ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Βρυξέλλες, 28.10.2015

COM(2015) 550 final

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Αναβάθμιση της ενιαίας αγοράς: περισσότερες ευκαιρίες για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις

{SWD(2015) 202 final}
{SWD(2015) 203 final}

1.    Αναβάθμιση της ενιαίας αγοράς

Η ενιαία αγορά είναι ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα της Ευρώπης. Κατά τα τελευταία 50 χρόνια, διαμόρφωσε νέες ευκαιρίες και οικονομίες κλίμακας για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, οι οποίες ενίσχυσαν την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας· επιπλέον, δημιούργησε θέσεις εργασίας, προσέφερε στους καταναλωτές μεγαλύτερο εύρος επιλογών σε χαμηλότερες τιμές και έδωσε τη δυνατότητα στους πολίτες να ζουν, να σπουδάζουν και να εργάζονται όπου επιθυμούν. Η ενιαία αγορά συνέβαλε τόσο στην αποτελεσματικότερη ενσωμάτωση των επιχειρήσεων της ΕΕ στις διεθνείς αλυσίδες αξίας όσο και στην ενίσχυση της παγκόσμιας ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών εταιρειών.

Ωστόσο, η ΕΕ και η ενιαία αγορά πρέπει να προσαρμοστούν σ’ ένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με οικονομικές και κοινωνικές προκλήσεις. Η οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση έβαλε σε δοκιμασία τις οικονομίες μας και προκάλεσε τεράστιες κοινωνικές δαπάνες. Η ανεργία παραμένει πεισματικά σε υψηλά επίπεδα σ’ ολόκληρη την Ευρώπη και ιδίως στους νέους, οι οποίοι θα πρέπει να δίνουν παλμό στην ευρωπαϊκή ζωτικότητα. Τα χαμηλά επίπεδα ανάπτυξης έχουν επηρεάσει την εμπιστοσύνη των πολιτών στην Ευρώπη. Τα ανεπαρκή επίπεδα επενδύσεων και τα εμπόδια στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών αποτελούν τροχοπέδη για την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας. Οι επιχειρήσεις αισθάνονται συχνά ότι ασφυκτιούν λόγω των παρωχημένων και υπερβολικά επαχθών κανονιστικών ρυθμίσεων και ότι δεν καταφέρνουν να βρουν τις πληροφορίες που χρειάζονται.

Την ίδια στιγμή, η καινοτομία και οι παγκόσμιες αλυσίδες αξίας δημιουργούν σημαντικές νέες ευκαιρίες. Οι ψηφιακές τεχνολογίες μετασχηματίζουν πολλούς κλάδους της βιομηχανίας, γεγονός που αυξάνει την αποδοτικότητα της παραγωγής και διαμορφώνει νέα και καινοτόμα επιχειρηματικά μοντέλα. Οι τομείς της μεταποίησης και των υπηρεσιών γίνονται ολοένα και πιο αλληλένδετοι, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται έξυπνες και καθαρές επιχειρηματικές προσφορές, οι οποίες παρέχουν μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία στους καταναλωτές. Η καινοτομία, όμως, συνιστά επίσης πρόκληση για τα παραδοσιακά επιχειρηματικά μοντέλα και τις καθιερωμένες σχέσεις μεταξύ των καταναλωτών και των υπευθύνων των επιχειρήσεων.

1.1.Βαθύτερη και δικαιότερη ενιαία αγορά

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή που ανέλαβε καθήκοντα τον Νοεμβρίου 2014 ανταποκρίνεται σ’ αυτές τις προκλήσεις. Έχει θέσει ως απόλυτη προτεραιότητά της την αύξηση των θέσεων εργασίας, της ανάπτυξης και των επενδύσεων, και επιδιώκει την επίτευξη αυτού του στόχου με την εμβάθυνση της ενιαίας αγοράς μεταξύ κλάδων δραστηριοτήτων και τομέων πολιτικής.

Σε διάστημα ενός μήνα από την ανάληψη των καθηκόντων της, έθεσε σε εφαρμογή το επενδυτικό σχέδιο για την Ευρώπη και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων. Το σχέδιο υλοποιείται ήδη, έχοντας αρχίσει να ανακόπτει την πτωτική πορεία των επενδύσεων και προωθώντας την οικονομική ανάκαμψη. Ένας από τους στόχους του σχεδίου είναι να διαμορφωθεί καλύτερο επιχειρηματικό περιβάλλον για επενδύσεις, με την παροχή μεγαλύτερης κανονιστικής προβλεψιμότητας και την περαιτέρω ενίσχυση της ενιαίας αγοράς.

Τον Φεβρουάριο του 2015 η Επιτροπή, κινούμενη προς την ίδια κατεύθυνση, παρουσίασε την Ευρωπαϊκή Ενεργειακή Ένωση, στόχος της οποίας είναι, αφενός, να εξασφαλιστεί ότι οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις θα έχουν πρόσβαση σε ασφαλή, οικονομικά προσιτή και φιλική προς το περιβάλλον ενέργεια και, αφετέρου, να υλοποιηθεί η εσωτερική αγορά ενέργειας σ’ ολόκληρη την ΕΕ.

Τον Μάιο η Επιτροπή παρουσίασε τη στρατηγική για την ψηφιακή ενιαία αγορά, η οποία αποβλέπει στην αντιμετώπιση των προκλήσεων της ψηφιακής οικονομίας. Η συνδεδεμένη ψηφιακή ενιαία αγορά θα βελτιώσει την πρόσβαση των καταναλωτών και των επιχειρήσεων σε διαδικτυακά αγαθά και υπηρεσίες, ενώ παράλληλα θα διαμορφώσει τις κατάλληλες συνθήκες για την άνθηση των δικτύων και τη μεγιστοποίηση του αναπτυξιακού δυναμικού της ψηφιακής οικονομίας της Ευρώπης.

Επιπλέον, τον περασμένο μήνα εγκαινιάστηκε το σχέδιο δράσης για την οικοδόμηση της Ένωσης Κεφαλαιαγορών. Το σχέδιο δράσης αναμένεται ότι θα μειώσει τις δαπάνες δανεισμού, θα βελτιώσει τη χρηματοδότηση εκκίνησης και θα διευρύνει τη βάση επενδυτών. Αυτό θα διευκολύνει τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις να αποκτήσουν πρόσβαση στη χρηματοδότηση που χρειάζονται για τον εκσυγχρονισμό και την επέκτασή τους, αφού θα υπάρχει σύνδεση των επενδυτών με όσους χρειάζονται χρηματοδότηση. Η Ένωση Κεφαλαιαγορών θα κάνει το χρηματοοικονομικό σύστημα πιο σταθερό και θα αυξήσει τον ανταγωνισμό.

Χρειαζόμαστε μια Ευρώπη που να είναι ανοικτή στον κόσμο και έναν κόσμο που να είναι ανοικτός στην Ευρώπη. Η Επιτροπή, όπως επισήμανε στην ανακοίνωσή της σχετικά με τη στρατηγική «Εμπόριο για όλους» που εκδόθηκε στις αρχές του τρέχοντος μηνός, επανασχεδίασε την εμπορική και επενδυτική πολιτική της για να την καταστήσει πιο αποτελεσματική και πιο διαφανή, ευθυγραμμίζοντάς την με τις ευρωπαϊκές αξίες μας. Καταβάλλει εργώδεις προσπάθειες για να εξασφαλίσει μεγαλεπίβολα, δίκαια και απτά αποτελέσματα στο πλαίσιο της διατλαντικής εταιρικής σχέσης εμπορίου και επενδύσεων.

Η σχεδιαζόμενη δέσμη μέτρων για την κυκλική οικονομία θα παρέχει νέα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα για την Ευρώπη. Στόχος της θα είναι να εξασφαλίζει τη διατήρηση πολύτιμων φυσικών πόρων, ενώ παράλληλα θα τονώνει την ανταγωνιστικότητα, την καινοτομία και τη δημιουργία θέσεων εργασίας στους τομείς του σχεδιασμού, της κατασκευής, της χρήσης, της επισκευής και της ανακύκλωσης προϊόντων, καθώς και στον τομέα της διαχείρισης αποβλήτων.

Για να εξασφαλιστεί μια δικαιότερη ενιαία αγορά, η ΕΕ πρέπει επίσης να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στις ανησυχίες των πολιτών και των επιχειρήσεων, οι οποίοι πρέπει να νιώθουν σίγουροι ότι η ενιαία αγορά τους προστατεύει και ενισχύει τη θέση τους.

Οι πολίτες πρέπει να έχουν τη βεβαιότητα ότι τα δικαιώματά τους ως εργαζομένων δεν περιστέλλονται. Η επικείμενη δέσμη μέτρων για την κινητικότητα των εργαζομένων, προκειμένου να κατευνάσει αυτές τις ανησυχίες, θα στηρίξει την κινητικότητα του εργατικού δυναμικού με τον καλύτερο συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης και τη στοχευμένη αναθεώρηση της οδηγίας για την απόσπαση των εργαζομένων.

Οι πολίτες και οι επιχειρήσεις έχουν ανάγκη να ξέρουν ότι και ο τομέας της φορολογίας διέπεται από δικαιοσύνη. Είναι εξαιρετικά σημαντικό οι εταιρείες που επωφελούνται από την ενιαία αγορά να μην είναι πλέον σε θέση να εκμεταλλεύονται τις διαφορές και τα κενά των εθνικών φορολογικών συστημάτων. Η Επιτροπή ολοκληρώνει εμπεριστατωμένη έρευνα σχετικά με τις φορολογικές συμφωνίες τύπου «tax ruling» σε ορισμένα κράτη μέλη και καταβάλλει προσπάθειες για να εξασφαλιστεί η ταχεία εφαρμογή της σχετικής οδηγίας που εκδόθηκε πρόσφατα. Με το πρόσφατο σχέδιο δράσης για δίκαιη και αποτελεσματική φορολόγηση των εταιρειών, η Επιτροπή εφάρμοσε ένα φιλόδοξο πρόγραμμα, στο πλαίσιο του οποίου διασφαλίζεται ότι οι φόροι θα καταβάλλονται εκεί όπου πραγματοποιούνται τα κέρδη.

Τέλος, η Επιτροπή προωθεί μια σειρά τομεακών πρωτοβουλιών που είναι σημαντικές για την ενιαία αγορά. Για παράδειγμα, τα περαιτέρω μέτρα με σκοπό τη βελτίωση της ενιαίας αγοράς όσον αφορά τις οδικές μεταφορές θα οδηγήσει σε καλύτερες και ανταγωνιστικότερες υπηρεσίες μεταφοράς. Η Επιτροπή θα εξετάσει ειδικότερα τον τρόπο με τον οποίο οι κανόνες για την πρόσβαση στην αγορά εμπορευματικών μεταφορών μπορούν να απλουστευθούν και να γίνουν ευκολότερα εκτελεστοί. Θα διερευνήσει τρόπους που θα εξασφαλίζουν ισότιμο ανταγωνισμό στον τομέα των υπηρεσιών εσωτερικών επιβατικών μεταφορών και μεγαλύτερο ανταγωνισμό στην ενοικίαση βαρέων φορτηγών οχημάτων, καθώς και τρόπους που θα ενισχύουν την επιβολή των ισχυόντων κανόνων στον συγκεκριμένο τομέα και θα εγγυώνται κατάλληλες συνθήκες εργασίας και ισότιμο ανταγωνισμό.

Η Επιτροπή, μέσα από την υποστήριξη όλων αυτών των ενεργειών, σηματοδότησε μια νέα αρχή για τη βελτίωση της νομοθεσίας. Με το βλέμμα στραμμένο στις πραγματικές προτεραιότητες της Ευρώπης, καταρτίζουμε καλύτερους κανόνες για καλύτερα αποτελέσματα. Σε πολλές περιπτώσεις, μία δέσμη κανόνων της ΕΕ αντικαθιστά ένα συνονθύλευμα 28 διαφορετικών εθνικών κανόνων, διευκολύνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τη ζωή των πολιτών και των επιχειρήσεων, απλουστεύοντας το νομικό πλαίσιο, μειώνοντας τον κανονιστικό φόρτο σε ολόκληρη την ενιαία αγορά και αυξάνοντας την κανονιστική προβλεψιμότητα.

1.2.Ευκαιρίες, εκσυγχρονισμός και αποτελέσματα: οι βάσεις της νέας στρατηγικής για την ενιαία αγορά

Τα μέτρα αυτά πρέπει να συμπληρωθούν από μια πραγματική ευρωπαϊκή ενιαία αγορά αγαθών και υπηρεσιών.

Παρά την πρόοδο που έχει συντελεστεί, εξακολουθούν να υπάρχουν υπερβολικά πολλά και σημαντικά οικονομικά εμπόδια, ιδίως στον τομέα των υπηρεσιών. Η Επιτροπή εκτιμά ότι η πιο φιλόδοξη εφαρμογή της οδηγίας για τις υπηρεσίες θα αύξανε κατά 1,8 % το ΑΕΠ της ΕΕ 1 .

Οι φραγμοί στην ελεύθερη ανταλλαγή προϊόντων και υπηρεσιών, η πλημμελής εφαρμογή των υφιστάμενων κανόνων, τα χαμηλά επίπεδα διασυνοριακών δημοσίων συμβάσεων και η ανεπαρκής πολιτική στήριξη των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων περιορίζουν τις ευκαιρίες για τις επιχειρήσεις και τους πολίτες, με αποτέλεσμα λιγότερες θέσεις εργασίας και αδικαιολόγητα υψηλές τιμές.

Οι φραγμοί αυτοί επηρεάζουν επίσης άλλες πολιτικές σε νευραλγικούς τομείς όπως είναι οι μεταφορές, οι τηλεπικοινωνίες και η ενέργεια. Καθιστούν την ΕΕ λιγότερο ελκυστική για εσωτερικές και εξωτερικές επενδύσεις. Επίσης, στραγγαλίζουν την καινοτομία και αποθαρρύνουν τις εταιρείες από το να αναπτύξουν νέα προϊόντα και υπηρεσίες στην Ευρώπη, να προσλάβουν επιπλέον προσωπικό και να επεκταθούν σε νέες αγορές.

Επομένως, η ενιαία αγορά πρέπει να αναζωογονηθεί και να εκσυγχρονιστεί, κατά τρόπο που να βελτιώνει τη λειτουργία των αγορών προϊόντων και υπηρεσιών και να εξασφαλίζει κατάλληλη προστασία για τους πολίτες. Η παρούσα στρατηγική αποσκοπεί στην επίτευξη αυτού του σκοπού. Αποτελείται από στοχοθετημένες δράσεις που διαρθρώνονται σε τρεις βασικούς τομείς:

τη δημιουργία ευκαιριών για τους καταναλωτές, τους επαγγελματίες και τις επιχειρήσεις·

την ενθάρρυνση και την εξασφάλιση του εκσυγχρονισμού και της καινοτομίας που χρειάζεται η Ευρώπη·

την εγγύηση απτής υλοποίησης προς όφελος των καταναλωτών και των επιχειρήσεων στην καθημερινή τους ζωή.

