2008/0241 (COD)

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ σύμφωνα με το άρθρο 294 παράγραφος 6 της συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τη

θέση του Συμβουλίου όσον αφορά την έκδοση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τα απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (ΑΗΗΕ)

Ιστορικό

Ημερομηνία διαβίβασης της πρότασης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο (έγγραφο COM(2008) 810 τελικό – 2008/0241 COD): | 16 Δεκεμβρίου 2008 |

Ημερομηνία γνωμοδότησης της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής: | 11 Ιουνίου 2009 |

Ημερομηνία γνωμοδότησης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, σε πρώτη ανάγνωση: | 3 Φεβρουαρίου 2011 |

Ημερομηνία έκδοσης της θέσης του Συμβουλίου: | 19 Ιουλίου 2011 |

Στόχοι της προτασης της Επιτροπής

Οι συγκεκριμένοι στόχοι της αναδιατυπωμένης (το 2008) πρότασης για τα ΑΗΗΕ ήταν να αυξηθεί η αποδοτικότητα των πόρων και να εξασφαλιστεί η κατάλληλη επεξεργασία των ηλεκτρονικών αποβλήτων με τον καθορισμό νέων στόχων συλλογής προσαρμοσμένων στην πραγματικότητα κάθε κράτους μέλους. Περαιτέρω στόχοι ήταν η μείωση του άσκοπου διοικητικού φόρτου, αφού διευκρινίστηκε ότι οι ευθύνες του παραγωγού βασίζονται σε ευρωπαϊκή προσέγγιση, και η εξασφάλιση της καλύτερης εφαρμογής, συγκεκριμένα με αντιστροφή του βάρους της απόδειξης κατά τις εξαγωγές χρησιμοποιημένου εξοπλισμού για τον οποίο υπάρχουν υπόνοιες ότι είναι ΑΗΗΕ.

Παρατηρήσεις επι της θεσης του Συμβουλίου

Γενικές παρατηρήσεις

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο γνωμοδότησε σε πρώτη ανάγνωση στις 3 Φεβρουαρίου 2011. Η Επιτροπή αποδέχθηκε πλήρως, εν μέρει ή κατ’ αρχήν 55 από τις 86 τροπολογίες που ενέκρινε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε πρώτη ανάγνωση. Οι 30 από αυτές τις 55 τροπολογίες αποτυπώνονται ήδη, τουλάχιστον εν μέρει, στην κοινή θέση. Η θέση της Επιτροπής σχετικά με τις τροπολογίες που ενέκρινε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε πρώτη ανάγνωση καθορίζεται στο έγγραφο SP(2011)2217.

Η Επιτροπή αποδέχθηκε πλήρως, κατ’ αρχήν ή εν μέρει τις τροπολογίες οι οποίες αποσαφηνίζουν το πλαίσιο της πρότασης ή την βελτιώνουν περαιτέρω σύμφωνα με τους καθορισμένους στόχους. Σε αυτές συγκαταλέγονται, συγκεκριμένα, η κατάργηση της σύνδεσης με το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας για τον περιορισμό της χρήσης ορισμένων επικίνδυνων ουσιών σε ηλεκτρικό και ηλεκτρονικό εξοπλισμό (RoHS), ο καθορισμός του στόχου συλλογής με βάση τα ΑΗΗΕ που παράγονται σε ορισμένες συνθήκες και η υποχρέωση των διανομέων να συγκροτήσουν κατάλληλα συστήματα συλλογής και ευαισθητοποίησης για τα πολύ μικρά ΑΗΗΕ.

Η Επιτροπή απέρριψε τις τροπολογίες που θα αλλοίωναν το χαρακτήρα της πρότασης, όπως οι τροπολογίες που θα ήταν δυνατόν να υποβαθμίσουν το επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας ή να επιφέρουν περιττή αύξηση του διοικητικού φόρτου. Απέρριψε επίσης τις τροπολογίες που υπερβαίνουν το πεδίο εφαρμογής της διαδικασίας αναδιατύπωσης, η οποία εφαρμόζεται σύμφωνα με τη «Διοργανική Συμφωνία, της 28ης Νοεμβρίου 2001, για μια πλέον συστηματοποιημένη χρήση της τεχνικής της αναδιατύπωσης των νομικών πράξεων».

Στις 14 Μαρτίου 2011 επιτεύχθηκε ομόφωνα πολιτική συμφωνία από τα κράτη μέλη, ενώ η Επιτροπή εξέφρασε σημαντικές επιφυλάξεις σχετικά με το κείμενο.

