COM(2008)XXX

[pic] | ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ |

Βρυξέλλες, 13.11.2008

COM(2008) 768 τελικό

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Υπεράκτια αιολική ενέργεια: Ανάγκη ανάληψης δράσης για την επίτευξη των στόχων ενεργειακής πολιτικής με ορίζοντα το 2020 και έπειτα

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Υπεράκτια αιολική ενέργεια: Ανάγκη ανάληψης δράσης για την επίτευξη των στόχων ενεργειακής πολιτικής με ορίζοντα το 2020 και έπειτα

Υπεράκτια αιολική ενέργεια — πληθοσ ανεκμετάλλευτων ευκαιριων

Η αιολική ενέργεια θα διαδραματίσει βασικό ρόλο στην επίτευξη των στόχων της νέας ενεργειακής πολιτικής στην Ευρώπη. Σήμερα, σε ελάχιστα μόλις κράτη μέλη ο ηλεκτρισμός που παράγεται από αιολική ενέργεια αντιπροσωπεύει ουσιαστικό μερίδιο της συνολικής ηλεκτροπαραγωγής, παρουσιάζει όμως ανοδική τάση: πάνω από το 40% του συνολικού δυναμικού ηλεκτροπαραγωγής που προστέθηκε στο ευρωπαϊκό δίκτυο το 2007 προερχόταν από αιολική ενέργεια, η οποία πλέον είναι η πιο γρήγορα αναπτυσσόμενη τεχνολογία ηλεκτροπαραγωγής με εξαίρεση το φυσικό αέριο[1]. Σύμφωνα με την κατάρτιση μοντέλων που χρησιμοποιήθηκε στη δεύτερη στρατηγική ανασκόπηση στον τομέα της ενέργειας[2], η αιολική ενέργεια θα αντιπροσωπεύει πλέον το 2020 πάνω από το ένα τρίτο της συνολικής ηλεκτροπαραγωγής από ανανεώσιμες πηγές και σχεδόν το 40% έως το 2030, απορροφώντας σωρευμένες επενδύσεις τουλάχιστον 200-300 δισεκατομμυρίων ευρώ (ή περίπου το ένα τέταρτο των συνολικών επενδύσεων σε μονάδες ηλεκτροπαραγωγής) έως το 2030.

Η αιολική ενέργεια στην ξηρά θα παραμείνει δεσπόζουσα πηγή στο άμεσο μέλλον, αλλά οι θαλάσσιες εγκαταστάσεις θα αυξηθούν σημαντικά . Σε σύγκριση με τις εγκαταστάσεις στην ξηρά, οι θαλάσσιες εγκαταστάσεις είναι πιο σύνθετες και δαπανηρές[3] ως προς την κατασκευή και τη συντήρησή τους, έχουν όμως επίσης ορισμένα σοβαρά πλεονεκτήματα. Οι άνεμοι πνέουν συνήθως ισχυρότερα και σταθερότερα στη θάλασσα απ’ ό,τι στην ξηρά, με αποτέλεσμα να είναι αισθητά υψηλότερη η παραγωγή ανά εγκατεστημένη μονάδα. Στη θάλασσα, οι ανεμογεννήτριες μπορούν να είναι μεγαλύτερες σε σύγκριση με τις ανεμογεννήτριες στην ξηρά, καθώς παρουσιάζει δυσκολίες η οδική μεταφορά πολύ μεγάλων τμημάτων ανεμογεννητριών από τον τόπο κατασκευής τους στα σημεία εγκατάστασής τους στην ξηρά. Τέλος, είναι μικρές οι πιθανότητες να προκαλέσουν τα θαλάσσια αιολικά πάρκα ανησυχίες στους πολίτες και άλλους εμπλεκόμενους παράγοντες, εκτός εάν παρεμποδίζουν ανταγωνιστικές ναυτιλιακές δραστηριότητες ή εάν προσκρούουν σε σημαντικά θαλάσσια περιβαλλοντικά συμφέροντα.

Οι αιολικοί πόροι ανά τις ευρωπαϊκές θάλασσες συνιστούν μια τεράστια και εγχώρια πηγή καθαρής και ανανεώσιμης ενέργειας . Με την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας χωρίς ορυκτά καύσιμα και τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης σε ένα τομέα, στον οποίο οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις είναι παγκοσμίως πρωτοπόρες, η θαλάσσια αιολική ενέργεια μπορεί να συμβάλει σημαντικά και στους τρεις κύριους στόχους της νέας ενεργειακής πολιτικής , ήτοι τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, την εξασφάλιση ενεργειακού εφοδιασμού και βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ.

Από καθαρά ενεργειακή άποψη, η αιολική ενέργεια θα μπορούσε θεωρητικά να καλύψει όλη τη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη. Ωστόσο, το ευμετάβλητο των ανέμων σε συνδυασμό με άλλους τεχνικής, πολιτικής ή οικονομικής φύσεως προκλήσεις και περιορισμούς καθορίζουν στην πράξη τον ρυθμό και την έκταση εκμετάλλευσης αυτού του αξιόλογου δυναμικού. Σήμερα, το δυναμικό της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας παραμένει σε μεγάλο βαθμό ανεκμετάλλευτο: ακόμη και εάν εξαιρεθούν οι εγκαταστάσεις βαθέων υδάτων που έχουν ως βάση πλωτά βάθρα, το αξιοποιήσιμο δυναμικό έως το 2020 εκτιμάται ότι είναι περίπου 30-40 φορές μεγαλύτερο της τρέχουσας εγκατεστημένης ισχύος[4], και κατά το 2030 θα μπορούσε να ανέλθει σε έως και 150 GW[5], ή παράγοντας ενέργεια 575 TWh . Χρειάζεται επομένως προορατική πολιτική για να αξιοποιηθούν οι δυνατότητες αυτές.

Μια αναδυομενη αγορα με πολλες ευκαιριεσ

Έχει ήδη δρομολογηθεί η βελτίωση του γενικότερου πλαισίου

Όπως και για άλλες τεχνολογίες ανανεώσιμης ενέργειας, για την υπεράκτια αιολική ενέργεια χρειάζονται σαφείς, σταθεροί και ευνοϊκοί όροι πλαισίωσης, εφόσον η ανάπτυξή της θα ανταγωνίζεται συμβατικές πηγές ενέργειας. Σε επίπεδο ΕΕ, τα κύρια νομοθετήματα που προβλέπουν τέτοιους όρους είναι μέχρι στιγμής η γενική νομοθεσία για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας[6], η «οδηγία για την ηλεκτροπαραγωγή από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας»[7], το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου εντός της Κοινότητας[8] και οι κοινοτικές κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις για την προστασία του περιβάλλοντος[9].