Η εν λόγω στρατηγική επικεντρώνεται σε πρακτικά μέτρα που βοηθούν τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) και τις νεοσύστατες επιχειρήσεις να αναπτυχθούν και να επεκταθούν, με την προώθηση της καινοτομίας, την απελευθέρωση των επενδύσεων και την ενίσχυση της θέσης των καταναλωτών. Τα συγκεκριμένα μέτρα συμπληρώνουν μια σειρά τομεακών πρωτοβουλιών, όπως είναι εκείνες που βελτιώνουν τη λειτουργία της ενιαίας αγοράς και την επιβολή των κανόνων της στον τομέα των οδικών μεταφορών. Υποστηρίζονται από οικονομικά στοιχεία, με έμφαση στα σημαντικότερα εμπόδια από οικονομική άποψη. Οι νομοθετικές ενέργειες θα αποτελούν αντικείμενο περαιτέρω εκτίμησης επιπτώσεων, η οποία, με τη σειρά της, θα αποτελέσει τη βάση για τις τελικές αποφάσεις της Επιτροπής.

2.Δημιουργια ευκαιριων για τους καταναλωτες και τις επιχειρήσεις

2.1.Διαμόρφωση ευνοϊκών συνθηκών για την ισόρροπη ανάπτυξη της συνεργατικής οικονομίας

Ο τρόπος με τον οποίο παρέχονται και καταναλώνονται πολλές υπηρεσίες και πολλά στοιχεία ενεργητικού μεταβάλλεται με γρήγορους ρυθμούς: η συνεργατική οικονομία είναι ένα ταχέως εξελισσόμενο και πολυσύνθετο οικοσύστημα που αποτελείται από κατά παραγγελία υπηρεσίες και από την προσωρινή χρήση στοιχείων ενεργητικού βάσει ανταλλαγών σε ηλεκτρονικές πλατφόρμες. Η συνεργατική οικονομία παρέχει μεγαλύτερο εύρος επιλογών και χαμηλότερες τιμές για τους καταναλωτές και προσφέρει αναπτυξιακές ευκαιρίες σε καινοτόμες νεοσύστατες επιχειρήσεις και σε υφιστάμενες ευρωπαϊκές εταιρείες, τόσο στη χώρα τους όσο και σε διασυνοριακό επίπεδο. Επιπλέον, αυξάνει την απασχόληση και ωφελεί τους εργαζομένους, αφού δίνει τη δυνατότητα μεγαλύτερης ευελιξίας – από τις μη επαγγελματικές πολύ μικρές θέσεις εργασίας μέχρι την επιχειρηματικότητα μερικής απασχόλησης. Οι πόροι μπορούν να χρησιμοποιηθούν αποδοτικότερα, κάτι που θα αυξήσει την παραγωγικότητα και τη βιωσιμότητα.

Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη 2 , οι πέντε κύριοι τομείς της συνεργατικής οικονομίας (χρηματοδότηση μεταξύ ομοτίμων, ηλεκτρονική στελέχωση με προσωπικό, ενοικίαση καταλυμάτων μεταξύ ιδιωτών, συνεπιβατισμός και μετάδοση συνεχούς ροής μουσικών βίντεο) έχουν τη δυνατότητα να αυξήσουν τα συνολικά έσοδα από το σημερινό ποσό των περίπου 13 δισ. ευρώ στα 300 δισ. ευρώ έως το 2025. Το ένα τρίτο των ευρωπαίων καταναλωτών δηλώνει ότι θα συμμετάσχει διαρκώς περισσότερο στη συνεργατική οικονομία 3 .

Ωστόσο, η εμφάνιση νέων επιχειρηματικών μοντέλων συχνά επηρεάζει τις αγορές, προκαλώντας εντάσεις στους υφιστάμενους παρόχους αγαθών και υπηρεσιών. Αμφότερα τα μέρη καταγγέλλουν την ύπαρξη κανονιστικής αβεβαιότητας κατά την εφαρμογή των κανόνων σχετικά με την προστασία των καταναλωτών, τη φορολογία, την αδειοδότηση, τα πρότυπα υγείας και ασφάλειας, την κοινωνική ασφάλιση και την προστασία της απασχόλησης. Η βιαστική ή ανεπαρκής ανταπόκριση σ’ αυτές τις προκλήσεις σε επίπεδο κανονιστικών ρυθμίσεων κινδυνεύει να οδηγήσει σε ανισότητες και στον κατακερματισμό της αγοράς.

Αυτές οι δυσκολίες και η αβεβαιότητα πρέπει να αντιμετωπιστούν. Το σαφές και ισορροπημένο κανονιστικό περιβάλλον είναι αναγκαίο για να μπορέσει να αναπτυχθεί η επιχειρηματικότητα στο πλαίσιο της συνεργατικής οικονομίας, να προστατεύονται οι εργαζόμενοι, οι καταναλωτές και άλλα δημόσια συμφέροντα, και να εξασφαλίζεται ότι δεν επιβάλλονται περιττά κανονιστικά εμπόδια στους υφιστάμενους και νέους φορείς της αγοράς, ανεξάρτητα από το επιχειρηματικό μοντέλο που χρησιμοποιούν.

Η στρατηγική για την ψηφιακή ενιαία αγορά έχει ήδη ξεκινήσει εργασίες προκειμένου να αναλύσει τον ρόλο των πλατφορμών, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο της συνεργατικής οικονομίας. Η πρωτοβουλία αυτή θα συμπληρωθεί με άλλες διατομεακές μελέτες και με την ενεργό συνεργασία με τους φορείς της αγοράς, τους καταναλωτές και τις δημόσιες αρχές 4 .

Η Επιτροπή, αξιοποιώντας τις εν λόγω εργασίες, θα εκδώσει κατευθυντήριες γραμμές για τον τρόπο με τον οποίο εφαρμόζεται η ενωσιακή νομοθεσία στα επιχειρηματικά μοντέλα της συνεργατικής οικονομίας και τις σχετικές διατάξεις του εθνικού δικαίου. Οι κατευθυντήριες γραμμές θα βασίζονται στην οδηγία για τις υπηρεσίες, στην οδηγία για το ηλεκτρονικό εμπόριο, στην ευρωπαϊκή νομοθεσία για την προστασία των καταναλωτών, καθώς και στις σχετικές διατάξεις της Συνθήκης. Θα εξετάζουν τις διεθνείς βέλτιστες πρακτικές και αναμένεται ότι θα βοηθήσουν τα κράτη μέλη και τους φορείς της αγοράς να κατανοήσουν καλύτερα τους ισχύοντες κανόνες. Επιπλέον, θα καθοδηγούν τα μέτρα επιβολής που λαμβάνει η Επιτροπή προκειμένου να διασφαλίσει ότι το εθνικό δίκαιο δεν εμποδίζει την ανάπτυξη της συνεργατικής οικονομίας με αδικαιολόγητο τρόπο. Η Επιτροπή θα αξιολογήσει επίσης εάν και πώς πρέπει να αντιμετωπιστούν τα τυχόν ρυθμιστικά κενά. Θα διαμορφώσει ένα πλαίσιο παρακολούθησης που θα βοηθήσει στην επίβλεψη των εξελίξεων στο πλαίσιο της συνεργατικής οικονομίας σε τοπικό, εθνικό, εταιρικό και τομεακό επίπεδο.

2.2.Παροχή βοήθειας στις ΜΜΕ και τις νεοσύστατες επιχειρήσεις με στόχο την ανάπτυξή τους

Οι ΜΜΕ αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της ευρωπαϊκής οικονομίας. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν υπερβολικά πολλά εμπόδια για τις ΜΜΕ, τις νεοσύστατες επιχειρήσεις και τους νέους επιχειρηματίες που επιθυμούν να αναπτυχθούν στην ενιαία αγορά. Πολλές ΜΜΕ εξυπηρετούν τοπικές ή περιφερειακές αγορές. Ελάχιστες θεωρούν την ΕΕ ως εγχώρια αγορά τους ή τρέφουν φιλοδοξίες πανευρωπαϊκής εμβέλειας. Το γεγονός αυτό περιορίζει την καινοτομία και τη δημιουργία θέσεων εργασίας.

Ειδικότερα, οι ΜΜΕ διαμαρτύρονται για τα εξής:

την πολυπλοκότητα των κανονισμών για τον ΦΠΑ·

την αβεβαιότητα σχετικά με το εταιρικό δίκαιο·

την κατανόηση των κανονιστικών απαιτήσεων και τη συμμόρφωσή τους με αυτές·

την έλλειψη πρόσβασης σε χρηματοδότηση·

τον φόβο για την επιβολή κατασταλτικών νόμων περί χρεοκοπίας· και

τα εμπόδια στην καινοτομία.

Η Επιτροπή είναι αποφασισμένη να εξαλείψει τις βασικότερες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι ΜΜΕ, και ιδίως οι νεοσύστατες επιχειρήσεις, σε όλα τα στάδια του κύκλου ζωής τους.

Πολλοί επιχειρηματίες διαμαρτύρονται για την πολυπλοκότητα της νομοθεσίας περί ΦΠΑ, όταν επιχειρούν να αναπτύξουν δραστηριότητα σε διασυνοριακό επίπεδο. Στη στρατηγική για την ψηφιακή ενιαία αγορά, η Επιτροπή εξήγγειλε τη θέσπιση νομοθετικού μέτρου με στόχο την απλούστευση του ΦΠΑ, προκειμένου να διευκολυνθεί η διασυνοριακή λειτουργία ιδίως των μικρών επιχειρήσεων ηλεκτρονικού εμπορίου. Επιπροσθέτως, η Επιτροπή, στο πλαίσιο του σχεδίου δράσης της για την ανάπτυξη ενός θωρακισμένου συστήματος ΦΠΑ έναντι της απάτης, θα υποβάλει ολοκληρωμένη δέσμη απλουστευτικών μέτρων για τις ΜΜΕ, η οποία θα έχει στόχο να μειώσει τις διοικητικές επιβαρύνσεις που αντιμετωπίζουν αυτές οι επιχειρήσεις. Αυτό έχει καθοριστική σημασία για την ανάπτυξή τους και θα διευκολύνει τις διασυνοριακές εμπορικές συναλλαγές.

Οι επιχειρηματίες καταγγέλλουν επίσης την αβεβαιότητα σχετικά με το εταιρικό δίκαιο. Η πρόταση της Επιτροπής σχετικά με τις μονοπρόσωπες εταιρείες, η οποία αναμένεται να εκδοθεί από τους συννομοθέτες χωρίς καθυστέρηση, θα μειώσει το κόστος εγγραφής μιας εταιρείας και θα απλουστεύσει τις διαδικασίες. Η Επιτροπή, βασιζόμενη στην εν λόγω πρωτοβουλία αλλά και εξακολουθώντας να αναλαμβάνει δράση κατά των εικονικών εταιρειών, θα εξετάσει περαιτέρω τρόπους για την επίτευξη απλούστερων και λιγότερο επαχθών κανόνων για τις επιχειρήσεις, όπως την προσφορά ψηφιακών λύσεων σε όλη τη διάρκεια ζωής μιας επιχείρησης, ιδίως όσον αφορά την εγγραφή τους σε μητρώα και τη συμπλήρωση των εγγράφων και των πληροφοριών της εταιρείας 5 . Επειδή ιδίως οι μικρές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες όταν ασκούν διασυνοριακή δραστηριότητα, η Επιτροπή θα εξετάσει επίσης κατά πόσον είναι αναγκαίο να επικαιροποιηθούν οι υφιστάμενοι κανόνες για τις διασυνοριακές συγχωνεύσεις 6 , καθώς και η δυνατότητα να συμπληρωθούν με κανόνες όσον αφορά τις διασυνοριακές διασπάσεις. Αυτό θα μπορούσε να διευκολύνει τις ΜΜΕ να επιλέξουν την προτιμώμενη επιχειρηματική στρατηγική και να προσαρμοστούν αποτελεσματικότερα στη μεταβολή των συνθηκών της αγοράς, χωρίς να χαλαρώνουν την κοινωνική και την εργασιακή προστασία.

Όμως και οι νεοσύστατες επιχειρήσεις δυσκολεύονται να εντοπίσουν και να ικανοποιήσουν τις κανονιστικές απαιτήσεις. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο η Επιτροπή, όταν εξετάζει λύσεις πολιτικής ή όταν αξιολογεί νομοθετικά μέτρα, δίνει ιδιαίτερη προσοχή στους κανόνες που επηρεάζουν τις ΜΜΕ, ξεκινώντας από την αρχή «σκέψου πρώτα σε μικρή κλίμακα» 7 . Τα κράτη μέλη εργάστηκαν για τη δημιουργία «ενιαίων σημείων επαφής», προκειμένου να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με όλες τις κανονιστικές απαιτήσεις που θα αντιμετωπίσει όποιος ξεκινά επιχειρηματική δραστηριότητα σε οποιονδήποτε τομέα της οικονομίας. Η Επιτροπή, για να συμπληρώσει αυτές τις προσπάθειες, θα δρομολογήσει πρωτοβουλία για τις νεοσύστατες επιχειρήσεις, στην οποία θα συμμετάσχουν όλοι οι ενδιαφερόμενοι παράγοντες, όπως οι επιχειρηματίες, οι κοινότητες νεοσύστατων επιχειρήσεων, οι κοινωνικοί εταίροι, καθώς και οι περιφερειακές και εθνικές αρχές, με στόχο τη βελτίωση του περιβάλλοντος για τις νεοσύστατες επιχειρήσεις στην Ευρώπη. Στο πλαίσιο αυτής της πρωτοβουλίας, η Επιτροπή θα διοργανώσει δημόσια διαβούλευση ώστε να πληροφορηθεί τις απόψεις των επιχειρηματιών. Η Επιτροπή μπορεί επίσης να επωφεληθεί από την πλατφόρμα REFIT 8 , στο πλαίσιο της οποίας θα προταθούν ιδέες που θα συνυπολογιστούν από την Επιτροπή κατά τη λήψη των αποφάσεών της. Θα εξετάσει από κοινού με τα ενδιαφερόμενα μέρη τον τρόπο με τον οποίο η ενιαία ψηφιακή πύλη, που ξεκίνησε ως μέρος της στρατηγικής για την ψηφιακή ενιαία αγορά, θα αντιμετωπίσει καλύτερα τις απαιτήσεις των νεοσύστατων επιχειρήσεων. Η Επιτροπή, μαζί με τους συμμετέχοντες της πρωτοβουλίας για τις νεοσύστατες επιχειρήσεις, θα αναπτύξει ειδικά χαρακτηριστικά για την ενιαία ψηφιακή πύλη, ώστε να διευκολύνει τις διασυνοριακές δραστηριότητες των νεοσύστατων εταιρειών και τις βοηθήσει να αναπτυχθούν σ’ ολόκληρη την Ευρώπη.

Οι ΜΜΕ και οι νεοσύστατες επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν επίσης δυσκολίες όσον αφορά την εξασφάλιση χρηματοδότησης. Οι ΜΜΕ έχουν ήδη τεθεί στο επίκεντρο του επενδυτικού σχεδίου για την Ευρώπη. Για παράδειγμα, το ένα τέταρτο των εγγυήσεων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ) θα χρησιμοποιηθεί για την υποστήριξη καινοτόμων ΜΜΕ και επιχειρήσεων μεσαίας κεφαλαιοποίησης, ώστε για να εξασφαλιστεί μεγαλύτερη και ταχύτερη πρόσβαση σε χρηματοδότηση για τις νεοσύστατες επιχειρήσεις 9 . Επιπλέον, η Ένωση Κεφαλαιαγορών προωθεί μια σειρά μέτρων για τη στήριξη της χρηματοδότησης με επιχειρηματικά κεφάλαια και κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου στην ΕΕ. Σ’ αυτό το πλαίσιο, η Επιτροπή θα υποβάλει προτάσεις για τη σύσταση ενός ευρωπαϊκού ταμείου επιχειρηματικών κεφαλαίων, το οποίο θα υποστηρίζεται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και θα είναι ανοικτό σε άλλους, ώστε να προσελκύει ιδιωτικά κεφάλαια, σύμφωνα με το επενδυτικό σχέδιο. Στόχος τους ταμείου θα είναι η προώθηση της δημιουργίας και της ανάπτυξης των νεοσύστατων επιχειρήσεων στην ενιαία αγορά.

