52011DC0500

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ Προϋπολογισμός για την «Ευρώπη 2020» /* COM/2011/0500 τελικό */


Πρόλογος

Η Ευρωπαϊκή Ένωση εργάζεται καθημερινά με στόχο να συμβάλει στην πραγμάτωση των οραμάτων των 500 εκατομμυρίων πολιτών της. Και πιστεύω ότι μπορεί να αποτελέσει μοχλό για την αναγέννηση της λίαν ανταγωνιστικής κοινωνικής οικονομίας της αγοράς στην Ευρώπη και παγκοσμίως. Για να το πετύχουμε αυτό, χρειαζόμαστε έναν καινοτόμο προϋπολογισμό. Έναν προϋπολογισμό που να ανταποκρίνεται στις νέες πραγματικότητες της παγκοσμιοποίησης. Έναν προϋπολογισμό που να δίδει απαντήσεις στις προκλήσεις του σήμερα και να δημιουργεί ευκαιρίες για το αύριο.

Ο προϋπολογισμός που προτείνουμε είναι καινοτόμος. Σας καλώ να κοιτάξετε πέρα από τους παραδοσιακούς τομείς του προϋπολογισμού και να εστιάσετε την προσοχή σας στο πώς θα μπορέσουμε, διαμέσου όλων των στοιχείων του προϋπολογισμού, να υλοποιήσουμε τους στόχους της «Ευρώπης 2020», τους οποίους καθορίσαμε από κοινού. Για τον λόγο αυτό, απομακρυνόμαστε πλέον από τη νοοτροπία που στηρίζεται στην έννοια του κεκτημένου δικαιώματος, βάσει της οποίας ορισμένες δημόσιες αρχές θεωρούν ότι είναι ελεύθερες να δαπανήσουν πόρους όπως οι ίδιες επιθυμούν. Τώρα πλέον, κάθε αίτηση πρέπει να συνδέεται ευκρινώς με τους στόχους και τις προτεραιότητες που έχουμε συμφωνήσει από κοινού. Με τον τρόπο αυτό, κάθε ευρώ που δαπανάται θα εξυπηρετεί πολλαπλούς σκοπούς. Ένα ευρώ μπορεί, ταυτοχρόνως, να ενισχύσει τη συνοχή, να βελτιώσει την ενεργειακή απόδοση, να συμβάλει στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και να προαγάγει τους κοινωνικούς στόχους, να αυξήσει την απασχόληση και να περιορίσει τη φτώχεια. Ένα ευρώ μπορεί να έχει ένα πολύ σημαντικό πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα σε πολλούς τομείς.

Σε ολόκληρη την Ευρώπη, οι κυβερνήσεις, οι επιχειρήσεις και οι οικογένειες επιλέγουν προσεκτικά το πώς ξοδεύουν τα χρήματά τους. Είναι καιρός να σκεφτούμε προσεκτικά πού είναι δυνατό να γίνουν περικοπές και πού να πραγματοποιήσουμε επενδύσεις για το μέλλον. Χρειαζόμαστε συνετή διαχείριση, αλλά συγχρόνως χρειαζόμαστε επενδύσεις για την ανάπτυξη στην Ευρώπη.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει επίσης να ζει εντός των ορίων που της επιτρέπουν οι οικονομικές της δυνατότητες, πραγματοποιώντας συγχρόνως επενδύσεις για το μέλλον. Έχουμε έναν σχετικά μικρό προϋπολογισμό, ο οποίος δεν υπερβαίνει το 1% περίπου του πλούτου που παράγεται στην Ευρώπη (με βάση το ΑΕΕ) και ο οποίος αντιστοιχεί στο ένα πεντηκοστό των προϋπολογισμών των κρατών μελών. Όμως, με αυτόν τον προϋπολογισμό πρέπει να πετύχουμε πολλά, και το κάθε ευρώ που ξοδεύουμε πρέπει να αξιοποιείται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Σήμερα προβαίνουμε στις επιλογές που απαιτούνται στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας για την περίοδο 2014-2020.

Ο προϋπολογισμός της ΕΕ που προτείνουμε δεν θα κοστίσει στους φορολογουμένους περισσότερα χρήματα από ό,τι σήμερα. Αντιθέτως, θα τους αποφέρει μεγαλύτερα οφέλη. Εκσυγχρονίζουμε τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό προκειμένου να εξοικονομήσουμε πόρους σε ορισμένους τομείς κι έτσι να μπορούμε να δαπανήσουμε περισσότερα στους τομείς προτεραιότητας οι οποίοι έχουν πραγματική σημασία. Υποβάλλω σήμερα έναν φιλόδοξο προϋπολογισμό σε τομείς όπου η Ευρώπη μπορεί να κάνει τη διαφορά. Πρόκειται για έναν προϋπολογισμό ο οποίος διαπνέεται από πανευρωπαϊκή λογική, εστιάζεται στο πού μπορούμε να αξιοποιήσουμε συνέργειες με τη συνένωση χρηματοδοτικών πόρων και χρηματοδοτεί δράσεις οι οποίες θα ήταν δαπανηρότερες αν χρηματοδοτούνταν χωριστά στα διάφορα κράτη μέλη.

Ο νέος προϋπολογισμός θα είναι απλούστερος, πιο διαφανής και πιο δίκαιος. Προτείνουμε έναν προϋπολογισμό ικανό να ενεργοποιήσει χρηματοδότηση από τον ιδιωτικό τομέα. Επίσης προτείνουμε να μεταβληθεί ο τρόπος χρηματοδότησης του προϋπολογισμού με γνώμονα νέες πηγές εσόδων, οι οποίες δημιουργούνται με σκοπό τη μερική αντικατάσταση των συνεισφορών που βασίζονται στο ακαθάριστο εθνικό εισόδημα του κάθε κράτους μέλους. Πιστεύουμε ότι το σύστημα αυτό θα είναι περισσότερο συμφέρον για τις οικογένειες και τις κυβερνήσεις. Θα προσδώσει στον προϋπολογισμό καθαρά ευρωπαϊκό χαρακτήρα. Θα αποκτήσουμε έναν προϋπολογισμό ο οποίος θα αποτελεί παράγοντα ενοποίησης. Έναν προϋπολογισμό με τον οποίον αποφεύγονται οι αλληλεπικαλύψεις δαπανών μεταξύ κρατών μελών και ο οποίος προσπορίζει προστιθέμενη αξία χάρη σε συντονισμένη δράση που μπορούμε να αποφασίσουμε σε ευρωπαϊκό επίπεδο και της οποίας η υλοποίηση είναι ανέφικτη χωρίς μια τέτοια ευρωπαϊκή προοπτική.

Ένα μεγάλο μέρος του προϋπολογισμού θα αποσκοπεί στην αύξηση της απασχόλησης και στην οικονομική ανάπτυξη, σε στενή συμπόρευση με τη στρατηγική «Ευρώπη 2020» για μια έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη. Παραδείγματος χάρη, η χρηματοδοτική διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη» θα χρηματοδοτήσει τους κρίκους που λείπουν στους τομείς της ενέργειας, των μεταφορών και της τεχνολογίας πληροφοριών, ενισχύοντας με τον τρόπο αυτό την ακεραιότητα της εσωτερικής αγοράς, ενώνοντας την Ανατολή με τη Δύση και τον Βορρά με τον Νότο και οδηγώντας σε πραγματική εδαφική συνοχή προς όφελος όλων. Ο προϋπολογισμός θα επενδύσει στα μυαλά που υπάρχουν στην Ευρώπη, αυξάνοντας τα κονδύλια που διατίθενται για την εκπαίδευση, την επαγγελματική κατάρτιση, την έρευνα και την καινοτομία. Οι συγκεκριμένοι τομείς έχουν καθοριστική σημασία για την παγκόσμια ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης, ούτως ώστε να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε τις θέσεις εργασίας και τις ιδέες του αύριο. Σε έναν κόσμο στον οποίον πρέπει να συναγωνισθούμε άλλες ομάδες χωρών, η καλύτερη ευκαιρία την οποία διαθέτει η Ευρώπη έγκειται στη συνένωση των πόρων που έχουμε στη διάθεσή μας, έτσι ώστε να επιτύχουμε μια λίαν ανταγωνιστική κοινωνική οικονομία της αγοράς που να ανταποκρίνεται στους στόχους της στρατηγικής μας «Ευρώπη 2020». Με βάση το δεδομένο ότι η αλληλεξάρτηση μεταξύ των οικονομιών μας είναι μεγαλύτερη παρά ποτέ στο παρελθόν, έχουμε όλοι συμφέρον να ενδυναμώσουμε την οικονομική ανάκαμψη σε όλα ανεξαιρέτως τα κράτη μέλη.

Βάσει της ίδιας λογικής, το μερίδιο του προϋπολογισμού που προορίζεται για τη γεωργία υπηρετεί μια πραγματικά κοινή ευρωπαϊκή πολιτική στρατηγικής σημασίας, όπου το 70% και πλέον της χρηματοδότησης έχει παύσει να έχει εθνικό χαρακτήρα και όπου η χρηματοδότηση από την ΕΕ είναι λιγότερο δαπανηρή από 27 εθνικές πολιτικές γεωργίας. Η Κοινή Γεωργική Πολιτική θα εκσυγχρονισθεί, προκειμένου να παρέχει ασφαλή και υγιεινά τρόφιμα, να προστατεύει το περιβάλλον και να ωφελεί περισσότερο τις μικρές γεωργικές εκμεταλλεύσεις. Η πολιτική αυτή καταδεικνύει το πώς ένα ευρώ μπορεί και πρέπει να εξυπηρετεί πολλαπλούς στόχους.

Ο κόσμος στον οποίο ζούμε γίνεται όλο και πιο μικρός. Οι μεταβαλλόμενες συμμαχίες και οι αναδυόμενες νέες δυνάμεις σημαίνουν ότι η Ευρώπη πρέπει να καταβάλλει μεγαλύτερη προσπάθεια για να εξασφαλίσει ότι η φωνή της θα μετρήσει. Θα αυξηθούν τα χρήματα που επενδύονται για να υποβοηθηθεί η συμμετοχή της Ευρώπης στο παγκόσμιο γίγνεσθαι. Θα διατεθούν περισσότερα χρήματα για τη γειτονιά μας, καθώς και περισσότερα χρήματα για να υλοποιήσουμε τις δεσμεύσεις που έχουμε αναλάβει όσον αφορά την παροχή βοήθειας στις φτωχότερες χώρες του κόσμου. Μπορεί εμείς να αντιμετωπίζουμε δύσκολους καιρούς σήμερα, αλλά οι χώρες αυτές βρίσκονται στην πλέον δεινή θέση επί μονίμου βάσεως.

Η συλλογιστική της αλληλεγγύης διατρέχει το σύνολο της παρούσας πρότασης – αλληλεγγύη με τα φτωχότερα κράτη μέλη και περιφέρειες, αλληλεγγύη για την από κοινού αντιμετώπιση των προκλήσεων της μετανάστευσης, αλληλεγγύη στον τομέα της ενεργειακής ασφάλειας και αλληλεγγύη με τους ανθρώπους που ζουν σε τρίτες χώρες.

Η ευρέως διαδεδομένη αντίληψη ότι η Ευρώπη δαπανά το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων που διαθέτει για τους μισθούς των υπαλλήλων της και για κτίρια είναι εσφαλμένη. Στην πραγματικότητα, οι δαπάνες αυτές δεν υπερβαίνουν το 6% του προϋπολογισμού. Ωστόσο, είμαι πράγματι της άποψης ότι τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα οφείλουν και αυτά να επιδείξουν αλληλεγγύη με τους ευρωπαίους πολίτες, σε μια εποχή κατά την οποία αξιώνονται σε όλα τα επίπεδα δραστικές μειώσεις δαπανών και μεγιστοποίηση της αποδοτικότητας. Για τον λόγο αυτό, δεν πρόκειται να υπάρξει αύξηση των διοικητικών δαπανών, ενώ το προσωπικό των ευρωπαϊκών οργάνων θα μειωθεί κατά 5% εντός της επόμενης επταετίας.

Θεωρώ ότι οι προτάσεις που υποβάλλουμε είναι φιλόδοξες, αλλά και υπεύθυνες. Κάνουμε περικοπές σε ορισμένους τομείς και αυξήσεις στους τομείς προτεραιότητας. Αντισταθήκαμε στον πειρασμό να περιορισθούμε σε μικρές προσαρμογές, οι οποίες θα είχαν ως αποτέλεσμα έναν αμετάβλητο κατ’ ουσία προϋπολογισμό. Πάνω από όλα, επιδιώκουμε να πιάσουν τόπο τα χρήματα των ευρωπαίων πολιτών.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τα κράτη μέλη και η Επιτροπή πρέπει πλέον να έρθουν σε συνεννόηση έτσι ώστε οι προτάσεις αυτές να μετασχηματισθούν σε μια συμφωνία. Αναμένω πολλές και δύσκολες συζητήσεις κατά τους επόμενους μήνες, αλλά εάν όλες οι πλευρές επιδείξουν αληθινά ευρωπαϊκό πνεύμα, πιστεύω ότι θα μπορέσουμε να καταλήξουμε σε συμφωνία σχετικά με έναν φιλόδοξο και καινοτόμο προϋπολογισμό, ικανό να επιφέρει ουσιαστικές βελτιώσεις στη ζωή των ανθρώπων.

Jose Manuel Durão Barroso

Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

1. ΠΛΑΙΣΙΟ

Κατά την κατάρτιση των προτάσεών της για τον μελλοντικό προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Επιτροπή αντιμετώπισε την πρόκληση να κατορθώσει να χρηματοδοτήσει τον αυξανόμενο αριθμό τομέων πολιτικής στους οποίους η ΕΕ μπορεί να αποβεί περισσότερο αποτελεσματική ενεργώντας σε επίπεδο ΕΕ μέσα στο σημερινό κλίμα εθνικής λιτότητας και δημοσιονομικής εξυγίανσης. Με το σκεπτικό αυτό, πρότεινε έναν προϋπολογισμό με ισχυρή πανευρωπαϊκή λογική, σχεδιασμένο για να υποστηρίξει τη στρατηγική ανάπτυξης «Ευρώπη 2020». Η παρούσα πρόταση είναι καινοτόμος από την άποψη της ποιότητας των προτάσεων δαπανών, καθώς και από την άποψη του τρόπου με τον οποίο θα πρέπει να χρηματοδοτείται στο μέλλον ο προϋπολογισμός της ΕΕ, διευκολύνοντας ενδεχομένως τον άμεσο αντίκτυπο στους εθνικούς προϋπολογισμούς και καθιστώντας τον προϋπολογισμό της ΕΕ έναν πραγματικά ευρωπαϊκό προϋπολογισμό.

Μετά την οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση, η Ευρωπαϊκή Ένωση σημείωσε σημαντικά βήματα προόδου προς τη βελτίωση του συντονισμού της οικονομικής διακυβέρνησης με σκοπό να στηριχθεί η ανάκαμψη. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη αναγνώρισαν τα πλεονεκτήματα που συνεπάγεται η διαχείριση της αλληλεξάρτησης της ΕΕ μέσω της διαρθρωμένης προσέγγισης που καθορίζεται στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο συντονισμού της οικονομικής πολιτικής. Το προσεχές δημοσιονομικό πλαίσιο σχεδιάστηκε με σκοπό να στηρίξει αυτή τη διεργασία. Παρέχει μακροπρόθεσμη προοπτική της ευρωπαϊκής οικονομίας υπερβαίνοντας τις τρέχουσες δημοσιονομικές δυσχέρειες ορισμένων κρατών μελών. Ο προϋπολογισμός της ΕΕ δεν είναι προϋπολογισμός για τις «Βρυξέλλες»· είναι προϋπολογισμός για τους πολίτες της ΕΕ. Έχει μικρό μέγεθος και είναι ένας προϋπολογισμός που επενδύεται στα κράτη μέλη προκειμένου να αποφέρει οφέλη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και τους πολίτες της. Συμβάλλει στην υλοποίηση της στρατηγικής ανάπτυξης της ΕΕ διότι έχει ισχυρή καταλυτική επίδραση, ιδίως εφόσον αξιοποιηθεί για την επίτευξη των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020».

Το βασικό θέμα της παρούσας πρότασης είναι: έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη. Η Επιτροπή προτείνει να αυξηθούν τα ποσά που διατίθενται για την έρευνα και καινοτομία, την εκπαίδευση και την ανάπτυξη των ΜΜΕ. Προτείνει να αξιοποιηθούν περισσότερο οι δυνατότητες της ενιαίας αγοράς μέσω του εξοπλισμού της με την υποδομή που χρειάζεται για να λειτουργήσει τον εικοστό πρώτο αιώνα. Προτείνει να καταστεί η Κοινή Γεωργική Πολιτική πιο αποδοτική στη χρησιμοποίηση των πόρων, ώστε να μην παράγει απλώς τρόφιμα υψηλής ποιότητας, αλλά και να συμβάλλει στη διαχείριση του περιβάλλοντός μας και στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Η παρούσα πρόταση διαπνέεται επίσης από τη συλλογιστική της αλληλεγγύης – αλληλεγγύης με τα φτωχότερα κράτη μέλη και τις φτωχότερες περιφέρειες εστιάζοντας το μεγαλύτερο μέρος των δαπανών συνοχής στις ανάγκες τους, αλληλεγγύης στην από κοινού αντιμετώπιση των προβλημάτων της μετανάστευσης και την αντιμετώπιση ενδεχόμενων καταστροφών, αλληλεγγύης όσον αφορά την ενεργειακή ασφάλεια και, τέλος, αλληλεγγύης με τους ανθρώπους στις τρίτες χώρες που χρειάζονται τη στήριξή μας για τις άμεσες ανθρωπιστικές τους ανάγκες και τη μακροχρόνια ανάπτυξή τους.

Η Επιτροπή συμμερίζεται την ανησυχία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου[1] ότι «ο τρόπος με τον οποίο εξελίχθηκε το σύστημα των ιδίων πόρων… δίνει δυσανάλογη έμφαση στο καθαρό υπόλοιπο μεταξύ κρατών μελών κι έτσι αντιβαίνει προς την αρχή της ενωσιακής αλληλεγγύης, αποδυναμώνει το ευρωπαϊκό κοινό συμφέρον και σε μεγάλο βαθμό αγνοεί την ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία». Με την υποβολή των προτάσεων αυτών, η Επιτροπή επιδιώκει να θέσει τα οικονομικά της ΕΕ σε διαφορετική τροχιά, να αρχίσει να απομακρύνεται από έναν προϋπολογισμό που κυριαρχείται από συνεισφορές βασιζόμενες στο ακαθάριστο εθνικό εισόδημα, παρέχοντας στον προϋπολογισμό της ΕΕ ένα μερίδιο πραγματικά «ιδίων πόρων», σε μεγαλύτερη εναρμόνιση με τις διατάξεις της Συνθήκης η οποία αναφέρει ότι ο προϋπολογισμός χρηματοδοτείται εξ ολοκλήρου από ιδίους πόρους.

Κατά την κατάρτιση της παρούσας πρότασης για το προσεχές πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ), η Επιτροπή εξέτασε τις επιπτώσεις των σημερινών μέσων και προγραμμάτων δαπανών, διαβουλεύτηκε ευρέως με τα ενδιαφερόμενα μέρη[2] και εξέτασε αναλυτικά εναλλακτικές δυνατότητες για τον σχεδιασμό χρηματοδοτικών μέσων και προγραμμάτων στο πλαίσιο του προσεχούς πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου[3].

2. Το προτεινόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο

Κατά τη λήψη της απόφασης σχετικά με το συνολικό ποσό που θα προτείνει για το προσεχές ΠΔΠ, η Επιτροπή έλαβε υπόψη τις απόψεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ότι «το ‘πάγωμα’ του επόμενου ΠΔΠ στα επίπεδα του 2013 …δεν αποτελεί βιώσιμη δυνατότητα…[και ότι]…χρειάζεται αύξηση πόρων τουλάχιστον 5% για το επόμενο ΠΔΠ»[4]. Έλαβε επίσης υπόψη τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου[5] ότι είναι ουσιώδες «να αντικατοπτρίζει το επικείμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο τις προσπάθειες εξυγίανσης που καταβάλλουν τα κράτη μέλη, ώστε το έλλειμμα και το χρέος να τεθούν σε πιο βιώσιμη τροχιά. (Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο), σεβόμενο τον ρόλο των διαφόρων θεσμικών οργάνων και την ανάγκη εκπλήρωσης των στόχων της Ευρώπης [είναι ανάγκη] να εξασφαλιστεί ότι το ζήτημα των δαπανών σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα μπορέσει να συμβάλει δεόντως στα ανωτέρω».

Η Επιτροπή είναι πεπεισμένη για την προστιθέμενη αξία των δαπανών σε επίπεδο ΕΕ. Οι δαπάνες του τρέχοντος ΠΔΠ αντιπροσωπεύουν μόλις ποσοστό κατά τι υψηλότερο από το 1% του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος (ΑΕΕ) της ΕΕ και είναι μικρές σε σχέση με τις πανευρωπαϊκές ανάγκες που επισημαίνονται τακτικά από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Η Επιτροπή προτείνει ένα δημοσιονομικό πλαίσιο της τάξης του 1,05% του ΑΕΕ σε αναλήψεις υποχρεώσεων το οποίο μεταφράζεται σε 1% επί πληρωμών προερχόμενων από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Ένα περαιτέρω ποσοστό 0,02% για ενδεχόμενες δαπάνες εκτός ΠΔΠ, και ένα 0,04% για δαπάνες εκτός προϋπολογισμού οδηγεί σε σύνολο 1,11%: το ποσοστό αυτό περιλαμβάνει χρηματοδοτικά ποσά που καταλογίζονται προκειμένου να χρησιμοποιηθούν σε περιπτώσεις κρίσης και επείγουσας ανάγκης (οι οποίες δεν μπορούν να προβλεφθούν, όπως π.χ. οι ανθρωπιστικές παρεμβάσεις), και δαπάνες στις οποίες συνεισφέρουν κατά περίπτωση (ad hoc) τα κράτη μέλη (παραδείγματος χάρη, το ΕΤΑ το οποίο έχει κλείδα συνεισφοράς διαφορετική από εκείνη του προϋπολογισμού της ΕΕ). Προτείνοντας το παρόν πλαίσιο, η Επιτροπή επεδίωξε να επιτύχει τη σωστή ισορροπία μεταξύ φιλοδοξίας και ρεαλισμού, λαμβάνοντας υπόψη τη χρονική περίοδο διεξαγωγής των διαπραγματεύσεων για τον προϋπολογισμό.

Σύμφωνα με την πάγια πρακτική που ισχύει για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο, η Επιτροπή υποβάλλει την πρότασή της υπό μορφή μελλοντικών χρηματοδοτικών δεσμεύσεων. Παρέχει επίσης λεπτομερή στοιχεία σχετικά με τον προσδοκώμενο ρυθμό πληρωμών ώστε να εξασφαλιστεί μεγαλύτερη προβλεψιμότητα, η οποία έχει ιδιαίτερη σημασία σε μια περίοδο δημοσιονομικής εξυγίανσης που απαιτεί αυστηρό έλεγχο των επιπέδων πληρωμών κατά την έναρξη της προσεχούς περιόδου.

Η Επιτροπή αποφάσισε να προτείνει το ακόλουθο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο για την περίοδο 2014-2020:

3. Χρηματοδότηση του προϋπολογισμού της ΕΕ

Η ανάγκη εκσυγχρονισμού του δημοσιονομικού πλαισίου δεν εφαρμόζεται μόνο στις προτεραιότητες που αφορούν τις δαπάνες και τον σχεδιασμό τους, αλλά και στη χρηματοδότηση του προϋπολογισμού της ΕΕ, ο οποίος έχει αρχίσει να αμφισβητείται όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια. Η συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης επαναλαμβάνει την αρχική πρόθεση να χρηματοδοτείται εξ ολοκλήρου ο προϋπολογισμός της ΕΕ από ιδίους πόρους. Ωστόσο, η πραγματική κατάσταση που επικρατεί σήμερα είναι ότι πάνω από το 85% της χρηματοδότησης της ΕΕ βασίζεται σε στατιστικά σύνολα προερχόμενα από το ακαθάριστο εθνικό εισόδημα (ΑΕΕ) και τον ΦΠΑ. Αυτά εκλαμβάνονται σε μεγάλο βαθμό ως εθνικές συνεισφορές των κρατών μελών που πρέπει να ελαχιστοποιηθούν. Το γεγονός αυτό έχει οδηγήσει σε μια στάση του τύπου "my money back" (τα λεφτά μου πίσω) από μέρους των καθαρών συνεισφερόντων, που στρεβλώνει τη λογική του προϋπολογισμού της ΕΕ και θέτει υπό αμφισβήτηση τη θεμελιώδη αρχή αλληλεγγύης της Ένωσης. Έχει επίσης οδηγήσει σε υπερσυγκέντρωση καθαρών πληρωμών και ισοζυγίων και έχει εμποδίσει τον προϋπολογισμό της ΕΕ να διαδραματίσει τον ουσιαστικό ρόλο του αποδίδοντας προστιθέμενη αξία για την ΕΕ στο σύνολό της.

Έφτασε η στιγμή να αρχίσει η χρηματοδότηση της ΕΕ να ευθυγραμμίζεται εκ νέου με τις αρχές της αυτονομίας, της διαφάνειας και της δικαιοσύνης και να εξοπλιστεί η ΕΕ προκειμένου να επιτύχει τους συμφωνημένους στόχους πολιτικής. Οι νέοι ίδιοι πόροι δεν προτείνονται με σκοπό να αυξηθεί ο συνολικός προϋπολογισμός της ΕΕ, αλλά για να απομακρυνθούμε από τη στάση «τα λεφτά μου πίσω» και να εισαγάγουμε μεγαλύτερη διαφάνεια στο σύστημα. Σκοπός δεν είναι να αποκτήσει η ΕΕ φορολογική κυριαρχία, αλλά μάλλον να επιστρέψουμε στους χρηματοδοτικούς μηχανισμούς που πλησιάζουν περισσότερο την αρχική πρόθεση των Συνθηκών. Συνεπώς, η πρόταση της Επιτροπής θα οδηγήσει στη μείωση των άμεσων συνεισφορών από τους προϋπολογισμούς των κρατών μελών.

Στην επανεξέταση του προϋπολογισμού[6], η Επιτροπή κατήρτισε έναν μη εξαντλητικό κατάλογο των πιθανών χρηματοδοτικών μέσων που θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν σταδιακά τις εθνικές συνεισφορές και να μετριάσουν την επιβάρυνση των δημόσιων ταμείων. Παρέθεσε επίσης προς εξέταση διάφορα κριτήρια που θα πρέπει να εφαρμόζονται. Διενήργησε εκτενή ανάλυση των εναλλακτικών δυνατοτήτων[7] και αποφάσισε να προτείνει ένα νέο σύστημα ιδίων πόρων βασιζόμενο σε φόρο χρηματοπιστωτικών συναλλαγών και σε έναν νέο πόρο ΦΠΑ. Οι νέοι αυτοί ίδιοι πόροι θα χρηματοδοτούν εν μέρει τον προϋπολογισμό της ΕΕ και θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν πλήρως τον ισχύοντα περίπλοκο ίδιο πόρο που βασίζεται στον ΦΠΑ, την κατάργηση του οποίου προτείνει η Επιτροπή, και να μειώσουν την κλίμακα του πόρου που βασίζεται στο ΑΕΕ. Η πρόταση της Επιτροπής για έκδοση απόφασης του Συμβουλίου σχετικά με τους νέους ιδίους πόρους επεξηγείται αναλυτικά σε συνοδευτικό νομοθετικό κείμενο[8].. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή υποστηρίζει την έκκληση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για διοργάνωση διακοινοβουλευτικής διάσκεψης με τα εθνικά κοινοβούλια με σκοπό να συζητηθεί αυτό το θέμα.

Για τους παραπάνω λόγους, η Επιτροπή προτείνει επίσης σημαντική απλούστευση όσον αφορά το πρόβλημα των εκπτώσεων και των διορθώσεων. Οι προσπάθειες να εξομαλυνθούν οι διαφορές ανάμεσα στις πληρωμές των κρατών μελών στον προϋπολογισμό της ΕΕ και στα έσοδα που προέρχονται από διαφορετικές πολιτικές δαπανών της ΕΕ προκαλούν στρεβλώσεις στον προϋπολογισμό και θέτουν σε κίνδυνο την ικανότητά του να αποδίδει την προστιθέμενη αξία του. Για τον λόγο αυτό, η Επιτροπή προτείνει, σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Φοντενεμπλό του 1984, να περιοριστούν οι συνεισφορές εκείνων των κρατών μελών που θα αντιμετώπιζαν διαφορετικά υπερβολική δημοσιονομική επιβάρυνση όσον αφορά τη σχετική ευημερία τους.

4. Οι αρχές που διέπουν τον προϋπολογισμό της ΕΕ

Ο προϋπολογισμός της ΕΕ δεν μοιάζει με τους εθνικούς προϋπολογισμούς. Η ΕΕ δεν χρηματοδοτεί απευθείας την ιατρική περίθαλψη ή την εκπαίδευση. Δεν χρηματοδοτεί την αστυνομία ή τον στρατό όπως συμβαίνει με τους εθνικούς προϋπολογισμούς. Η λογική που χαρακτηρίζει τον προϋπολογισμό της ΕΕ είναι πανευρωπαϊκή και όχι εθνική. Το συγκριτικά μικρό του μέγεθος του επιτρέπει να εστιάζεται στους τομείς στους οποίους προσφέρει υψηλή προστιθέμενη αξία[9]. Ο προϋπολογισμός της ΕΕ δεν επιδιώκει τη χρηματοδότηση παρεμβάσεων που θα μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν τα ίδια τα κράτη μέλη. Η ύπαρξη του δικαιολογείται λόγω της ύπαρξης δραστηριοτήτων που είναι ανάγκη να χρηματοδοτηθούν ώστε να επιτρέψουν τη λειτουργία της ΕΕ ή επειδή μπορούν να πραγματοποιηθούν με πολύ πιο οικονομικό και αποτελεσματικό τρόπο μέσω της συλλογικής χρηματοδότησης του προϋπολογισμού της ΕΕ. Ο προϋπολογισμός της ΕΕ υπάρχει για:

α)           να χρηματοδοτεί τις κοινές πολιτικές που τα κράτη μέλη έχουν συμφωνήσει ότι θα πρέπει να διεκπεραιώνονται σε επίπεδο ΕΕ (παραδείγματος χάρη, την Κοινή Γεωργική Πολιτική),

β)           να εκφράζει αλληλεγγύη μεταξύ όλων των κρατών μελών και των περιφερειών, να στηρίζει την ανάπτυξη των ασθενέστερων περιφερειών, το οποίο επιτρέπει επίσης στην ΕΕ να λειτουργεί ως ενιαίος οικονομικός χώρος (για παράδειγμα, μέσω της πολιτικής συνοχής)

γ)           να χρηματοδοτεί παρεμβάσεις για την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς, τις οποίες ούτε τα πλουσιότερα κράτη μέλη δεν θα μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν μόνα τους. Ο προϋπολογισμός της ΕΕ αντιμετωπίζει τα πράγματα περισσότερο με πανευρωπαϊκή παρά με καθαρά εθνική σκοπιά (για παράδειγμα, μέσω της χρηματοδότησης πανευρωπαϊκών επενδύσεων σε υποδομές). Συμβάλλει επίσης στην περικοπή δαπανηρών επικαλύψεων μεταξύ διαφορετικών εθνικών προγραμμάτων που επιδιώκουν εν μέρει τους ίδιους στόχους,

δ)           εξασφαλίζει συνέργειες και οικονομίες κλίμακας διευκολύνοντας τη συνεργασία και την εξεύρεση κοινών λύσεων, οι οποίες δεν μπορεί να εξασφαλιστούν μέσω της μεμονωμένης δράσης των κρατών μελών (παραδείγματος χάρη, έρευνα και καινοτομία παγκοσμίου κύρους, συνεργασία σε εσωτερικές υποθέσεις, μετανάστευση και δικαιοσύνη),

ε)           ανταποκρίνεται σε χρόνιες και νέες προκλήσεις που απαιτούν κοινή, πανευρωπαϊκή προσέγγιση (για παράδειγμα, στους τομείς του περιβάλλοντος, της κλιματικής αλλαγής, της ανθρωπιστικής βοήθειας, της δημογραφικής εξέλιξης και του πολιτισμού).

Με βάση τα δεδομένα αυτά, κατά τον σχεδιασμό του προσεχούς ΠΔΠ, η Επιτροπή εφάρμοσε τις αρχές που εξήγγειλε στην επανεξέταση του προϋπολογισμού του 2010:

· Έμφαση στην επίτευξη βασικών προτεραιοτήτων πολιτικής.

· Έμφαση στην προστιθέμενη αξία της ΕΕ.

· Έμφαση στις επιπτώσεις και τα αποτελέσματα.

· Επίτευξη αμοιβαίων αποτελεσμάτων σε ολόκληρη της Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ο προϋπολογισμός της ΕΕ εκφράζει «πολιτική σε αριθμούς». Για τον λόγο αυτό, η χρηματοδότηση πρέπει να συμβαδίζει με το ισχύον κανονιστικό περιβάλλον και τις προτεραιότητες πολιτικής στους σχετικούς τομείς. Η χρηματοδότηση πρέπει να φέρει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα· οι δημόσιες αρχές δεν έχουν «δικαίωμα» να λαμβάνουν κεφάλαια και να τα δαπανούν όπως οι ίδιες επιθυμούν, αλλά λαμβάνουν χρηματοδότηση της ΕΕ που θα τις βοηθήσει να επιτύχουν τους από κοινού συμφωνημένους στόχους της ΕΕ. Ως εκ τούτου, τα προγράμματα και τα μέσα που περιλαμβάνονται στην παρούσα πρόταση ΠΔΠ ανασχεδιάστηκαν με σκοπό να διασφαλίσουν ότι τα αποτελέσματα και οι επιπτώσεις τους προωθούν τις βασικές προτεραιότητες πολιτικής της ΕΕ. Τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά της επόμενης σειράς χρηματοδοτικών προγραμμάτων και μέσων θα είναι η έμφαση στα αποτελέσματα, η αυξημένη χρήση της επιβολής προϋποθέσεων και η απλούστευση της εκτέλεσης:

· Τα αποτελέσματα θα συνδέονται σαφώς με την υλοποίηση της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και την επίτευξη των στόχων της. Αυτό σημαίνει ότι τα προγράμματα θα επικεντρωθούν σε περιορισμένο αριθμό προτεραιοτήτων και δράσεων υψηλού επιπέδου που συγκεντρώνουν κρίσιμη μάζα. Ο κατακερματισμός και οι ασυντόνιστες παρεμβάσεις πρέπει να αποφεύγονται. Στο μέτρο του δυνατού, τα υφιστάμενα προγράμματα θα συγχωνευθούν (παραδείγματος χάρη, σε τομείς όπως οι εσωτερικές υποθέσεις, η εκπαίδευση και ο πολιτισμός) και/ή θα ανασχεδιαστούν (σε τομείς όπως η έρευνα και η συνοχή), ώστε να εξασφαλιστούν ο ολοκληρωμένος προγραμματισμός και ένα ενιαίο σύνολο μηχανισμών εφαρμογής, αναφοράς και ελέγχου.

· Απλούστευση: οι ισχύοντες κανόνες χρηματοδότησης εξελίχθηκαν όχι μόνο για να ανταποκριθούν στην ανάγκη λογοδοσίας σχετικά με τον τρόπο που δαπανάται το δημόσιο χρήμα, αλλά και για να λάβουν υπόψη προηγούμενα προβλήματα. Αποτέλεσμα αυτής της εξέλιξης είναι η εμφάνιση ποικιλομορφίας και πολυπλοκότητας που δυσχεραίνουν την εφαρμογή και τον έλεγχο. Η πολυπλοκότητα αυτή επιβάλλει επαχθή διοικητική επιβάρυνση στους δικαιούχους, καθώς και στην Επιτροπή και τα κράτη μέλη, η οποία ενδέχεται να έχει το ανεπιθύμητο αποτέλεσμα να αποθαρρύνει τη συμμετοχή και να καθυστερήσει την εφαρμογή. Επί του παρόντος, βρίσκονται σε εξέλιξη εργασίες απλούστευσης των γενικών (δημοσιονομικός κανονισμός), καθώς και των τομεακών κανόνων.

· Προϋποθέσεις: Θα θεσπιστούν προϋποθέσεις στα προγράμματα και στα μέσα προκειμένου να δίνεται έμφαση στα αποτελέσματα και όχι στις εισροές. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία στους πολυδάπανους σχηματισμούς της πολιτικής συνοχής και της γεωργίας, όπου τα κράτη μέλη και οι δικαιούχοι θα καλούνται να αποδείξουν ότι η ληφθείσα χρηματοδότηση χρησιμοποιείται για να προωθήσει την εκπλήρωση των προτεραιοτήτων πολιτικής της ΕΕ. Γενικότερα, η Επιτροπή θα εξασφαλίσει συνέπεια ανάμεσα στη συνολική οικονομική πολιτική της ΕΕ και τον προϋπολογισμό της ΕΕ, κυρίως προκειμένου να αποφευχθούν καταστάσεις κατά τις οποίες υπονομεύεται η αποτελεσματικότητα της χρηματοδότησης της ΕΕ από μη υγιείς μακροοικονομικές δημοσιονομικές πολιτικές.

· Μόχλευση των επενδύσεων: Μέσω της συνεργασίας με τον ιδιωτικό τομέα στα καινοτόμα χρηματοπιστωτικά μέσα είναι δυνατό να ενισχυθεί ο αντίκτυπος στον προϋπολογισμό της ΕΕ, γεγονός που θα διευκολύνει την πραγματοποίηση μεγαλύτερου αριθμού επενδύσεων, το οποίο με τη σειρά του θα βελτιώσει το αναπτυξιακό δυναμικό της ΕΕ. Η εμπειρία από τη συνεργασία κυρίως με τον όμιλο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ), καθώς και με εθνικά και διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα υπήρξε θετική και θα αξιοποιηθεί στο προσεχές ΠΔΠ. Οι εγγυήσεις και οι ρυθμίσεις επιμερισμού του κινδύνου μπορούν να επιτρέψουν στον χρηματοπιστωτικό τομέα να διαθέτει μεγαλύτερο μετοχικό κεφάλαιο και να δανείζει περισσότερα χρήματα σε καινοτόμους εταιρείες ή σε έργα υποδομής. Με τον τρόπο αυτό, τα εν λόγω χρηματοπιστωτικά μέσα μπορούν επίσης να συμβάλουν στη συνολική ανάπτυξη των χρηματοπιστωτικών αγορών μετά την κρίση.

5. Οι σημαντικότερεσ νέεσ συνιστώσεσ

Η φιλοδοξία της Επιτροπής για τον νέο προϋπολογισμό της ΕΕ είναι να δαπανηθεί διαφορετικά, δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση στα αποτελέσματα και στις επιδόσεις, εστιάζοντας την προσοχή στην υλοποίηση της ατζέντας «Ευρώπη 2020» μέσω αυστηρότερων προϋποθέσεων στην πολιτική συνοχής και του περιβαλλοντικού προσανατολισμού των άμεσων ενισχύσεων στους αγρότες. Ο επόμενος προϋπολογισμός θα πρέπει να εκσυγχρονιστεί μέσω της ανακατανομής των πόρων σε τομείς προτεραιότητας, όπως οι πανευρωπαϊκές υποδομές, η έρευνα και καινοτομία, η εκπαίδευση και ο πολιτισμός, διασφαλίζοντας τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ και τις πολιτικές προτεραιότητες στον τομέα των εξωτερικών σχέσεων, όπως η πολιτική γειτονίας της ΕΕ. Πραγματεύεται οριζόντιες προτεραιότητες πολιτικής όπως η προστασία του περιβάλλοντος και η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, ως αναπόσπαστο τμήμα όλων των βασικών μέσων και παρεμβάσεων. Λεπτομερή στοιχεία της προσέγγισης που υιοθετείται σε κάθε τομέα πολιτικής παρέχονται στο συνοδευτικό μέρος II της παρούσας ανακοίνωσης. Το ακόλουθο τμήμα περιλαμβάνει τις βασικές αλλαγές που θα πραγματοποιηθούν στους κύριους τομείς δαπανών.

5.1. «Horizon 2020»: Κοινό στρατηγικό πλαίσιο για την έρευνα, την καινοτομία και την τεχνολογική ανάπτυξη

Η ΕΕ βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα σημαντικό χάσμα καινοτομίας[10], το οποίο πρέπει να αντιμετωπιστεί για να είναι σε θέση να ανταγωνιστεί άλλες ανεπτυγμένες οικονομίες, καθώς και αναδυόμενες, αναπτυσσόμενες οικονομίες. Η ΕΕ υστερεί ως σύνολο έναντι της Ιαπωνίας και των Ηνωμένων Πολιτειών σε αριθμό βασικών δεικτών, όπως ο αριθμός των κατοχυρωμένων διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, ο αριθμός εξαγωγών προϊόντων μέσης-υψηλής και υψηλής τεχνολογίας, καθώς και το ποσοστό του ΑΕΠ που δαπανάται για την έρευνα και την ανάπτυξη.

Η έρευνα και η καινοτομία συμβάλλουν στη δημιουργία θέσεων απασχόλησης, ευημερίας και ποιότητας ζωής. Μολονότι η ΕΕ προπορεύεται σε πολλές τεχνολογίες, βρίσκεται αντιμέτωπη με αυξανόμενες προκλήσεις τόσο από παραδοσιακούς ανταγωνιστές όσο και από αναδυόμενες οικονομίες. Κοινά προγράμματα συγκεντρώνουν τις προσπάθειες στον τομέα της έρευνας και μπορούν επομένως να επιτύχουν αποτελέσματα που δεν μπορούν να επιτύχουν μόνα τους τα μεμονωμένα κράτη μέλη.

Η πρόκληση συνίσταται στην προώθηση αυξημένων επενδύσεων στον τομέα της έρευνας και ανάπτυξης στην ΕΕ, ώστε να επιτευχθεί ο πρωταρχικός στόχος της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», ήτοι να ανέλθουν οι επενδύσεις στο 3% του ΑΕΠ. Η ΕΕ πρέπει επίσης να βελτιώσει τις επιδόσεις της όσον αφορά τη μετατροπή των επιστημονικών γνώσεων σε μεθόδους και προϊόντα που κατοχυρώνονται με διπλώματα ευρεσιτεχνίας και προορίζονται να χρησιμοποιηθούν όχι μόνο από τους κλάδους υψηλής τεχνολογίας, αλλά ενδεχομένως, και αυτό είναι το σημαντικότερο, από παραδοσιακούς τομείς. Τούτο απαιτεί προσπάθεια από μέρους των δημόσιων αρχών, του ιδιωτικού τομέα και της ερευνητικής κοινότητας. Η Επιτροπή ξεκίνησε ευρεία αναδιάρθρωση των δομών διαχείρισης της έρευνας της ΕΕ με τη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας, το οποίο παράγει πλέον θετικά αποτελέσματα. Η Επιτροπή προτείνει να γίνουν περαιτέρω βήματα και να αναδιοργανωθούν τα υφιστάμενα χρηματοδοτικά μέσα της ΕΕ στους τομείς της έρευνας και καινοτομίας (κυρίως τα προγράμματα-πλαίσια για την έρευνα και την ανταγωνιστικότητα και το πρόγραμμα καινοτομίας), προκειμένου να δημιουργηθεί ισχυρότερος δεσμός με τους καθορισμένους στόχους πολιτικής και να απλουστευθούν οι διαδικασίες εφαρμογής. Αυτό θα ανακουφίσει επίσης τους δικαιούχους από τον διοικητικό φόρτο.

Προτείνει η μελλοντική χρηματοδότηση για την έρευνα και την καινοτομία να βασίζεται σε τρεις κύριους τομείς που συνδέονται στενά με τη στρατηγική «Ευρώπη 2020»:

· αριστεία της επιστημονικής βάσης,

· αντιμετώπιση των προκλήσεων της κοινωνίας,

· κατάκτηση ηγετικής θέσης από τη βιομηχανία και τόνωση της ανταγωνιστικότητας.

Ένα κοινό στρατηγικό πλαίσιο (που θα ονομάζεται Horizon 2020) θα εξαλείψει τον κατακερματισμό και θα εξασφαλίσει μεγαλύτερη συνεκτικότητα, και σε επίπεδο εθνικών ερευνητικών προγραμμάτων. Θα συνδέεται στενά με βασικές προτεραιότητες τομεακής πολιτικής, όπως η υγεία, η ασφάλεια των τροφίμων και η γεωοικονομία, η ενέργεια και η κλιματική αλλαγή. Το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Τεχνολογίας θα υπαχθεί στο πρόγραμμα Horizon 2020 και θα παίξει σημαντικό ρόλο στην προσέγγιση των τριών πλευρών του γνωστικού τριγώνου, δηλαδή της εκπαίδευσης, της καινοτομίας και της έρευνας, μέσω των κοινοτήτων της γνώσης και της καινοτομίας. Ένα χαρακτηριστικό της νέας αυτής προσέγγισης σχετικά με τη χρηματοδότηση της έρευνας θα είναι η αυξημένη χρήση καινοτόμων χρηματοδοτικών μέσων, μετά το επιτυχημένο παράδειγμα της χρηματοδοτικής διευκόλυνσης καταμερισμού του κινδύνου.

Η Επιτροπή προτείνει να διατεθεί ποσό ύψους 80 δισεκ. ευρώ κατά την περίοδο 2014-2020 για το Κοινό πλαίσιο στρατηγικής για την έρευνα και την καινοτομία. Η χρηματοδότηση αυτή θα συμπληρωθεί με σημαντική στήριξη για την έρευνα και καινοτομία στα διαρθρωτικά ταμεία. Παραδείγματος χάρη, την περίοδο 2007-2013, δαπανήθηκαν περίπου 60 δισεκ. ευρώ για έρευνα και καινοτομία στις περιφέρειες της Ευρώπης, και ανάλογα επίπεδα δαπανών αναμένονται και στο μέλλον.

5.2. Αλληλεγγύη και επενδύσεις για βιώσιμη ανάπτυξη και απασχόληση

Η πολιτική συνοχής αποτελεί σημαντική έκφραση αλληλεγγύης με τις φτωχότερες και ασθενέστερες περιφέρειες της ΕΕ, αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της ΕΕ υπήρξε η ικανότητά της να βελτιώνει το βιοτικό επίπεδο όλων των πολιτών της. Τον στόχο αυτόν επιτυγχάνει όχι μόνο βοηθώντας τα φτωχότερα κράτη μέλη και περιφέρειες να αναπτυχθούν και να επεκταθούν, αλλά και μέσω του ρόλου που διαδραματίζει στην ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς, το μέγεθος της οποίας δημιουργεί αγορές και οικονομίες κλίμακας σε όλα τα μέρη της ΕΕ, πλούσια και φτωχά, μεγάλα και μικρά. Η αξιολόγηση των παλαιών δαπανών από την Επιτροπή φανέρωσε πολλά παραδείγματα προστιθέμενης αξίας, καθώς και επενδύσεων σε ανάπτυξη και δημιουργία θέσεων απασχόλησης, που δεν θα είχαν πραγματοποιηθεί χωρίς στήριξη από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Τα αποτελέσματα, ωστόσο, δείχνουν επίσης κάποια διασπορά και έλλειψη ιεράρχησης. Σε μια εποχή που το δημόσιο χρήμα είναι σπάνιο και οι επενδύσεις που ευνοούν την ανάπτυξη είναι περισσότερο αναγκαίες από ποτέ, η Επιτροπή αποφάσισε να προτείνει σημαντικές αλλαγές στην πολιτική συνοχής.

Σημαντικός είναι επίσης ο ρόλος που καλείται να παίξει η πολιτική συνοχής στην επίτευξη των σκοπών και των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» σε ολόκληρη την ΕΕ. Η Επιτροπή προτείνει να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στα αποτελέσματα και την αποτελεσματικότητα των δαπανών συνοχής συνδέοντας συστηματικότερα την πολιτική συνοχής με τους στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Ακόμη, προτείνει να καθιερωθεί μια νέα κατηγορία περιφερειών – οι «περιφέρειες μετάβασης» ώστε να αντικατασταθεί το ισχύον σύστημα «σταδιακής κατάργησης» και «σταδιακής εφαρμογής». Η κατηγορία αυτή θα περιλαμβάνει όλες τις περιφέρειες με κατά κεφαλήν εισόδημα μεταξύ του 75% και 90% του μέσου όρου της ΕΕ-27.

Η ανεργία και τα σταθερά υψηλά ποσοστά φτώχειας απαιτούν την ανάληψη δράσης σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο. Δεδομένου ότι η Ένωση αντιμετωπίζει τις αυξανόμενες προκλήσεις των ελλειμμάτων σε επίπεδο δεξιοτήτων, μειωμένη απόδοση της ενεργού πολιτικής στην αγορά εργασίας και των εκπαιδευτικών συστημάτων, κοινωνικό αποκλεισμό περιθωριοποιημένων ομάδων και χαμηλή κινητικότητα του εργατικού δυναμικού, προβάλλει η ανάγκη ανάληψης πολιτικών πρωτοβουλιών και συγκεκριμένης υποστηρικτικής δράσης. Πολλές από τις προκλήσεις αυτές οξύνθηκαν από τη χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση, τις δημογραφικές και μεταναστευτικές τάσεις και τις ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις. Αν δεν αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά, θα αποτελέσουν σημαντικό πρόβλημα για την κοινωνική συνοχή και την ανταγωνιστικότητα. Είναι συνεπώς ουσιώδες να συνοδεύονται οι επενδύσεις που ευνοούν την ανάπτυξη στους τομείς των υποδομών, της περιφερειακής ανταγωνιστικότητας και της επιχειρηματικής ανάπτυξης με μέτρα που σχετίζονται με την πολιτική στην αγορά εργασίας, την εκπαίδευση, την κατάρτιση, την κοινωνική ένταξη, την προσαρμοστικότητα των εργαζομένων, των επιχειρήσεων και των επιχειρηματιών, καθώς και τη διοικητική ικανότητα.

Σημαντικός είναι ο ρόλος που μπορεί να διαδραματίσει στον τομέα αυτό το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) και προτείνεται να ζητηθεί από τα κράτη μέλη να καθορίσουν τον τρόπο με τον οποίο διαφορετικά χρηματοδοτικά μέσα θα μπορέσουν να συμβάλουν στην επίτευξη των πρωταρχικών στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», μεταξύ άλλων καθιερώνοντας ελάχιστα μερίδια της στήριξης των διαρθρωτικών ταμείων για το ΕΚΤ για κάθε κατηγορία περιφέρειας (25% για τις περιφέρειες σύγκλισης, 40% για τις περιφέρειες μετάβασης, 52% για τις περιφέρειες ανταγωνιστικότητας, με βάση το Ταμείο Συνοχής το οποίο εξακολουθεί να αντιπροσωπεύει το ένα τρίτο της χορήγησης κονδυλίων της πολιτικής συνοχής στα επιλέξιμα κράτη μέλη, και εξαιρουμένης της εδαφικής συνεργασίας). Η εφαρμογή των μεριδίων αυτών οδηγεί σε ελάχιστο συνολικό μερίδιο για το ΕΚΤ ίσο με το 25% του προϋπολογισμού που διατίθεται για την πολιτική συνοχής, ήτοι 84 δισεκ. ευρώ. Το ΕΚΤ θα συμπληρωθεί με σειρά μέσων τα οποία θα διαχειρίζεται απευθείας η Επιτροπή, όπως το PROGRESS και το δίκτυο EURES, προκειμένου να υποστηριχθεί η δημιουργία θέσεων απασχόλησης.

Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση (ΕΤΠ) είναι ένα ευέλικτο ταμείο, εκτός του δημοσιονομικού πλαισίου, το οποίο στηρίζει εργαζομένους που έχουν χάσει τη δουλειά τους εξαιτίας των αλλαγών στον τρόπο λειτουργίας του παγκόσμιου εμπορίου, βοηθώντας τους να βρουν άλλη απασχόληση το ταχύτερο δυνατό. Τα ποσά που χρειάζονται ποικίλλουν από το ένα έτος στο άλλο· αυτός είναι και ο λόγος που η Επιτροπή προτείνει να παραμείνει το ΕΚΤ εκτός του δημοσιονομικού πλαισίου. Το ΕΚΤ μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για να συνδράμει τα άτομα εκείνα στον γεωργικό τομέα τα μέσα διαβίωσης των οποίων ενδέχεται να επηρεαστούν από τις έμμεσες επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης.

Προκειμένου να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα των δαπανών της ΕΕ, και σύμφωνα με την εδαφική προσέγγιση της συνθήκης της Λισαβόνας, η Επιτροπή προτείνει την κατάρτιση κοινού στρατηγικού πλαισίου για όλα τα διαρθρωτικά ταμεία, ώστε να μετουσιωθούν οι στόχοι της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» σε επενδυτικές προτεραιότητες. Σκοπός της κατάρτισης αυτού του πλαισίου είναι η αναζωογόνηση του στόχου εδαφικής συνοχής της συνθήκης της Λισαβόνας. Σε επιχειρησιακούς όρους, η Επιτροπή προτείνει να συναφθεί σύμβαση εταιρικής σχέσης με κάθε κράτος μέλος. Οι συμβάσεις αυτές θα καθορίζουν τη δέσμευση των εταίρων, σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, να χρησιμοποιήσουν τους χορηγηθέντες πόρους για την υλοποίηση της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», ένα πλαίσιο επιδόσεων βάσει του οποίου μπορεί να υπολογιστεί η πρόοδος που σημειώνεται όσον αφορά τις αναλήψεις υποχρεώσεων.

Θα πρέπει επομένως να υπάρχει ισχυρός δεσμός με τα εθνικά μεταρρυθμιστικά προγράμματα και τα προγράμματα σταθερότητας και σύγκλισης που εκπονούν τα κράτη μέλη, καθώς και με τις συστάσεις ανά χώρα που ενέκρινε το Συμβούλιο σε αυτή τη βάση. Για να διασφαλιστεί ότι η αποτελεσματικότητα των δαπανών συνοχής δεν υπονομεύεται από μη υγιείς μακροοικονομικές δημοσιονομικές πολιτικές, οι προϋποθέσεις που συνδέονται με τη νέα οικονομική διακυβέρνηση θα συμπληρώσουν την ανά τομέα εκ των προτέρων επιβολή προϋποθέσεων που καθορίζονται σε κάθε σύμβαση.

Οι συμβάσεις θα προβλέπουν σαφείς στόχους και δείκτες και θα καθορίζουν περιορισμένη σειρά προϋποθέσεων (τόσο «εκ των προτέρων» όσο και προϋποθέσεων που συνδέονται με την επίτευξη αποτελεσμάτων ούτως ώστε να είναι δυνατή η παρακολούθησή τους), και θα περιλαμβάνουν τη δέσμευση ότι θα αναφέρουν κάθε χρόνο τη σημειούμενη πρόοδο στις ετήσιες εκθέσεις για την πολιτική συνοχής. Η χρηματοδότηση θα κατευθύνεται σε περιορισμένο αριθμό προτεραιοτήτων: οι περιφέρειες ανταγωνιστικότητας και μετάβασης θα διαθέτουν κατά κύριο λόγο όλες τις πιστώσεις του προϋπολογισμού που τους αναλογούν, εκτός εκείνων που αφορούν το ΕΚΤ, για την ενεργειακή απόδοση, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, την ανταγωνιστικότητα των ΜΜΕ και την καινοτομία, ενώ οι περιφέρειες σύγκλισης θα διαθέτουν τις πιστώσεις τους σε ένα κάπως ευρύτερο φάσμα προτεραιοτήτων (εν ανάγκη και για τη δημιουργία θεσμικών υποδομών).

Για την ενίσχυση της απόδοσης θα θεσπιστούν νέες διατάξεις όσον αφορά τις προϋποθέσεις που θα διασφαλίζουν ότι η χρηματοδότηση της ΕΕ εστιάζεται στα αποτελέσματα και παρέχει ισχυρά κίνητρα στα κράτη μέλη ώστε να διασφαλίζεται η αποτελεσματική επίτευξη των σκοπών και των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» μέσω της πολιτικής συνοχής. Η επιβολή προϋποθέσεων θα λάβει τη μορφή αφενός «εκ των προτέρων» προϋποθέσεων που πρέπει να έχουν καθοριστεί πριν από την εκταμίευση των κεφαλαίων και αφετέρου «εκ των υστέρων» προϋποθέσεων βάσει των οποίων η αποδέσμευση πρόσθετων πόρων θα εξαρτάται από τις επιδόσεις. Η έλλειψη προόδου στην εκπλήρωση αυτών των στόχων θα οδηγεί στην αναστολή ή την ακύρωση των πόρων.

Η επιβολή προϋποθέσεων θα βασίζεται στα αποτελέσματα και στα κίνητρα εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων που απαιτούνται για να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική χρήση των χρηματοδοτικών πόρων. Προκειμένου να ενισχυθεί η εστίαση στα αποτελέσματα και την επίτευξη των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», το 5% του προϋπολογισμού συνοχής θα προορίζεται και θα χορηγείται, κατά την ενδιάμεση αξιολόγηση, στα κράτη μέλη και τις περιφέρειες τα προγράμματα των οποίων έχουν εκπληρώσει τα κριτήρια αξιολόγησης σχετικά με την επίτευξη των στόχων του προγράμματος που συνδέονται με τους σκοπούς και τους στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Τα κριτήρια θα καθορίζονται σύμφωνα με τους κανονισμούς που διέπουν την πολιτική συνοχής.