Αυτό το πλαίσιο παρουσιάζεται στην «τρίτη δέσμη εσωτερικής αγοράς ενέργειας» της Επιτροπής του Οκτωβρίου 2007[10] και στη «δέσμη μέτρων για την ενέργεια και το κλίμα» που υπέβαλε η Επιτροπή τον Ιανουάριο του 2008[11]. Εάν εγκριθούν και εφαρμοσθούν έγκαιρα αυτές οι δύο δέσμες μέτρων, θα συνιστούν κύρια συμβολή της ΕΕ στην προώθηση της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας και εν γένει των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Οι προτεινόμενες βελτιώσεις αφορούν τους δεσμευτικούς στόχους, τα μέσα ενθάρρυνσης για στενότερη περιφερειακή συνεργασία μεταξύ ρυθμιστικών αρχών ενέργειας και διαχειριστών των συστημάτων και αυστηρότερες απαιτήσεις για να δρομολογήσουν τα κράτη μέλη τις διαδικασίες προγραμματισμού και αδειοδότησης, να παράσχουν πρόσβαση στο δίκτυο και να μειώσουν τα διοικητικά εμπόδια.

Ωστόσο, τίθενται ορισμένα εμπόδια ειδικώς ή ως ένα βαθμό για έργα υπεράκτιας αιολικής ενέργειας . Μετά από δημόσια διαβούλευση με τους εμπλεκόμενους παράγοντες που διεξήχθη στις αρχές του 2008[12], η Επιτροπή εντόπισε τέσσερα κύρια πεδία που απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή.

Ένας τομέας που αντιμετωπίζει ιδιαίτερες βιομηχανικές και τεχνολογικές προκλήσεις

Σε σύγκριση με την αιολική ενέργεια στην ξηρά, η υπεράκτια αιολική ενέργεια εξακολουθεί να είναι σχετικά ακριβή και υπανάπτυκτη από τεχνολογική άποψη. Ορισμένα πρώιμα έργα αποτελούσαν ουσιαστικά αντιγραφή μέτρια προσαρμοσμένων τεχνολογικών λύσεων της ξηράς στη θάλασσα, παρουσίασαν δε απροσδόκητα τεχνικά προβλήματα, επί παραδείγματι ως προς την αξιοπιστία των κατασκευαστικών στοιχείων των στροβίλων όπως κιβώτια ταχυτήτων και μετασχηματιστές. Αυτό προκάλεσε επιφυλάξεις από πλευράς των επενδυτών, δυσκολότερη χρηματοδότηση των έργων και οδήγησε σε υψηλότερο κόστος εξαιτίας των ασφαλίστρων υψηλού κινδύνου που απαιτούν οι επενδυτές. Επίσης, η μέχρι σήμερα πείρα δείχνει ότι είναι σημαντικό να μειωθεί το κόστος εγκατάστασης, λειτουργίας και συντήρησης, το οποίο είναι πολύ υψηλότερο στο πλέον αντίξοο και λιγότερο προσιτό θαλάσσιο περιβάλλον, σε σύγκριση με το χερσαίο.

Η σημερινή δομή του κλάδου σήμερα περιπλέκει ακόμη περισσότερο την κατάσταση. Προς το παρόν, πολύ λίγοι είναι οι κατασκευαστές που έχουν μακρά και ευρείας κλίμακας πείρα στην εγκατάσταση μηχανών σε υπεράκτιες εφαρμογές, με αποτέλεσμα να είναι μειωμένο το επίπεδο ανταγωνισμού και καινοτομίας και να αυξάνεται περισσότερο η διαφορά κόστους ως προς την αιολική ενέργεια στην ξηρά. Επιπλέον, υπάρχουν εμπλοκές σε διάφορα σημεία της αλυσίδας εφοδιασμού· σημαντικότατο εμπόδιο αποτελεί η περιορισμένη δυνατότητα διάθεσης δομοστοιχείων στροβίλων, προσιτών από οικονομική άποψη σκαφών εγκατάστασης, κατάλληλων λιμενικών διευκολύνσεων και συναφούς εξοπλισμού και υποδομών, καθώς και εκπαιδευμένου προσωπικού με τον αναγκαίο συνδυασμό προσόντων.

Οι υπάρχουσες τεχνολογίες θεμελίωσης περιορίζονται σε σχετικά αβαθή ύδατα (συνήθως ύδατα βάθους κάτω των 30 μέτρων). Η ευρεία εγκατάσταση υπεράκτιων ανεμογεννητριών θα μπορούσε να διευκολυνθεί σε μεγάλο βαθμό με τεχνολογίες που επιτρέπουν την εγκατάσταση σε βαθέα ύδατα, απομένει όμως να αποδειχθεί με πραγματικές εφαρμογές κατά πόσον πρόκειται για οικονομικά συμφέρουσες λύσεις.

Η υπεράκτια αιολική ενέργεια ανταγωνίζεται σήμερα αφενός τη χερσαία αιολική ενέργεια ως προς την παραγωγική ικανότητα των ανεμογεννητριών και αφετέρου τη βιομηχανία εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου ως προς τον υπάρχοντα υπεράκτιο εξοπλισμό και εμπειρογνωσία . Με την άσκηση αυτών των δύο πιέσεων, οι πρωτοπόροι πασχίζουν να περάσουν από μια εξειδικευμένη αγορά σε μια πλήρους κλίμακας βιομηχανία, διότι οι επενδυτές είναι επιφυλακτικοί να προβούν σε μεγάλες επενδύσεις σε Ε&Α και στις απαραίτητες αυξήσεις του δυναμικού της αλυσίδας εφοδιασμού τη στιγμή που η τεχνολογία βρίσκεται ακόμη σε ανοδική πορεία στην καμπύλη εκμάθησης.

Έλλειψη ολοκληρωμένου στρατηγικού σχεδιασμού και διασυνοριακού συντονισμού

Σε αντίθεση με τον χωροταξικό σχεδιασμό στην ξηρά, τα κράτη μέλη έχουν εν γένει περιορισμένη πείρα στον ολοκληρωμένο χωροταξικό σχεδιασμό σε θαλάσσιο περιβάλλον, με αναντίστοιχες ορισμένες φορές δομές και κανόνες διακυβέρνησης . Η έλλειψη διαδικασιών για την επεξεργασία της χωροταξικής κατανομής των αιολικών πόρων, των περιορισμών που επιβάλλουν άλλες θαλάσσιες δραστηριότητες και συμφέροντα και των πτυχών του ηλεκτρικού δικτύου αυξάνει την αβεβαιότητα και τον κίνδυνο να καθυστερήσουν ή να αποτύχουν έργα στη θάλασσα. Αυτό ισχύει επίσης και σε άλλες ανανεώσιμες ωκεάνιες πηγές ενέργειας, όπως η παλιρροϊκή και η κυματική.