Επιπλέον, αρκετά χρηματοδοτικά προγράμματα της ΕΕ, όπως το «Ορίζοντας 2020» και το COSME καθώς και τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά και επενδυτικά ταμεία (ΕΔΕΤ), περιλαμβάνουν πρωτοβουλίες που στηρίζουν τις ΜΜΕ και τις νεοσύστατες επιχειρήσεις 10 . Τα προγράμματα της ΕΕ χρηματοδοτούν επίσης την παροχή συμβουλών και στήριξης στις ΜΜΕ και τις νεοσύστατες επιχειρήσεις όσον αφορά τις δυνατότητές τους χρηματοδότησης και τις διασυνοριακές δραστηριότητές τους 11 . Η Επιτροπή θα χρησιμοποιήσει κονδύλια του προγράμματος COSME για ενημερωτικές εκστρατείες που απευθύνονται σε νέες και καινοτόμες ΜΜΕ, προκειμένου να τις ενθαρρύνει να επεκταθούν διασυνοριακά και αξιοποιήσουν το φάσμα των δυνατοτήτων που τους παρέχονται.

Οι επιπτώσεις της πτώχευσης αποτρέπουν επίσης τους πολίτες από την ανάπτυξη επιχειρηματικής δραστηριότητας. Ο φόβος του κοινωνικού στιγματισμού, οι νομικές συνέπειες και η αδυναμία αποπληρωμής των χρεών έχουν μεγαλύτερη ένταση στην Ευρώπη απ’ ό, τι σε πολλά άλλα μέρη του κόσμου, π.χ. λόγω των πολύ μεγαλύτερων περιόδων απαλλαγής από χρέη. Αυτό αποτελεί σημαντικό αντικίνητρο για τους επιχειρηματίες όσον αφορά την ίδρυση επιχείρησης. Οι επιχειρηματίες πρέπει να ξέρουν ότι θα έχουν μια δεύτερη ευκαιρία. Με βάση τις εργασίες που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί 12 , η Επιτροπή θα υποστηρίξει τους καλόπιστους επιχειρηματίες και θα υποβάλει νομοθετική πρόταση σχετικά με την αφερεγγυότητα των επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένων της έγκαιρης αναδιάρθρωσης και της δεύτερης ευκαιρίας 13 , ώστε να διασφαλίζεται ότι τα κράτη μέλη παρέχουν κανονιστικό περιβάλλον το οποίο είναι σε θέση να απορροφήσει την αποτυχία χωρίς να αποθαρρύνει τους επιχειρηματίες από τη δοκιμή νέων ιδεών στην πράξη.

Υπάρχουν επίσης εμπόδια στην καινοτομία. Το πλαίσιο της Επιτροπής για τη βελτίωση της νομοθεσίας δημιουργεί το εργαλείο που είναι αναγκαίο για την αξιολόγηση των πιθανών επιπτώσεων της νέας πρότασης πολιτικής στην καινοτομία και για τον εντοπισμό των υφιστάμενων εμποδίων και των πιθανών τρόπων εξάλειψής τους. Η πλατφόρμα REFIT μπορεί να δώσει συμβουλές για ζητήματα που έχουν εντοπιστεί κατά τη διάρκεια των εργασιών της. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή θα προσπαθήσει επίσης να εντοπίσει καινοτόμες αγορές στις οποίες θα μπορούσαν να εφαρμοστούν καινοτόμες κανονιστικές προσεγγίσεις πιλοτικά, ώστε να επαληθευτούν η εφικτότητα και η βιωσιμότητα των καινοτόμων λύσεων, καθώς και η ικανότητά τους να συμβάλλουν στην τόνωση των επενδύσεων και, ως εκ τούτου, στη δημιουργία θέσεων εργασίας.

Η Ευρώπη θα επωφεληθεί επίσης από την προσέλκυση περισσότερων φορέων καινοτομίας από τον υπόλοιπο κόσμο. Όπως τονίστηκε στο θεματολόγιο για τη μετανάστευση 14 , οι κανόνες για την προσέλκυση επιχειρηματιών, σε συνδυασμό με μέτρα στήριξης που θα τους βοηθούν να λειτουργούν στην ενιαία αγορά, θα μπορούσε να καταστήσει την Ευρώπη ελκυστικότερο προορισμό για τους φορείς καινοτομίας εκτός ΕΕ. Αυτό θα μπορούσε να δώσει ώθηση στη δημιουργία νέων επιχειρήσεων στην Ευρώπη 15 .

2.3.Υλοποίηση της αγοράς χωρίς σύνορα για τις υπηρεσίες

Η οδηγία του 2006 για τις υπηρεσίες οδήγησε στον ευπρόσδεκτο εκσυγχρονισμό της οικονομίας σε πλήθος τομέων. Τα κράτη μέλη θέσπισαν περισσότερα από χίλια μέτρα που καταργούσαν τους αδικαιολόγητους φραγμούς στην παροχή υπηρεσιών από επιχειρήσεις και επαγγελματίες.

Παρά το γεγονός αυτό, οι επιχειρήσεις και οι επαγγελματίες εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν υπερβολικά πολλές δυσκολίες όταν ασκούν διασυνοριακές δραστηριότητες. Εμποδίζονται από διαφορές —και ενίοτε ασυνέπειες— όσον αφορά τη ρύθμιση των επαγγελμάτων και των δραστηριοτήτων περιορισμένης πρόσβασης στην ΕΕ, από τα περιττά κανονιστικά εμπόδια στην παροχή υπηρεσιών, καθώς και από την έλλειψη σαφήνειας και προβλεψιμότητας σε ορισμένους βασικούς τομείς για όσους επιθυμούν να παρέχουν υπηρεσίες σε άλλα κράτη μέλη.

Η αντιμετώπιση των πιο προβληματικών περιορισμών θα μπορούσε να έχει θετικό αντίκτυπο στην επιχειρηματικότητα και την απασχόληση, να επιφέρει μείωση των τιμών και να καταστήσει αποτελεσματικότερη την κατανομή των πόρων στην Ευρώπη. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να ληφθούν μέτρα τόσο για τα επαγγέλματα όσο και για την παροχή υπηρεσιών.

Οι επαγγελματικές υπηρεσίες παράγουν το 9 % του ΑΕΠ της ΕΕ, και στα νομοθετικά κατοχυρωμένα επαγγέλματα απασχολούνταν περίπου το 20 % του εργατικού δυναμικού της ΕΕ 16 . Οι επαγγελματικές υπηρεσίες είναι στενά συνδεδεμένες με άλλους τομείς 17 . Για τον λόγο αυτό, θα βοηθούσε την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας και την οικονομία στο σύνολό της, αν ο τομέας των επαγγελματικών υπηρεσιών γινόταν ανταγωνιστικότερος και αποδοτικότερος 18 .

Σήμερα υπάρχουν στην Ευρώπη περισσότερα από 5 000 νομοθετικά κατοχυρωμένα επαγγέλματα 19 , στα οποία απασχολούνται πάνω από 50 εκατομμύρια άτομα. Μολονότι οι κανονισμοί για την πρόσβαση και την άσκηση των εν λόγω επαγγελμάτων αποσκοπούσαν στην προστασία τόσο του δημοσίου συμφέροντος όσο και του δικαιούχου των παρεχόμενων υπηρεσιών, πολλές από αυτές τις ρυθμίσεις είναι πλέον δυσανάλογες και δημιουργούν περιττά κανονιστικά εμπόδια στην κινητικότητα των επαγγελματιών, γεγονός που μειώνει την παραγωγικότητα.

Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες 20 , οι μεταρρυθμίσεις που εφαρμόστηκαν από διάφορα κράτη μέλη για να ανοίξουν περαιτέρω τα νομοθετικά κατοχυρωμένα επαγγέλματα είχαν ως αποτέλεσμα να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας και να υπάρξουν καλύτερες τιμές για τους καταναλωτές 21 .

Σε επίπεδο ΕΕ, η οδηγία για τις υπηρεσίες απαγορεύει ορισμένες ρυθμίσεις και απαιτεί από τα κράτη μέλη να αξιολογούν κατά πόσον κάποιες ρυθμίσεις είναι δικαιολογημένες και αναλογικές. Η οδηγία για τα επαγγελματικά προσόντα 22 αποβλέπει στη διευκόλυνση της κινητικότητας των επαγγελματιών σ’ ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, θεσπίζει το νομικό πλαίσιο για την απρόσκοπτη αμοιβαία αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων και προβλέπει μια διαδικασία μεταξύ των κρατών μελών και της Επιτροπής με στόχο την αξιολόγηση της ρύθμισης των επαγγελμάτων σε εθνικό επίπεδο. Τα τελευταία χρόνια, τα κράτη μέλη έχουν αρχίσει να εφαρμόζουν μια μεταρρυθμιστική διαδικασία, η οποία έχει χαλαρώσει ή καταργήσει μια σειρά κανονιστικών εμποδίων 23 .

Ωστόσο, η διαδικασία της αμοιβαίας αξιολόγησης που ακολουθήθηκε κατά τα τελευταία δύο χρόνια μετά την αναθεώρηση της οδηγίας για τα επαγγελματικά προσόντα απέδειξε ότι η ρύθμιση παρόμοιων επαγγελμάτων ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των κρατών μελών, όπως και οι όροι που διέπουν τις δραστηριότητες περιορισμένης πρόσβασης 24 .

Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θα προτείνει, μέσω περιοδικής καθοδήγησης, ειδικές δράσεις που θα βελτιώνουν την πρόσβαση σε νομοθετικά κατοχυρωμένα επαγγέλματα και την άσκησή τους σε εθνικό επίπεδο και σ’ ολόκληρη την ΕΕ. Αυτές οι δράσεις θα προσδιορίζουν συγκεκριμένες ανάγκες μεταρρύθμισης σε συγκεκριμένα κράτη μέλη 25 . Η εν λόγω διαδικασία θα εξετάσει όλα τα θέματα που σχετίζονται με την πρόσβαση σε νομοθετικά κατοχυρωμένα επαγγέλματα και την άσκησή τους.

Σε πρώτο στάδιο, θα δοθεί έμφαση σε επιλεγμένα επαγγέλματα στους τομείς προτεραιότητας 26 . Σε δεύτερο στάδιο, θα αξιολογηθούν οι μεταρρυθμίσεις και θα αντιμετωπιστούν τα εναπομένοντα εμπόδια 27 . Κατά περίπτωση, ανάλογα με το κράτος μέλος και σύμφωνα με εξειδικευμένη αξιολόγηση της ιεράρχησης των προτεραιοτήτων, οι μεταρρυθμιστικές προτεραιότητες θα εξεταστούν στο πλαίσιο της διαδικασίας του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.

Η Επιτροπή θα καθορίσει επίσης ένα αναλυτικό πλαίσιο που θα χρησιμοποιούν τα κράτη μέλη όταν θα αναθεωρούν τις ισχύουσες ρυθμίσεις των επαγγελμάτων ή όταν προτείνουν νέες σχετικές ρυθμίσεις. Το πλαίσιο αυτό θα περιλαμβάνει μεθοδολογία για τη συνολική αξιολόγηση της αναλογικότητας των ρυθμίσεων των επαγγελμάτων. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να αποδεικνύουν ότι οι στόχοι δημοσίου συμφέροντος μπορούν να επιτευχθούν μόνο με τον περιορισμό της πρόσβασης στις υπό εξέταση επαγγελματικές δραστηριότητες ή με τον περιορισμό της άσκησής τους.

Τέλος, η διαδικασία της αμοιβαίας αξιολόγησης θα βοηθήσει επίσης τον εκσυγχρονισμό του νομικού πλαισίου στον συγκεκριμένο τομέα, αφού θα αντιμετωπίζει τα προβλήματα που πηγάζουν από τη διαφορετική νομική μορφή, τις απαιτήσεις εταιρικής συμμετοχής και τους πολυτομεακούς περιορισμούς που εφαρμόζονται σε ορισμένες υπηρεσίες προς επιχειρήσεις. Η Επιτροπή θα προτείνει, πιθανώς στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας για το διαβατήριο υπηρεσιών, νομοθετικά μέτρα που θα αντιμετωπίζουν κανονιστικούς φραγμούς όπως η διαφορετική νομική μορφή, οι απαιτήσεις εταιρικής συμμετοχής και οι πολυτομεακοί περιορισμοί σε νευραλγικές υπηρεσίες προς επιχειρήσεις 28 και, αν κρίνεται σκόπιμο, οι οργανωτικές απαιτήσεις στις κατασκευαστικές εταιρείες 29 .

Ως προς τις υπηρεσίες με την ευρύτερη έννοια, η πρόσβαση σε αξιόπιστες πληροφορίες σχετικά με τις ισχύουσες απαιτήσεις συνιστά συχνά εμπόδιο, κυρίως στους παρόχους διασυνοριακών υπηρεσιών. Ομοίως, οι πάροχοι κατασκευαστικών υπηρεσιών αντιμετωπίζουν ορισμένες απαιτήσεις που αφορούν την οργάνωσή τους στο κράτος καταγωγής τους, γεγονός που καθιστά υπερβολικά περίπλοκη την παροχή των υπηρεσιών τους διασυνοριακά. Η συμμόρφωση με τις απαιτήσεις ασφάλισης είναι συχνά δύσκολη για τους παρόχους υπηρεσιών προς τις επιχειρήσεις και τους παρόχους κατασκευαστικών υπηρεσιών, και αυτό θα πρέπει να αντιμετωπιστεί.

Ως εκ τούτου, θα προταθεί η ανάληψη νομοθετικής πρωτοβουλίας για τους παρόχους διασυνοριακών υπηρεσιών, ιδίως στους τομείς των κατασκευαστικών υπηρεσιών και των υπηρεσιών προς τις επιχειρήσεις. Στο πλαίσιο αυτής της πρωτοβουλίας, τα εναρμονισμένα έντυπα θα επιτρέπουν στους παρόχους υπηρεσιών να κοινοποιούν στις χώρες υποδοχής, σε ένα σημείο, τις πληροφορίες που απαιτούνται δυνάμει της νομοθεσίας της χώρας αυτής προκειμένου ο πάροχος υπηρεσιών να είναι σε θέση να εκτελεί διασυνοριακές υπηρεσίες στην εν λόγω χώρα. Τούτο θα εξασφαλίσει ότι οι επιχειρήσεις έχουν απόλυτη βεβαιότητα σχετικά με τις απαιτήσεις που ισχύουν σε κάθε κράτος μέλος σε βασικούς τομείς 30 για τη διασυνοριακή παροχή υπηρεσιών. Επίσης, θα παρέχει πρόσθετη βεβαιότητα στους καταναλωτές. Οι απαιτήσεις αυτές θα περιλαμβάνουν τις κοινοποιήσεις σχετικά με τους αποσπασμένους εργαζομένους, τα επαγγελματικά προσόντα και άλλες απαιτήσεις, στον βαθμό που είναι σύμφωνες με το άρθρο 16 της οδηγίας για τις υπηρεσίες και σύμφωνα με το άρθρο 9 της οδηγίας για την επιβολή της απόσπασης εργαζομένων 31 .