Η πείρα από το ισχύον δημοσιονομικό πλαίσιο δείχνει ότι πολλά κράτη μέλη συναντούν δυσκολίες στην απορρόφηση μεγάλων ποσοτήτων κεφαλαίων της ΕΕ σε περιορισμένο χρονικό διάστημα. Οι καθυστερήσεις στην κατάρτιση των σχεδίων, των αναλήψεων υποχρεώσεων και των δαπανών ευθύνονται για τη σημαντική συσσώρευση αχρησιμοποίητων πιστώσεων στο τέλος της παρούσας δημοσιονομικής περιόδου. Εξάλλου, η δημοσιονομική κατάσταση ορισμένων κρατών μελών έχει καταστήσει δυσχερέστερη την αποδέσμευση κεφαλαίων για την εξασφάλιση της εθνικής συγχρηματοδότησης. Προκειμένου να ενισχυθεί η απορρόφηση της χρηματοδότησης, η Επιτροπή προτείνει σειρά μέτρων:

· να καθοριστούν στο 2,5% του ΑΕΕ οι συντελεστές προσαρμογής για τα κονδύλια συνοχής,

· να επιτραπεί προσωρινή αύξηση του συντελεστή συγχρηματοδότησης κατά 5 έως 10 ποσοστιαίες μονάδες όταν ένα κράτος μέλος λαμβάνει χρηματοδοτική συνδρομή σύμφωνα με το άρθρο 136 ή 143 της ΣΛΕΕ, μειώνοντας έτσι την προσπάθεια που απαιτείται από τους εθνικούς προϋπολογισμούς σε περίοδο δημοσιονομικής εξυγίανσης, διατηρώντας ταυτόχρονα το ίδιο συνολικό επίπεδο χρηματοδότησης από την ΕΕ,

· να συμπεριληφθούν στις συμβάσεις εταιρικής σχέσης ορισμένοι όροι σχετικά με τη βελτίωση της διοικητικής ικανότητας.

Για το προσεχές ΠΔΠ, η Επιτροπή προτείνει να επικεντρωθεί το μεγαλύτερο μερίδιο της χρηματοδότησης στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής στις φτωχότερες περιφέρειες και τα φτωχότερα κράτη μέλη. Προτείνει επίσης να βοηθούνται οι περιφέρειες εκείνες που εξέρχονται από το καθεστώς «περιφέρειας σύγκλισης» με περιορισμό της μείωσης της έντασης ενίσχυσης που θα προέκυπτε αν μετέβαιναν αμέσως σε καθεστώς «περιφέρειας ανταγωνιστικότητας». Συνεπώς, η Επιτροπή προτείνει να διατηρήσουν τα δύο τρίτα των προηγούμενων κονδυλίων τους για την προσεχή περίοδο ΠΔΠ. Οι περιφέρειες αυτές, μαζί με άλλες περιφέρειες που εμφανίζουν ανάλογα επίπεδα ΑΕΠ (μεταξύ 75 και 90% του ΑΕΠ της ΕΕ) θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια νέα κατηγορία «περιφερειών μετάβασης».

Η Επιτροπή προτείνει να διατεθεί ποσό ύψους 376 δισεκ. ευρώ την περίοδο 2014-2020 που θα δαπανηθεί στους μηχανισμούς της πολιτικής συνοχής. Το ποσό αυτό περιλαμβάνει: · 162,6 δισεκ. ευρώ για τις περιφέρειες σύγκλισης, · 38,9 δισεκ. ευρώ για τις περιφέρειες μετάβασης, · 53,1 δισεκ. ευρώ για τις περιφέρειες ανταγωνιστικότητας, · 11,7 δισεκ. ευρώ για την εδαφική συνεργασία · 68,7 δισεκ. ευρώ για το Ταμείο Συνοχής Και 40 δισεκ. ευρώ για τη διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη (βλ. 5.3 παρακάτω) Το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (βάσει του τύπου 25/40/52 ανά κατηγορία περιφερειών) θα αντιπροσωπεύει τουλάχιστον το 25% του φακέλου συνοχής, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη», ήτοι 84 δισεκ. ευρώ Εκτός του ΠΔΠ: · 3 δισεκ. ευρώ για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση · 7 δισεκ. ευρώ για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλληλεγγύης

5.3. Συνδέοντας την Ευρώπη

Μια πλήρως λειτουργική ενιαία αγορά εξαρτάται από σύγχρονες υποδομές υψηλής απόδοσης που συνδέουν την Ευρώπη, ιδίως στους τομείς των μεταφορών, της ενέργειας και της τεχνολογίας της πληροφορίας και των επικοινωνιών (ΤΠΕ).

Εκτιμάται ότι την περίοδο 2014-2020 θα χρειαστούν περίπου 200 δισεκ. ευρώ για να ολοκληρωθούν τα διευρωπαϊκά δίκτυα στον τομέα της ενέργειας, 540 δισεκ. ευρώ πρέπει να επενδυθούν στο διευρωπαϊκό δίκτυο μεταφορών, ενώ πάνω από 250 δισεκ. ευρώ σε ΤΠΕ. Μολονότι η αγορά μπορεί και θα έπρεπε να συνεισφέρει το μεγαλύτερο μέρος των απαιτούμενων επενδύσεων, πρέπει να αντιμετωπιστεί η ανεπάρκεια της αγοράς – να καλυφθούν κενά που χρονίζουν, να εξαλειφθούν τα σημεία συμφόρησης και να εξασφαλιστούν επαρκείς διασυνοριακές συνδέσεις. Ωστόσο, η εμπειρία δείχνει ότι οι εθνικοί προϋπολογισμοί ποτέ δεν θα δώσουν αρκούντως υψηλή προτεραιότητα σε διασυνοριακές επενδύσεις στις οποίες ενέχονται πολλές χώρες προκειμένου να εξοπλίσουν την ενιαία αγορά με τις υποδομές που έχει ανάγκη. Πρόκειται για ένα ακόμη παράδειγμα της προστιθέμενης αξίας του προϋπολογισμού της ΕΕ. Μπορεί να εξασφαλίσει χρηματοδότηση για τα πανευρωπαϊκά σχέδια που συνδέουν το κέντρο με την περιφέρεια προς όφελος όλων.

Ως εκ τούτου, η Επιτροπή αποφάσισε να προτείνει τη δημιουργία της διευκόλυνσης «Συνδέοντας την Ευρώπη» ώστε να επιταχύνει την ανάπτυξη των υποδομών που έχει ανάγκη η ΕΕ. Αυτές οι συνδέσεις που ευνοούν την ανάπτυξη θα παρέχουν καλύτερη πρόσβαση στην εσωτερική αγορά και θα θέσουν τέλος στην απομόνωση ορισμένων οικονομικών «νησίδων». Παραδείγματος χάρη, ο ενεργειακός εφοδιασμός των περιοχών της ΕΕ που δεν είναι ακόμη συνδεδεμένες με το κεντρικό δίκτυο ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου εξαρτάται από επενδύσεις που γίνονται σε άλλα κράτη μέλη. Ζωτικής σημασίας θα είναι επίσης η συνεισφορά της διευκόλυνσης «Συνδέοντας την Ευρώπη» στην ενεργειακή ασφάλεια, εξασφαλίζοντας πανευρωπαϊκή πρόσβαση σε διαφορετικές πηγές και παρόχους εντός και εκτός ΄Ενωσης. Θα συμβάλει επίσης στην υλοποίηση την νέας έννοιας της εδαφικής συνοχής, η οποία εισάγεται στη συνθήκη της Λισαβόνας. Η διάθεση σε ευρωπαϊκή κλίμακα δικτύων ΤΠΕ υψηλών ταχυτήτων και ευρωπαϊκών υπηρεσιών ΤΠΕ θα συμβάλει στην εξάλειψη του κατακερματισμού της ενιαίας αγοράς και στην υποστήριξη των ΜΜΕ στην αναζήτηση ευκαιριών ανάπτυξης πέραν των εγχώριων αγορών.

Η διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη» θα χρηματοδοτεί προκαθορισμένες υποδομές προτεραιότητας που παρουσιάζουν ενδιαφέρον για την ΕΕ στους τομείς των μεταφορών, της ενέργειας και των ΤΠΕ, καθώς και υλικές υποδομές και υποδομές στον τομέα της τεχνολογίας της πληροφορίας, που συνάδουν με τα κριτήρια της βιώσιμης ανάπτυξης. Την παρούσα πρόταση συνοδεύει προκαταρκτικός κατάλογος των προτεινόμενων υποδομών (οι ελλείπουσες ζεύξεις).

Η διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη» θα έχει κεντρική διαχείριση και θα χρηματοδοτείται μέσω ειδικής γραμμής του προϋπολογισμού και μέσω αποκλειστικών ποσών για τις μεταφορές από το Ταμείο Συνοχής. Τα ποσοστά συγχρηματοδότησης από τον προϋπολογισμό της ΕΕ θα είναι υψηλότερα όταν οι επενδύσεις πραγματοποιούνται σε περιφέρειες «σύγκλισης» παρά σε περιφέρειες «ανταγωνιστικότητας». Οι τοπικές και περιφερειακές υποδομές θα συνδέονται με τις υποδομές προτεραιότητας της ΕΕ, συνδέοντας όλους τους πολίτες στην ΕΕ, και μπορούν να (συν) χρηματοδοτούνται από τα διαρθρωτικά ταμεία (Ταμείο Συνοχής και/ή ΕΤΠΑ, ανάλογα με την κατάσταση που επικρατεί σε κάθε κράτος μέλος/περιφέρεια). Λαμβάνοντας υπόψη το έλλειμμα υποδομών των νέων κρατών μελών, η Επιτροπή αποφάσισε να προτείνει μια σχετικά αμετάβλητη χορήγηση κονδυλίων για το Ταμείο Συνοχής. Αυτό θα βοηθήσει στην τόνωση των επενδύσεων στον τομέα των μεταφορών σε επιλέξιμες περιφέρειες και θα υποστηρίξει τους δεσμούς μεταξύ αυτών και της υπόλοιπης ΕΕ.

Η διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη» παρέχει ευκαιρίες για χρήση καινοτόμων χρηματοδοτικών εργαλείων που θα επιταχύνουν και θα εξασφαλίσουν μεγαλύτερες επενδύσεις από εκείνες που θα επιτυγχάνονταν μόνο με κρατική χρηματοδότηση. Η Επιτροπή θα συνεργαστεί στενά με την ΕΤΕπ και άλλες δημόσιες επενδυτικές τράπεζες για να συνδυάσει τη χρηματοδότηση αυτών των σχεδίων. Ειδικότερα, η Επιτροπή θα προωθήσει την έκδοση ευρωομολόγων για τη χρηματοδότηση έργων υποδομής[11] ως μέσο επίσπευσης της υλοποίησης αυτών των σημαντικών σχεδίων.

Ορισμένα από τα έργα υποδομής που παρουσιάζουν ενδιαφέρον για την ΕΕ θα πρέπει να διέλθουν μέσω γειτονικών χωρών και χωρών που βρίσκονται σε προενταξιακό στάδιο. Η Επιτροπή θα προτείνει απλουστευμένα μέσα σύνδεσης και χρηματοδότησής τους μέσω της νέας διευκόλυνσης, προκειμένου να διασφαλιστεί η συνέπεια ανάμεσα στα εσωτερικά και τα εξωτερικά μέσα. Τούτο συνεπάγεται την ύπαρξη ενσωματωμένων συνόλων κανόνων ώστε να καταστεί δυνατή η χρηματοδότηση των οικείων έργων από διαφορετικούς τομείς του προϋπολογισμού της ΕΕ.

Η Επιτροπή προτείνει τη χορήγηση 40 δισεκ. EUR την περίοδο 2014-2020 για τη διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη», η οποία θα συμπληρωθεί με συμπληρωματικό ποσό ύψους 10 δισεκ. EUR προοριζόμενο αποκλειστικά για συναφείς επενδύσεις στον τομέα των μεταφορών στο πλαίσιο του Ταμείου Συνοχής. Το ποσό αυτό περιλαμβάνει 9,1, δισεκ. EUR για τον τομέα της ενέργειας, 31,6 δισεκ. EUR για τον τομέα των μεταφορών (περιλαμβανομένου ποσού ύψους 10 δισεκ. EUR εντός του Ταμείου Συνοχής), καθώς και 9,1 δισεκ. EUR για ΤΠΕ.

5.4. Μια αποδοτική από πλευράς πόρων Κοινή Γεωργική Πολιτική

Η Κοινή Γεωργική Πολιτική (ΚΓΠ) είναι μια από τις λίγες πραγματικές κοινές πολιτικές της ΕΕ. Σκοπός της είναι να προσφέρει έναν βιώσιμο γεωργικό τομέα στην Ευρώπη βελτιώνοντας την ανταγωνιστικότητά του, εξασφαλίζοντας επάρκεια και ασφάλεια στον εφοδιασμό των τροφίμων, διατηρώντας το περιβάλλον και την ύπαιθρο, εξασφαλίζοντας παράλληλα δίκαιο βιοτικό επίπεδο στη γεωργική κοινότητα. Με τον τρόπο αυτό, αντικαθιστά 27 διαφορετικές εθνικές γεωργικές πολιτικές και συνεπάγεται εξοικονόμηση για τους εθνικούς προϋπολογισμούς διότι η άμεση στήριξη στους αγρότες παρέχεται μέσω του προϋπολογισμού της ΕΕ χωρίς εθνική συγχρηματοδότηση.

Μέσω των αλλαγών που προτείνει στη χρηματοδότηση της ΚΓΠ, η Επιτροπή την ενσωματώνει περισσότερο στη στρατηγική «Ευρώπη 2020», εξασφαλίζοντας παράλληλα σταθερά επίπεδα εισοδήματος για τους ευρωπαίους αγρότες. Στο μέλλον, ο προϋπολογισμός για τη γεωργία δεν θα χρησιμοποιείται μόνο για την αύξηση της παραγωγικότητας της γεωργίας, την εξασφάλιση δίκαιου βιοτικού επιπέδου για την αγροτική κοινότητα, τη σταθεροποίηση των αγορών, την εξασφάλιση του εφοδιασμού και την εγγύηση ότι τα προϊόντα φθάνουν στον καταναλωτή σε λογικές τιμές, αλλά θα υποστηρίζει επίσης τη βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων και τη δράση για την κλιματική αλλαγή, καθώς και την ισόρροπη εδαφική ανάπτυξη σε ολόκληρη την Ευρώπη. Οι τρεις πτυχές της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» – έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη – θα προωθηθούν στο επόμενο στάδιο ανάπτυξης της ΚΓΠ.

Οι αλλαγές που προτείνει η Επιτροπή έχουν σκοπό να οδηγήσουν σε ένα πιο δίκαιο και ισότιμο σύστημα σε ολόκληρη την ΕΕ, το οποίο θα συνδέει την πολιτική γεωργίας και περιβάλλοντος με τη βιώσιμη διαχείριση της υπαίθρου και θα διασφαλίζει ότι η γεωργία εξακολουθεί να συμβάλλει σε μια σφύζουσα αγροτική οικονομία. Με την πάροδο των ετών, συμπεριλήφθηκαν στην ΚΓΠ ορισμένες υποχρεώσεις και καθήκοντα τα οποία θα ήταν ορθότερο να υπάγονται σε άλλους τομείς πολιτικής. Η Επιτροπή θα εκμεταλλευτεί την ευκαιρία του νέου ΠΔΠ για να επανεστιάσει την ΚΓΠ στις βασικές και τις νέες της δραστηριότητες. Έτσι, για παράδειγμα, τα κεφάλαια που διατίθενται για την ασφάλεια των τροφίμων μετακινήθηκαν στον τομέα 3 του προϋπολογισμού και στο μέλλον η επισιτιστική βοήθεια προς τους απόρους θα χρηματοδοτείται από τον τομέα 1 που είναι πιο κατάλληλος για τον στόχο μείωσης της φτώχειας της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Η Επιτροπή θα προτείνει την επέκταση του πεδίου εφαρμογής του Ευρωπαϊκού Ταμείου Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση, ώστε να συμπεριλάβει βοήθεια προς τους αγρότες τα μέσα διαβίωσης των οποίων ενδέχεται να επηρεαστούν από την παγκοσμιοποίηση.

Η βασική δομή δύο πυλώνων της ΚΓΠ θα διατηρηθεί. Οι κυριότερες αλλαγές που προτείνει η Επιτροπή είναι οι ακόλουθες:

Περιβαλλοντικός προσανατολισμός των άμεσων ενισχύσεων: προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η ΚΓΠ βοηθά την ΕΕ να επιτύχει τους στόχους της στους τομείς του περιβάλλοντος και της κλιματικής δράσης, πέραν των απαιτήσεων πολλαπλής συμμόρφωσης της ισχύουσας νομοθεσίας, η χορήγηση του 30 % της άμεσης στήριξης θα εξαρτάται από τον «περιβαλλοντικό προσανατολισμό». Αυτό σημαίνει ότι όλοι οι αγρότες πρέπει να ακολουθούν πρακτικές που υποστηρίζουν το περιβάλλον, οι οποίες θα καθορίζονται στη νομοθεσία και θα είναι δυνατό να επαληθευτούν. Η πολιτική αυτή θα έχει ως αντίκτυπο να μετατοπιστεί σημαντικά ο γεωργικός τομέας προς μια περισσότερο βιώσιμη κατεύθυνση, και οι αγρότες να λαμβάνουν ενισχύσεις για να παραδίδουν δημόσια αγαθά στους συμπολίτες τους.

Σύγκλιση πληρωμών: προκειμένου να εξασφαλιστεί η δικαιότερη κατανομή της άμεσης στήριξης, και να λαμβάνονται παράλληλα υπόψη οι διαφορές που εξακολουθούν να υπάρχουν στα επίπεδα των ημερομισθίων και το κόστος των εισροών, τα επίπεδα άμεσης στήριξης ανά εκτάριο θα προσαρμοστούν σταδιακά. Τούτο θα επιτευχθεί με τον ακόλουθο τρόπο: συν τω χρόνω, όλα τα κράτη μέλη οι άμεσες πληρωμές των οποίων είναι κάτω από το επίπεδο 90% του μέσου όρου θα καλύψουν το ένα τρίτο του χάσματος ανάμεσα στο τρέχον επίπεδό τους και το επίπεδο αυτό. Η σύγκλιση αυτή θα χρηματοδοτηθεί αναλογικά από όλα τα κράτη μέλη με άμεσες πληρωμές που υπερβαίνουν τον μέσο όρο της ΕΕ. Ομοίως, οι χορηγήσεις των ταμείων αγροτικής ανάπτυξης θα επανεξεταστούν βάσει πιο αντικειμενικών κριτηρίων και θα προσανατολιστούν καλύτερα στους στόχους της πολιτικής. Έτσι θα διασφαλιστεί η δικαιότερη μεταχείριση των αγροτών που επιτελούν τις ίδιες δραστηριότητες. Η Επιτροπή θα υποβάλει προτάσεις που θα εξασφαλίζουν ευελιξία μεταξύ των δύο πυλώνων, προκειμένου να μπορέσει η ΚΓΠ να ανταποκριθεί στις προκλήσεις που συνδέονται με τις οικονομικές, κοινωνικές, περιβαλλοντικές και γεωγραφικές ιδιαιτερότητες της ευρωπαϊκής γεωργίας κατά τον 21ο αιώνα και να συμβάλει αποτελεσματικά στου· στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020».

Καθορισμός του ανώτατου επιπέδου άμεσων πληρωμών μέσω του περιορισμού του βασικού επιπέδου άμεσης εισοδηματικής στήριξης που ενδέχεται να λάβουν οι μεγάλες γεωργικές εκμεταλλεύσεις, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη τις οικονομίες κλίμακας μεγαλύτερων δομών και την άμεση απασχόληση που παράγουν οι δομές αυτές. Η Επιτροπή προτείνει να ανακυκλώνονται οι εξοικονομήσεις εντός των πιστώσεων του προϋπολογισμού για την αγροτική ανάπτυξη και να διατηρούνται στα εθνικά κονδύλια των κρατών μελών από τα οποία προέρχονται.

Η Επιτροπή εκτιμά ότι τα νέα αυτά στοιχεία μπορούν να ενταχθούν στη σημερινή δομή των δύο πυλώνων της ΚΓΠ. Η μελλοντική ΚΓΠ θα περιλαμβάνει επομένως έναν πιο «πράσινο» και πιο δίκαια κατανεμημένο πρώτο πυλώνα και έναν δεύτερο πυλώνα ο οποίος θα επικεντρώνεται περισσότερο στην ανταγωνιστικότητα και στην καινοτομία, στην κλιματική αλλαγή και στο περιβάλλον. Η καλύτερη στοχοθέτηση της πολιτικής θα πρέπει να οδηγήσει σε αποδοτικότερη χρήση των διαθέσιμων χρηματοδοτικών πόρων. Ο δεύτερος πυλώνας της ΚΓΠ, ο οποίος καλύπτει την αγροτική ανάπτυξη, θα συνεχίσει να συνεισφέρει στις ειδικές εθνικές και/ή περιφερειακές ανάγκες, ενώ παράλληλα θα αντανακλά τις προτεραιότητες της ΕΕ και θα υπόκειται στις ίδιες, βασιζόμενες στις επιδόσεις, διατάξεις όσον αφορά τις προϋποθέσεις στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» όπως και τα άλλα διαρθρωτικά ταμεία. Στην περίοδο μετά το 2013, το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) θα περιληφθεί στο κοινό στρατηγικό πλαίσιο για όλα τα διαρθρωτικά ταμεία, καθώς και στις συμβάσεις που προβλέπεται να συναφθούν με όλα τα κράτη μέλη. Η οικονομική ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών της ΕΕ θα τύχει καλύτερης στήριξης στο μέλλον και θα δοθεί έμφαση στην εδαφική διάσταση της κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης και στον συνδυασμό όλων των διαθέσιμων πόρων της ΕΕ σε μια ενιαία σύμβαση.

Τέλος, η Επιτροπή προτείνει την αναδιάρθρωση των μέτρων της αγοράς που περιλαμβάνονται σήμερα στον πρώτο πυλώνα της ΚΓΠ. Σήμερα, η ευρωπαϊκή γεωργία αντιμετωπίζει διάφορες αλλαγές, ιδίως την ανάγκη να αντιδρά σε απρόβλεπτες καταστάσεις ή να διευκολύνει τις προσαρμογές που απαιτούν οι διεθνείς εμπορικές συμφωνίες. Για τους λόγους αυτούς, η Επιτροπή προτείνει τη δημιουργία δύο μέσων εκτός του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου, τα οποία θα υπόκεινται στην ίδια ταχεία διαδικασία με το Αποθεματικό επείγουσας βοήθειας (ΑΕΒ): έναν μηχανισμό έκτακτης ανάγκης που θα αντιδρά σε καταστάσεις κρίσης (για παράδειγμα, πρόβλημα ασφάλειας τροφίμων) και ένα νέο πεδίο εφαρμογής για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση.

Η Επιτροπή προτείνει τη χορήγηση ποσού ύψους 281,8 δισεκ. ευρώ για τον Πυλώνα 1 της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής και 89,9 δισεκ. ευρώ για την αγροτική ανάπτυξη για την περίοδο 2014-2020. Η χρηματοδότηση αυτή θα συμπληρωθεί με περαιτέρω ποσό ύψους 15,2 δισεκ. ευρώ: · 4,5 δισεκ. ευρώ για έρευνα και καινοτομία στον τομέα της ασφάλειας των τροφίμων, τη βιοοικονομία και τη βιώσιμη γεωργία (στο κοινό στρατηγικό πλαίσιο για την έρευνα και την καινοτομία) · 2,2 δισεκ. ευρώ για την ασφάλεια των τροφίμων στον τομέα 3 · 2,5 δισεκ. ευρώ για επισιτιστική βοήθεια στα πλέον άπορα άτομα στον τομέα 1 · 3,5 δισεκ. ευρώ σε ένα νέο αποθεματικό για τις κρίσεις στον γεωργικό τομέα · Έως 2,5 δισεκ. ευρώ για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση

5.5. Επενδύοντας σε ανθρώπινο κεφάλαιο

Οι πρωταρχικοί στόχοι της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» για ενίσχυση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου θα επιτευχθούν μόνο με ισχυρή επένδυση σε ανθρώπινο κεφάλαιο. Η μεγαλύτερη χρηματοδοτική συνεισφορά από τον προϋπολογισμό της ΕΕ στην επένδυση σε ανθρώπινο κεφάλαιο προέρχεται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο. Πέρα από τις δραστηριότητές του, υπάρχουν περιθώρια για αύξηση της στήριξης της ΕΕ σε όλα τα επίπεδα επίσημης εκπαίδευσης και κατάρτισης (σχολείο, ανώτερη εκπαίδευση, επαγγελματική εκπαίδευση, εκπαίδευση ενηλίκων), καθώς και δραστηριοτήτων άτυπης και ανεπίσημης εκπαίδευσης και κατάρτισης. Μια από τις κυριότερες επιτυχίες του ολοκληρωμένου προγράμματος διά βίου μάθησης (LLP), του προγράμματος Erasmus Mundus και του προγράμματος «Νεολαία» είναι η ανάπτυξη διακρατικής μαθησιακής κινητικότητας. Για να αναβαθμιστούν οι δεξιότητες και να αντιμετωπιστούν τα υψηλά επίπεδα ανεργίας των νέων σε πολλά κράτη μέλη, θα ενισχυθούν κατά την περίοδο του επόμενου ΠΔΠ οι ενέργειες που στηρίζονται σήμερα από το πρόγραμμα Leonardo, οι οποίες βοηθούν τους ανθρώπους να επωφελούνται από την εκπαίδευση και την κατάρτιση σε κάποια άλλη χώρα της ΕΕ σε τομείς όπως η αρχική επαγγελματική εκπαίδευση, και συμβάλλουν επίσης στην ανάπτυξη και μεταφορά καινοτόμων πολιτικών από το ένα κράτος μέλος στο άλλο. Προς το παρόν, διατίθεται ελάχιστη χρηματοδοτική στήριξη για όσους επιθυμούν να σπουδάσουν σε μεταπτυχιακό επίπεδο (Masters) σε κάποιο άλλο κράτος μέλος. Η Επιτροπή θα προτείνει την ανάπτυξη, με συμμετοχή της ΕΤΕπ, ενός καινοτόμου προγράμματος που θα παρέχει εγγυήσεις για τους μετακινούμενους μεταπτυχιακούς φοιτητές επιπέδου masters. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή προτείνει να ενισχυθούν τα προγράμματα της ΕΕ για την εκπαίδευση και την κατάρτιση και να αυξηθεί η χρηματοδότηση που χορηγείται για τις δραστηριότητες αυτές.

Η χρηματοδότηση της ΕΕ για δραστηριότητες στους τομείς του πολιτισμού και των μέσων μαζικής ενημέρωσης στηρίζει την κοινή πολιτιστική κληρονομιά των Ευρωπαίων και αυξάνει την κυκλοφορία δημιουργικών ευρωπαϊκών έργων εντός και εκτός ΕΕ. Τα υπό εκτέλεση προγράμματα παίζουν μοναδικό ρόλο στην τόνωση της διασυνοριακής συνεργασίας, προωθώντας την ομαδική μάθηση και προσδίδοντας μεγαλύτερη επαγγελματικότητα σε αυτούς τους τομείς. Ο αυξανόμενος οικονομικός ρόλος του κλάδου του πολιτισμού και των δημιουργικών βιομηχανιών συμβαδίζει σε μεγάλο βαθμό με τους στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020».

Ωστόσο, η τρέχουσα αρχιτεκτονική των προγραμμάτων και μέσων είναι κατακερματισμένη. Τα προγράμματα αυτά χαρακτηρίζονται από τη διάδοση σχεδίων μικρής κλίμακας, ενώ από ορισμένα λείπει η κρίσιμη μάζα που θα τους εξασφαλίσει μακροχρόνιο αντίκτυπο. Παρατηρούνται επίσης επικαλύψεις μεταξύ ενεργειών. Το γεγονός αυτό έχει οδηγήσει σε αυξημένο διαχειριστικό κόστος και έχει προκαλέσει σύγχυση στους δυνητικούς υποψηφίους.

Επομένως, η Επιτροπή προτείνει τον εξορθολογισμό και την απλούστευση της σημερινής δομής μέσω ενός ενιαίου ολοκληρωμένου προγράμματος για την εκπαίδευση, την κατάρτιση και τη νεολαία. Η έμφαση θα δοθεί στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων και την κινητικότητα του ανθρώπινου κεφαλαίου. Για τους ίδιους λόγους, θα υπάρξει επίσης συνέργεια στα προγράμματα που αφορούν τον πολιτισμό.

Θα απλουστευθούν οι διαδικασίες εφαρμογής, καθώς και η παρακολούθηση και αξιολόγηση των σχεδίων, μεταξύ άλλων και μέσω της διαχείρισης των σχεδίων από εθνικούς οργανισμούς.

Η Επιτροπή προτείνει τη χορήγηση ποσών ύψους 15,2 δισεκ. ευρώ στον τομέα της εκπαίδευσης και κατάρτισης και 1,6 δισεκ. ευρώ στον τομέα του πολιτισμού για την περίοδο 2014-2020. Η χρηματοδότηση αυτή θα συμπληρωθεί με σημαντική στήριξη για την εκπαίδευση και κατάρτιση στα διαρθρωτικά ταμεία. Παραδείγματος χάρη, την περίοδο 2007-2013, δαπανήθηκαν περίπου 72,5 δισεκ. ευρώ για εκπαίδευση και κατάρτιση στις περιφέρειες της Ευρώπης, και ανάλογα επίπεδα δαπανών αναμένονται και στο μέλλον.

5.6. Αντιμετώπιση των προκλήσεων της μετανάστευσης

Οι πολιτικές του τομέα εσωτερικών υποθέσεων, οι οποίες καλύπτουν την ασφάλεια, τη μετανάστευση και τη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων αποκτούν σταθερά, τα τελευταία χρόνια, όλο και μεγαλύτερη σημασία. Πρόκειται επίσης για έναν από τους τομείς στους οποίους σημειώθηκαν σημαντικές αλλαγές στο πλαίσιο της συνθήκης της Λισαβόνας. Τη σημασία τους επιβεβαίωσε το πρόγραμμα της Στοκχόλμης[12] και το σχέδιο δράσης που το συνοδεύει[13].

Τεράστια σημασία έχει ο στόχος της δημιουργίας ενός χώρου χωρίς εσωτερικά σύνορα, στον οποίο οι πολίτες της ΕΕ και οι υπήκοοι τρίτων χωρών με νόμιμα δικαιώματα εισόδου και διαμονής θα μπορούν να εισέρχονται, να μετακινούνται, να ζουν και να εργάζονται, έχοντας τη βεβαιότητα ότι τα δικαιώματά τους θα γίνονται απολύτως σεβαστά και η ασφάλειά τους θα είναι εγγυημένη. Ταυτόχρονα, έχει ενταθεί η ανησυχία του κοινού σχετικά με την παράνομη μετανάστευση και ένταξη. Μια προσανατολισμένη στο μέλλον πολιτική νόμιμης μετανάστευσης και πολιτική ένταξης είναι ζωτικής σημασίας για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της κοινωνικής συνοχής της ΕΕ, ενώ θα εμπλουτίσει τις κοινωνίες μας και θα δημιουργήσει ευκαιρίες για όλους. Προτεραιότητα παραμένει η ολοκλήρωση ενός πιο ασφαλούς και αποτελεσματικού κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου, το οποίο θα αντανακλά τις αρχές μας. Γενικά, πρόκειται για έναν τομέα η προστιθέμενη αξία του οποίου κατά την κινητοποίηση του προϋπολογισμού της ΕΕ είναι προφανής.

Για το επόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο, η Επιτροπή προτείνει να απλουστευθεί η δομή των μέσων δαπανών μέσω της μείωσης του αριθμού των προγραμμάτων σε δομή δύο πυλώνων, με τη δημιουργία ενός ταμείου μετανάστευσης και ασύλου και ενός ταμείου εσωτερικής ασφάλειας. Και τα δύο ταμεία θα έχουν εξωτερική διάσταση, η οποία θα εξασφαλίζει τη συνέχεια των χρηματοδοτικών πόρων, ξεκινώντας από την ΕΕ και συνεχίζοντας σε τρίτες χώρες, όσον αφορά για παράδειγμα προγράμματα επανεγκατάστασης προσφύγων, επανεισδοχής και περιφερειακής προστασίας. Η Επιτροπή προβλέπει επίσης τη μετακίνηση από τον ετήσιο προγραμματισμό προς έναν πολυετή, γεγονός που θα οδηγήσει στη μείωση του φόρτου εργασίας της Επιτροπής, των κρατών μελών και των τελικών δικαιούχων.

Η συνθήκη της Λισαβόνας προβλέπει συνεργασία της ΕΕ στην καταπολέμηση των εγκληματικών δικτύων, της εμπορίας ανθρώπων και του λαθρεμπορίου όπλων και ναρκωτικών, καθώς και στον τομέα της πολιτικής προστασίας, ώστε να διασφαλίζεται η καλύτερη προστασία των ανθρώπων και του περιβάλλοντος σε περίπτωση μεγάλων φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών. Η αύξηση των καταστροφών που πλήττουν τους ευρωπαίους πολίτες επιβάλλει την ανάληψη συστηματικότερης δράσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή προτείνει να αυξηθούν η αποτελεσματικότητα, η συνοχή και η προβολή της αντιμετώπισης καταστροφών από την ΕΕ.

Η Επιτροπή προτείνει τη χορήγηση ποσού ύψους 8,2 δισεκ. ευρώ για την περίοδο 2014-2020 στον τομέα των εσωτερικών υποθέσεων και ποσού ύψους 455 δισεκ. ευρώ για την πολιτική προστασία και για την ευρωπαϊκή ικανότητα αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης.

5.7. Η ΕΕ ως παγκόσμιος παράγοντας

Ό,τι συμβαίνει έξω από τα σύνορα της ΕΕ μπορεί να επηρεάσει και όντως επηρεάζει άμεσα την ευημερία και την ασφάλεια των πολιτών της ΕΕ. Είναι συνεπώς προς το συμφέρον της ΕΕ να δεσμευτεί ενεργά στην άσκηση επιρροής στον κόσμο που μας περιβάλλει, μεταξύ άλλων και μέσω της χρήσης χρηματοδοτικών μέσων.

Η συνθήκη της Λισαβόνας σηματοδοτεί μια νέα αρχή στις σχέσεις της ΕΕ με τον υπόλοιπο κόσμο. Η δημιουργία της θέσης της Ύπατης Εκπροσώπου που είναι ταυτόχρονα και αντιπρόεδρος της Επιτροπής, με ισχυρό συντονιστικό ρόλο, πηγάζει από την επιθυμία ενωμένης και αποτελεσματικής αλληλεπίδρασης με τους διεθνείς μας εταίρους, βασισμένης στις κατευθυντήριες αρχές της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών, της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, ισότητας και αλληλεγγύης, καθώς και στον σεβασμό των αρχών του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και του διεθνούς δικαίου. Η ΕΕ θα συνεχίσει να προωθεί και να υπερασπίζεται τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου στο εξωτερικό. Είναι μια σημαντική πτυχή της εξωτερικής δράσης της ΕΕ στην υπεράσπιση των αξιών της.

Μια ακόμη βασική προτεραιότητα είναι η τήρηση της επίσημης δέσμευσης της ΕΕ να διαθέτει το 0,7% του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος (ΑΕΠ) στην υπερπόντια ανάπτυξη μέσω της διατήρησης του μεριδίου του προϋπολογισμού της ΕΕ στο πλαίσιο της κοινής προσπάθειας που καταβάλλει συνολικά η ΕΕ έως το 2015, πραγματοποιώντας έτσι ένα αποφασιστικό βήμα προς την επίτευξη των Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας. Θα δημιουργηθεί ένα παναφρικανικό μέσο στο πλαίσιο του Μηχανισμού Αναπτυξιακής συνεργασίας (ΜΑΣ), το οποίο θα στηρίξει την υλοποίηση της κοινής στρατηγικής Αφρικής-Ευρώπης, εστιάζοντας την προσοχή στην καθαρή προστιθέμενη αξία των διαπεριφερειακών και διηπειρωτικών δραστηριοτήτων. Θα είναι αρκετά ευέλικτο ώστε να περιλαμβάνει συνεισφορές από κράτη μέλη της ΕΕ, αφρικανικά κράτη, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και από τον ιδιωτικό τομέα. Εξάλλου, ο Μηχανισμός Αναπτυξιακής συνεργασίας (ΜΑΣ) θα επικεντρωθεί στην εξάλειψη της φτώχειας και στην επίτευξη των Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας στις αντίστοιχες περιοχές του κόσμου.

Η δέσμευση της ΕΕ πρέπει να προσαρμόζεται στις εκάστοτε περιστάσεις. Οι εταίροι μας εκτείνονται από τις οικονομίες ανάπτυξης έως τις ελάχιστα ανεπτυγμένες χώρες που χρειάζονται ειδική βοήθεια από την ΕΕ. Σύμφωνα με την πρόσφατη ανακοίνωσή της για την ευρωπαϊκή πολιτική γειτονίας (ΕΠΓ)[14], η ΕΕ δεσμεύεται μακροπρόθεσμα να δημιουργήσει στη γειτονιά της έναν χώρο σταθερότητας, ευημερίας και δημοκρατίας. Οι ιστορικές εξελίξεις στον αραβικό κόσμο απαιτούν επίσης διαρκείς επενδύσεις για να υποστηριχθεί ο μετασχηματισμός, ο οποίος σαφέστατα είναι προς όφελος τόσο δικό μας όσο και δικό τους. Η ΕΕ θα εντείνει τις προσπάθειές της στο πεδίο της πρόληψης κρίσεων με σκοπό τη διατήρηση της ειρήνης και την ενίσχυση της διεθνούς ασφάλειας.

Τα χρηματοδοτικά μας μέσα μπορούν επίσης να διευκολύνουν τη δέσμευση της ΕΕ έναντι τρίτων χωρών σε παγκόσμια προβλήματα, όπως η κλιματική αλλαγή, η προστασία του περιβάλλοντος, η παράνομη μετανάστευση και οι περιφερειακές αστάθειες, και να επιτρέψουν στην ΕΕ να ανταποκρίνεται γρήγορα και αποτελεσματικά στις φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές σε ολόκληρο τον κόσμο. Η ΕΕ δεσμεύεται να συνεισφέρει οικονομικά στην εκπλήρωση των διεθνών της δεσμεύσεων για την κλιματική αλλαγή και τη βιοποικιλότητα. Σημαντικός εξορθολογισμός των μέσων πραγματοποιήθηκε το 2003 και έχει αρχίσει να αποδίδει σημαντικότερα αποτελέσματα. Η Επιτροπή δεν πιστεύει ότι απαιτείται ακόμη μία σημαντική τροποποίηση της νομοθετικής αρχιτεκτονικής για την περίοδο του επόμενου ΠΔΠ, παρά το γεγονός ότι προτείνονται ορισμένες βελτιώσεις και η συνολική επένδυση επιταχύνεται.

Η Επιτροπή προτείνει να αναπροσανατολιστεί η χρηματοδότηση προγραμμάτων στις εκβιομηχανισμένες χώρες και τις χώρες με αναδυόμενη οικονομία και να αντικατασταθεί με ένα νέο μέσο εταιρικής σχέσης που θα στηρίζει τα οικονομικά μας συμφέροντα στον υπόλοιπο κόσμο, προκειμένου η πολιτική μας να αποτυπώνει τις αλλαγές που συντελούνται διεθνώς. Έτσι μπορεί να δοθούν περισσότερες ευκαιρίες στις επιχειρήσεις της ΕΕ μέσω της προώθησης του εμπορίου και της περιφερειακής σύγκλισης στις περιπτώσεις που η χρηματοδότηση μπορεί να συμβάλει στην ενίσχυση των οικονομικών σχέσεων της ΕΕ στον κόσμο. Θα εξασφαλιστεί όφελος για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις από τον οικονομικό μετασχηματισμό που συντελείται σε πολλά σημεία του πλανήτη, ο οποίος δημιουργεί ασύγκριτες ευκαιρίες, αλλά συνεπάγεται και έντονο ανταγωνισμό.

Η ανθρωπιστική βοήθεια της ΕΕ αναγνωρίζεται πλέον στη συνθήκη της Λισαβόνας ως αυτόνομη πολιτική στον τομέα εξωτερικής δράσης της ΕΕ, εισφέροντας υψηλό επίπεδο προστιθέμενης αξίας. Μια συνεπής, συμπληρωματική και συντονισμένη προσέγγιση της ΕΕ όσον αφορά τη χορήγηση ανθρωπιστικής βοήθειας εξασφαλίζει την αποτελεσματική χρήση των πενιχρών πόρων ώστε να καλύψουν τις επισημανθείσες ανάγκες και υποστηρίζει την προώθηση αποτελεσματικότερης διεθνούς αντιμετώπισης των ανθρωπιστικών κρίσεων. Η αύξηση του αριθμού των φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών και οι οικονομικές τους επιπτώσεις απαιτούν συστηματική δράση σε ευρωπαϊκό επίπεδο ώστε να ενισχυθεί η ετοιμότητα και να βελτιωθούν οι ικανότητες αντίδρασης, τόσο εντός όσο και εκτός ΕΕ. Η Επιτροπή προτείνει να συνεχιστεί η αντιμετώπιση, η πρόληψη και η διαχείριση των κρίσεων με το μέσο ανθρωπιστικής βοήθειας, καθώς και με τον μηχανισμό πολιτικής προστασίας που ανταποκρίνεται σε φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές, οι οποίες θα συνεχίζονται καθώς αρχίζουν να διαφαίνονται οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.

Η Επιτροπή εκτιμά ότι σε ορισμένους τομείς εσωτερικής πολιτικής, όπως η εκπαίδευση και η μετανάστευση, το χρηματοδοτικό μέσο θα πρέπει να χρησιμοποιείται και για τη στήριξη δράσεων σε τρίτες χώρες, λόγω των προφανών οφελών που προκύπτουν από τον εξορθολογισμό και την απλούστευση της προσέγγισης.

Η Επιτροπή προτείνει να διατεθεί ποσό ύψους 70 δισεκ. ευρώ την περίοδο 2014-2020 για τα εξωτερικά χρηματοδοτικά μέσα. Και εκτός του ΠΔΠ: · Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης (χώρες ΑΚΕ) 30 δισεκ. ευρώ · Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης (υπερπόντιες χώρες και εδάφη) 321 εκατ. ευρώ · Παγκόσμιο Ταμείο Κλίματος και Βιοποικιλότητας · Αποθεματικό επείγουσας βοήθειας 2,5 δισεκ. ευρώ

5.8. Στοιχεία με ειδικό καθεστώς

Υπάρχουν διαφορετικοί τρόποι να χρηματοδοτηθούν δραστηριότητες που εκτελούνται στο όνομα της ΕΕ ή στο πλαίσιο πολιτικών της ΕΕ. Για διάφορους λόγους, ορισμένες δραστηριότητες χρηματοδοτούνται από διαφορετική κλείδα συνεισφοράς ή μόνο από ορισμένα κράτη μέλη. Στην παρούσα πρόταση ΠΔΠ, η Επιτροπή εφιστά επίσης την προσοχή σε ορισμένες προτάσεις δαπανών με ειδικό καθεστώς.

5.8.1. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης

Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης (ΕΤΑ) χρηματοδοτεί αναπτυξιακή βοήθεια προς τις αναπτυσσόμενες χώρες εταίρους της ΕΕ. Παραδοσιακά χρηματοδοτείται εκτός του προϋπολογισμού της ΕΕ ώστε να αντανακλά τις ιδιαίτερες ιστορικές σχέσεις που έχουν ορισμένα κράτη μέλη με διάφορα μέρη του κόσμου. Η Επιτροπή θεωρεί ότι, υπό τις παρούσες συνθήκες, με τη συμφωνία του Κοτονού (βάσει της οποίας το ΕΤΑ παρέχει στήριξη στις χώρες ΑΚΕ) να λήγει το 2020, δεν πληρούνται ακόμη οι προϋποθέσεις για την πλήρη ένταξη του ΕΤΑ στον προϋπολογισμό. Ωστόσο, η Επιτροπή θα εξετάσει το ενδεχόμενο να προτείνει την προσέγγιση της κλείδας συνεισφοράς του ΕΤΑ με την κλείδα συνεισφοράς που χρησιμοποιείται για τον προϋπολογισμό της ΕΕ, προκειμένου να δημιουργήσει την προοπτική μελλοντικής ένταξης. Αυτό θα επιτρέψει να καταστούν φανερά τα απόλυτα ποσά που χορηγούνται για αναπτυξιακή βοήθεια. Προτείνεται επίσης να βελτιωθεί ο δημοκρατικός έλεγχος του ΕΤΑ μέσω της εναρμόνισης με το μέσο αναπτυξιακής συνεργασίας (DCI), λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη τις ιδιαιτερότητες αυτού του μέσου.

5.8.2. Σχέδια μεγάλης κλίμακας

Η πείρα των περασμένων ετών έχει δείξει ότι τα σχέδια μεγάλης κλίμακας που παρουσιάζουν ενδιαφέρον για την ΕΕ τείνουν να είναι δυσανάλογα δαπανηρά για τον μικρό προϋπολογισμό της ΕΕ. Δεδομένου ότι ο ειδικός τους χαρακτήρας σημαίνει ότι συχνά υπερβαίνουν τις αρχικές προβλέψεις κόστους, η επακόλουθη ανάγκη εξεύρεσης πρόσθετης χρηματοδότησης δημιουργεί την ανάγκη αναπροσανατολισμού των πόρων που προορίζονται ήδη για άλλες ανάγκες προτεραιότητας. Η λύση αυτή δεν είναι βιώσιμη και, για τον λόγο αυτό, η Επιτροπή αποφάσισε να υποβάλει εναλλακτικές προτάσεις για τη μελλοντική χρηματοδότηση επιστημονικών σχεδίων μεγάλης κλίμακας, προβαίνοντας σε διάκριση μεταξύ του σχεδίου Galileo και των άλλων σχεδίων.

Η ΕΕ έχει την αποκλειστική ιδιοκτησία του σχεδίου Galileo και, για τον λόγο αυτό, στο πλαίσιο της παρούσας δέσμης προτείνεται επαρκής προϋπολογισμός για τις μελλοντικές ανάγκες του σχεδίου. Θα απαιτηθούν διαρκείς προσπάθειες για να διατηρηθεί το κόστος υπό έλεγχο. Αυτό θα διασφαλίζεται στον κανονισμό που θεσπίζει το ΠΔΠ. Η φάση πλήρους ανάπτυξης και το επιχειρησιακό στάδιο του σχεδίου θα πρέπει να έχουν επιτευχθεί κατά την έναρξη του επόμενου δημοσιονομικού πλαισίου, οπότε θα πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο να θεσπιστεί μακροπρόθεσμα ένα νέο οργανωτικό πλαίσιο διακυβέρνησης.

Όσον αφορά σχέδια όπως το ITER και το GMES, όπου οι υπερβάσεις του κόστους είναι πολύ μεγάλες για να τις επωμιστεί μόνο ο προϋπολογισμός της ΕΕ, η Επιτροπή προτείνει, μετά το 2013, η χρηματοδότησή τους να προβλέπεται εκτός του ΠΔΠ. Αυτό θα επιτρέψει στην ΕΕ να συνεχίσει να εκπληρώνει στο ακέραιο τις διεθνείς της δεσμεύσεις.

6. Μέσα και υλοποίηση 6.1. Απλούστευση με σκοπό τη βελτίωση της εκτέλεσης

Οι διαδικασίες υλοποίησης και οι απαιτήσεις ελέγχου των προγραμμάτων της ΕΕ πρέπει να έχουν αποτελεσματικότητα όσον αφορά τη διασφάλιση της λογοδοσίας, αλλά και αποδοτικότητα ως προς το κόστος. Οι αλλαγές που επήλθαν με την πάροδο των ετών οδήγησαν σε ένα σύστημα το οποίο σήμερα θεωρείται ευρέως υπερβολικά περίπλοκο και πιστεύεται ότι συχνά αποθαρρύνει τη συμμετοχή και/ή καθυστερεί την υλοποίηση. Με τα δεδομένα αυτά, η Επιτροπή αποφάσισε να προτείνει ριζική απλούστευση στο σύνολο του μελλοντικού ΠΔΠ. Στο πλαίσιο αυτό, είναι σημαντικό οι μελλοντικές νομικές βάσεις όλων των τομεακών προγραμμάτων να επιτυγχάνουν ισορροπία ανάμεσα στους στόχους πολιτικής, τα μέσα εκτέλεσης και το κόστος διαχείρισης και ελέγχου. Ειδικότερα, οι προϋποθέσεις επίτευξης των στόχων πολιτικής θα καθορίζονται με οικονομικά αποδοτικό τρόπο, ενώ παράλληλα θα εξασφαλίζονται σαφείς προϋποθέσεις επιλεξιμότητας, λογοδοσία και κατάλληλο επίπεδο ελέγχου, το οποίο περιορίζει τους κινδύνους σφαλμάτων και έκθεσης στην απάτη σε λογικό επίπεδο με εύλογο κόστος.

Κάθε ουσιαστική απλούστευση της χρήσης της χρηματοδότησης της ΕΕ θα απαιτεί τις συνδυασμένες προσπάθειες όλων των οργάνων για την επανεξέταση των γενικών κανόνων του δημοσιονομικού κανονισμού, καθώς και των υπό κατάρτιση τομεακών κανόνων. Ωστόσο, οι προσπάθειες απλούστευσης σε επίπεδο ΕΕ δεν θα είναι πλήρως αποτελεσματικές αν δεν συνοδεύονται από παράλληλες προσπάθειες σε εθνικό επίπεδο, για παράδειγμα στον τομέα της επιμερισμένης διαχείρισης. Η Επιτροπή θα εκδώσει ιδιαίτερη ανακοίνωση για την απλούστευση στα τέλη του 2011, μετά την κατάθεση όλων των τομεακών της προτάσεων.

6.1.1. Μείωση του αριθμού των προγραμμάτων

Ο πρώτος τρόπος για την επίτευξη αυτού του στόχου είναι να μειωθεί ο αριθμός των χωριστών προγραμμάτων και μέσων· οι πολλαπλοί στόχοι πολιτικής μπορούν να επιτυγχάνονται χωρίς να πολλαπλασιάζεται άσκοπα ο αριθμός των μέσων εκτέλεσής τους και χωρίς τεράστιες διαφορές στους κανόνες διαχείρισης από το ένα πρόγραμμα στο άλλο. Τα σύνθετα προγράμματα που δεν υπήρξαν επιτυχημένα είτε θα ανασχεδιαστούν σε απλούστερη και αποτελεσματικότερη μορφή είτε θα ανασταλούν. Η προσέγγιση αυτή προτείνεται σε ορισμένους τομείς – θαλάσσιες υποθέσεις και αλιεία, δικαιοσύνη και θεμελιώδη δικαιώματα, εσωτερικές υποθέσεις, εκπαίδευση και πολιτισμός.

6.1.2. Συγκέντρωση διαφορετικών μέσων σε ενιαίο πλαίσιο

Ένας άλλος τρόπος απλούστευσης της διαχείρισης των προγραμμάτων είναι να τοποθετηθούν σε ένα ενιαίο πλαίσιο με κοινούς κανόνες, διατηρώντας τις εξαιρέσεις και τις ιδιαιτερότητες στο ελάχιστο δυνατό. Παραδείγματος χάρη:

· Η Επιτροπή προτείνει να συγκεντρωθούν οι τρεις πηγές χρηματοδότησης για την έρευνα και την καινοτομία (το τρέχον 7ο πρόγραμμα-πλαίσιο, το τρέχον τμήμα καινοτομίας του προγράμματος ανταγωνιστικότητας και καινοτομίας και το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας (EIT) σε ένα ενιαίο Κοινό πλαίσιο στρατηγικής για την έρευνα και την καινοτομία (CSF).

· Για τα ταμεία υπό επιμερισμένη διαχείριση - το ΕΤΠΑ, το ΕΚΤ, το ταμείο συνοχής, το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης και το μελλοντικό Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας, ένα κοινό στρατηγικό πλαίσιο θα αντικαταστήσει τη σημερινή προσέγγιση καθορισμού χωριστών συνόλων στρατηγικών κατευθυντήριων γραμμών για τα διαφορετικά μέσα.

6.1.3. Εξωτερική ανάθεση

Η Επιτροπή προτείνει επίσης να χρησιμοποιηθεί η εναλλακτική δυνατότητα πιο εκτεταμένης προσφυγής στους υφιστάμενους εκτελεστικούς οργανισμούς. Όπως επιβεβαίωσε το Ελεγκτικό Συνέδριο, οι οργανισμοί αυτοί εξασφαλίζουν καλύτερη παροχή υπηρεσιών και βελτιώνουν την προβολή της ΕΕ. Το μέσο αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τη συνέχιση μικρότερων υπό εκτέλεση προγραμμάτων που δεν έχουν ακόμη ανατεθεί σε εξωτερικό φορέα και τα οποία εμφανίζουν κρίσιμη μάζα ομοιογενών ή τυποποιημένων πράξεων, επιτυγχάνοντας έτσι οικονομίες κλίμακας. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα συσταθούν νέοι εκτελεστικοί οργανισμοί, αλλά ότι θα επανεξεταστεί, κατά περίπτωση, η εντολή των υφιστάμενων οργανισμών. Η προσέγγιση αυτή ακολουθείται για παράδειγμα σε προτάσεις που αφορούν προγράμματα στους τομείς της εκπαίδευσης και του πολιτισμού.

6.1.4. Ενσωμάτωση των προτεραιοτήτων στις διάφορες πολιτικές

Η βέλτιστη επίτευξη των στόχων σε ορισμένους τομείς πολιτικής, μεταξύ των οποίων η δράση για το κλίμα, το περιβάλλον, η πολιτική καταναλωτών, η υγεία και τα θεμελιώδη δικαιώματα – εξαρτάται από την ενσωμάτωση των προτεραιοτήτων σε ένα φάσμα μέσων σε άλλους τομείς πολιτικής. Παραδείγματος χάρη, οι στόχοι για τη δράση για το κλίμα και για το περιβάλλον πρέπει να αντανακλώνται στα χρηματοδοτικά μέσα ώστε να διασφαλίζεται ότι συμβάλλουν στην οικοδόμηση μιας οικονομίας χαμηλών εκπομπών άνθρακα, αποτελεσματικής ως προς τη χρήση των πόρων και ευπροσάρμοστης στην κλιματική αλλαγή, η οποία θα τονώσει την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης, θα δημιουργήσει περισσότερες και πιο πράσινες θέσεις απασχόλησης, θα ενισχύσει την ενεργειακή ασφάλεια και θα αποφέρει οφέλη για την υγεία. Στον τομέα της αναπτυξιακής συνεργασίας, το κλίμα και το περιβάλλον, ιδίως δε η βιοποικιλότητα, θα ενσωματωθούν σε όλα τα σχετικά προγράμματα.

Κατά συνέπεια, θα αυξηθεί το σχετικό μερίδιο του προϋπολογισμού της ΕΕ ως αποτέλεσμα της αποτελεσματικής ενσωμάτωσης σε όλες τις σημαντικές πολιτικές της ΕΕ (όπως η συνοχή, η έρευνα και η καινοτομία, η γεωργία και η εξωτερική συνεργασία). Δεδομένου ότι η ίδια ενέργεια μπορεί και θα πρέπει να επιδιώκει διαφορετικούς στόχους ταυτόχρονα, η ενσωμάτωση θα προωθήσει τις συνέργειες στη χρήση κεφαλαίων για τις διαφορετικές προτεραιότητες και θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη συνεκτικότητα και οικονομική αποδοτικότητα όσον αφορά τις δαπάνες.

6.1.5. Αποτελεσματικότερη διοίκηση

Τα διοικητικά έξοδα ανέρχονται σήμερα στο 5,7% των τρεχουσών δαπανών. Ο προϋπολογισμός αυτός χρηματοδοτεί όλα τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (20%), το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Συμβούλιο (7%), την Επιτροπή (40%), καθώς και τα μικρότερα όργανα και οργανισμούς (15%). Από την πλευρά της, η Επιτροπή κατέβαλε σημαντικές προσπάθειες κατά τα τελευταία δέκα έτη να μεταρρυθμίσει τη διαχείριση των ανθρώπινων και δημοσιονομικών της πόρων, και να εξασφαλίσει την αποδοτικότερη χρήση τους. Μόνο η μεταρρύθμιση του 2004 απέφερε εξοικονόμηση 3 δισεκ. ευρώ από το 2004 και μετά, και, όπως η διαδικασία των μεταρρυθμίσεων συνεχίζεται, θα αποδώσει ακόμη 5 δισεκ. ευρώ μέχρι το 2020. Στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης δέσμευσής της να περιορίσει το διοικητικό κόστος των πολιτικών της ΕΕ, η Επιτροπή λειτουργεί, από το 2007, σε βάση «μηδενικής αύξησης» των ανθρώπινων πόρων.