Ακόμη, η έλλειψη σημείων πρόσβασης στα ηλεκτρικά δίκτυα στη θάλασσα προκαλεί αβεβαιότητα για την ικανότητα σύνδεσης με το δίκτυο, ή για το κόστος της, και καθιστά ακόμη πιο ριψοκίνδυνα τα υπεράκτια έργα.

Υπό θετικότερο πρίσμα, τα υπεράκτια έργα μπορούν να αποτελέσουν ευκαιρία για τη δημιουργία γραμμών που θα συνδέουν το νέο παραγωγικό δυναμικό και θα αποκαθιστούν ή θα αυξάνουν το δυναμικό διανομής μεταξύ των διαφόρων περιοχών μέσα στην εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Ωστόσο, αυτές οι δυνητικές συνέργειες μεταξύ υπεράκτιων έργων και διασυνοριακών διασυνδέσεων δεν αξιοποιούνται σήμερα[13] . Ένας από τους λόγους είναι ότι η διασυνοριακή συνεργασία καθίσταται ακόμη πιο περίπλοκη, διότι χρειάζεται να συγκερασθούν διαφορετικά συστήματα σχεδιασμού και ρύθμισης. Χωρίς πάντως διασυνοριακή συνεργασία, ο επενδυτικός κίνδυνος σε δίκτυα δεν είναι ο καλύτερος δυνατός επειδή πρέπει να επανεξετασθεί σε επίπεδο προοπτικής μεμονωμένου έργου και όχι σε επίπεδο προοπτικής συστήματος. Τα υπεράκτια έργα, τα οποία εξαρτώνται από νέες διασυνοριακές συνδέσεις, είναι επομένως πιο ανασφαλή λόγω των διαφορών των κανονιστικών καθεστώτων, όπως είναι τα συστήματα και οι κανόνες χρηματοδότησης για την ανάκτηση του επενδυτικού κόστους δικτύου.

Η ανάγκη για καλύτερη διασυνοριακή συνεργασία δεν περιορίζεται μόνον στο σχεδιασμό και την ανάπτυξη του δικτύου, αλλά αφορά και τη λειτουργία και τη διαχείριση του συστήματος. Η μεγαλύτερη διείσδυση της αιολικής ενέργειας στην αγορά ενδέχεται να έχει συνέπειες, οι οποίες πρέπει να συνυπολογισθούν στις στρατηγικές διαχείρισης της συμφόρησης των δικτύων μεταφοράς ισχύος και στα σχέδια εξισορρόπησης της παραγωγής και της ζήτησης ισχύος, και στους βελτιωμένους μηχανισμούς διασυνοριακής εμπορίας και εξισορρόπησης των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας.

Η έλλειψη διάδοσης γνώσεων και πληροφοριών εμποδίζει την ομαλή εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της ΕΕ

Η υπεράκτια παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας είναι σχετικά νέα ή ακόμη και ανύπαρκτη στα περισσότερα κράτη μέλη, και εξακολουθεί να σπανίζει σχετικά η πείρα από την εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της ΕΕ, όπως οι οδηγίες για τα «πτηνά»[14], τα «ενδιαιτήματα»[15] και την «εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων»[16], σε σχέση με αυτά τα έργα. Αυτό σημαίνει στην πράξη ότι οι φορείς ανάπτυξης υπεράκτιων έργων αντιμετωπίζουν πρόσθετες αβεβαιότητες, οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν σε επιπλέον καθυστερήσεις και κόστος.

Ένας από τους παράγοντες που ασκόπως αποτελεί φραγμό στα υπεράκτια έργα είναι οι καθυστερήσεις των κρατών μελών να ορίσουν, με βάση της οδηγίες για τα ενδιαιτήματα και τα πτηνά, προστατευόμενες περιοχές στο θαλάσσιο περιβάλλον . Ο μη καθορισμός τέτοιων περιοχών αυξάνει την αβεβαιότητα όσον αφορά την πιθανή καταλληλότητα μιας δεδομένης τοποθεσίας για αιολικό πάρκο. Χωρίς τα αναγκαία δεδομένα για τα θαλάσσια οικοσυστήματα και χωρίς πληροφορίες χωροθέτησης ευαίσθητων ή προστατευόμενων ενδιαιτημάτων, οι διαδικασίες εκτίμησης και αποδοχής των επιπτώσεων ενδέχεται να αποβούν πιο χρονοβόρες και να προκαλέσουν ενστάσεις.

Ένας άλλος παράγοντας αφορά τις μέχρι σήμερα γνώσεις για τις επιπτώσεις των αιολικών πάρκων στα φυσικά ενδιαιτήματα και είδη. Αυτές οι πληροφορίες πρέπει να αποκτηθούν και να δημοσιοποιούνται πιο συστηματικά, ώστε να διευκολυνθούν οι εκτιμήσεις των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Παρά το γεγονός ότι υπάρχει αξιοσημείωτη και γρήγορα αναπτυσσόμενη επιστημονική βιβλιογραφία, μεγάλο μέρος αυτής είναι πρόσφατη και άγνωστη σε πολλές τοπικές, περιφερειακές και εθνικές αρχές και εμπλεκόμενους παράγοντες. Έτσι, οι φορείς ανάπτυξης διατρέχουν τον κίνδυνο υποχρέωσης συμμόρφωσης σε υπέρμετρες και δαπανηρές απαιτήσεις περιβαλλοντικών επιπτώσεων και παρακολούθησης, τις οποίες θα μπορούσαν να αποφύγουν εάν λαμβάνονταν υπόψη οι σύγχρονες γνώσεις.

Αντιμετώπιση των σημείων συμφόρησης και εξισορρόπηση της ισχύος στα χερσαία δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας

Για ορισμένους λόγους, η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από υπεράκτια έργα θα είναι λιγότερο διάσπαρτη γεωγραφικά σε σύγκριση με την αιολική ενέργεια στην ξηρά και πολλές άλλες τεχνολογίες ανανεώσιμης ενέργειας.

Πρώτον, η ανάγκη αποκατάστασης συγκεκριμένων συνδέσεων με το δίκτυο σε σημεία της ανοικτής θαλάσσης δημιουργεί ιδιαίτερα αξιοσημείωτες οικονομίες κλίμακας από άποψη ανταγωνισμού (ειδικά στην περίπτωση κανονιστικών καθεστώτων, σύμφωνα με τα οποία ο φορέας ανάπτυξης αναλαμβάνει το κόστος σύνδεσης αντί να καταβάλλεται μέσω της τιμολόγησης του συστήματος). Αυτό και μόνον σημαίνει ότι τα υπεράκτια έργα θα είναι μεγαλύτερου μεγέθους σε σύγκριση με τα χερσαία.