Έτσι θα ενταθεί η συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών καταγωγής και υποδοχής όσον αφορά τη στήριξη των παρόχων υπηρεσιών που δραστηριοποιούνται σε διασυνοριακό επίπεδο. Κατόπιν αιτήματος, οι αρχές του κράτους μέλους καταγωγής θα εκδίδουν διαβατήριο υπηρεσιών, με το οποίο θα μπορούν να αποδεικνύουν ότι πληρούν τις απαιτήσεις που ισχύουν στην περίπτωσή τους στο κράτος μέλος όπου επιθυμούν να παράσχουν τις υπηρεσίες τους 32 .

Με βάση την αρχή «μόνον άπαξ», το διαβατήριο υπηρεσιών θα εξαλείψει την ανάγκη για πολλαπλές αιτήσεις πληροφοριών και τεκμηρίωσης που παρέχονται ήδη στο κράτος μέλος καταγωγής, μέσω της δημιουργίας ενός «κοινού ηλεκτρονικού αποθετηρίου» εγγράφων από τη διοίκηση της χώρας καταγωγής κατόπιν αιτήματος του παρόχου υπηρεσιών. Ο συνδυασμός του εναρμονισμένου εντύπου κοινοποίησης με το ηλεκτρονικό αποθετήριο εγγράφων θα διευκολύνει τη συμμόρφωση με τις ισχύουσες απαιτήσεις εκ των προτέρων κοινοποίησης και ελέγχου.

2.4.Εξάλειψη των περιορισμών στον τομέα του λιανικού εμπορίου

Οι δραστηριότητες λιανικής και χονδρικής είναι ένας από τους μεγαλύτερους τομείς υπηρεσιών στην Ευρώπη, ο οποίος αντιπροσώπευε το 9,6 % της προστιθέμενης αξίας και το 13,1 % της συνολικής απασχόλησης το 2012. Από το 2010 έως το 2012, η παραγωγικότητα του συγκεκριμένου τομέα παρέμεινε αμετάβλητη στην ΕΕ, ενώ στις ΗΠΑ κατέγραψε αύξηση κατά 3,9 %. Πρόσφατες μελέτες 33 κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι περιοριστικές ρυθμίσεις δημιουργούν σημαντικά εμπόδια εισόδου στην αγορά, γεγονός που συνεπάγεται το άνοιγμα λιγότερων καινούργιων καταστημάτων για τις περισσότερες μορφές εμπορικών οντοτήτων, κάτι που παρακωλύει τον ανταγωνισμό και επιφέρει αύξηση των τιμών για τους καταναλωτές. Ακόμα και μετά την ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου, αυτό εξακολουθεί να αποτελεί πρόβλημα, επειδή η φυσική παρουσία είναι συχνά σημαντική για την καλλιέργεια εμπιστοσύνης και αυτοπεποίθησης στους καταναλωτές.

Η ευθύνη για τη ρύθμιση της εγκατάστασης και της λειτουργίας των καταστημάτων λιανικής πώλησης βαρύνει, κατά κύριο λόγο, τα κράτη μέλη. Οι περιφερειακοί και οι τοπικοί κανόνες τείνουν επίσης να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο. Ωστόσο, οι εν λόγω ρυθμίσεις, για να συμμορφώνονται με τη θεμελιώδη ελευθερία εγκατάστασης που προβλέπεται στη Συνθήκη, πρέπει να δικαιολογούνται από στόχους δημόσιας πολιτικής, όπως η προστασία του περιβάλλοντος, η πολεοδομία και η χωροταξία και η προστασία των καταναλωτών. Οι ρυθμίσεις πρέπει να είναι κατάλληλες και αναλογικές προς τους επιδιωκόμενους στόχους. Η αξιολόγηση από ομοτίμους 34 σχετικά με τα καταστήματα λιανικής πώλησης έδειξε ότι οι λιανοπωλητές αντιμετωπίζουν συχνά δυσανάλογες και απρόσφορες προϋποθέσεις και διαδικασίες εγκατάστασης.

Τα κράτη μέλη έχουν μια κάποια ευχέρεια όσον αφορά τη ρύθμιση του τομέα λιανικού εμπορίου, αλλά δεν πρέπει να περιορίζουν αδικαιολόγητα τις ελευθερίες της ενιαίας αγοράς. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να αξιολογούν και να εκσυγχρονίζουν, στον βαθμό που είναι αναγκαίο, τις αγορές λιανικής τους, εμπνεόμενα, κατά περίπτωση, από αποδεδειγμένα λειτουργικές και λιγότερο αποσταθεροποιητικές λύσεις που αναπτύσσονται σε άλλα κράτη μέλη.

Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θα καταρτίσει τις βέλτιστες πρακτικές σχετικά με τα καταστήματα λιανικής πώλησης και τους λειτουργικούς περιορισμούς στην ενιαία αγορά, σε απόλυτη συμμόρφωση με την αρχή της επικουρικότητας και τους θεμιτούς στόχους δημόσιας πολιτικής που επιδιώκονται από τα κράτη μέλη. Με τον τρόπο αυτό, η Επιτροπή επιδιώκει να στηρίξει τα κράτη μέλη στην προσπάθειά τους να παρέχουν στους καταναλωτές τις επιλογές που τους αξίζουν. Αυτή η πρωτοβουλία θα παρέχει επίσης καθοδήγηση σχετικά με την ιεράρχηση των προτεραιοτήτων της Επιτροπής για μέτρα επιβολής σχετικά με τους περιορισμούς στον τομέα του λιανικού εμπορίου.

2.5.Αποτροπή διακρίσεων σε βάρος των καταναλωτών και των επιχειρηματιών

Η αύξηση των ηλεκτρονικών εμπορικών συναλλαγών και των ταξιδιών μεταξύ των κρατών μελών δημιούργησε νέες ευκαιρίες για τους επιχειρηματίες και κατέστησε εφικτή την πρόσβαση των καταναλωτών σε μεγαλύτερο εύρος προσφορών αγαθών και υπηρεσιών.

Ωστόσο, υπερβολικά συχνά υφίστανται διακρίσεις λόγω της ιθαγένειας ή του τόπου διαμονής τους. Η Επιτροπή και τα ευρωπαϊκά κέντρα καταναλωτών λαμβάνουν τακτικά καταγγελίες από καταναλωτές στους οποίους δεν επιτράπηκε η πρόσβαση σε φθηνότερους δικτυακούς τόπους, σε προσφορές ή σε εκπτώσεις. Συχνά έρχονται αντιμέτωποι με υψηλότερες τιμές ή δυσκολεύονται να λάβουν την ίδια υπηρεσία με τους εγχώριους πελάτες. Αυτές οι πρακτικές αφορούν πληθώρα αγαθών και υπηρεσιών – από τα εισιτήρια σε πάρκα ψυχαγωγίας μέχρι τους λογαριασμούς των επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας.

Μολονότι οι διαφορετικοί όροι ως προς την πρόσβαση, τις τιμές ή τις πωλήσεις μπορεί να είναι το αποτέλεσμα αντικειμενικών διαφορών (π.χ. στο κόστος παράδοσης ή τις δικαιολογημένες νομικές απαιτήσεις), συχνά οφείλονται σε αδικαιολόγητες στρατηγικές κατακερματισμού της αγοράς σε εδαφική βάση.

Αυτό έρχεται σε αντίθεση με την ίδια την ιδέα της ενιαίας αγοράς. Επιπλέον, μειώνει την εμπιστοσύνη των καταναλωτών και αυξάνει τη διστακτικότητά τους ως προς την πραγματοποίηση διασυνοριακών αγορών, είτε διά ζώσης είτε ηλεκτρονικά. Οι χαμένες ευκαιρίες για τις επιχειρήσεις και για την ευρωπαϊκή οικονομία ξεπερνούν κατά πολύ τα ενδεχομένως υψηλότερα κέρδη που μπορεί να αποκομίσει ο έμπορος από μεμονωμένες αγορές.

Το άρθρο 20 της οδηγίας για τις υπηρεσίες 35 απαγορεύει ήδη κάθε μορφή αδικαιολόγητων εδαφικών περιορισμών 36 , αλλά θεσπίζει μόνο γενικές αρχές οι οποίες δεν απέτρεψαν πάντα στην πράξη τις πρακτικές δυσμενών διακρίσεων. Ως εκ τούτου, απαιτούνται περαιτέρω μέτρα ώστε να υλοποιηθούν αυτές οι αρχές και να διαμορφωθούν σαφείς κανόνες κατά των διακρίσεων λόγω της ιθαγένειας ή του τόπου διαμονής των παραγόντων της αγοράς.

Η Επιτροπή, στη στρατηγική της για την ψηφιακή ενιαία αγορά 37 , έχει ήδη ανακοινώσει την υποβολή νομοθετικών προτάσεων μέχρι τα μέσα του 2016 προκειμένου να τεθεί ένα τέλος στον γεωγραφικό αποκλεισμό. Αυτό αντικατοπτρίζεται στα συμπεράσματα που εξέδωσε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Ιούνιο του 2015 38 . Η Επιτροπή, στο πλαίσιο των ευρύτερων προσπαθειών της για μια δικαιότερη ενιαία αγορά, σκοπεύει να καταπολεμήσει συνολικά κάθε μορφή αδικαιολόγητων διακρίσεων σε βάρος αγοραστών που εδρεύουν σε διαφορετικά κράτη μέλη, ανεξάρτητα από το αν αυτές οι διακρίσεις εφαρμόζονται στις απευθείας πωλήσεις ή μέσω διαύλων διανομής και χωρίς να εξετάζονται ο τρόπος με τον οποίο πραγματοποιούνται ούτε η τεχνολογία που χρησιμοποιείται.

Τον Σεπτέμβριο, η Επιτροπή δρομολόγησε δημόσια διαβούλευση για τον γεωγραφικό αποκλεισμό και άλλους περιορισμούς λόγω γεωγραφικής θέσης κατά την πραγματοποίηση αγορών και την πρόσβαση σε πληροφορίες στην ΕΕ 39 . Η έκβαση αυτής της διαβούλευσης θα συμβάλει σημαντικά στην επερχόμενη νομοθετική δράση της Επιτροπής, η οποία θα αντιμετωπίζει τον γεωγραφικό αποκλεισμό και άλλες μορφές δυσμενών διακρίσεων από παράγοντες της αγοράς λόγω του τόπου διαμονής ή της ιθαγένειας. Πρέπει να συνοδεύονται από την ενίσχυση της επιβολής σε κάθε κράτος μέλος, η οποία, όπως ανακοινώθηκε στη στρατηγική για την ψηφιακή ενιαία αγορά, πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω με τη μεταρρύθμιση του κανονισμού για τη συνεργασία όσον αφορά την προστασία των καταναλωτών.

3.Ενθαρρυνση του εκσυγχρονισμου και της καινοτομιας

3.1.Εκσυγχρονισμός του συστήματος προτύπων μας

Τα πρότυπα είναι καθοριστικά για την καινοτομία και την πρόοδο στην ενιαία αγορά: αυξάνουν την ασφάλεια, τη διαλειτουργικότητα και τον ανταγωνισμό και συντελούν στην άρση των εμποδίων στο εμπόριο. Έχουν ουσιώδη σημασία για την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα. Κατά τις τελευταίες δεκαετίες, το ευρωπαϊκό σύστημα τυποποίησης έχει τεράστια συμβολή σ’ αυτή την επιτυχία. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του Ηνωμένου Βασιλείου 40 , η χρήση προτύπων συνέβαλε κατά 28 % στην αύξηση της παραγωγικότητας της χώρας, ενώ το όφελος που προέκυψε για τις εταιρείες γενικά ανήλθε έως και στο 5 % του ετήσιου κύκλου εργασιών τους. Η επιτυχία κατέστη δυνατή χάρη σε μια μοναδική σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα μεταξύ της ευρωπαϊκής ρυθμιστικής αρχής και της ευρωπαϊκής κοινότητας τυποποίησης.

Όμως, η διαδικασία τυποποίησης αντιμετωπίζει προκλήσεις που προκύπτουν από τη μεταβαλλόμενη φύση της οικονομίας και την πολυμορφία των επιχειρηματικών μοντέλων, τον διαρκώς ενισχυόμενο ρόλο της τεχνολογίας της πληροφορίας και της επικοινωνίας, και την αυξανόμενη σημασία των υπηρεσιών στις σημερινές παγκόσμιες αλυσίδες αξίας, στο πλαίσιο των οποίων τα αγαθά και οι υπηρεσίες παρέχονται ολοένα και συχνότερα από κοινού με τη μορφή πακέτου.

Το ευρωπαϊκό σύστημα τυποποίησης πρέπει να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων, καταρτίζοντας πρότυπα εγκαίρως και με γνώμονα τις ανάγκες της αγοράς, χωρίς αποκλεισμούς και με στόχο την παγίωση της πρωτοκαθεδρίας της Ευρώπης στη διεθνή τυποποίηση. Τα ευρωπαϊκά πρότυπα πρέπει να στηρίζουν τις πολιτικές της ΕΕ και πρέπει να προσφέρουν αυξημένη ασφάλεια και διαλειτουργικότητα όσον αφορά τις ψηφιακές καινοτομίες. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η στρατηγική για την ψηφιακή ενιαία αγορά δρομολόγησε ολοκληρωμένο σχέδιο προτεραιότητας σχετικά με την τυποποίηση, το οποίο δίνει έμφαση στις ΤΠΕ και την επανεξέταση του ευρωπαϊκού πλαισίου διαλειτουργικότητας.

Γενικότερα, αυτό σημαίνει ότι η υφιστάμενη σύμπραξη θα πρέπει να εκσυγχρονιστεί. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θα προτείνει «κοινή πρωτοβουλία για την τυποποίηση» μεταξύ της Επιτροπής, του σχετικού βιομηχανικού κλάδου, των ευρωπαϊκών οργανισμών τυποποίησης και της κοινότητας τυποποίησης εν γένει. Στόχος της κοινής πρωτοβουλίας θα είναι να επιταχυνθεί και να ιεραρχηθεί καλύτερα ο καθορισμός προτύπων σε όλους τους τομείς. Έπειτα από συζητήσεις με τους ενδιαφερόμενους φορείς, η κοινή πρωτοβουλία θα μπορούσε να συμφωνηθεί στις αρχές του 2016.

Επιπλέον, εξακολουθεί να υπάρχει σημαντικό αναξιοποίητο δυναμικό από την ανάπτυξη και τη χρήση προαιρετικών ευρωπαϊκών προτύπων στον τομέα των υπηρεσιών, ώστε να αντιμετωπιστεί η υπηρεσιοποίηση και να δημιουργηθεί μια ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή αγορά υπηρεσιών 41 . Τα εν λόγω πρότυπα θα μπορούσαν να μειώσουν το κόστος και τον κατακερματισμό της αγοράς· ωστόσο, επί του παρόντος αντιπροσωπεύουν μόνο το 2 % του συνόλου των ευρωπαϊκών προτύπων. Με βάση την επιτυχημένη εμπειρία που αποκτήθηκε για τα προϊόντα, η Επιτροπή θα εκδώσει ειδική καθοδήγηση, στην οποία θα εξετάζονται τα ζητήματα αυτά και θα εξασφαλίζεται ότι τα πρότυπα θα καταρτίζονται με γνώμονα τη ζήτηση και θα εγκρίνονται στους τομείς όπου είναι περισσότερο αναγκαία.

