008	1.8.2008	-	ΕΕ L 148 της 6.6.2008

Πράξη (-εις) τροποποίησης	Έναρξη ισχύος	Προθεσμία για μεταφορά στο εθνικό δίκαιο των κρατών μελών	Επίσημη εφημερίδα
Κανονισμός (ΕΚ) αριθμ. 1246/2008	16.12.2008	-	ΕΕ L 335 της 13.12.2008
Κανονισμός (ΕΚ) αριθμ. 72/2008	7.2.2009	-	ΕΕ L 30 της 31.1.2009

Οι μεταγενέστερες τροποποιήσεις και διορθώσεις του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 479/2008 ενσωματώθηκαν στο βασικό κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη έκδοση (pdf) έχει μόνον αξία τεκμηρίωσης.

ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΩΝ

Παράρτημα ΙΙ – Προϋπολογισμός για προγράμματα στήριξηςΚανονισμός (ΕΚ) αριθμ. 1246/2008 [ΕΕ L 335 της 13.12.2008].

Παράρτημα ΙΙΙ – Κατανομή του προϋπολογισμού για την αγροτική ανάπτυξηΚανονισμός (ΕΚ) αριθμ. 1246/2008 [ΕΕ L 335 της 13.12.2008].

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 607/2009 της Επιτροπής της 14ης Ιουλίου 2009 για τον καθορισμό ορισμένων λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του κανονισμού (EK) αριθ. 479/2008 του Συμβουλίου όσον αφορά τις προστατευόμενες ονομασίες προέλευσης και τις προστατευόμενες γεωγραφικές ενδείξεις, τις παραδοσιακές ενδείξεις, την επισήμανση και την παρουσίαση ορισμένων προϊόντων του αμπελοοινικού τομέα [Επίσημη Εφημερίδα L 193 της 24.7.2009].

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 606/2009 της Επιτροπής της 10 Ιουλίου 2009 για καθορισμό ορισμένων λεπτομερειών εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 479/2008 όσον αφορά τις κατηγορίες αμπελοοινικών προϊόντων, τις οινολογικές πρακτικές και τους περιορισμούς στους οποίους υπόκεινται [Επίσημη Εφημερίδα L 193 της 24.7.2009].

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 436/2009 της Επιτροπής, της 26ης Μαΐου 2009 , για τις λεπτομέρειες εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 479/2008 του Συμβουλίου, όσον αφορά το αμπελουργικό μητρώο, τις υποχρεωτικές δηλώσεις και τη συγκέντρωση στοιχείων για την παρακολούθηση της αγοράς, τα συνοδευτικά έγγραφα μεταφοράς των προϊόντων και τα βιβλία που πρέπει να τηρούνται στον αμπελοοινικό τομέα [Επίσημη Εφημερίδα L 128 της 27.5.2009].

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 555/2008 της Επιτροπής, της 27ης Ιουνίου 2008, για τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 479/2008 του Συμβουλίου για την κοινή οργάνωση της αμπελοοινικής αγοράς όσον αφορά τα προγράμματα στήριξης, τις συναλλαγές με τρίτες χώρες, το δυναμικό παραγωγής και τους ελέγχους στον αμπελοοινικό τομέα [Επίσημη εφημερίδα L 170 της 30.6.2008].Βλέπε ενοποιημένη έκδοση (pdf)

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1123/2008 της Επιτροπής, της 12ης Νοεμβρίου 2008 , για τον καθορισμό ενιαίου ποσοστού αποδοχής των ποσών που κοινοποιούν τα κράτη μέλη στην Επιτροπή όσον αφορά τις αιτήσεις για την πριμοδότηση εκρίζωσης [Επίσημη Εφημερίδα L 303 της 14.11.2008].

See also