Δεύτερον, όλη η υπεράκτια ενέργεια παράγεται σε περιοχές όπου δεν υπάρχει ζήτηση (με εξαίρεση ίσως κάποια κατανάλωση από εξέδρες εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου), οπότε όλα τα σημεία τροφοδότησης της παραγωγής συγκεντρώνονται στην ακτή.

Εάν υποτεθεί ότι αναπτύσσεται σε ευρεία κλίμακα η ηλεκτροπαραγωγή από υπεράκτια αιολική ενέργεια, θα χρειασθεί να εξισορροπηθεί με το υπάρχον σύστημα η παραγωγή και η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας και να διοχετευθεί η ισχύς στα κέντρα κατανάλωσης , πολλά από τα οποία είναι στην ξηρά. Σε ορισμένα κράτη μέλη, και ειδικά στη Γερμανία, υπάρχουν ήδη σημεία συμφόρησης ή αναμένονται σε περίπτωση σημαντικής επέκτασης του αιολικού δυναμικού στη Βόρειο Θάλασσα, έχει μάλιστα αποδειχθεί ότι χρειάζεται μεγαλύτερη δυναμικότητα διασύνδεσης π.χ. με την German Dena I study[17].

Η μελλοντικη πορεια

Επένδυση στη μελλοντική ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας αιολικής ενέργειας

Για να αρθούν οι αμφιβολίες όσον αφορά τις επενδύσεις σε υπεράκτια αιολική ενέργεια τις οποίες καλλιεργούν οι πιο άμεσοι ανταγωνιστές της — εκείνοι που ασχολούνται με τη χερσαία αιολική ενέργεια και υπεράκτια εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου — θα απαιτηθεί να καταβληθούν τις επόμενες δεκαετίες συγκεκριμένες προσπάθειες για να αναπτυχθούν η τεχνολογία και οι υποδομές της αλυσίδας εφοδιασμού. Tο Ευρωπαϊκό Στρατηγικό Σχέδιο Ενεργειακών Τεχνολογιών (σχέδιο SET) [18], το οποίο υποβλήθηκε το 2007 και εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Μάρτιο του 2008, αποτελεί μαζί με το έβδομο πρόγραμμα-πλαίσιο δραστηριοτήτων έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης (7ο ΠΠ) [19] και το πρόγραμμα «Ευφυής ενέργεια-Ευρώπη» (ΠΕΕ)[20] το συνολικό πλαίσιο της ΕΕ, με βάση το οποίο πρέπει να αντιμετωπισθούν αυτές οι προκλήσεις.

Σύμφωνα με το σχέδιο SET, αποφασιστικής σημασίας πρόκληση για την επίτευξη των στόχων έως το 2020 είναι ο διπλασιασμός της παραγωγής ισχύος από μεγάλες ανεμογεννήτριες, με κύρια εφαρμογή την υπεράκτια αιολική ενέργεια, και προτάθηκε Eυρωπαϊκή Βιομηχανική Πρωτοβουλία για την αιολική ενέργεια . Στόχος είναι να αναπτυχθεί η αγορά και να μειωθεί το κόστος της αιολικής ενέργειας, επειδή όμως η χερσαία αιολική ενέργεια συγκαταλέγεται ήδη μεταξύ των πλέον ανταγωνιστικών τεχνολογιών, η Επιτροπή πιστεύει ότι η υπεράκτια αιολική ενέργεια πρέπει να αποτελέσει κύρια προτεραιότητα της πρωτοβουλίας . Μολονότι είναι ίσως δελεαστικό για τη βιομηχανία να εστιάσει τις προσπάθειές της στην αποκόμιση οφέλους από την αναπτυσσόμενη αγορά της χερσαίας αιολικής ενέργειας, οι επενδύσεις στην υπεράκτια αιολική ενέργεια θα είναι κρίσιμες για να διατηρήσει η ΕΕ την τεχνολογική πρωτοπορία σε παγκόσμιο επίπεδο και να προετοιμασθεί το έδαφος για τη δημιουργία νέων αγορών εξαγωγής. Υπάρχουν επίσης αξιοσημείωτες θετικές δευτερογενείς συνέπειες σε άλλες συναφείς αγορές, μεταξύ των οποίων καλό παράδειγμα είναι η τεχνολογία καλωδίων συνεχούς ρεύματος υψηλής τάσης (HVDC), στην οποία η ευρωπαϊκή βιομηχανία έχει μοναδικές δυνατότητες[21].

Για τους λόγους αυτούς, η Επιτροπή έδωσε μεγαλύτερη έμφαση στην υπεράκτια αιολική ενέργεια στο πρόγραμμα εργασίας στον τομέα της ενέργειας στο πλαίσιο του 7ου ΠΠ, το οποίο θα αρχίσει το 2009 . Tο στρατηγικό σχέδιο έρευνας[22] του τεχνολογικού βάθρου για την αιολική ενέργεια (TP Wind)[23] , που δημοσιεύθηκε τον Ιούλιο του 2008, περιέχει προτάσεις σε πρωτεύοντα ερευνητικά πεδία της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας, οι οποίες αποτελούν ευπρόσδεκτη συμβολή στην ιεράρχηση και τον συντονισμό των μελλοντικών κοινοτικών και εθνικών ερευνητικών προσπαθειών. Εν προκειμένω, ενθαρρύνονται επίσης τα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν καλύτερα τη δυνατότητα που παρέχουν τα ταμεία πολιτικής συνοχής στο πεδίο της έρευνας και της ανάπτυξης.

Όπως διεφάνη στο στρατηγικό σχέδιο έρευνας, υπάρχουν κάποια ερωτήματα σχετικά με το ύψος των κονδυλίων που διατίθενται προς το παρόν για την έρευνα στην αιολική ενέργεια, συμπεριλαμβανομένης της υπεράκτιας, με βάση τη νέα φιλόδοξη κατεύθυνση της ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής, μάλιστα η Επιτροπή θα εξετάσει περαιτέρω το θέμα στην ανακοίνωση που έχει εξαγγείλει στο σχέδιο SET για τη χρηματοδότηση τεχνολογιών με χαμηλές εκπομπές άνθρακα. Στο ίδιο πλαίσιο, θα εξετασθούν με βάση τη βιομηχανική πρωτοβουλία λύσεις συνδυασμού δημοσίων, βιομηχανικών και άλλων ιδιωτικών πόρων για να δοθεί η δέουσα προσοχή σε πτυχές της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας.