Αναλυτικές παρατηρήσεις

Τροπολογίες του Κοινοβουλίου που έγιναν δεκτές από την Επιτροπή και ενσωματώθηκαν πλήρως, εν μέρει ή κατ’ αρχήν στη θέση του Συμβουλίου

Οι τροπολογίες αριθ. 2, 10, 12, 13, 15, 16, 20, 21, 24, 28, 29, 32, 37, 44, 45, 57, 62, 64, 65, 66, 68, 78, 80, 81, 82 , 83, 86, 88, 97 και 98 έγιναν δεκτές από την Επιτροπή και ενσωματώθηκαν πλήρως, εν μέρει ή κατ’ αρχήν στη θέση του Συμβουλίου.

Τροπολογίες του Κοινοβουλίου που απορρίφθηκαν από την Επιτροπή αλλά ενσωματώθηκαν πλήρως, εν μέρει ή κατ’ αρχήν στη θέση του Συμβουλίου

Οι τροπολογίες αριθ. 14, 18, 27, 99 και 102 απορρίφθηκαν από την Επιτροπή αλλά ενσωματώθηκαν στη θέση του Συμβουλίου πλήρως, εν μέρει ή κατ’ αρχήν. Οι τροπολογίες αριθ. 14 και 18 αφορούν τη διάκριση μεταξύ ΑΗΗΕ οικιακής προέλευσης και ΑΗΗΕ που προέρχονται από χρήστες πλην των ιδιωτικών νοικοκυριών. Η Επιτροπή δεν έχει πεισθεί ότι αυτό το προτεινόμενο κείμενο αυξάνει την σαφήνεια. Με την τροπολογία αριθ. 99 εισάγεται η νέα απαίτηση να εκδοθούν ευρωπαϊκά πρότυπα, η οποία ενδέχεται να έρχεται σε αντίθεση με τα τμήματα του κειμένου που δεν εμπίπτουν στη διαδικασία της αναδιατύπωσης.

Τροπολογίες του Κοινοβουλίου που έγιναν δεκτές πλήρως, εν μέρει ή κατ’ αρχήν από την Επιτροπή αλλά δεν ενσωματώθηκαν στην κοινή θέση του Συμβουλίου

Οι τροπολογίες αριθ. 1, 3, 4, 5, 6, 7, 9, 22, 23, 26, 31, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 52, 58, 59, 60, 69, 76, 92 και 100 έγιναν δεκτές πλήρως, εν μέρει ή κατ’ αρχήν από την Επιτροπή αλλά δεν ενσωματώθηκαν στη θέση του Συμβουλίου. Πρόκειται για τροπολογίες που περιλαμβάνουν σημαντικά στοιχεία του κειμένου, τα οποία αφορούν τους ορισμούς, τον στόχο της συλλογής, τα μέτρα για την ευαισθητοποίηση και την αύξηση της συλλογής, καθώς και την προσαρμογή των διατάξεων περί επιτροπολογίας στη θέση σε ισχύ της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Τροπολογίες του Κοινοβουλίου που απορρίφθηκαν από την Επιτροπή και το Συμβούλιο και δεν ενσωματώθηκαν στην κοινή θέση του Συμβουλίου

Οι τροπολογίες αριθ. 11, 25, 35, 36, 46, 47, 48, 49, 50, 51, 54, 55, 56, 61, 67, 70, 71, 72, 73, 74, 75, 77, 94, 95, 96 και 101 απορρίφθηκαν από την Επιτροπή και το Συμβούλιο. Οι τροπολογίες αυτές δεν συντελούν στη σαφήνεια ή τη συνοχή του κειμένου ή επιφέρουν αλλαγές σε τμήματα του κειμένου τα οποία δεν εμπίπτουν στη διαδικασία της αναδιατύπωσης. Το τελευταίο ισχύει ιδιαίτερα για τις τροπολογίες αριθ. 47-51 και 75, σχετικά με τις οικονομικές υποχρεώσεις των παραγωγών. Με την τροπολογία αριθ. 46 θα περιλαμβάνονταν στο κείμενο νέες απαιτήσεις τήρησης αρχείων, που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της διαδικασίας αναδιατύπωσης.