Η Επιτροπή προτείνει να απλουστευθεί και να εξορθολογιστεί περισσότερο η διοίκηση των οργάνων, οργανισμών και υπηρεσιών της ΕΕ ώστε να καταστεί ένα σύγχρονος, αποτελεσματικός και δυναμικός οργανισμός σε εναρμόνιση με τους στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Έχοντας συνείδηση των πιέσεων που υφίστανται οι προϋπολογισμοί των κρατών μελών και έχοντας υπόψη τις περικοπές στις δαπάνες των εθνικών δημόσιων διοικήσεων, η Επιτροπή επανεξέτασε τις διοικητικές δαπάνες στα επιμέρους όργανα προκειμένου να εντοπίσει περαιτέρω πηγές αποδοτικότητας και μείωσης του κόστους. Αποφάσισε να προτείνει τη μείωση κατά 5% των επιπέδων προσωπικού κάθε οργάνου/υπηρεσίας, οργανισμού και άλλου φορέα, στο πλαίσιο του επόμενου ΠΔΠ. Παράλληλα με άλλες βελτιώσεις της αποτελεσματικότητας, αυτό θα διατηρήσει στο ελάχιστο το μερίδιο των διοικητικών δαπανών στο επόμενο ΠΔΠ.

Χωρίς να περιμένει την έναρξη του επόμενου ΠΔΠ το 2014, η Επιτροπή αποφάσισε να προτείνει σειρά αλλαγών στον κανονισμό υπηρεσιακής κατάστασης των υπαλλήλων των οργάνων της ΕΕ. Οι αλλαγές αυτές περιλαμβάνουν νέα μέθοδο υπολογισμού της προσαρμογής των μισθών, αύξηση των ωρών εργασίας (από 37,5 σε 40 ώρες την εβδομάδα) χωρίς αντισταθμιστικές αναπροσαρμογές των μισθών, αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης, καθώς και εκσυγχρονισμό ορισμένων παρωχημένων καταστάσεων σύμφωνα με ανάλογες τάσεις στις διοικήσεις των κρατών μελών. Η Επιτροπή καταρτίζει σχέδιο κανονισμού το οποίο θα συζητηθεί αρχικά με τους εκπροσώπους του προσωπικού στο πλαίσιο της συνήθους διαδικασίας κοινωνικού διαλόγου και στη συνέχεια θα υποβληθεί επίσημα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για να εγκριθεί το ταχύτερο δυνατόν.

7. Διάρκεια, διάρθρωση και ευελιξία του πολυετούσ δημοσιονομικου πλαισίου

Λαμβάνοντας υπόψη τη θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η Επιτροπή αποφάσισε να προτείνει χρονικό πλαίσιο επταετούς διάρκειας για το επόμενο ΠΔΠ. Αυτό θα ενισχύσει τη σύνδεση με την έγκαιρη επίτευξη των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Η Επιτροπή θα υποβάλει το 2016 αξιολόγηση της εφαρμογής του δημοσιονομικού πλαισίου, η οποία θα συνοδεύεται, κατά περίπτωση, από σχετικές προτάσεις. Η Επιτροπή προτείνει την αναμόρφωση των τομέων που χρησιμοποιήθηκαν στο πλαίσιο 2007-2013, ώστε να αντανακλούν τους στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020».

Η Επιτροπή συμφωνεί με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ότι απαιτείται μεγαλύτερη ευελιξία εντός και μεταξύ των τομέων του προϋπολογισμού ώστε να μπορέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση να αντιμετωπίσει τις νέες προκλήσεις και να διευκολυνθεί η διαδικασία λήψης αποφάσεων εντός των οργάνων. Η Επιτροπή προτείνει συνεπώς πέντε μέσα εντός του δημοσιονομικού πλαισίου (το Αποθεματικό Επείγουσας Βοήθειας, το Μέσο Ευελιξίας, το Ταμείο Αλληλεγγύης και το Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση, καθώς και ένα νέο Μέσο αντιμετώπισης καταστάσεων κρίσης στη γεωργία) συν ορισμένες επιπλέον αλλαγές που παρουσιάζονται στις συνοδευτικές προτάσεις για τον κανονισμό σχετικά με το ΠΔΠ και τη νέα διοργανική συμφωνία σχετικά με τη συνεργασία επί θεμάτων προϋπολογισμού και υγιούς δημοσιονομικής διαχείρισης. Επιπλέον, οι μελλοντικές νομικές βάσεις για τα διάφορα όργανα θα προτείνουν την εκτενή χρήση κατ’εξουσιοδότηση πράξεων που θα επιτρέπουν μεγαλύτερη ευελιξία όσον αφορά τη διαχείριση των πολιτικών κατά την περίοδο χρηματοδότησης, ενώ παράλληλα θα σέβονται τις προνομίες των δύο σκελών της νομοθετικής αρχής.

Εξάλλου, η διαχείριση των προγραμμάτων πρέπει να λαμβάνει περισσότερο υπόψη την ανάγκη για αυστηρότερο προγραμματισμό και να αποφεύγει την υπερβολική αύξηση του όγκου των μελλοντικών πληρωμών. Η Επιτροπή θα προτείνει συνεπώς μέτρα που θα διασφαλίζουν αυστηρότερους κανόνες για τον δημοσιονομικό προγραμματισμό και διαχείριση των χρηματοδοτούμενων από την ΕΕ προγραμμάτων, ιδίως όσον αφορά τα διαρθρωτικά ταμεία, λαμβάνοντας επίσης υπόψη τις ευθύνες των κρατών μελών για τη διαχείριση αυτών των ταμείων.

8. Συμπέρασμα

Η Επιτροπή προτείνει ως συνοδευτικά νομοθετικά κείμενα κανονισμό για την υιοθέτηση νέου πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου, διοργανική συμφωνία σχετικά με τη συνεργασία επί θεμάτων προϋπολογισμού και υγιούς δημοσιονομικής διαχείρισης, καθώς και απόφαση όσον αφορά τους ιδίους πόρους (με συναφή νομοθεσία εφαρμογής).

Στους μήνες που μεσολαβούν μέχρι τα τέλη του 2011, η προσέγγιση που περιγράφεται στην παρούσα ανακοίνωση θα καθοριστεί διεξοδικά στις νομοθετικές προτάσεις για τα προγράμματα και τα μέσα δαπανών στους επιμέρους τομείς πολιτικής.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο καλούνται να εγκρίνουν τους προσανατολισμούς που καθορίζονται στην παρούσα ανακοίνωση και να λάβουν τα αναγκαία μέτρα κατά τη διαπραγματευτική διαδικασία ώστε να εξασφαλίσουν την έγκαιρη έγκριση των σχετικών νομοθετικών πράξεων, συμπεριλαβανομένων των τομεακών προγραμμάτων και μέσων δαπανών, ώστε να καταστεί δυνατή η ομαλή εφαρμογή του νέου πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου την 1η Ιανουαρίου 2014. Η Επιτροπή θα προτείνει τις αναγκαίες προσαρμογές στο παρόν πλαίσιο αν, όπως αναμένεται, η Δημοκρατία της Κροατίας καταστεί κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης πριν από την έναρξη ισχύος του προσεχούς πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου.

[1]               Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 8ης Ιουνίου 2011 σχετικά με την επένδυση στο μέλλον : ένα νέο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ) για μια ανταγωνιστική και βιώσιμη Ευρώπη χωρίς αποκλεισμούς.

[2]               Βλ. για παράδειγμα, τα λεπτομερή στοιχεία σχετικά με τη διαδικασία διαβούλευσης πριν από την έγκριση της, επανεξέτασης του προϋπολογισμού της ΕΕ, http://ec.europa.eu/budget/reform/issues/read_en.htm

[3]               Λεπτομερή στοιχεία της αξιολόγησης των δαπανών από την Επιτροπή στο πλαίσιο του ΠΔΠ 2007-2013 και ανάλυση των επιπτώσεων των τρεχουσών προτάσεων περιλαμβάνονται στο συνοδευτικό έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής SEC (2011) 868.

[4]               Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 8ης Ιουνίου 2011 σχετικά με την επένδυση στο μέλλον : ένα νέο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ) για μια ανταγωνιστική και βιώσιμη Ευρώπη χωρίς αποκλεισμούς.

[5]               Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 29ης Οκτωβρίου 2010.

[6]               COM (2010) 700

[7]               Για περισσότερες πληροφορίες, βλ. το συνοδευτικό έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής SEC (2011) 876

[8]               COM (2011) 510

[9]               Για παραδείγματα της προστιθέμενης αξίας των δαπανών της ΕΕ, βλ. το συνοδευτικό έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής SEC (2011) 867.

[10]             Βλ. Έκθεση για την ανταγωνιστικότητα στην Ένωση της καινοτομίας του 2011, SEC (2011) 739.

[11]             Για περισσότερες πληροφορίες, βλ. το συνοδευτικό έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής SEC (2011) 868

[12]             Έγγραφο 17024/09 του Συμβουλίου.

[13]             COM (2010) 171.

[14]             COM (2011) 303

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

Γεωργία και αγροτική ανάπτυξη.................................................................................................. 3

Πολίτες........................................................................................................................................ 8

Πολιτική προστασία.................................................................................................................. 10

Δράση για το Κλίμα.................................................................................................................. 13

Ανταγωνιστικότητα και MME................................................................................................... 18

Τελωνειακή ένωση και φορολογία............................................................................................ 23

Οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή............................................................................ 26

Εκπαίδευση και Πολιτισμός...................................................................................................... 31

Απασχόληση και κοινωνικές υποθέσεις................................................................................... 35

Περιβάλλον............................................................................................................................... 40

Εξωτερική δράση...................................................................................................................... 46

Καταπολέμηση της απάτης....................................................................................................... 52

Υγεία και Καταναλωτές............................................................................................................ 54

Εσωτερικές Υποθέσεις............................................................................................................. 57

Υποδομή – Διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη»............................................................... 60

Καινοτόμα Χρηματοοικονομικά Μέσα..................................................................................... 83

Δικαιοσύνη................................................................................................................................ 86

Αλιευτική και θαλάσσια πολιτική............................................................................................. 88

Έρευνα και Καινοτομία............................................................................................................. 91

Διοίκηση.................................................................................................................................... 96

Γεωργία και αγροτική ανάπτυξη

1. Στόχοι πολιτικης

Η γεωργία και τα δάση καλύπτουν το μεγαλύτερο τμήμα του εδάφους μας και παίζουν βασικό ρόλο στην υγεία των αγροτικών οικονομιών και του αγροτικού τοπίου. Οι γεωργοί εκτελούν πολλές διαφορετικές εργασίες που εκτείνονται από την παραγωγή τροφίμων και μη βρώσιμων γεωργικών προϊόντων, έως τη διαχείριση της υπαίθρου, τη διατήρηση της φύσης και τον τουρισμό.

Η Κοινή Γεωργική Πολιτική (ΚΓΠ) έχει ως στόχο να προσφέρει έναν σύγχρονο, βιώσιμο και αποτελεσματικό γεωργικό τομέα στην Ευρώπη. Έχει σκοπό να προωθεί την ανταγωνιστικότητα του τομέα, να εξασφαλίζει κατάλληλα και ασφαλή τρόφιμα και να διατηρεί το περιβάλλον και την ύπαιθρο, προσφέροντας παράλληλα ένα δίκαιο βιοτικό επίπεδο στη γεωργική κοινότητα.

Η ΚΓΠ είναι μια αυθεντικά ευρωπαϊκή πολιτική. Αντί να εφαρμόζονται 27 χωριστές γεωργικές πολιτικές και προϋπολογισμοί, τα κράτη μέλη συγκεντρώνουν τους πόρους για την εφαρμογή ενιαίας ευρωπαϊκής πολιτικής με έναν ενιαίο ευρωπαϊκό προϋπολογισμό. Αυτό σημαίνει φυσικά ότι η ΚΓΠ αντιπροσωπεύει σημαντικό ποσοστό του προϋπολογισμού της ΕΕ. Εντούτοις, αυτή η προσέγγιση είναι και πιο αποτελεσματική και πιο οικονομική σε σχέση με μια ασυντόνιστη εθνική προσέγγιση.

Σήμερα, η ευρωπαϊκή γεωργία αντιμετωπίζει πολλές προκλήσεις. Τα τελευταία χρόνια, οι γεωργικές τιμές αυξήθηκαν κατά 50%, αλλά οι τιμές της ενέργειας και των λιπασμάτων έχουν αυξηθεί κατά 200% και 150% αντίστοιχα. Το αποτέλεσμα ήταν να σημειωθεί απότομη μακροπρόθεσμη κάμψη του γεωργικού εισοδήματος. Ο τομέας πρέπει επίσης να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής και της επιδείνωσης του περιβάλλοντος, καθώς και στις πιεστικές ανάγκες σε σχέση με την ασφάλεια των τροφίμων, την εδαφική ισορροπία και την επιδίωξη βιώσιμης ανάπτυξης.

Αντιμέτωπη με αυτές τις προκλήσεις, η ΚΓΠ εξελίχθηκε σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Η προσεχής μεταρρύθμιση θα συνεχίσει αυτή τη διαδικασία και θα καταλήξει σε μια πιο σύγχρονη, οικολογική πολιτική, εξοπλισμένη κατάλληλα ώστε να συμβάλει ενεργά στην υλοποίηση των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», αποδεσμεύοντας το οικονομικό δυναμικό σε αγροτικές περιοχές, αναπτύσσοντας τις τοπικές αγορές και τις θέσεις εργασίας, συνοδεύοντας την αναδιάρθρωση της γεωργίας και στηρίζοντας τα εισοδήματα των γεωργών για να διατηρηθεί ένας βιώσιμος γεωργικός τομέας σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Η μεταρρυθμισμένη ΚΓΠ θα προωθήσει την έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη, βελτιώνοντας την αποδοτικότητα των πόρων, προκειμένου να διατηρηθεί η βάση παραγωγής τροφίμων, ζωοτροφών και ανανεώσιμης ενέργειας σε ολόκληρη την ΕΕ, δράσεις παροχής κινήτρων για τον μετριασμό και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, για την προστασία των οικοσυστημάτων και την καταπολέμηση της απώλειας της βιοποικιλότητας, καθώς και ενίσχυση της διαφοροποίησης της οικονομικής δραστηριότητας σε αγροτικές περιοχές, ούτως ώστε να σημειωθεί ισόρροπη εδαφική ανάπτυξη σε ολόκληρη την Ευρώπη.

2. Μεσα

Η Επιτροπή προτείνει να διατηρηθεί η σημερινή δομή δύο πυλώνων της ΚΓΠ:

· Ο πυλώνας Ι θα συνεχίσει να παρέχει άμεση στήριξη στους γεωργούς και να ενισχύει τα μέτρα αγοράς. Η άμεση στήριξη και τα μέτρα αγοράς χρηματοδοτούνται εξ ολοκλήρου από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, ώστε να εξασφαλιστεί η εφαρμογή κοινής πολιτικής σε ολόκληρη την ενιαία αγορά και να υπάρξει δυνατότητα για μια ολοκληρωμένη διοικητική λειτουργία και ένα σύστημα ελέγχου.

· Ο πυλώνας ΙΙ της ΚΓΠ θα συνεχίσει να προσφέρει ειδικά περιβαλλοντικά δημόσια αγαθά, να βελτιώνει την ανταγωνιστικότητα του γεωργικού και δασικού τομέα και να προωθεί τη διαφοροποίηση της οικονομικής δραστηριότητας και την ποιότητα ζωής σε αγροτικές περιοχές. Τα κράτη μέλη διαθέτουν ευελιξία κατά τον σχεδιασμό των μέτρων, με βάση ειδικές εθνικές και περιφερειακές ανάγκες, οι οποίες ωστόσο αντικατοπτρίζουν τις προτεραιότητες της ΕΕ. Τα κράτη μέλη συγχρηματοδοτούν τα μέτρα του πυλώνα ΙΙ, τα οποία συμβάλλουν στην υλοποίηση των στόχων και ενισχύουν τα αποτελέσματα μόχλευσης της πολιτικής αγροτικής ανάπτυξης. Με υψηλότερα ποσοστά συγχρηματοδότησης για τις φτωχότερες περιφέρειες της ΕΕ, ο πυλώνας ΙΙ συμβάλλει επίσης στους στόχους συνοχής της ΕΕ.

Στο πλαίσιο αυτής της δομής δύο πυλώνων, ο σχεδιασμός της πολιτικής θα εκσυγχρονισθεί και απλουστευθεί συνολικά, ούτως ώστε να προσφέρει μια πιο δίκαιη, πιο οικολογική πολιτική εναρμονισμένη με τους στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020».

Τα κυριότερα στοιχεία της μεταρρύθμισης θα περιλαμβάνουν τα εξής:

· Πιο δίκαιη κατανομή της στήριξης του άμεσου εισοδήματος

Για ιστορικούς λόγους, το επίπεδο της άμεσης στήριξης για τους γεωργούς της ΕΕ ανά εκτάριο διαφέρει σημαντικά στην ΕΕ. Για παράδειγμα, οι μέσες άμεσες πληρωμές ανά εκτάριο πιθανών επιλέξιμων γαιών και ανά δικαιούχο για το έτος 2013 είναι 94,7 ευρώ στη Λετονία και 457,5 ευρώ στις Κάτω Χώρες. Ο μέσος όρος της ΕΕ-27 είναι 269,1 ευρώ.

Η μεταρρυθμισμένη ΚΓΠ θα περιλαμβάνει ένα σύστημα «σύγκλισης» για να μειωθούν οι διαφορές αυτές και να προωθηθεί η δικαιότερη κατανομή της χρηματοδοτικής στήριξης. Αυτή η επανεξισορρόπηση της στήριξης αποτελεί σημαντικό στοιχείο της μεταρρύθμισης που αποσκοπεί σε πιο αποτελεσματική χρήση των πόρων του προϋπολογισμού, με πιο δίκαιες και καλύτερα στοχοθετημένες άμεσες πληρωμές, καθώς και με μεγαλύτερη εναρμόνιση μεταξύ της μελλοντικής κατανομής της στήριξης αγροτικής ανάπτυξης και των στόχων πολιτικής. Τούτο θα επιτευχθεί με τον εξής τρόπο: όλα τα κράτη μέλη με άμεσες πληρωμές κάτω από το 90% του μέσου όρου της ΕΕ-27 θα μειώσουν, κατά τη διάρκεια της περιόδου, το ένα τρίτο της διαφοράς μεταξύ του σημερινού επιπέδου τους και του 90% του μέσου όρου άμεσων πληρωμών της ΕΕ.

Η χορήγηση της βοήθειας για αγροτική ανάπτυξη θα εκσυγχρονισθεί επίσης, και τα μερίδια θα καθοριστούν με βάση μια σειρά αντικειμενικών εδαφικών και οικονομικών κριτηρίων που θα αντανακλούν τους μελλοντικούς οικονομικούς, κοινωνικούς, περιβαλλοντικούς και εδαφικούς στόχους πολιτικής.

· Οικολογικός προσανατολισμός των άμεσων πληρωμών

Ο υποχρεωτικός οικολογικός προσανατολισμός των άμεσων πληρωμών αποτελεί θεμελιώδη πυλώνα της μεταρρύθμισης. Θα ενισχύσει τις περιβαλλοντικές επιδόσεις του τομέα και θα δείξει καθαρά τον τρόπο με τον οποίο η μεταρρυθμισμένη ΚΓΠ θα συμβάλει στην υλοποίηση ενός ευρύτερου φάσματος προτεραιοτήτων της Ένωσης.

Ειδικότερα, στο μέλλον, το 30% των άμεσων πληρωμών θα εξαρτάται από τη συμμόρφωση με ένα ευρύ φάσμα φιλικών προς το περιβάλλον πρακτικών, πέραν της πολλαπλής συμμόρφωσης.

· Στήριξη για ενεργούς γεωργούς

Για να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική χρήση των πόρων της ΚΓΠ, το όφελος της άμεσης στήριξης, θα προορίζεται για τους ενεργούς γεωργούς.

· Καθορισμός ανωτάτων ορίων για τις άμεσες πληρωμές στους μεγαλύτερους γεωργούς

Σήμερα, οι μεγάλες γεωργικές εκμεταλλεύσεις λαμβάνουν δυσανάλογο μερίδιο της άμεσης εισοδηματικής στήριξης από την ΚΓΠ. Η μεταρρυθμισμένη ΚΓΠ θα εισαγάγει μια διαδικασία ήπιας και προοδευτικής επιβολής ανωτάτων ορίων στο επίπεδο της άμεσης εισοδηματικής στήριξης για τις μεγαλύτερες εκμεταλλεύσεις, ενώ θα λαμβάνονται δεόντως υπόψη οι οικονομίες κλίμακας των μεγαλύτερων δομών και η άμεση απασχόληση που δημιουργούν αυτές οι δομές.

· Μια αγροτική πολιτική εστιασμένη στα αποτελέσματα

Για να μεγιστοποιηθούν οι συνέργειες μεταξύ της πολιτικής αγροτικής ανάπτυξης και των άλλων ταμείων εδαφικής ανάπτυξης της ΕΕ, το ευρωπαϊκό γεωργικό ταμείο αγροτικής ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) θα ενσωματωθεί στις συμβάσεις εταιρικής σχέσης μεταξύ της Επιτροπής και κάθε κράτους μέλους. Αυτές οι συμβάσεις θα συνδεθούν με τους στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και με τα εθνικά προγράμματα μεταρρυθμίσεων. Θα θεσπίσουν μια ολοκληρωμένη στρατηγική για εδαφική ανάπτυξη ενισχυόμενη από όλα τα σχετικά διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ, περιλαμβανομένης της αγροτικής ανάπτυξης. Θα περιλαμβάνουν στόχους βάσει συμφωνημένων δεικτών, στρατηγικών επενδύσεων και αριθμού προϋποθέσεων.

· Απλουστευμένο καθεστώς για μικρούς γεωργούς

Πολλοί από τους δικαιούχους της άμεσης στήριξης είναι μικροί γεωργοί. Ένας απλουστευμένος μηχανισμός για την παροχή στήριξης σε αυτούς θα μειώσει σημαντικά τη διοικητική επιβάρυνση των κρατών μελών και των γεωργών, ενώ δεν θα έχει καμία επίπτωση στον προϋπολογισμό της ΕΕ.

· Δαπάνες αγοράς και μηχανισμοί αντιμετώπισης κρίσεων

Σήμερα, η ευρωπαϊκή γεωργία αντιμετωπίζει πολλές προκλήσεις, ιδίως την ανάγκη να αντιδρά σε απρόβλεπτες συνθήκες οι οποίες έχουν αιφνίδια επίπτωση στο γεωργικό εισόδημα, ή την ανάγκη να διευκολύνονται οι προσαρμογές/μετάβαση που απαιτούνται από τις διεθνείς εμπορικές συμφωνίες.

Γι’αυτούς τους λόγους, προτείνεται να αναδιαρθρωθούν τα μέτρα αγοράς που έχουν συγκεντρωθεί επί του παρόντος στον πυλώνα Ι, να δημιουργηθούν και να επεκταθούν δύο μέσα εκτός του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου. Θα δημιουργηθεί ένας μηχανισμός έκτακτης ανάγκης για την αντιμετώπιση καταστάσεων κρίσης (που μπορεί να απορρέει από πρόβλημα ασφάλειας των τροφίμων ή απρόβλεπτες εξελίξεις των αγορών), ώστε να δίνεται άμεση στήριξη στους γεωργούς με ταχεία διαδικασία. Η διαδικασία για την κινητοποίηση αυτού του ταμείου θα είναι η ίδια με εκείνη που εφαρμόζεται για την κινητοποίηση του αποθεματικού επείγουσας βοήθειας.

Προτείνεται επίσης να επεκταθεί το πεδίο των παρεμβάσεων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση για να χορηγείται μεταβατική στήριξη σε γεωργούς, ώστε να διευκολύνεται η προσαρμογή τους σε νέα κατάσταση της αγοράς που οφείλεται στις επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης. Επιπλέον, η Επιτροπή προτείνει να μεταφερθεί η χρηματοδότηση επισιτιστικής βοήθειας για τα πλέον άπορα άτομα στον τομέα Ι, προκειμένου να συγκεντρωθούν οι δράσεις καταπολέμησης της φτώχειας και του αποκλεισμού και να μεταφερθεί η χρηματοδότηση της ασφάλειας των τροφίμων μαζί με τις δράσεις που αφορούν την δημόσια υγεία.

3. Εφαρμογη

Με τη δημιουργία του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ) και του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ), η νομοθετική βάση της ΚΓΠ αναδιαρθρώθηκε ώστε να εναρμονιστούν οι δύο πυλώνες της ΚΓΠ. Κατά την περίοδο μετά το 2013, προτείνεται να διατηρηθεί η προσέγγιση αυτών των δύο ταμείων όσο το δυνατό περισσότερο.

Η πρόταση για ένα νέο άρθρο του δημοσιονομικού κανονισμού σχετικά με την κοινή διαχείριση είναι σύμφωνη με τα σημερινά συστήματα διαχείρισης και ελέγχου που εφαρμόζονται για το ΕΓΤΕ και το ΕΓΤΑΑ.

Ο σημαντικός εξορθολογισμός της νομοθεσίας της ΕΕ για την οργάνωση των γεωργικών αγορών άρχισε να εφαρμόζεται με την ενιαία κοινή οργάνωση αγοράς (ΚΟΑ, κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1234/2007) συγκεντρώνοντας σε ενιαίο κανονισμό τις διατάξεις που καλύπτονταν προηγουμένως από τομεακές ΚΟΑ.

Για την περίοδο μετά το 2013, επανεξετάζονται όλες οι νομοθετικές βάσεις της ΚΓΠ για να διασφαλιστεί ότι θα συνεχιστεί η απλούστευση όπου είναι αναγκαία και δυνατή.

4. Χορηγηση του προϋπολογισμου

Όλα τα στοιχεία σε σταθερές τιμές 2011.

Συνολικός προτεινόμενος προϋπολογισμός 2014-20 από τον οποίο: Πυλώνας Ι – άμεσες πληρωμές και δαπάνες αγοράς · Πυλώνας ΙΙ – αγροτική ανάπτυξη · Ασφάλεια τροφίμων · Άπορα άτομα · Αποθεματικό για κρίσεις στον γεωργικό τομέα · Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση · Έρευνα και καινοτομία για την ασφάλεια των τροφίμων, τη βιοοικονομία και τη βιώσιμη γεωργία (στο κοινό στρατηγικό πλαίσιο για έρευνα και καινοτομία) || 386,9 δισεκατ. ευρώ 281,8 δισεκατ. ευρώ 89,9 δισεκατ. ευρώ 2,2 δισεκατ. ευρώ 2,5 δισεκατ. ευρώ 3,5 δισεκατ. ευρώ Έως 2,5 δισεκατ. ευρώ 4,5 δισεκατ. ευρώ

Πολίτες

1. Στοχοι πολιτικης

Η Συνθήκη της Λισαβόνας δίνει τη δυνατότητα στους πολίτες και τις ενώσεις πολιτών να συμμετέχουν πλήρως στη δημοκρατική ζωή της ΕΕ.

Το πρόγραμμα «Ευρώπη για τους πολίτες» στηρίζει τα διακρατικά σχέδια στον τομέα της συμμετοχής των πολιτών και της ευρωπαϊκής ταυτότητας. Μολονότι υπάρχουν ειδικά μέτρα σε διάφορους τομείς πολιτικής, το πρόγραμμα «Ευρώπη για τους πολίτες» είναι το μόνο μέσο που επιτρέπει στους πολίτες να συμμετέχουν σε ζητήματα γενικού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, είτε θεσμικά – για παράδειγμα Συνθήκες της ΕΕ ή εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου – είτε οριζόντια.

Η επικοινωνία, δηλαδή η ενημέρωση του ευρέος κοινού σχετικά με τις πολιτικές της ΕΕ είναι ένας άλλος τρόπος ενίσχυσης της ευαισθητοποίησης των πολιτών σχετικά με τις ευρωπαϊκές υποθέσεις και τα δικαιώματά τους. Οι δραστηριότητες επικοινωνίας συμβάλλουν, επομένως, στην ευαισθητοποίηση και παρέχουν στήριξη για τις πολιτικές προτεραιότητες της Ένωσης.

2. Μεσα

Το μεγαλύτερο τμήμα του προγράμματος «Ευρώπη για τους πολίτες» ενισχύει τις διακρατικές εταιρικές σχέσεις αδελφοποίησης πόλεων. Το πρόγραμμα παρέχει επίσης διαρθρωτική στήριξη στις κεντρικές οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών σε επίπεδο ΕΕ και σε ομάδες μελέτης. Αυτές οι στρατηγικές εταιρικές σχέσεις εξασφαλίζουν τη συμβολή των ευρωπαϊκών οργανώσεων δημοσίου συμφέροντος στις συζητήσεις που λαμβάνουν χώρα σε ολόκληρη την ΕΕ. Τούτο ενισχύει την οικειοποίηση του προγράμματος δράσης της ΕΕ από την κοινωνία των πολιτών και τους πολίτες της ΕΕ και προωθεί νοοτροπία συμμετοχής του πολίτη προς όφελος της ΕΕ και των κρατών μελών. Το πρόγραμμα συμβάλλει επίσης στην ανάπτυξη κοινής κατανόησης της ευρωπαϊκής ιστορίας (ειδικότερα σε σχέση με το Ολοκαύτωμα και τον σταλινισμό) με την στήριξη σχεδίων μνήμης.

· Από το 2007, περίπου 1 εκατομμύριο ευρωπαίοι πολίτες ετησίως συμμετείχαν άμεσα σε δράσεις που υποστηρίζει το πρόγραμμα.

· Μεταξύ 2007 και 2010, εκτελέστηκαν περίπου 800 σχέδια της κοινωνίας των πολιτών και σχέδια μνήμης, και πάνω από 4000 σχέδια αδελφοποίησης πόλεων.

· Το πρόγραμμα στηρίζει επίσης πάνω από 50 σημαντικές ομάδες μελέτης επιπέδου ΕΕ, κεντρικές οργανώσεις και δίκτυα, που αποτελούν βασικούς συνομιλητές των θεσμικών οργάνων της ΕΕ και φορείς με πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα.

Εκτός από αυτό το ειδικό πρόγραμμα, είναι αναγκαίο να υπάρξει μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα στην επικοινωνία με το κοινό σε μεγάλες και ισχυρότερες συνέργειες μεταξύ των δραστηριοτήτων επικοινωνίας της Επιτροπής, προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι οι πολιτικές προτεραιότητες της Ένωσης διαδίδονται ευρέως. Ως εκ τούτου, θα συμπεριληφθεί διάταξη για την επικοινωνία, καθώς και την εταιρική επικοινωνία, σε κάθε νομική βάση στα νομικά μέσα νέας γενεάς 2014-2020.

3. Εφαρμογη

Η Επιτροπή διαχειρίζεται κεντρικά το πρόγραμμα «Ευρώπη για τους πολίτες» με τη βοήθεια του Εκτελεστικού Οργανισμού Εκπαίδευσης και Οπτικοακουστικών Θεμάτων (EACEA), και με τη στήριξη επιτροπής του προγράμματος που αποτελείται από εκπροσώπους κυβερνήσεων των κρατών μελών. Σημεία επαφής «Ευρώπη για τους πολίτες» δημιουργήθηκαν στις περισσότερες από τις συμμετέχουσες χώρες, που βοηθούν τους δικαιούχους σε εθνικό επίπεδο και παρέχουν ανάδραση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με την εφαρμογή του προγράμματος. Οργανώνεται τακτικός διάλογος με τους ενδιαφερομένους στο πλαίσιο του προγράμματος.

Οι συνέργειες και η συγκέντρωση πόρων από διάφορες νομικές βάσεις για την επικοινωνία θα εξασφαλίσουν μεγαλύτερη συνάφεια, οικονομίες κλίμακας και καλύτερη χρήση των πόρων για τις δράσεις επικοινωνίας που απευθύνονται στο ευρύ κοινό.

4. Προτεινομενη Χορηγηση του Προϋπολογισμου για το 2014-2020

Όλα τα στοιχεία σε σταθερές τιμές 2011.

Συνολικός προτεινόμενος προϋπολογισμός 2014-2020 από τον οποίο: || 203 εκατ. ευρώ

Πολιτική προστασία

1. Στοχοι πολιτικης

Οι συνολικοί στόχοι της συνεργασίας της ΕΕ στον τομέα της πολιτικής προστασίας είναι να εξασφαλιστεί καλύτερη προστασία των ανθρώπων, του περιβάλλοντος, της ιδιοκτησίας και της πολιτιστικής κληρονομιάς στην περίπτωση μεγάλων φυσικών, τεχνολογικών και ανθρωπογενών καταστροφών.

Η αύξηση του αριθμού και της έντασης των φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών και των οικονομικών επιπτώσεών τους απαιτεί την ανάληψη συστηματικής δράσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο για να ενισχυθούν η ετοιμότητα και οι ικανότητες αντίδρασης τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό της ΕΕ. Η ευρωπαϊκή συνεργασία και αλληλεγγύη επιτρέπει σε ολόκληρη την ΕΕ να είναι συλλογικά έτοιμη να αντιμετωπίζει μεγάλες καταστροφές και δίνει τη δυνατότητα στα κράτη μέλη και σε άλλα συμμετέχοντα κράτη (Νορβηγία, Λιχτενστάιν, Ισλανδία και Κροατία) να συγκεντρώνουν πόρους και να αντιδρούν με συλλογική προσπάθεια, η οποία μεγιστοποιεί τα αποτελέσματα της αντιμετώπισης καταστροφών και ελαχιστοποιεί τις ανθρώπινες και υλικές απώλειες. Όταν ανακύψει κάποια καταστροφή στο εσωτερικό της ΕΕ ή σε τρίτες χώρες, οι αρχές της πληγείσας χώρας μπορούν να ωφεληθούν από άμεση και απτή βοήθεια μέσω του μηχανισμού πολιτικής προστασίας της ΕΕ.

Η συνεργασία της ΕΕ στον τομέα της πολιτικής προστασίας αποσκοπεί στα ακόλουθα:

– Διευκόλυνση της ταχείας και αποτελεσματικής αντιμετώπισης καταστροφών·

– Εξασφάλιση επαρκούς ετοιμότητας των φορέων πολιτικής προστασίας σε περιπτώσεις επείγουσας ανάγκης· και

– Ανάπτυξη μέτρων για την πρόληψη καταστροφών.

Η ΕΕ έχει αναπτύξει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για τη διαχείριση καταστροφών που καλύπτει δραστηριότητες αντιμετώπισης, ετοιμότητας και πρόληψης. Το 2010 η Επιτροπή υιοθέτησε και το Συμβούλιο ενέκρινε ανακοίνωση με τίτλο «Αναβάθμιση της ευρωπαϊκής αντιμετώπισης των καταστροφών»[1]. Κύριος στόχος είναι να βελτιωθούν η αποτελεσματικότητα, η συνάφεια και η προβολή της ικανότητας της ΕΕ στην αντιμετώπιση καταστροφών. Αυτοί οι στόχοι θα υλοποιηθούν με βάση την πείρα που έχει αποκτηθεί από φυσικές καταστροφές που ανέκυψαν στην Ευρώπη και εκτός ΕΕ κατά τη διάρκεια του 2010 (όπως η καταιγίδα «Xynthia», πλημμύρες στην Ανατολική Ευρώπη, πυρκαγιές στα δάση της Νότιας Ευρώπης, η κόκκινη τοξική λάσπη στην Ουγγαρία, ο σεισμός στην Αϊτή, πλημμύρες στο Πακιστάν).

Η δημιουργία ευρωπαϊκής ικανότητας για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης θα στηριχθεί κυρίως στις ικανότητες των κρατών μελών αποτρέποντας έτσι επιπρόσθετα έξοδα. Σε επίπεδο ΕΕ, η δημιουργία του ευρωπαϊκού κέντρου αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης με ενισχυμένα καθήκοντα προγραμματισμού και σχεδιασμού θα αποφέρει όφελος σε ολόκληρη την ΕΕ με εξοικονομήσεις σε επίπεδο κρατών μελών που θα αντισταθμίσουν το κόστος για τον προϋπολογισμό της ΕΕ, παρόλο που, βεβαίως, τα οφέλη της ταχείας και αποτελεσματικής αντιμετώπισης καταστροφών από πλευράς σωζόμενων ανθρώπινων ζωών δεν μπορούν να μετρηθούν με αποκλειστικά οικονομικούς όρους.

Τα μέτρα πρόληψης και ετοιμότητας, όπως καθορίζονται στις ανακοινώσεις της Επιτροπής και στα συμπεράσματα του Συμβουλίου[2], περιλαμβάνουν στήριξη για κατάρτιση και ασκήσεις, ανταλλαγή εμπειρογνωμόνων και σχέδια συνεργασίας για τον έλεγχο νέων προσεγγίσεων μείωσης του κινδύνου καταστροφών. Ανεξάρτητες μελέτες για οργανισμούς, συμπεριλαμβανομένης της Παγκόσμιας Τράπεζας, έδειξαν ότι η απόδοση των επενδύσεων σε μέτρα πρόληψης καταστροφών καθορίζεται μεταξύ 400% και 700%.

2. Μεσα

Η Επιτροπή προτείνει να ανανεωθεί το χρηματοδοτικό μέσο πολιτικής προστασίας (CPI) για την παροχή χρηματοδοτικής στήριξης σε δραστηριότητες που αφορούν διάφορες πτυχές του κύκλου διαχείρισης καταστροφών, ιδίως μια πιο συναφή και ολοκληρωμένη αντίδραση σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, βελτιωμένη ετοιμότητα για την αντιμετώπιση καταστροφών και καινοτόμες δράσεις για τη μείωση του κινδύνου καταστροφών. Το μέσο αυτό θα χρησιμοποιηθεί επίσης για τη δημιουργία ευρωπαϊκής ικανότητας για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, με βάση την εθελοντική συγκέντρωση των πόρων πολιτικής προστασίας των κρατών μελών, ούτως ώστε να βελτιωθεί η αποδοτικότητα του κόστους με τη συντονισμένη διαθεσιμότητα πόρων πολιτικής προστασίας.

Το αναθεωρημένο CPI θα ενισχύσει περαιτέρω και θα βελτιώσει την ικανότητα διαχείρισης καταστροφών από την ΕΕ με την εφαρμογή προβλέψιμων και προσχεδιασμένων συστημάτων. Τούτο θα επιτευχθεί με την πιο ολοκληρωμένη συγκέντρωση πληροφοριών για τις καταστροφές σε πραγματικό χρόνο, βελτιωμένη χαρτογράφηση των πόρων πολιτικής προστασίας των κρατών μελών και τη συντονισμένη προσέγγιση για τη διευκόλυνση της ταχείας αποστολής προσωπικού και υλικού στην περιοχή της καταστροφής. Θα ενισχύσει επίσης τις δραστηριότητες ετοιμότητας με την εστίαση στην ποιότητα της κατάρτισης, τη διεύρυνση του πεδίου της κατάρτισης ώστε να συμπεριληφθεί σε αυτήν η πρόληψη και με ασκήσεις κατάρτισης. Θα ενισχύσει επίσης τις προσπάθειες που καταβάλλουν τα κράτη μέλη για να βελτιώσουν τον σχεδιασμό της διαχείρισης καταστροφών και να αναπτύξουν καινοτόμους μηχανισμούς χρηματοδότησης (όπως η περιφερειακή συγκέντρωση της ασφάλισης).

3. Εφαρμογη

Η ανανέωση του χρηματοδοτικού μέσου πολιτικής προστασίας (CPI) θα λάβει υπόψη τα αποτελέσματα της αξιολόγησης και τις προτάσεις των φορέων πολιτικής προστασίας όσον αφορά τον τρόπο απλούστευσης των διαδικασιών και μηχανισμών χρηματοδότησης, καθώς και την πείρα που αποκτάται μέσω των πρότυπων σχεδίων και των προπαρασκευαστικών δράσεων για ταχεία αντίδραση.

Οι δραστηριότητες πολιτικής προστασίας που εφαρμόζουν οι φορείς πολιτικής προστασίας των κρατών μελών θα στηριχθούν και θα συμπληρωθούν από δραστηριότητες της ΕΕ, μεταξύ άλλων, με τη διευκόλυνση συντονισμένης δράσης. Τούτο θα λάβει τη μορφή δραστηριοτήτων όπως η εθελοντική συγκέντρωση πόρων, κατάρτισης και ανάληψης του κόστους μεταφοράς για την παροχή πόρων στους τόπους όπου προκύπτει κατάσταση έκτακτης ανάγκης.

Έτσι θα διευκολυνθεί η απλούστευση των διαδικασιών που εφαρμόζονται στο πλαίσιο του σημερινού μέσου και θα εναρμονιστούν οι διοικητικές διαδικασίες, ειδικότερα στον τομέα των επιχορηγήσεων, λαμβανομένων υπόψη των αρχών της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης. Οι επιλογές που εξετάζονται αφορούν τον τύπο των πράξεων που θα ενισχυθούν – κατάρτιση, ασκήσεις που αφορούν καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, στήριξη της μεταφοράς για κράτη μέλη σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, σχέδια συνεργασίας για την πρόληψη και την ετοιμότητα σε περίπτωση καταστροφών.

4. Προτεινομενη Χορηγηση του Προϋπολογισμου για το 2014-2020

Όλα τα στοιχεία σε σταθερές τιμές 2011.

Συνολικός προτεινόμενος προϋπολογισμός 2014-2020 του Μέσου Πολιτικής Προστασίας από τον οποίο: || 455 εκατ. ευρώ

Πολιτική προστασία - εσωτερική || 245 εκατ. ευρώ

Πολιτική προστασία – εξωτερική και ευρωπαϊκή ικανότητα για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης || 210 εκατ. ευρώ

Δράση για το Κλίμα

1. Στοχοι πολιτικης

Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής είναι μια από τις μεγάλες προκλήσεις της ΕΕ και των παγκόσμιων εταίρων μας. Η ανάγκη για επείγουσα δράση αντικατοπτρίζεται σαφώς στη στρατηγική «Ευρώπη 2020» και στους φιλόδοξους στόχους 20/20/20 της ΕΕ, δηλαδή:

– να μειώσει τα αέρια του θερμοκηπίου κατά 20% (30% εάν οι συνθήκες είναι κατάλληλες),

– να μειώσει την κατανάλωση ενέργειας κατά 20% με την αύξηση της ενεργειακής απόδοσης, και

– να καλύψει το 20% των ενεργειακών αναγκών από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Η ανάπτυξη μιας οικονομίας χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και ανθεκτικής στην αλλαγή του κλίματος θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης, θα δημιουργήσει νέες, «πράσινες» θέσεις εργασίας, θα αυξήσει την ενεργειακή ασφάλεια και θα εξασφαλίσει οφέλη για την υγεία χάρη στον καθαρότερο αέρα.

Για να υλοποιηθούν οι στόχοι για το κλίμα και την ενέργεια το 2020 και μετά, θα απαιτηθούν συνεχείς προσπάθειες και επενδύσεις. Η ΕΕ έχει διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στην παρακολούθηση και επιδίωξη αυτών των στόχων. Για παράδειγμα, πρέπει να επιταχυνθούν σημαντικά οι προσπάθειες υλοποίησης του στόχου ενεργειακής απόδοσης 20%, (με τις τρέχουσες εκτιμήσεις προβλέπεται ότι θα επιτευχθεί λιγότερο του 10%), που θα μειώσει κατά 25% τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου. Η Επιτροπή χαρτογράφησε τις δράσεις που θα δώσουν τη δυνατότητα στην ΕΕ να επιτύχει μειώσεις των αερίων του θερμοκηπίου κατά 80-95% μέχρι το 2050[3].

Ο προϋπολογισμός της ΕΕ μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στην προώθηση της δράσης για το κλίμα σε όλους του τομείς της ευρωπαϊκής οικονομίας, όπως και να ενεργοποιήσει τις ειδικές επενδύσεις που θα απαιτηθούν για την εκπλήρωση των στόχων για το κλίμα και για να εξασφαλιστεί προσαρμοστικότητα στο κλίμα. Αυτές οι επενδύσεις αφορούν ευρύ φάσμα τεχνολογιών που βελτιώνουν την ενεργειακή απόδοση, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και σχετικές υποδομές, καθώς και επενδύσεις για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.

Το κόστος των επενδύσεων μετριασμού της κλιματικής αλλαγής, που υπολογίζεται ότι είναι της τάξης των 125 δισεκατ. ευρώ ετησίως[4], κατά την περίοδο 2014-2020, πρέπει κατ’αρχήν να αναληφθεί από ιδιωτικούς επενδυτές, αλλά ο προϋπολογισμός της ΕΕ μπορεί να λειτουργήσει ως κίνητρο για εθνικές δαπάνες και να προσφέρει στους ιδιωτικούς επενδυτές μακροπρόθεσμη προβλεψιμότητα. Στους πλέον ελπιδοφόρους τομείς συγκαταλέγονται η ανακαίνιση κτιρίων, οι καινοτομίες στον τομέα των μεταφορών και η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών, όπως τα ευφυή ηλεκτρικά δίκτυα, καθώς και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Τέτοιες επενδύσεις προσφέρουν τεράστια δυνατότητα τόνωσης της ανταγωνιστικότητας και ανάπτυξης σε ολόκληρη την ΕΕ. Ο προϋπολογισμός της ΕΕ μπορεί να παράσχει ισχυρή προστιθέμενη αξία ΕΕ διευκολύνοντας τις επενδύσεις στα κράτη μέλη που διαθέτουν μεν υψηλό δυναμικό για οικονομικά αποτελεσματικές μειώσεις των εκπομπών, αλλά έχουν σχετικά μικρή ικανότητα για επενδύσεις. Οι επενδύσεις σε ενεργειακή απόδοση σ’αυτά τα κράτη μέλη θα αυξήσουν επίσης συνολικά την παραγωγικότητα και θα συμβάλουν στην επίλυση ζητημάτων ενεργειακής ασφάλειας και ενεργειακής πενίας. Με τη στήριξη αυτών των επενδύσεων, ο προϋπολογισμός της ΕΕ μπορεί να μειώσει σημαντικά το συνολικό κόστος που απορρέει από την υλοποίηση των στόχων της ΕΕ για την ενέργεια και το κλίμα.

2. Μεσα 2.1. Ενσωμάτωση της δράσης για το κλίμα

Σήμερα, η δράση για το κλίμα έχει ενταχθεί σε πολλούς τομείς πολιτικής και εφαρμόζεται χάρη σε σειρά μέσων που ενισχύουν τους πολλαπλούς στόχους της ΕΕ, όπως, για παράδειγμα, οι πολιτικές για τη βιοποικιλότητα και τον μετριασμό της αλλαγής του κλίματος. Ήδη σήμερα, ένα μικρό τμήμα του προϋπολογισμού της ΕΕ ενσωματώνει τη δράση για το κλίμα και συμβάλλει έτσι στη μετάβαση της Ευρώπης προς μια κοινωνία χαμηλών εκπομπών άνθρακα και ανθεκτική στην αλλαγή του κλίματος. Η Επιτροπή προτίθεται να αυξήσει το ποσοστό σε τουλάχιστον 20%, με συνεισφορά διαφόρων πολιτικών, με την προϋπόθεση διεξαγωγής εκτίμησης των επιπτώσεων.

Για να επιτευχθούν οι στόχοι της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και να δοθεί η δυνατότητα σε άλλα σημεία του κόσμου να επιταχύνουν τις προσπάθειές τους για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, πρέπει να αυξηθεί σημαντικά το τμήμα του μελλοντικού προϋπολογισμού της ΕΕ που αφορά το κλίμα και να περιλαμβάνει επενδύσεις σε έργα τα οποία, αν και δεν θα συνδέονται αποκλειστικά με το κλίμα, θα δίνουν ωστόσο ισχυρή έμφαση σε αυτό.

Για την υλοποίηση αυτού του στόχου, οι δράσεις μετριασμού της κλιματικής αλλαγής και προσαρμογής θα πρέπει να ενσωματωθούν σε όλα τα σημαντικά προγράμματα της ΕΕ.

· Η πολιτική συνοχής, η ενεργειακή πολιτική και η πολιτική μεταφορών είναι ιδιαίτερα σημαντικές για το κλίμα. Όσον αφορά την πολιτική συνοχής, η ισχυρή εστίαση στα αποτελέσματα και η θέσπιση αυστηρών όρων θα εξασφαλίσουν ότι τα έργα που υποστηρίζονται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ συμβάλλουν ενεργά στην υλοποίηση των στόχων της ΕΕ για το κλίμα. Οι συμβάσεις εταιρικής σχέσης με τα κράτη μέλη θα χρησιμοποιούνται για να ενθαρρύνεται και να παρακολουθείται η πρόοδος που σημειώνεται στην υλοποίηση των στόχων 20/20/20. Η ολοκληρωμένη προσέγγιση πρέπει να εξασφαλίζει ότι οι επενδύσεις είναι «κλιματικά ελεγμένες». Μέσω των επιχειρησιακών προγραμμάτων της σε ολόκληρη την ΕΕ, η πολιτική συνοχής μπορεί να διαδραματίσει ζωτικό ρόλο στην επιτάχυνση των προσπαθειών προκειμένου να υλοποιηθεί ο στόχος του 20% όσον αφορά την ενεργειακή απόδοση.

· Έρευνα και καινοτομία: η δράση για το κλίμα θα αποτελέσει βασικό πυλώνα του μελλοντικού κοινού στρατηγικού πλαισίου για την έρευνα και την καινοτομία, που θα στηρίζει δράσεις με άμεσες ή έμμεσες θετικές επιπτώσεις για το κλίμα σε τομείς όπως η ενέργεια, η έρευνα υλικών και η βιώσιμη βιοοικονομία. Το στρατηγικό σχέδιο ενεργειακών τεχνολογιών εκτιμά τις ανάγκες της περιόδου 2010-2020 σε 50 δισεκατ. ευρώ για την ανάπτυξη τεχνολογίας που θα συμβάλει στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, θα εξασφαλίσει τον ενεργειακό εφοδιασμό της ΕΕ και θα τονώσει την ανταγωνιστικότητα. Ένα σημαντικό τμήμα του προϋπολογισμού θα πρέπει να επενδυθεί με χρηματοπιστωτικά μέσα (δάνειο και συμμετοχή στο κεφάλαιο) για να αντιμετωπιστούν οι ελλείψεις της αγοράς σε καινοτόμες τεχνολογίες χαμηλών επιπέδων ανθρακούχων εκπομπών και προσαρμογής[5].

· Ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία της μεταρρύθμισης της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΓΠ) θα είναι να δοθεί οικολογικός προσανατολισμός στις άμεσες πληρωμές που καταβάλλονται στους γεωργούς. Εκτός από τις απαιτήσεις πολλαπλής συμμόρφωσης, το 30% των πληρωμών στους γεωργούς θα εξαρτηθεί από τη συμμόρφωση με ορισμένες ορθές περιβαλλοντικές πρακτικές οι οποίες θα συμβάλουν στην ανάπτυξη γεωργίας πιο φιλικής προς το κλίμα. Με αυτόν τον τρόπο, η μεταρρυθμισμένη ΚΓΠ θα συμβάλει σημαντικά στην υλοποίηση των στόχων της ΕΕ για το κλίμα, όσον αφορά τόσο τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής (π.χ. αύξηση της οργανικής ύλης του εδάφους, μείωση των εκπομπών από τη χρήση λιπασμάτων) όσο και την προσαρμογή (π.χ. αύξηση της ανθεκτικότητας σε επιβλαβείς οργανισμούς, αντιμετώπιση της μικρότερης διαθεσιμότητας υδάτων).

· Επιπλέον, η πολιτική αγροτικής ανάπτυξης θα συνδέεται όλο και περισσότερο με τη δράση για το κλίμα. Με την ενσωμάτωση του κλίματος και του περιβάλλοντος, θα δημιουργηθούν ισχυρά κίνητρα για τους γεωργούς να παρέχουν δημόσια αγαθά της ΕΕ και να εφαρμόζουν πιο αποδοτική τεχνολογία για έναν πιο οικολογικό, ανθεκτικό γεωργικό τομέα, περισσότερο φιλικό προς το κλίμα.

2.2. Πρόγραμμα LIFE +

Εκτός από την ενσωμάτωση της δράσης για το κλίμα και στόχων για το περιβάλλον, η Επιτροπή προτείνει να συνεχιστεί το πρόγραμμα LIFE+ και να προσαρμοστεί καλύτερα στους στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» περιλαμβάνοντας περισσότερες δράσεις για το κλίμα. Το πρόγραμμα LIFE+ θα εξακολουθήσει να λειτουργεί ως βάση για την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ κρατών μελών και ως καταλύτης για πιο αποτελεσματικές επενδύσεις. Θα επιτρέψει να εφαρμοστεί η δράση για το κλίμα από κάτω προς τα άνω, τόσο για την εκπόνηση σχεδίων δημιουργίας ικανοτήτων σε περιφερειακό/τοπικό επίπεδο, όσο και για τη στήριξη των ιδιωτικών φορέων, ειδικότερα των ΜΜΕ, οι οποίοι ελέγχουν δοκιμαστικά τεχνολογίες προσαρμογής μικρής κλίμακας και χαμηλών εκπομπών.

Απαιτούνται κεφάλαια εκκίνησης για πρότυπα σχέδια προσαρμογής και μετριασμού προκειμένου να εξαχθούν διδάγματα για τη βελτίωση των πολιτικών και να εξασφαλιστεί η περαιτέρω ανάπτυξη πολιτικής γι’αυτές τις νέες προτεραιότητες της ΕΕ. Το επιμέρους πρόγραμμα δράσης για το κλίμα θα επικεντρωθεί σε πρότυπα σχέδια και σε σχέδια επίδειξης μικρής κλίμακας. Θα χρησιμοποιηθούν επίσης ολοκληρωμένα σχέδια, παραδείγματος χάρη, για να ενισχυθούν οι στρατηγικές προσαρμογής και από τις δύο πλευρές των συνόρων σε περιοχές που κινδυνεύουν περισσότερο από πλημμύρες.

Το επιμέρους πρόγραμμα δράσης για το κλίμα θα στηρίξει, ειδικότερα, τις προσπάθειες που συμβάλλουν στην υλοποίηση των ακόλουθων στόχων:

(1) Μετριασμός της κλιματικής αλλαγής: Ενίσχυση για τη μείωση των εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου. Δράσεις για την κατάρτιση πρότυπων σχεδίων, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη δοκιμή καινοτόμων προσεγγίσεων, μεταξύ άλλων, με τη στήριξη των ΜΜΕ, για τη βελτίωση της βάσης γνώσεων και τη διευκόλυνση της εφαρμογής του κεκτημένου στον τομέα του κλίματος.

(2) Προσαρμογή: Στήριξη προσπαθειών που οδηγούν σε αύξηση της προσαρμοστικότητας στην κλιματική αλλαγή. Δράσεις για την ενίσχυση της ανάπτυξης ή της εφαρμογής εθνικών/περιφερειακών/τοπικών στρατηγικών προσαρμογής. Δράσεις που επιτρέπουν στους φορείς λήψης αποφάσεων να χρησιμοποιούν αποτελεσματικά τις γνώσεις και τα δεδομένα σχετικά με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, ιδίως για την προσαρμογή του σχετικού προγραμματισμού.

(3) Διακυβέρνηση και ευαισθητοποίηση: Στήριξη προσπαθειών που οδηγούν σε μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση, επικοινωνία, συνεργασία και διάδοση πληροφοριών σχετικά με τη δράση μετριασμού της κλιματικής αλλαγής και τη δράση προσαρμογής. Δράσεις για την ευαισθητοποίηση των πολιτών και των ενδιαφερόμενων φορέων της ΕΕ, καθώς και την αλλαγή συμπεριφοράς.

2.3. Η παγκόσμια διάσταση

Η Συνθήκη της Λισαβόνας κατέστησε την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής σε διεθνές επίπεδο ειδικό στόχο της ΕΕ. Η ΕΕ, ως ο μεγαλύτερος χορηγός βοήθειας του πλανήτη και ως πρωτοπόρος στην εφαρμογή μηχανισμών βασιζόμενων στις δυνάμεις της αγοράς, κατέχει μοναδική εμπειρογνωσία που μπορεί να μοιραστεί. Οι χρηματοδοτικές συνεισφορές και η συμμετοχή στα διοικητικά όργανα των διεθνών μέσων και ταμείων θα εξασφαλίσουν ότι η ΕΕ θα συνεχίσει να είναι σημαντικός παράγων στη διαμόρφωση της μελλοντικής διεθνούς πολιτικής για το κλίμα. Η ΕΕ είναι αποφασισμένη να εκπληρώσει τις διεθνείς δεσμεύσεις της όσον αφορά τη χρηματοδότηση για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.

Η πολιτική για το κλίμα θα ενσωματωθεί και κλιμακωθεί στα γεωγραφικά μέσα εξωτερικής δράσης με στόχο να αυξηθεί σημαντικά η χρηματοδότηση στο πλαίσιο του τομέα εξωτερικής δράσης· όσον αφορά τα θεματικά μέσα του ΜΑΣ, η ΕΕ πρέπει να δαπανά τουλάχιστον το 25% του προγράμματος για τα «Παγκόσμια δημόσια αγαθά» για την κλιματική αλλαγή και τους περιβαλλοντικούς στόχους. Ο προϋπολογισμός της ΕΕ θα συνεισφέρει επίσης στη διεθνή χρηματοδότηση για το κλίμα που προβλέπεται για τις αναπτυσσόμενες χώρες μέχρι το 2020 (100 δισεκατ. δολ. ΗΠΑ ετησίως) στις διαπραγματεύσεις της UNFCCC (Σύμβασης-πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την αλλαγή του κλίματος).