Όσον αφορά τους ειδικευμένους εργαζόμενους, τα σκάφη εγκατάστασης και άλλους ειδικούς πόρους, η υπεράκτια αιολική ενέργεια ανταγωνίζεται προς το παρόν με άνισους όρους την παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου. Ωστόσο, με την πάροδο του χρόνου τα κοινά στοιχεία που έχουν οι υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου μπορούν να μετατραπούν σε πλεονέκτημα, εάν αξιοποιηθούν οι ευκαιρίες στις παράκτιες περιοχές, ώστε να επιτευχθεί ομαλή και βαθμιαία μετάβαση στις νέες πηγές ενέργειας . Πολλές περιφέρειες στην Ευρώπη άρχισαν ήδη να συνειδητοποιούν τις δυνατότητες για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, οικονομική ανάπτυξη και ανάκαμψη που προσφέρει η ανακατανομή των υφιστάμενων δεξιοτήτων από τους παρακμάζοντες κλάδους της αλιείας, της ναυπηγικής βιομηχανίας και των λιμένων και άλλους ενδεχομένως συναφείς βιομηχανικούς κλάδους. Μολονότι οι υψηλές τιμές του πετρελαίου ενδέχεται να εξακολουθήσουν να ενθαρρύνουν τις επενδύσεις στην ευρωπαϊκή παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου για κάποιο χρονικό διάστημα ακόμα, η παραγωγή έχει φθάσει στο ανώτατο ύψος της και είναι πια καιρός να προγραμματισθεί η μετάβαση στις απαραίτητες νέες δεξιότητες ώστε να αξιοποιηθούν. Προγράμματα της ΕΕ, όπως η ευφυής ενέργεια για την Ευρώπη, και προγράμματα στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής χρησιμοποιούνται ήδη για τη χρηματοδότηση έργων, στα οποία προβλέπεται εκ των προτέρων η προσαρμογή τους στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η στήριξη της ανάπτυξης της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας[24].

Υιοθέτηση πιο στρατηγικής και συντονισμένης προσέγγισης για τα έργα υπεράκτιας αιολικής ενέργειας

Όπως εξηγήθηκε προηγουμένως, είναι σημαντικό να υιοθετηθεί μια πιο στρατηγική και συντονισμένη προσέγγιση για την οικονομικώς αποδοτική εκμετάλλευση των αιολικών πόρων στην Ευρώπη, και προς το σκοπό αυτό θα διαδραματίσουν ίσως σημαντικό ρόλο μέσα προγραμματισμού και όργανα σε κοινοτικό ή περιφερειακό επίπεδο.

Όσον αφορά τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας , η Επιτροπή έχει προτείνει να προβλεφθεί στη νέα οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας η υποχρέωση να εκπονήσουν τα κράτη μέλη εθνικά σχέδια δράσης[25]. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, τα κράτη μέλη θα έχουν την ευκαιρία να διαμορφώσουν συνεκτικό πλαίσιο για τη συμβολή των διαφόρων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και των σχετικών τεχνολογιών. Τα κράτη μέλη που διαθέτουν ήδη υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα είναι σκόπιμο να ορίσουν τη συμβολή που αναμένουν εν προκειμένω στους στόχους τους για το 2020.

Όσον αφορά το θαλάσσιο περιβάλλον , με την εφαρμογή της οδηγίας-πλαισίου για τη θαλάσσια στρατηγική [26] που εγκρίθηκε πρόσφατα, τα κράτη μέλη θα έχουν την ευκαιρία να εξετάσουν στις γενικότερες εκτιμήσεις επιπτώσεων την πίεση και τις επιπτώσεις των υπεράκτιων αιολικών πάρκων στο θαλάσσιο περιβάλλον, και κατά πόσον αυτές μπορούν να επηρεάσουν τους στόχους της εν λόγω οδηγίας για «καλή περιβαλλοντική κατάσταση». Στο θέμα αυτό, οι περιφερειακές συμβάσεις για τη θάλασσα (OSPAR, HELCOM, MAP, BSC κ.λ.π.) θα συντελέσουν ίσως στην αποκατάσταση καλύτερου συντονισμού, έχει μάλιστα επιτελεσθεί ήδη μεγάλο έργο προς την κατεύθυνση αυτή π.χ. σχετικά με τις περιβαλλοντικές εκτιμήσεις[27].

Υπό το πρίσμα του ηλεκτρικού δικτύου , η περιφερειακή συνεργασία στο πλαίσιο του νέου ευρωπαϊκού δικτύου διαχειριστών συστημάτων μεταφοράς (ENTSO) που προτάθηκε με βάση την «τρίτη δέσμη μέτρων»[28] και τα αντίστοιχα σχέδια ανάπτυξης του δικτύου και επενδύσεων θα αποτελέσουν σημαντικά νέα μέσα συντονισμού, οι δε ευρωπαϊκοί φορείς εκμετάλλευσης των συστημάτων μεταφοράς υποστηρίζουν την ιδέα να εκπονηθούν περιφερειακά σχέδια ειδικά στο πεδίο της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας. Ο νέος Οργανισμός Συνεργασίας Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας και οι υπάρχουσες περιφερειακές πρωτοβουλίες θα διαδραματίσουν επίσης σημαντικό ρόλο στον συντονισμό σε κανονιστικά θέματα, ώστε να καθιερωθούν βελτιωμένοι αγοραίοι μηχανισμοί (μεταξύ άλλων για την ισχύ εξισορρόπησης και τις διασυνοριακές συναλλαγές), και πιο συντονισμένες, ευέλικτες και ευνοϊκές συνθήκες για την ενθάρρυνση των επενδύσεων σε διεθνικά υπεράκτια δίκτυα. Επιπλέον, στους ευρωπαίους συντονιστές που έχουν ορισθεί με βάση τους προσανατολισμούς των ΔΕΔ-Ε[29] (συμπεριλαμβανομένου του συντονιστή για την υπεράκτια αιολική ενέργεια στη Βόρειο Ευρώπη) έχει ανατεθεί συγκεκριμένα το καθήκον να προαγάγουν την ευρωπαϊκή διάσταση ορισμένων έργων, διευκολύνοντας τον διασυνοριακό διάλογο και υποστηρίζοντας τον συντονισμό εθνικών διαδικασιών διαβούλευσης με τους εμπλεκόμενους παράγοντες.