Αλλαγές που επέφερε το Συμβούλιο στην πρόταση

Το Συμβούλιο πρότεινε τις ακόλουθες κύριες αλλαγές στην πρόταση της Επιτροπής:

Ανοικτό πεδίο εφαρμογής: Το Συμβούλιο προτείνει να καλύπτει το πεδίο εφαρμογής μελλοντικώς, αρχής γενομένης έξι έτη μετά τη θέση σε ισχύ, παντός είδους «μεγάλο εξοπλισμό» και «μικρό εξοπλισμό». Αυτή η προσέγγιση αναφέρεται επίσης ως «ανοικτό πεδίο εφαρμογής», επειδή το πεδίο δεν περιορίζεται σε κλειστό κατάλογο κατηγοριών όπως συμβαίνει σήμερα, αλλά «ανοικτό» σε κάθε νέο εξοπλισμό που πληροί τους ορισμούς της οδηγίας. Μια σειρά νέες εξαιρέσεις και οι σχετικοί ορισμοί θα συνοδεύσουν την υιοθέτηση του «ανοικτού πεδίου εφαρμογής». Η Επιτροπή θεωρεί ότι ο εξοπλισμός που εμπίπτει σήμερα στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας πρέπει να μην εξαιρεθεί στο μέλλον και ότι το πεδίο εφαρμογής πρέπει να επεκτείνεται μόνο εφόσον τα οφέλη υπερβαίνουν το κόστος. Ως θέμα αρχής, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι πληρούνται αυτές οι προϋποθέσεις χρειάζεται εκτίμηση σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές για την εκτίμηση των επιπτώσεων.

Ορισμός των κατηγοριών των ΑΗΗΕ: Το Συμβούλιο αντικαθιστά τις ισχύουσες δέκα κατηγορίες που προβλέπονται στο παράρτημα της οδηγίας από ένα νέο σύνολο πέντε κατηγοριών. Επί του παρόντος, είναι σημαντικές αυτές οι κατηγορίες για τον καθορισμό του πεδίου εφαρμογής της οδηγίας και τη διαφοροποίηση των στόχων ανάκτησης και ανακύκλωσης. Κατά το Συμβούλιο, στο μέλλον οι κατηγορίες δεν θα είναι πλέον αποφασιστικής σημασίας για τον καθορισμό του πεδίου εφαρμογής (βλ. παραπάνω «ανοικτό πεδίο»), αλλά θα συνεχιστεί η διαφοροποίηση των στόχων της ανάκτησης και ανακύκλωσης. Η Επιτροπή μπορεί να αποδεχθεί την αλλαγή του ορισμού των εν λόγω κατηγοριών ΑΗΗΕ, εφόσον δεν επιφέρει αλλαγή του επιπέδου φιλοδοξιών για την ανακύκλωση/ανάκτηση και δεν δημιουργεί περιττό διοικητικό φόρτο.

Επέκταση του πεδίου εφαρμογής στα φωτοβολταϊκά πάνελ: Το Συμβούλιο προτείνει να επεκταθεί το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας από την ημερομηνία έναρξης ισχύος της για να συμπεριλάβει τα φωτοβολταϊκά πάνελ. Η Επιτροπή συμφωνεί ότι θα πρέπει να διασφαλιστούν η συλλογή, η σωστή επεξεργασία και η ανάκτηση των φωτοβολταϊκών πάνελ. Η Επιτροπή διεξήγαγε μελέτη για την αξιολόγηση των επιπτώσεων της ενσωμάτωσής τους στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας ΑΗΗΕ. Η μελέτη δείχνει ότι υπάρχουν περιβαλλοντικά οφέλη και ευκαιρίες για την ανάκτηση δευτερογενών πρώτων υλών. Η μελέτη αυτή και τα μετέπειτα σχόλια από τα ενδιαφερόμενα μέρη μπορούν να αξιοποιηθούν για περαιτέρω εξέταση της δυνατότητας ένταξης των φωτοβολταϊκών πάνελ στα ΑΗΗΕ .

Εθνική προσέγγιση για τις υποχρεώσεις των παραγωγών: Ο ορισμός του «παραγωγού» από το Συμβούλιο βασίζεται στην έννοια των εθνικών αγορών. Αυτή η εθνική προσέγγιση είναι δυνατόν να έχει ως αποτέλεσμα την πολλαπλή καταχώριση, πολλαπλές πληρωμές για το ίδιο προϊόν, πολλαπλές απαιτήσεις ενημέρωσης για την επεξεργασία και τη σήμανση των προϊόντων, καθώς και την υποχρέωση των παραγωγών να εκπροσωπούνται νομίμως σε περισσότερα από ένα κράτη μέλη. Η Επιτροπή είχε προτείνει να διευκρινιστεί ότι για την αποφυγή αυτών των εμποδίων πρέπει να χρησιμοποιείται προσέγγιση βασιζόμενη στην κοινοτική αγορά και εξακολουθεί να θεωρεί ότι πρέπει να συμφωνηθεί ευρωπαϊκή προσέγγιση για τις υποχρεώσεις των παραγωγών. Αυτό ισχύει ιδίως για τις υποχρεώσεις στην περίπτωση της διασυνοριακής πώλησης προϊόντων εξ αποστάσεως.