Εκτός από την ενσωμάτωση της δράσης για το κλίμα στον προϋπολογισμό εξωτερικής δράσης, η Επιτροπή εξετάζει το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός μηχανισμού/ταμείου εκτός του προϋπολογισμού όπου θα συγκεντρώνονται οι συνεισφορές από τα κράτη μέλη και τον προϋπολογισμό της ΕΕ.

3. Εφαρμογη 3.1. Ενσωμάτωση της δράσης για το κλίμα

Η ενσωμάτωση της δράσης αυτής μεγιστοποιεί τις συνέργειες μεταξύ των πολιτικών για το κλίμα και άλλων τομέων, αλλά πρέπει να είναι ορατή και ισχυρή. Θα συνοδεύεται από σαφή οριζόντια υποχρέωση εντοπισμού των περιπτώσεων στις οποίες προγράμματα προωθούν τις δράσεις για το κλίμα ή την ενεργειακή απόδοση, ούτως ώστε η ΕΕ να είναι σε θέση να καθορίσει το ακριβές ποσό των δαπανών της που αφορούν τη δράση για το κλίμα.

Προτείνεται να καθοριστούν σαφή σημεία αναφοράς, κανόνες παρακολούθησης και υποβολής εκθέσεων για όλα τα σχετικά μέσα πολιτικής της ΕΕ. Το πλαίσιο θα πρέπει να είναι απλό και ρεαλιστικό και να στηρίζεται σε δύο πτυχές: 1) κοινές διαδικασίες παρακολούθησης για δαπάνες που σχετίζονται με το κλίμα· και 2) καθορισμός στόχων σε όλους τους σχετικούς τομείς και παρακολούθηση αποτελεσμάτων.

Η παρακολούθηση δαπανών σχετικών με το κλίμα θα ενσωματωθεί στην υπάρχουσα μεθοδολογία για τη μέτρηση των επιδόσεων που χρησιμοποιείται για τα προγράμματα της ΕΕ. Όλα τα σχετικά μέσα θα περιλαμβάνουν ειδικό στόχο σχετικό με το κλίμα, συνοδευόμενο από δείκτη αποτελεσμάτων.

Όλες οι δαπάνες θα κατατάσσονται σε μια από τις ακόλουθες τρεις κατηγορίες: δαπάνες που αφορούν μόνο το κλίμα (100%), δαπάνες που αφορούν κατά σημαντικό βαθμό το κλίμα (40%), και δαπάνες που δεν αφορούν το κλίμα (0%). Αυτός ο διαχωρισμός στηρίζεται σε μέθοδο που καθόρισε ο ΟΟΣΑ («δείκτες του Ρίο»), αλλά δεν αποκλείει τη χρήση ακριβέστερων μεθόδων σε τομείς πολιτικής, όπου αυτές υπάρχουν.

Η παρακολούθηση των αποτελεσμάτων θα εξασφαλίσει την αποτελεσματικότητα των προσπαθειών για να ληφθεί υπόψη η δράση για το κλίμα κατά τον επόμενο κύκλο του προϋπολογισμού. Θα συμβάλει επίσης στη διαπίστωση της αποτελεσματικότητας διαφόρων προγραμμάτων δαπανών και των προϋποθέσεων που τα συνοδεύουν.

3.2. LIFE+

Η Επιτροπή διαχειρίζεται το τρέχον πρόγραμμα LIFE + υπό άμεση κεντρική διαχείριση. Η Επιτροπή θεωρεί ότι το μελλοντικό πρόγραμμα θα πρέπει να παραμείνει υπό κεντρική διαχείριση, αλλά ότι τα διαχειριστικά καθήκοντα θα μπορούσαν να ανατεθούν, σε μεγάλο βαθμό, σε υπάρχοντα εκτελεστικό οργανισμό. Οι προϋποθέσεις και οι όροι ανάθεσης θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη την ανάγκη να διατηρήσει η Επιτροπή ισχυρούς δεσμούς πολιτικής όσον αφορά τα ολοκληρωμένα σχέδια.

4. Προτεινομενη Χορηγηση του Προϋπολογισμου για το 2014-2020

Στοιχεία σε σταθερές τιμές 2011. Τα κεφάλαια για την ενσωμάτωση της δράσης που συμπεριλαμβάνονται στις χορηγήσεις του προϋπολογισμού για τομεακά χρηματοδοτικά μέσα αποκλείονται.

Πρόγραμμα LIFE + (επί μέρους πρόγραμμα για το κλίμα) || 800 εκατ. ευρώ

Ανταγωνιστικότητα και MME

1. Στόχοι πολιτικής

H προώθηση της ανταγωνιστικότητας της βιομηχανίας της ΕΕ, ιδίως των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ), και η συμβολή στην προσαρμογή των παραγωγικών διαδικασιών και υπηρεσιών σε μια κλιματικά ανθεκτική και ενεργειακά αποδοτική οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα αποτελούν βασικούς στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Η ΕΕ εργάζεται για τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και τη στήριξη της ανάπτυξης μιας ισχυρής και διαφοροποιημένης βιομηχανικής βάσης ικανής να ασκεί ανταγωνισμό σε παγκόσμια κλίμακα.

Ιδιαίτερη προσπάθεια απαιτείται για την προώθηση της ανάπτυξης των ΜΜΕ. Οι ΜΜΕ αποτελούν μείζονα πηγή οικονομικής ανάπτυξης και δημιουργίας απασχόλησης στην ΕΕ, καθώς σε αυτές αντιστοιχεί περισσότερο από το 67% των θέσεων απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα και περισσότερο από το 58% του συνολικού κύκλου εργασιών στην ΕΕ. Η δημιουργία των συνθηκών που επιτρέπουν την άνθηση των ΜΜΕ αποτελεί μέρος της στρατηγικής της ΕΕ για την ανάπτυξη και την απασχόληση, όπως περιγράφεται στην εμβληματική ανακοίνωση για τη βιομηχανική πολιτική στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020»[6].

Η ΕΕ διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην αποδέσμευση του αναπτυξιακού δυναμικού των ΜΜΕ, μεταξύ άλλων με την στοχοθετημένη χρήση του προϋπολογισμού της ΕΕ. Οι δραστηριότητες στον τομέα αυτόν εστιάζονται στην αντιμετώπιση καθοριστικών αδυναμιών της αγοράς που περιορίζουν την ανάπτυξη των ΜΜΕ, π.χ. σε σχέση με την πρόσβαση σε χρηματοδότηση, και στη διασφάλιση της πλήρους αξιοποίησης από μέρους των ΜΜΕ του τεράστιου δυναμικού που προσφέρει η ευρωπαϊκή ενιαία αγορά.

Η στρατηγική και καινοτόμος χρήση του προϋπολογισμού της ΕΕ θα συμβάλει σημαντικά στις προσπάθειες αυτές. Ο προϋπολογισμός της ΕΕ θα χρησιμοποιηθεί ως μοχλός για να εξασφαλιστεί η πολυπόθητη χρηματοδότηση με κεφάλαια και δάνεια με τη χρήση καινοτόμων χρηματοοικονομικών μέσων και για να στηριχθεί ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων για την προώθηση της ανάπτυξης ΜΜΕ σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Από κοινού, οι δραστηριότητες αυτές θα δώσουν σημαντική ώθηση στις ΜΜΕ.

2. Μέσα

Η ευρωπαϊκή στρατηγική για τη βιομηχανική ανταγωνιστικότητα και τις ΜΜΕ θα εστιάζεται στην προώθηση δραστηριοτήτων που ευνοούν τις ΜΜΕ σε ολόκληρο το φάσμα των πολιτικών και των προγραμμάτων δαπανών της ΕΕ, καθώς και στην παροχή αποκλειστικής στήριξης και υπηρεσιών που αντικατοπτρίζουν τις ιδιαίτερες ανάγκες των ΜΜΕ σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

2.1. Προώθηση της βιομηχανικής ανταγωνιστικότητας και των ΜΜΕ

Είναι θεμελιώδες να ληφθούν υπόψη τα ειδικά συμφέροντα και περιστάσεις των ΜΜΕ κατά τον σχεδιασμό όλων των πολιτικών και προγραμμάτων χρηματοδότησης της ΕΕ.

Συγκεκριμένα, το μελλοντικό δημοσιονομικό πλαίσιο θα σχεδιαστεί έτσι ώστε να διευκολύνει τη συμμετοχή μικρών επιχειρήσεων σε προγράμματα χρηματοδότησης, π.χ. απλουστεύοντας του κανόνες, μειώνοντας το κόστος συμμετοχής, επιταχύνοντας τις διαδικασίες ανάθεσης και παρέχοντας μια μονοαπευθυντική θυρίδα με σκοπό να γίνει ευκολότερη η ζωή των δικαιούχων χρηματοδότησης από την ΕΕ.

2.2. Ένα ειδικό πρόγραμμα για τη βιομηχανική ανταγωνιστικότητα και τις ΜΜΕ

Εκτός από την προώθηση των συμφερόντων των ΜΜΕ και τα μέτρα που λαμβάνονται για την ενίσχυση του συντονισμού και την απλούστευση των προγραμμάτων χρηματοδότησης, ο προϋπολογισμός της ΕΕ θα παρέχει επίσης στοχοθετημένη χρηματοδοτική στήριξη σε ΜΜΕ. Η Επιτροπή προτείνει τη θέσπιση ενός ειδικού «Προγράμματος για την ανταγωνιστικότητα και τις ΜΜΕ» που θα διαδεχθεί εκείνο το μέρος του τρέχοντος «Προγράμματος πλαισίου ανταγωνιστικότητας και καινοτομίας» το οποίο δεν καλύπτει την καινοτομία. Η κάθε είδους στήριξη για έρευνα και ανάπτυξη προς ΜΜΕ (περιλαμβανομένου του μέρους του ΠΠΑΚ που καλύπτει την καινοτομία) θα ενταχθεί στο κοινό στρατηγικό πλαίσιο για την έρευνα και την καινοτομία. Το «Πρόγραμμα για την ανταγωνιστικότητα και τις ΜΜΕ» θα εστιάζεται κυρίως σε μέτρα προώθησης πιο δυναμικών και διεθνώς ανταγωνιστικών ΜΜΕ. Τα μέτρα αυτά θα περιλαμβάνουν :

2.2.1. Πρόσβαση στη χρηματοδότηση: χρηματοοικονομικά μέσα για την ανάπτυξη

Τα χρηματοοικονομικά μέσα για την ανάπτυξη θα διευκολύνουν την πρόσβαση των ΜΜΕ σε χρηματοδότηση μέσα από τη χρήση καινοτόμων χρηματοοικονομικών μέσων. Τα μέσα αυτά θα αξιοποιούν στο έπακρο τις νέες πλατφόρμες κεφαλαίων και χρέους ώστε να παρέχονται τόσο κεφαλαιακές διευκολύνσεις όσο και δανειακές εγγυήσεις. Χρηματοοικονομικά μέσα για επενδύσεις έναρξης δραστηριοτήτων και ανάπτυξης, ιδίως επιχειρηματικά κεφάλαια, θα παρέχονται και βάσει του Κοινού Στρατηγικού Πλαισίου για έρευνα και ανάπτυξη σε καινοτόμες εταιρείες και ΜΜΕ. Τα μέσα του «προγράμματος για την ανταγωνιστικότητα και τις ΜΜΕ» περιλαμβάνουν:

(1) Μια κεφαλαιακή διευκόλυνση για επενδύσεις έναρξης δραστηριοτήτων και φάσης ανάπτυξης, που θα παρέχει σε ΜΜΕ επιστρεπτέα κεφαλαιακή χρηματοδότηση υπό εμπορικούς όρους κυρίως υπό μορφή επιχειρηματικών κεφαλαίων (ΕΚ) μέσω ενδιάμεσων χρηματοπιστωτικών οργανισμών. Προβλέπονται δύο μέτρα:

– Επενδύσεις σε ταμεία επιχειρηματικών κεφαλαίων με διεθνικές δραστηριότητες εντός της ΕΕ τα οποία εστιάζονται σε επενδύσεις σε επιχειρήσεις με αναπτυξιακό δυναμικό, στηρίζοντας έτσι την ανάπτυξη μιας αγοράς επιχειρηματικών κεφαλαίων που θα καλύπτει ολόκληρη την ΕΕ.

– Ένα «ταμείο χαρτοφυλακίου» (ή «ευρωπαϊκό ταμείο») που θα επενδύει διεθνικά σε ταμεία επιχειρηματικών κεφαλαίων τα οποία με τη σειρά τους θα επενδύουν σε επιχειρήσεις, ιδίως κατά την φάση επέκτασής τους στη διεθνή αγορά.

(2) Μια δανειακή διευκόλυνση, που θα παρέχει ρυθμίσεις επιμερισμού άμεσων ή άλλων κινδύνων με ενδιάμεσους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς για την κάλυψη δανείων προς ΜΜΕ. Η διευκόλυνση θα παράγει μεγάλη μόχλευση και θα παρέχει διασυνοριακή ή πολυκρατική δανειοδότηση που δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί εύκολα με μηχανισμούς εθνικού επιπέδου.

Για να εξασφαλιστεί η συμπληρωματικότητα, οι δραστηριότητες αυτές θα συντονίζονται στενά με τα είδη δράσης που αναλαμβάνονται στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής με επιμερισμένη διαχείριση.

2.2.2. Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της διατηρησιμότητας της βιομηχανίας της ΕΕ

Αυτό το σκέλος του προγράμματος για την ανταγωνιστικότητα και τις ΜΜΕ θα στηρίζει τις εξής δράσεις:

· Δραστηριότητες για τη βελτίωση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας: Η δράση της ΕΕ στον τομέα αυτόν θα εστιάζεται στη στήριξη της συνεκτικότητας και της συνέπειας στην εφαρμογή, καθώς και στην ενημερωμένη χάραξη πολιτικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Συγκεκριμένα, θα βελτιώσει το οικονομικό και κανονιστικό περιβάλλον με τον καθορισμό μεγεθών αναφορά, την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και την ανάληψη τομεακών πρωτοβουλιών.

· Ανάπτυξη πολιτικής για τις ΜΜΕ και προώθηση της ανταγωνιστικότητάς τους σύμφωνα με τους στόχους της Νομοθετικής πράξης για τις μικρές επιχειρήσεις (ΝΠΜΕ). Οι δράσεις της ΕΕ θα περιλαμβάνουν την ενίσχυση της χρήσης της αρχής «σκέψου πρώτα σε μικρή κλίμακα» κατά τη χάραξη πολιτικής σε επίπεδο ΕΕ και κρατών μελών, τον εντοπισμό και την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών που θα συνεισφέρει στην εφαρμογή της ΝΠΜΕ, τη διατήρηση ενός ενιαίου σημείου πρόσβασης για τις πολιτικές της ΕΕ (Πύλη για τις μικρές επιχειρήσεις) και την παροχή στήριξης σε ΜΜΕ ώστε να εκμεταλλευθούν το δυναμικό της ενιαίας αγοράς.

· Τουρισμός: Τα μέτρα της ΕΕ για τον τουρισμό θα εστιάζονται, μεταξύ άλλων, στην παροχή αξιόπιστων πληροφοριών σχετικά με τις τάσεις που αναπτύσσονται στην τουριστική ζήτηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο· στην ανάπτυξη ανταγωνιστικότητας στον τουριστικό κλάδο και στην προώθηση της υιοθέτησης ΤΠΕ από τις τουριστικές επιχειρήσεις· στην καταπολέμηση του εποχικού χαρακτήρα του τουρισμού· στην προώθηση βιώσιμων τουριστικών προϊόντων και προορισμών· στην εφαρμογή ενός πλαισίου δεξιοτήτων και ικανοτήτων για τους εργαζομένους και τους εργοδότες του τομέα· στη διευκόλυνση της ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών και τη δημιουργία εταιρικών σχέσεων. Βασιζόμενα στις διατάξεις της συνθήκης της Λισαβόνας, τα μέτρα της ΕΕ για τον τουρισμό θα ενθαρρύνουν τη συνεργασία μεταξύ κρατών μελών συμβάλλοντας στη διαφοροποίηση της διεθνικής τουριστικής προσφοράς, συντονίζοντας τις εθνικές προσπάθειες για την αύξηση της προβολής της Ευρώπης σε τρίτες αγορές και προωθώντας από κοινού αναδυόμενους, μη παραδοσιακούς ευρωπαϊκούς προορισμούς.

· Νέες επιχειρηματικές ιδέες για βιώσιμα αγαθά σχεδιασμένα με βάση τις επιθυμίες των χρηστών: Η πρωτοβουλία αυτή θα εστιάζεται στην εμπορική χρήση σχετικών ιδεών και εννοιών στους τομείς της υφαντουργίας, της υπόδησης, των αθλητικών ειδών και άλλων καταναλωτικών αγαθών.

2.2.3. Πρόσβαση στις αγορές

Στις δραστηριότητες αυτές συγκαταλέγονται οι εξής:

· Παροχή υπηρεσιών στήριξης επιχειρήσεων αναπτυξιακού προσανατολισμού μέσω του Enterprise Europe Network: Ως μονοαπευθυντική θυρίδα για τις ΜΜΕ, το δίκτυο αυτό που διαθέτει 600 οργανισμούς-εταίρους σε 49 χώρες θα συνεχίσει να παρέχει ολοκληρωμένες και διεξοδικές υπηρεσίες προς ΜΜΕ, όπως:

– πληροφορίες και συμβουλευτικές υπηρεσίες για θέματα ΕΕ,

– διευκόλυνση για διασυνοριακές εταιρικές σχέσεις με τη διαχείριση μιας βάσης δεδομένων συνεργασίας με 13.000 αιτήσεις και προσφορές συνεργασίας,

– υπηρεσίες διεθνοποίησης εντός της ΕΕ που οδηγούν σε 2.500 συμφωνίες εταιρικής σχέσης για θέματα συνεργασίας, τεχνολογίας και Ε&A, ετησίως,

– πληροφόρηση ΜΜΕ σχετικά με τη νομοθεσία της ΕΕ και προώθηση χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ, περιλαμβανομένου του Κοινού Στρατηγικού Πλαισίου για την έρευνα και την καινοτομία,

– παροχή αμφίδρομου διαύλου επικοινωνίας μεταξύ ΜΜΕ και Επιτροπής στον οποίο έχουν συμμετάσχει περί τις 10.000 ΜΜΕ,

– υποστήριξη της βελτίωσης των χρηματοοικονομικών γνώσεων των ΜΜΕ, και

– πρόσβαση ΜΜΕ σε εμπειρογνωμοσύνη σε θέματα ενεργειακής απόδοσης, κλίματος και περιβάλλοντος.

· Επιχειρηματική στήριξη ΜΜΕ σε αγορές εκτός ΕΕ: Για να αποκτήσουν πρόσβαση σε αγορές τρίτων χωρών επιτυχώς, οι ΜΜΕ πρέπει να διαθέτουν τις κατάλληλες δεξιότητες και γνώσεις όσον αφορά το κανονιστικό πλαίσιο της εκάστοτε τρίτης χώρας. Οι προτεινόμενες δραστηριότητες στον εν λόγω τομέα περιλαμβάνουν τη σύγκριση της ζήτησης υπηρεσιών με την τρέχουσα προσφορά, τη δημιουργία επιγραμμικής πύλης και, κατά περίπτωση, τη σύσταση ή/και τη συνέχιση της στήριξης Κέντρων ΜΜΕ της ΕΕ, σε συνεργασία με τις τοπικές ευρωπαϊκές και εθνικές επιχειρηματικές οργανώσεις. Τα Κέντρα ΜΜΕ της ΕΕ θα παρέχουν ολοκληρωμένες υπηρεσίες στήριξης σε ΜΜΕ που αναπτύσσουν δραστηριότητες εκτός ΕΕ.

· Διεθνής βιομηχανική συνεργασία: Οι δραστηριότητες αυτές θα αποσκοπούν στη μείωση των διαφορών κανονιστικού και επιχειρηματικού περιβάλλοντος μεταξύ της ΕΕ και των κυριότερων εμπορικών της εταίρων και των χωρών της «ευρωπαϊκής πολιτικής γειτονίας» με την ανάπτυξη κανονιστικού διαλόγου μεταξύ κυβερνήσεων, με διαλόγους μεταξύ επιχειρήσεων και «άμεσες δράσεις» με τρίτες χώρες, όπως θεματικές ημερίδες και διασκέψεις.

2.2.4. Προώθηση της επιχειρηματικότητας

Οι δραστηριότητες στον τομέα αυτόν θα περιλαμβάνουν την απλούστευση των διοικητικών διαδικασιών και την ανάπτυξη επιχειρηματικών δεξιοτήτων και συμπεριφοράς, ιδίως σε νέους επιχειρηματίες, νεαρά άτομα και γυναίκες. Όλες οι δραστηριότητες θα έχουν έντονη ευρωπαϊκή διάσταση.

Το πρόγραμμα ανταλλαγών «Erasmus για επιχειρηματίες» προσφέρει σε νέους ή επίδοξους επιχειρηματίες τη δυνατότητα να συνεργασθούν μέχρι ένα εξάμηνο με πεπειραμένο επιχειρηματία από άλλο κράτος μέλος. Αυτό το ευρωπαϊκό πρόγραμμα κινητικότητας αποβλέπει στην προώθηση της επιχειρηματικότητας και στη στήριξη της διεθνοποίησης και της ανταγωνιστικότητας πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων στην ΕΕ.

3. Εφαρμογή

Η διαχείριση του νέου «προγράμματος για την ανταγωνιστικότητα και τις ΜΜΕ» θα ανατεθεί σε μεγάλο βαθμό σε εξωτερικούς φορείς, ιδίως στον όμιλο της ΕΤΕ για τα «Χρηματοοικονομικά μέσα για την ανάπτυξη» και τον Εκτελεστικό Οργανισμό για την Ανταγωνιστικότητα και την Καινοτομία (ΕΟΑΚ) (και τον διάδοχό του) για άλλες δραστηριότητες που συνδέονται με τις ΜΜΕ.

4. Προτεινόμενες πιστωσεις από τον προϋπολογισμο για την περίοδο 2014-2020

Όλα τα αριθμητικά στοιχεία παρέχονται σε σταθερές τιμές 2011

Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα και MME» || 2,4 δισεκατ. ευρώ

Τελωνειακή ένωση και φορολογία

1. Στοχοι πολιτικης

Ένας από τους ακρογωνιαίους λίθους της εσωτερικής αγοράς είναι η τελωνειακή ένωση. Επιτρέπει στην εσωτερική αγορά άνευ συνόρων να λειτουργεί όταν εξασφαλίζεται ότι αγαθά καταγωγής τρίτων χωρών είναι συμβατά με τους συμφωνηθέντες κανόνες κατά την είσοδο ή θέση σε κυκλοφορία, οπότε και μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθερα εντός της εσωτερικής αγοράς. Η τελωνειακή ένωση είναι επίσης το επιχειρησιακό όπλο της κοινής εμπορικής πολιτικής, με την εφαρμογή διμερών και πολυμερών εμπορικών συμφωνιών, την είσπραξη δασμών, την εφαρμογή εμπορικών μέτρων (όπως των κανόνων καταγωγής), εμπορικών αποκλεισμών (εμπάργκο) και άλλων περιορισμών.

Επιπλέον, τα τελωνεία αναλαμβάνουν όλο και περισσότερο προστατευτικό ρόλο, όπως το να προστατεύουν την ασφάλεια της αλυσίδας εφοδιασμού, η καταπολέμηση της τρομοκρατίας και της διεθνούς εγκληματικότητας (π.χ. νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, πρόδρομες ουσίες ναρκωτικών και παράνομη διακίνηση όπλων) και η επιβολή δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας στα σύνορα. Συμβάλλει στην επίτευξη ισότιμων όρων ανταγωνισμού εξασφαλίζοντας ότι τα εισαγόμενα αγαθά τηρούν τα ίδια τεχνικά πρότυπα και τα πρότυπα υγείας και ασφάλειας με τα αγαθά της ΕΕ.

Οι διεθνείς εμπορικές συναλλαγές αναπτύσσονται σταθερά και οι αποτελεσματικές διαδικασίες εισαγωγής και εξαγωγής είναι ζωτικής σημασίας για την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας της ΕΕ. Παράλληλα, αυξάνονται οι κίνδυνοι ασφάλειας και προστασίας. Ως εκ τούτου, η ΕΕ αντιμετωπίζει διπλή πρόκληση η οποία θα διαμορφώσει τις προτεραιότητές της για το μέλλον: να διευκολύνει τη ροή αγαθών για νόμιμους επιχειρηματίες, ενώ παράλληλα να προστατεύει τους πολίτες από κινδύνους που απειλούν την προστασία και την ασφάλειά τους.

Οι εθνικοί τελωνειακοί υπάλληλοι είναι υπεύθυνοι για την ομαλή λειτουργία της τελωνειακής ένωσης σε καθημερινή βάση. Τούτο απαιτεί εντατική επιχειρησιακή δικτύωση μεταξύ τελωνειακών διοικήσεων, μεταξύ άλλων, με τεχνολογία αιχμής και συστήματα ΤΠ τα οποία τους επιτρέπουν να ενεργούν ως ενιαία τελωνειακή διοίκηση παγκόσμιου κύρους. Η χρηματοδότηση ορισμένων δράσεων μέσω του προϋπολογισμού της ΕΕ, και όχι μέσω χωριστών εθνικών προγραμμάτων, θεωρείται λογικότερη από οικονομικής πλευράς. Για τον λόγο αυτό, ένα πρόγραμμα χρηματοδοτούμενο από την ΕΕ – το πρόγραμμα τελωνειακής συνεργασίας – ενισχύει αυτή τη δικτύωση και συνεργασία με διάφορους πρακτικούς τρόπους.

Οι επιχειρήσεις και οι πολίτες της ΕΕ αντιμετωπίζουν πολλά φορολογικά εμπόδια όταν αναλαμβάνουν διασυνοριακές δραστηριότητες. Αυτά τα εμπόδια οφείλονται στην κατάτμηση και στον διαφορετικό τρόπο με τον οποίο διεκπεραιώνονται οι ίδιες συναλλαγές σε διαφορετικά κράτη μέλη. Για τον λόγο αυτό, η άρση αυτών των εμποδίων και η επιδίωξη μεγαλύτερου φορολογικού συντονισμού μεταξύ κρατών μελών – με τον πλήρη σεβασμό των αρμοδιοτήτων των κρατών μελών σ’αυτόν τον τομέα – είναι μια από τις μεγαλύτερες προτεραιότητες για την ενίσχυση και την εμβάθυνση της ενιαίας αγοράς.

Η φορολογική απάτη ήταν και εξακολουθεί να είναι σοβαρό πρόβλημα για την ΕΕ και τα κράτη μέλη, πόσο μάλλον σε μια εποχή κατά την οποία η δημοσιονομική πειθαρχία είναι πρωταρχικής σημασίας. Η καταπολέμηση της φορολογικής απάτης στο εσωτερικό της ενιαίας αγοράς βρίσκεται επομένως σε κεντρική θέση στην ατζέντα της φορολογικής πολιτικής της ΕΕ. Για την καταπολέμηση της απάτης εντός της ενιαίας αγοράς, είναι αναγκαίο να θεσπιστούν αυστηρές ρυθμίσεις διοικητικής συνεργασίας μεταξύ των φορολογικών διοικήσεων των κρατών μελών και να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική ανταλλαγή πληροφοριών για τις συναλλαγές, τις επιχειρήσεις ή τα συστήματα αντιμετώπισης της απάτης. Για παράδειγμα, η καταπολέμηση της απάτης στον τομέα του ΦΠΑ και των ειδικών φόρων κατανάλωσης διευκολύνεται σημαντικά με συστήματα που επιτρέπουν την ταχεία ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ διοικήσεων.

Η ΕΕ έχει αναντικατάστατο ρόλο βοηθώντας τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν τα αναγκαία συστήματα και τις διαδικασίες για αποτελεσματική διασυνοριακή συνεργασία. Ειδικότερα, το πρόγραμμα συνεργασίας Fiscalis παίζει κεντρικό ρόλο στη διευκόλυνση αυτής της συνεργασίας και, ως εκ τούτου, εισφέρει προστιθέμενη αξία στις προσπάθειες των ιδίων των κρατών μελών σ’αυτόν τον τομέα.

2. Μεσα

Η Επιτροπή προτείνει μια νέα γενεά προγραμμάτων για τα τελωνεία («Τελωνεία 2020») και τη φορολογία («Fiscalis 2020»).

Και τα δύο προγράμματα θα συμβάλουν στη στήριξη και την ενίσχυση της εσωτερικής αγοράς κατά την προσεχή δεκαετία. Όλοι οι ενδιαφερόμενοι θα ωφεληθούν από τη δημιουργία ενός πιο αποτελεσματικού και ασφαλούς επιχειρηματικού περιβάλλοντος, με την εξασφάλιση ασφάλειας και προστασίας για τους πολίτες και με την αποτελεσματικότερη και αποδοτικότερη εφαρμογή της δημόσιας πολιτικής για τις κυβερνήσεις.

Αυτά τα προγράμματα θα βοηθήσουν τις φορολογικές και τελωνειακές διοικήσεις των κρατών μελών να συνεργάζονται πιο αποτελεσματικά, υποστηριζόμενες από σύγχρονα και αποδοτικά συστήματα ανταλλαγής πληροφοριών για τη διευκόλυνση του νόμιμου εμπορίου και την παράλληλη καταπολέμηση δόλιων δραστηριοτήτων. Αυτές οι πανευρωπαϊκές διευκολύνσεις μπορούν να παρέχονται πιο αποτελεσματικά και οικονομικά σε επίπεδο ΕΕ. Για παράδειγμα, η διαθεσιμότητα ενός πανευρωπαϊκού ασφαλούς διευρωπαϊκού δικτύου υπολογιστών που διασυνδέει τα τελωνεία και τις φορολογικές διοικήσεις εξασφαλίζει ετησίως οικονομίες 35 εκατ. ευρώ για τα κράτη μέλη, ενώ κοστίζει μόνο 11 εκατ. ευρώ σε κεντρικό επίπεδο ΕΕ.

Τα προγράμματα θα στηρίξουν τις ακόλουθες δραστηριότητες:

· διευρωπαϊκά συστήματα ΤΠ για την ανταλλαγή δεδομένων και διαδικασιών μεταξύ εθνικών τελωνειακών και φορολογικών αρχών με διαλειτουργικές εφαρμογές ΤΠ που επιτρέπουν στις διοικήσεις να συνεργάζονται και να ενεργούν «ως ένας φορέας» και προωθούν περαιτέρω την ηλεκτρονική διοίκηση για τις επιχειρήσεις και τους πολίτες·

· ενισχυμένα ανθρώπινα δίκτυα και ανάπτυξη αρμοδιοτήτων για να ενισχυθούν η πρακτική συνεργασία, η ανταλλαγή γνώσεων και η επισήμανση και διάδοση βέλτιστων πρακτικών και κατάρτισης μεταξύ εθνικών τελωνειακών υπαλλήλων, εθνικών φορολογικών υπαλλήλων και εμπορικών αντιπροσώπων·

· δημιουργία ικανότητας υποδομής για τη συγχρηματοδότηση της αγοράς ειδικού λειτουργικού εξοπλισμού που απαιτείται για τη διενέργεια τελωνειακών ελέγχων και καθηκόντων επιτήρησης στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, προς το συμφέρον όλων των κρατών μελών.

3. Εφαρμογη

Τα προγράμματα Τελωνεία και Fiscalis εφαρμόζονται σε βάση προτεραιότητας. Καταρτίζονται προγράμματα εργασίας – μαζί με τους ενδιαφερομένους – που προσδιορίζουν τις προτεραιότητες για συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Οι νομικές βάσεις αυτών των προγραμμάτων θα επαναπροσδιοριστούν για να μεταφερθούν από τα ετήσια στα πολυετή προγράμματα εργασίας και για να απλουστευθούν οι σημερινές ρυθμίσεις.

Η άμεση κεντρική διαχείριση που εφαρμόζεται επί του παρόντος θα διατηρηθεί και θα προσαρμοστεί πλήρως στα δύο προγράμματα, προκειμένου να εξασφαλιστεί η μέγιστη δυνατή αποδοτικότητα από πλευράς στήριξης της καθημερινής διαχείρισης σε επίπεδο Επιτροπής και σε εθνικό επίπεδο και για να εξασφαλιστεί καλύτερη κατανόηση των κανόνων εφαρμογής από όλους τους ενδιαφερόμενους.

Οι συμβάσεις προμηθειών, που αντιστοιχούν στο μεγαλύτερο τμήμα του προϋπολογισμού των προγραμμάτων, θα εκτελούνται κυρίως από την Επιτροπή σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ και με τη χρήση κοινών κανόνων διασφάλισης της ποιότητας και αποδοχής.

Και τα δύο προγράμματα έχουν καταρτιστεί κατά τρόπο που να επιτρέπει στην ΕΕ να αντιδρά καταλλήλως και γρήγορα σε ταχέως εξελισσόμενες καταστάσεις. Η ύπαρξη κατάλληλα προσαρμοσμένων εργαλείων στη διάθεση των προγραμμάτων, καθώς και ενός ευέλικτου μηχανισμού για την υποβολή προτάσεων θα επιτρέψει την αποτελεσματική εκτέλεση των δραστηριοτήτων του προγράμματος.

Είναι σημαντικό να εφαρμοστούν περισσότερο εναλλακτικές μέθοδοι χρηματοδότησης που θα καλύπτουν το κόστος συμμετοχής και τα οργανωτικά έξοδα. Η Επιτροπή θα αντικαταστήσει (τουλάχιστον εν μέρει) την τρέχουσα εφαρμογή των πραγματικών δαπανών με την πληρωμή κατ’αποκοπή ποσών.

4. Προτεινομενη Χορηγηση του Προϋπολογισμου για το 2014-2020

Όλα τα στοιχεία σε σταθερές τιμές 2011.

Συνολικός προτεινόμενος προϋπολογισμός 2014-2020 Για τα τελωνεία 2020 και το Fiscalis 2020 || 690 εκατ. ευρώ

Οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή

1. Στόχοι πολιτικης

Ο πρωταρχικός στόχος της πολιτικής συνοχής της ΕΕ είναι να μειωθούν οι σημαντικές οικονομικές, κοινωνικές και εδαφικές διαφορές που υπάρχουν ακόμη μεταξύ περιφερειών της Ευρώπης. Η έλλειψη αντίδρασης για τη μείωση αυτών των διαφορών θα υπονομεύσει ορισμένους από τους ακρογωνιαίους λίθους της ΕΕ, όπως την ενιαία αγορά της και το νόμισμά της, το ευρώ.

Η πολιτική συνοχής μπορεί επίσης να διαδραματίσει βασικό ρόλο στην υλοποίηση των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» σε ολόκληρη την ΕΕ. Οι καλά στοχοθετημένες δαπάνες της πολιτικής συνοχής μπορούν να προσφέρουν πραγματική προστιθέμενη αξία, τονώνοντας την ανάπτυξη και δημιουργώντας θέσεις εργασίας σε περιφέρειες της Ευρώπης. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της 5ης έκθεσης συνοχής[7], η Επιτροπή προτείνει να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στα αποτελέσματα και στην ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία με την πιο συστηματική σύνδεση της πολιτικής συνοχής με τους στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020».

Ειδικότερα, η Επιτροπή προτείνει σημαντικές αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο σχεδιάζεται και εφαρμόζεται η πολιτική συνοχής. Η χρηματοδότηση θα εστιαστεί σε μικρότερο αριθμό προτεραιοτήτων, η πρόοδος στην υλοποίηση των συμφωνημένων στόχων θα παρακολουθείται στενότερα και θα θεσπιστούν αυστηροί όροι στις συμβάσεις εταιρικής σχέσης με τα κράτη μέλη. Τούτο θα επιτρέψει στην πολιτική συνοχής της ΕΕ να συνεισφέρει όσο το δυνατό περισσότερο στην οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή και στη δημιουργία ανάπτυξης και θέσεων εργασίας.

2. Μέσα

2.1.        Ένα κοινό στρατηγικό πλαίσιο

Η Επιτροπή προτείνει να συμπεριληφθούν το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το Ταμείο Συνοχής σε ένα κοινό στρατηγικό πλαίσιο, το οποίο θα καλύπτει επίσης το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας. Έτσι θα εξασφαλιστούν μεγαλύτερη συνοχή μεταξύ των πηγών χρηματοδότησης και μεγαλύτερη εστίαση στη στρατηγική «Ευρώπη 2020».

2.2.        Μεγαλύτερη εστίαση στη στρατηγική «Ευρώπη 2020»

Για να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα των δαπανών συνοχής, η χρηματοδότηση στο μέλλον θα επικεντρωθεί σε μικρό αριθμό στόχων που συνδέονται με τις προτεραιότητες της στρατηγικής «Ευρώπη 2020».

Η χρηματοδότηση συνοχής θα συνεχίσει να συγκεντρώνεται στις λιγότερο αναπτυγμένες περιφέρειες και κράτη μέλη. Εντούτοις, λόγω των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν ορισμένα κράτη μέλη κατά την απορρόφηση της διαρθρωτικής χρηματοδότησης και την άντληση της αναγκαίας συγχρηματοδότησης, η χορήγηση συνοχής θα καθοριστεί στο 2,5% του ΑΕΕ.

Θα εισαχθεί μια νέα κατηγορία περιφερειών - «περιφέρειες μετάβασης» - που θα αντικαταστήσει το τρέχον σύστημα σταδιακής εισαγωγής και σταδιακής κατάργησης. Αυτή η κατηγορία θα περιλαμβάνει όλες τις περιφέρειες με κατά κεφαλήν ΑΕΠ μεταξύ 75% και 90% του μέσου όρου της ΕΕ-27, και ειδικότερα:

· Περιφέρειες που είναι σήμερα επιλέξιμες στο πλαίσιο του στόχου σύγκλισης, αλλά το κατά κεφαλήν ΑΕΠ των οποίων έχει αυξηθεί σε πάνω από το 75% του μέσου όρου της ΕΕ-27. Ως ένα δίκτυ ασφαλείας, αυτές οι περιφέρειες θα διατηρήσουν τα δύο τρίτα της σημερινής τους χορήγησης· και

· Περιφέρειες οι οποίες – μολονότι δεν είναι επί του παρόντος επιλέξιμες στο πλαίσιο του στόχου σύγκλισης – έχουν κατά κεφαλήν ΑΕΠ μεταξύ 75% και 90% του μέσου όρου της ΕΕ-27. Το επίπεδο της στήριξης θα εξαρτηθεί από το επίπεδο του ΑΕΠ, ούτως ώστε οι περιφέρειες με ΑΕΠ κοντά στο 90% του μέσου όρου της ΕΕ θα λαμβάνουν ένταση βοήθειας παρόμοια με εκείνη των πιο αναπτυγμένων περιφερειών.

Οι περιφέρειες ανταγωνιστικότητας με ΑΕΠ πάνω από το 90% του μέσου όρου της ΕΕ θα εξακολουθήσουν να λαμβάνουν στήριξη από την πολιτική συνοχής για περιορισμένο αριθμό προτεραιοτήτων.

Οι περιφέρειες μετάβασης και οι περιφέρειες ανταγωνιστικότητας θα κληθούν να αφιερώσουν τη συνολική χορήγηση της χρηματοδότησης συνοχής (εκτός για το ΕΚΤ) κυρίως στην ενεργειακή απόδοση και στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, στην ανταγωνιστικότητα των ΜΜΕ και στην καινοτομία. Σε αυτές τις περιφέρειες, οι επενδύσεις σε ενεργειακή απόδοση και σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα είναι τουλάχιστον 20%. Οι περιφέρειες σύγκλισης θα είναι σε θέση να αφιερώσουν τη χορήγησή τους σε μεγαλύτερο αριθμό στόχων που αντανακλούν το ευρύτερο φάσμα των αναπτυξιακών αναγκών τους.

Τέλος, η εδαφική συνεργασία θα εξακολουθήσει να παίζει το ρόλο της βοηθώντας τις περιφέρειες να αντιμετωπίζουν τα μειονεκτήματα της θέσης τους στα εσωτερικά ή εξωτερικά σύνορα, συμβάλλοντας στην εφαρμογή μιας φιλόδοξης πολιτικής γειτονίας και επιλύοντας κοινά διασυνοριακά και διακρατικά προβλήματα.

Τα μέσα συνοχής θα χρησιμοποιηθούν για την επιδίωξη χωριστών αλλά συμπληρωματικών στόχων:

· Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης

Στόχος του ΕΤΠΑ είναι να ενισχύσει την οικονομική και κοινωνική συνοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση διορθώνοντας τις ανισορροπίες μεταξύ των περιφερειών της. Το ΕΤΠΑ ενισχύει την περιφερειακή και τοπική ανάπτυξη με τη συγχρηματοδότηση επενδύσεων σε έρευνα και ανάπτυξη και την καινοτομία, την κλιματική αλλαγή και το περιβάλλον, τη στήριξη στις ΜΜΕ, τις υπηρεσίες γενικού οικονομικού ενδιαφέροντος, τις υποδομές τηλεπικοινωνιών, ενέργειας και μεταφορών, την υγεία, την εκπαίδευση και τις κοινωνικές υποδομές, καθώς και τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη.

Αντίθετα με την τρέχουσα περίοδο, όλοι αυτοί οι τύποι επενδύσεων θα μπορούν, στο μέλλον, να χρηματοδοτούνται όχι μόνο με επιχορηγήσεις, αλλά και με χρηματοπιστωτικά μέσα (κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου, ταμεία τοπικής ανάπτυξης, κλπ.).

· Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο

Στόχος του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου είναι να ενισχύσει την οικονομική και κοινωνική συνοχή προωθώντας την απασχόληση, τις επενδύσεις σε δεξιότητες, την εκπαίδευση και τη δια βίου μάθηση, την κοινωνική ένταξη και την καταπολέμηση της φτώχειας, καθώς και τη βελτίωση της θεσμικής ικανότητας και της αποτελεσματικής δημόσιας διοίκησης.

Θα καθοριστούν κατώτατα όρια για το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο για κάθε κατηγορία περιφερειών (25% για τις περιφέρειες σύγκλισης, 40% για περιφέρειες μετάβασης και 52% για τις περιφέρειες ανταγωνιστικότητας) και το πεδίο του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου θα επεκταθεί για να καλύψει το κόστος εξοπλισμού που συνδέεται με επενδύσεις σε κοινωνικό και ανθρώπινο κεφάλαιο.

· Ταμείο Συνοχής

Το Ταμείο Συνοχής βοηθά τα κράτη μέλη που έχουν ΑΕΕ ανά κάτοικο λιγότερο από το 90% του μέσου όρου της ΕΕ-27 στο να κάνουν επενδύσεις σε δίκτυα μεταφορών του ΔΕΔ-Μ και στον τομέα του περιβάλλοντος. Μέρος της χορήγησης του Ταμείου Συνοχής (10 δισεκατ. ευρώ) θα διατεθεί χωριστά για τη χρηματοδότηση βασικών δικτύων μεταφορών στο πλαίσιο της διευκόλυνσης «Συνδέοντας την Ευρώπη» (βλ. επίσης χωριστό δελτίο). Το Ταμείο Συνοχής μπορεί επίσης να ενισχύσει σχέδια που συνδέονται με την ενέργεια, στο βαθμό που έχουν σαφές όφελος για το περιβάλλον, για παράδειγμα, επειδή προωθούν την ενεργειακή απόδοση και τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

3. Εφαρμογή

3.1.        Από κοινού διαχείριση

Η στήριξη που παρέχεται μέσω της πολιτικής συνοχής θα εξακολουθήσει να αποτελεί αντικείμενο κοινής διαχείρισης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη (εκτός από τη διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη» που θα υπάγεται σε κεντρική διαχείριση), και η οποία θα απαιτηθεί για την παροχή συγχρηματοδότησης. Οι χώρες που λαμβάνουν χρηματοδοτική ενίσχυση σύμφωνα με το άρθρο 136 ή το άρθρο 143 της ΣΛΕΕ θα έχουν τη δυνατότητα να επωφεληθούν από υψηλότερο ποσοστό συγχρηματοδότησης.

3.2.        Συμβάσεις εταιρικής σχέσης

Οι συμβάσεις εταιρικής σχέσης μεταξύ της Επιτροπής και εκάστου κράτους μέλους θα καθορίζουν τις δεσμεύσεις των εταίρων σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο και της Επιτροπής. Θα συνδεθούν με τους στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και με τα εθνικά προγράμματα μεταρρυθμίσεων. Θα θεσπίσουν μια ολοκληρωμένη στρατηγική για εδαφική ανάπτυξη ενισχυόμενη από όλα τα σχετικά διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ, και θα περιλαμβάνουν στόχους βασιζόμενους σε συμφωνημένους δείκτες, στρατηγικές επενδύσεις και σε αριθμό προϋποθέσεων. Θα περιλαμβάνουν τη δέσμευση υποβολής ετησίων εκθέσεων προόδου σχετικών με την πολιτική συνοχής, καθώς και με άλλους τρόπους δημόσιας αναφοράς.

3.3.        Ολοκληρωμένος προγραμματισμός

Τα κράτη μέλη θα ενθαρρύνονται στο μέλλον να χρησιμοποιούν πολυταμειακά προγράμματα με κοινές διαδικασίες εκπόνησης, διαπραγμάτευσης, διαχείρισης και εφαρμογής, ειδικότερα όταν η ανάγκη για βελτίωση του συντονισμού του ανθρώπινου δυναμικού και για επενδύσεις υποδομών είναι μεγαλύτερη.

Εφόσον κρίνεται σκόπιμο, θα συσταθεί ένα «κεντρικό ταμείο», που θα συνδέεται με τους τομείς πολιτικής του προγράμματος. Οι παρεμβάσεις του κεντρικού ταμείου θα συμπληρώνονται με παρεμβάσεις από τα άλλα διαρθρωτικά ταμεία, ούτως ώστε να εξασφαλιστεί η κατάλληλη στήριξη για τους διάφορους θεματικούς στόχους της πολιτικής συνοχής.

3.4.        Προϋποθέσεις

Θα θεσπιστούν νέες προϋποθέσεις για να εξασφαλιστεί ότι η χρηματοδότηση της ΕΕ είναι επικεντρωμένη στα αποτελέσματα και ότι δημιουργεί ισχυρά κίνητρα για να κράτη μέλη να διασφαλίζουν την αποτελεσματική υλοποίηση των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» μέσω της πολιτικής συνοχής. Και για να διασφαλιστεί ότι η αποτελεσματικότητα των δαπανών συνοχής δεν υπονομεύεται από μη υγιείς μακροοικονομικές δημοσιονομικές πολιτικές, οι προϋποθέσεις που συνδέονται με τη νέα οικονομική διακυβέρνηση θα συμπληρώσουν τους ειδικούς τομεακούς εκ των προτέρων όρους που καθορίζονται σε κάθε σύμβαση.

Οι προϋποθέσεις θα αφορούν τη θέσπιση εκ των προτέρων όρων που θα πρέπει να εφαρμόζονται πριν από την εκταμίευση των πόρων και τη θέσπιση εκ των υστέρων όρων βάσει των οποίων η ελευθέρωση συμπληρωματικών πόρων θα εξαρτάται από την υλοποίηση προκαθορισμένων αποτελεσμάτων. Για να διευκολυνθεί αυτό, θα καθοριστούν σαφή ορόσημα και δείκτες και η πρόοδος θα παρακολουθείται στενά με την υποβολή ετήσιων εκθέσεων. Η έλλειψη προόδου θα οδηγεί σε αναστολή ή ακύρωση της χρηματοδότησης.

3.5.        Αποθεματικό επίδοσης

Για να δοθεί ισχυρότερη έμφαση στα αποτελέσματα και στην υλοποίηση των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», το 5% του προϋπολογισμού συνοχής θα διατεθεί χωριστά και θα χορηγηθεί, κατά την ενδιάμεση επανεξέταση, στα κράτη μέλη και τις περιφέρειες τα προγράμματα των οποίων έχουν ανταποκριθεί στα ορόσημα σε σχέση με την υλοποίηση των στόχων του προγράμματος που συνδέονται με τη στρατηγική «Ευρώπη 2020». Τα ορόσημα θα καθοριστούν σύμφωνα με τους κανονισμούς για την πολιτική συνοχής.

3.6.        Καινοτόμος χρηματοδότηση

Εκτός από τη χρηματοδότηση υπό μορφή μη επιστρεπτέων ενισχύσεων, προτείνεται να χορηγηθεί η στήριξη συνοχής σε επιχειρήσεις και σχέδια που αναμένεται να αποφέρουν σημαντική οικονομική απόδοση, κυρίως μέσω καινοτόμων χρηματοδοτικών μέσων. (Βλ. επίσης χωριστό δελτίο για τα καινοτόμα χρηματοδοτικά μέσα)

4. Προτεινομενη Χορηγηση του Προϋπολογισμου για το 2014-2020

Όλα τα στοιχεία σε σταθερές τιμές 2011.

Συνολικός προτεινόμενος προϋπολογισμός 2014-2020 από τον οποίο || 376 δισεκατ. ευρώ

· Περιφέρειες σύγκλισης · Περιφέρειες μετάβασης · Περιφέρειες ανταγωνιστικότητας · Εδαφική συνεργασία · Ταμείο Συνοχής · Έκτακτη ενίσχυση για άκρως απόμακρες και αραιοκατοικημένες περιφέρειες || 162,6 δισεκατ. ευρώ 39 δισεκατ. ευρώ 53,1 δισεκατ. ευρώ 11,7 δισεκατ. ευρώ 68,7 δισεκατ. ευρώ 926 εκατ. ευρώ

· Διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη» για τις μεταφορές, την ενέργεια και ΤΠΕ || 40 δισεκατ. ευρώ συν 10 δισεκατ. ευρώ που διατίθενται χωριστά στο πλαίσιο του Ταμείου Συνοχής

Εκπαίδευση και Πολιτισμός

1. Στόχοι πολιτικής

Η εκπαίδευση και η κατάρτιση είναι ουσιαστικές για την ανάπτυξη και τη μεγέθυνση της ευρωπαϊκής οικονομίας και θα διαδραματίσουν ζωτικό ρόλο στη συλλογική προσπάθεια υλοποίησης των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Η αύξηση των επενδύσεων σε ανθρώπινο δυναμικό και ο εκσυγχρονισμός των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης θα βοηθήσουν την ΕΕ να καταστεί μια έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς οικονομία.

Οι περισσότερες από αυτές τις επενδύσεις θα γίνουν σε εθνικό επίπεδο. Ωστόσο, λόγω του αυξημένου αριθμού ευρωπαίων πολιτών που αναζητούν ευκαιρίες εκπαίδευσης και κατάρτισης εκτός των εθνικών τους συνόρων, η ΕΕ μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο εξασφαλίζοντας αυτές τις ευκαιρίες για όλους.

Η ΕΕ εργάζεται για να προωθήσει την εκπαίδευση και την κατάρτιση με διάφορους τρόπους. Προγράμματα για την προώθηση διακρατικής μαθησιακής κινητικότητας – όπως το πρόγραμμα Erasmus – αποδείχθηκαν ιδιαίτερα επιτυχή, βοηθώντας τα άτομα να αποκτήσουν τις νέες δεξιότητες που θα χρειαστούν για τα επαγγέλματα του μέλλοντος. Η αυξημένη κινητικότητα μπορεί επίσης να συμβάλει στη μεταρρύθμιση συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης διευκολύνοντας τη διασυνοριακή διάδοση ιδεών και βέλτιστων πρακτικών. Με τον συνδυασμό στοχοθετημένων προγραμμάτων χρηματοδότησης και με άλλες πηγές χρηματοδότησης, όπως τα διαρθρωτικά ταμεία, ο προϋπολογισμός της ΕΕ μπορεί να προσφέρει πραγματική προστιθέμενη αξία προωθώντας την κινητικότητα, διευκολύνοντας τη συνεργασία και την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και στηρίζοντας τις προσπάθειες των κρατών μελών για τον εκσυγχρονισμό των συστημάτων τους εκπαίδευσης και κατάρτισης.

Η πολιτιστική ποικιλομορφία της Ευρώπης είναι ένα από τα ισχυρότερα πλεονεκτήματά μας που πλουτίζουν και εμπνέουν τους πολίτες και παρέχουν πραγματικά οικονομικά οφέλη. Ο οικονομικός και κοινωνικός ρόλος των πολιτιστικών και δημιουργικών δραστηριοτήτων γίνεται όλο και πιο προφανής, αφού, το 2008, αντιπροσώπευε το 4,5% του συνολικού ΑΕΠ της Ευρώπης και αντιστοιχεί στο 3,8% περίπου του εργατικού δυναμικού. Η ΕΕ εργάζεται σε στενή συνεργασία με τα κράτη μέλη σ’αυτόν τον τομέα για να αξιοποιήσει το δυναμικό της ενιαίας αγοράς και να προσφέρει τις κατάλληλες συνθήκες για την άνθηση των πολιτιστικών και δημιουργικών κλάδων.

Η επόμενη γενεά προγραμμάτων που θα χρηματοδοτηθούν από τον προϋπολογισμό της ΕΕ θα αφορά τις αδυναμίες που περιορίζουν το αναπτυξιακό δυναμικό αυτού του τομέα, αντιμετωπίζοντας την κατακερματισμό της αγοράς, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα στον πολιτιστικό και οπτικοακουστικό τομέα και δίνοντας έμφαση σε μέτρα ανάπτυξης ικανότητας και στη στήριξη για την κυκλοφορία πολιτιστικών έργων.

2. Μέσα

Η Επιτροπή προτείνει ο προϋπολογισμός της ΕΕ να ενισχύσει την εκπαιδευτική και πολιτιστική πολιτική με δύο κύρια μέσα:

2.1. Ένα πρόγραμμα για την εκπαίδευση, την κατάρτιση και τη νεολαία - «Εκπαίδευση Ευρώπη»

Το πρόγραμμα αυτό θα συγκεντρώσει τα δύο χωριστά επί μέρους προγράμματα του προγράμματος δια βίου μάθησης, τις διεθνείς πτυχές της ανώτατης εκπαίδευσης, καθώς και τα προγράμματα Erasmus Mundus και «Νεολαία σε δράση». Τούτο θα επιτρέψει μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα, ισχυρότερη στρατηγική εστίαση και συνέργειες που θα μπορέσουν να αξιοποιηθούν μεταξύ των διαφόρων πτυχών του προγράμματος.

Παρόλο που συνιστούν τις πιο αποτελεσματικές βαθμίδες εκπαίδευσης για καινοτόμους θέσεις εργασίας και έρευνα, τα σημερινά μέσα της ΕΕ για την κινητικότητα δεν είναι προσαρμοσμένα για μεταπτυχιακούς σπουδαστές. Ο πιο αποδοτικός από πλευράς κόστους τρόπος κάλυψης αυτής της κατηγορίας σπουδαστών είναι να χρησιμοποιηθεί ο προϋπολογισμός της ΕΕ για την άντληση κεφαλαίων από τον ιδιωτικό τομέα, κυρίως τις εθνικές τράπεζες, για να διασφαλιστεί η δυνατότητα μεταφοράς σπουδαστικών δανείων και επιχορηγήσεων.

Το πρόγραμμα Leonardo θα ενισχυθεί ως μέρος των προσπαθειών που καταβάλλονται για την αντιμετώπιση της ανεργίας των νέων και η Επιτροπή θα συνεργαστεί με την ΕΤΕπ για την παροχή εγγυήσεων για δάνεια σε μεταπτυχιακούς σπουδαστές που επιθυμούν να πραγματοποιήσουν τις μεταπτυχιακές σπουδές τους σε άλλο κράτος μέλος.

Το νέο πρόγραμμα θα επικεντρωθεί στα εξής:

– παροχή στοχοθετημένων διακρατικών ευκαιριών μάθησης·

– συνδυασμό των δεξιοτήτων και της ζήτησης της αγοράς εργασίας προκειμένου να τονωθούν η απασχολησιμότητα, το επιχειρηματικό πνεύμα και η συμμετοχή των νέων·

– συμμετοχή σε εθελοντική δραστηριότητα, καθώς και τυπική και μη τυπική μάθηση· και

– ενίσχυση εκτενών μεταρρυθμίσεων και εκσυγχρονισμός των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης σε ολόκληρη την Ευρώπη και αλλού.

Συγκεκριμένα, το πρόγραμμα θα περιλαμβάνει τρεις βασικούς άξονες δράσης:

(1) Διακρατική μαθησιακή κινητικότητα – θα δίνονται ευκαιρίες κινητικότητας σε 800.000 ευρωπαίους πολίτες, κυρίως φοιτητές, κάθε χρόνο.

(2) Θα στηριχθούν οι δραστηριότητες συνεργασίας μεταξύ εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και του κόσμου της εργασίας, προκειμένου να ενισχυθεί ο εκσυγχρονισμός της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και του επιχειρηματικού πνεύματος.

