Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Συνεργασία στον Τομέα της Επιβολής του Νόμου (Ευρωπόλ)
ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ:
Κανονισμός (EΕ) 2016/794 για τον Οργανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Συνεργασία στον Τομέα της Επιβολής του Νόμου (Ευρωπόλ)
ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ;
ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ
Στόχοι
Οι στόχοι της Ευρωπόλ είναι να στηρίζει και να ενισχύει:
- Τη δράση των αρχών επιβολής του νόμου στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ)·
- την αμοιβαία συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών για την πρόληψη και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, του σοβαρού εγκλήματος που επηρεάζει δύο ή περισσότερα κράτη μέλη και των μορφών εγκλήματος που επηρεάζουν κάποιο κοινό συμφέρον που καλύπτεται από την πολιτική της ΕΕ.
Καθήκοντα
Ο κανονισμός καθορίζει μια σειρά ειδικών καθηκόντων για την επίτευξη των εν λόγω στόχων, συμπεριλαμβανομένων των εξής:
- συλλογή, αποθήκευση, επεξεργασία, ανάλυση και ανταλλαγή πληροφοριών, συμπεριλαμβανομένων στοιχείων για την εγκληματικότητα·
- κοινοποίηση στα κράτη μέλη, μέσω των εθνικών μονάδων της Ευρωπόλ, πληροφοριών και διασυνδέσεων μεταξύ αξιόποινων πράξεων που τις αφορούν·
- συντονισμός, οργάνωση και υλοποίηση ερευνητικών και επιχειρησιακών δράσεων για τη στήριξη και την ενίσχυση των δράσεων των αρχών των κρατών μελών της ΕΕ·
- εκπόνηση αξιολογήσεων απειλών, στρατηγικών και επιχειρησιακών αναλύσεων και γενικών εκθέσεων προόδου των εργασιών·
- συμμετοχή σε κοινές ομάδες έρευνας·
- ανάπτυξη κέντρων εμπειρογνωσίας στην ΕΕ για την καταπολέμηση ορισμένων μορφών εγκλήματος, όπως για παράδειγμα το Ευρωπαϊκό Κέντρο για τα Εγκλήματα στον Κυβερνοχώρο·
- στήριξη των δράσεων των κρατών μελών της ΕΕ για την καταπολέμηση μορφών εγκληματικότητας που διευκολύνονται, προωθούνται ή διαπράττονται με χρήση του διαδικτύου.
Έλεγχος
Οι αρμοδιότητες της Ευρωπόλ συνοδεύονται από εγγυήσεις για την προστασία των δεδομένων, δημοκρατική εποπτεία και μηχανισμούς λογοδοσίας, ώστε να διασφαλίζεται ότι οι δραστηριότητες και τα καθήκοντα του οργανισμού εκτελούνται σε πλήρη συμμόρφωση με τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις ελευθερίες, όπως κατοχυρώνονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων.
- Ο Ευρωπαίος Επόπτης Προστασίας Δεδομένων (ΕΕΠΔ) εποπτεύει την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα της Ευρωπόλ και θα οριστεί μια σαφής διαδικασία για την υποβολή αιτημάτων από τους πολίτες βάσει του δικαίου της ΕΕ.
- Το έργο της Ευρωπόλ επιβλέπεται από Μεικτή Κοινοβουλευτική Ομάδα Ελέγχου, με μέλη τόσο από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσο και από τα εθνικά κοινοβούλια.
Τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 2022/991
Η τροποποίηση του κανονισμού:
- ενισχύει την επιχειρησιακή ικανότητα της Ευρωπόλ για συνεργασία με ιδιωτικούς φορείς (κανόνες για την ανταλλαγή δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα με ιδιώτες και την ανάλυση των δεδομένων αυτών)·
- επιτρέπει στην Ευρωπόλ να κοινοποιεί δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα σε ορισμένους ιδιωτικούς φορείς με σκοπό να αποτρέψει τη διάδοση:
- διαδικτυακού περιεχομένου που σχετίζεται με την τρομοκρατία ή τον βίαιο εξτρεμισμό σε καταστάσεις κρίσης, και
- διαδικτυακό υλικό σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών·
- θεσπίζει κανόνες για την ανάλυση μεγάλων δεδομένων (σύνολα δεδομένων που είναι πολύ μεγάλα ή πολύπλοκα για να μπορούν να επεξεργαστούν από το παραδοσιακό λογισμικό εφαρμογών επεξεργασίας δεδομένων) σύμφωνα με τις επιχειρησιακές ανάγκες της Ευρωπόλ και σε συμμόρφωση με τα θεμελιώδη δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένης μιας νέας νομικής βάσης για την επεξεργασία μεγάλων δεδομένων από την Ευρωπόλ προς υποστήριξη μιας διεξαγόμενης ποινικής έρευνας·
- ενισχύει την εξωτερική εποπτεία της Ευρωπόλ από τον ΕΕΠΔ και την εσωτερική εποπτεία της Ευρωπόλ από τη λειτουργία προστασίας δεδομένων της και θεσπίζει τον νέο ρόλο του υπευθύνου θεμελιωδών δικαιωμάτων·
- παρέχει στην Ευρωπόλ νέες αρμοδιότητες με σκοπό:
- να προτείνει την έναρξη ποινικής έρευνας σε κράτος μέλος για εγκλήματα που θίγουν κοινό συμφέρον και καλύπτονται από πολιτική της ΕΕ, χωρίς να απαιτείται διασυνοριακή διάσταση του συγκεκριμένου εγκλήματος —ωστόσο, το εν λόγω κράτος μέλος δεν υποχρεούται να ενημερώσει την Ευρωπόλ εάν αποφασίσει να μην υιοθετήσει την πρόταση,