Η πρόκληση είναι να εξασφαλισθεί συγκερασμός των διαφόρων διαδικασιών και ταυτόχρονα αξιοποίηση των συγκεκριμένων πλεονεκτημάτων, των πόρων και της εμπειρογνωσίας που προσφέρουν . Όπως εξηγείται την ανακοίνωση της Επιτροπής «Μια ολοκληρωμένη θαλάσσια πολιτική για την Ευρωπαϊκή Ένωση»[30], η μακροπρόθεσμη θεώρηση της διαχείρισης των θαλασσών πρέπει να προσανατολισθεί προς έναν αυθεντικά ολοκληρωμένο θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό και προς το σκοπό αυτό η Επιτροπή θα παρουσιάσει χάρτη πορείας κατά τα τέλη του 2008. Κατ’ αυτόν τον τρόπο θα μπορούσε να διαμορφωθεί πλαίσιο εξισορρόπησης και διευθέτησης των διαφορών μεταξύ των διαφόρων κλαδικών συμφερόντων και να καθορισθούν πάγιοι όροι για τις επενδύσεις. Για να σημειωθεί έγκαιρα πρόοδος προς αυτή την κατεύθυνση, θα χρειασθούν πρακτικές ενέργειες και η αξιοποίηση της πείρας από διαδικασίες που θα βασίζονται στις πραγματικές και υψηλής πολιτικής προτεραιότητας ανάγκες του κλάδου.

Εν προκειμένω, οι εργασίες της Γερμανίας, της Σουηδίας και της Δανίας με σκοπό να διερευνήσουν τη δυνατότητα κοινής λύσης στη σύνδεση των τριών υπεράκτιων αιολικών πάρκων που βρίσκονται στο Krieger's Flak στη Βαλτική Θάλασσα, τις οποίες υποστηρίζει θερμά ο Ευρωπαίος συντονιστής, θα προσφέρουν αξιόλογη πείρα για τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να κατανεμηθούν τα δυνητικά οφέλη μιας κοινής λύσης που συνδυάζει νέα υπεράκτια αιολικά πάρκα και διασυνδέσεις. Η Επιτροπή θα υποστηρίξει και θα ενισχύσει τις προσπάθειες του Ευρωπαίου συντονιστή να συντονισθούν οι διάφορες διαδικασίες, αρμόδιες αρχές και εμπλεκόμενοι παράγοντες, ώστε να αναπτυχθεί «βέλτιστη πρακτική» με βάση συγκεκριμένες περιπτώσεις και να παροτρυνθούν ανάλογες προσπάθειες συνεργασίας σε άλλες περιπτώσεις, αρχής γενομένης από τη Βόρειο Θάλασσα . Θα εξασφαλισθεί ιδίως η στενή αλληλεπίδραση με ιδιαίτερης συνάφειας έργα που χρηματοδοτεί η ΕΕ, όπως το NORSEWiND[31] και το WINDSPEED[32].

Mεγιστοποίηση του περιβαλλοντικού οφέλους της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας

Tα περιβαλλοντικά οφέλη της αιολικής ενέργειας ως καθαρής πηγής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας χωρίς εκπομπές αερίων θερμοκηπίου ή τοπική ατμοσφαιρική ρύπανση και τα οφέλη από άποψη ασφάλειας του εφοδιασμού αναγνωρίζονται ευρέως και η Ευρωπαίοι πολίτες στη συντριπτική πλειονότητά τους διάκεινται πολύ θετικά απέναντι στην αιολική ενέργεια[33]. Είναι λιγότερο γνωστό αλλά εξίσου σημαντικό το γεγονός ότι αποφεύγεται η κατανάλωση ύδατος σε σύγκριση με τη θερμοηλεκτρική παραγωγή και η θετική, παγκόσμια και μακροπρόθεσμη συμβολή στη διαφύλαξη της βιοποικιλότητας σε σχέση με τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής.

Κατά τόπους, πάντως, μεμονωμένα έργα προκαλούν ανησυχίες εξαιτίας της αλλαγής του τοπίου, του θορύβου ή των αποτελεσμάτων στην τοπική βιοποικιλότητα και τα ενδιαιτήματα. Εάν τα αιολικά πάρκα εγκατασταθούν στην ανοικτή θάλασσα μακριά από τις ακτές, πρόβλημα μπορεί να δημιουργηθεί μόνον στην τελευταία περίπτωση, η μέχρι σήμερα πείρα μάλιστα δείχνει ότι σπανίως δημιουργείται το πρόβλημα αυτό: η παρακολούθηση προγραμμάτων σε υπεράκτια αιολικά πάρκα κατέδειξε ότι είναι δυνατή η κατασκευή ακόμη και μεγάλων υπεράκτιων αιολικών πάρκων χωρίς αξιοσημείωτες επιπτώσεις στην τοπική βιοποικιλότητα και τα ενδιαιτήματα .

Ωστόσο, αιολικά πάρκα που δεν βρίσκονται σε σωστό σημείο μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά ευαίσθητα είδη και ενδιαιτήματα. Τέτοιου είδους ενδεχόμενα προβλήματα πρέπει να εντοπίζονται έγκαιρα με στρατηγικές εκτιμήσεις , και εάν είναι αναγκαίο να αντιμετωπίζονται με κατάλληλα μέτρα μετριασμού των επιπτώσεων, ώστε να αποφεύγονται ή να ελαχιστοποιούνται τυχόν σημαντικά δυσμενή αποτελέσματα.

Η Επιτροπή κρίνει ότι η κείμενη νομοθεσία της ΕΕ για τη φύση και τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις αποτελεί κατάλληλο και αρκετά ευέλικτο πλαίσιο για την αντιμετώπιση τέτοιων πτυχών . Αναγνωρίζει όμως ότι η περαιτέρω καθοδήγηση στην εφαρμογή του ειδικά στα αιολικά πάρκα μέσα σε προστατευόμενες ή ευαίσθητες φυσικές περιοχές ή κοντά σε αυτές θα συντελέσει στην απόκτηση αξιοπιστίας από τους φορείς ανάπτυξης, τις αρμόδιες αρχές και άλλους εμπλεκόμενους παράγοντες. Για το λόγο αυτό, οι υπηρεσίες της Επιτροπής θα επισπεύσουν τις εργασίες παροχής κατευθύνσεων σχετικά με τη φύση και τα αιολικά πάρκα, με σκοπό να τις ολοκληρώσουν το αργότερο το 2009 . Στο πλαίσιο αυτό, θα εξετασθούν λύσεις διάθεσης, διατήρησης και διάδοσης των σύγχρονων επισκοπήσεων των επιστημονικών πορισμάτων σχετικά με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της αιολικής ενέργειας. Επιπλέον, η Επιτροπή θα συνεχίσει το έργο της για τη δημιουργία του ευρωπαϊκού δικτύου θαλάσσιων παρατηρήσεων και δεδομένων (EMODNET), ώστε να διευκολυνθεί η πρόσβαση σε δεδομένα που μπορούν να υποστηρίξουν τις μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