3.2.Δημόσιες συμβάσεις με περισσότερη διαφάνεια, αποτελεσματικότητα και υπευθυνότητα

Οι δημόσιες συμβάσεις αντιπροσωπεύουν περίπου το 19 % του ΑΕΠ της ΕΕ – πάνω από 2,3 τρισ. ευρώ δαπανώνται ετησίως από τις δημόσιες αρχές και τις υπηρεσίες κοινής ωφελείας. Το 2014 η ΕΕ ενέκρινε μια μεγάλης κλίμακας αναμόρφωση του πλαισίου των δημόσιων συμβάσεων της ΕΕ, η οποία συνίστατο στην απλούστευση των διαδικασιών, στην πρόβλεψη μεγαλύτερης ευελιξίας όσον αφορά τους κανόνες και στην προσαρμογή αυτών των κανόνων με στόχο την καλύτερη εξυπηρέτηση άλλων δημόσιων πολιτικών, ιδίως στον τομέα της καινοτομίας. Σκοπός ήταν να καταστούν οι δημόσιες συμβάσεις πιο αποτελεσματικές και στρατηγικές, σύμφωνα με τις αρχές της διαφάνειας και του ανταγωνισμού προς όφελος τόσο των αγοραστών του δημοσίου όσο και των οικονομικών φορέων, ιδίως των ΜΜΕ.

Ωστόσο, η ΕΕ μπορεί και πρέπει να κάνει ακόμα περισσότερα βήματα. Οι συμβάσεις εξακολουθούν να συνάπτονται συχνά χωρίς τις αναγκαίες επιχειρηματικές δεξιότητες, τεχνικές γνώσεις ή αντίληψη των διαδικασιών, με αποτέλεσμα την έλλειψη συμμόρφωσης και τις αρνητικές συνέπειες τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για τους φορολογουμένους.

Μια βασική πρόκληση είναι η έλλειψη διαθέσιμων στοιχείων και αναλυτικών εργαλείων που θα απέτρεπαν ή θα διαπίστωναν την ύπαρξη προβλημάτων ή παρατυπιών. Επιπλέον, ο τρόπος με τον οποίο λειτουργούν τα εθνικά συστήματα προσφυγής μπορεί να παρουσιάζει μεγάλες αποκλίσεις, ιδίως όσον αφορά τη διάρκεια της διαδικασίας. Επίσης, υπάρχουν σημαντικές διαφορές όσον αφορά το επίπεδο των τελών και των δικαστικών εξόδων. Τέλος, τα στοιχεία σχετικά με τις καταγγελίες δεν συλλέγονται με διαρθρωμένο τρόπο.

Μια άλλη πρόκληση είναι ότι, ιδίως για τα έργα υποδομής μεγάλης κλίμακας, η πολυπλοκότητα και η διάρκεια της διαδικασίας σύναψης συμβάσεων συχνά οδηγεί σε καθυστερήσεις. Εννέα στα δέκα έργα υποδομής μεγάλης κλίμακας δεν εκτελούνται όπως έχει προβλεφθεί: η υπέρβαση του κόστους έως και κατά 50 % είναι συχνό φαινόμενο. Επιπλέον, διαπιστώνονται συχνά καθυστερήσεις σε όλα τα στάδια της διαδικασίας, από τον σχεδιασμό έως την υλοποίηση του έργου και την εκτέλεση της σύμβασης.

Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, η διαδικασία για την ανάθεση έργων με προϋπολογισμό άνω των 700 εκατ. ευρώ είναι πολύ πιο χρονοβόρα από άλλες διαδικασίες 42 και αυτό δεν οφείλεται στο γεγονός ότι μεσολαβεί μεγαλύτερο χρονικό διάστημα μέχρι την υποβολή προσφορών. Εάν μια συνήθης διαδικασία (από την ημερομηνία αποστολής της πρόσκλησης υποβολής προσφορών έως την ανάθεση της σύμβασης) διαρκεί κατά μέσο όρο τρεισήμισι μήνες, για τα έργα υποδομής μεγάλης κλίμακας η διάρκεια αυτή εκτείνεται σε περίπου 25 μήνες, φθάνοντας έως 35 μήνες για τις διαδικασίες με διαπραγμάτευση.

Για τον λόγο αυτό, η Επιτροπή θα λάβει μια σειρά πρωτοβουλιών. Θα επιδιώξει να διευκολύνει τη συλλογή, την ενοποίηση, τη διαχείριση και την ανάλυση των δεδομένων για τις δημόσιες συμβάσεις, στηρίζοντας τις προσπάθειες των κρατών μελών να βελτιώσουν τη διακυβέρνηση στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων. Η Επιτροπή, αξιοποιώντας τις πολιτικές που εφαρμόζονται ήδη, όπως τις ηλεκτρονικές δημόσιες συμβάσεις, θα προωθήσει την ανάπτυξη εργαλείων που θα βελτιώνουν την ποιότητα και τη διαθεσιμότητα των δεδομένων, με τον εξορθολογισμό των υφιστάμενων μηχανισμών συλλογής δεδομένων και την υποστήριξη της δημιουργίας μητρώων συμβάσεων. Η Επιτροπή θα προωθήσει επίσης την ανάπτυξη εργαλείων ανάλυσης δεδομένων, ιδίως για τον εντοπισμό ανωμαλιών κατά τη διαδικασία ανάθεσης συμβάσεων.

Επιπλέον, η Επιτροπή θα επιδιώξει να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα, την αποδοτικότητα και τη διαφάνεια του συστήματος παροχής έννομης προστασίας στο πλαίσιο της οδηγίας για τις προσφυγές 43 . Στόχος των εν λόγω οδηγιών είναι να εξασφαλίσουν ότι οι αποφάσεις για ανάθεση δημόσιων συμβάσεων θα υπόκεινται στην άσκηση αποτελεσματικών και όσο το δυνατόν ταχύτερων προσφυγών. Όλα τα κράτη μέλη έχουν στη διάθεσή τους διαδικασίες προσφυγής, οι οποίες χρησιμοποιούνται ευρέως από τους οικονομικούς παράγοντες.

Η Επιτροπή θα παροτρύνει τα πρωτοβάθμια όργανα προσφυγής να συνεργάζονται και να δικτυώνονται με στόχο την καλύτερη ανταλλαγή πληροφοριών και βέλτιστων πρακτικών. Ιδιαίτερη προσοχή θα δοθεί στην ενίσχυση των εξειδικευμένων πρωτοβάθμιων οργάνων διοικητικών προσφυγών. Η Επιτροπή θα βελτιώσει επίσης την παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας των εθνικών συστημάτων προσφυγής με τακτική αξιολόγηση, μεταξύ άλλων μέσω του πίνακα αποτελεσμάτων της ενιαίας αγοράς. Αυτό θα συμπληρωθεί με την έκθεση αξιολόγησης REFIT σχετικά με τις οδηγίες για τις προσφυγές.

Επιπλέον, η Επιτροπή θα δώσει στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να λαμβάνουν υποστήριξη και συμβουλές σχετικά με τη νομιμότητα των πτυχών των δημοσίων συμβάσεων για τα έργα που προτίθενται να δρομολογήσουν. Η υποστήριξη αυτή θα βασίζεται σε προαιρετικό μηχανισμό εκ των προτέρων αξιολόγησης για τα έργα υποδομής των οποίων η συνολική αξία ανέρχεται σε 700 εκατ. ευρώ ή υπερβαίνει το ποσό αυτό.

Θα προβλεφθεί ειδική διαδικασία, η οποία θα επιτρέπει στις αναθέτουσες αρχές να λαμβάνουν τη γνώμη της Επιτροπής σχετικά με τη συμβατότητα του σχεδιαζόμενου διαγωνισμού με τους ενωσιακούς κανόνες περί δημοσίων συμβάσεων με βάση την κοινοποίηση του έργου. Η κοινοποίηση θα πρέπει να περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με το έργο, καθώς και όλα τα σχετικά έγγραφα, όπως τα προσχέδια των εγγράφων του διαγωνισμού. Η Επιτροπή διατυπώνει τη γνώμη της εντός προθεσμίας η οποία δεν πρέπει, κατά κανόνα, να υπερβαίνει τους τρεις μήνες μετά την κοινοποίηση του έργου. Θα αξιολογεί τη σχετική εμπειρία σε εύθετο χρόνο, ώστε να διαπιστώνει αν τα αποτελέσματά της ανταποκρίνονται στις ανάγκες και τις προσδοκίες.

3.3.Εδραίωση του ευρωπαϊκού πλαισίου για τη διανοητική ιδιοκτησία

Οι τομείς που κάνουν εντατική χρήση της διανοητικής ιδιοκτησίας αντιπροσωπεύουν το 39 % του ΑΕΠ και το 35 % των θέσεων εργασίας στην ΕΕ και αποτελούν μοχλό καινοτομίας. Έχει σημειωθεί μεγάλη πρόοδος όσον αφορά την προστασία της διανοητικής ιδιοκτησίας στην Ευρώπη, ιδίως με την πρόσφατη θέσπιση του συστήματος ενιαίων διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας 44 και τον εκσυγχρονισμό του κεκτημένου δικαιώματος σχετικά με τα εμπορικά σήματα.

Το σύστημα ενιαίων διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας θα διαδραματίσει ουσιαστικό ρόλο στην προώθηση της καινοτομίας 45 στα συμμετέχοντα κράτη μέλη 46 . Η Ευρώπη βρίσκεται σήμερα πολύ κοντά στην υλοποίηση του ενιαίου διπλώματος ευρεσιτεχνίας και στη δημιουργία ειδικευμένου ευρωπαϊκού δικαστηρίου διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, που αποτελούσε πάγιο αίτημα του κλάδου επί δεκαετίες. Ωστόσο, η κομβική πρόκληση τώρα είναι να ολοκληρωθεί σωστά η διαδικασία και να εξαλειφθούν οι αβεβαιότητες τόσο ως προς τον τρόπο με τον οποίο το ενιαίο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας θα συνυπάρξει με τα εθνικά διπλώματα ευρεσιτεχνίας και τα εθνικά συμπληρωματικά πιστοποιητικά προστασίας (ΣΠΠ) που εκδίδονται σύμφωνα με το καθεστώς των ΣΠΠ, όσο και το ενδεχόμενο της δημιουργίας ενός ενιαίου τίτλου ΣΠΠ.

Το συμπληρωματικό πιστοποιητικό προστασίας είναι καθοριστικό για τα φάρμακα, τον ιατρικό εξοπλισμό, τα προϊόντα για την υγεία των ζώων και τα προϊόντα για την επεξεργασία καλλιεργειών, αλλά και για νέους τομείς οι οποίοι είναι πιθανό να υπόκεινται σε άδεια κυκλοφορίας για τα προϊόντα τους.

Ο ενιαίος τίτλος ΣΠΠ θα προσέφερε μεγαλύτερη ασφάλεια στις επιχειρήσεις των οποίων τα προϊόντα υπόκεινται σε ρυθμιζόμενες άδειες κυκλοφορίας. Πιο συγκεκριμένα, ο ενιαίος τίτλος ΣΠΠ αναμένεται ότι θα βελτιώσει τη διαφάνεια και την ασφάλεια δικαίου όσον αφορά την προστασία των φαρμάκων. Αυτό θα διευκολύνει, αφενός, τους παρασκευαστές νέων φαρμάκων και γενόσημων/βιοομοειδών φαρμάκων να πραγματοποιούν επενδύσεις και, αφετέρου, τα κράτη μέλη να βελτιστοποιούν τους προϋπολογισμούς τους για την υγεία, κάτι που θα συνεπάγεται καλύτερη πρόσβαση των ασθενών στα φάρμακα.

Για την ενίσχυση της παρασκευαστικής δραστηριότητας με έδρα την ΕΕ και της ανταγωνιστικότητας των βιομηχανικών κλάδων που παρασκευάζουν προϊόντα τα οποία υπόκεινται σε ρυθμιζόμενες άδειες κυκλοφορίας, η Επιτροπή θα διερευνήσει τη δυνατότητα αναπροσαρμογής ορισμένων πτυχών της προστασίας των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας και των ΣΠΠ. Η απαλλαγή της παρασκευαστικής δραστηριότητας από το ΣΠΠ θα μπορούσε να δώσει στις ευρωπαϊκές βιομηχανίες γενόσημων και βιοομοειδών φαρμάκων τη δυνατότητα να δημιουργήσουν χιλιάδες θέσεις εργασίας στον τομέα της υψηλής τεχνολογίας στην ΕΕ και πολλές νέες εταιρείες 47 . Η επικαιροποίηση του πεδίου εφαρμογής της εξαίρεσης του τομέα έρευνας της ΕΕ από την κατοχύρωση με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας θα οδηγούσε, μεταξύ άλλων, στην απρόσκοπτη προμήθεια δραστικών φαρμακευτικών ουσιών σ’ ολόκληρη την ενιαία αγορά.

Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της πρέπει επίσης να εντείνουν τη στήριξή τους προς τις ΜΜΕ, ώστε να είναι σε θέση να επωφεληθούν πλήρως από την προστασία των επενδύσεών τους. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του Γραφείου εναρμόνισης στο πλαίσιο της εσωτερικής αγοράς (OHIM), μόνο το 9 % των ΜΜΕ στην Ευρώπη είναι κάτοχοι δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, αλλά, κατά μέσο όρο, οι ΜΜΕ που είναι κάτοχοι τέτοιων δικαιωμάτων παράγουν 32 % περισσότερα έσοδα ανά απασχολούμενο σε σχέση με τις ΜΜΕ που δεν είναι κάτοχοι τέτοιων δικαιωμάτων 48 . Σε συνέχεια του σχεδίου δράσης του 2014 για την επιβολή των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας (ΔΔΙ) 49 , η Επιτροπή θα βοηθήσει τις μικρότερες επιχειρήσεις στην αποτελεσματικότερη διασφάλιση, διαχείριση και επιβολή των εν λόγω δικαιωμάτων με τον καλύτερο συντονισμό της διαθεσιμότητας πληροφοριών και των προγραμμάτων χρηματοδοτικής βοήθειας. Η Επιτροπή θα προχωρήσει επίσης τις εργασίες σχετικά με την πλήρη αξιοποίηση της παραδοσιακής ευρωπαϊκής τεχνογνωσίας και την παρακολούθηση της δημόσιας διαβούλευσης για την προστασία των μη γεωργικών γεωγραφικών ενδείξεων.

Τέλος, όπως ανακοινώθηκε στη στρατηγική για την ψηφιακή ενιαία αγορά, η Επιτροπή θα επανεξετάσει το πλαίσιο για την επιβολή των ΔΔΙ, ώστε να ανταποκριθεί στον ολοένα και εντονότερο διασυνοριακό χαρακτήρα των παραβάσεων. Θα προκρίνει την προσέγγιση που έγκειται στην «παρακολούθηση της διαδρομής του χρήματος» 50 , προκειμένου να στερήσει τις ροές εσόδων από τους παραβάτες σε εμπορική κλίμακα, δεδομένου ότι αυτές ακριβώς οι παραβιάσεις ΔΔΙ είναι οι πλέον επιζήμιες για την οικονομία της ΕΕ. Σύμφωνα με τους στόχους της εν λόγω στρατηγικής, ιδιαίτερη προσοχή θα δοθεί στις ΜΜΕ, προκειμένου να βοηθηθούν στην επιβολή των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας τους.