(3) Θα χορηγηθεί στήριξη πολιτικής, με σκοπό να συγκεντρωθούν στοιχεία όσον αφορά την αποτελεσματικότητα των επενδύσεων στον τομέα της εκπαίδευσης και να βοηθηθούν τα κράτη μέλη στην εφαρμογή αποτελεσματικών πολιτικών.

Οι αυστηροί όροι ποιότητας για την κινητικότητα, η εστίαση στους βασικούς στόχους πολιτικής όπου μπορεί να εξασφαλιστεί κρίσιμη μάζα, και η συμπληρωματικότητα με άλλα προγράμματα της ΕΕ θα είναι καθοριστικής σημασίας για την εξασφάλιση πολύ υψηλής ευρωπαϊκής προστιθέμενης αξίας.

Το πρόγραμμα «Εκπαίδευση - Ευρώπη» θα ενσωματώσει υπάρχοντα διεθνή προγράμματα, όπως τα Erasmus Mundus, Tempus, Alfa και Edulink, καθώς και προγράμματα συνεργασίας με εκβιομηχανισμένες χώρες στο ίδιο μέσο, και θα συνδυάσει διαφορετικούς στόχους (ελκυστικότητα της ευρωπαϊκής ανώτατης εκπαίδευσης, αριστεία, αλληλεγγύη και ισότητα).

Η προσέγγιση αυτή θα θέσει τέρμα στη σημερινή κατακερματισμό των μέσων της ΕΕ που ενισχύουν τη διεθνή συνεργασία στον τομέα της ανώτατης εκπαίδευσης, η οποία εμποδίζει αφενός τους φοιτητές και τα πανεπιστήμια να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες που αφορούν τις ευκαιρίες ανώτατης εκπαίδευσης στην Ευρώπη και αφετέρου την ανώτατη εκπαίδευση της ΕΕ να γίνεται γνωστή στην παγκόσμια σκηνή.

2.2. Αθλητισμός

Ως τμήμα του προγράμματος «Εκπαίδευση - Ευρώπη», το προτεινόμενο επιμέρους πρόγραμμα αθλητισμού θα εστιάζεται στα εξής:

· αντιμετώπιση διακρατικών απειλών που αφορούν ειδικά τον αθλητισμό, όπως η φαρμοκοδιέγερση, η βία, ο ρατσισμός και η μισαλλοδοξία, ή θεμάτων που σχετίζονται με τη διασφάλιση του αδιάβλητου των αγώνων και των αθλητών·

· ανάπτυξη ευρωπαϊκής συνεργασίας στον τομέα του αθλητισμού, για παράδειγμα, με οδηγίες για διπλές σταδιοδρομίες αθλητών ή σημεία αναφοράς για χρηστή διαχείριση των αθλητικών οργανώσεων· και

· ενίσχυση τοπικών αθλητικών οργανώσεων που μπορούν να διαδραματίσουν κάποιο ρόλο στην αντιμετώπιση ευρύτερων κοινωνικοοικονομικών προκλήσεων, όπως η κοινωνική ένταξη.

Αυτό το πρόγραμμα θα προσφέρει προστιθέμενη αξία ΕΕ σε θέματα που προκύπτουν από την ειδική φύση του αθλητισμού, συγκεντρώνοντας χρηματοδότηση ιδιωτικού τομέα από φορείς στο πεδίο του αθλητισμού, και ενισχύοντας τις οργανώσεις που βρίσκονται στη βάση της πυραμίδας του αθλητισμού - και όχι στο κορυφαίο επαγγελματικό επίπεδο.

2.3. Ένα πρόγραμμα για τον πολιτισμό και τη βιομηχανία οπτικοακουστικών μέσων - «Δημιουργική Ευρώπη»

Αυτό το πρόγραμμα θα ενοποιήσει τα σημερινά προγράμματα Πολιτισμός, MEDIA και MEDIA Mundus, προκειμένου να εστιαστεί η ενίσχυση στην υλοποίηση των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και να αποδεσμευτεί το δυναμικό δημιουργίας θέσεων απασχόλησης του πολιτιστικού τομέα και των δημιουργικών τομέων. Το πρόγραμμα θα συμπληρώσει άλλα προγράμματα της ΕΕ δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις ανάγκες του πολιτιστικού τομέα και των δημιουργικών τομέων, με σκοπό να λειτουργήσει πέραν των εθνικών συνόρων συνδεόμενο στενά με την προώθηση της πολιτιστικής και γλωσσικής πολυμορφίας. Οι ιδιαιτερότητες κάθε τομέα θα ληφθούν υπόψη μέσω ειδικής χορήγησης του προϋπολογισμού και μια τρίτη πτυχή θα παρέχει οριζόντια ενίσχυση στους πολιτιστικούς και δημιουργικούς κλάδους με τη χρήση καινοτόμων χρηματοδοτικών μέσων.

3. Εφαρμογή

Η εφαρμογή των νέων προγραμμάτων θα απλουστευθεί σημαντικά.

Το νέο πρόγραμμα «Εκπαίδευση - Ευρώπη» θα απλουστεύσει σημαντικά τις δράσεις και τους κανόνες, με την κατάργηση των επιμέρους προγραμμάτων, τη μείωση του συνολικού αριθμού δραστηριοτήτων και την αυξημένη χρήση κατ’αποκοπή ποσών.

Το πρόγραμμα Δημιουργική Ευρώπη θα αποτελέσει αντικείμενο κεντρικής διαχείρισης από τον Εκτελεστικό Οργανισμό Εκπαίδευσης, Οπτικοακουστικών Θεμάτων και Πολιτισμού (EACEA), όπως συμβαίνει επί του παρόντος με τα προγράμματα Πολιτισμός και MEDIA. Η Επιτροπή θα αναλάβει τη διαχείριση μικρού αριθμού δράσεων (π.χ. Πολιτιστικές Πρωτεύουσες της Ευρώπης, πολιτιστικά βραβεία, κοινές δράσεις με διεθνείς οργανισμούς).

Οι πτυχές Πολιτισμός και MEDIA του προγράμματος Δημιουργική Ευρώπη θα συμπληρωθούν με ένα καινοτόμο χρηματοδοτικό μέσο, το οποίο θα διαχειρίζεται ο όμιλος της ΕΤΕπ, για την παροχή δανείων και χρηματοδότησης στο μετοχικό κεφάλαιο για τους πολιτιστικούς και δημιουργικούς κλάδους (ΠΔΒ). Τούτο θα εξαλείψει έναν από τους βασικούς φραγμούς για την ανάπτυξη του πολιτιστικού και δημιουργικού περιεχομένου - πρόσβαση στη χρηματοδότηση - και θα καλύψει τους πολιτιστικούς και δημιουργικούς κλάδους που δεν στηρίζονται με άλλα προγράμματα της ΕΕ.

4. Προτεινομενη Χορηγηση του Προϋπολογισμου για το 2014-2020

Όλα τα στοιχεία σε σταθερές τιμές 2011.

Συνολικός προτεινόμενος προϋπολογισμός 2014-2020 από τον οποίο: || 16,8 δισεκατ. ευρώ

· Εκπαίδευση - Ευρώπη || 15,2 δισεκατ. ευρώ

· Δημιουργική Ευρώπη || 1,6 δισεκατ. ευρώ

Απασχόληση και κοινωνικές υποθέσεις

1. Στόχοι πολιτικής

Η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις στον τομέα της απασχόλησης και στον κοινωνικό τομέα. Υπάρχουν σήμερα σχεδόν 23 άνεργοι και υπολογίζεται ότι πάνω από 113 εκατομμύρια άτομα απειλούνται από τη φτώχεια ή τον αποκλεισμό[8]. Τα κοινωνικά θέματα και τα θέματα απασχόλησης προβληματίζουν ιδιαίτερα τους ευρωπαίους πολίτες οι οποίοι περιμένουν από την Ένωση να καταβάλει περισσότερες προσπάθειες σ’αυτόν τον τομέα. Παρά την πρόσφατη βελτίωση της οικονομικής κατάστασης, οι προοπτικές απασχόλησης παραμένουν αβέβαιες μεσοπρόθεσμα, μεταξύ άλλων, λόγω της άνισης κατάστασης που επικρατεί μεταξύ των κρατών μελών και όλων των αναμενόμενων πιέσεων για οικονομική μεταρρύθμιση που ασκούνται από την παγκόσμια οικονομία.

Η ανεργία και τα μόνιμα υψηλά ποσοστά φτώχειας απαιτούν την ανάληψη σφαιρικής δράσης. Οι πολιτικές που ήδη εφαρμόζονται πρέπει να αναπροσαρμοστούν και να ενισχυθούν δεδομένου ότι η Ένωση αντιμετωπίζει πιεστικά προβλήματα: ελλείψεις δεξιοτήτων, κακή απόδοση της πολιτικής ενεργού αγοράς εργασίας και ακατάλληλα εκπαιδευτικά συστήματα, κοινωνικό αποκλεισμό περιθωριοποιημένων ομάδων και χαμηλή κινητικότητα εργασίας. Πολλά από αυτά τα προβλήματα έχουν διογκωθεί από τη χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση, τις δημογραφικές και μεταναστευτικές τάσεις και τον ταχύ ρυθμό των τεχνολογικών εξελίξεων. Αν δεν αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά, αποτελούν σημαντική απειλή για την κοινωνική συνοχή και την ανταγωνιστικότητα.

Η κύρια αρμοδιότητα για τον εκσυγχρονισμό της αγοράς εργασίας και των συστημάτων κοινωνικής πολιτικής ανήκει στα κράτη μέλη. Εντούτοις, η ΕΕ προσθέτει αξία στις προσπάθειές τους ενεργώντας ως καταλύτης για την προώθηση και τη διευκόλυνση των μεταρρυθμίσεων, παρέχοντας χρηματοδότηση ιδίως μέσω του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου και ενισχύοντας τους κοινωνικούς εταίρους, τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και άλλων ενδιαφερόμενων μερών οι οποίοι μπορούν να διαδραματίσουν ζωτικό ρόλο στην εκτέλεση των μεταρρυθμίσεων.

2. Μέσα

Μια ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για την απασχόληση και την κοινωνική ένταξη θα αναπτυχθεί με κοινές δράσεις στους τομείς της εκπαίδευσης και της επαγγελματικής κατάρτισης, της απασχόλησης και της κοινωνικής ένταξης. Η χρηματοδότηση σ’αυτόν τον τομέα θα χορηγηθεί ουσιαστικά με τρία βασικά μέσα. Τα μέσα αυτά θα εναρμονιστούν πλήρως με τους στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», ενώ η αποτελεσματικότητά τους θα βελτιωθεί χάρη στην αύξηση του συμπληρωματικού χαρακτήρα τους με άλλα μέσα και στην απλούστευση των σχετικών διαδικασιών.

2.1. Το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο

Το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) θα παρέχει χρηματοδότηση σε διαρθρωτικές δράσεις για οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή. Η χρηματοδότηση θα επικεντρωθεί στις βασικές προτεραιότητες της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», ειδικότερα μέσα σε τέσσερα «επενδυτικά πλαίσια»:

– προώθηση της απασχόλησης·

– επένδυση σε δεξιότητες, εκπαίδευση και δια βίου μάθηση·

– κοινωνική ένταξη και καταπολέμηση της φτώχειας· και

– βελτίωση της θεσμικής ικανότητας και αποτελεσματικής δημόσιας διοίκησης.

Μέσα σ’αυτά πλαίσια, το ΕΚΤ θα συμβάλει επίσης στην υλοποίηση άλλων στόχων πολιτικής, όπως η διευκόλυνση της μετάβασης σε οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα που αξιοποιεί αποδοτικά τους πόρους, η προώθηση της έρευνας και της καινοτομίας, ιδίως στον κοινωνικό τομέα, η ενίσχυση της ισότητας των φύλων και η καταπολέμηση των διακρίσεων. Προτείνεται να συγκεντρωθούν οι δράσεις, ιδίως υπέρ της κοινωνικής ένταξης, με τη μεταφορά στο ΕΚΤ του συστήματος παροχής επισιτιστικής βοήθειας στους απόρους.

Για την περίοδο μετά το 2013, το ΕΚΤ θα καλύπτεται από το κοινό στρατηγικό πλαίσιο (ΚΣΠ) για τα διαρθρωτικά ταμεία[9]. Η χρηματοδότηση θα προγραμματίζεται ως μέρος των συμβάσεων εταιρικής σχέσης στον τομέα της ανάπτυξης και των επενδύσεων για τις οποίες οι διαπραγματεύσεις θα διεξάγονται με τα κράτη μέλη. Οι στόχοι θα εναρμονιστούν με τα εθνικά προγράμματα μεταρρυθμίσεων και θα μετατρέψουν τους συμφωνηθέντες στόχους σε αποφάσεις για επενδύσεις.

Για να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στα αποτελέσματα, θα δημιουργηθεί ένας μηχανισμός θέσπισης όρων βάσει μιας ολοκληρωμένης σειράς προκαθορισμένων απαιτήσεων, προκειμένου να μεγιστοποιηθεί ο αντίκτυπος του προϋπολογισμού της ΕΕ και να δοθεί ώθηση και στήριξη στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις στα κράτη μέλη.

Για να υπάρξει πραγματική συμβολή του ΕΚΤ στην υλοποίηση των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», απαιτείται μια κρίσιμη μάζα χρηματοδοτήσεων, τόσο σε επίπεδο ΕΕ, όσο και σε επίπεδο επιχειρησιακών προγραμμάτων. Το αναγκαίο ελάχιστο μερίδιο των μέσων της πολιτικής συνοχής που χορηγούνται στο ΕΚΤ θα προσαρμοστεί στις διάφορες κατηγορίες περιφερειών και θα αντανακλά τα διάφορα επίπεδα της βοήθειας που λαμβάνουν και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν. Τούτο θα επιτευχθεί με τον καθορισμό για το ΕΚΤ ελάχιστων μεριδίων διαρθρωτικών πόρων για κάθε κατηγορία περιφέρειας (25% για τις περιφέρειες σύγκλισης, 40% για τις περιφέρειες μετάβασης, 52% για τις περιφέρειες ανταγωνιστικότητας, με την προϋπόθεση ότι το ταμείο συνοχής θα εξακολουθήσει να αντιπροσωπεύει το ένα τρίτο της χορήγησης του ταμείου συνοχής σε επιλέξιμα κράτη μέλη, και χωρίς την εδαφική συνεργασία). Η εφαρμογή αυτών των μεριδίων καταλήγει σε ελάχιστο συνολικό μερίδιο για το ΕΚΤ 25% του προϋπολογισμού που χορηγείται για την πολιτική συνοχής

2.2. Ολοκληρωμένο πρόγραμμα για την απασχόληση, την κοινωνική πολιτική και ένταξη

Το ολοκληρωμένο πρόγραμμα για την απασχόληση, την κοινωνική πολιτική και ένταξη θα συμβάλει στην υλοποίηση της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και στους αλληλοενισχυόμενους πρωταρχικούς στόχους της, με τη στήριξη δράσεων για την προώθηση της απασχόλησης και της κατάλληλης κοινωνικής προστασίας, την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού και της φτώχειας και τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας. Το πρόγραμμα θα λειτουργήσει ως καταλύτης για αλλαγές στα κράτη μέλη και συνίσταται στα ακόλουθα:

· Μια πλατφόρμα ευρωπαϊκής εμβέλειας για διαδικασίες ανταλλαγής γνώσεων με σκοπό την ενίσχυση των στοιχείων που συνηγορούν υπέρ του σχεδιασμού μεταρρυθμίσεων και την εφαρμογή και προώθηση της συμμετοχής των ενδιαφερομένων στη χάραξη πολιτικής, ώστε να ενισχυθούν οι στόχοι της ΕΕ στους τομείς της απασχόλησης, της κοινωνικής πολιτικής και της κοινωνικής ένταξης, με βάση την επιτυχή εμπειρία του προγράμματος Progress·

· Προώθηση της κοινωνικής καινοτομίας βάσει στοιχείων με σκοπό την τόνωση των προσπαθειών των κρατών μελών για τον εκσυγχρονισμό των εθνικών συστημάτων κοινωνικής πολιτικής και πολιτικής απασχόλησης, με τη χρήση αποδεδειγμένων μεθόδων σχεδιασμού, εφαρμογής και αξιολόγησης της καινοτομίας και με πιο αποτελεσματική διάδοση των πληροφοριών·

· Προώθηση της κινητικότητας της εργασίας στο εσωτερικό της ΕΕ και βελτίωση της πρόσβασης σε ευκαιρίες απασχόλησης, ιδίως για τους νέους, με βάση τις δραστηριότητες του δικτύου EURES·

· Στήριξη του επιχειρηματικού πνεύματος και της αυτοαπασχόλησης, ως μέσου για τη δημιουργία θέσεων εργασίας και καταπολέμησης του κοινωνικού αποκλεισμού, με την αύξηση της διαθεσιμότητας και της προσβασιμότητας σε μικροχρηματοδοτήσεις για τις ευάλωτες ομάδες, τις μικρές επιχειρήσεις και την κοινωνική οικονομία, με βάση τον ευρωπαϊκό μηχανισμό μικροχρηματοδοτήσεων Progress.

2.3. Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση

Ειδική στήριξη σε εργαζόμενους οι οποίοι απολύονται λόγω μεγάλων διαρθρωτικών αλλαγών θα παρέχεται μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση (ΕΤΠ).

Μέσω του ΕΤΠ, η ΕΕ θα εξακολουθήσει να βοηθά τα κράτη μέλη να παρέχουν προσαρμοσμένη στήριξη σε εργαζόμενους που απολύονται λόγω μεγάλων διαρθρωτικών αλλαγών οι οποίες απορρέουν από την αυξημένη παγκοσμιοποίηση της παραγωγής και των εμπορικών συναλλαγών. Επιπλέον, το ΕΤΠ θα αντιμετωπίσει τις απολύσεις ευρείας κλίμακας που προκύπτουν από σοβαρή διαταραχή της τοπικής, περιφερειακής ή εθνικής οικονομίας λόγω ξαφνικής και απρόβλεπτης κρίσης. Σκοπός του ΕΤΠ είναι να φθάσει σε ποσοστό 50% των εργαζομένων που δέχονται υποστήριξη και βρίσκουν νέα και σταθερή εργασία μέσα σε 12 μήνες[10].

Η Επιτροπή θα προτείνει να επεκταθεί το πεδίο του ΕΤΠ ώστε να παρέχει αποζημιώσεις σε ορισμένες περιπτώσεις όπου η παγκοσμιοποίηση επηρεάζει ορισμένους γεωργικούς τομείς.

2.4. Αυτόνομες γραμμές του προϋπολογισμού

Εκτός από τα μέσα αυτά και δυνάμει των αρμοδιοτήτων που της απονέμει η Συνθήκη, η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να εκτελεί αυτόνομες γραμμές του προϋπολογισμού[11] με σκοπό:

– να διευκολύνει τον ευρωπαϊκό κοινωνικό διάλογο που αποτελεί κρίσιμο στοιχείο του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου·

– να αναλύει και να αξιολογεί τις βασικές τάσεις της εθνικής νομοθεσίας όσον αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων και να προωθεί τον συντονισμό των εθνικών συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης· και

– να αναλύει την κοινωνική κατάσταση και τις επιπτώσεις της δημογραφικής εξέλιξης.

3. Εφαρμογή

Η μείωση του αριθμού χρηματοδοτικών μέσων και γραμμών του προϋπολογισμού και ο εξορθολογισμός των μεθόδων και συστημάτων διαχείρισης και εφαρμογής θα επιτρέψουν μεγαλύτερη ενοποίηση των μέσων και σημαντική απλούστευση, ιδίως για τους δικαιούχους.

3.1. Το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο

Η εφαρμογή του ΕΚΤ θα επικεντρωθεί στην ανάπτυξη μιας προσέγγισης που στηρίζεται περισσότερο στα αποτελέσματα, με την ενσωμάτωση του ΕΚΤ στο κοινό στρατηγικό πλαίσιο για όλα τα μέσα κοινής διαχείρισης και στις συμβάσεις εταιρικής σχέσης, για τις οποίες διεξάγονται διαπραγματεύσεις με τα κράτη μέλη.

Επίσης η εφαρμογή θα απλουστευθεί. Θα γίνεται μεγαλύτερη χρήση απλουστευμένων επιλογών κόστους, ειδικότερα για μικρά σχέδια, με αποτέλεσμα να μειωθεί η διοικητική επιβάρυνση κρατών μελών και περιφερειών και να διευκολυνθεί η πρόσβαση στη χρηματοδότηση για τις τοπικές πρωτοβουλίες. Βάσει κοινών σχεδίων δράσης θα ενισχυθεί επίσης η σχέση των πληρωμών με την υλοποίηση των προκαθορισμένων στόχων των συμβάσεων εταιρικής σχέσης.

Τέλος, θα καθοριστούν μηχανισμοί κινήτρων βάσει αποτελεσμάτων που θα επιβραβεύουν τα επιτυχημένα προγράμματα και μέτρα και θα ενθαρρύνουν την πραγματοποίηση αλλαγών σε εκείνα που εμφανίζουν χαμηλές επιδόσεις.

3.2. Ολοκληρωμένο πρόγραμμα (άμεση διαχείριση) για την απασχόληση, την κοινωνική πολιτική και την ένταξη

Η Επιτροπή θα αναλάβει απευθείας την διαχείριση του νέου ολοκληρωμένου προγράμματος για την απασχόληση και την κοινωνική ένταξη. Οι κυριότερες δραστηριότητες περιλαμβάνουν προσκλήσεις σε διαγωνισμούς, προσκλήσεις για την υποβολή προτάσεων και κοινή διαχείριση – ειδικότερα για την εφαρμογή του μηχανισμού μικροχρηματοδοτήσεων σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων. Το νέο πρόγραμμα θα επικεντρωθεί σε μεγάλα σχέδια με σαφή προστιθέμενη αξία ΕΕ, προκειμένου να επιτευχθεί κρίσιμη μάζα και να μειωθεί η διοικητική επιβάρυνση. Θα θεσπιστούν εναρμονισμένοι και απλουστευμένοι κανόνες και διαδικασίες για να διευκολυνθεί η πρόσβαση στο πρόγραμμα, ιδίως για μικρές οργανώσεις.

Επιπλέον, θα υπάρξει πολυετής προγραμματισμός για να καθοριστούν μακροπρόθεσμοι στόχοι πολιτικής μαζί με την ετήσια χρηματοδότηση, ώστε να εξασφαλίζεται ότι το πρόγραμμα αποτελεί αυθεντικό μέσο κατευθυνόμενο από τις επιταγές της πολιτικής. Το πρόγραμμα θα εφαρμοστεί σύμφωνα με μια προσέγγιση βάσει αποτελεσμάτων και θα στηρίζεται σε τακτική παρακολούθηση της προόδου με σαφείς δείκτες.

3.3. Στήριξη εργαζομένων που απολύονται

Για την κινητοποίηση του ΕΤΠ θα απαιτείται πάντα απόφαση της αρμόδιας για τον προϋπολογισμό αρχής. Η Επιτροπή θα επιδιώξει να διασφαλίσει ότι η λειτουργία του ΕΤΠ θα καταστεί απλούστερη και πιο ευέλικτη στις μεταβαλλόμενες οικονομικές συνθήκες.

3.4. Αυτόνομες γραμμές του προϋπολογισμού

Η εκτέλεση των αυτόνομων γραμμών του προϋπολογισμού θα γίνεται σε πλήρη συντονισμό με τα δύο μέσα ώστε να αποτρέπεται η αλληλοεπικάλυψη και να αυξάνονται οι συνέργειες. Ο αριθμός τους θα μειωθεί και θα δοθεί προτεραιότητα σε μεγαλύτερα σχέδια ώστε να επιτευχθεί κρίσιμη μάζα και να μειωθεί η διοικητική επιβάρυνση.

4. Προτεινομενη Χορηγηση του Προϋπολογισμου για το 2014-2020

Όλα τα στοιχεία σε σταθερές τιμές 2011.

Συνολικός προτεινόμενος προϋπολογισμός 2014-2020 από τον οποίο: || 88,3 δισεκατ. ευρώ

· Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (25% του κονδυλίου συνοχής, εκτός της διευκόλυνσης «Συνδέοντας την Ευρώπη» || 84 δισεκατ. ευρώ

· Ολοκληρωμένη πολιτική για την απασχόληση, την κοινωνική πολιτική και την ένταξη || 850 δισεκατ. ευρώ

· Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση (εκτός του προϋπολογισμού) || 3 δισεκατ. ευρώ

· Αυτόνομες γραμμές του προϋπολογισμού || 400 εκατ. ευρώ

Περιβάλλον

1. Στόχοι πολιτικής

Η περιβαλλοντική πολιτική της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης συμβάλλει στην υλοποίηση των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» για έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη. Οι επενδύσεις για την προστασία του περιβάλλοντος είναι επενδύσεις για τον εκσυγχρονισμό των κοινωνιών μας και θα συμβάλουν ώστε να μετατραπεί η Ευρώπη σε μια αποτελεσματική οικονομία από πλευράς πόρων στηριζόμενη στη γνώση. Είναι απαραίτητες για τη διατήρηση και τη βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος,

Ο περιβαλλοντικός προσανατολισμός της οικονομίας προϋποθέτει τη μείωση του περιβαλλοντικού κόστους με την πιο αποδοτική χρήση των πόρων, γεγονός που θα οδηγήσει σε ανάπτυξη, ανταγωνιστικότητα και δημιουργία θέσεων εργασίας. Η προστασία της βιοποικιλότητας – που είναι το φυσικό μας κεφάλαιο – και η ενίσχυση της ανθεκτικότητας των οικοσυστημάτων θα βοηθήσουν σημαντικά στην υλοποίηση των στόχων μας για βιώσιμη ανάπτυξη. Τα οικοσυστήματα παρέχουν τροφή, γλυκό νερό, πρώτες ύλες και πολλά άλλα οφέλη, συμβάλλοντας έτσι στην παραγωγικότητα και στην ποιότητα ζωής και μειώνοντας τα έξοδα υγειονομικής περίθαλψης. Η αποκατάσταση των οικοσυστημάτων και οι υπηρεσίες που παρέχουν συμβάλλουν στην πράσινη οικονομία με νέες δεξιότητες, θέσεις εργασίας και επιχειρηματικές ευκαιρίες, μεταξύ άλλων με την τόνωση της καινοτομίας και την αντιμετώπιση των προκλήσεων της κλιματικής αλλαγής.

Η προστιθέμενη αξία που προκύπτει από τη συλλογική εργασία σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την επίτευξη των κοινών περιβαλλοντικών στόχων αναγνωρίζεται ευρέως, δεδομένου ότι τα περιβαλλοντικά ζητήματα δεν περιορίζονται εντός των εθνικών συνόρων. Η στενή συνεργασία με τους γείτονες της ΕΕ και με τις αναδυόμενες οικονομίες αποτελεί προϋπόθεση για οικολογικότερη Ευρώπη. Η περιβαλλοντική βιωσιμότητα είναι επίσης ένας από τους αναπτυξιακούς στόχους της Χιλιετίας, υπέρ των οποίων έχει δεσμευτεί η ΕΕ.

Εκτός από τα οφέλη της ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής νομοθεσίας, ο προϋπολογισμός της ΕΕ μπορεί να συμβάλει στην υλοποίηση των περιβαλλοντικών στόχων, τόσο με ειδικά προγράμματα όσο και διασφαλίζοντας την ενσωμάτωση των περιβαλλοντικών στόχων σε όλες τις δραστηριότητες που ενισχύονται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ.

2. Μέσα 2.1. Ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης

Οι προτεραιότητες της περιβαλλοντικής πολιτικής θα ενσωματωθούν σε όλα τα σημαντικά χρηματοδοτικά μέσα της ΕΕ, περιλαμβανομένων της συνοχής, της γεωργίας, της θαλάσσιας και αλιευτικής πολιτικής, της έρευνας και καινοτομίας, καθώς και στα προγράμματα εξωτερικής βοήθειας. Η προσέγγιση αυτή θα μεγιστοποιήσει τις συνέργειες μεταξύ των περιβαλλοντικών πολιτικών και άλλων τομέων, αναγνωρίζοντας ότι οι ίδιες δράσεις μπορούν και πρέπει να επιδιώκουν πολλούς συμπληρωματικούς στόχους. Θα βοηθήσει επίσης να αποτραπεί η αναπαραγωγή προγραμμάτων και να ελαχιστοποιηθεί η διοικητική επιβάρυνση.

· Γεωργία. Ένας σημαντικός στόχος της μεταρρύθμισης της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΓΠ) είναι η υλοποίηση των περιβαλλοντικών στόχων με τον περιβαλλοντικό προσανατολισμό των άμεσων πληρωμών που καταβάλλονται στους γεωργούς. Το 30% των άμεσων πληρωμών θα καταβληθεί υπό όρους, βάσει της τήρησης σειράς περιβαλλοντικών βέλτιστων πρακτικών, πέραν των υφιστάμενων υποχρεώσεων πολλαπλής συμμόρφωσης. Επιπλέον, η αγροτική ανάπτυξη στο πλαίσιο της ΚΓΠ θα εστιαστεί περαιτέρω στην παράδοση δημόσιων αγαθών, μεταξύ άλλων, με γεωργοπεριβαλλοντικά μέτρα. Αυτά τα μέτρα θα εξασφαλίσουν τη βιωσιμότητα του γεωργικού τομέα της ΕΕ, ο οποίος θα καταστεί βασικός φορέας παροχής περιβαλλοντικών δημόσιων αγαθών, όπως το καθαρό ύδωρ, η βιοποικιλότητα, η προστασία του εδάφους και του κλίματος, ο καθαρότερος αέρας και η προστασία τοπίων.

· Αλιευτική και θαλάσσια πολιτική. Η περιβαλλοντική βιωσιμότητα θα βρεθεί στο κέντρο της μελλοντικής θαλάσσιας και αλιευτικής πολιτικής. Τούτο θα επιτευχθεί, μεταξύ άλλων, με τη μείωση της υπερβολικής αλίευσης και της πλεονάζουσας ικανότητας και με τον περιορισμό των άμεσων επιπτώσεων (όπως παρεμπίπτοντα αλιεύματα ή επίπτωση στον θαλάσσιο πυθμένα), καθώς και με την ενίσχυση προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών. Η ολοκληρωμένη θαλάσσια πολιτική θα ορίσει περαιτέρω τα όρια βιωσιμότητας των ανθρώπινων δραστηριοτήτων που έχουν κάποια επίπτωση στο θαλάσσιο περιβάλλον, ως μέρος εφαρμογής της οδηγίας-πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική.

· Πολιτική συνοχής. Η πολιτική συνοχής θα εστιαστεί περισσότερο στις προτεραιότητες της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», μεταξύ των οποίων το να καταστεί η ΕΕ μια πιο αποδοτική από πλευράς πόρων, πράσινη και ανταγωνιστική οικονομία. Για να επιτευχθεί αυτό, θα δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στα αποτελέσματα και στη θέσπιση όρων και, ιδίως, σε σχέση με τους περιβαλλοντικούς στόχους. Οι στόχοι αυτοί περιλαμβάνουν την προώθηση της εφαρμογής του περιβαλλοντικού κεκτημένου (ύδωρ, απόβλητα, θαλάσσια πολιτική, νιτρικά άλατα, οδηγία βιομηχανικών εκπομπών, ποιότητα του αέρα, πλημμύρες) και τη χρηματοδότηση υποδομών σχετικών με το περιβάλλον, την προστασία και την αποκατάσταση της βιοποικιλότητας και των υπηρεσιών των σχετικών με το οικοσύστημα, συμπεριλαμβανομένων της ανάπτυξης πράσινων υποδομών και της μείωσης και πρόληψης της απερήμωσης. Η περιβαλλοντική προστασία θα ενισχυθεί ως μέρος της πολιτικής συνοχής.

· Έρευνα και καινοτομία. Το νέο κοινό στρατηγικό πλαίσιο έρευνας και καινοτομίας θα παίξει ρόλο καταλύτη για τα επιστημονικά και τεχνολογικά επιτεύγματα που απαιτούνται για τη μετάβαση σε μια οικονομία με πιο αποδοτική αξιοποίηση των πόρων. Η συνεχής χρηματοδοτική στήριξη για την οικολογική καινοτομία σε ευρύτερη κλίμακα θα συμβάλει επίσης στην επίτευξη ευφυούς και βιώσιμης ανάπτυξης. Οι εταιρικές σχέσεις καινοτομίας θα έχουν άμεσες επιπτώσεις στην αποδοτικότητα των πόρων όπως, για παράδειγμα, του ύδατος, των οικοσυστημάτων, των πρώτων υλών, καθώς και των «έξυπνων πόλεων», κλπ.

· Στον τομέα της εξωτερικής δράσης, ο μηχανισμός προενταξιακής βοήθειας θα βοηθήσει τους υποψηφίους να χρηματοδοτήσουν τις περιβαλλοντικές υποδομές και τη δημιουργία ικανοτήτων που απαιτούνται για την τήρηση του κεκτημένου της ΕΕ. Με τον διάλογο πολιτικής σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο, η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να ενσωματώνει τη στήριξη για το περιβάλλον στο Ευρωπαϊκό Μέσο Γειτονίας. Το περιβάλλον θα πρέπει επίσης να λαμβάνεται περισσότερο υπόψη στα προγράμματα βοήθειας προς τις αναπτυσσόμενες χώρες. Η βιοποικιλότητα και τα οικοσυστήματα είναι βασικά παγκόσμια δημόσια αγαθά και θα αποτελέσουν μέρος του προβλεπόμενου θεματικού προγράμματος για τα παγκόσμια δημόσια αγαθά και τις προκλήσεις. Η Συνθήκη της Λισαβόνας αναθέτει στην ΕΕ μεγαλύτερο ρόλο στις πολυμερείς περιβαλλοντικές συμφωνίες και στη διεθνή περιβαλλοντική διακυβέρνηση, ο οποίος θα αντικατοπτρίζεται στην εκτεταμένη ενίσχυση της χρηματοδότησης.

2.2. Ένα ειδικό μέσο για το περιβάλλον και τη δράση για το κλίμα

Εκτός από ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης, η Επιτροπή προτείνει να συνεχιστεί το πρόγραμμα LIFE+ και να προσαρμοστεί καλύτερα στους στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Όπως συμβαίνει σήμερα με την τρέχουσα περίοδο προγραμματισμού, το νέο μέσο θα καλύπτει, σε ένα πρόγραμμα, πολλές δράσεις στους τομείς του περιβάλλοντος και της δράσης για το κλίμα.

Στο πλαίσιο του επιμέρους προγράμματος για το Περιβάλλον[12], το μέσο θα εστιάζεται σε δύο είδη σχεδίων: νέα ολοκληρωμένα σχέδια, ο αριθμός και το μερίδιο χρηματοδότησης των οποίων θα αυξάνονται σταδιακά κατά τη διάρκεια ζωής του προγράμματος· και «παραδοσιακά» μικρότερα σχέδια. Η Επιτροπή θεωρεί ότι τα ολοκληρωμένα σχέδια μπορούν να διαδραματίσουν ουσιαστικό ρόλο «καταλύτη» στην υλοποίηση στόχων, όπως η προστασία και η αποκατάσταση της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημάτων, η ανάπτυξη του δικτύου «Natura 2000» (συνεκτικό ευρωπαϊκό οικολογικό δίκτυο), η προώθηση περιβαλλοντικής διακυβέρνησης, η διαχείριση των αποβλήτων και του ύδατος, καθώς και για τη συγκέντρωση άλλων πόρων για τους ίδιους σκοπούς. Τα σχέδια θα εξακολουθήσουν να επιλέγονται για την ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία τους και το δυναμικό τους μεταφοράς τεχνογνωσίας.

Σκοπός των ολοκληρωμένων σχεδίων LIFE είναι να αποδεικνύουν τη βιώσιμη εφαρμογή περιβαλλοντικών σχεδίων δράσης[13] σε σχέση με τις βασικές περιβαλλοντικές οδηγίες της ΕΕ, όπως η οδηγία για τους οικοτόπους ή η οδηγία-πλαίσιο για τα ύδατα. Τα ολοκληρωμένα σχέδια θα στηρίξουν σειρά ειδικών δραστηριοτήτων και μέτρων. Συμπληρωματική χρηματοδότηση γι’αυτά τα σχέδια θα προέλθει από άλλα προγράμματα χρηματοδότησης της ΕΕ, καθώς και από εθνικούς, περιφερειακούς και ιδιωτικούς πόρους, οι οποίοι θα προσανατολιστούν από κοινού προς την υλοποίηση περιβαλλοντικών στόχων. Η χρηματοδότηση LIFE θα λειτουργήσει έτσι ως καταλύτης, εξασφαλίζοντας συνάφεια και στρατηγική εστίαση στο περιβάλλον και αξιοποιώντας πλήρως τις συνέργειες, ενώ η καλύτερα διαρθρωμένη συνεργασία με άλλους πόρους της ΕΕ θα επιτευχθεί μέσω του κοινού στρατηγικού πλαισίου.

Το επιμέρους πρόγραμμα για το Περιβάλλον θα οργανωθεί σύμφωνα με τις ακόλουθες προτεραιότητες:

α)           Η βιοποικιλότητα LIFE, ενώ θα εξακολουθήσει να εστιάζεται στο Natura 2000 και στην ανάπτυξη και ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών σε σχέση με τη βιοποικιλότητα, θα έχει επίσης ως στόχο την αντιμετώπιση ευρύτερων προκλήσεων στον τομέα της βιοποικιλότητας σύμφωνα με τον στρατηγικό στόχο της «Ευρώπης 2020» να διατηρηθούν και να αποκατασταθούν τα οικοσυστήματα και οι υπηρεσίες τους.

β)           Το Περιβάλλον LIFE θα εστιαστεί στην ενίσχυση της εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής της ΕΕ από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα και ειδικότερα της εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας που συνδέεται με τους στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» για την αποδοτική αξιοποίηση των πόρων (όπως η οδηγία πλαίσιο για τα ύδατα ή η οδηγία πλαίσιο για τα απόβλητα).

γ)           Η διακυβέρνηση LIFE θα στηρίξει τη δημιουργία βάσεων για την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών συμμόρφωσης με τις προτεραιότητες της περιβαλλοντικής πολιτικής της ΕΕ και την επιβολή της νομοθεσίας αυτής, την ανάπτυξη πολιτικής και τη λήψη αποφάσεων με βάση τις γνώσεις (π.χ. ευρεία διάδοση των αποτελεσμάτων των σχεδίων) με έμφαση στη χρηστή διακυβέρνηση. Αυτή η πτυχή θα προωθήσει επίσης την ευαισθητοποίηση του κοινού και τη διάδοση πληροφοριών σχετικά με το περιβάλλον, δεδομένου ότι αυτά συνδέονται άρρηκτα με την επίτευξη χρηστής διακυβέρνησης και πλήρους εφαρμογής και συμμόρφωσης.

2.3. Χρηματοδότηση της βιοποικιλότητας

Η χρηματοδότηση της στρατηγικής της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2020[14] απαιτεί την ενσωμάτωση της βιοποικιλότητας σε ολόκληρο τον προϋπολογισμό της ΕΕ, τόσο εντός της ΕΕ μέσω των βασικών χρηματοδοτικών μέσων όσο και με τη χρηματοδότηση της εξωτερικής δράσης. Για να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα των δαπανών της ΕΕ είναι επίσης σημαντικό να μεγιστοποιηθούν οι συνέργειες με τη χρηματοδότηση για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, μέσω της χρηματοδότησης σχεδίων μετριασμού και προσαρμογής στο οικοσύστημα, τα οποία παρέχουν επίσης ευρύτερες υπηρεσίες στον τομέα των οικοσυστημάτων, τόσο στο εσωτερικό της ΕΕ όσο και στο εξωτερικό.

Η αποτελεσματική διαχείριση και αποκατάσταση προστατευόμενων περιοχών στο πλαίσιο του προγράμματος «Natura 2000» έχει ζωτική σημασία για την επίτευξη των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» που συνίστανται στην ανάσχεση και αντιστροφή της υποβάθμισης της βιοποικιλότητας στην ΕΕ και οι οποίοι καθορίστηκαν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το 2010. Σε επίπεδο ΕΕ, μια ενισχυμένη, ολοκληρωμένη προσέγγιση που χρησιμοποιεί τα διάφορα τομεακά ταμεία της ΕΕ και εξασφαλίζει τη συνάφειά τους με τις προτεραιότητες των πλαισίων δράσης «Natura 2000», μαζί με μια ενισχυμένη πτυχή βιοποικιλότητας του LIFE, θα αποτελέσουν ισχυρή βάση για τη νέα στρατηγική χρηματοδότησης «Natura 2000».

Σε εξωτερικό επίπεδο, η ΕΕ ανέλαβε τη δέσμευση, μαζί με άλλα συμμετέχοντα μέρη, κατά την 10η συνεδρίαση της Συνδιάσκεψης των μερών της Σύμβασης για τη βιολογική ποικιλότητα (CBD COP10) που έλαβε χώρα τον Οκτώβριο του 2010 στη Ναγκόγια, να αυξήσει σημαντικά την κινητοποίηση χρηματοδοτικών πόρων για παγκόσμια βιοποικιλότητα μέχρι το 2020. Η χρηματοδότηση από τον προϋπολογισμό της ΕΕ θα χορηγηθεί μέσω των γεωγραφικών και περιφερειακών χορηγήσεων των προγραμμάτων εξωτερικής δράσης της ΕΕ, καθώς και μέσω του θεματικού προγράμματος για τα παγκόσμια δημόσια αγαθά.

Επίσης, η Επιτροπή εξετάζει το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός μηχανισμού/ταμείου εκτός του προϋπολογισμού όπου θα συγκεντρώνονται οι συνεισφορές από τα κράτη μέλη και τον προϋπολογισμό της ΕΕ.

3. Εφαρμογή 3.1. Ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης

Η ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης θα επιτευχθεί μέσω των δομών και των μέσων που περιγράφονται αλλού στα δελτία τομεακής πολιτικής. Για να εξασφαλιστεί η επίτευξη αποτελεσμάτων, θα καθοριστούν σαφή όρια αναφοράς, κανόνες παρακολούθησης και υποβολής εκθέσεων για όλα τα σχετικά μέσα πολιτικής της ΕΕ, με τους κατάλληλους δείκτες.

Για να μεγιστοποιηθούν οι συνέργειες μεταξύ διαφόρων στόχων πολιτικής, μπορεί να προβλεφθεί μια διαδικασία παρακολούθησης για τις δαπάνες που σχετίζονται με τη βιοποικιλότητα παρόμοια με εκείνη που έχει προταθεί για δαπάνες σχετικές με το κλίμα, και παράλληλα να εξασφαλιστεί ικανοποιητική προβολή και λογοδοσία των δράσεων της ΕΕ για την αντιμετώπιση των προκλήσεων στον τομέα της βιοποικιλότητας.

Οι «δείκτες του Ρίο» που καθορίστηκαν από τον ΟΟΣΑ και χρησιμοποιούνται ήδη από την Επιτροπή για τα εξωτερικά μέσα, θα αποτελέσουν σημαντική διάσταση της παρακολούθησης των δαπανών της ΕΕ σ’αυτόν τον τομέα για την παγκόσμια βιοποικιλότητα στο πλαίσιο της Σύμβασης για τη βιολογική ποικιλότητα. Θα βοηθήσουν στο να καταδειχθούν τα κοινά οφέλη των δαπανών για το κλίμα και τη βιοποικιλότητα και να προβληθούν τα κοινά οφέλη βιοποικιλότητας που έχουν οι δαπάνες για το κλίμα στις δράσεις REDD+ (μείωση των εκπομπών που οφείλονται στην αποψίλωση και την υποβάθμιση των δασών).

3.2. Ένα ειδικό μέσο για το περιβάλλον και τη δράση για το κλίμα

Η Επιτροπή διαχειρίζεται το τρέχον πρόγραμμα LIFE + υπό άμεση κεντρική διαχείριση. Θεωρεί ότι το μελλοντικό πρόγραμμα θα πρέπει να παραμείνει υπό κεντρική διαχείριση, αλλά ότι τα διαχειριστικά καθήκοντα θα μπορούσαν να ανατεθούν, σε μεγάλο βαθμό, σε υπάρχοντα εκτελεστικό οργανισμό. Ο βαθμός, οι προϋποθέσεις και οι όροι ανάθεσης θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη την ανάγκη να διατηρήσει η Επιτροπή ισχυρούς δεσμούς πολιτικής όσον αφορά τα ολοκληρωμένα σχέδια.

4. Προτεινομενη Χορηγηση του Προϋπολογισμου για το 2014-2020

Όλα τα στοιχεία σε σταθερές τιμές 2011. Τα κεφάλαια για την ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης που συμπεριλαμβάνονται στις χορηγήσεις του προϋπολογισμού για τομεακά χρηματοδοτικά μέσα αποκλείονται.

Πρόγραμμα LIFE + (περιβάλλον) || 2,4 δισεκατ. ευρώ

Εξωτερική δράση

1. Στόχοι πολιτικής

Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ένας παγκόσμιος παράγων με βάση τον πληθυσμό και την οικονομική ισχύ της. Με 500 εκατομμύρια κατοίκους, αντιπροσωπεύει πάνω από το 25% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος του πλανήτη και το ένα πέμπτο του παγκόσμιου εμπορίου. Η Ένωση είναι επίσης ενεργός πολιτικός παράγων, με περιφερειακά (ιδίως στις γειτονικές περιοχές) και παγκόσμια συμφέροντα και αρμοδιότητες στον τομέα της ασφάλειας. Ειδικότερα, επιδεικνύει αλληλεγγύη παρέχοντας πάνω από το ήμισυ της συνολικής διεθνούς αναπτυξιακής βοήθειας και είναι ο μεγαλύτερος χορηγός ανθρωπιστικής βοήθειας του πλανήτη. Συμμετέχει ενεργά στην προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, στην προώθηση της «ατζέντας αξιοπρεπούς εργασίας», άλλων οικουμενικών αξιών και διεθνών περιβαλλοντικών και κοινωνικών συμβάσεων.

Η ΕΕ συμμετέχει επίσης όλο και περισσότερο στην πρόληψη των συγκρούσεων, στη διαχείριση των κρίσεων και στην οικοδόμηση της ειρήνης, με τις αποστολές διαχείρισης κρίσεων υπό την ηγεσία της ΕΕ, και με τα μέσα σταθεροποίησης. Η ΕΕ στηρίζει επίσης τις αποστολές του ΟΗΕ και της Αφρικανικής Ένωσης για τη διατήρηση και την αποκατάσταση της ειρήνης σε ευάλωτες ή σπαρασσόμενες από τον πόλεμο χώρες. Επιπλέον, η ΕΕ έχει δεσμευτεί να στηρίξει το πολυμερές σύστημα και τη μεταρρύθμισή του, τις πολυμερείς εμπορικές διαπραγματεύσεις της Ντόχα, τις διαπραγματεύσεις της σύμβασης-πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την αλλαγή του κλίματος (UNFCCC), τις διαπραγματεύσεις για άλλες πολυμερείς συμφωνίες, τις μεταρρυθμίσεις των ομάδων G-8 και G-20 και την ατζέντα της παγκόσμιας διακυβέρνησης.

Οι εξωτερικές πολιτικές προσφέρουν, επομένως, ένα σημαντικό πεδίο δράσης για την ΕΕ, το οποίο έχει ενισχυθεί στο νέο θεσμικό πλαίσιο της Συνθήκης της Λισαβόνας.

Η ΕΕ χρησιμοποιεί τα χρηματοδοτικά μέσα για τις εξωτερικές σχέσεις για να στηρίξει την εφαρμογή αυτών των εξωτερικών πολιτικών, ιδίως στους ακόλουθους τομείς:

1)           Προώθηση και υπεράσπιση των αξιών της ΕΕ στο εξωτερικό. Θέτοντας τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου στο επίκεντρο του προβληματισμού της, η ΕΕ καλείται να επανεξετάσει τη βοήθεια που παρέχει και να την προσανατολίσει προς τις μεταβατικές και δημοκρατικές διαδικασίες και την κοινωνία των πολιτών λόγω των πρόσφατων γεγονότων που σημειώθηκαν σε διάφορα σημεία του κόσμου.

2)           Η προβολή των πολιτικών της ΕΕ για να ενισχυθεί η αντιμετώπιση των σημαντικών παγκόσμιων προκλήσεων, όπως η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και η προστασία των παγκόσμιων δημόσιων αγαθών και πόρων, θα πρέπει να αυξηθεί περαιτέρω. Η Επιτροπή προτείνει να αναπτυχθεί μια διαδραστική ατζέντα της ΕΕ και να καλλιεργηθούν αμοιβαία συμφέροντα με τρίτες χώρες, δίδοντας ιδιαίτερη έμφαση στους στρατηγικούς εταίρους.

3)           Η αύξηση των επιπτώσεων της αναπτυξιακής συνεργασίας της ΕΕ με πρωταρχικό στόχο την εξάλειψη της φτώχειας. Η ΕΕ θα συγκεντρώσει τη βοήθεια στους τομείς στους οποίους διαθέτει ιδιαίτερη εμπειρογνωσία, κάνοντας διάκριση μεταξύ χωρών και περιφερειών εταίρων προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι οι πόροι της βοήθειας θα κατανεμηθούν σύμφωνα με τις ανάγκες, τις ικανότητες, τα συμφέροντα και τις δεσμεύσεις· θα βελτιώσει τον συντονισμό της βοήθειας και τη συνάφεια πολιτικής για την ανάπτυξη· και θα εξασφαλίσει την κατάλληλη χρηματοδότηση για την ανάπτυξη. Θα συσταθεί ένα παναφρικανικό μέσο για να στηρίξει την εφαρμογή της κοινής στρατηγικής Ευρώπης Αφρικής, με έμφαση στη σαφή προστιθέμενη αξία διαπεριφερειακών και ηπειρωτικών δραστηριοτήτων. Το τελευταίο αυτό θα είναι αρκετά ευέλικτο ώστε να διαχειρίζεται τις συνεισφορές από τα κράτη μέλη της ΕΕ, τα αφρικανικά κράτη, τους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς και τον ιδιωτικό τομέα.

4)           Επενδύοντας στη μακροπρόθεσμη ευημερία και σταθερότητα στις γειτονικές περιοχές της ΕΕ. Θα επιδιωχθεί ο στόχος δημιουργίας μιας ζώνης σταθερότητας, ευημερίας και δημοκρατίας τόσο με την προετοιμασία (δυνάμει) υποψηφίων για προσχώρηση χωρών, όσο και μέσω της ανανεωμένης πολιτικής μας γειτονίας. Η ΕΕ θα υποστηρίξει ενεργά τις δημοκρατικές αξίες και αρχές στη γειτονική περιοχή της, καθώς και την πιο ισόρροπη κατανομή των οφελών της ανάπτυξης με μεγαλύτερη πολιτική συνεργασία και βαθύτερη οικονομική ολοκλήρωση προς τον νότο και ανατολικά.

5)           Ενίσχυση της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης μετά από φυσικές ή ανθρωπογενείς καταστροφές. Εξασφαλίζοντας την τήρηση των αρχών ανθρωπιστικού δικαίου που συμφωνήθηκαν διεθνώς και βελτιώνοντας την ικανότητα σε ανθρωπιστική βοήθεια και πολιτική προστασία, ο προϋπολογισμός της ΕΕ θα ενισχύσει δράσεις για την πρόβλεψη, προετοιμασία, πρόληψη και ταχύτερη αντιμετώπιση των καταστροφών και θα δεσμευτεί με μεγαλύτερη ευελιξία για αναπτυξιακές δράσεις με σκοπό την ανασυγκρότηση μετά από κρίσεις και την αύξηση της αντοχής για το μέλλον.

6)           Βελτίωση της πρόληψης και επίλυση κρίσεων. Θα ενισχυθεί η δράση της ΕΕ για την πρόληψη και επίλυση κρίσεων, τη διατήρηση της ειρήνης και την ενίσχυση της διεθνούς ασφάλειας, καθώς και την ενίσχυση των ικανοτήτων της ΕΕ για την ετοιμότητα σε καταστάσεις κρίσεων.

Μια ανοικτή Ευρώπη που λειτουργεί σε ένα διεθνές πλαίσιο βασιζόμενο σε κανόνες, αποτελεί την καλύτερη λύση για την αξιοποίηση των οφελών που θα προκύψουν από την παγκοσμιοποίηση, τα οποία θα δώσουν ώθηση στην ανάπτυξη και την απασχόληση.

2. Μέσα

Η Επιτροπή προτείνει την ακόλουθη δομή για τα μελλοντικά μέσα της ΕΕ στον τομέα της εξωτερικής δράσης:

2.1. Αναπτυξιακή συνεργασία

Η Επιτροπή προτείνει να αναπτυχθεί το γεωγραφικό και θεματικό πεδίο του σημερινού μηχανισμού αναπτυξιακής συνεργασίας (ΜΑΣ). Προτείνει το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης (ΕΤΑ) που καλύπτει τη συνεργασία με τις χώρες ΑΚΕ (Αφρικής, Καραϊβικής και Ειρηνικού) και τις ΥΧΕ (Υπερπόντιες Χώρες και Εδάφη) να παραμείνει εκτός του προϋπολογισμού για την περίοδο του επόμενου πολυμερούς δημοσιονομικού πλαισίου.

2.2. Μέσο για τις χώρες της διεύρυνσης

Προτείνεται ένα ενιαίο ολοκληρωμένο προενταξιακό μέσο ως ο χρηματοπιστωτικός πυλώνας της στρατηγικής της διεύρυνσης, που θα περιλαμβάνει όλες τις διαστάσεις των εσωτερικών πολιτικών και των θεματικών ζητημάτων. Στόχος είναι να διασφαλιστεί ότι οι υποψήφιες χώρες και οι δυνάμει υποψήφιες χώρες είναι πλήρως προετοιμασμένες για πιθανή προσχώρηση. Θα δοθεί έμφαση στην κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη, την περιφερειακή συνεργασία, την υιοθέτηση και εφαρμογή του κεκτημένου και την προετοιμασία για τη διαχείριση των εσωτερικών πολιτικών κατά την προσχώρηση. Θα εφαρμοστεί μέσω των εθνικών προγραμμάτων πολλαπλών δικαιούχων, τα οποία έχουν συμφωνηθεί από κοινού με τους δικαιούχους και θα αντικατοπτρίζει επίσης τα διαθρωτικά ταμεία, το ταμείο συνοχής και το ευρωπαϊκό γεωργικό ταμείο αγροτικής ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ), καθώς και την εστίασή τους στην παροχή δημόσιων αγαθών. Επιπλέον, τα πολιτικά και χρηματοπιστωτικά μέσα που αφορούν την αντιμετώπιση κρίσεων (μακροοικονομική συνδρομή, μηχανισμός σταθερότητας) θα εξακολουθήσουν να διατίθενται προς χρήση στις χώρες της διεύρυνσης, όταν αυτό απαιτείται.

2.3. Ευρωπαϊκό Μέσο Γειτονίας (ΕΜΓ)

Το Ευρωπαϊκό Μέσο Γειτονίας (ΕΜΓ) θα ωφελήσει τις γειτονικές χώρες της ΕΕ στηρίζοντας τη βαθύτερη πολιτική συνεργασία, τη στενότερη οικονομική ολοκλήρωση με την ΕΕ και την αποτελεσματική και βιώσιμη μετάβαση στη δημοκρατία. Η συνεργασία με τις γειτονικές χώρες της ΕΕ θα στηριχθεί στην αρχή «περισσότερα για περισσότερα», σύμφωνα με τα συμπεράσματα της ανακοίνωσης της Επιτροπής «Νέα αντίδραση σε μια γειτονιά που αλλάζει». Το ΕΜΓ θα παρέχει το μεγαλύτερο τμήμα της χρηματοδότησης της ΕΕ στις γειτονικές χώρες και θα συμπληρωθεί με άλλα εξωτερικά μέσα, ανάλογα με τις ανάγκες[15].

2.4. Μέσο εταιρικής σχέσης

Αυτό το νέο πρόγραμμα θα παρέχει στήριξη ad hoc για τη συνεργασία με όλες τις τρίτες χώρες (μη αναπτυσσόμενες και αναπτυσσόμενες) δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στους στρατηγικούς εταίρους / τις αναδυόμενες οικονομίες. Θα χρηματοδοτήσει δραστηριότητες για να ενισχυθεί η προβολή των πολιτικών της ΕΕ στο εξωτερικό μέσω της διμερούς συνεργασίας και μέσω κοινών προσεγγίσεων απέναντι στις προκλήσεις, τις οικονομικές εταιρικές σχέσεις και την επιχειρηματική συνεργασία, τις δραστηριότητες και τα δίκτυα δημόσιας διπλωματίας, τους δεσμούς μεταξύ των λαών· τη διεξαγωγή συζητήσεων πολιτικής και κοινές δραστηριότητες με μεμονωμένες χώρες εταίρους· καθώς και την προώθηση των εμπορικών συναλλαγών και των επενδύσεων και την κανονιστική σύγκλιση με στρατηγικούς εταίρους.