Όπως τονίσθηκε προηγουμένως, η αποκατάσταση ορθής ισορροπίας μεταξύ των διαφόρων συμφερόντων ως προς τη χωροθέτηση των υπεράκτιων αιολικών πάρκων διευκολύνεται με τον στρατηγικό προγραμματισμό. Έχει επομένως σημασία για την απόκτηση εμπιστοσύνης από τους φορείς ανάπτυξης ο καθορισμός θαλάσσιων τοποθεσιών Natura 2000 με βάση τις οδηγίες για τα πτηνά και τα ενδιαιτήματα . Ο εν λόγω καθορισμός έχει καθυστερήσει πολύ και η Επιτροπή έχει ήδη συντάξει οδηγό για να συνδράμει τα κράτη μέλη στον προσδιορισμό και την επιλογή θαλάσσιων τοποθεσιών. Τώρα πλέον το θέμα εξαρτάται πλήρως από τα κράτη μέλη και η Επιτροπή θα λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα, ώστε να εξασφαλίσει ότι θα καθορισθούν οι τοποθεσίες έγκαιρα και με τον σωστό τρόπο.

Ένταξη της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας μεγάλης κλίμακας στο μελλοντικό δίκτυο

Η ανάπτυξη της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας σε μεγάλη κλίμακα μπορεί να δημιουργήσει σημεία συμφόρησης στο υπάρχον ηλεκτρικό δίκτυο εφόσον το δίκτυο δεν προσαρμοσθεί στις αλλαγές που επέρχονται στην υποδομή παραγωγής. Ο Ευρωπαίος συντονιστής για την υπεράκτια αιολική ενέργεια στη Βόρειο Ευρώπη έχει ήδη διερευνήσει το πρόβλημα αυτό, το οποίο εξετάζεται επίσης λεπτομερώς από τεχνική άποψη σε έργα όπως το TradeWind[34] και η ευρωπαϊκή μελέτη ολοκλήρωσης της αιολικής ενέργειας (EWIS[35]).

Εάν δεν προσδιορισθούν προηγουμένως με ακριβή στοιχεία η έκταση και η φύση του προβλήματος, είναι αδύνατον να δοθεί τελική απάντηση για τον τρόπο αντιμετώπισής του. Είναι πιθανόν κάθε απάντηση να συνεπάγεται νέο δυναμικό μεταφοράς και ισχύος με σύγχρονες τεχνολογίες «έξυπνου δικτύου», οι οποίες απαιτούν έξυπνη διαχείριση της ζήτησης, αποθήκευση ενέργειας (πιθανόν μέσω ευρύτερης ηλεκτροδότησης του τομέα των μεταφορών) και, γενικότερα, ολοκλήρωση των συστημάτων.

Η Πράσινη Βίβλος για τα ευρωπαϊκά ενεργειακά δίκτυα που εγκρίνεται εκ παραλλήλου με την παρούσα ανακοίνωση, το συνεχιζόμενο έργο του Ευρωπαίου συντονιστή και η στενότερη συνεργασία μεταξύ ρυθμιστικών αρχών ενέργειας και διαχειριστών των συστημάτων μεταφοράς όπως εκτέθηκε στο σημείο 3.2 θα διαμορφώσουν πάντως το ενδεδειγμένο και ευρύτερο πλαίσιο αυτής της γενικότερης συζήτησης.

Συμπερασματα

Η υπεράκτια αιολική ενέργεια είναι ένας εγχώριος πόρος ηλεκτροπαραγωγής με τεράστιες δυνατότητες, οι οποίες παραμένουν σε μεγάλο βαθμό ανεκμετάλλευτες. Η υπεράκτια αιολική ενέργεια μπορεί και πρέπει να συμβάλει ουσιαστικά στην επίτευξη των στόχων της ενεργειακής πολιτικής της ΕΕ με σημαντικότατη αύξηση της εγκατεστημένης ισχύος — έως 30-40 φορές μεγαλύτερη μέχρι το 2020 και 100πλάσια μέχρι το 2030 — σε σύγκριση με τη σήμερα εγκατεστημένη ισχύ.

Ωστόσο, η ανάπτυξη της αναγκαίας τεχνολογίας, του δυναμικού της βιομηχανικής αλυσίδας εφοδιασμού και η υλοποίηση έργων μετά από προγραμματισμό και διαβούλευση απαιτούν χρόνο. Για να γίνουν έγκαιρα οι απαραίτητες επενδύσεις έως το 2020, ο κλάδος χρειάζεται επειγόντως εμπιστοσύνη και πιο σταθερούς και ευνοϊκούς όρους πλαισίωσης. Ο δεσμευτικός όρος του 20% για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η δέσμη μέτρων για την κλιματική αλλαγή θα αποβούν καίριας σημασίας προς το σκοπό αυτό, αλλά τα κράτη μέλη με υπεράκτιους αιολικούς πόρους θα χρειασθούν αυτό το πλαίσιο και τα προτεινόμενα εθνικά σχέδια δράσης, ώστε να καθορίσουν τι φιλοδοξούν και να λάβουν τα αναγκαία μέτρα.

Από πλευρά της, η Επιτροπή θα θέσει πλήρως σε εφαρμογή όλες τις σχετικές πρωτοβουλίες της ΕΕ που ήδη υπάρχουν ή δρομολογήθηκαν πρόσφατα όπως προαναφέρθηκε και θα προβεί σε περαιτέρω ενέργειες εφόσον χρειασθεί. Συγκεκριμένα:

- θα επιδιώξει να διευκολυνθεί η περιφερειακή συνεργασία για τον καθορισμό υπεράκτιων τοποθεσιών παραγωγής ενέργειας και τον σχεδιασμό του δικτύου μεταξύ των κρατών μελών, των ρυθμιστικών αρχών ενέργειας, των διαχειριστών συστημάτων μεταφοράς (TSO) και άλλων άμεσα εμπλεκομένων παραγόντων, με την αξιοποίηση μέσων όπως αυτά που καθορίζονται στην «τρίτη δέσμη μέτρων» και τη βάση συνεργασίας που έχει καθορίσει ο Ευρωπαίος συντονιστής για τις υπεράκτιες διασυνδέσεις αιολικής ενέργειας στις περιοχές της Βαλτικής και της Βορείου Θαλάσσης·

- θα ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό με βάση τις αρχές του επικείμενου χάρτη πορείας για τον χωροταξικό σχεδιασμό για να ρυθμίσουν τις ανταγωνιστικές χρήσεις του θαλάσσιου χώρου με διαφανείς διαδικασίες λήψης αποφάσεων και να επιλέξουν τις βέλτιστες τοποθεσίες·