- να προτείνει στα κράτη μέλη να καταχωρίζουν προειδοποιήσεις πληροφοριών στο σύστημα πληροφοριών Σένγκεν·
- ενισχύει τη συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO) με την εφαρμογή ενός συστήματος επιτυχούς/μη επιτυχούς αναζήτησης (hit/no hit) που επιτρέπει στην EPPO να έχει έμμεση πρόσβαση σε δεδομένα της Ευρωπόλ σχετικά με αδικήματα που εμπίπτουν στην εντολή της EPPO,
- σε σχέση με την έρευνα και την καινοτομία, θεσπίζει κανόνες για τη χρήση αναδυόμενων τεχνολογιών, τη διερεύνηση νέων προσεγγίσεων και την ανάπτυξη κοινών τεχνολογικών λύσεων,μεταξύ άλλων όσον αφορά την ανάπτυξη, την κατάρτιση, τη δοκιμή και την επικύρωση αλγορίθμων·
- σε σχέση με το πλαίσιο προστασίας δεδομένων που εφαρμόζεται στην Ευρωπόλ, ενσωματώνει στον κανονισμό τους σχετικούς κανόνες του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1725 (βλέπε σύνοψη) για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας επιχειρησιακών δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα·
- αυξάνει την κοινοβουλευτική εποπτεία και λογοδοσία με τη συμμετοχή, ως παρατηρητών, δύο μελών της Μεικτής Κοινοβουλευτικής Ομάδας Ελέγχου στις συνεδριάσεις του διοικητικού συμβουλίου της Ευρωπόλ για τη συζήτηση μη λειτουργικών θεμάτων και ενισχύει τις υποχρεώσεις υποβολής εκθέσεων της Ευρωπόλ·
- παρέχει στην Ευρωπόλ τη δυνατότητα να διαβιβάζει δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα σε τρίτες χώρες σε συγκεκριμένες και δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις και εφόσον υπάρχουν οι κατάλληλες εγγυήσεις.
Νομική προσφυγή του ΕΕΠΔ, Σεπτέμβριος 2022
Τον Σεπτέμβριο του 2022, ο ΕΕΠΔ ζήτησε από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης να ακυρώσει τα άρθρα 74α και 74β του κανονισμού Ευρωπόλ [κανονισμός (ΕΕ) 2016/794, όπως τροποποιήθηκε πρόσφατα από τον κανονισμό (ΕΕ) 2022/991], τα οποία διευκρινίζουν ότι οι νέοι κανόνες που έθεσαν οι συννομοθέτες για την επεξεργασία μαζικών δεδομένων ισχύουν για όλα τα δεδομένα που κατείχε νομίμως η Ευρωπόλ κατά τη στιγμή της εφαρμογής της τροποποίησης του κανονισμού (δηλαδή στις 28 Ιουνίου 2022).
Τα εν λόγω άρθρα παραμένουν σε ισχύ μέχρι να εκδοθεί απόφαση από το Δικαστήριο.
Κατάργηση
Ο κανονισμός καταργεί και αντικαθιστά την προηγούμενη απόφαση της Ευρωπόλ, την απόφαση 2009/371/ΔΕΥ.
ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Ο ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ;
Ο κανονισμός εφαρμόζεται από την 1η Μαΐου 2017 εκτός από ορισμένα άρθρα που τέθηκαν σε ισχύ στις 13 Ιουνίου 2016:
- νομικές συμφωνίες και συμβάσεις που έχουν συναφθεί βάσει της απόφασης 2009/371/ΕΕ - άρθρο 71,
- μεταβατικές ρυθμίσεις που αφορούν το διοικητικό συμβούλιο) — άρθρο 72 και
- μεταβατικές ρυθμίσεις που αφορούν το προσωπικό — άρθρο 73.
Οι αλλαγές που θεσπίστηκαν με την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 2022/991 εφαρμόζονται από τις 28 Ιουνίου 2022.
ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
Για περισσότερες πληροφορίες δείτε:
ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Κανονισμός (ΕΕ) 2016/794 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Μαΐου 2016, για τον Οργανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Συνεργασία στον Τομέα της Επιβολής του Νόμου (Ευρωπόλ) και την αντικατάσταση και κατάργηση των αποφάσεων του Συμβουλίου 2009/371/ΔΕΥ, 2009/934/ΔΕΥ, 2009/935/ΔΕΥ, 2009/936/ΔΕΥ και 2009/968/ΔΕΥ (ΕΕ L 135 της 24.5.2016, σ. 53-114).
Οι διαδοχικές τροποποιήσεις του κανονισμού (ΕΕ) 2016/794 έχουν ενσωματωθεί στο αρχικό κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη απόδοση αποτελεί απλώς εργαλείο τεκμηρίωσης.
ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ
Κανονισμός (ΕΕ) 2018/1725 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Οκτωβρίου 2018, για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από τα θεσμικά και λοιπά όργανα και τους οργανισμούς της Ένωσης και την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών, και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 45/2001 και της απόφασης αριθ. 1247/2002/ΕΚ (ΕΕ L 295 της 21.11.2018, σ. 39-98).
Κανονισμός (ΕΕ) 2017/1939 του Συμβουλίου, της 12ης Οκτωβρίου 2017, σχετικά με την εφαρμογή ενισχυμένης συνεργασίας για τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (««Ευρωπαϊκή Εισαγγελία»») (ΕΕ L 283 της 31.10.2017, σ. 1-71).
Βλέπε την ενοποιημένη απόδοση.
Απόφαση πλαίσιο 2002/465/ΔΕΥ του Συμβουλίου, της 13ης Ιουνίου 2002, σχετικά με τις κοινές ομάδες έρευνας (ΕΕ L 162 της 20.6.2002, σ. 1-3).
τελευταία ενημέρωση 18.01.2023