4.Εξασφαλιση απτων αποτελεσματων

4.1.Διομόρφωση πνεύματος συμμόρφωσης και έξυπνης επιβολής

Η αποτελεσματική συμμόρφωση έχει ουσιαστική σημασία για την αξιοποίηση των ευκαιριών και την αποκόμιση των οφελών της ενιαίας αγοράς. Στα μέσα του 2015 εκκρεμούσαν περίπου 1 090 διαδικασίες επί παραβάσει στον τομέα της ενιαίας αγοράς 51 . Κατά μέσο όρο, οι εθνικές διοικήσεις, με τη βοήθεια της Επιτροπής, χρειάζονται περίπου 30 μήνες για τη διευθέτηση μιας διαδικασίας επί παραβάσει. Επιπλέον, πολλά άτομα και πολλές εταιρείες εξακολουθούν να αγνοούν τις δυνατότητες που έχουν στη διάθεσή τους όσον αφορά τη διασφάλιση του σεβασμού των δικαιωμάτων τους. Όλα αυτά εξασθενούν την ενιαία αγορά και μειώνουν την εμπιστοσύνη των πολιτών. Αυτό πρέπει να αλλάξει.

Η αλλαγή αυτή συνεπάγεται την εφαρμογή ολιστικής προσέγγισης που να καλύπτει όλα τα στάδια της χάραξης πολιτικής, από τον σχεδιασμό και την επιβολή πολιτικής μέχρι την πληροφόρηση, στο πλαίσιο της βελτίωσης της νομοθεσίας. Αυτό περιλαμβάνει την καλύτερη ενσωμάτωση των πτυχών της αξιολόγησης και της επιβολής στον σχεδιασμό πολιτικών, την καλύτερη υποστήριξη και καθοδήγηση των κρατών μελών κατά την εφαρμογή των κανόνων της ενιαίας αγοράς, καθώς και μια περισσότερο συνεκτική και αποτελεσματική πολιτική επιβολής, η οποία θα στοχεύει στη βελτίωση της συνολικής συμμόρφωσης με τους κανόνες της ενιαίας αγοράς και το ενωσιακό δίκαιο εν γένει. Η Επιτροπή είναι αποφασισμένη να υλοποιήσει αυτόν τον στόχο.

Για την επίτευξη αυτού του στόχου, η Επιτροπή στηρίζεται στις κατευθυντήριες γραμμές για τη βελτίωση της νομοθεσίας και προωθεί μια ενισχυμένη εταιρική σχέση με τα κράτη μέλη μέσω μιας σειράς πρωτοβουλιών, όπως είναι τα σχέδια εφαρμογής για σημαντικές νέες νομοθετικές πράξεις· οι συζητήσεις με κάθε κράτος μέλος σε ετήσια βάση σχετικά με θέματα συμμόρφωσης· και η χρήση ολοκληρωμένης δέσμης εργαλείων που προωθούν την τήρηση των κανόνων 52 . Η Επιτροπή θα εντείνει τις προσπάθειές της ώστε να διενεργεί συστηματικούς ελέγχους συμμόρφωσης της εθνικής νομοθεσίας. Θα επιδιώξει επίσης να αναπτύξει ένα εργαλείο ανάλυσης δεδομένων, το οποίο θα μπορούσε να διευκολύνει τον καλύτερο εντοπισμό των περιπτώσεων μη συμμόρφωσης.

Επιπλέον, η Επιτροπή θα εκπονήσει και θα εφαρμόσει τομεακές στρατηγικές, προκειμένου να εξορθολογιστεί το σύστημα παρακολούθησης της εφαρμογής του ενωσιακού δικαίου. Μετά την ανακοίνωση του 2012 σχετικά με την καλύτερη διακυβέρνηση για την ενιαία αγορά, εφαρμόστηκε σειρά μέτρων επιβολής με σκοπό την επίτευξη ταχείας προόδου σε βασικούς για την ανάπτυξη τομείς. Η στρατηγική αυτή έχει ήδη αποφέρει ορισμένα θετικά αποτελέσματα. Με βάση τα διδάγματα που αντλήθηκαν από αυτή τη διαδικασία, η Επιτροπή θα εξετάσει τη δυνατότητα να επεκτείνει περαιτέρω το πεδίο εφαρμογής των τομέων που υπόκεινται στα εν λόγω μέτρα.

Ειδικότερα, η Επιτροπή θα προτείνει κανονιστική πρωτοβουλία σχετικά με ένα εργαλείο πληροφόρησης για την ενιαία αγορά, το οποίο θα παρέχει στην Επιτροπή τη δυνατότητα να συλλέγει πληροφορίες από επιλεγμένους παράγοντες της αγοράς. Η δυνατότητα λήψης έγκαιρων, ολοκληρωμένων και αξιόπιστων ποσοτικών και ποιοτικών πληροφοριών από επιλεγμένους παράγοντες της αγοράς θα βελτιώσει την ικανότητα της Επιτροπής να παρακολουθεί και να επιβάλλει τους ενωσιακούς κανόνες στους τομείς προτεραιότητας. Επιπλέον, θα βοηθήσει την Επιτροπή να προτείνει βελτιώσεις στα σημεία όπου η αξιολόγηση δείχνει ότι η ελλιπής επιβολή οφείλεται σε ελαττώματα της οικείας τομεακής νομοθεσίας. Αυτό το νέο εργαλείο θα αρχίσει να χρησιμοποιείται μόνο αφότου διενεργηθεί ο σωστός έλεγχος όλων των διαθέσιμων πληροφοριών· ο έλεγχος αυτός θα πρέπει, αφενός, να αποδεικνύει την ανάγκη να συγκεντρωθούν απευθείας από τους παράγοντες της αγοράς πλήρεις και αξιόπιστες πληροφορίες σχετικά με τη συμπεριφορά των εταιρειών στην αγορά και, αφετέρου, να αφορά τις βέλτιστες πρακτικές σε σχέση με τα κράτη μέλη των οποίων οι πρακτικές επηρεάζουν την εύρυθμη λειτουργία της ενιαίας αγοράς. Με βάση τα στοιχεία αυτά, η Επιτροπή θα δημοσιεύσει έκθεση, στην οποία θα συνυπολογίζεται ο εμπιστευτικός χαρακτήρας ορισμένων συλλεγόμενων πληροφοριών. Το νέο εργαλείο πληροφόρησης για την αγορά θα βοηθήσει την Επιτροπή να στοχοθετήσει καλύτερα τη συνεργασία της με τα κράτη μέλη, να ενισχύσει τη βάση για την κίνηση διαδικασίας επί παραβάσει και να καθορίσει εάν χρειάζονται ρυθμιστικές λύσεις.

Επιπλέον, η Επιτροπή, από κοινού με τα κράτη μέλη, θα ενισχύσει και θα εξορθολογίσει τα ήδη διαθέσιμα εργαλεία για την επίλυση προβλημάτων στην ενιαία αγορά, όπως το SOLVIT 53 . Τα προβλήματα επιλύονται καλύτερα όταν επιλύονται έγκαιρα και σε εθνικό επίπεδο. Ειδικότερα, η Επιτροπή θα εξετάσει την κατάλληλη συνέχεια που πρέπει να δοθεί σε περιπτώσεις επανειλημμένων ή διαρθρωτικών προβλημάτων που δεν μπορούσαν να επιλυθούν μέσω του SOLVIT. Επίσης, θα βελτιώσει την ενημέρωση των πολιτών και των επιχειρήσεων σχετικά με τα δικαιώματά τους και τη χρήση των εθνικών μηχανισμών έννομης προστασίας, μεταξύ άλλων μέσω της ενιαίας ψηφιακής πύλης.

4.2.Καλύτερη υλοποίηση της οδηγίας για τις υπηρεσίες με τη μεταρρύθμιση της διαδικασίας κοινοποίησης

Για να εξασφαλιστεί ότι όλα τα νέα ρυθμιστικά μέτρα που επιβάλλονται από τα κράτη μέλη δεν εισάγουν διακρίσεις, δικαιολογούνται με βάση στόχους δημόσιου συμφέροντος και είναι αναλογικά, η οδηγία για τις υπηρεσίες υποχρεώνει τα κράτη μέλη να κοινοποιούν στην Επιτροπή τα νέα ρυθμιστικά μέτρα που επηρεάζουν τις υπηρεσίες.

Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν πολλοί και διαφορετικοί εθνικοί κανόνες και κανονισμοί, και η διαδικασία κοινοποίησης δεν τηρείται συχνά. Από το 2009 που άρχισε να ισχύει η οδηγία για τις υπηρεσίες, επτά κράτη μέλη δεν έχουν κοινοποιήσει καμία νέα κανονιστική ρύθμιση, ενώ πέντε κράτη μέλη έχουν κοινοποιήσει μόνο ελάχιστες τέτοιες ρυθμίσεις. Αντίθετα, άλλα κράτη μέλη έχουν αποστείλει μεγάλο αριθμό κοινοποιήσεων.

Επιπλέον, η δυνατότητα της Επιτροπής ή άλλων κρατών μελών να παρεμβαίνουν αποτελεσματικά περιορίζεται σημαντικά από το γεγονός ότι τα κράτη μέλη κοινοποιούν, ως επί το πλείστον, τελικούς νόμους και όχι σχέδια νόμων 54 .

Επιπροσθέτως, οι κοινοποιήσεις δεν είναι διαφανείς: οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις που πλήττονται απ’ αυτή την αδιαφάνεια δεν έχουν πρόσβαση στις κοινοποιήσεις και μπορούν να αντιδράσουν μόνο υποβάλλοντας καταγγελία σε μεταγενέστερο στάδιο, όταν έχουν ήδη υποστεί την κανονιστική επιβάρυνση και το πρόσθετο κόστος. Αυτό έρχεται σαφώς σε αντίθεση με την οδηγία για τη διαφάνεια 55 , η οποία προβλέπει διαφάνεια για τους ενδιαφερομένους που δραστηριοποιούνται στον τομέα των αγαθών και των υπηρεσιών της κοινωνίας της πληροφορίας.

Τέλος, το υφιστάμενο πλαίσιο κοινοποίησης δεν προβλέπει τη διενέργεια εμπεριστατωμένης αξιολόγησης της αναλογικότητας. Κατά συνέπεια, τα κράτη μέλη αντιμετωπίζουν συχνά δυσκολίες όσον αφορά την εκτίμηση της αναλογικότητας των νέων απαιτήσεων για τις υπηρεσίες. Ως εκ τούτου, ένα προληπτικό σύστημα στο πλαίσιο ενός βελτιωμένου συστήματος κοινοποίησης θα μπορούσε να βελτιώσει σημαντικά τον εντοπισμό ενδεχόμενων εναλλακτικών επιλογών και λιγότερο παρεμβατικών μέτρων για την επίτευξη των επιδιωκόμενων στόχων.

Η Επιτροπή, δεδομένων των πολλών ελλείψεων, θα προτείνει νομοθετικά μέτρα που θα βελτιώνουν τη διαδικασία κοινοποίησης στο πλαίσιο της οδηγίας για τις υπηρεσίες. Η εν λόγω πρόταση θα επεκτείνει τα επιτυχή στοιχεία της υφιστάμενης διαδικασίας για τα αγαθά και τις υπηρεσίες της κοινωνίας των πληροφοριών σε άλλες υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένης της υποχρέωσης να κοινοποιούνται τα σχέδια νομοθετικών πράξεων και να εξασφαλίζεται διαφάνεια στους ενδιαφερομένους. Συνεπώς, ένα μέτρο που δεν έχει κοινοποιηθεί πρέπει να θεωρείται άκυρο και να εφαρμόζεται περίοδος αναστολής. Επιπλέον, θα λαμβάνεται δεόντως υπόψη η ανάγκη διεξαγωγής ορθής αξιολόγησης της αναλογικότητας.

4.3.Ενίσχυση της ενιαίας αγοράς αγαθών

Τα αγαθά παράγουν περίπου το 75 % του ενδοενωσιακού εμπορίου. Το 2014 η αξία των σχετικών εμπορικών συναλλαγών μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ ανήλθε σε 2 900 δισ. ευρώ. Τα κανονιστικά εμπόδια εξαλείφθηκαν σε περισσότερα από το 80 % των βιομηχανικών προϊόντων με τη θέσπιση κοινών κανόνων και, αν δεν υπήρχαν τέτοιοι κανόνες στην Ένωση, με την εφαρμογή της αρχής της αμοιβαίας αναγνώρισης.

Σε τομείς στους οποίους δεν υπάρχει ενωσιακή νομοθεσία, η αρχή της αμοιβαίας αναγνώρισης σημαίνει ότι τα προϊόντα που διατίθενται νόμιμα στην αγορά ενός κράτους μέλους μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθερα και μπορούν να πωλούνται σε άλλο κράτος μέλος. Ωστόσο, η πλημμελής εφαρμογή της αμοιβαίας αναγνώρισης δυσχεραίνει την πρόσβαση των επιχειρήσεων στις αγορές άλλων κρατών μελών. Επιπροσθέτως, η αυξανόμενη παρουσία στην αγορά προϊόντων που δεν συμμορφώνονται με τους κανόνες της ΕΕ θέτει τις μεν νομοταγείς επιχειρήσεις σε μειονεκτική θέση, τους δε καταναλωτές σε κίνδυνο.

Αυτό συνεπάγεται χαμένες ευκαιρίες για την οικονομία γενικότερα, παρά τον υψηλό βαθμό ολοκλήρωσης της αγοράς στον τομέα των αγαθών.

Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θα ενεργήσει έτσι ώστε να βελτιωθεί η εφαρμογή της αμοιβαίας αναγνώρισης και να ληφθούν μέτρα κατά των παράνομων και μη συμμορφούμενων προϊόντων.

Η έκδοση του κανονισμού περί αμοιβαίας αναγνώρισης 56 το 2008 συνέβαλε αποφασιστικά στη μεταφορά, από τους οικονομικούς παράγοντες στις εθνικές αρχές, του βάρους της απόδειξης ότι τα προϊόντα διατίθενται νόμιμα σε άλλη αγορά.

Ωστόσο, οι εθνικές κανονιστικές ρυθμίσεις και πρακτικές εξακολουθούν να δημιουργούν εμπόδια. Οι εθνικές αρχές συχνά απαιτούν ειδική απόδειξη νόμιμης εμπορίας ή απλώς αρνούνται την πρόσβαση στην εθνική τους αγορά. Οι οικονομικοί παράγοντες καλούνται συχνά να προσκομίζουν συγκεκριμένα έγγραφα ή να προβαίνουν σε συμπληρωματικές δοκιμές για τα προϊόντα τους. Αυτό αυξάνει το κόστος για τους εν λόγω παράγοντες ή τους αποθαρρύνει από το να επεκταθούν σε νέες αγορές. Ενώ τα προβλήματα αυτά παρατηρούνται σε πολλούς βιομηχανικούς τομείς, είναι ιδιαίτερα έντονα στους τομείς των κατασκευών, των τροφίμων, των συμπληρωμάτων διατροφής και των λιπασμάτων. Αυτό συνεπάγεται χαμένες επιχειρηματικές ευκαιρίες, μικρότερο ανταγωνισμό και υψηλότερες τιμές για τους καταναλωτές.