2.5. Προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων παγκοσμίως

Το ενισχυμένο Ευρωπαϊκό μέσο για τη δημοκρατία και τα δικαιώματα του ανθρώπου (EIDHR) θα εστιαστεί σε δύο δραστηριότητες: πρώτον, στην ενισχυμένη στήριξη για την ανάπτυξη ακμαίων κοινωνιών των πολιτών και του ειδικού ρόλου τους ως φορέων αλλαγής και προώθησης των δικαιωμάτων του ανθρώπου και της δημοκρατίας. Τούτο θα συμπεριλάβει την ενίσχυση της ικανότητας της ΕΕ να αντιδρά αμέσως σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης όπου θίγονται τα ανθρώπινα δικαιώματα, καθώς και μεγαλύτερη στήριξη των μηχανισμών και της παρακολούθησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε διεθνές και περιφερειακό επίπεδο. Δεύτερον, αποστολές παρακολούθησης των εκλογών και βελτίωση των εκλογικών διαδικασιών.

2.6. Αλληλεγγύη και βοήθεια σε πληθυσμούς που πλήττονται από φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές

Η ανθρωπιστική βοήθεια και η πολιτική προστασία θα ενισχυθούν σύμφωνα με μια προσέγγιση που στηρίζεται στις ανάγκες και τις αρχές.

– Το μέσο ανθρωπιστικής βοήθειας θα αντιδρά στις φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές, βάσει των διεθνών αρχών του ανθρωπιστικού δικαίου, και μέσω της χρήσης ειδικευμένων οργανώσεων.

– Ο μηχανισμός πολιτικής προστασίας θα αντιδρά στις φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές σε τρίτες χώρες μέσω του συντονισμού με υπηρεσίες πολιτικής προστασίας των κρατών μελών της ΕΕ.

2.7. Πρόληψη και διαχείριση κρίσεων

Η εργασία της ΕΕ σ’αυτόν τον τομέα έχει πολλές πτυχές:

· Αντίδραση στις κρίσεις μέσω του Μέσου Σταθερότητας (ΜΣ), συμπεριλαμβανομένων των φυσικών καταστροφών, δίνοντας έμφαση στην πρόληψη των συγκρούσεων, την οικοδόμηση της ειρήνης και τη συγκρότηση κράτους. Με την μακροπρόθεσμη ικανότητά του θα αντιμετωπίζει παγκόσμιες και διαπεριφερειακές απειλές, όπως τη διάδοση των όπλων μαζικής καταστροφής, την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος, την πρόληψη της παράνομης διακίνησης, κλπ.

· Αντιμετώπιση των βραχυπρόθεσμων χρηματοπιστωτικών αναγκών χωρών που εφαρμόζουν προγράμματα σταθερότητας και προσαρμογής μέσω της μακροοικονομικής συνδρομής.

· Προώθηση της πυρηνικής ασφάλειας για τη στήριξη των διεθνών κανονισμών με το μέσο για τη συνεργασία στον τομέα της πυρηνικής ασφάλειας (INSC). Στόχος θα είναι η ενίσχυση της πυρηνικής ασφάλειας υψηλού επιπέδου, η προστασία από τις ακτινοβολίες και η εφαρμογή αποτελεσματικών και ουσιαστικών μέτρων διασφάλισης των πυρηνικών υλικών σε τρίτες χώρες.

· Επιπλέον, ο προϋπολογισμός της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας θα στηρίξει δράσεις χωρίς στρατιωτικές και αμυντικές επιπτώσεις.

3. Εφαρμογή

Η εφαρμογή των νέων προγραμμάτων θα απλουστευθεί περαιτέρω, ειδικότερα για να συμπεριλάβει την αποτελεσματικότητα της βοήθειας. Τα νέα μέσα θα παγιώσουν, κατά περίπτωση, τη συνυπευθυνότητα κατά τη χορήγηση και την εκταμίευση πόρων. Θα επιδιωχθούν μεγαλύτερες συνέργειες κατά τη χρήση της εξωτερικής χρηματοδότησης για τους πολλαπλούς στόχους πολιτικής της ΕΕ, π.χ. για την τήρηση των δεσμεύσεων της ΕΕ υπέρ της μείωσης της φτώχειας και τη χρηματοδότηση της καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής.

Θα προταθεί επίσης η αύξηση της ευελιξίας στις εξωτερικές δράσεις. Θα ενισχυθούν οι μηχανισμοί του προϋπολογισμού εκτός του δημοσιονομικού πλαισίου για την αντιμετώπιση μεγάλων απρόβλεπτων συμβάντων (αποθεματικό για τις ενισχύσεις επείγουσας ανάγκης, μέσο ευελιξίας).

Η απλούστευση θα εξασφαλιστεί με τον σαφή διαχωρισμό και τη μείωση των αλληλεπικαλύψεων μεταξύ των μέσων, ούτως ώστε να προσδιορίζονται μεμονωμένα με σαφώς καθορισμένους στόχους πολιτικής. Θα προταθεί επίσης η απλούστευση των κανόνων και διαδικασιών για την παροχή της βοήθειας της ΕΕ, προκειμένου ιδίως να προβλέπεται η διεξαγωγή κοινών δράσεων με τα κράτη μέλη.

Προτείνεται η μεγαλύτερη χρήση καινοτόμων χρηματοδοτικών μέσων στο πλαίσιο όλων των μηχανισμών (ειδικότερα με τις περιφερειακές επενδυτικές διευκολύνσεις) που θα επιτρέψουν σε μεγαλύτερο μερίδιο επιχορηγήσεων να συνδυάζονται με δάνεια, ούτως ώστε να κινητοποιείται επιπρόσθετη χρηματοδότηση για την κάλυψη των επενδυτικών αναγκών των χωρών εταίρων.

Θεωρείται ότι πρέπει να βελτιωθεί ο δημοκρατικός έλεγχος της εξωτερικής βοήθειας. Τούτο μπορεί να επιτευχθεί με τη χρήση πράξεων κατ’εξουσιοδότηση (βάσει του άρθρου 290 της Συνθήκης) για ορισμένες πτυχές του προγραμματισμού, όχι μόνο θέτοντας τα δύο συνυπεύθυνα νομοθετικά όργανα σε ισότιμη βάση, αλλά και εξασφαλίζοντας μεγαλύτερη ευελιξία κατά τον προγραμματισμό. Για το ΕΤΑ, προτείνεται να εναρμονιστεί ο έλεγχος με τον ΜΑΣ, ενώ παράλληλα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαιτερότητες αυτού του μέσου.

4. Προτεινομενη Χορηγηση του Προϋπολογισμου για το 2014-2020

Όλα τα στοιχεία σε σταθερές τιμές 2011.

Συνολικός προτεινόμενος προϋπολογισμός 2014-2020 από τον οποίο: || 70 δισεκατ. ευρώ

· Μηχανισμός αναπτυξιακής συνεργασίας || 20,6 δισεκατ. ευρώ

· Μηχανισμός προενταξιακής βοήθειας || 12,5 δισεκατ. ευρώ

· Ευρωπαϊκό Μέσο Γειτονίας || 16,1 δισεκατ. ευρώ

· Μέσο εταιρικής σχέσης || 1 δισεκατ. ευρώ

· Μηχανισμός σταθερότητας || 2,5 δισεκατ. ευρώ

· Ευρωπαϊκό μέσο για τη δημοκρατία και τα δικαιώματα του ανθρώπου || 1,4 δισεκατ. ευρώ

· Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφαλείας || 2,5 δισεκατ. ευρώ

· Μέσο ανθρωπιστικής βοήθειας || 6,4 δισεκατ. ευρώ

· Πολιτική προστασία και ικανότητα αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης || 0,2 δισεκατ. ευρώ

· Ευρωπαϊκό Σώμα Εθελοντών Ανθρωπιστικής Βοήθειας || 0,2 δισεκατ. ευρώ

· Μέσο για τη συνεργασία στον τομέα της πυρηνικής ασφάλειας || 0,56 δισεκατ. ευρώ

· Μακροοικονομική χρηματοδοτική συνδρομή || 0,6 δισεκατ. ευρώ

· Ταμείο εγγυήσεων για εξωτερικές δράσεις || 1,26 δισεκατ. ευρώ

Αποθεματικό επείγουσας βοήθειας || 2,45 δισεκατ. ευρώ

Συνολικός προτεινόμενος προϋπολογισμός στο πλαίσιο του 11ου ΕΤΑ || 30,3 δισεκατ. ευρώ

Καταπολέμηση της απάτης

1. Στόχοι πολιτικής

Στόχος της πολιτικής για την καταπολέμηση της απάτης της ΕΕ είναι να προστατευθούν τα οικονομικά συμφέροντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την πρόληψη, την αποτροπή, την έρευνα και την εξασφάλιση της ποινικής δίωξης της απάτης σε βάρος του προϋπολογισμού της ΕΕ. Η πολιτική εφαρμόζεται από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) η οποία υπάγεται στην Επιτροπή, αλλά η οποία διεξάγει τις έρευνες με πλήρη ανεξαρτησία.

Ως υπηρεσία της Επιτροπής, η OLAF διαχειρίζεται τα προγράμματα που περιγράφονται κατωτέρω προς στήριξη πολιτικών της ΕΕ στον τομέα καταπολέμησης της απάτης. Μια ειδική πτυχή της δράσης αυτής είναι η υπεράσπιση του ευρώ έναντι της παραχάραξης χαρτονομισμάτων και κερμάτων, το οποίο αποτελεί κεντρικό στοιχείο για τη λειτουργία του ενιαίου νομίσματος.

2. Μέσα

Τρία προγράμματα προορίζονται να συντονίζουν τη δράση των κρατών μελών κατά την καταπολέμηση της απάτης σε βάρος του προϋπολογισμού, σύμφωνα με τις διατάξεις περί στενής και τακτικής συνεργασίας του άρθρου 325 της ΣΛΕΕ.

· Το πρόγραμμα Hercule II προωθεί τις δράσεις καταπολέμησης της απάτης ενισχύοντας τη διακρατική και πολυτομεακή συνεργασία, την κατάρτιση, τις νομικές μελέτες ειδικών, την παροχή άλλων υπηρεσιών ειδικών για την καταπολέμηση της απάτης στις αρχές των κρατών μελών που έχουν αρμοδιότητα σ’αυτόν τον τομέα (αστυνομία, τελωνεία, εισαγγελείς, κλπ), τη δημιουργία επαγγελματικών δικτύων, περιλαμβανομένων των χωρών που προσχωρούν και των υποψηφίων χωρών, καθώς και τη χρηματοδότηση τεχνικού εξοπλισμού για τα κράτη μέλη. Το πρόγραμμα Hercule παίζει ιδιαίτερο ρόλο στην καταπολέμηση της απάτης στον τομέα του λαθρεμπορίου τσιγάρων.

· Το σύστημα πληροφοριών κατά της απάτης (AFIS) παρέχει μια ασφαλή υποδομή για την ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με την απάτη μεταξύ κρατών μελών και μεταξύ κρατών μελών και Επιτροπής. Η υποδομή αυτή επιτρέπει επίσης κοινές τελωνειακές πράξεις όπου συμμετέχουν κράτη μέλη και τρίτες χώρες και που συντονίζουν τους πόρους διαφόρων υπηρεσιών έναντι στόχων υψηλού κινδύνου που προκαλούν ανησυχία.

· Το πρόγραμμα Pericles που είναι αφιερωμένο στην προστασία του ευρώ από την παραχάραξη, προβλέπει προγράμματα ανταλλαγής προσωπικού, βοήθειας και κατάρτισης. Η καταπολέμηση της παραχάραξης του ευρώ ήταν επιτυχής λόγω συναφούς σειράς μέτρων, με έμφαση στη στενή συνεργασία μεταξύ όλων των φορέων που ενέχονται σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς και στην κατάρτιση και την ευαισθητοποίηση.

Εκτός του ειδικού προγράμματος δαπανών για την καταπολέμηση της απάτης, πρέπει να επιτευχθεί μεγαλύτερη συνοχή των διατάξεων καταπολέμησης της απάτης σε όλο το φάσμα των προγραμμάτων δαπανών η οποία θα συμβάλει στην αποτελεσματική εκπλήρωση της δέσμευσης που ανέλαβε η Ένωση όσον αφορά την καταπολέμηση της απάτης. Ως εκ τούτου διατάξεις για την καταπολέμηση της απάτης θα συμπεριλαμβάνονται σε κάθε νομική βάση των προγραμμάτων νέας γενεάς 2014-2020.

3. Εφαρμογή

Οι αξιολογήσεις των προηγούμενων προγραμμάτων Hercule έδειξαν ότι υπήρξαν πολλές βελτιώσεις στο επίπεδο του τεχνικού εξοπλισμού που χρησιμοποίησαν τα κράτη μέλη, διευκόλυνση των διασυνοριακών ενεργειών, και ποιότητα των αποδεικτικών στοιχείων. Ενισχύθηκαν οι επαφές μεταξύ ειδικών υπαλλήλων επιβολής του νόμου. Οι νομικές μελέτες για ειδικά ζητήματα που αφορούν διασυνοριακές πράξεις και δράσεις καταπολέμησης της απάτης ενίσχυσαν τη βάση συνεργασίας.

Η χρήση του συστήματος AFIS στα κράτη μέλη αυξήθηκε σημαντικά μετά την εισαγωγή νέας τεχνολογίας το 2010. Προβλέπονται περαιτέρω βελτιώσεις, ειδικότερα η διευκόλυνση της ανάλυσης του κινδύνου. Η ικανότητα διεξαγωγής από κοινού τελωνειακών πράξεων θα αυξηθεί.

Το πρόγραμμα Pericles συνέβαλε στο να μειωθεί σε σχετικά χαμηλό επίπεδο η παραχάραξη χαρτονομισμάτων και κερμάτων του ευρώ, καθώς και στην επιτυχή διεξαγωγή δράσεων που σταματούν τις παραχαράξεις πριν ακόμη εισέλθουν στην κυκλοφορία. Με περίπου 110 πράξεις και σχεδόν 6.000 καταρτισμένους υπαλλήλους, το πρόγραμμα Pericles αποτελεί σημαντικό τμήμα μιας σειράς μέτρων που προστατεύουν το ευρώ από την παραχάραξη.

Αυτά τα προγράμματα εφαρμόζονται μέσω επιχορηγήσεων και δημοσίων συμβάσεων.

Η πρόταση για τα τρία προγράμματα είναι να βελτιωθεί η σημερινή προσέγγιση με γνώμονα την κτηθείσα πείρα, σύμφωνα με τη στρατηγική της Επιτροπής για την καταπολέμηση της απάτης, και παράλληλα να διατηρηθούν κατάλληλα επίπεδα δαπανών.

4. Προτεινομενη Χορηγηση του Προϋπολογισμου για το 2014-2020

Όλα τα στοιχεία σε σταθερές τιμές 2011.

Συνολικός προτεινόμενος προϋπολογισμός 2014-2020 για τα προγράμματα HERCULE, PERICLES και AFIS || 150 εκατ. ευρώ

Υγεία και Καταναλωτές

1. Στόχοι Πολιτικής

Η πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την υγεία και τους καταναλωτές εστιάζεται σε ζητήματα που έχουν καίρια σημασία για όλους τους ευρωπαίους πολίτες, δηλαδή την υγεία και την ασφάλειά τους καθώς και την ύπαρξη ευρείας ποικιλίας τροφίμων και καταναλωτικών προϊόντων σε μια αποτελεσματική και ασφαλή εσωτερική αγορά. Οι πολιτικές της ΕΕ σ’ αυτόν τον τομέα έχουν σχεδιασθεί με στόχο την ενίσχυση της θέσης των ευρωπαίων καταναλωτών, την προστασία και βελτίωση της υγείας των ευρωπαίων πολιτών, την εξασφάλιση ασφαλών και θρεπτικών τροφίμων και την προστασία της υγείας των φυτών καθώς και της ορθής μεταχείρισης και υγείας των ζώων.

Η Επιτροπή έχει ιδιαίτερη ευθύνη να βοηθήσει την προστασία και βελτίωση της κατάστασης της υγείας και των συνθηκών διαβίωσης των ζώων στην Κοινότητα, ιδίως των ζώων παραγωγής τροφίμων, διευκολύνοντας παράλληλα το ενδοκοινοτικό εμπόριο και τις εισαγωγές ζώων και ζωικών προϊόντων σύμφωνα με τα κατάλληλα πρότυπα υγείας και τις διεθνείς υποχρεώσεις. Παρομοίως, η ΕΕ εποπτεύει την εμπορία και τη χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων και θεσπίζει πρότυπα για την παρακολούθηση και τον έλεγχο των καταλοίπων φυτοφαρμάκων. Εφαρμόζει προληπτικά μέτρα για να προστατευθεί από την εισαγωγή και διάδοση οργανισμών που είναι επιβλαβείς για τα φυτά ή τα φυτικά προϊόντα εντός της ΕΕ. Επίσης, διασφαλίζει συνθήκες ποιότητας για την πώληση σπόρων προς σπορά και πολλαπλασιαστικού υλικού στο εσωτερικό της ΕΕ. Το καθήκον αυτό επιτελείται κατά τρόπο περισσότερο αποτελεσματικό και οικονομικό μέσω του προϋπολογισμού της ΕΕ από ότι μέσω 27 διαφορετικών εθνικών προϋπολογισμών.

Η προώθηση της καλής υγείας αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» για μια έξυπνη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη. Η διατήρηση υγιών και ενεργών ανθρώπων για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα έχει θετικό αντίκτυπο στην παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα. Η καινοτομία στην υγειονομική περίθαλψη βοηθά στην αντιμετώπιση της πρόκλησης της βιωσιμότητας του τομέα στο πλαίσιο των δημογραφικών αλλαγών.

Παρομοίως, η πολιτική για τους καταναλωτές συμβάλλει σημαντικά στην αποτελεσματικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας, επιτρέποντας στους πολίτες να διαδραματίσουν πλήρη ρόλο στην ενιαία αγορά και ενισχύοντας την ικανότητα και την εμπιστοσύνη τους στις διασυνοριακές αγορές αγαθών και υπηρεσιών, ιδίως με ηλεκτρονική μορφή. Δεδομένου ότι οι δαπάνες των καταναλωτών αποτελούν το 56% του ΑΕΠ της ΕΕ, μια αποτελεσματική πολιτική για τους καταναλωτές μπορεί να συμβάλλει ενεργά στους στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020».

Τα προγράμματα που χρηματοδοτούνται ως μέρος της πολιτικής της ΕΕ για την υγεία και τους καταναλωτές συμβάλλουν στην ευημερία των ευρωπαίων πολιτών. Η προστιθέμενη αξία των προγραμμάτων της ΕΕ για την υγεία και τους καταναλωτές έγκειται στην ικανότητά τους να αντιμετωπίζουν ζητήματα που τα κράτη μέλη δεν μπορούν να χειριστούν τόσο αποτελεσματικά όταν ενεργούν μόνα τους. Για παράδειγμα, οι δραστηριότητες για την προώθηση των διασυνοριακών αγορών ή για την αντίδραση σε μείζονες προκλήσεις, ασθένειες ή πανδημίες που επηρεάζουν περισσότερα κράτη μέλη απαιτούν συντονισμένη και συνεπή απάντηση. Παρομοίως, οι ασθένειες των ζώων και των φυτών δεν σταματούν στα εθνικά σύνορα. Η εξασφάλιση ομοιόμορφου και υψηλού επιπέδου υγείας των ζώων και ασφάλειας των τροφίμων σε ολόκληρη την ΕΕ καθιστά δυνατή την ελεύθερη κυκλοφορία των ζώντων ζώων και ζωικών προϊόντων, που έχει μεγάλη σημασία για τη λειτουργία της ενιαίας αγοράς, ωφελεί τους καταναλωτές μέσω της μεγαλύτερης επιλογής και του αυξημένου ανταγωνισμού και επιτρέπει στους παραγωγούς τροφίμων της ΕΕ να απολαμβάνουν οικονομίες κλίμακας.

2. Μέσα

Η Επιτροπή προτείνει τα ακόλουθα προγράμματα για να στηρίξει την άσκηση της πολιτικής της ΕΕ για την υγεία και των καταναλωτές.

2.1. Υγεία 2.1.1. Πρόγραμμα «Υγεία για την Ανάπτυξη»

Το νέο πρόγραμμα «Υγεία για την Ανάπτυξη» θα κατευθύνεται προς δράσεις με σαφή προστιθέμενη αξία της ΕΕ, σύμφωνα με τους στόχους της «Ευρώπης 2020» και τις νέες νομικές υποχρεώσεις. Ο κύριος στόχος έγκειται στη συνεργασία με τα κράτη μέλη για την προστασία των πολιτών από διασυνοριακές απειλές στην υγεία, για την αύξηση της βιωσιμότητας των υπηρεσιών υγείας και τη βελτίωση της υγείας του πληθυσμού με παράλληλη ενθάρρυνση της καινοτομίας στην υγεία. Για παράδειγμα, το πρόγραμμα θα στηρίξει την πολιτική για την υγεία με την ανάπτυξη βέλτιστων πρακτικών και κατευθυντήριων γραμμών για τη διάγνωση και τη θεραπεία σπάνιων νοσημάτων, με την ενίσχυση των ευρωπαϊκών δικτύων αναφοράς για τις ασθένειες, την ανάπτυξη βέλτιστων πρακτικών και κατευθυντήριων γραμμών για τον προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου και την ανάπτυξη κοινής προσέγγισης της ΕΕ στις αξιολογήσεις της τεχνολογίας υγείας και στην ηλεκτρονική υγεία. Οι δράσεις για την έρευνα και την καινοτομία στον τομέα της υγείας θα στηρίζονται από το κοινό στρατηγικό πλαίσιο για την έρευνα και την καινοτομία.

2.1.2. «Υγεία των ζώων και των φυτών και ασφάλεια των τροφίμων»

Το πρόγραμμα «Υγεία των ζώων και των φυτών και ασφάλεια των τροφίμων» εστιάζεται στην εξάλειψη των ασθενειών των ζώων, στο κτηνιατρικό ταμείο για επείγοντα περιστατικά και σε σχετικές δράσεις, όπως η χρηματοδότηση των εργαστηρίων αναφοράς της ΕΕ, τα προγράμματα κατάρτισης και οι τράπεζες εμβολίων. Το μελλοντικό πρόγραμμα θα συνεχίσει αυτές τις δραστηριότητες με μεγαλύτερη έμφαση στα αποτελέσματα. Επίσης, το πρόγραμμα θα χρηματοδοτήσει πρόσθετη και απαιτούμενη δράση για να αντιμετωπίσει τους επιβλαβείς οργανισμούς και τις ασθένειες σχετικά με την υγεία των φυτών που εμφανίζονται με συνεχώς αυξανόμενη συχνότητα σ’ ολόκληρη την ΕΕ.

2.2. Καταναλωτές

Πρόγραμμα «Καταναλωτές»

Το πρόγραμμα «Καταναλωτές» θα προωθήσει την ενίσχυση της θέσης των καταναλωτών ως βασικό μέσο για την επίτευξη προστασίας υψηλού επιπέδου σ’ ολόκληρη την ενιαία αγορά. Το πρόγραμμα θα εστιάζεται στη βελτίωση της ροής πληροφοριών προς τους καταναλωτές και την εκπροσώπηση των συμφερόντων των καταναλωτών. Θα στηρίζει την αποτελεσματική εφαρμογή των κανόνων για την προστασία των καταναλωτών, με τη συνεργασία μεταξύ των αρχών και των οργανώσεων που είναι αρμόδιες για την εκτέλεσή τους, την ενημέρωση, την εκπαίδευση και την επίλυση διαφορών. Το νέο πρόγραμμα θα βασίζεται στα θετικά αποτελέσματα του τρέχοντος προγράμματος με μερική εκ νέου εστίαση για την αντιμετώπιση σημαντικών νέων προτεραιοτήτων. Ειδικότερα, η Επιτροπή προτείνει την αύξηση των πόρων που προορίζονται για την εναλλακτική επίλυση διαφορών και την οικοδόμηση ικανοτήτων όσον αφορά την παροχή συμβουλών στους καταναλωτές στο πλαίσιο διασυνοριακών αγορών.

3. Εφαρμογή

Ο προϋπολογισμός για την υγεία και τους καταναλωτές εκτελείται μέσω άμεσης και έμμεσης κεντρικής διαχείρισης. Το μεγαλύτερο τμήμα του προϋπολογισμού για τα τρόφιμα και τις ζωοτροφές εκτελείται μέσω άμεσης κεντρικής διαχείρισης, ιδίως μέσω επιδοτήσεων που καταβάλλονται στις αρχές των κρατών μελών.

Το 2004, η Επιτροπή ίδρυσε τον Εκτελεστικό Οργανισμό για την Υγεία και τους Καταναλωτές για να διαχειρίζεται το πρόγραμμα δημόσιας υγείας. Η εντολή του Οργανισμού διευρύνθηκε το 2008 για να καλύψει την εφαρμογή του προγράμματος για τους καταναλωτές και των μέτρων κατάρτισης για την ασφάλεια των τροφίμων που χρηματοδοτήθηκαν στο πλαίσιο του προϋπολογισμού για τα τρόφιμα και τις ζωοτροφές. Ορισμένοι άλλοι ρυθμιστικοί οργανισμοί δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτό: το Κοινοτικό Γραφείο Φυτικών Ποικιλιών (CPVO), το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC), η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA). Το CPVO είναι πλήρως αυτοχρηματοδοτούμενο μέσω τελών. Το ECDC και η EFSA χρηματοδοτούνται με ετήσια επιδότηση από τον προϋπολογισμό, ενώ ο EMA λαμβάνει επιδότηση από τον προϋπολογισμό μαζί με τέλη από τον ιδιωτικό τομέα. Αυτοί οι φορείς θα χρησιμοποιηθούν για την εκτέλεση των νέων προγραμμάτων στους τομείς της εμπειρογνωμοσύνης τους.

4. Προτεινόμενη χορήγηση του Προϋπολογισμού για το 2014-2020

Όλα τα στοιχεία σε σταθερές τιμές 2011

Συνολικός προτεινόμενος προϋπολογισμός 2014-2020 από τον οποίο || 2,75 δισεκατ. ευρώ

· Ασφάλεια των τροφίμων || 2,2 δισεκατ. ευρώ

· Πρόγραμμα «Υγεία για την ανάπτυξη» || 396 εκατ. ευρώ

· Πρόγραμμα «Καταναλωτές» || 175 εκατ. ευρώ

Εσωτερικές Υποθέσεις

1. Στόχοι Πολιτικής

Σκοπός της πολιτικής εσωτερικών υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι η δημιουργία χώρου χωρίς εσωτερικά σύνορα όπου οι άνθρωποι μπορούν να εισέρχονται, να μετακινούνται, να ζουν και να εργάζονται ελεύθερα, πεπεισμένοι ότι τα δικαιώματά τους γίνονται πλήρως σεβαστά και ότι η ασφάλειά τους είναι κατοχυρωμένη.

Η ΕΕ διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην αντιμετώπιση των απειλών του σοβαρού και οργανωμένου εγκλήματος, του εγκλήματος στον κυβερνοχώρο και της τρομοκρατίας, στην εξασφάλιση της αποτελεσματικής διαχείρισης των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ και στην ταχεία αντίδραση σε αναδυόμενες κρίσεις που οφείλονται στον άνθρωπο ή σε φυσικές καταστροφές. Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, όπου οι απειλές αυξάνονται και έχουν όλο και περισσότερο διεθνική διάσταση απαιτείται μια συνεπή και ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή απάντηση για να εξασφαλιστεί ότι οι αρχές επιβολής του νόμου μπορούν να εργασθούν αποτελεσματικά σε διαφορετικές χώρες και δικαιοδοσίες.

Η συνεργασία και η αλληλεγγύη στο επίπεδο της ΕΕ επέτρεψαν να σημειωθεί ήδη σημαντική πρόοδος στην οικοδόμηση περισσότερο ανοικτής και ασφαλούς Ευρώπης. Η ΕΕ θα συνεχίσει να αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις, ιδίως στο πλαίσιο της γήρανσης του πληθυσμού και της μείωσης του εργατικού δυναμικού. Μια πολιτική νόμιμης μετανάστευσης και ένταξης που να προσανατολίζεται στο μέλλον έχει ουσιώδη σημασία για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της κοινωνικής συνοχής της ΕΕ, τον εμπλουτισμό των κοινωνιών μας και τη δημιουργία ευκαιριών για όλους. Πρέπει να αντιμετωπίσουμε την παράνομη μετανάστευση και να καταπολεμήσουν την εμπορία ανθρώπων και τις άλλες μορφές σύγχρονης δουλείας. Ταυτόχρονα, η ΕΕ πρέπει να συνεχίσει να επιδεικνύει αλληλεγγύη σε αυτούς που χρήζουν διεθνούς προστασίας. Η ολοκλήρωση ενός περισσότερου ασφαλούς και αποτελεσματικού κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου που να αντικατοπτρίζει τις αξίες μας εξακολουθεί να αποτελεί προτεραιότητα.

Η στήριξη από τον προϋπολογισμό της ΕΕ μπορεί να προσφέρει πραγματική προστιθέμενη αξία σ’ αυτόν τον τομέα. Η χρηματοδότηση από την ΕΕ αποτελεί απτή απόδειξη της αλληλεγγύης και του επιμερισμού του ευθυνών που απαιτούνται για την αντιμετώπιση των κοινών μας προκλήσεων. Για παράδειγμα, ο έλεγχος των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ συνιστά βασική προϋπόθεση για την ελεύθερη κυκλοφορία και διενεργείται από ορισμένα κράτη μέλη προς το συμφέρον και εξ ονόματος ολόκληρης της ΕΕ. Επιπλέον, στην περίπτωση που ένα κράτος μέλος βρίσκεται αντιμέτωπο με εξαιρετικές πιέσεις στα σύνορά του, η ΕΕ θα πρέπει να είναι σε θέση να παράσχει κατάλληλη στήριξη. Παρομοίως, εκείνα τα κράτη μέλη που, λόγω της γεωγραφικής τους θέσης, βαρύνονται με δυσανάλογες δαπάνες λόγω των μεταναστευτικών ροών θα πρέπει να λαμβάνουν δέουσα δημοσιονομική στήριξη από τον προϋπολογισμό της ΕΕ.

Η χρηματοδότηση της ΕΕ μπορεί επίσης να βοηθήσει στην προώθηση της αποτελεσματικότητας μέσω της συγκέντρωσης πόρων και της ενίσχυσης της διεθνικής έμπρακτης συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών, καθώς και μεταξύ των κρατών μελών και τρίτων χωρών. Αυτό ισχύει ιδίως στον τομέα της εσωτερικής ασφάλειας, όπου η δημοσιονομική στήριξη για κοινές επιχειρήσεις, όπως οι κοινές ομάδες έρευνας, ενισχύει τη συνεργασία μεταξύ της αστυνομίας, των τελωνειακών αρχών, των συνοριοφυλάκων και των δικαστικών αρχών.

Πέρα από τη στήριξη στις εσωτερικές πτυχές των πολιτικών για τις εσωτερικές υποθέσεις, θα πρέπει επίσης να διατίθεται επαρκής χρηματοδότηση της ΕΕ για την ενίσχυση της εξωτερικής διάστασης της πολιτικής εσωτερικών υποθέσεων σε πλήρη συνοχή με την εξωτερική δράση της ΕΕ· για παράδειγμα, με την παροχή στήριξης για την εφαρμογή συμφωνιών επανεισδοχής και εταιρικών σχέσεων κινητικότητας, με τη συνδρομή προς τρίτες χώρες προκειμένου αυτές να αναπτύξουν τις ικανότητες επιτήρησης των συνόρων τους ή με την παροχή χρηματοδότησης για την καταπολέμηση των διεθνών εγκληματικών δικτύων, της εμπορίας ανθρώπων και του λαθρεμπορίου όπλων και ναρκωτικών.

2. Μέσα

Η Επιτροπή προτείνει την απλούστευση της δομής της χρηματοδότησης της ΕΕ σ’ αυτόν τον τομέα με τη μείωση του αριθμού των δημοσιονομικών προγραμμάτων σε δύο:

– Το Ταμείο Μετανάστευσης και Ασύλου θα στηρίζει δράσεις που αφορούν το άσυλο και τη μετανάστευση, την ένταξη υπηκόων τρίτων χωρών και την επιστροφή.

– Το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας θα παράσχει δημοσιονομική συνδρομή για πρωτοβουλίες στους τομείς των εξωτερικών συνόρων και της εσωτερικής ασφάλειας.

Και στα δύο Ταμεία θα πρέπει να προβλέπεται σημαντική εξωτερική διάσταση για να εξασφαλίζεται ότι η ΕΕ θα έχει τα μέσα προκειμένου, αφενός, να επιδιώκει τις προτεραιότητες της πολιτικής εσωτερικών υποθέσεων όσον αφορά τις σχέσεις με τρίτες χώρες και, αφετέρου, να προασπίζει τα συμφέροντα της ΕΕ. Η δημοσιονομική στήριξη θα διατίθεται για να εξασφαλιστεί η εδαφική συνέχεια της χρηματοδότησης, που ξεκινά από την ΕΕ και συνεχίζει στις τρίτες χώρες. Αυτό θα αφορούσε, ιδίως, την επανεγκατάσταση των προσφύγων, τις συμφωνίες επανεισδοχής, τα περιφερειακά προγράμματα προστασίας, την καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης, την ενίσχυση της διαχείρισης των συνόρων και τη συνεργασία των αστυνομικών αρχών π.χ. με τις γειτονικές χώρες.

Τα μέσα θα προβλέπουν επίσης ταχεία αντίδραση σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, δεδομένου ότι τα Ταμεία θα έχουν σχεδιασθεί με τρόπο ώστε η ΕΕ να μπορεί να αντιδρά δεόντως σε καταστάσεις που εξελίσσονται ραγδαία.

3. Εφαρμογή

Η μείωση του αριθμού των προγραμμάτων και των αντίστοιχων κανόνων εφαρμογής τους θα απλουστεύσει τις διαδικασίες και θα επιτρέψει την καλύτερη κατανόηση των κανόνων από όλους τους ενδιαφερόμενους.

Η μετάβαση από την άμεση διαχείριση στην επιμερισμένη διαχείριση, όπου είναι δυνατό, θα εξαλείψει τα περιττά γραφειοκρατικά βάρη. Η άμεση διαχείριση θα διατηρείται για συγκεκριμένα διεθνικά ή ιδιαιτέρως καινοτόμα σχέδια και για τη στήριξη των μη κρατικών φορέων, καθώς και για την προώθηση εκδηλώσεων και μελετών. Επίσης, θα διατηρείται για τον ευέλικτο μηχανισμό αντίδρασης σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης και την εξωτερική διάσταση.

Για τα κονδύλια υπό επιμερισμένη διαχείριση, προτείνεται η μετάβαση από τα ετήσια προγράμματα σε ένα σύστημα πολυετούς προγραμματισμού που να προσανατολίζεται στα αποτελέσματα. Αυτό θα συμβάλλει στην καλύτερη εστίαση σε στόχους και αποτελέσματα, στη μείωση του φόρτου εργασίας για όλους τους ενδιαφερόμενους και στη σύντμηση του χρόνου που απαιτείται για την έγκριση των εθνικών προγραμμάτων, επιταχύνοντας συνεπώς την αποδέσμευση κονδυλίων.

Ορισμένοι οργανισμοί στηρίζουν το έργο της ΕΕ σ’ αυτόν τον τομέα, συμπεριλαμβανομένων της Ευρωπόλ, του Frontex, της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Άσυλο, της Ευρωπαϊκής Αστυνομικής Ακαδημίας, του Ευρωπαϊκού Κέντρου Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας και του Οργανισμού ΤΠ. Η βελτίωση της συνέργειας και της συνοχής μεταξύ των δραστηριοτήτων της Επιτροπής και των οργανισμών της είναι δυνατή και αναγκαία για να εξασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα των οργανισμών αυτών όσον αφορά τη στήριξη της έμπρακτης συνεργασίας μεταξύ των κρατών.

Τα συστήματα ΤΠ μεγάλης κλίμακας (όπως το SIS II και το VIS) αντιπροσωπεύουν σημαντικό τμήμα του προϋπολογισμού σ’ αυτόν τον τομέα. Προσδίδουν υψηλή προστιθέμενη αξία της ΕΕ. Επί του παρόντος, η διαχείριση των συστημάτων ασκείται από την Επιτροπή, αλλά σταδιακά η διαχείρισή τους θα μεταφερθεί στο μελλοντικό Οργανισμό ΤΠ, που θα αρχίσει να λειτουργεί το 2012. Ο Οργανισμός ΤΠ θα είναι επίσης υπεύθυνος για την ανάπτυξη και διαχείριση μελλοντικών συστημάτων ΤΠ σ’ αυτόν τον τομέα.

4. Προτεινόμενη Χορήγηση του Προϋπολογισμού για το 2014-2020

Όλα τα στοιχεία σε σταθερές τιμές 2011

Συνολικός προτεινόμενος προϋπολογισμός 2014-2020 από τον οποίο || 8,23 δισεκατ. ευρώ

· Ταμείο Μετανάστευσης και Ασύλου || 3,4 δισεκατ. ευρώ

· Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας || 4,1 δισεκατ. ευρώ

· Συστήματα ΤΠ || 730 εκατ. ευρώ

Υποδομή – Διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη»

1. Στόχοι πολιτικής

Το οικονομικό μέλλον της Ευρώπης απαιτεί ευφυή, βιώσιμα και πλήρως διασυνδεδεμένα δίκτυα μεταφορών, δίκτυα ενέργειας και ψηφιακά δίκτυα. Αυτά αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για την ολοκλήρωση της ευρωπαϊκής ενιαίας αγοράς. Θα συντείνουν επίσης στην επίτευξη των στόχων διατηρήσιμης ανάπτυξης της ΕΕ που τίθενται στην στρατηγική «Ευρώπη 2020» και των φιλόδοξων στόχων «20-20-20» της ΕΕ στους τομείς της ενεργειακής και της κλιματικής πολιτικής[16].

Μολονότι αναμένεται ότι η αγορά θα διαδραματίσει μείζονα ρόλο στη δημιουργία των απαιτούμενων υποδομών μέσω κατάλληλων επενδύσεων και τιμολογιακών μηχανισμών, χωρίς σωστή δημόσια παρέμβαση (και από τον προϋπολογισμό της ΕΕ) ορισμένες επενδύσεις σε υποδομές δεν πρόκειται να πραγματοποιηθούν ή θα καθυστερήσουν πολύ περισσότερο από την προθεσμία του 2020.

Στον τομέα της ενέργειας, το 2010 η Επιτροπή προσδιόρισε διαδρόμους προτεραιότητας για τη μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας (τέσσερεις), φυσικού αερίου (τρεις) και πετρελαίου. Εκτιμάται ότι περίπου απαιτούνται επενδύσεις ύψους 200 δισεκατ. ευρώ για αγωγούς φυσικού αερίου και δίκτυα ηλεκτροδότησης έως το 2020. Από το συνολικό αυτό ποσό, επενδύσεις ύψους 100 δισεκατ. ευρώ πρέπει να προέλθουν από την αγορά χωρίς βοήθεια, ενώ τα υπόλοιπα 100 δισεκατ. ευρώ θα απαιτήσουν δράση από μέρους του δημοσίου για την άντληση και μόχλευση του απαιτούμενου ιδιωτικού κεφαλαίου.

Στον τομέα των μεταφορών οι υποδομές πρέπει να σχεδιαστούν κατά τρόπο ώστε να μεγιστοποιηθεί ο θετικός αντίκτυπος στην οικονομική ανάπτυξη και να ελαχιστοποιηθούν οι αρνητικές συνέπειες για το περιβάλλον. Η υποδομή μεταφορών έχει αναπτυχθεί άνισα στις ανατολικές και δυτικές περιοχές της ΕΕ, οι οποίες πρέπει να έλθουν στο ίδιο επίπεδο. Η Ευρώπη χρειάζεται ένα πανευρωπαϊκό «κύριο δίκτυο» με διαδρόμους, που θα μεταφέρει εμπορεύματα και επιβάτες με μεγάλη αποτελεσματικότητα και χαμηλές εκπομπές και θα κάνει εκτενή χρήση της υφιστάμενης υποδομής, συμπληρώνοντας τα κενά και διορθώνοντας τα σημεία συμφόρησης, και χρησιμοποιώντας αποτελεσματικότερες υπηρεσίες στους συνδυασμούς πολυτροπικών μεταφορών. Το βασικό αυτό δίκτυο θα στηρίζεται από τη διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη» και θα συμπληρώνεται από ένα ενιαίο δίκτυο εθνικών υποδομών (που μπορεί να λάβει στήριξη από τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ). Το κύριο δίκτυο θα διαμορφωθεί χρησιμοποιώντας μια πανευρωπαϊκή μεθοδολογία σχεδιασμού. Πέρα από τη συντήρηση των υφιστάμενων υποδομών, το ολοκληρωμένο δίκτυο θα βασίζεται στο σημερινό ΔΕΔ-Μ και θα περιλαμβάνει τις υφιστάμενες και τις προγραμματιζόμενες υποδομές στα κράτη μέλη. Το κόστος της ανάπτυξης υποδομών στην ΕΕ για την αντιμετώπιση της ζήτησης μεταφορών εκτιμάται σε περισσότερα από 1,5 τρισεκατ. ευρώ για την περίοδο 2010-2030. Η ολοκλήρωση του δικτύου ΔΕΔ-Μ απαιτεί περίπου 500 δισεκατ. ευρώ έως το 2020, εκ των οποίων 250 δισεκατ. ευρώ θα διατεθούν για την εξάλειψη των κύριων σημείων συμφόρησης.

Τα ψηφιακά δίκτυα, τόσο στη φυσική τους μορφή όσο και με τη μορφή παροχής υπηρεσιών, είναι βασικοί παράγοντες ευφυούς ανάπτυξης. Ως μέρος του Ψηφιακού Θεματολογίου, κάθε Ευρωπαίος πρέπει να έχει πρόσβαση σε βασική ευρυζωνικότητα έως το 2013 και υπερταχεία ευρυζωνικότητα έως το 2020. Τον Σεπτέμβριο του 2010, η Επιτροπή περιέγραψε τα μέτρα που μπορούν να ληφθούν από την ίδια και τα κράτη μέλη για να πυροδοτηθούν οι ύψους 180 έως 270 δισεκατ. ευρώ επενδύσεις που απαιτούνται για την παροχή ταχείας ευρυζωνικότητας σε όλα τα νοικοκυριά έως το 2020. Απαιτείται εστιασμένη δημόσια παρέμβαση για να δοθεί ώθηση σε ιδιωτικές επενδύσεις στις περιπτώσεις που η αγορά παρουσιάζει αδυναμίες. Καθώς εκσυγχρονίζεται η Ευρώπη, οι κοινές αρχιτεκτονικές ψηφιακών υπηρεσιών θα στηρίζουν όλο και πιο κινητικούς πολίτες, θα επιτρέψουν την εμφάνιση της ψηφιακής ενιαίας αγοράς, θα τονώσουν την ανάπτυξη διασυνοριακών υπηρεσιών και θα μειώσουν το κόστος συναλλαγών των επιχειρήσεων, ιδίως των ΜΜΕ που αναζητούν αναπτυξιακές ευκαιρίες πέρα από τα σύνορα της χώρας τους.

2. μέσα

Η Επιτροπή προτείνει τη σύσταση Διευκόλυνσης «Συνδέοντας την Ευρώπη», η οποία θα καλύπτει όλες τις δράσεις που στηρίζουν την οικονομική, την κοινωνική και την εδαφική συνοχή, για την προώθηση της ολοκλήρωσης του «κύριου δικτύου μεταφορών», των «διαδρόμων προτεραιότητας για την ενέργεια» και της ψηφιακής υποδομής που χρειάζεται η Ευρώπη για την μελλοντική διατηρήσιμη ανταγωνιστικότητά της. Θα στηρίζει υποδομές που έχουν ευρωπαϊκή διάσταση και διάσταση ενιαίας αγοράς, στοχοθετώντας τη στήριξη από μέρους της ΕΕ σε δίκτυα προτεραιότητας που πρέπει να εκτελεστούν έως το 2020 και ως προς τα οποία δικαιολογείται περισσότερο η ανάληψη δράσης σε επίπεδο Ευρώπης. Δεδομένης της αυξανόμενης πολυπλοκότητας των δικτύων, αποτελεσματικός ανταγωνισμός που θα ελαχιστοποιήσει το κόστος για όλους τους πολίτες, μπορεί να επιτευχθεί μόνον σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Επιπλέον, σκοπός είναι να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον ευνοϊκό για ιδιωτικές επενδύσεις και να αναπτυχθούν μέσα που θα προσελκύσουν επενδυτές που ειδικεύονται σε υποδομές. Τα κράτη μέλη και η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να καθορίσουν τους όρους με τους οποίους θα τονωθούν οι ιδιωτικές επενδύσεις, ενώ πρέπει επίσης να εντείνουν τις δικές τους προσπάθειες, αφενός, παρά τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν σήμερα όλες οι δημόσιες αρχές και, αφετέρου, εξαιτίας αυτών. Για να είναι όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά, τα μέσα αυτά πρέπει να έχουν πολυτομεακό και πολυκρατικό χαρακτήρα ώστε να μεγιστοποιείται η διαφοροποίηση και, χάρη σε αυτή, να μειώνεται ο κίνδυνος. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνον σε ευρωπαϊκό επίπεδο και βάσει σαφώς προσδιορισμένων διαδρόμων και στοχοθετημένων επενδυτικών τομέων. Η προσέλκυση αποταμιεύσεων σε μακροπρόθεσμες επενδύσεις που ενισχύουν την ανάπτυξη θα τονώσει την οικονομία, θα δημιουργήσει θέσεις απασχόλησης, θα δώσει ώθηση στην κατανάλωση και θα στηρίξει τους στόχους που έχουν συμφωνηθεί από όλους ως μέρος της στρατηγικής «Ευρώπη 2020».

Η Διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη» θα παράσχει στήριξη σε πανευρωπαϊκά έργα, όπου μια συντονισμένη και βελτιστοποιημένη προσέγγιση θα μειώσει το συλλογικό κόστος ή θα λύσει το θέμα της άνισης απόδοσης. Πέραν αυτού, μέσα από την κοινή σύσταση χρηματοοικονομικών μέσων, θα προσφέρει εργαλεία για την προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων τόσο από το εσωτερικό της ΕΕ όσο και από το εξωτερικό. Με τον τρόπο αυτόν η χρηματοδότηση έργων θα συμπληρώνει και θα ενισχύει τη χρήση κονδυλίων της ΕΕ. Η Διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη» θα εκμεταλλευθεί επίσης τις συνέργιες από πλευράς υλικής υποδομής (π.χ. με την από κοινού υλοποίηση μεγάλων διασυνοριακών ζεύξεων μεταφορών και ενέργειας) και από πλευράς εφαρμογής ευφυών τεχνολογιών πληροφορικής στις υποδομές μεταφορών και ενέργειας.

3. Εφαρμογή

Η Διευκόλυνση Υποδομών θα διαθέτει ένα ενιαίο κονδύλιο 40 δισεκατ. ευρώ για την περίοδο 2014-2020. Από το ποσό αυτό, θα χορηγηθεί ειδική χρηματοδότηση για δίκτυα ενέργειας και μεταφορών και ψηφιακά δίκτυα. Η διευκόλυνση θα τελεί υπό κεντρική διαχείριση από μέρους της Επιτροπής με την υποστήριξη εκτελεστικού οργανισμού (όπως ο εκτελεστικός οργανισμός ΔΕΔ-Μ) και ενδιάμεσων χρηματοπιστωτικών οργανισμών. Η τεχνική εκτέλεση των έργων (π.χ. δημόσιες συμβάσεις και διαγωνισμοί) θα γίνεται από τους αναδόχους των έργων. Η διευκόλυνση θα συμπληρώνεται με επιπρόσθετο ποσό 10 δισεκατ. ευρώ που θα διατεθεί αποκλειστικά για συναφείς επενδύσεις σε μεταφορικές υποδομές στο πλαίσιο του Ταμείου Συνοχής.

Αναλόγως του τομέα, της γεωγραφικής θέσης και του είδους του έργου, θα ισχύουν διαφορετικά ποσοστά συγχρηματοδότησης, ώστε να εξισορροπούνται οι ανάγκες μεγιστοποίησης της μόχλευσης και σημαντικής επιτάχυνσης της εκτέλεσης των έργων. Τα μέγιστα ποσοστά συγχρηματοδότησης θα καθορίζονται βάσει ανάλυσης κόστους-ωφελείας για κάθε έργο, της διαθεσιμότητας πόρων από τον προϋπολογισμό και της ανάγκης μεγιστοποίησης της μόχλευσης της χρηματοδότησης από την ΕΕ. Για τους εν λόγω τρεις τομείς, ο αντίκτυπος του ισχύοντος ποσοστού συγχρηματοδότησης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την οικονομική/αναπτυξιακή κατάσταση των υπόψη χωρών[17]. Όσον αφορά ειδικά τον τομέα της ενέργειας, το ευρωπαϊκό σχέδιο για την ανάκαμψη της οικονομίας έδειξε ότι απαιτείται μεγαλύτερο ποσοστό συγχρηματοδότησης για την εκτέλεση έργων που αυξάνουν την ασφάλεια εφοδιασμού[18].

Η Διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη» θα συνδυάζει μέσα που βασίζονται στην αγορά με άμεση στήριξη από την ΕΕ, με σκοπό τη βελτιστοποίηση του αντίκτυπου της χρηματοδότησης. Η μεγάλη μόχλευση που επιτυγχάνεται με καινοτόμα χρηματοοικονομικά μέσα (που μπορεί π.χ. να φθάνει το 1:25 στην περίπτωση ομολογιακών δανείων για τη χρηματοδότηση έργων) και η επιτυχής απορρόφηση της άμεσης στήριξης που παρέχει η ΕΕ (όπως συνέβη με το ευρωπαϊκό σχέδιο για την ανάκαμψη της οικονομίας ή το πρόγραμμα ΔΕΔ-Μ) θα συμβάλει σημαντικά στον μετριασμό των κινδύνων και στη διευκόλυνση της πρόσβασης σε χρηματοδότηση για την κάλυψη των τεράστιων επενδυτικών αναγκών.

Η Επιτροπή έχει καθορίσει τις βασικές ανάγκες σε δίκτυα προτεραιότητας που καλύπτουν ολόκληρη την Ευρώπη στις αναθεωρημένες κατευθυντήριες γραμμές για το ΔΕΔ-Μ (που θα εκδοθεί τον Σεπτέμβριο του 2011), στη δέσμη μέτρων για την ενεργειακή υποδομή (COM(2010) 677) που εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 4 Φεβρουαρίου 2011 και στο Ψηφιακό θεματολόγιο για την Ευρώπη (COM (2010) 245) αντίστοιχα.

Στο παράρτημα παρατίθεται κατάλογος των προτεινόμενων ζεύξεων προς χρηματοδότηση.

4. Προτεινόμενες πιστωσεις από τον προϋπολογισμο για την περίοδο 2014-2020

Όλα τα αριθμητικά στοιχεία παρέχονται σε σταθερές τιμές 2011

 Διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη» εκ των οποίων || 40 δισεκατ. ευρώ

· Ενέργεια || 9,1 δισεκατ. ευρώ

· Μεταφορές || 21,7 δισεκατ. ευρώ

· ΤΠΕ/Ψηφιακά δίκτυα || 9,2 δισεκατ. ευρώ

Ποσά που προβλέπονται από το Ταμείο Συνοχής για υποδομές μεταφορών || 10 δισεκατ. ευρώ

Σύνολο || 50 δισεκατ. ευρώ

Προκαταρκτικός κατάλογος των Ευρωπαϊκών Διαδρόμων Κινητικότητας και των έργων Κύριου Δικτύου Μεταφορών

Οριζόντιες προτεραιότητες

Καινοτόμος Διαχείριση & Υπηρεσίες || Ενιαίος Ευρωπαϊκός Ουρανός - SESAR

Καινοτόμος Διαχείριση & Υπηρεσίες || Συστήματα Διαχείρισης Κυκλοφορίας για οδικές, σιδηροδρομικές και εσωτερικές πλωτές μεταφορές ((ITS, ERTMS και RIS)

Καινοτόμος Διαχείριση & Υπηρεσίες || Λιμένες και αερολιμένες κυρίου δικτύου

|| || ||

Ευρωπαϊκοί διάδρομοι

Έργα στους διαδρόμους κύριου δικτύου του ΔΕΔ-Μ || Τμήματα προς χρηματοδότηση έως το 2020 || Τρόπος μεταφοράς || Κυριότερες ημερομηνίες

1. Διάδρομος Βαλτικής - Αδριατικής - Ελσίνκι – Ταλλίν – Ρίγα – Kaunas – Βαρσοβία – Katowice - Gdynia – Katowice - Katowice – Ostrava – Brno- Βιέννη - Katowice – Žilina – Μπρατισλάβα – Βιέννη - Βιέννη – Graz – Udine (περιλαμβανομένου του Koralm) – Βενετία - Graz – Maribor – Λιουμπλιάνα – Τεργέστη / Koper – Βενετία - Βενετία – Bologna - Ravenna || || ||

|| Ταλλίν - Ρίγα - Kaunas - Βαρσοβία || Πολυτροπικός || οριστικοποίηση της μελέτης σκοπιμότητας, η αναβάθμιση της υφιστάμενης γραμμής πρέπει να ολοκληρωθεί έως το 2015, τα έργα για τη νέα γραμμή θα αρχίσουν πριν το 2020.

Πολυτροπική σύνδεση Gdynia - Katowice || Πολυτροπικός || υπό εκτέλεση αναβάθμιση σε 160 kmh

Katowice - Ostrava - Brno & Katowice - Žilina - Μπρατισλάβα || Σιδηρόδρομος || συνεχιζόμενη αναβάθμιση

Σιδηροδρομική σύνδεση Μπρατισλάβα – αεροδρόμιο Βιέννης - Βιέννη || Σιδηρόδρομος || διασύνδεση με το αεροδρόμιο υπό κατασκευή

Σιδηροδρομική σύνδεση Βιέννη - Graz - Klagenfurt (Semmering, Koralm) || Σιδηρόδρομος || συνεχιζόμενες λεπτομερείς μελέτες για Semmering, συνεχιζόμενη κατασκευή για Koralm έως το 2024

Σιδηροδρομική σύνδεση Klagenfurt - Udine (Pontebbana) || Σιδηρόδρομος || εγκατάσταση συστημάτων διαχείρισης κυκλοφορίας

Σιδηροδρομική σύνδεση Graz - Maribor || Σιδηρόδρομος || θα ολοκληρωθεί μετά το 2020

Σιδηροδρομική σύνδεση Maribor - Λιουμπλιάνα - Τεργέστη || Σιδηρόδρομος || συνεχιζόμενες μελέτες και μερική αναβάθμιση

Σιδηροδρομική σύνδεση Koper || Σιδηρόδρομος || συνεχιζόμενη αναβάθμιση

Βενετία – Bologna - Ravenna || Σιδηρόδρομος || εγκατάσταση συστημάτων διαχείρισης κυκλοφορίας, αναβάθμιση της διασύνδεσης τρόπων μεταφοράς

|| || ||

2. Διάδρομος Βαρσοβίας – Βερολίνου – Άμστερνταμ - Άμστερνταμ (Ρότερνταμ) – Αννόβερο – Βερολίνο – Poznań – Βαρσοβία || || ||

|| Πολυτροπική διασύνδεση Βαρσοβίας- Poznań – γερμανικών συνόρων || Πολυτροπικός || συνεχιζόμενη αναβάθμιση οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου, συνεχιζόμενες μελέτες για τρένα υψηλής ταχύτητας

Σιδηροδρομική σύνδεση πολωνικών συνόρων – Βερολίνου – Αννοβέρου - Άμστερνταμ || Σιδηρόδρομος || συνεχιζόμενες μελέτες, εγκατάσταση συστημάτων διαχείρισης κυκλοφορίας

Κλεισιάδες του Άμστερνταμ || Εσωτερικές πλωτές οδοί || συνεχιζόμενες μελέτες

|| || ||

3. Διάδρομος Μεσογείου - Algeciras – Μαδρίτη – Tarragona - Valencia – Tarragona - Tarragona – Βαρκελώνη– Perpignan – Λυών – Τορίνο – Μιλάνο - Μιλάνο – Βενετία - Λιουμπλιάνα – Βουδαπέστη – σύνορα Ουκρανίας || || ||

|| Σιδηροδρομική σύνδεση Algeciras - Μαδρίτη || Σιδηρόδρομος || συνεχιζόμενες μελέτες, έναρξη έργων πριν το 2015, πρέπει να ολοκληρωθούν το 2020.