Στόχος για τη συλλογή: Κατά το Συμβούλιο, τα κράτη μέλη πρέπει να επιτύχουν οκτώ έτη μετά την έναρξη ισχύος της οδηγίας τον στόχο της συλλογής του 65% του ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού που διατίθεται στην αγορά. Σε σύγκριση με την πρόταση της Επιτροπής, αυτό σημαίνει καθυστέρηση περίπου τεσσάρων ετών. Για οκτώ κράτη μέλη, προβλέπεται πρόσθετη ευελιξία δύο ετών. Η Επιτροπή θεωρεί ότι είναι δυνατόν να διευκρινιστούν περαιτέρω στο κείμενο οι μεταβατικές ρυθμίσεις για να ληφθούν υπόψη ιδιαίτερες εθνικές συνθήκες, που έχουν ήδη συμπεριληφθεί στην πρόταση της Επιτροπής. Ωστόσο, επειδή είναι αναγκαία αποφασιστική δράση για την αύξηση της αποδοτικότητας των πόρων και της πρόσβασης σε δευτερογενείς πρώτες ύλες, είναι σημαντικό να διατηρηθεί ένας φιλόδοξος στόχος συλλογής, τόσο όσον αφορά το επίπεδο όσο και τον χρόνο έναρξης ισχύος. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή δεν μπορεί να δεχθεί να καθυστερήσει η προθεσμία επίτευξης του στόχου της συλλογής. Η Επιτροπή μπορεί να συμφωνήσει με την πρόθεση του Συμβουλίου να χαρακτηρίσει τους λαμπτήρες φθορισμού που περιέχουν υδράργυρο ως προϊόντα προτεραιότητας για χωριστή συλλογή, για τα οποία θα ήταν δυνατόν να καθοριστεί μελλοντικώς ιδιαίτερος στόχος συλλογής τους.

Εκπόνηση προτύπων: Το Συμβούλιο απαιτεί να εκπονήσει η Επιτροπή ελάχιστα πρότυπα για την επεξεργασία των ΑΗΗΕ, βάσει του άρθρου 27 της οδηγίας 2008/98/ΕΚ. Η Επιτροπή αντιλαμβάνεται κατ’ αρχήν τα οφέλη του καθορισμού προτύπων για την επεξεργασία των ΑΗΗΕ και στηρίζει επί του παρόντος σχέδιο εκπόνησης αυτών των προτύπων που θα πρέπει να χρησιμοποιούνται σε προαιρετική βάση. Ωστόσο, η Επιτροπή θεωρεί ότι το νέο κείμενο σχετικά με τα πρότυπα ενδέχεται να έρχεται σε αντίθεση με τα τμήματα του κειμένου που δεν εμπίπτουν στη διαδικασία της αναδιατύπωσης.

Οι προσαρμογές που σχετίζονται με τη Συνθήκη για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλα θέματα: Το Συμβούλιο προβλέπει εκτελεστικές πράξεις για τα άρθρα 7, 16, 23 και το παράρτημα VI. Η Επιτροπή θεωρεί ότι εν προκειμένω θα πρέπει να εκδίδονται κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις, σύμφωνα με την πρότασή της. Η απαίτηση να διαβουλεύεται η Επιτροπή με τους ενδιαφερομένους πριν από την έκδοση κατ’ εξουσιοδότηση πράξης θα πρέπει να αναφέρεται στην αντίστοιχη αιτιολογική σκέψη και μόνο και να διαγραφεί από το διατακτικό της οδηγίας. Το Συμβούλιο διέγραψε την παραπομπή σε πίνακα αντιστοιχίας της μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο, την οποία η Επιτροπή κρίνει αναγκαία για να παρακολουθεί τη μεταφορά της οδηγίας με πνεύμα «έξυπνης νομοθεσίας», σύμφωνα με την ανακοίνωσή της COM(2010)543.

Συμπέρασμα

Δεν συνάδουν με τους στόχους της πρότασης της Επιτροπής όλες οι αλλαγές που επέφερε το Συμβούλιο, ιδίως όσον αφορά την αποδοτικότητα των πόρων, την ανάγκη για ανάκτηση δευτερογενών πρώτων υλών και την ανάγκη για μείωση του περιττού διοικητικού φόρτου. Συνεπώς η Επιτροπή δεν δύναται να αποδεχθεί τη θέση του Συμβουλίου στο σύνολό της.