Για τον λόγο αυτό, η Επιτροπή θα παρουσιάσει ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης για την αύξηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με την αρχή της αμοιβαίας αναγνώρισης, καθώς και συγκεκριμένες δράσεις για τους τομείς στους οποίους η αμοιβαία αναγνώριση θα μπορούσε να οδηγήσει στη μεγαλύτερη αύξηση της ενωσιακής ανταγωνιστικότητας (π.χ. κατασκευές). Επίσης, θα επανεξετάσει τον κανονισμό περί αμοιβαίας αναγνώρισης, για να αντιμετωπίσει τον διοικητικό κατακερματισμό και να εξορθολογίσει τα διοικητικά έγγραφα που απαιτούνται για να αποδειχθεί ότι ένα προϊόν κυκλοφορεί νόμιμα σε ένα κράτος μέλος.

Αυτό θα επιτευχθεί με την παροχή της δυνατότητας στους οικονομικούς παράγοντες να εκδίδουν υπεύθυνη δήλωση σύμφωνα με την οποία το προϊόν διατίθεται νόμιμα στην αγορά άλλου κράτους μέλους. Το αντίστοιχο τεκμήριο συμμόρφωσης θα διευκολύνει τις επιχειρήσεις να εμπορεύονται τα αγαθά τους σε άλλο κράτος μέλος, εκτός αν έχει εκδοθεί και κοινοποιηθεί επίσημη απόφαση τόσο στην Επιτροπή όσο και στον οικείο οικονομικό παράγοντα. Για να στηριχθεί η παροχή ολοκληρωμένων προϊόντων και υπηρεσιών, θα εξεταστεί το ενδεχόμενο συνεργειών με το «διαβατήριο υπηρεσιών».

Η Επιτροπή θα χρησιμοποιήσει τα εργαλεία της οδηγίας για τη διαφάνεια με πιο στρατηγικό τρόπο, ώστε να προωθηθούν η αμοιβαία γνώση και η εμπιστοσύνη μεταξύ των κρατών μελών.

Για να βελτιωθεί η λειτουργία της ενιαίας αγοράς στον τομέα των προϊόντων υγείας, η Επιτροπή θα λάβει πρωτοβουλία για την αξιολόγηση της τεχνολογίας υγείας 57 , προκειμένου να ενταθεί ο συντονισμός και να αποτρέπονται οι πολλαπλές αξιολογήσεις του ίδιου προϊόντος σε διάφορα κράτη μέλη.

Ο αυξανόμενος αριθμός παράνομων και μη συμμορφούμενων προϊόντων στην αγορά στρεβλώνει τον ανταγωνισμό και θέτει σε κίνδυνο τους καταναλωτές. Στον τομέα του ραδιοεξοπλισμού, για παράδειγμα, τα πλήρως συμμορφούμενα προϊόντα κυμαίνονται, σύμφωνα με τα στοιχεία, σε πολύ χαμηλά ποσοστά: μεταξύ 28 % και 56 % 58 . Παρόμοια ποσοστά μη συμμόρφωσης διαπιστώνονται και σε άλλες κατηγορίες βιομηχανικών προϊόντων.

Για τα καταναλωτικά προϊόντα, τα κράτη μέλη υπέβαλαν περίπου 2 500 κοινοποιήσεις επικίνδυνων προϊόντων μέσω του ευρωπαϊκού συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης για επικίνδυνα προϊόντα (RAPEX) το 2014. Πρόκειται για αύξηση κατά 3 % σε σχέση με το 2013 και σχεδόν το 90 % όλων των κοινοποιήσεων αφορούσε προϊόντα που παρουσίαζαν σοβαρό κίνδυνο για τους καταναλωτές.

Πολλοί οικονομικοί παράγοντες παραβλέπουν τους κανόνες, είτε λόγω άγνοιας είτε από πρόθεση, προκειμένου να αποκτήσουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Χρειάζονται περισσότερα αποτρεπτικά μέτρα, και οι αρμόδιες αρχές για την εποπτεία της αγοράς συχνά υποχρηματοδοτούνται και υπόκεινται σε εθνικούς περιορισμούς, ενώ οι οικονομικοί παράγοντες δραστηριοποιούνται σε ευρωπαϊκό ή και σε παγκόσμιο επίπεδο. Ειδικότερα στην περίπτωση του ηλεκτρονικού εμπορίου, οι αρχές εποπτείας της αγοράς αντιμετωπίζουν τεράστιες δυσκολίες στον εντοπισμό των μη συμμορφούμενων προϊόντων που εισάγονται από τρίτες χώρες και στον εντοπισμό της αρμόδιας οντότητας εντός της δικαιοδοσίας τους.

Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θα αναλάβει πρωτοβουλία για να ενισχυθεί η συμμόρφωση των προϊόντων με την παροχή των κατάλληλων κινήτρων στους οικονομικούς παράγοντες, την εντατικοποίηση των ελέγχων συμμόρφωσης και την προώθηση στενότερης διασυνοριακής συνεργασίας των αρχών επιβολής του νόμου, μεταξύ άλλων μέσω της συνεργασίας με τις τελωνειακές αρχές. Θα παγιώσει το υφιστάμενο πλαίσιο για τις δραστηριότητες εποπτείας της αγοράς· θα ενθαρρύνει τις κοινές ενέργειες των αρχών εποπτείας της αγοράς διαφόρων κρατών μελών· και, τέλος, θα βελτιώσει την ανταλλαγή πληροφοριών και θα προωθήσει τον συντονισμό των προγραμμάτων εποπτείας της αγοράς.

Επιπλέον, με βάση τα υφιστάμενα σημεία επαφής για τα προϊόντα, η Επιτροπή θα δημιουργήσει ένα «πρώτο σημείο» που θα βρίσκεται στη διάθεση των επιχειρήσεων σχετικά με τη νομοθεσία της ΕΕ για τα προϊόντα. Αυτό θα συμβάλει στη βελτίωση της γνώσης και της κατανόησης της εφαρμοστέας νομοθεσίας. Οι οικονομικοί παράγοντες θα έχουν επίσης στη διάθεσή τους ένα σύστημα που θα τους επιτρέπει να αποδεικνύουν τη συμμόρφωση των προϊόντων τους στις αρμόδιες αρχές, και ενδεχομένως στους καταναλωτές, με ψηφιακά μέσα (ηλεκτρονική συμμόρφωση). Με τον τρόπο αυτό, θα διευκολυνθούν οι έλεγχοι συμμόρφωσης από τις αρχές και, παράλληλα, θα μειωθεί το κόστος για τους οικονομικούς παράγοντες και θα ανανεωθεί η εμπιστοσύνη των καταναλωτών.

5.Συμπερασμα

Η Επιτροπή δεσμεύτηκε ότι θα δημιουργήσει μια βαθύτερη και δικαιότερη ενιαία αγορά με ενισχυμένη βιομηχανική βάση. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, η ενιαία αγορά θα πρέπει να αναβαθμιστεί σύμφωνα με τη σημερινή οικονομική πραγματικότητα της αυξημένης ψηφιοποίησης, των νέων επιχειρηματικών μοντέλων και των στενότερων δεσμών μεταξύ των προϊόντων και των υπηρεσιών στις σημερινές παγκόσμιες αλυσίδες αξίας. Η στρατηγική για την ενιαία αγορά προτείνει ένα συγκεκριμένο και φιλόδοξο σύνολο δράσεων για την άρση των οικονομικά σημαντικών εμποδίων που ανακόπτουν την ευρωπαϊκή ατζέντα για την απασχόληση, την ανάπτυξη και τις επενδύσεις. Η Επιτροπή βασίζεται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, καθώς και σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, προκειμένου να στηριχθεί σθεναρά και επειγόντως αυτό το φιλόδοξο πρόγραμμα, και να συντελεστεί ένα σημαντικό βήμα προόδου προς το συμφέρον των πολιτών και των επιχειρήσεων σε ολόκληρη την Ευρώπη. Εκείνο που έχει τη μεγαλύτερη σημασία είναι να υλοποιηθεί το συγκεκριμένο πρόγραμμα από τα κράτη μέλη σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, γιατί η ενιαία αγορά μπορεί να υπάρξει μόνο με τη δική τους υποστήριξη και δέσμευση.

Οι δράσεις που προβλέπονται στο πλαίσιο της παρούσας στρατηγικής θα δρομολογηθούν το 2016 και το 2017. Έως το τέλος του 2017, η Επιτροπή θα εξετάσει την πρόοδο που έχει σημειωθεί ως προς την εφαρμογή της στρατηγικής και, έπειτα από συνολική οικονομική ανάλυση, θα εξετάσει αν απαιτούνται πρόσθετα μέτρα προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος για μια βαθύτερη και δικαιότερη ενιαία αγορά της ΕΕ.

Χάρτης πορείας για την υλοποίηση της στρατηγικής για την ενιαία αγορά

Δράσεις	Χρονοδιάγραμμα
Καθοδήγηση σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η νομοθεσία της ΕΕ εφαρμόζεται σε επιχειρηματικά μοντέλα συνεργατικής οικονομίας	2016
Σχέδιο δράσης για τον ΦΠΑ	2016
Νομοθετική πρωτοβουλία σχετικά με την αφερεγγυότητα των επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένων της έγκαιρης αναδιάρθρωσης και της δεύτερης ευκαιρίας	2016
Πρωτοβουλίες για τη διευκόλυνση της χρήσης των ψηφιακών τεχνολογιών σε όλη τη διάρκεια της ζωής μιας επιχείρησης και στις διασυνοριακές συγχωνεύσεις και διασπάσεις	2017
Πρωτοβουλία για τις νεοσύστατες επιχειρήσεις	2016
Καθοδήγηση σχετικά με τις ανάγκες μεταρρύθμισης στα κράτη μέλη όσον αφορά τη ρύθμιση των επαγγελμάτων	2016
Αναλυτικό πλαίσιο που θα εφαρμόσουν τα κράτη μέλη όταν επανεξετάζουν υφιστάμενη ή προτείνουν συμπληρωματική ρύθμιση των επαγγελμάτων	2016
Νομοθετική δράση για την αντιμετώπιση στοχοθετημένων κανονιστικών εμποδίων σε βασικές επιχειρηματικές υπηρεσίες και κατασκευαστικές υπηρεσίες	2016
Νομοθετική πρωτοβουλία για την καθιέρωση «διαβατηρίου υπηρεσιών» για νευραλγικούς τομείς της οικονομίας, όπως ο κατασκευαστικός κλάδος ή οι υπηρεσίες προς επιχειρήσεις	2016
Ανακοίνωση για τον καθορισμό βέλτιστων πρακτικών με σκοπό τη διευκόλυνση της δημιουργίας καταστημάτων λιανικής πώλησης και της μείωσης των λειτουργικών περιορισμών	2017
Νομοθετικά μέτρα για την αποτροπή των διακρίσεων σε βάρος των καταναλωτών βάσει της ιθαγένειας ή του τόπου διαμονής	Μέσα του 2016
Κοινή πρωτοβουλία για την τυποποίηση	2016
Ειδική καθοδήγηση για την τυποποίηση των υπηρεσιών	2016
Δημόσιες συμβάσεις: προαιρετικός μηχανισμό εκ των προτέρων αξιολόγησης για τα έργα υποδομής μεγάλης κλίμακας	2017
Πρωτοβουλίες για τη βελτίωση της διαχείρισης των δημοσίων συμβάσεων με τη δημιουργία μητρώων συμβάσεων, τη βελτίωση της συλλογής δεδομένων και τη δικτύωση των οργάνων προσφυγής	2017-2018
Πρωτοβουλίες για τον εκσυγχρονισμό του πλαισίου των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας (ΔΔΙ), συμπεριλαμβανομένης της επανεξέτασης του πλαισίου για την επιβολή των ΔΔΙ στην ΕΕ	2016-2017
Εργαλείο ανάλυσης δεδομένων για την παρακολούθηση της νομοθεσίας σχετικά με την ενιαία αγορά	2017
Πρόταση σχετικά με εργαλεία πληροφόρησης για την αγορά τα οποία θα επιτρέπουν στην Επιτροπή να συλλέγει πληροφορίες από επιλεγμένους παράγοντες της αγοράς	2016
Νομοθετική πρόταση με βάση τα επιτυχημένα χαρακτηριστικά της ισχύουσας διαδικασίας κοινοποίησης που προβλέπεται στην οδηγία (ΕΕ) 2015/1535, η οποία πρόταση θα αφορά τις υπηρεσίες που δεν καλύπτονται επί του παρόντος από την εν λόγω οδηγία.	2016
Σχέδιο δράσης για την αύξηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με την αρχή της αμοιβαίας αναγνώρισης	2016
Αναθεώρηση του κανονισμού περί αμοιβαίας αναγνώρισης	2017
Ολοκληρωμένη δέσμη δράσεων για την περαιτέρω ενίσχυση των προσπαθειών με στόχο τη διατήρηση των μη συμμορφούμενων προϊόντων εκτός της ενωσιακής αγοράς (συμπεριλαμβανομένης μιας ενδεχόμενης νομοθετικής πρωτοβουλίας)	2016-2017

(1)

  http://ec.europa.eu/economy_finance/publications/economic_paper/2012/pdf/ecp_456_en.pdf  

(2)

Consumer Intelligence Series: The Sharing Economy. PwC 2015, https://www.pwc.com/us/en/technology/publications/assets/pwc-consumer-intelligence-series-the-sharing-economy.pdf

(3)

ING International Survey: What’s mine is yours - for a price. Rapid growth tipped for the sharing economy. http://www.ezonomics.com/ing_international_survey/sharing_economy_2015  

(4)

Τον Σεπτέμβριο του 2015 ξεκίνησε δημόσια διαβούλευση για το κανονιστικό περιβάλλον σχετικά με τις πλατφόρμες, τους διαδικτυακούς μεσάζοντες, τα δεδομένα, το υπολογιστικό νέφος και τη συνεργατική οικονομία.

(5)

Οι πιθανές λύσεις θα επιδιώξουν να υλοποιήσουν αυτούς τους στόχους με νομοθετικά και/ή μη νομοθετικά μέτρα, αλλά χωρίς να αφορούν κάποια συγκεκριμένη μορφή εταιρείας.

(6)

Βλ. οδηγία 2005/56/ΕΚ για τις διασυνοριακές συγχωνεύσεις κεφαλαιουχικών εταιρειών.

(7)

Βλ. τις κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής για τη βελτίωση της νομοθεσίας, SWD(2015) 111.

(8)

  http://ec.europa.eu/smart-regulation/better_regulation/key_docs_en.htm  

(9)

Τα ενωσιακά χρηματοδοτικά μέσα για τις νεοσύστατες επιχειρήσεις και τις ΜΜΕ περιλαμβάνουν τον μηχανισμό ΕΤΣΕ και το πρόγραμμα InnovFin (ενωσιακή χρηματοδότηση της καινοτομίας), που έχουν έντονη διάσταση χρηματοδότησης επιχειρηματικού κινδύνου όσον αφορά την καινοτομία, εν μέρει λόγω της διασύνδεσής τους με το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020». Η πρωτοβουλία για τις ΜΜΕ –ΕΔΕΤ και Ορίζοντας 2020/COSME (πρόγραμμα της ΕΕ για την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις)– μέσω του Ομίλου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ), παρέχει εγγυήσεις χωρίς ανώτατο όριο για δάνεια σε ΜΜΕ και σε μικρές επιχειρήσεις μεσαίας κεφαλαιοποίησης. Τα ΕΔΕΤ υποστηρίζουν επίσης μεγάλο αριθμό εκκολαπτηρίων επιχειρήσεων και προσπαθούν να παροτρύνουν τις περιφέρειες να συνεργαστούν σ’ ολόκληρη την Ευρώπη για επενδύσεις στην έξυπνη εξειδίκευση και στις βασικές τεχνολογίες γενικής εφαρμογής.