Σιδηροδρομική σύνδεση Valencia - Taragona - Βαρκελώνη || Σιδηρόδρομος || κατασκευή μεταξύ 2014 - 2020

Βαρκελώνη - Perpignan || Σιδηρόδρομος || συνεχιζόμενες εργασίες, πρέπει να ολοκληρωθούν έως το 2015

Άμεση σιδηροδρομική σύνδεση Perpignan - Montpellier || Σιδηρόδρομος || η παρακαμπτήριος Nîmes - Montpellier θα διατεθεί στην κυκλοφορία το 2017, η διαδρομή Montpellier - Perpignan το 2020

Σιδηροδρομική σύνδεση Λυών - Τορίνο || Σιδηρόδρομος || ολοκλήρωση των έργων το 2025

Μιλάνο - Brescia || Σιδηρόδρομος || συνεχιζόμενη αναβάθμιση

Brescia - Βενετία - Τεργέστη || Σιδηρόδρομος || έναρξη εργασιών πριν το 2014 σε διάφορα τμήματα

Τεργέστη - Divača || Σιδηρόδρομος || συνεχιζόμενες μελέτες και μερική αναβάθμιση

Maribor – Βουδαπέστη– Záhony || Σιδηρόδρομος || συνεχιζόμενες εργασίες

|| || ||

4. Διάδρομος Αμβούργου – Rostock – Κωνστάντσας – Burgas – Πειραιά – Λευκωσίας - Αμβούργο– Βερολίνο - Rostock – Βερολίνο - Βερολίνο – Πράγα – Brno – Μπρατισλάβα – Βουδαπέστη - Arad - Arad – Βουκουρέστι – Κωνστάντσα - Arad – Timişoara – Σόφια – Burgas - Σόφια – Θεσσαλονίκη – Πειραιάς – Λευκωσία || || ||

|| Αμβούργο – Βερολίνο & Rostock – Βερολίνο - Δρέσδη || || εγκατάσταση συστημάτων διαχείρισης κυκλοφορίας

Δρέσδη - Πράγα || || εγκατάσταση συστημάτων διαχείρισης κυκλοφορίας, συνεχιζόμενες μελέτες για τρένα υψηλής ταχύτητας

Κλεισιάδες του Děčín || Εσωτερικές πλωτές οδοί || συνεχιζόμενες μελέτες

πολυτροπική σύνδεση Μπρατισλάβα - Βουδαπέστη (περιλαμβανομένου του δακτυλίου της Βουδαπέστης) || Πολυτροπικός || συνεχιζόμενες εργασίες

Πολυτροπική σύνδεση Βουδαπέστη - Βουκουρέστι – Κωνστάντσα, Arad - Timişoara - Calafat || Πολυτροπικός || η αναβάθμιση στην HU έχει σχεδόν ολοκληρωθεί, συνεχίζεται στην RO

Πολυτροπική σύνδεση Calafat - Σόφια - Burgas Σόφια - Θεσσαλονίκη || Πολυτροπικός || συνεχιζόμενες μελέτες για Calafat – Σόφια - Θεσσαλονίκη, συνεχιζόμενη αναβάθμιση για Σόφια - Burgas

Επενδύσεις σε λιμένες & πολυτροπικές συνδέσεις στην CY || Πολυτροπικός || εγκατάσταση συστημάτων διαχείρισης κυκλοφορίας, αναβάθμιση της διασύνδεσης τρόπων μεταφοράς

|| || ||

5. Διάδρομος Ελσίνκι – Valletta - Ελσίνκι – Turku – Στοκχόλμη – Malmö – Κοπεγχάγη – Αμβούργο (περιλαμβανομένου του Fehmarn) - Αμβούργο – Αννόβερο – Νυρεμβέργη – Μόναχο – Βερόνα (περιλαμβανομένης της βασικής σήραγγας Brenner) – Bologna – Ρώμη – Νάπολη – Μπάρι – Βαλέττα || || ||

|| Ελσίνκι - Τούρκου || Πολυτροπικός || συνεχιζόμενες εργασίες

Στοκχόλμη - Malmö (σκανδιναβικό τρίγωνο) || Πολυτροπικός || συνεχιζόμενες εργασίες

Μόνον Fehmarn || Πολυτροπικός || συνεχιζόμενες μελέτες, κατασκευαστικά έργα του Fehmarn μεταξύ 2014 και 2020

πολυτροπική διασύνδεση Κοπεγχάγης – Αμβούργου μέσω Fehmarn: οδοί πρόσβασης || Πολυτροπικός || οι οδοί πρόσβασης στη DK προβλέπεται να ολοκλη-ρωθούν έως το 2020, οι οδοί πρόσβασης στη DE προ-βλέπεται να ολοκληρωθούν σε δύο φάσεις (2020 - 2027)

Σημεία σιδηροδρομικής συμφόρησης μεταξύ Αμβούργου και Μονάχου || Σιδηρόδρομος || αναμένεται η ολοκλήρωση των έργων περί το 2017

Μόναχο - Wörgl: πρόσβαση στη βασική σήραγγα Brenner και διασυνοριακό τμήμα || Σιδηρόδρομος || οι μελέτες δρομολογήθηκαν

Βασική σήραγγα Brenner || Σιδηρόδρομος || έργα στην κύρια σήραγγα 2010-2024

Βασική σήραγγα Brenner, οδοί πρόσβασης προς Βερόνα || Σιδηρόδρομος || συνεχιζόμενες μελέτες

Βερόνα - Bologna - Ρώμη - Νάπολη || Σιδηρόδρομος || αναβάθμιση της διασύνδεσης τρόπων μεταφοράς

Νάπολη - Μπάρι - Βαλέττα || Σιδηρόδρομος || συνεχιζόμενες μελέτες

Επενδύσεις σε λιμένες & πολυτροπικές συνδέσεις στην MT || Πολυτροπικός || εγκατάσταση συστημάτων διαχείρισης κυκλοφορίας, αναβάθμιση της διασύνδεσης τρόπων μεταφοράς

|| || ||

6. Διάδρομος Γένοβας – Ρότερνταμ - Γένοβα – Μιλάνο/Novara – Βασιλεία – Mannheim – Κολωνία - Κολωνία– Düsseldorf – Ρότερνταμ - Κολωνία – Λιέγη – Βρυξέλλες – Zeebrugge || || ||

|| Terzovalico - Μιλάνο/Novara - Γένοβα || Σιδηρόδρομος || συνεχιζόμενες μελέτες και έργα

Σιδηροδρομική σύνδεση Karlsruhe - Βασιλεία || Σιδηρόδρομος || Το έργο αυτό αναμένεται να ολοκληρωθεί έως τα τέλη του 2020.

Σιδηροδρομική σύνδεση Φρανκφούρτη - Mannheim || Σιδηρόδρομος || συνεχιζόμενες μελέτες

Σιδηροδρομική σύνδεση Ρότερνταμ - Oberhausen || Σιδηρόδρομος || ολοκλήρωση των έργων έως το 2017

Θαλάσσιες κλεισιάδες στο Zeebrugge || Θαλάσσιος || συνεχιζόμενες μελέτες

|| || ||

7. Διάδρομος Ατλαντικού - Sines / Λισαβόνα – Μαδρίτη - Valladolid - Λισαβόνα - Aveiro - Πόρτο - Aveiro – Valladolid – Vitoria – Bordeaux – Παρίσι || || ||

|| Τρένο υψηλής ταχύτητας Sines/Λισαβόνα - Μαδρίτη || Σιδηρόδρομος || συνεχιζόμενες μελέτες και έργα, αναβάθμιση της διασύνδεσης τρόπων μεταφοράς

Τρένο υψηλής ταχύτητας Πόρτο - Λισαβόνα || Σιδηρόδρομος || συνεχιζόμενες μελέτες

Σιδηροδρομική σύνδεση Aveiro - ES || Σιδηρόδρομος || συνεχιζόμενα διασυνοριακά έργα

Σιδηροδρομική σύνδεση Bergara - San Sebastián - Bayonne || Σιδηρόδρομος || αναμένεται η ολοκλήρωση στην ES έως το 2016, και στη FR έως το 2020

Bayonne - Bordeaux || Σιδηρόδρομος || διεξάγεται δημόσια διαβούλευση

|| || ||

8. Διάδρομος Δουβλίνου – Λονδίνου – Παρισιού – Βρυξελλών - Belfast – Δουβλίνο - Δουβλίνο– Holyhead - Holyhead – Birmingham – Λονδίνο – Lille – Βρυξέλλες - Lille – Παρίσι (περιλαμβανομένου του διαύλου Σηκουάνα – Escaut) || || ||

|| Σιδηροδρομική σύνδεση Δουβλίνου - Belfast || Σιδηρόδρομος || συνέχιση έργων έως το 2018

Πολυτροπικές συνδέσεις στην Αγγλία (περιλαμβανομένης της 2ης σιδηροδρομικής γραμμής υψηλής ταχύτητας) || Πολυτροπικός || προβλέπεται να ολοκληρωθεί έως το 2025

Δίαυλος Σηκουάνα - Escaut || Εσωτερικές πλωτές οδοί || ο σχεδιασμός έχει ολοκληρωθεί, δρομολογήθηκε ο ανταγωνιστικός διάλογος, προβλέπεται η συνολική ολοκλήρωσή του έως το 2018

Αναβάθμιση εσωτερικών πλωτών οδών στη Βαλλονία || Εσωτερικές πλωτές οδοί || συνεχιζόμενες μελέτες

|| || ||

9. Διάδρομος Αμβέρσας – Λυών – Βασιλείας - Ρότερνταμ – Αμβέρσα – Βρυξέλλες – Λουξεμβούργο -Λουξεμβούργο – Dijon – Λυών - Λουξεμβούργο – Στρασβούργο – Βασιλεία || || ||

|| Αναβάθμιση του Maas || Εσωτερικές πλωτές οδοί || προβλέπεται να ολοκληρωθεί έως το 2015

Αναβάθμιση των κλεισιάδων του Terneuzen || Εσωτερικές πλωτές οδοί || συνεχιζόμενες μελέτες

Θαλάσσιες κλεισιάδες στην Αμβέρσα || Θαλάσσιος || συνεχιζόμενες μελέτες

Eurocaprail || Σιδηρόδρομος || συνεχιζόμενες εργασίες

Σιδηροδρομικές συνδέσεις Λουξεμβούργο Dijon Λυών (TGV Rhin - Rhône) || Σιδηρόδρομος || συνεχιζόμενες μελέτες

Δίαυλος Saône - Moselle || Εσωτερικές πλωτές οδοί || συνεχιζόμενες μελέτες

Στρασβούργο - Mulhouse - Βασιλεία || Πολυτροπικός || συνεχιζόμενες μελέτες και αναβάθμιση

|| || ||

10. Διάδρομος Σηκουάνα – Δούναβη - Le Havre – Παρίσι – Στρασβούργο – Στουτγάρδη – Μόναχο – Βιέννη || || ||

|| Σύνδεση υψηλής ταχύτητας Le Havre - Παρίσι || Σιδηρόδρομος || συνεχιζόμενες μελέτες

Σιδηροδρομική σύνδεση Παρίσι - Στρασβούργο 2η φάση LGV Est || Σιδηρόδρομος || προβλέπεται να ολοκληρωθεί έως το 2016

Σιδηροδρομική σύνδεση Στρασβούργο - Kehl Appenweier || Σιδηρόδρομος || προβλέπεται να ολοκληρωθεί έως το 2016

Karlsruhe - Στουτγάρδη - Μόναχο || Σιδηρόδρομος || συνεχιζόμενες μελέτες και έργα

Σιδηροδρομική σύνδεση Μόναχο - Salzburg || Σιδηρόδρομος || συνεχιζόμενες μελέτες και έργα

Σιδηροδρομική σύνδεση Wels - Βιέννη || Σιδηρόδρομος || αναμένεται η ολοκλήρωση των έργων έως το 2017

Αναβάθμιση Δούναβη || Εσωτερικές πλωτές οδοί || συνεχιζόμενες μελέτες και έργα

|| || ||

Άλλα τμήματα στο κύριο δίκτυο

|| || ||

Διασυνοριακό τμήμα || Σιδηροδρομική σύνδεση Σόφια - Plovdiv - Κωνσταντινούπολη || Σιδηρόδρομος || συνεχιζόμενη αναβάθμιση

Διασυνοριακό τμήμα || Οδική σύνδεση Σόφια – Βουκουρέστι μέσω Ruse || Οδικό δίκτυο || συνεχιζόμενες μελέτες

Διασυνοριακό τμήμα || Οδική και σιδηροδρομική σύνδεση Σόφια – Σκόπια || Πολυτροπικός || συνεχιζόμενες μελέτες

Διασυνοριακό τμήμα || Οδική και σιδηροδρομική σύνδεση Timişoara - Βελιγράδι || Πολυτροπικός || συνεχιζόμενες μελέτες

Διασυνοριακό τμήμα || Σιδηροδρομική σύνδεση Νυρεμβέργη – Πράγα || Σιδηρόδρομος || συνεχιζόμενες μελέτες και έργα

Διασυνοριακό τμήμα || Οδική και σιδηροδρομική σύνδεση Wrocław - Δρέσδη || Πολυτροπικός || συνεχιζόμενη αναβάθμιση

Διασυνοριακό τμήμα || Πολυτροπική σύνδεση Νυρεμβέργη - Linz || Πολυτροπικός || συνεχιζόμενα έργα

Συμφόρηση || Σιδηροδρομικό δίκτυο βορειοδυτικής Ισπανίας και Πορτογαλίας || Σιδηρόδρομος || συνεχιζόμενα έργα

Συμφόρηση || Σιδηροδρομική σύνδεση Φρανκφούρτη- Fulda - Erfurt - Βερολίνο || Σιδηρόδρομος || συνεχιζόμενες μελέτες

Συμφόρηση || Halle - Leipzig - Νυρεμβέργη || Σιδηρόδρομος || συνεχιζόμενα έργα, προβλέπε-ται να ολοκληρωθούν έως το 2017

Συμφόρηση || HSL Provence - Côte d'Azur || Σιδηρόδρομος || συνεχιζόμενες μελέτες

Συμφόρηση || Σιδηροδρομική Εγνατία || Σιδηρόδρομος || συνεχιζόμενες μελέτες

Συμφόρηση || Εσωτερικές πλωτές οδοί Δουνκέρκη - Lille || Εσωτερικές πλωτές οδοί || συνεχιζόμενες μελέτες

Συμφόρηση || Παράλληλη γραμμή υψηλής ταχύτητας Παρίσι - Λυών || Σιδηρόδρομος || συνεχιζόμενες προκαταρκτικές μελέτες

Άλλο κύριο δίκτυο || Συνδέσεις κύριου δικτύου ΥΤ μεταξύ Zaragoza - Pamplona - Logrono, Valladolid - La Coruña || Σιδηρόδρομος || συνεχιζόμενα μερικά έργα

Άλλο κύριο δίκτυο || Σιδηροδρομική σύνδεση Shannon - Cork - Δουβλίνο || Σιδηρόδρομος || συνεχιζόμενες μελέτες

Άλλο κύριο δίκτυο || Βελτίωση σιδηροδρομικού δικτύου και σύνδεση ΥΤ μεταξύ μεγάλων πολωνικών πόλεων (όπως Βαρσοβία, Łódź, Wrocław, Poznań, Κρακοβία) || Σιδηρόδρομος || συνεχιζόμενες μελέτες

Άλλο κύριο δίκτυο || Σιδηροδρομική σύνδεση προς Wilhelmshaven και Bremerhaven || Σιδηρόδρομος || συνεχιζόμενες μελέτες

Προκαταρκτικός κατάλογος των ενεργειακών διαδρόμων προτεραιότητας

Οριζόντιες προτεραιότητες

Εγκατάσταση ευφυών δικτύων || Επενδύσεις σε έργα μεγάλης κλίμακας για την εξισορρόπηση προσφοράς και ζήτησης με τη χρήση ευφυών δικτύων για δίκτυα υψηλής και μεσαίας τάσης σε μεγάλες διασυνοριακές περιοχές με σημαντική μεταβλητότητα στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας

|| || ||

Ευρωπαϊκοί διάδρομοι ηλεκτρικής ενέργειας

|| Στόχος που πρέπει να επιτευχθεί έως το 2020 || Χώρες || Κυριότερα βραχυπρόθεσμα σημεία συμφόρησης

1. Υπεράκτιο δίκτυο ηλεκτροδότησης στις βόρειες θάλασσες || Ολοκληρωμένο υπεράκτιο δίκτυο ηλεκτροδότησης που θα συνδέει τις προγραμματιζόμενες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας 40 GW και θα μεταφέρει την ηλεκτρική ενέργεια στα κέντρα κατανάλωσης || BE, DE, DK, FR, IE, LU, NL, SE, UK (NO) || - Βέλτιστες λύσεις δικτύου ηλεκτροδότησης με τη χρήση υποθαλάσσιων ακτινωτών ή κομβοειδών συνδέσεων με τις ακτές και συνδέσεων τύπου Τ με διασυνδέσεις στη Βόρειο Θάλασσα, την Ιρλανδική Θάλασσα και την περιοχή της Μάγχης

- ενίσχυση των επίγειων δικτύων ηλεκτροδότησης για να καταστεί δυνατή η ροή ηλεκτρικής ενέργειας προς τα κύρια κέντρα κατανάλωσης που βρίσκονται στις παράκτιες χώρες των βόρειων θαλασσών

- αύξηση της πρόσβασης σε δυναμικό αποθήκευσης υδροηλεκτρικής ενέργειας για εφεδρική χρήση και εξισορρόπηση

|| || ||

2. Διασυνδέσεις δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας στην Νοτιοδυτική Ευρώπη || Διασυνδέσεις στην νοτιοδυτική πλευρά τόσο μεταξύ κρατών μελών όσο και με τρίτες μεσογειακές χώρες || ES, FR, IT, MT, PT (CH, χώρες της Βορείου Αφρικής) || - διασυνδέσεις μεταξύ Ιβηρικής χερσονήσου και Γαλλίας

- περαιτέρω διασυνδέσεις προς την Κεντρική Ευρώπη

- διασυνδέσεις μεταξύ Ιταλίας/Ισπανίας και βορειοαφρικανικών χωρών ενόψει του μακροπρόθεσμου δυναμικού τους σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας

- επαρκής διασύνδεση της Μάλτας με την Ιταλία

|| || ||

3. Συνδέσεις δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας στην Κεντροανατολική και Νοτιοανατολική Ευρώπη || Ενίσχυση του περιφερειακού δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας στις ροές από Βορρά προς Νότο και από Ανατολή προς Δύση, με σκοπό την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς και την ένταξη ανανεώσιμων πηγών, τόσο με διασυνδέσεις όσο και με εσωτερικές γραμμές || AT, BG, CZ, DE, GR, HU, IT, PL, RO, SI, SK (AL, BA, FYROM, HR, ME, SP) || - ενίσχυση των εσωτερικών δικτύων σε Πολωνία, Τσεχική Δημοκρατία, Ρουμανία, Σλοβακία, Κροατία και Βουλγαρία, καθώς και σε Αυστρία και Γερμανία με κατεύθυνση Βορρά - Νότου

- νέες διασυνδέσεις μεταξύ Γερμανίας και Πολωνίας, Σλοβακίας και Ουγγαρίας

- αύξηση του δυναμικού μεταφοράς μεταξύ Ρουμανίας, Βουλγαρίας και Ελλάδας, καθώς και με χώρες της Συνθήκης για την Ενεργειακή Κοινότητα

- συνδέσεις μεταξύ Ιταλίας και χωρών της Ενεργειακής Κοινότητας (ιδίως το Μαυροβούνιο, αλλά επίσης Αλβανία και Κροατία)

|| || ||

4. Σχέδιο διασύνδεσης των αγορών ενέργειας της περιοχής της Βαλτικής (ΒΕΜΙΡ) στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας || Τερματισμός της απομόνωσης των τριών βαλτικών χωρών και αύξηση της ανεξαρτησίας του συστήματός τους από το ρωσικό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας Μακροπρόθεσμα, σύγ-χρονη σύνδεση με το ευρωπαϊκό ηπειρωτικό σύστημα που καλύπτεται από το ENTSO-E || DE, DK, EE, FI, LT, LV, PL, SE (NO) || - σύνδεσμοι ηλεκτρικής ενέργειας από τις τρεις βαλτικές χώρες προς Σουηδία, Φινλανδία και Πολωνία

- ενίσχυση του εσωτερικού δικτύου των βαλτικών χωρών , ιδίως στη Λεττονία

- περαιτέρω διασύνδεση μεταξύ Λεττονίας και Εσθονίας για τη μετάβαση προς ένα ανεξάρτητο σύστημα

- ενίσχυση του πολωνικού δικτύου στα βορειοανατολικά, καθώς και δημιουργία επιπρόσθετου δυναμικού μεταξύ Πολωνίας και Λιθουανίας ως προετοιμασία για σύγχρονη σύνδεση

Ευρωπαϊκοί διάδρομοι φυσικού αερίου

5. Νότιος διάδρομος φυσικού αερίου || Διάνοιξη τέταρτου διαδρόμου παροχής φυσικού αερίου προς την ΕΕ που θα συνδέει την Ευρώπη με προμήθειες από την Κασπία θάλασσα και τη λεκάνη της Μέσης Ανατολής (90,6 τρισεκατ. κυβικά μέτρα αποδεδειγμένων αποθεμάτων). || Άμεσα: IT, EL, BG, RO, AT, HU Έμμεσα: DE, CZ, PL, FR (AL, BA, FYROM, HR, ME, SP; Γεωργία, Ιράκ, Τουρκία, χώρες της Κασπίας) || - αγωγοί που θα επιτρέψουν την άμεση σύνδεση του εδάφους της ΕΕ με κοιτάσματα φυσικού αερίου την Κασπία και τη Μέση Ανατολή

- Εξετάζονται πολλές εναλλακτικές δυνατότητες και συνδυασμοί αγωγών, περιλαμ-βανομένου αποκλειστικού αγωγού μέσω του εδάφους της Τουρκίας και υποθαλάσσιων αγωγών επί του βυθού της Κασπίας και του Ευξείνου Πόντου (Τουρκμενιστάν – Αζερμπαϊτζάν και Γεωργία- ΕΕ)

|| || ||

6. Διάδρομος φυσικού αερίου Βορρά – Νότου στη Δυτική Ευρώπη || Νέες διασυνδέσεις στον άξονα Βορρά-Νότου στη Δυτική Ευρώπη για την καλύτερη διασύνδεση της περιοχής της Μεσογείου με τη βορειοδυτική περιοχή φυσικού αερίου, που θα αυξήσει τη διαφοροποίηση από Ιταλία και Ισπανία και τον ανταγωνισμό σε όλη την περιοχή, με την παροχή πρόσβασης σε προμήθειες από Αφρική, Νορβηγία και Ρωσία, ενώ θα αυξήσει την ευελιξία ολόκληρου του δικτύου φυσικού αερίου της ΕΕ || BE, CY, DE, ES, FR, IE, IT, LU, MT, NL, PT, UK (χώρες της Βορείου Αφρικής) || - περαιτέρω δυναμικό διασύνδεσης μεταξύ Ιβηρικής χερσονήσου και Γαλλίας και εξάλειψη εσωτερικών συμφορήσεων

- περαιτέρω δυναμικό διασύνδεσης στον Βορρά της Ιταλίας με την Αυστρία και στον Νότο με την περιοχή της Βορείου Αφρικής

- επαρκείς λύσεις LNG/CNG/αγωγών σε Κύπρο και Μάλτα

- περαιτέρω υποδομές για την αύξηση του δυναμικού σε UK και IRL (π.χ. αποθήκευση/LNG)

|| || ||

7. Συνδέσεις φυσικού αερίου Βορρά―Νότου στις χώρες της Κεντροανατολικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης || Συνδέσεις φυσικού αερίου μεταξύ της περιοχής της Βαλτικής και της Αδριατικής και του Αιγαίου, καθώς και με τον Εύξεινο Πόντο για την αύξηση της ασφάλειας εφοδιασμού και της διαφοροποίησης στις πηγές εφοδιασμού στην περιοχή. Σε δεύτερη φάση, η εν λόγω διαδικασία ενοποίησης θα πρέπει να επεκταθεί σε κράτη μέλη της Συνθήκης για την Ενεργειακή Κοινότητα μέσω του κατάλληλου δυναμικού διασύνδεσης || BG, HU, CZ, PL, RO, SK, AT, GR, SI (HR, κράτη της Ενεργειακής Κοινότητας) || - Συνδέσεις Βορρά-Νότου εντός και μεταξύ χωρών, ιδίως αναβάθμιση υφιστάμενων ή εγκατάσταση νέων αγωγών σε Πολωνία, Βουλγαρία και Ρουμανία, διασυνδέσεις μεταξύ Πολωνίας και Σλοβακίας και Ουγγαρίας

- αύξηση του διασυνοριακού δυναμικού ή αμφίδρομες ροές μεταξύ Πολωνίας και Τσεχικής Δημοκρατίας, Πολωνίας και Γερμανίας και Ρουμανίας και Ουγγαρίας

- νέα υποδομή για εισαγωγές φυσικού αερίου από νέες πηγές και σύνδεσή τους με το περιφερειακό δίκτυο φυσικού αερίου σε Βορρά και Νότο με νέους αγωγούς και τερματικά LNG σε Πολωνία, Κροατία και Ρουμανία που θα εξυπηρετούν μια ευρύτερη περιοχή

|| || ||

8. Σχέδιο διασύνδεσης των αγορών ενέργειας της περιοχής της Βαλτικής (ΒΕΜΙΡ) στον τομέα του φυσικού αερίου || Τερματισμός της απομόνωσης των τριών βαλτικών χωρών και της Φινλανδίας, τερματισμός της εξάρτησης από έναν και μόνον προμηθευτή, καθώς και αύξηση της ασφάλειας εφοδιασμού σε ολόκληρη την περιοχή της Βαλτικής με αυξημένη διαφοροποίηση του εφοδιασμού από τη Νορβηγία || DK, EE, FI, LT, LV, PL, SE, DE (NO) || - διασυνδέσεις μεταξύ Φινλανδίας και Εσθονίας, Πολωνίας και Λιθουανίας και περιφερειακό τερματικό LNG στην Ανατολική Βαλτική

- αναβαθμίσεις του εσωτερικού συστήματος για τη δημιουργία επαρκούς δυναμικού που θα επιτρέπει την ελεύθερη ροή φυσικού αερίου προς όλες τις κατευθύνσεις

- για τη Δυτική Βαλτική, περαιτέρω δυνατότητες δια-σύνδεσης μεταξύ νορβηγικού και δανικού συστήματος, διασύνδεση μεταξύ Πολωνίας και Δανίας και αύξηση του δυναμικού αμφίδρομης ροής μεταξύ Γερμανίας και Δανίας

Προκαταρκτικός κατάλογος των Περιοχών ευρυζωνικής στοχοθέτησης και των Ευρωπαϊκών διαδρόμων υποδομών ψηφιακών υπηρεσιών

Οριζόντιες προτεραιότητες

Καινοτόμος Διαχείριση & Υπηρεσίες || Η χαρτογράφηση της πανευρωπαϊκής ευρυζωνικής υποδομής θα αναπτύξει συνεχή λεπτομερή φυσική παρακολούθηση και τεκμηρίωση των σχετικών τόπων, ανάλυση των δικαιωμάτων διέλευσης, αξιολογήσεις του δυναμικού αναβάθμισης υφιστάμενων εγκαταστάσεων κλπ

Καινοτόμος Διαχείριση & Υπηρεσίες || Μέτρα τεχνικής υποστήριξης, όπως σχεδιασμός έργων και επενδύσεων και μελέτες σκοπιμότητας, προς υποστήριξη επενδυτικών μέτρων και χρηματοοικονομικών μέσων.

|| || ||

                                        Περιοχές ευρυζωνικής στοχοθέτησης

Έργα σε περιοχές ευρυζωνικής στοχοθέτησης που έχουν προτεραιότητα || Περιγραφή στοχοθετημένων περιοχών προς χρηματοδότηση έως το 2020 || Σημασία / Κυριότερες ημερομηνίες

1. Ανάπτυξη γεωγραφικά διαφοροποιημένου χαρτοφυλακίου ευρυζωνικών έργων που συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων που καθορίζονται στο Ψηφιακό Θεματολόγιο για την Ευρώπη || Γεωγραφικά διαφοροποιημένο χαρτοφυλάκιο ευρυζωνικών έργων που αντιστοιχούν στις περιοχές ευρυζωνικής στοχοθέτησης, ως επί το πλείστον προαστιακές περιοχές, για το οποίο οι εταιρείες θα έχουν πρόσβαση σε ειδικά χρηματοοικονομικά μέσα, που θα κινητοποιούνται και/ή θα ενισχύονται πιστοληπτικά χάρη σε συνεισφορά ύψους 1 δισεκατ. ευρώ από τον προϋπολογισμό της ΕΕ Η συνεισφορά αυτή θα προσελκύσει και άλλα κεφάλαια από δημόσιες και ιδιωτικές πηγές για μια συνολική επένδυση ύψους 6 έως 15 δισεκατ. ευρώ σε ευρυζωνικά δίκτυα ανάλογα με τις χρηματοδοτικές ανάγκες και το προφίλ κινδύνου των υποκείμενων επενδύσεων. Κατά το πρώτο κύμα έργων σε περιοχές ευρυζωνικής στοχοθέτησης είναι πιθανό εδραιωμένες εταιρείες τηλεπικοινωνιών (κατεστημένοι φορείς ή φορείς εκμετάλλευσης) να επενδύσουν σε περιοχές στις οποίες υπάρχει μεγάλη πίεση από καλωδιακές εταιρείες. Άλλες εταιρείες κοινής ωφελείας (υδροδότηση, αποχέτευση, ηλεκτρική ενέργεια) αναμένεται να επενδύσουν σε παθητικά ευρυζωνικά δίκτυα, είτε μόνες τους είτε σε συνεργασία με άλλους φορείς εκμετάλλευσης. Διάφοροι φορείς εκμετάλλευσης (συνήθως δραστηριοποιούμενοι σε αγορές σταθερής και κινητής τηλεφωνίας) ενδέχεται να ενώσουν δυνάμεις για να δημιουργηθεί μια νέα γενεά υποδομών. Οι συνεργασίες φέρουν εκ φύσεως μεγαλύτερο κίνδυνο από μεμονωμένους δανειολήπτες. || Σημαντικά οικονομικά και κοινωνικά οφέλη που συνδέονται με μεγαλύτερες ευρυζωνικές ταχύτητες. Άμεσο αποτέλεσμα στην απασχόληση λόγω της κατασκευής και λειτουργίας ευρυζωνικών δικτύων υψηλής ταχύτητας. Μεσοπρόθεσμα, άμεσα αποτελέσματα χάρη στην ενισχυμένη και βελτιωμένη αποτελεσματικότητα κόστους υπηρεσιών βάσει ΤΠΕ (π.χ. ευφυή δίκτυα, ηλεκτρονική δημόσια διοίκηση, οφέλη στους καταναλωτές από την παροχή υπηρεσιών σε σχέση με την υγεία). Από μελέτη του ΟΟΣΑ έχει προκύψει ότι η αύξηση του ποσοστού εξάπλωσης της ευρυζωνικότητας κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες συνεπάγεται αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας κατά 0,07 ποσοστιαίες μονάδες. Μακροπρόθεσμα η επίδραση στο ΑΕΠ θα είναι μόνιμη.

|| || ||

                                  Ευρωπαϊκοί διάδρομοι ψηφιακών υποδομών

Έργα σε υποδομές προτεραιότητας || Περιγραφή της υποδομής υπηρεσιών προς χρηματοδότηση έως το 2020 || Σημασία / Κυριότερες ημερομηνίες

1. Παροχή πρόσβασης σε ψηφιακούς πόρους για την πολιτιστική κληρονομιά της Ευρώπης (Europeana) || Υποδομή υπηρεσιών για τη διερεύνηση των ψηφιακών πόρων μουσείων, βιβλιοθηκών, αρχείων και οπτικοακουστικών συλλογών της Ευρώπης. Η υποδομή αυτή σκοπό έχει να προσφέρει μια εύχρηστη ενιαία πρόσβαση σε ευρωπαϊκό πολιτιστικό περιεχόμενο επιγραμμικά και θα μετατρέψει τις πολιτιστικές πηγές της Ευρώπης σε ένα μόνιμο αγαθό της ψηφιακής οικονομίας, το οποίο θα συνδυάζεται με ειδική υποδομή βάσει δικαιωμάτων και θα λειτουργεί ως κόμβος για τους κλάδους της δημιουργίας και για την καινοτόμο αξιοποίηση πολιτιστικού υλικού. Οικοδομεί πάνω στις βάσεις της Europeana και θα περιλάβει αχρησιμοποίητες συλλογές από όλα τα κράτη μέλη. || Η Europeana προωθεί την πρόσβαση σε γνώση, πολιτιστική ποικιλομορφία και δημιουργικό περιεχόμενο και αποβλέπει στη διευκόλυνση της ψηφιοποίησης και της διάδοσης πολιτιστικών έργων στην Ευρώπη. Η ενίσχυση της Europeana συμφωνήθηκε στα συμπεράσματα του Συμβουλίου τον Μάιο του 2010. Οι κλάδοι πολιτισμού και δημιουργίας είναι από τους πιο δυναμικούς τομείς της Ευρώπης και σε αυτούς αντιστοιχεί το 3,3% του συνολικού ΑΕΠ της ΕΕ και το 3% της απασχόλησης. Η ισχυρή πολιτιστική κληρονομιά της Ευρώπης αποτελεί στέρεο υπόβαθρο για τον τομέα περιεχομένου. Όλα τα αριστουργήματα που ανήκουν στο δημόσιο θα είναι διαθέσιμα το 2016. Η περαιτέρω επέκταση περιεχο-μένου και υπηρεσιών προβλέ-πεται μετά το 2016.

|| || ||

2. Διαλειτουργική ασφαλής ηλεκτρονική ταυτοποίηση και αναγνώριση γνησιότητας σε όλη την Ευρώπη || Υποδομή υπηρεσιών που θα καταστήσει δυνατή τη διασυνοριακή χρήση ηλεκτρονικής ταυτότητας (eID) περιλαμβανομένης της αναγνώρισης γνησιότητας σε όλη την Ευρώπη, για πολίτες και επιχειρήσεις σε σχέση με την πρόσβαση σε ψηφιακές υπηρεσίες σε οποιοδήποτε κράτος μέλος ζουν ή ταξιδεύουν. Οι υπηρεσίες ηλεκτρονικής ταυτότητας και αναγνώρισης γνησιότητας θα καλύπτουν όλα τα κράτη μέλη που συμμετέχουν στην εν λόγω υποδομή υπηρεσιών και θα ενσωματώνονται σε επιπρόσθετες υπηρεσίες ανώτερου επιπέδου (ηλεκτρονικές δημόσιες συμβάσεις, επιχειρηματική κινητικότητα, ηλεκτρονική ανταλλαγή δικαστικών πληροφοριών) || Διάφορες άλλες υποδομές υπηρεσιών θα εξαρτηθούν από την εγκατάσταση διασυνο-ριακής υποδομής υπηρεσιών eID, όπως τα ενιαία κέντρα εξυπηρέτησης που προβλέπει η οδηγία για τις υπηρεσίες, η ανταλλαγή ποινικών φακέλων, ιατρικών φακέλων κλπ. Οι ενέργειες για την δοκιμή των υπηρεσιών αυτών σε περιορισμένο κύκλο θα διαρκέσουν έως το 2014. Η πλήρης λειτουργία τους προβλέπεται από το 2014 και μετά.

|| || ||

3. Διαλειτουργικές διασυνοριακές ηλεκτρονικές υπηρεσίες δημοσίων συμβάσεων || Υποδομή υπηρεσιών που θα επιτρέπει σε κάθε επιχείρηση της ΕΕ να συμμετέχει σε ευρωπαϊκούς δημόσιους διαγωνισμούς από οποιοδήποτε κράτος μέλος και θα καλύπτει τα στάδια πριν και μετά την ανάθεση δημόσιων συμβάσεων. Θα επεκταθεί ώστε να περιλάβει όλα τα κράτη μέλη και θα ενσωματώνει ενέργειες όπως τον εικονικό φάκελο επιχείρησης (Virtual Company Dossier), ηλεκτρονικούς καταλόγους (eCatalogues), ηλεκτρονικές παραγγελίες (eOrders) και ηλεκτρονικά τιμολόγια (eInvoices). || Οι ηλεκτρονικές δημόσιες συμβάσεις διευρύνουν την αγορά για εταιρείες και δημόσιες διοικήσεις και τονώνει τον ανταγωνισμό στις προσφορές, οδηγώντας δυνητικά σε ετήσια εξοικονόμηση μεταξύ 1% και 2% επί της συνολικής αξίας της αγοράς δημοσίων συμβάσεων που ανέρχεται σε 2 000 δισεκατ. ευρώ, μέσω της χρήσης αποδοτικότερων και ανταγωνιστικότερων διαδικασιών. Από το 2014 και μετά, η εν λόγω υποδομή θα επεκταθεί σε όλα τα κράτη μέλη με βάση τη Λευκή Βίβλο για τον τρόπο διασύνδεσης του δυναμικού ηλεκτρονικών δημοσίων συμβάσεων σε όλη την ενιαία αγορά.

|| || ||

4. Ηλεκτρονικές διαδικασίες σύστασης επιχείρησης σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα (στο πλαίσιο της οδηγίας για τις υπηρεσίες) || Υποδομή υπηρεσιών που απευθύνεται σε παρόχους υπηρεσιών που θέλουν να προσφέρουν υπηρεσίες εκτός της χώρας τους. Αποβλέπει στην παροχή αδιάλειπτων διασυνοριακών ηλεκτρονικών διαδικασιών για τη σύσταση επιχείρησης σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα και την ηλεκτρονική διασυνοριακή κάλυψη όλων των απαιτούμενων διοικητικών διαδικασιών μέσω των ενιαίων κέντρων εξυπηρέτησης στο πλαίσιο της οδηγίας για τις υπηρεσίες || Διαλειτουργική υποδομή υπηρεσιών στηριζόμενη στην οδηγία για τις υπηρεσίες. Οι δράσεις που αποβλέπουν στην άρση των διοικητικών φραγμών που αντιμετωπίζουν οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις όταν προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στο εξωτερικό, διαρκούν έως το 2014 σε περιορισμένο κύκλο. Από το 2014 και μετά προβλέπεται να αρχίσει η πλήρης λειτουργία της, με επέκταση σε όλα τα κράτη μέλη.

|| || ||

5. Διαλειτουργική ηλεκτρονική στήριξη για ιατροφαρμακευτική συνδρομή οπουδήποτε στην ΕΕ || Υποδομή υπηρεσιών με σκοπό τη σύνδεση οργανισμών ιατροφαρμακευ-τικής περίθαλψης και την κατάρριψη των γλωσσικών, διοικητικών και τεχνικών φραγμών με λύσεις e-Health. Οι υπηρεσίες θα περιλαμβάνουν την ανταλλαγή συνοπτικών περιγραφών της κατάστασης των ασθενών και ηλεκτρονική συνταγογράφηση σε όλη την Ευρώπη και θα στηρίζουν τη διασυνοριακή παροχή υπηρεσιών τηλεϊατρικής. || Η υποδομή θα συμβάλει στην εφαρμογή του μηχανισμού του άρθρου 14 της οδηγίας για τα δικαιώματα των ασθενών για διασυνοριακή ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στο eHealth με τη θέσπιση κοινών κανόνων ως προς τη σημασιολογία των ιατρικών φακέλων και τις σχετικές διαδικασίες. Οι ενέργειες για την έναρξη λειτουργίας των υπηρεσιών αυτών σε περιορισμένο κύκλο θα διαρκέσουν έως το 2015. Η πλήρης λειτουργία τους προβλέπεται από το 2015.

|| || ||

6. Data.eu || Υποδομή υπηρεσιών που θα συγκεντρώνει σε ένα ενιαίο σημείο πρόσβασης σύνολα δεδομένων που παράγουν δημόσιοι φορείς των κρατών μελών σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ με σκοπό την (επανα-) χρησιμοποίηση δεδομένων σε διάφορες εφαρμογές. Η δικτυακή πύλη data.eu θα παρέχει δυνατότητα αναζήτησης/πρόσβασης σε σύνολα δεδομένων σε όλες τις γλώσσες που χρησιμοποιούν οι δημόσιοι φορείς των κρατών μελών, για έρευνα και θέαση. Παρέχει σε όλους ανοικτά εργαλεία διάδρασης με την υποδομή (αναζήτηση δεδομένων, συγκέντρωση στατιστικών στοιχείων, κατέβασμα δεδομένων) για την ανάπτυξη νέων επιχειρήσεων. || Οι πληροφορίες του δημόσιου τομέα (Public Sector Information - PSI) δεν είναι μόνον πρωτογενής πηγή δεδομένων αλλά και σημαντικό μέσο δημιουργίας καινοτόμων υπηρεσιών (υπηρεσίες εντοπισμού θέσης, χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, μάρκετινγκ, περιβαλλοντική παρακολούθηση). Ως τομέας των PSI η αξία της παγκόσμιας αγοράς γεωγραφικών πληροφοριών υπολογίσθηκε σε 5,3 δισεκατ. το 2009. Πραγματοποιείται δοκιμή με δικτυακή πύλη σε περιορισμένο κύκλο. Η προοδευτική εγκατάσταση μιας ανοικτής πανευρωπαϊκής υποδομής δεδομένων που σταδιακά θα περιλάβει όλες τις δημόσιες διοικήσεις της ΕΕ προβλέπεται από το 2014 και μετά.

|| || ||

7. Ασφαλέστερο Διαδίκτυο για τα παιδιά (Safer Internet) || Υποδομή υπηρεσιών για την καλύτερη προστασία των νεαρών επιγραμμικών χρηστών. Θα προσφέρει μια πλατφόρμα που θα καλύπτει όλη την ΕΕ και θα συγκεντρώνει πόρους, πληροφορίες, συστήματα και εργαλεία λογισμικού. Συνδεδεμένα «Κέντρα Safer Internet» θα παρέχουν εκπαιδευτικό περιεχόμενο, πληροφορίες για την επιγραμμική ασφάλεια, εργαλεία ευαισθητοποίησης του κοινού και τεχνολογίες ενσωμάτωσης για πρόσβαση σε εργαλεία γονικού ελέγχου, για τον έλεγχο της ελάχιστης ηλικίας, για διαβάθμιση με βάση τους κώδικες δεοντολογίας του κλάδου (π.χ. επιγραμμικά παιγνίδια), εγκατάσταση καινοτόμων εργαλείων δημιουργίας περιεχομένου, και για διαλειτουργικούς λευκούς καταλόγους για την επέκταση της ανάπτυξης ασφαλών περιβαλλόντων στο διαδίκτυο για μικρά παιδιά και για την προώθηση της πρόσβασης σε ποιοτικό περιεχόμενο ανάλογο προς την ηλικία του παιδιού. || Η υποδομή αυτή θα βοηθήσει την επίτευξη των στόχων της Επιτροπής όσον αφορά την επιγραμμική προστασία των παιδιών, σύμφωνα με τα όσα προβλέπει το Ψηφιακό Θεματολόγιο για την Ευρώπη. Η εφαρμογή και η εγκατάσταση της πλατφόρμας και των εργαλείων για τις διάφορες επιμέρους υπηρεσίες προβλέπεται από το 2014 και μετά. Η ενοποίηση και η επέκταση προβλέπεται από το 2018 και μετά.

|| || ||

8. Πολυγλωσσικές υπηρεσίες || Υποδομή υπηρεσιών που θα παρέχει σε ηλεκτρονικές επιχειρήσεις - eBusinesses (δηλαδή παρόχους ηλεκτρονικού εμπορίου – eCommerce) απεριóριστη πρόσβαση σε επαναχρησιμοποιήσιμα πολυγλωσσικά εργαλεία που θα επικεντρώνονται σε επιγραμμική μετάφραση, σε διαδραστικές υπηρεσίες με βάση τον προφορικό λόγο, και σε πολυγλωσσική αναζήτηση περιεχομένου. Η υποδομή θα στηρίζει και θα παρέχει πρόσβαση προστιθέμενης αξίας σε πηγές δεδομένων για γλώσσες της ΕΕ (π.χ. μεταφρασμένο υλικό, πολύγλωσσα πονήματα, λεξικά και τράπεζες ορολογικών δεδομένων), τα σχετικά μεταδεδομένα, εργαλεία και πρότυπα, ενώ θα επιτρέπει τη συνένωση, από κοινού χρήση και εμπορία γλωσσικών πόρων (δεδομένων και εργαλείων) προερχόμενων από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα. || Κατάρριψη των γλωσσικών φραγμών και δημιουργία μιας ομαλής και αποτελεσματικής διασυνοριακής ψηφιακής ενιαίας αγοράς. Μια μελέτη του 2009 υπολόγισε την αξία του γλωσσικού κλάδου της ΕΕ το 2008 σε 8,4 δισεκατ. ευρώ, περιλαμβανομένων των μεταφράσεων και της διερμηνείας, της γλωσσικής προσαρμογής λογισμικού, της ανάπτυξης εργαλείων γλωσσικής τεχνολογίας, της παροχής συμβουλών και της διδασκαλίας, ενώ το ετήσιο ποσοστό ανάπτυξης του κλάδου υπολογίσθηκε σε τουλάχιστον 10% τα επόμενα χρόνια. Η υποδομή θα αρχίσει με τη σύνδεση και επέκταση υφιστάμενων πρωτοβουλιών (π.χ. TAUS, ELRA, LDC, δίκτυα της ΕΕ όπως το META-NET) και η περαιτέρω κλιμάκωσή της προβλέπεται από το 2016 και μετά.

|| || ||

9. Δημόσιο διευρωπαϊκό κεντρικό δίκτυο ("mid-mile") || Υποδομή υπηρεσιών που θα συνδέει βασικές υπηρεσίες του δημόσιου τομέα με ένα πανευρωπαϊκό κεντρικό δίκτυο πολύ υψηλής ταχύτητας από το οποίο θα τροφοδοτούνται άλλες υπηρεσίες ανώτερου επιπέδου και στο οποίο θα μπορούν να δημιουργηθούν υπολογιστικά νέφη για διευρωπαϊκές δημόσιες υπηρεσίες. Με τον τρόπο αυτόν θα συγκεντρωθεί η ζήτηση και θα μειωθεί το κόστος, ενώ θα επιτευχθεί ταχύτερα η επίτευξη κρίσιμης μάζας για την τροφοδοσία υπηρεσιών. || Βασικότεροι συμφεροντούχοι είναι οι δημόσιες αρχές που παρέχουν υπηρεσία που θα ωφελείτο από ένα δίκτυο υψηλής ταχύτητας (π.χ. υπηρεσίες υγείας, δημόσια αποθετήρια δεδομένων, στατιστικές υπηρεσίες, οργανισμοί περιβαλλοντικής παρακολούθησης, πολιτική προστασία, πολιτιστικοί οργανισμοί). Αρχίζοντας το 2014, μια τέτοια πανευρωπαϊκή υπηρεσία θα μπορούσε να δημιουργηθεί με επαρκή πυκνότητα εντός 2 έως 4 ετών. Σε δεύτερη φάση θα αντιμετωπιστούν συγκεκριμένες γεωγραφικές ή θεματικές ελλείψεις. Αφετηρία για την εν λόγω διευρωπαϊκή υποδομή υπηρεσιών είναι το sTesta.

Καινοτόμα Χρηματοοικονομικά Μέσα

1. Στόχοι πολιτικής

Η χρήση καινοτόμων χρηματοοικονομικών μέσων αποτελεί εναλλακτική λύση έναντι της παραδοσιακής χρηματοδότησης μέσω επιχορηγήσεων από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και μπορεί να δημιουργήσει μια σημαντική ροή χρηματοδοτήσεων για στρατηγικές επενδύσεις. Βασικό πλεονέκτημα των καινοτόμων χρηματοοικονομικών μέσων είναι ότι έχουν πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα για τον προϋπολογισμό της ΕΕ, καθώς διευκολύνουν και προσελκύουν επιπλέον δημόσια και ιδιωτική χρηματοδότηση έργων που ενδιαφέρουν την ΕΕ.

Για σχέδια εμπορικού χαρακτήρα, μπορούν να χρησιμοποιηθούν κονδύλια της ΕΕ σε συνεργασία με τον ιδιωτικό και τον τραπεζικό τομέα ιδίως μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕ), ώστε να συμβάλουν στην αντιμετώπιση αδυναμιών της αγοράς όσον αφορά τη χρηματοδότηση έργων και δραστηριοτήτων στρατηγικού ενδιαφέροντος για την ΕΕ και τους πολίτες της.

Υπάρχει περιθώριο μεγαλύτερης χρήσης τέτοιων μέσων για τη στήριξη ενός μεγάλου φάσματος πολιτικών. Επί μια δεκαετία και πλέον, ο προϋπολογισμός της ΕΕ χρησιμοποιεί χρηματοοικονομικά μέσα όπως εγγυήσεις και επενδύσεις κεφαλαίου για τις ΜΜΕ. Στο τρέχον δημοσιονομικό πλαίσιο μια νέα γενιά χρηματοοικονομικών μέσων τέθηκε σε εφαρμογή σε συνεργασία με την ΕΤΕ, όπως η Χρηματοδοτική διευκόλυνση για τον επιμερισμό του κινδύνου (Risk-Sharing Finance Facility - RSFF) βάσει του 7ου προγράμματος πλαισίου για την Ε&Α, ή ο μηχανισμός δανειακών εγγυήσεων για τα έργα ΔΕΔ-Μ (Loan Guarantee Instrument for TEN-T projects - LGTT). Για δραστηριότητες εκτός ΕΕ, συστάθηκε το Παγκόσμιο Ταμείο Ενεργειακής Απόδοσης και Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας για να παρέχει επενδύσεις κεφαλαίου σε αναπτυσσόμενες χώρες. Στον τομέα των διαρθρωτικών ταμείων συστάθηκαν χρηματοοικονομικά μέσα με σκοπό τη στήριξη επιχειρήσεων, της αστικής ανάπτυξης και της ενεργειακής απόδοσης με τη χρήση ανανεούμενων κονδυλίων (revolving funds).

Τα μέσα αυτά υπήρξαν επιτυχή μεν, αλλά αναπτύχθηκαν με πειραματικό τρόπο. Συνεπώς, ως μέρος του μελλοντικού δημοσιονομικού πλαισίου, η Επιτροπή προτείνει την υιοθέτηση μιας πιο σύγχρονης και τυποποιημένης προσέγγισης όσον αφορά τη χρήση καινοτόμων χρηματοοικονομικών μέσων, ώστε να εξασφαλιστεί ότι τα κονδύλια της ΕΕ χρησιμοποιούνται όσο το δυνατόν αποτελεσματικότερα για τη στήριξη των πολιτικών της ΕΕ.

2. Μέσα

Προτείνεται ο εξορθολογισμός των υφιστάμενων χρηματοοικονομικών μέσων ώστε να υπάρχουν κοινοί κανόνες για μέσα κεφαλαίου και χρέους, ούτως ώστε να σχηματιστεί ολοκληρωμένη εικόνα της χρήσης χρηματοοικονομικών μέσων τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε εθνικό/περιφερειακό επίπεδο. Οι κανόνες αυτοί θα απλουστεύσουν τις σχέσεις με τους χρηματοδοτικούς εταίρους, ιδίως την ΕΤΕ και διεθνείς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς. Θα παρέχουν επίσης διαφάνεια έναντι των αγορών ως προς τον τρόπο με τον οποίο η ΕΕ παρεμβαίνει με μέσα κεφαλαίου και χρέους, εξασφαλίζοντας την μεγαλύτερη προβολή των παρεμβάσεων της ΕΕ.

Η Επιτροπή προτείνει ένα νέο είδος μέσου, την πρωτοβουλία ειδικών ομολογιακών δανείων για τη χρηματοδότηση έργων της ΕΕ που θα χρησιμεύει για την εξασφάλιση επενδυτικών πόρων για έργα υποδομής στρατηγικού ενδιαφέροντος για την Ευρώπη. Η συνεισφορά από τον προϋπολογισμό της ΕΕ θα χρησιμεύει για τη στήριξη έργων μέσα από την ενίσχυση της πιστοληπτικής τους διαβάθμισης που θα έχει ως αποτέλεσμα την προσέλκυση χρηματοδότησης από μέρους της ΕΤΕ, άλλων χρηματοπιστωτικών οργανισμών και επενδυτών από την ιδιωτική αγορά κεφαλαίων. Τα χρηματοοικονομικά μέσα δεν συνεπάγονται περισσότερους κινδύνους από τις επιχορηγήσεις, δεδομένου ότι ο κίνδυνος για τον προϋπολογισμό της ΕΕ περιορίζεται σε κάθε περίπτωση αυστηρά στην προερχόμενη από τον προϋπολογισμό συνεισφορά. Ο προϋπολογισμός της ΕΕ δεν μπορεί να παρουσιάζει έλλειμμα.

Στον εξωτερικό τομέα αναπτύσσεται ειδική πλατφόρμα της ΕΕ για την εξωτερική συνεργασία και ανάπτυξη που θα συνδυάζει τα δυνατά σημεία της Επιτροπής, των κρατών μελών και ευρωπαϊκών διμερών και πολυμερών χρηματοπιστωτικών οργανισμών (ιδίως της ΕΤΕ) που δραστηριοποιούνται στον τομέα της εξωτερικής συνεργασίας και ανάπτυξης. Η πλατφόρμα αυτή θα συμβάλει στην αύξηση της συνεκτικότητας, της αποτελεσματικότητας, της αποδοτικότητας και της προβολής της ΕΕ στον τομέα της εξωτερικής χρηματοδότησης, ενώ θα λαμβάνει υπόψη και τις ιδιαιτερότητες των εξωτερικών εταίρων της ΕΕ.

3. Εφαρμογή

Τα χρηματοοικονομικά μέσα θα αποτελούν μέρος των παρεμβάσεων από τον προϋπολογισμό της ΕΕ σε διάφορους τομείς πολιτικής, ιδίως εκείνους που υπηρετούν τους εξής σκοπούς:

(1) Την ενίσχυση της ικανότητας του ιδιωτικού τομέα να επιτυγχάνει ανάπτυξη, δημιουργία απασχόλησης και/ή καινοτομία: στήριξη νεοσύστατων επιχειρήσεων, ΜΜΕ, μεσαίας κεφαλαιοποίησης επιχειρήσεων, μικροεπιχειρήσεων, μεταβίβασης γνώσεων, επενδύσεων σε διανοητική περιουσία.

(2) Τη δημιουργία υποδομών με τη χρήση προγραμμάτων εταιρικών σχέσεων δημόσιου - ιδιωτικού τομέα με σκοπό την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της διατηρησιμότητας της ΕΕ στους τομείς των μεταφορών, της ενέργειας και των ΤΠΕ.

(3) Τη στήριξη μηχανισμών κινητοποίησης ιδιωτικών επενδύσεων για την υλοποίηση δημόσιων αγαθών, όπως η προστασία του κλίματος και του περιβάλλοντος, σε άλλους τομείς.

Ο σχεδιασμός των μέσων αυτών θα διέπεται από τις εξής αρχές:

· Εύρωστες ρυθμίσεις διακυβέρνησης: οι πλατφόρμες χρέους και κεφαλαίου θα έχουν εύρωστη διάρθρωση διακυβέρνησης που θα εξασφαλίζει ότι η ΕΕ θα διαθέτει αποτελεσματική εποπτεία των χρηματοοικονομικών πράξεων και των επενδύσεων, καθώς και της επίτευξης των στόχων πολιτικής.

· Χρηματοδότηση από διαφορετικές γραμμές του προϋπολογισμού: δεν θα υπάρχει συγκεκριμένη γραμμή στον προϋπολογισμό για τη χρηματοδότηση των εν λόγω μέσων. Αντ’ αυτού τα χρηματοοικονομικά μέσα θα χρηματοδοτούνται από τις γραμμές του εκάστοτε τομέα πολιτικής σε συνδυασμό με κατάλληλα μέσα κεφαλαίου ή χρέους.

· Κατοχύρωση στον δημοσιονομικό κανονισμό: οι βασικές αρχές που θα διέπουν τις δύο πλατφόρμες θα ενσωματωθούν στον δημοσιονομικό κανονισμό, ο οποίος επί του παρόντος τελεί υπό επανεξέταση από το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Αυτό θα συμβάλει σημαντικά στον εκσυγχρονισμό και την τυποποίηση.

· Η χρήση των κοινών κανόνων για τα μέσα κεφαλαίου και χρέους θα είναι υποχρεωτική για τις εσωτερικές πολιτικές και θα εφαρμόζεται οριζοντίως σε όλους τους σχετικούς τομείς πολιτικής. Τα υφιστάμενα καινοτόμα χρηματοοικονομικά μέσα θα ευθυγραμμιστούν με τους κοινούς κανόνες. Στην περίπτωση της πολιτικής συνοχής, θα τηρείται η αρχή της επιμερισμένης διαχείρισης με τα κράτη μέλη. Ως εκ τούτου τα μοντέλα της ΕΕ θα προβάλλονται ως προαιρετική βέλτιστη πρακτική σε συνδυασμό με την παροχή στα κράτη μέλη ισχυρών κινήτρων να ακολουθούν την προσέγγιση που τηρείται σε επίπεδο ΕΕ. Στον τομέα της εξωτερικής δράσης, μεγαλύτερο μέρος των επιχορηγήσεων της ΕΕ (κατά περίπτωση μέσω μηχανισμών περιφερειακών επενδύσεων) θα συνδυάζεται με δάνεια ή θα χρησιμοποιείται σε μέσα κεφαλαίου ή επιμερισμού του κινδύνου. Αυτό θα συμβάλει στην κινητοποίηση επιπρόσθετης χρηματοδότησης – και από τον ιδιωτικό τομέα – για τη στήριξη προτεραιοτήτων της ΕΕ και την κάλυψη των επενδυτικών αναγκών των χωρών-εταίρων της ΕΕ. Αυτό θα διευκολυνθεί από την έναρξη ισχύος των προταθεισών νέων διατάξεων του δημοσιονομικού κανονισμού για τα χρηματοοικονομικά μέσα, και από την καθιέρωση κοινών αρχών για τα μέσα αυτά στο μέτρο που συνάδουν με το περιβάλλον των εξωτερικών δράσεων.