- θα ενθαρρύνει τους TSO και τις ρυθμιστικές αρχές ενέργειας να συνεργασθούν για να ορίσουν επειγόντως πιο ευνοϊκούς ρυθμιστικούς όρους για τις επενδύσεις σε διεθνικά υπεράκτια δίκτυα, τις διασυνοριακές συναλλαγές και την ανάπτυξη αποδοτικών αγορών εξισορρόπησης ισχύος·

- θα δώσει έμφαση στην έρευνα που σχετίζεται με την υπεράκτια ενέργεια με βάση το έβδομο πρόγραμμα-πλαίσιο δραστηριοτήτων έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (7ο ΠΠ) και, στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας της Ευρωπαϊκής Βιομηχανίας για την Αιολική Ενέργεια και της ανακοίνωσης για τη χρηματοδότηση τεχνολογιών με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που αναγγέλθηκε στο σχέδιο SET, θα επανεξετάσει τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να υποστηριχθεί περισσότερο η επίσπευση της ανάπτυξης και της αξιοποίησης της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας και άλλων θαλάσσιων ανανεώσιμων ενεργειακών πηγών στην αγορά λαμβανομένων υπόψη των στόχων της νέας ενεργειακής πολιτικής της ΕΕ ·

- θα δώσει έμφαση σε μελλοντικές προσκλήσεις εκδήλωσης ενδιαφέροντος με βάση δράσεις του προγράμματος «Ευφυής ενέργεια-Ευρώπη» για να αντιμετωπισθούν τα κύρια μη τεχνολογικής φύσεως εμπόδια στη χρήση της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας·

- θα οριστικοποιήσει κατευθύνσεις ειδικά για την εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ για τη διατήρηση της φύσης στα υπεράκτια αιολικά πάρκα και θα λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για να εξασφαλισθεί ότι τα κράτη μέλη θα ορίσουν εγκαίρως θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές με βάση τις οδηγίες για τα πτηνά και τα ενδιαιτήματα, ώστε να αυξηθεί η εμπιστοσύνη των φορέων ανάπτυξης έργων ως προς τον σχεδιασμό και να υποστηριχθούν οι στόχοι της ΕΕ για την βιοποικιλότητα·

- θα εξετάσει την μεγάλης κλίμακας ένταξη της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας στα ηλεκτρικά δίκτυα ως ένα από τα καίρια θέματα τα οποία αποτελούν τις συνέχειες της Πράσινης Βίβλου για τα ευρωπαϊκά ενεργειακά δίκτυα , λαμβάνοντας υπόψη τις υπό εκπόνηση μελέτες και τις εργασίες των ευρωπαϊκών TSO.

[1] Πηγή: "Pure Power" της European Wind Energy Association (EWEA)

[2] Com(2008)XXX

[3] Βλ. σύγκριση του τεχνολογικού κόστους στο SEC(2008) xxx.

[4] Από τα εγκατεστημένα στην ΕΕ 56,5 GW στα τέλη του 2007, μόνον τα 1,1 GW ήταν υπεράκτια (Πηγή: EWEA).

[5] Με βάση τις εργασίες κατάρτισης μοντέλων που πραγματοποιήθηκαν για τη δεύτερη στρατηγική επισκόπηση της ενέργειας έως το 2020 προβλέπονται περίπου 31 GW. Οι «χαμηλές», «μέσες» και «υψηλές» εκτιμήσεις της EWEA που δημοσιεύθηκαν τον Μάρτιο είναι αντίστοιχα 20, 35 και 40 GW για το 2020, και 40, 120 ή 150 GW για το 2030. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος αναμένεται ότι θα δημοσιεύσει ανεξάρτητη εκτίμηση πόρων κατά τα τέλη του 2008.

[6] ΕΕ L 176 της 15.7.2003.

[7] ΕΕ L 283 της 27.10.2001.

[8] ΕΕ L 275 της 25.10.2003, σ. 32.

[9] ΕΕ C 82 της 01.04.2008, σ. 1.

[10] http://ec.europa.eu/energy/electricity/package_2007/index_en.htm

[11] http://ec.europa.eu/energy/climate_actions/index_en.htm

[12] Σύνοψη των αποτελεσμάτων διαβούλευσης διατίθεται στη διεύθυνση:http://ec.europa.eu/energy/res/consultation/offshore_wind_energy_en.htm

[13] Η φύση αυτών των πιθανών συνεργειών εκτίθεται άρτια σε πρόσφατη έκθεση του γραφείου συμβούλων 3E: βλ. http://www.greenpeace.org/eu-unit/press-centre/reports/A-North-Sea-electricity-grid-(r)evolution

[14] ΕΕ L 103 της 25.4.1979.

[15] ΕΕ L 206 της 22.7.1992.

[16] ΕΕ L 175 της 5.7.1985.

[17] www.offshore-wind.de/page/index.php?id=2605&L=1

[18] COM (2007) 723 τελικό, 22.11.2007

[19] ΕΕ L 412 της 30.12.2006, p. 1.

[20] ΕΕ L 310 της 09.11.2006, p. 15.

[21] Βλ. π.χ. την "Electra initiative": http://ec.europa.eu/enterprise/electr_equipment/electra.htm

[22] www.windplatform.eu/92.0.html

[23] www.windplatform.eu

[24] Παραδείγματα διατίθενται στις διευθύνσεις: www.power-cluster.net, www.offshore-power.net και www.windskill.eu.

[25] COM(2008) 19 τελικό, 23.1.2008.

[26] ΕΕ L 164 της 25.06.2008, p. 19.

[27] Βλ. www.ospar.org και www.environmentalexchange.info

[28] COM (2007) 528 τελικό.

[29] ΕΕ L 262 της 22.9.2006.

[30] COM(2007) 575, 10.10.2007

[31] NORSEWiND είναι ένα νέο έργο που χρηματοδοτείται από το 7ο ΠΠ με σκοπό τη χαρτογράφηση των αιολικών πόρων στη Βαλτική Θάλασσα, τη Θάλασσα της Ιρλανδίας και τη Βόρειο Θάλασσα, με συνδυασμό συνήθων μετεωρολογικών πυλώνων, εξ αποστάσεως αισθητήριων οργάνων στην ξηρά και δορυφορικών δεδομένων.

[32] Σκοπός του WINDSPEED, το οποίο χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα «Ευφυής ενέργεια – Ευρώπη», είναι να καταρτισθεί χάρτης πορείας για την ανάπτυξη της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας στην κεντρική και νότιο Βόρειο Θάλασσα με συνεκτίμηση όλων των αλληλεπιδράσεων στον θαλάσσιο χώρο.

[33] Ειδικό Ευρωβαρόμετρο, Ιανουάριος 2007.http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_262_en.pdf

[34] www.trade-wind.eu

[35] www.wind-integration.eu