(10)

Οι πρωτοβουλίες αυτές διευκολύνουν τη μόχλευση χρηματοδότησης στις επιχειρήσεις μέσω εγγυήσεων δανείων και χρηματοδότησης επιχειρηματικού κινδύνου σε συνεργασία με τον Όμιλο της ΕΤΕπ. Στόχος τους είναι να υποστηριχθεί η δημιουργία και η επέκταση καινοτόμων νεοσύστατων επιχειρήσεων και ΜΜΕ, με την ελαχιστοποίηση των κινδύνων των ιδιωτικών επενδύσεων και με τη διαμόρφωση ενός ευνοϊκότερου οικοσυστήματος. Αυτό περιλαμβάνει τη στήριξη των εκκολαπτηρίων επιχειρήσεων σε περιφερειακό επίπεδο και τη στρατηγική διασυνοριακή διασύνδεση των αλυσίδων αξίας κατά προτεραιότητα στο πλαίσιο της έξυπνης εξειδίκευσης.

(11)

Για παράδειγμα, μέσω του δικτύου «Enterprise Europe Network».

(12)

Σύσταση της Επιτροπής, της 12ης Μαρτίου 2014, για μια νέα προσέγγιση για την επιχειρηματική αποτυχία και την αφερεγγυότητα, C(2014) 1500.

(13)

Πρβλ. επίσης το Σχέδιο Δράσης για την Οικοδόμηση Ένωσης Κεφαλαιαγορών, COM(2015) 468.

(14)

COM(2015) 240.

(15)

Οι επιχειρηματίες τρίτων χωρών έχουν τεράστιες δυνατότητες για καινοτομία και νέες θέσεις εργασίας. Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ (2011), οι μετανάστες από τρίτες χώρες είναι πιθανότερο να ιδρύσουν νέα επιχείρηση (13,5 % αυτοαπασχολούμενοι έναντι 12,6 % για τους αυτόχθονες) και συμβάλλουν στη δημιουργία θέσεων εργασίας (οι αυτοαπασχολούμενοι που έχουν γεννηθεί στην αλλοδαπή και οι οποίοι είναι ιδιοκτήτες μικρής ή μεσαίας επιχείρησης δημιουργούν από 1,4 έως 2,1 πρόσθετες θέσεις εργασίας).

(16)

Μέτρηση της συχνότητας των επαγγελματικών ρυθμίσεων —έρευνα και μελέτη τις οποίες παρήγγειλε η Επιτροπή το 2014 και το 2015· επίκειται η δημοσίευση.

(17)

Canton E., Ciriaci D. και Solera I., «The Economic Impact of Professional Services Liberalisation», European Economy, Economic Papers 533, 2014.

(18)

Όπ.π.

(19)

Ευρωπαϊκή βάση δεδομένων για τα νομοθετικά κατοχυρωμένα επαγγέλματα: http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/regprof/index.cfm?fuseaction=home.home

(20)

Koumenta M., Humphris A., «The Effects of Occupational Licensing on Employment, Skills and Quality: A Case Study of Two Occupations in the UK», Queen Mary University of London· Pagliero M., «The effects of recent reforms liberalising regulated professions in Italy», University of Turin & Carlo Alberto College· Athanassiou E., Kanellopoulos N., Karagiannis R., Kotsi A., «The effects of liberalisation of professional requirements in Greece», Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ), Αθήνα· Rostam-Afschar D., «Regulatory Effects of the Amendment to the HwO in 2004 in German Craftsmanship», Freie Universität Berlin και German Institute for Economic Research (DIW Berlin) — μελέτες τις οποίες παρήγγειλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2014. (Θα δημοσιευθεί προσεχώς στη διεύθυνση http://ec.europa.eu/growth/single-market/services/free-movement-professionals/index_en.htm ).

(21)

Για παράδειγμα, η μεταρρύθμιση των υπηρεσιών των νομικών επαγγελμάτων, των λογιστών, των φοροτεχνικών, των κτηματομεσιτών και των φυσικοθεραπευτών, καθώς και πιο καινοτόμες υπηρεσίες. Βλ. Athanassiou E. et al, όπ.π., μελέτη την οποία παρήγγειλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2014 (θα δημοσιευθεί προσεχώς).

(22)

Οδηγία (ΕΕ) 2013/55, της 20ής Νοεμβρίου 2013, η οποία θα πρέπει να έχει τεθεί σε εφαρμογή από τα κράτη μέλη έως τις 18 Ιανουαρίου 2016.

(23)

Ενδεικτικά, οι περισσότεροι υποχρεωτικοί δασμοί έχουν καταργηθεί και αντικατασταθεί από τις τιμές της αγοράς.

(24)

Η αιτιολόγηση και το σκεπτικό της αναλογικότητας μπορεί να διαφέρουν για την ίδια δραστηριότητα, π.χ. ορισμένα κράτη μέλη δηλώνουν σαφώς ότι μπορούν να βασίζονται στη λειτουργία της αγοράς και στη γενικότερη νομοθεσία (όπως στην περίπτωση της προστασίας των καταναλωτών), ενώ άλλα κράτη μέλη ζητούν την αυστηρή ρύθμιση των επαγγελμάτων.

(25)

Με βάση την υπό εξέλιξη διαδικασία αμοιβαίας αξιολόγησης, επιστημονικές μελέτες, μια έρευνα μεγάλης κλίμακας και την επικαιροποιημένη βάση δεδομένων για τα νομοθετικά κατοχυρωμένα επαγγέλματα.

(26)

Π.χ. πολιτικοί μηχανικοί, αρχιτέκτονες, λογιστές, δικηγόροι, κτηματομεσίτες, ξεναγοί και σύμβουλοι σε θέματα διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας.

(27)

Με βάση εκθέσεις που πρέπει να υποβάλλονται από τα κράτη μέλη κάθε δύο έτη.

(28)

Για παράδειγμα, οι επιχειρήσεις που παρέχουν υπηρεσίες λογιστικής, αρχιτεκτονικής και πολιτικού μηχανικού, οι οποίες είναι, στο σύνολό τους, εξαιρετικά σημαντικές για τη βιομηχανία.

(29)

Ενδεικτικά, οι απαιτήσεις για την απασχόληση συγκεκριμένου αριθμού αρχιτεκτόνων ή μηχανικών, ή για τη διάθεση συγκεκριμένου εξοπλισμού, ανεξάρτητα από τις εργασίες που πρέπει πράγματι να εκτελεστούν.

(30)

Σε πλήρη συμμόρφωση με το ισχύον νομικό πλαίσιο της ΕΕ.

(31)

Το διαβατήριο, μολονότι σχετίζεται με θέματα που καλύπτονται από την οδηγία για τις υπηρεσίες ή την οδηγία για την επιβολή της απόσπασης εργαζομένων, δεν θα μεταβάλει το περιεχόμενο των εν λόγω οδηγιών, ούτε θα αναιρέσει το γεγονός ότι η πρόσβαση στις δραστηριότητες προορίζεται αποκλειστικά για τους επαγγελματίες που κατέχουν τα αναγκαία επαγγελματικά προσόντα.

(32)

Το κράτος μέλος στο οποίο ο πάροχος υπηρεσιών επιθυμεί να παρέχει τις υπηρεσίες του θα εξακολουθεί να είναι αρμόδιο για τον καθορισμό των εν λόγω απαιτήσεων, με την προϋπόθεση ότι αυτές θα είναι σύμφωνες με τις οικείες διατάξεις του ενωσιακού δικαίου.

(33)

Holland van Giizen Advocaten, «Legal study on retail establishment through the 28 Member States: Restrictions and freedom of establishment» – επίκειται η δημοσίευση· εσωτερική ανάλυση της Επιτροπής, 2015.

(34)

Η συγκεκριμένη αξιολόγηση των κανονιστικών πλαισίων που εφαρμόζονται στα καταστήματα λιανικής πώλησης πραγματοποιήθηκε κατά την περίοδο 2014-2015.

(35)

Οδηγία 2006/123/ΕΚ, της 12ης Δεκεμβρίου 2006.

(36)

Οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις παρέχουν τα αγαθά και τις υπηρεσίες τους σ’ ολόκληρη την ΕΕ. Δεν μπορούν να υπόκεινται σε διαφορετική μεταχείριση λόγω της ιθαγένειας, του τόπου εγκατάστασης ή της τοποθεσίας τους. Κατά τον ίδιο τρόπο, οι διακρίσεις σε βάρος των καταναλωτών με βάση την ιθαγένεια, τον τόπο διαμονής ή την τοποθεσία τους δεν έχουν θέση σε μια πραγματική ευρωπαϊκή ενιαία αγορά. Μόνο αντικειμενικές και επαληθεύσιμες περιστάσεις μπορούν να δικαιολογήσουν την εφαρμογή διαφορετικών τιμών και όρων σε πελάτες επειδή απλώς ζουν σε διαφορετικό κράτος μέλος.

(37)

COM(2015) 192.

(38)

Στα συμπεράσματα που εξέδωσε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Ιουνίου του 2015 κάλεσε την Επιτροπή να αναλάβει δράση για «να αρθούν οι υπόλοιποι φραγμοί για την ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων και υπηρεσιών που πωλούνται μέσω Διαδικτύου και να αντιμετωπισθούν οι αδικαιολόγητες διακρίσεις λόγω γεωγραφικής θέσης».

(39)

Βλ. https://ec.europa.eu/eusurvey/runner/geoblocksurvey2015/  

(40)

British Standards Institution (BSI), «The Economic Contribution of Standards to the UK Economy», 2015.

(41)

Όπως περιγράφεται στο σημείο 2.3 ανωτέρω.

(42)

Η διάρκεια για τα έργα μεγάλης κλίμακας υπολογίζεται με βάση τα δεδομένα TED για συμβάσεις που ανατέθηκαν την περίοδο 2010-2014· οι υπολογισμοί για ένα σύνηθες έργο προέρχονται από Ευρωπαϊκή Επιτροπή – Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής σχετικά με τον αντίκτυπο και την αποτελεσματικότητα της νομοθεσίας της ΕΕ περί δημοσίων συμβάσεων [SEC(2011) 853].

(43)

Οδηγία 2007/66/ΕΚ, της 11ης Δεκεμβρίου 2007.

(44)

Το ενιαίο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας είναι ο νομικός τίτλος που παρέχει ενιαία προστασία σε ολόκληρη την ΕΕ στο πλαίσιο υπηρεσίας μίας στάσης, που συνεπάγεται τεράστια πλεονεκτήματα από πλευράς κόστους και μειώνει τις διοικητικές επιβαρύνσεις. Η εν λόγω δέσμη μέτρων θα δημιουργήσει επίσης ενιαίο δικαστήριο διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, το οποίο θα συνιστά ενιαίο, ειδικευμένο δικαιοδοτικό όργανο για διπλώματα ευρεσιτεχνίας.

(45)

Η πλήρης εφαρμογή του ενιαίου διπλώματος ευρεσιτεχνίας θα αυξήσει κατά 0,25 % το ΑΕΠ της ΕΕ. Τα δυνητικά οφέλη για τα επιμέρους κράτη μέλη ποικίλλουν, αλλά θα μπορούσαν να υπερβαίνουν το 1 % του ΑΕΠ για ορισμένα κράτη μέλη.

(46)

Στις 30 Σεπτεμβρίου 2015 η Επιτροπή εξέδωσε απόφαση με την οποία επιβεβαιώνει τη συμμετοχή της Ιταλίας στην ενισχυμένη συνεργασία για την καθιέρωση ενιαίου καθεστώτος προστασίας των ευρεσιτεχνιών στην ΕΕ. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να ανεβάσει σε 26 τον συνολικό αριθμό των συμμετεχόντων κρατών μελών· δεν συμμετέχουν η Κροατία και η Ισπανία.

(47)

Vanda Vicente and Sergio Simoes, 2014, «Manufacturing and export provisions: Impact on the competitiveness of European pharmaceutical manufacturers and on the creation of jobs in Europe».

(48)

OHIM, «Intellectual property rights and firm performance in Europe: an economic analysis», έκθεση ανάλυσης σε επίπεδο επιχειρήσεων, 2015.

(49)

COM(2014) 392.

(50)

Η προσέγγιση που έγκειται στην «παρακολούθηση της διαδρομής του χρήματος» αντί να τιμωρεί τον πολίτη που παραβιάζει –συχνά εν αγνοία του– τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας, αποσκοπεί να στερήσει από τους παραβάτες σε εμπορική κλίμακα τις ροές εσόδων που τους ωθούν σε τέτοιες δραστηριότητες.

(51)

  http://ec.europa.eu/internal_market/scoreboard/performance_by_governance_tool/infringements/index_en.htm  

(52)

Π.χ. μέσω δικτύων, συνεδριάσεων επιτροπών εμπειρογνωμόνων και κατευθυντήριων γραμμών.

(53)

Το SOLVIT είναι μια υπηρεσία την οποία παρέχουν οι εθνικές διοικήσεις κάθε χώρας της ΕΕ, καθώς και της Ισλανδίας, του Λιχτενστάιν και της Νορβηγίας. Στόχος του είναι η εξεύρεση λύσεων εντός 10 εβδομάδων, αρχής γενομένης από την ημερομηνία κατά την οποία αναλαμβάνει την υπόθεση το κέντρο SOLVIT της χώρας όπου ανέκυψε το πρόβλημα.

(54)

Μεταξύ Σεπτεμβρίου 2013 και Φεβρουαρίου 2015, η Επιτροπή έλαβε 277 κοινοποιήσεις από τα κράτη μέλη· οι 198 αφορούσαν τελική νομοθεσία, και οι 79 σχέδια νόμου, κάτι που σημαίνει ότι το 71 % των κοινοποιούμενων απαιτήσεων είχε ήδη τεθεί σε ισχύ.

(55)

Οδηγία 98/34/ΕΚ για την καθιέρωση μιας διαδικασίας πληροφόρησης στον τομέα των τεχνικών προτύπων και κανονισμών («οδηγία για τη διαφάνεια»). Η εν λόγω οδηγία έχει αντικατασταθεί από την οδηγία (ΕΕ) 2015/1535, της 9ης Σεπτεμβρίου 2015.

(56)

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 764/2008.

(57)

Οι αξιολογήσεις της τεχνολογίας υγείας κατευθύνουν τις εθνικές αποφάσεις όσον αφορά την τιμολόγηση και την επιστροφή των δαπανών για παρεμβάσεις στον τομέα της υγείας.

(58)

Βλ. έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής (2012) 300, της 17ης Οκτωβρίου 2012. «Σύνοψη της εκτίμησης αντικτύπου που συνοδεύει την πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την εναρμόνιση των νομοθεσιών των κρατών μελών σχετικά με τη διαθεσιμότητα ραδιοεξοπλισμού στην αγορά».