· Διαχείριση από χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς: η διαχείριση και εφαρμογή χρηματοοικονομικών μέσων θα ανατίθεται εν γένει στον όμιλο της ΕΤΕ και άλλους διεθνείς ή δημόσιους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς στο κεφάλαιο των οποίων μετέχει τουλάχιστον ένα κράτος μέλος. Η διαχείριση θα μπορεί να γίνεται και από επενδυτική οντότητα ειδικού σκοπού που θα συστήνεται βάσει του εθνικού δικαίου και θα συγκεντρώνει πόρους από διάφορες δημόσιες και ιδιωτικές πηγές. Θα επιτρέπεται επίσης η περαιτέρω ανάθεση σε ιδιωτικούς χρηματοπιστωτικούς φορείς.

Δικαιοσύνη

1. Στόχοι Πολιτικής

Οι πολιτικές της ΕΕ για τη δικαιοσύνη, τα θεμελιώδη δικαιώματα, την ιθαγένεια και την ισότητα βασίζονται στις θεμελιώδεις αξίες και αρχές της ΕΕ, όπως η δημοκρατία, η ελευθερία, η ανοχή, η απαγόρευση των διακρίσεων και το κράτος δικαίου. Η πολιτική στηρίζει τη δημιουργία πανευρωπαϊκού χώρου δικαίου, δικαιωμάτων και δικαιοσύνης προς όφελος όλων των πολιτών στην ΕΕ.

Στη σημερινή Ευρώπη, εκατομμύρια πολίτες συμμετέχουν σε δραστηριότητες που υπερβαίνουν τα σύνορα – στην ιδιωτική τους ζωή, στο πλαίσιο της εργασίας ή των σπουδών τους ή ως καταναλωτές. Η Επιτροπή προσπαθεί να προσφέρει πρακτικές λύσεις στα διασυνοριακά προβλήματα τόσο των πολιτών όσο και των επιχειρήσεων έτσι ώστε οι μεν πολίτες να ζουν, να ταξιδεύουν και να εργάζονται χωρίς δυσκολίες σε άλλο κράτος μέλος πεπεισμένοι ότι τα δικαιώματά τους προστατεύονται οπουδήποτε και αν βρίσκονται στην ΕΕ, οι δε επιχειρήσεις να εκμεταλλεύονται πλήρως τις ευκαιρίες που παρέχει η ενιαία αγορά.

Το κύριο εργαλείο για την οικοδόμηση χώρου δικαιοσύνης της ΕΕ είναι η νομοθεσία, και η Επιτροπή έχει ένα φιλόδοξο πρόγραμμα για τη θέσπιση προτύπων που θα ισχύουν σ’ ολόκληρη την ΕΕ ώστε οι άνθρωποι να μπορούν να βασίζονται στο ίδιο βασικό επίπεδο δικαιοσύνης (για παράδειγμα εάν είναι θύματα εγκληματικών πράξεων) και να απολαμβάνουν μεταχείριση που δεν εισάγει διακρίσεις οπουδήποτε στην Ευρώπη. Η συνθήκη της Λισαβόνας προσφέρει νέες ευκαιρίες για δικαστική συνεργασία σε ποινικές και αστικές υποθέσεις και αναθέτει στην ΕΕ το καθήκον να διευκολύνει την πρόσβαση στη δικαιοσύνη σ’ ολόκληρη την ΕΕ. Επίσης, προβλέπει την ενσωμάτωση της ισότητας των φύλων και της απαγόρευσης των διακρίσεων λόγω φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκείας ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού, σε όλες τις πολιτικές και τις δράσεις της ΕΕ.

Προκειμένου αυτά τα δικαιώματα και οι νόμοι να είναι αποτελεσματικά στην πράξη, πρέπει να εφαρμόζονται ορθά και οι άνθρωποι – από τους πολίτες έως τους δικαστές – πρέπει να τα κατανοούν και να γνωρίζουν τον τρόπο άσκησης τους. Επομένως, η Επιτροπή διαθέτει μια δέσμη ειδικών δημοσιονομικών προγραμμάτων για να στηρίξει τη νομοθεσία και τις πολιτικές της, τα οποία εστιάζονται σε διασυνοριακά ζητήματα που μπορεί να αντιμετωπισθούν δεόντως μόνο με συντονισμένη δράση στο επίπεδο της ΕΕ.

2. Μέσα

Η Επιτροπή προτείνει τη συγκέντρωση των προγραμμάτων αυτού του τομέα σε ένα πρόγραμμα «Δικαιοσύνη» και σε ένα πρόγραμμα «Δικαιώματα και ιθαγένεια». Η προσέγγιση αυτή θα απλουστεύσει τις ρυθμίσεις χρηματοδότησης και θα παράσχει περισσότερη συνοχή και συνέπεια στο πλήρες φάσμα των χρηματοδοτούμενων δράσεων. Τα ολοκληρωμένα προγράμματα θα εστιάζονται σε σειρά θεματικών προτεραιοτήτων και θα χρηματοδοτούν δράσεις που παρέχουν σαφή προστιθέμενη αξία της ΕΕ, όπως:

· η κατάρτιση των ασκούντων συναφή προς τη δικαιοσύνη επαγγέλματα (όπως δικαστών και εισαγγελέων) για την παροχή σ’ αυτούς των εργαλείων για την εφαρμογή στην πράξη των δικαιωμάτων και της δικαιοσύνης της ΕΕ και για τη δημιουργία αμοιβαίας εμπιστοσύνης, που αποτελεί τη βάση του χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης·

· η ενίσχυση των δικτύων, δηλαδή οργανώσεων στο επίπεδο της ΕΕ που θα βοηθήσουν στην προετοιμασία μελλοντικών πρωτοβουλιών στον τομέα αυτό, καθώς και στην προώθηση της συνεπούς υλοποίησής τους σ’ ολόκληρη την Ευρώπη·

· η διασυνοριακή συνεργασία για την καταστολή, για παράδειγμα θέσπιση συστημάτων προειδοποίησης σε περίπτωση εξαφάνισης παιδιών, συντονισμός της επιχειρησιακής και διασυνοριακής συνεργασίας κατά των ναρκωτικών, και

· η ενίσχυση της ενημέρωσης και της ευαισθητοποίησης του κοινού, συμπεριλαμβανομένης της στήριξης εθνικών και ευρωπαϊκών εκστρατειών για την ενημέρωση των ανθρώπων σχετικά με τα δικαιώματά τους, όπως αυτά κατοχυρώνονται από το δίκαιο της ΕΕ, και τον τρόπο άσκησής τους στην πράξη.

Όπου είναι δυνατό, τα προγράμματα θα επιτρέπουν την πιθανή συμμετοχή των υποψήφιων χωρών και ενδεχομένως άλλων τρίτων χωρών.

3. Εφαρμογή

Η μείωση του αριθμού των χρηματοδοτούμενων προγραμμάτων και η συγκέντρωση όλων των προτεραιοτήτων χρηματοδότησης θα επιτρέψει την εφαρμογή της ίδιας δέσμης μέτρων σε όλους τους τομείς και την απλούστευση των διαδικασιών.

Ως εκ τούτου, τόσο η Επιτροπή όσο και οι αποδέκτες της χρηματοδότησης της ΕΕ πρόκειται να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητά τους. Η μείωση των νομικών βάσεων και των γραμμών του προϋπολογισμού θα επιτρέψει μεγαλύτερη ευελιξία, καθιστώντας επομένως δυνατή την καλύτερη εστίαση στις προτεραιότητες πολιτικής της ΕΕ και την καλύτερη εκτέλεση του προϋπολογισμού.

Η Επιτροπή προτείνει τη συνέχιση της χρηματοδότησης των υφιστάμενων οργανισμών στον τομέα της δικαιοσύνης και των θεμελιωδών δικαιωμάτων, διότι όλοι αυτοί προσδίδουν σημαντική προστιθέμενη αξία στην ανάπτυξη και εφαρμογή των πολιτικών σ’ αυτόν τον τομέα. Στους οργανισμούς αυτούς περιλαμβάνονται η EUROJUST, το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων και ο Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

4. Προτεινόμενη Χορήγηση του Προϋπολογισμού για το 2014-2020

Όλα τα στοιχεία σε σταθερές τιμές 2011

Συνολικός προτεινόμενος προϋπολογισμός 2014-2020 από τον οποίο Πρόγραμμα «Δικαιοσύνη» Πρόγραμμα «Δικαιώματα και Ιθαγένεια» || 802 εκατ. ευρώ 416 εκατ. ευρώ 387 εκατ. ευρώ

Αλιευτική και θαλάσσια πολιτική

1. Στόχοι πολιτικης

Ένα υγιές θαλάσσιο περιβάλλον αποτελεί σημαντική πηγή βιολογικής ποικιλομορφίας που παρέχει ευρύ φάσμα οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών οφελών. Είναι επίσης η πηγή των υγιεινών και ασφαλών θαλασσινών που απολαμβάνουμε στην Ευρώπη ως σημαντικό μέρος της διατροφής μας. Οι παράκτιες κοινότητες, όπου η αλιεία παίζει σημαντικό ρόλο - με τους τρόπους διαβίωσης, τον πολιτισμό, τις παραδόσεις και τις γνώσεις που έχουν συσσωρευθεί διαχρονικά - εξαρτώνται από σχετικές με την αλιεία εργασίες στους αλιευτικούς στόλους, στην υδατοκαλλιέργεια, στον τομέα επεξεργασίας τροφίμων ή στους αλιευτικούς λιμένες. Η αλιεία και οι παράκτιες ζώνες είναι επίσης ιδιαίτερα ευάλωτες στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, όπως οι πλημμύρες, η διάβρωση των ακτών και η ανύψωση του επιπέδου της θάλασσας.

Η ΕΕ έχει δεσμευτεί να επιτύχει βιώσιμη διαχείριση της αλιείας της με βάση το οικοσύστημα. Μετά από μια αναλυτική επισκόπηση, η Επιτροπή θα προτείνει σύντομα τη ριζική μεταρρύθμιση της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής (ΚΑΠ), η οποία θα επιφέρει θεμελιώδεις αλλαγές στον τρόπο διαχείρισης της αλιείας, προκειμένου να εξασφαλιστούν η βιώσιμη εκμετάλλευση των αλιευτικών πόρων και το μέλλον της αλιείας στην Ευρώπη. Αυτή η μεταρρύθμιση θα συνοδεύεται από σημαντικό αναπροσανατολισμό της χρηματοδότησης της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) και της Ολοκληρωμένης Θαλάσσιας Πολιτικής που θα περιλαμβάνει τα ακόλουθα:

· Ανακατανομή των ανεπαρκών άμεσων επιδοτήσεων στόλου σύμφωνα με τους στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», συμπεριλαμβανομένων των κινήτρων που παρέχονται στον αλιευτικό κλάδο για μεταρρυθμίσεις, καινοτομία και βιώσιμη αλιεία,

· μείωση του χάσματος καινοτομίας μεταξύ αλιείας και άλλων τομέων της οικονομίας, το οποίο θα επιτρέψει στους αλιευτικούς στόλους της ΕΕ να γίνουν βιώσιμοι και ανταγωνιστικοί και να συμβάλουν στην ανάπτυξη και στη δημιουργία θέσεων εργασίας στις κοινότητες που εξαρτώνται από την αλιεία,

· διευκόλυνση της μετάβασης προς μια αλιεία χαμηλής επίπτωσης, με την εξάλειψη απορριπτόμενων αλιευμάτων και χαμηλές επιπτώσεις στα θαλάσσια οικοσυστήματα,

· συμβολή στη βιώσιμη διαχείριση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων και των οικοσυστημάτων που εξαρτώνται από την υδατοκαλλιέργεια,

· ενισχυμένη στήριξη συλλογικών δράσεων που περιλαμβάνουν την εμπορία και την παραγωγή, με ενίσχυση του ρόλου των οργανώσεων παραγωγών,

· μεγαλύτερη έμφαση στη βιωσιμότητα παράκτιων και ηπειρωτικών κοινοτήτων που εξαρτώνται από την αλιεία, μεταξύ άλλων, με απόδοση μεγαλύτερης προστιθέμενης αξίας σε δραστηριότητες που συνδέονται με την αλιεία και τη διαφοροποίηση προς άλλους τομείς της θαλάσσιας οικονομίας,

· ανταγωνιστική και βιώσιμη υδατοκαλλιέργεια που θα προσφέρει στους ευρωπαίους καταναλωτές υγιεινά και θρεπτικά προϊόντα,

· ενισχυμένος έλεγχος και συλλογή στοιχείων, εξασφαλίζοντας έτσι μεγαλύτερη συμμόρφωση και ολοκληρωμένη πολιτική βασιζόμενη στη γνώση,

· μια ολοκληρωμένη θαλάσσια πολιτική με έμφαση στην προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης στους τομείς και περιοχές που έχουν σχέση με τη θάλασσα.

2. Μέσα

Η μεταρρυθμισμένη θαλάσσια και αλιευτική πολιτική θα επικεντρωθεί σε ένα νέο Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας (EMFF), το οποίο θα διαρθρώνεται γύρω από 4 πυλώνες:

· Έξυπνη, οικολογική αλιεία (από κοινού διαχείριση) για να δοθεί έμφαση στη μετάβαση προς μια βιώσιμη αλιεία που είναι πιο επιλεκτική, δεν παράγει απορριπτόμενα αλιεύματα· βλάπτει λιγότερο το θαλάσσιο οικοσύστημα και έτσι συμβάλλει στη βιώσιμη διαχείριση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων· και παρέχει στήριξη που δίνει έμφαση στην καινοτομία και την προστιθέμενη αξία, καθιστώντας τον αλιευτικό τομέα βιώσιμο από οικονομικής πλευράς και ανθεκτικό στα εξωτερικά πλήγματα και στον ανταγωνισμό από τρίτες χώρες.

· Έξυπνη, οικολογική υδατοκαλλιέργεια (από κοινού διαχείριση) – για να επιτευχθεί οικονομικά βιώσιμη, ανταγωνιστική και οικολογική υδατοκαλλιέργεια, ικανή να αντιμετωπίζει τον παγκόσμιο ανταγωνισμό και να παρέχει στους καταναλωτές της ΕΕ προϊόντα υψηλής θρεπτικής αξίας.

· Βιώσιμη εδαφική ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς (από κοινού διαχείριση) – για να αντιστραφεί η κάμψη πολλών παράκτιων και ηπειρωτικών κοινοτήτων που εξαρτώνται από την αλιεία, με την προσθήκη περισσότερης αξίας στην αλιεία και στις δραστηριότητες που συνδέονται με αυτήν, καθώς και με τη διαφοροποίηση προς άλλους τομείς της θαλάσσιας οικονομίας.

· Ολοκληρωμένη θαλάσσια πολιτική (άμεση κεντρική διαχείριση) για να υλοποιηθούν οι οριζόντιες προτεραιότητες που διαθέτουν πραγματικό δυναμικό εξοικονομήσεων και ανάπτυξης, αλλά που δεν αναλαμβάνουν από μόνα τους τα κράτη μέλη - όπως γνώση του θαλάσσιου περιβάλλοντος, ναυτιλιακός χωροταξικός σχεδιασμός, ολοκληρωμένη διαχείριση τα παράκτιας ζώνης και ολοκληρωμένη θαλάσσια επίβλεψη και προσαρμογή στις δυσμενείς επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στις παράκτιες περιοχές.

Εκτός από τους τέσσερις πυλώνες, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας (EMFF) θα περιλαμβάνει συνοδευτικά μέτρα στους τομείς της συλλογής στοιχείων και επιστημονικών συμβουλών, του ελέγχου, της διακυβέρνησης, των αλιευτικών αγορών (περιλαμβανομένων των άκρως απόκεντρων περιοχών), των εθελοντικών πληρωμών σε περιφερειακές οργανώσεις διαχείρισης της αλιείας και της τεχνικής βοήθειας. Θα στηρίζεται σε δράσεις που αφορούν την αλιευτική και θαλάσσια πολιτική οι οποίες θα ενισχυθούν βάσει του κοινού στρατηγικού πλαισίου για την έρευνα και την καινοτομία.

Η πολιτική θα συμπληρωθεί από δύο διεθνή μέσα:

· Συμφωνίες αλιευτικής εταιρικής σχέσης που καθιερώνουν ένα νομικό, οικονομικό και περιβαλλοντικό πλαίσιο για τις αλιευτικές δραστηριότητες που εφαρμόζουν τα αλιευτικά σκάφη της ΕΕ στα ύδατα τρίτων χωρών, οι οποίες δεν είναι οι ίδιες σε θέση να αξιοποιούν πλήρως και με βιώσιμο τρόπο τα αποθέματα ιχθύων.

· Περιφερειακές οργανώσεις διαχείρισης της αλιείας, που είναι διεθνείς φορείς οι οποίοι αποτελούνται από κράτη, περιφερειακές οργανώσεις οικονομικής ολοκλήρωσης (η ΕΕ) και αλιευτικές οντότητες που έχουν συσταθεί για να εξασφαλιστούν η διατήρηση και η βιωσιμότητα των αλιευτικών πόρων στην ανοικτή θάλασσα.

3. Εφαρμογή

Η διάρθρωση των νομικών πράξεων στις οποίες στηρίζονται τα προγράμματα θα απλουστευθεί σημαντικά. Θα δημιουργηθεί ενιαίο EMFF που θα συμπεριλαμβάνει μέσα σε ενιαίο πλαίσιο όλα τα υφιστάμενα αλιευτικά και θαλάσσια μέσα, με εξαίρεση τις διεθνείς αλιευτικές συμφωνίες και την προσχώρηση της ΕΕ στις περιφερειακές οργανώσεις διαχείρισης της αλιείας. Η προσέγγιση αυτή θα επιτρέψει μεγαλύτερες συνέργειες και μείωση του διοικητικού φόρτου από πλευράς προγραμματισμού, διαχείρισης, παρακολούθησης και αξιολόγησης, τόσο για τα κράτη μέλη όσο και για την Επιτροπή.

Επιπλέον, το κοινό στρατηγικό πλαίσιο που καλύπτει όλα τα διαρθρωτικά ταμεία θα επιτρέψει να προγραμματιστούν μέτρα που ενισχύουν την θαλάσσια και αλιευτική πολιτική στα άλλα ταμεία που καλύπτονται από το πλαίσιο.

Ο αριθμός των τομέων δαπανών που υπάγονται σε από κοινού διαχείριση θα αυξηθεί, με αποτέλεσμα να έχουν τα κράτη μέλη μεγαλύτερη ευελιξία και πιο μακροπρόθεσμη στρατηγική προοπτική. Το EMFF θα καλύπτεται από το κοινό στρατηγικό πλαίσιο και τις συμβάσεις εταιρικής σχέσης θέτοντας όλα τα ταμεία της ΕΕ σε από κοινού διαχείριση.

4. Προτεινομενη Χορηγηση του Προϋπολογισμου για το 2014-2020

Όλα τα στοιχεία σε σταθερές τιμές 2011.

Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας (EMFF) και διεθνείς αλιευτικές συμφωνίες/Περιφερειακές οργανώσεις διαχείρισης της αλιείας || 6,7 δισεκατ. ευρώ

Ερευνα και Καινοτομία

1. Στόχοι πολιτικής

Η Ευρώπη χρειάζεται προηγμένη έρευνα και καινοτομία που βαίνει πέραν των εθνικών ορίων, συνδυάζει διαφορετικούς επιστημονικούς κλάδους, τεχνολογίες και επιχειρηματικές ικανότητες, και προσελκύει ταλαντούχα άτομα απ’ όλο τον κόσμο. Η έρευνα και η καινοτομία είναι βασικά στοιχεία για τη στήριξη της θέσης της ΕΕ στις σημερινές παγκοσμιοποιημένες αγορές που εξελίσσονται με μεγάλη ταχύτητα, και την αντιμετώπιση των προκλήσεων του μέλλοντος. Με τις επενδύσεις σε έρευνα και καινοτομία στην Ευρώπη θα δημιουργηθούν νέες ευκαιρίες απασχόλησης και θα εξασφαλιστεί η μακροπρόθεσμη διατηρήσιμη ανάπτυξη και ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης.

Η επιστημονική πρόοδος, οι νέες τεχνολογίες και οι καινοτομίες χρειάζονται επίσης για την αντιμετώπιση επειγουσών κοινωνικών προκλήσεων, όπως η κλιματική αλλαγή, η δημογραφική γήρανση και σπανιότητα πόρων. Πρόκειται για τεράστιες προκλήσεις που απαιτούν σημαντικά επιτεύγματα στον τομέα της έρευνας και καινοτομίας ορισμένα από τα οποία θα υλοποιηθούν μόνον με συντονισμένη δράση σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Για παράδειγμα, στο παρελθόν, χάρη σε έρευνα που είχε χρηματοδοτηθεί από την ΕΕ, συγκεντρώθηκε πραγματογνωμοσύνη από πρωτοπόρα κέντρα ερευνών από όλη την Ευρώπη με αποτέλεσμα να βρεθεί ένας καινοτόμος τρόπος ανίχνευσης και αντιμετώπισης της νόσου του Αλτσχάιμερ. Τέτοια επιτεύγματα επηρεάζουν βαθιά τις ζωές των ευρωπαίων πολιτών καθώς συνεπάγονται βελτιώσεις στην ποιότητα της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, νέους τρόπους εξέλιξης του επαγγελματικού και του ιδιωτικού βίου και περισσότερη ασφάλεια στον βιοπορισμό. Οι επιτυχημένες καινοτομίες που ανταποκρίνονται στις προκλήσεις αυτές θα δώσουν στις επιχειρήσεις τεράστιες ευκαιρίες ανάπτυξης και δημιουργίας απασχόλησης.

Ωστόσο, παρά την θεμελιώδη σημασία της έρευνας και ανάπτυξης, οι επιδόσεις της Ευρώπης στον τομέα αυτόν υστερούν εκείνων των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας, ενώ η Κίνα, η Βραζιλία και η Ινδία πλησιάζουν με ταχύ ρυθμό. Για να αντιστραφεί η τάση αυτή, η στρατηγική «Ευρώπη 2020» καθορίζει ως στόχο την αύξηση των δαπανών Ε&Α στο 3% του ΑΕΠ έως το 2020. Ειδική προτεραιότητα αποτελεί η αύξηση της έρευνας και ανάπτυξης από τις επιχειρήσεις π.χ. χρησιμοποιώντας δημόσια χρηματοδότηση για τη μόχλευση ιδιωτικών επενδύσεων.

Σε συνδυασμό με χρηματοδότηση από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, ο προϋπολογισμός της ΕΕ μπορεί να συμβάλει σε μεγάλο βαθμό στην επίτευξη των στόχων αυτών και στη βελτίωση των επιδόσεων της Ευρώπης στον τομέα της έρευνας και καινοτομίας.

2. Μέσα

Καθοριστικό βήμα για τον εκσυγχρονισμό των προγραμμάτων της ΕΕ για την έρευνα και την καινοτομία είναι να ενταχθούν σε ένα ενιαίο Κοινό Στρατηγικό Πλαίσιο για την Έρευνα και την Καινοτομία (ΚΣΠ) οι τρεις κυριότερες από τις υφιστάμενες πρωτοβουλίας και πηγές χρηματοδότησης:

– το 7ο Πρόγραμμα Πλαίσιο (ΠΠ7),

– το μέρος του προγράμματος πλαισίου για την καινοτομία και την ανταγωνιστικότητα (ΠΑΚ), που αφορά την καινοτομία, και

– το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας (EIT).

Το ΚΣΠ θα καθορίζει τους στρατηγικούς στόχους για όλες τις χρηματοδοτικές ενέργειες της ΕΕ στον τομέα της έρευνας και καινοτομίας. Θα είναι πιο ορθολογικό από τα υφιστάμενα χρηματοδοτικά καθεστώτα και θα εφαρμοστεί με εναρμονισμένους κανόνες και διαδικασίες. Με τον τρόπο αυτόν, οι δραστηριότητες έρευνας και καινοτομίας θα συνδυάζονται συνεκτικά και θα μεγαλώσει ο αντίκτυπος της χρηματοδότησης της ΕΕ. Το ΚΣΠ θα αυξήσει την προστιθέμενη αξία των παρεμβάσεων της ΕΕ καθώς θα παρέχει το κρίσιμο επίπεδο πόρων, πραγματογνωμοσύνης και αριστείας για έρευνα και καινοτομία, το οποίο δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί σε εθνικό επίπεδο.

Καθιστώντας απλούστερη και συνεκτικότερη της χρηματοδότηση από την ΕΕ, το ΚΣΠ θα είναι πιο προσιτό στις ΜΜΕ και πιο ανοικτό στη συμμετοχή νέων φορέων. Θα βελτιώσει τη διάδοση της τεχνογνωσίας που απαιτείται για καινοτομία και χάραξη πολιτικής. Θα επιτρέψει στο Κοινό Κέντρο Ερευνών να συνεισφέρει αποτελεσματικότερα στην άσκηση πολιτικής. Θα δώσει στρατηγικότερο προσανατολισμό στη διεθνή συνεργασία και θα στηρίξει τον Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας.

Εντός του γενικού αυτού πλαισίου, το ΠΑΚ θα καλύπτει την άμεση και την έμμεση έρευνα, με τον καθένα από τους δύο αυτούς κλάδους να αναπτύσσεται γύρω από τρεις διακριτούς, αλλά αλληλοστηριζόμενους τομείς, σύμφωνα με τις προτεραιότητες της στρατηγικής «Ευρώπη 2020»:

(1) Αριστεία στην επιστημονική βάση. Ο τομέας αυτός θα ενισχύσει την παγκοσμίου τάξεως αριστεία της ΕΕ στον τομέα της επιστήμης με την αξιοποίηση ταλέντου εντός της Ευρώπης και με την προσέλκυση πρωτοπόρων ερευνητών στην Ευρώπη. Θα δοθεί έμφαση στα εξής: στη μεγαλύτερη στήριξη της πρωτοπόρου έρευνας (μέσω του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας), στις μελλοντικές και τις αναδυόμενες τεχνολογίες, στις δεξιότητες, στην κατάρτιση και στη σταδιοδρομία των ερευνητών (δράσεις Marie Curie), καθώς και στη δικτύωση και ανάπτυξη ερευνητικών υποδομών προτεραιότητας (όπως ηλεκτρονικών υποδομών) και στην πρόσβαση σε αυτές.

(2) Αντιμετώπιση κοινωνικών προκλήσεων. Για να αντιμετωπιστούν άμεσα οι προκλήσεις που διαπιστώνονται στην στρατηγική «Ευρώπη 2020», ο τομέας αυτός θα στηρίζει δραστηριότητες που καλύπτουν όλα τα στάδια από την έρευνα έως την αγορά. Θα περιλαμβάνει δράσεις καινοτομίας (πειραματικές εφαρμογές, επιδείξεις, κλίνες δοκιμών, υποστήριξη για δημόσιες συμβάσεις και απορρόφηση των καινοτομιών από την αγορά), διεπιστημονικές προσεγγίσεις και έρευνα στον τομέα των κοινωνικοοικονομικών και ανθρωπιστικών επιστημών. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στα εξής: υγεία, δημογραφικές εξελίξεις και ευημερία· ασφάλεια τροφίμων και βιοοικονομία· ασφαλής, καθαρή και αποδοτική ενέργεια· έξυπνες, πράσινες και ολοκληρωμένες μεταφορές· εφοδιασμός με πρώτες ύλες· αποδοτικότητα πόρων και κλιματική δράση· και χωρίς αποκλεισμούς, καινοτόμες και ασφαλείς κοινωνίες (περιλαμβανομένης της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο, καθώς και της βελτίωσης της ασφάλειας στο διαδίκτυο). Το ΠΑΚ, με τις Κοινότητες Γνώσης και Καινοτομίας, θα συμβάλει πολύ στην αντιμετώπιση των προκλήσεων αυτών.

(3) Δημιουργία βιομηχανικής πρωτοπορίας και ανταγωνιστικών πλαισίων. Σκοπός είναι να στηριχθεί και να τονωθεί η έρευνα και καινοτομία από επιχειρήσεις στον τομέα των τεχνολογιών γενικής εφαρμογής, οι υπηρεσίες και οι αναδυόμενοι τομείς με μεγάλη έμφαση στη μόχλευση επενδύσεων από τον ιδιωτικό τομέα για Ε&Α, και η αντιμετώπιση προβλημάτων που αφορούν ειδικά τις ΜΜΕ. Δράσεις προτεραιότητας θα καλύπτουν τα εξής: αύξηση των στρατηγικών επενδύσεων και της πρωτοπορίας σε τρέχουσες και μελλοντικές τεχνολογίες και υπηρεσίες γενικής εφαρμογής και βιομηχανικές, με ειδική στήριξη για τις ΤΠΕ (περιλαμβανομένης της μικρο/νανοηλεκτρονικής και της φωτονικής)· νανοτεχνολογία, προηγμένα υλικά, προηγμένα συστήματα παραγωγής· βιομηχανική βιοτεχνολογία· διαστημική έρευνα και καινοτομία και τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών άνθρακα και τεχνολογίες προσαρμογής, με ιδιαίτερη μέριμνα για την εξασφάλιση ολοκληρωμένης προσέγγισης σε βασικές τεχνολογίες γενικής εφαρμογής· διευκόλυνση της πρόσβασης σε κεφάλαια κινδύνου και επιχειρηματικά κεφάλαια (λαμβάνοντας ως βάση τον μηχανισμό χρηματοδότησης με επιμερισμό των κινδύνων και τα χρηματοοικονομικά μέσα του ΠΑΚ) και παροχή στήριξης σε όλη την ΕΕ για την καινοτομία σε ΜΜΕ υψηλού αναπτυξιακού δυναμικού.

Η προσέγγιση αυτή θα περιλαμβάνει τόσο δραστηριότητες βάσει θεματολογίου όσο και πιο ανοικτούς τομείς όπου οι αιτούντες θα προτείνουν καινοτόμα σχέδια και πρωτοπόρες λύσεις.

3. Εφαρμογή

Σύμφωνα με την αρχή του ΚΣΠ, η εφαρμογή θα απλουστευθεί και θα τυποποιηθεί. Η απλούστευση θα αφορά τόσο τα χρηματοδοτικά καθεστώτα όσο και τους διοικητικούς κανόνες συμμετοχής και διάδοσης των αποτελεσμάτων. Το νέο ενιαίο σύνολο κανόνων θα ισχύει και για τους τρεις τομείς του ΚΣΠ, λαμβάνοντας, όμως, υπόψη τις ιδιαιτερότητες του EIT (και των αναγκών από άποψη κανονιστικής ευελιξίας) καθώς και εκείνων των ΜΜΕ. Tα βασικά επιχειρησιακά στοιχεία του ΚΣΠ θα περιλαμβάνουν τα εξής:

· Μια εξορθολογισμένη σειρά χρηματοδοτικών καθεστώτων και μέσων θα χρησιμοποιηθεί καθ' όλο το ΚΣΠ, συνεχίζοντας εκείνα που εφαρμόζονται στο πλαίσιο τρεχόντων προγραμμάτων, συγχωνεύοντας εκείνα με παρεμφερείς στόχους και παύοντας εκείνα που δεν εξυπηρετούν πλέον τον σκοπό τους. Εκτός από την χορήγηση επιδοτήσεων, θα γίνει μεγαλύτερη χρήση καινοτόμων χρηματοοικονομικών μέσων. Θα εξεταστεί επίσης η περίπτωση των προεμπορικών δημόσιων συμβάσεων και των βραβείων.

· Γενικά θα εφαρμοστεί ένα ενιαίο σύνολο κανόνων όσον αφορά την επιλεξιμότητα, τη λογιστική, την υποβολή εκθέσεων και τον έλεγχο. Θα επιδιωχθεί μια νέα ισορροπία μεταξύ εμπιστοσύνης και ελέγχου, καθώς και μεταξύ ανάληψης και αποφυγής κινδύνων. Για να μειωθεί ο διοικητικός φόρτος των δικαιούχων (δικαιούχων επιδότησης) θα εφαρμοστεί μια ριζικά απλούστερη προσέγγιση όσον αφορά την επιστροφή του κόστους με βάση την ευρύτερη δυνατή αποδοχή των συνήθων λογιστικών και διαχειριστικών πρακτικών των δικαιούχων και με ευρύτερη χρήση κατ' αποκοπήν ποσών και ενιαίων συντελεστών. Οι δικαιούχοι θα πρέπει να εκμεταλλεύονται τα αποτελέσματα ή να τα διαθέτουν στο κοινό μέσα από κατάλληλους διαύλους.

· Η εφαρμογή σχεδίων θα είναι δυνατή νωρίτερα διότι τα στάδια της επιλογής και της εκ των υστέρων αξιολόγησης θα είναι πολύ συντομότερα. Θα παρέχονται απλούστερες υπηρεσίες καθοδήγησης και παροχής συμβουλών σε αιτούντες και συμμετέχοντες μέσω μιας ενιαίας πύλης ΤΠ. Επιπλέον, θα γίνει εξορθολογισμός των διαρθρώσεων παροχής στήριξης εντός των κρατών μελών ώστε να δημιουργηθούν μονοαπευθυντικές θυρίδες για όλες τις δραστηριότητες που υπάγονται στο ΚΣΠ στην εθνική γλώσσα. Θα ληφθούν ειδικά μέτρα επικουρίας ταλαντούχων ερευνητών και παραγωγών καινοτομίας που δεν έχουν πείρα στην πρόσβαση σε χρηματοδότηση από την ΕΕ. Θα εφαρμοσθεί μια ενιαία ελεγκτική προσέγγιση για όλο το ΚΣΠ.

· Η ποιότητα, η αποτελεσματικότητα και η συνέπεια της εφαρμογής του ΚΣΠ θα ενισχυθεί με εκτενή εξωτερική ανάθεση, λαμβάνοντας ως βάση την πρόοδο που επιτυγχάνεται στα τρέχοντα προγράμματα. Οι εκτελεστικοί οργανισμοί που συστάθηκαν βάσει των τρεχόντων προγραμμάτων θα επεκταθούν ώστε να επιτευχθούν οικονομίες κλίμακος. Προβλέπεται περαιτέρω χρήση των εταιρικών σχέσεων δημόσιου-ιδιωτικού τομέα με τη βιομηχανία, καθώς και εταιρικών σχέσεων δημόσιου-ιδιωτικού τομέα με προγράμματα των κρατών μελών, μεταξύ άλλων, με τη χρήση των νέων δυνατοτήτων που προβλέπει ο αναθεωρημένος δημοσιονομικός κανονισμός. Οι εταιρικές αυτές σχέσεις θα στηρίζονται στη δέσμευση όλων των ενδιαφερομένων μερών να συνενώσουν τους πόρους τους με σκοπό να δοθεί ώθηση για επενδύσεις σε στρατηγικούς τομείς και να παύσει ο κατακερματισμός των προσπαθειών.

· Η στρατηγική ευθυγράμμιση των ενωσιακών, εθνικών και περιφερειακών πόρων μέσω του κοινού προγραμματισμού με τα κράτη μέλη θα αυξήσει την προστιθέμενη αξία και τον αντίκτυπο των γενικότερων επενδύσεων.

· Η αυξημένη χρήση καινοτόμων χρηματοοικονομικών μέσων θα συμβάλει στη μόχλευση ιδιωτικών επενδύσεων έρευνας και καινοτομίας περιλαμβανομένων επενδύσεων επιχειρηματικών κεφαλαίων για καινοτόμες επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας, ιδίως ΜΜΕ. Αυτά θα αποτελούν αντικείμενο εξωτερικής διαχείρισης από τον όμιλο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων ή άλλους διεθνείς ή δημόσιους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς στο κεφάλαιο των οποίων μετέχει τουλάχιστον ένα κράτος μέλος, σύμφωνα με τους κοινούς κανόνες περί χρέους και κεφαλαίου.

Με τον τρόπο αυτόν, προβλέπεται ότι περί τα δύο τρίτα του προϋπολογισμού της ΚΣΠ θα μπορέσουν να εφαρμοστούν με εξωτερική ανάθεση (επί του παρόντος πρόκειται για το ήμισυ), κατανεμημένα μεταξύ των διαφόρων μηχανισμών στήριξης. Ο βαθμός και η φύση της εξωτερικής ανάθεσης πρέπει, μεταξύ άλλων, να καθορίζεται με βάση τον αντίκτυπο στην αποτελεσματικότητα και στον συνολικό υπό διαχείριση προϋπολογισμό, και μπορεί να συνεπάγεται περαιτέρω απλούστευση των κανόνων που διέπουν τη διαχείριση με εξωτερική ανάθεση. Παρά ταύτα, η Επιτροπή θα διατηρήσει τις άμεσες διαχειριστικές της ευθύνες, ιδίως σε τομείς που συνδέονται με βασικές αρμοδιότητες πολιτικής.

Η συμπληρωματικότητα και οι συνέργιες με τη χρηματοδότηση για έρευνα και καινοτομία που διοχετεύεται μέσω της πολιτικής συνοχής θα εξασφαλιστούν με την καθαρή διάκριση μεταξύ στόχων και μεθόδων παρέμβασης. Η έρευνα και η καινοτομία βρίσκονται στην καρδιά της ευημερίας και της καλής κατάστασης όλων των περιφερειών της ΕΕ, και λόγω αυτού είναι προς το συμφέρον όλων των κρατών μελών να δημιουργήσουν άριστα, ισχυρά και αποτελεσματικά συστήματα έρευνας και καινοτομίας. Οι παρεμβάσεις του ΚΣΠ θα συμβάλουν σε αυτό με χρηματοδοτήσεις βάσει της αριστείας στην έρευνα και καινοτομία ανεξαρτήτως γεωγραφικής θέσης. Οι παρεμβάσεις της πολιτικής συνοχής θα ενισχυθούν ως το σημαντικότερο μέσο ανάπτυξης δυναμικού έρευνας και καινοτομίας σε περιφερειακό επίπεδο, περιλαμβανομένης της ανάπτυξης ερευνητικών υποδομών, με χρηματοδοτήσεις βάσει προκαθορισμένων ποσών για τις επιλέξιμες περιφέρειες. Η σύναψη συμβάσεων εταιρικής σχέσης με τα κράτη μέλη, σε συνδυασμό με το ΚΣΠ, θα στηρίξει τη χάραξη στρατηγικών ευφυούς ειδίκευσης για τις προτεραιότητες που καθορίζονται στο ΚΣΠ και βασίζονται στην αξιολόγηση της περιφερειακής/τοπικής κατάστασης. Αυτό θα αποτελέσει «κλίμακα αριστείας» και με τον καιρό θα οδηγήσει στην αύξηση του αριθμού των εξαίρετων ερευνητών και παραγωγών καινοτομίας προερχόμενων από τις περιφέρειες (ιδίως τις περιφέρειες σύγκλισης) που θα είναι σε θέση να καταρτίσουν προγράμματα πλήρως ευθυγραμμισμένα με το ΚΣΠ, αλλά και να ενισχύσουν το δυναμικό όλων των περιοχών ώστε να αξιοποιούν πλήρως το δυναμικό καινοτομίας που διαθέτουν. Θα δημιουργηθεί επίσης κατάλληλη διεπαφή με την ΚΓΠ για τη στήριξη της έρευνας και καινοτομίας στον τομέα της γεωργίας, καθώς και με συναφείς εκπαιδευτικές δραστηριότητες και άλλα προγράμματα της ΕΕ, περιλαμβανομένης της ασφάλειας.

4. Προτεινόμενες πιστωσεις από τον προϋπολογισμο για την περίοδο 2014-2020

Αριθμητικά στοιχεία σε σταθερές τιμές 2011

Κοινό στρατηγικό πλαίσιο για την έρευνα και την καινοτομία Εκ των οποίων ΕΙΤ || 80 δισεκατ. ευρώ 2,8 δισεκατ. ευρώ

Διοίκηση

Ο τομέας «Διοίκηση» του προϋπολογισμού της ΕΕ χρηματοδοτεί τις δραστηριότητες όλων των οργάνων της ΕΕ – του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (περίπου 20%), του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Συμβουλίου (7%), της Επιτροπής (40%) και των άλλων οργάνων όπως του Δικαστηρίου, της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης ή του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή (15%), καθώς και τις συντάξεις (16%) και τα ευρωπαϊκά σχολεία (2%).

Η διοίκηση αντιπροσωπεύει ένα σχετικά μικρό τμήμα του προϋπολογισμού της ΕΕ, που αντιστοιχεί στο 5,7% του ισχύοντος ΠΔΠ. Αυτό το τμήμα δεν έχει μεταβληθεί σε σημαντικό βαθμό κατά τα τελευταία έτη παρά την υλοποίηση μιας άνευ προηγουμένου διεύρυνσης της ΕΕ, τον αυξανόμενο αριθμό οργάνων και φορέων που βρίσκονται σ’ ολόκληρη την ΕΕ, τα πρόσθετα καθήκοντα που οδηγούν φυσικά σε αυξανόμενο αριθμό υπαλλήλων και αργότερα συνταξιούχων. Το διοικητικό τμήμα του προϋπολογισμού χρησιμοποιείται για την καταβολή των μισθών και συντάξεων, των τρεχόντων εξόδων όπως τα κτίρια, οι συνεδριάσεις εμπειρογνωμόνων, οι δαπάνες για τα επιχειρηματικά ταξίδια, τα συστήματα ΤΠ και άλλες συναφείς δαπάνες. Καλύπτει το κόστος της μετάφρασης και της διερμηνείας και επιτρέπει στην Ένωση να λειτουργεί με 23 γλώσσες. Επίσης, αυτό το τμήμα του προϋπολογισμού χρησιμοποιείται για τη χρηματοδότηση του συστήματος ευρωπαϊκών σχολείων με σχολεία σε διάφορα κράτη μέλη.

Δεδομένου ότι οι δαπάνες για τις συντάξεις και τα ευρωπαϊκά σχολεία έχουν διαφορετικό χαρακτήρα και επηρεάζονται από μακροπρόθεσμες τάσεις, η πρόταση της Επιτροπής για το ΠΔΠ παρουσιάζει τις διοικητικές δαπάνες που απαιτούνται για τη λειτουργία των οργάνων της ΕΕ χωριστά, ως επιμέρους τομέα του τομέα 5 (εκτός των συντάξεων και των ευρωπαϊκών σχολείων).

Η Επιτροπή θεωρεί ότι ο στόχος του περιορισμού της αύξησης των διοικητικών δαπανών (τομέας 5 του προϋπολογισμού) κατά την επόμενη περίοδο προγραμματισμού με βάση τα ανώτατα όρια του 2013 είναι φιλόδοξος αλλά μπορεί να πραγματοποιηθεί. Για την περίοδο 2014-2020, αυτό θα σημαίνει μη αύξηση των επιχειρησιακών διοικητικών δαπανών, με την επιφύλαξη πρόσθετων εξόδων που θα μπορούσαν να απορρεύσουν από μελλοντικές διευρύνσεις.

Το 2004, η Ευρωπαϊκή Ένωση μεταρρύθμισε πλήρως τη δημόσια διοίκησή της και μετέτρεψε την υπαλληλική νομοθεσία της σε μία από τους πλέον σύγχρονες για την εποχή της. Μεταξύ των πολυάριθμων αλλαγών που επέφερε η πρώτη εις βάθος μεταρρύθμιση της νομοθεσίας για την ευρωπαϊκή δημόσια διοίκηση από το 1968, συγκαταλέγονται η νέα δομή σταδιοδρομίας που προσανατολίζεται στην απόδοση και βασίζεται στην αξία, το νέο καθεστώς συμβασιούχων υπαλλήλων για τους υπαλλήλους που επιφορτίζονται με μη βασικά καθήκοντα, η μεταρρύθμιση του συστήματος συνταξιοδότησης, οι νέες μέθοδοι εργασίες και οι φιλικές προς την οικογένεια συνθήκες εργασίας. Αυτή η μεταρρύθμιση εφαρμόστηκε όχι μόνο στα όργανα αλλά και στους φορείς και τους οργανισμούς της ΕΕ που είναι εγκατεστημένοι σε σχεδόν όλα τα κράτη μέλη. Η μεταρρύθμιση αυτή επέτρεψε στην ΕΕ να εξοικονομήσει περίπου 3 δισεκατ. ευρώ μέχρι σήμερα. Από τη μεταρρύθμιση αυτή, μέχρι το 2020, θα εξακολουθήσουν να απορρέουν οικονομίες περίπου 5 δισεκατ. ευρώ για τον προϋπολογισμό της ΕΕ .

Τα πρόσφατα γεγονότα στην παγκόσμια οικονομία καθώς και η επακόλουθη ανάγκη εξυγίανσης των δημοσίων οικονομικών απαιτούν να καταβληθούν ιδιαίτερες προσπάθειες από κάθε δημόσια διοίκηση και το προσωπικό της για να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα και να επιτευχθεί η προσαρμογή στο μεταβαλλόμενο οικονομικό και κοινωνικό πλαίσιο. Το πλαίσιο αυτό ισχύει επίσης για την ευρωπαϊκή δημόσια διοίκηση και τις διοικήσεις των ευρωπαϊκών οργάνων. Η Επιτροπή, ως διοίκηση, ανέλαβε τις ευθύνες της κατά τα τελευταία έτη ακολουθώντας μια πολιτική μηδενικής αύξησης του προσωπικού της, αντιμετωπίζοντας τις νέες πολιτικές προτεραιότητες με εσωτερική ανακατανομή του προσωπικού, θεσπίζοντας εργαλεία και διαδικασίες για τη βελτίωση της εσωτερικής της οργάνωσης και αποτελεσματικότητας και, πλέον πρόσφατα, προτείνοντας το πάγωμα των διοικητικών της δαπανών μέχρι το έτος 2012.

Εκτός από αυτά τα διοικητικά μέτρα, η Επιτροπή αποφάσισε να προτείνει αλλαγές στον ισχύοντα κανονισμό υπηρεσιακής κατάστασης των υπαλλήλων της που θα επιτρέψουν σε όλα τα όργανα, φορείς και οργανισμούς να επιτύχουν περαιτέρω βελτίωση της αποτελεσματικότητας και εξοικονόμηση πόρων, ενώ παράλληλα θα εξασφαλίζουν μια ελκυστική δημόσια διοίκηση της ΕΕ, που θα ανταποκρίνεται στα υψηλότερα πρότυπα και θα απαρτίζεται από πολίτες όλων των κρατών μελών.

Η Επιτροπή θεωρεί ότι απαιτείται και είναι δυνατή η περαιτέρω εξοικονόμηση πόρων σε όλα τα όργανα, φορείς και οργανισμούς. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, η Επιτροπή αποφάσισε να προτείνει τη μείωση κατά 5% του προσωπικού όλων των οργάνων, φορέων και οργανισμών. Αυτή η πρόταση που θα αποτελέσει ένα από τα κύρια στοιχεία της εξοικονόμησης πόρων, εντάσσεται στο πλαίσιο γενικού κινήτρου για όλα τα όργανα προκειμένου να αυξήσουν την αποτελεσματικότητά τους. Η εν λόγω μείωση του προσωπικού θα πρέπει να αντισταθμιστεί με αύξηση των ωρών εργασίας του προσωπικού χωρίς αντισταθμιστική προσαρμογή των μισθών.

Ωστόσο, η πρόκληση που συνίσταται στη συγκράτηση της αύξησης των διοικητικών δαπανών, θα απαιτήσει πρόσθετες τροποποιήσεις του κανονιστικού πλαισίου του προσωπικού της ΕΕ. Η Επιτροπή σκοπεύει, ιδίως:

· να τροποποιήσει τη μέθοδο για την προσαρμογή των μισθών και να παρατείνει ταυτόχρονα την ισχύουσα «ειδική εισφορά» που καταβάλλεται από όλους τους μόνιμους υπαλλήλους στο παρόν μέγιστο ποσοστό 5,5%·

· σύμφωνα με τις δημογραφικές εξελίξεις στην Ευρώπη, να αυξήσει την ηλικία συνταξιοδότησης από τα 63 στα 65 έτη και την ηλικία πρόωρης συνταξιοδότησης από τα 55 στα 58 έτη, ενώ παράλληλα να καταστήσει ελκυστική τη δυνατότητα της συνέχισης της εργασίας μέχρι τα 67 έτη· Η μεθοδολογία για τον υπολογισμό του ποσοστού εισφοράς στο συνταξιοδοτικό σύστημα θα ευθυγραμμιστεί με τα σχετικά διεθνή πρότυπα. Αυτή η τροποποίηση θα έχει ως στόχο να παράσχει στα όργανα και τα κράτη μέλη ένα σταθερότερο ποσοστό εισφοράς στο συνταξιοδοτικό σύστημα το οποίο θα επηρεάζεται λιγότερο από τις διακυμάνσεις των βραχυπρόθεσμων επιτοκίων και επομένως δεν θα έχει απότομες μεταπτώσεις.

· να θεσπίσει σαφή σύνδεσμο μεταξύ ευθύνης και βαθμού: η σταδιοδρομία στην ομάδα καθηκόντων AST θα αναδιαρθρωθεί με τρόπο ώστε τους δύο υψηλότερους βαθμούς (AST 10 και 11) να καταλαμβάνουν μόνιμοι υπάλληλοι οι οποίοι, σ’ αυτή την κατηγορία, έχουν το υψηλότερο επίπεδο ευθύνης όσον αφορά τη διοίκηση του προσωπικού, τη δημοσιονομική διαχείριση ή τον συντονισμό·

· να προσλαμβάνει υπαλλήλους γραφείου ή γραμματείας με καθεστώς συμβασιούχων υπαλλήλων σε μόνιμη βάση αντί για ισόβιο διορισμό τους ως μονίμων υπαλλήλων. Για την αποφυγή της άσκησης των ίδιων καθηκόντων από συμβασιούχους υπαλλήλους και από μόνιμους υπαλλήλους, τα καθήκοντα γραφείου θα καταργηθούν σταδιακά για τους μόνιμους υπαλλήλους·

· να αυξήσει τις ελάχιστες ώρες εργασίας ανά εβδομάδα από 37,5 σε 40, ενώ παράλληλα να διατηρήσει το ισχύον μέγιστο όριο των 42 ωρών ανά εβδομάδα. Αυτή η αύξηση των ωρών εργασίας θα βοηθήσει στην αντιστάθμιση της μείωσης του προσωπικού κατά 5%·

· να προσαρμόσει τον υπολογισμό του επιδόματος οδοιπορικών.

Όσον αφορά τους οργανισμούς, η Επιτροπή θα ήθελε επίσης να παρουσιάσει ορισμένες τροποποιήσεις στον κανονισμό υπηρεσιακής κατάστασης των υπαλλήλων για να επιτραπεί μια περισσότερο συνεπής και ομαλή εφαρμογή του, που θα συνεκτιμά καλύτερα τις ιδιαιτερότητες των οργανισμών. Ανάλογα με τα συμπεράσματα της διοργανικής ομάδας εργασίας για τους οργανισμούς, θα μπορούν να παρουσιαστούν στο μέλλον πρόσθετα μέτρα, με τα οποία θα μπορούσε να επιτευχθεί μεγαλύτερη εξοικονόμηση πόρων ως προς τις διοικητικές δαπάνες των οργανισμών, που θα ληφθούν υπόψη στον αντίστοιχο τομέα του προϋπολογισμού της ΕΕ.

Η Επιτροπή θα προτείνει την εφαρμογή των μέτρων αυτών από το 2013, δηλαδή πριν από την περίοδο προγραμματισμού 2014-2020.

Προτεινόμενη Χορήγηση του Προϋπολογισμού για το 2014-2020

Στοιχεία σε σταθερές τιμές 2011

Διοίκηση από την οποία || 62,6 δισεκατ. ευρώ

· Δαπάνες για συντάξεις και ευρωπαϊκά σχολεία || 12,2 δισεκατ. ευρώ

· Διοικητικές δαπάνες των οργάνων || 50,45 δισεκατ. ευρώ

[1]               COM(2010) 600 τελικό – εγκρίθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2010.

[2]               COM(2009) 82 τελικό και συμπεράσματα του Συμβουλίου της 30.11.2009 για ένα κοινοτικό πλαίσιο πρόληψης καταστροφών εντός της ΕΕ, και συμπεράσματα του Συμβουλίου της 14.11.2008 για την ευρωπαϊκή κατάρτιση διαχείρισης των καταστροφών.

[3]               COM(2011) 112 τελικό, Χάρτης πορείας για τη μετάβαση σε μια ανταγωνιστική οικονομία χαμηλών επιπέδων ανθρακούχων εκπομπών το 2050, 8 Μαρτίου 2011.

[4]               Με βάση την αξιολόγηση των επιπτώσεων του χάρτη πορείας 2050.

[5]               Με βάση την εμπειρία από το «πρόγραμμα NER 300», το οποίο αναμένεται να συγκεντρώσει περίπου 10 δισεκατ. ευρώ (συμπεριλαμβανομένων 4 έως 5 δισεκατ. ευρώ από έσοδα από τον πλειστηριασμό δικαιωμάτων) την περίοδο 2011-2015 για τη στήριξη έργων δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα και έργων επίδειξης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.

[6]               COM (2010) 614.

[7]               COM(2010) 642.

[8]               Έκθεση της Eurostat για την ανεργία, της 10ης Μαΐου 2011, και στοιχεία της Eurostat για τους δείκτες της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», 20 Μαΐου 2011.

[9]               Το ΚΣΠ θα καλύπτει το ΕΚΤ, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ταμείο Συνοχής, το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας.

[10]             Η μέχρι τώρα πείρα δείχνει ότι το ποσοστό επανένταξης είναι περίπου 40% μετά τους 12 μήνες, ενώ διαπιστώνονται περαιτέρω θετικά αποτελέσματα σε πιο μακροπρόθεσμη περίοδο.

[11]             Όπως καθορίζεται στον δημοσιονομικό κανονισμό, αυτές οι δράσεις δεν απαιτούν ειδική βασική πράξη για την εφαρμογή τους. Οι πιστώσεις τους χορηγούνται από την αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή σε ετήσια βάση.

[12]             Βλ. χωριστό δελτίο για την πολιτική όσον αφορά τη δράση για το κλίμα, για τα προτεινόμενα χαρακτηριστικά του επιμέρους προγράμματος για τη δράση για το κλίμα.

[13]             Τα περιβαλλοντικά σχέδια δράσης είναι σχέδια ή προγράμματα για την εφαρμογή ειδικής περιβαλλοντικής πολιτικής που απαιτείται από οδηγίες της ΕΕ για το περιβάλλον (π.χ. πλαίσιο δράσης προτεραιότητας βάσει της οδηγίας για τους οικοτόπους, σχέδιο διαχείρισης λεκάνης απορροής βάσει της οδηγίας-πλαισίου για τα ύδατα, σχέδιο ελαχιστοποίησης των αποβλήτων βάσει της οδηγίας-πλαισίου για τα απόβλητα, σχέδιο για την καταπολέμηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης για την τήρηση των απαιτήσεων ποιότητας του αέρα της νομοθεσίας για «Καθαρό αέρα για την Ευρώπη» κλπ.) ή σχέδια και προγράμματα που έχουν εκπονηθεί από τις αρχές σύμφωνα με τις συστάσεις της ΕΕ (π.χ. σχέδιο βιώσιμης αστικής ανάπτυξης, ολοκληρωμένα σχέδια διαχείρισης παράκτιας ζώνης, κλπ.).

[14]             COM (2011) 244.

[15]             Η Ρωσία θα εξακολουθήσει να επωφελείται από τη στήριξη της διασυνοριακής και περιφερειακής συνεργασίας στο πλαίσιο του ΕΜΓ.

[16]             Μείωση των εκπομπών θερμοκηπιακών αερίων κατά 20%, μερίδιο της ανανεώσιμης ενέργειας στην τελική κατανάλωση ενέργειας της ΕΕ 20% και βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης κατά 20% έως το 2020.

[17]             Για έργα μεταφορών, τα ποσοστά συγχρηματοδότησης θα ποικίλουν αναλόγως του μεταφορικού μέσου με βάση τη διαθεσιμότητα χρηματοδότησης για το εκάστοτε έργο. Για διασυνοριακά έργα θα προβλέπονται μεγαλύτερα ποσοστά συγχρηματοδότησης. Σε περιοχές σύγκλισης, τα ποσοστά συγχρηματοδότησης θα βασίζονται στα ποσοστά συγχρηματοδότησης για επενδύσεις που προβλέπονται στους νέους κανονισμούς για το Ταμείο Συνοχής και τα διαρθρωτικά ταμεία.

[18]             Με βάση την πείρα από το ευρωπαϊκό σχέδιο για την ανάκαμψη της οικονομίας, υπολογίζεται ότι κατά κανόνα μπορεί να απαιτείται ποσοστό συγχρηματοδότησης έως 30% για να ληφθεί η τελική επενδυτική απόφαση και να αρχίσει η εκτέλεση δύσκολων διασυνοριακών έργων. Σε περίπτωση που ένα έργο δεν είναι βιώσιμο από εμπορική άποψη, αλλά αποβλέπει στην αύξηση της ασφάλειας εφοδιασμού ή στον τερματισμό της απομόνωσης ορισμένων κρατών μελών, το απαιτούμενο ποσοστό συγχρηματοδότησης μπορεί να είναι υψηλότερο (έως 80%).