[pic] | ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ | Βρυξέλλες, 20.9.2006 COM(2006) 519 τελικό ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Καλύτερη κατάρτιση για ασφαλέστερα τρόφιμα {SEC(2006) 1163}{SEC(2006) 1164} ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Καλύτερη κατάρτιση για ασφαλέστερα τρόφιμα (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ) 1. Περίληψη Μαζί με την ανάπτυξη της εσωτερικής αγοράς αναπτύχθηκε σταδιακά ένα σύνολο ευρωπαϊκών κανόνων οι οποίοι καλύπτουν τη νομοθεσία περί τροφίμων, τη νομοθεσία περί ζωοτροφών, την υγεία των ζώων, την καλή διαβίωση των ζώων και την υγεία των φυτών. Οι κανόνες αυτοί συνέβαλαν στην εύρυθμη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς, ενώ, παράλληλα, διατηρούν ένα υψηλό επίπεδο προστασίας. Ακολουθούν τις διεθνείς εξελίξεις στους εν λόγω τομείς, ιδίως δε στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ), στον Codex Alimentarius, στον Παγκόσμιο Οργανισμό για την Υγεία των Ζώων (OIE) και στη Διεθνή Σύμβαση για την Προστασία των Φυτών (IPPC). Οι στόχοι της εσωτερικής αγοράς για τους τομείς αυτούς έχουν επιτευχθεί. Η Επιτροπή πιστεύει ότι, αντί για την ανάπτυξη νέων σημαντικών νομοθετικών πρωτοβουλιών, είναι αναγκαίο να εξασφαλιστεί η ορθή εφαρμογή της υπάρχουσας νομοθεσίας. Για το σκοπό αυτό είναι ουσιαστική η κατάρτιση εκείνων οι οποίοι πρέπει να ελέγχουν την εφαρμογή της κοινοτικής νομοθεσίας. Η ευρωπαϊκή νομοθεσία προβλέπει ότι η Επιτροπή διοργανώνει μαθήματα κατάρτισης για το προσωπικό των αρμόδιων αρχών στα κράτη μέλη που είναι υπεύθυνες για τον έλεγχο της συμμόρφωσης με την ευρωπαϊκή νομοθεσία της ΕΕ για τα τρόφιμα και τις ζωοτροφές, την υγεία των ζώων και τις απαιτήσεις για την καλή διαβίωση των ζώων, καθώς και με τις απαιτήσεις για την υγεία των φυτών. Η κατάρτιση αυτή είναι επίσης ανοικτή σε συμμετέχοντες από τρίτες χώρες και ιδίως από τις αναπτυσσόμενες χώρες. Η ευρωπαϊκή διάσταση της κατάρτισης έχει ως σκοπό να εξασφαλίσει ένα επαρκές επίπεδο ομοιομορφίας των διενεργούμενων ελέγχων και των αποφάσεων που λαμβάνονται από την ελέγχουσα αρχή κατόπιν των εν λόγω ελέγχων, δίνοντας έτσι μεγαλύτερη βεβαιότητα στις επιχειρήσεις τροφίμων μέσω της ίσης αντιμετώπισής τους κατά τη διενέργεια των ελέγχων. Η συμμετοχή ατόμων από τρίτες χώρες θα οδηγήσει στην καλύτερη κατανόηση των προτύπων της ΕΕ για τα τρόφιμα και των διαδικασιών εισαγωγής, μειώνοντας έτσι τα εμπόδια για τις τρίτες χώρες, και ιδίως τις αναπτυσσόμενες χώρες, όσον αφορά τη διάθεση αγαθών στην αγορά της ΕΕ. Θα οδηγήσει επίσης στην καλύτερη συμμόρφωση με τα πρότυπα της ΕΕ για τα τρόφιμα και, ως εκ τούτου, σε λιγότερους και απλούστερους ελέγχους κατά την εισαγωγή. Στην παρούσα ανακοίνωση, η Επιτροπή παρέχει επισκόπηση των εναλλακτικών λύσεων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη διοργάνωση κατάρτισης από τη Γενική Διεύθυνσή της για την υγεία και την προστασία των καταναλωτών · διατυπώνει τη γνώμη της σχετικά με τον τρόπο ενέργειας και προτείνει μια μέθοδο που αποσκοπεί στην παροχή αποτελεσματικής κατάρτισης με τη χρήση, με τον οικονομικότερο τρόπο, των διαθέσιμων πόρων. 2. πλαισιο Η νομοθεσία για τα τρόφιμα και τις ζωοτροφές, οι κανόνες για την υγεία των ζώων, οι απαιτήσεις για την καλή διαβίωση των ζώων και οι απαιτήσεις για την υγεία των φυτών έχουν σχεδόν εξ ολοκλήρου κοινοτική διάσταση (βλέπε επισκόπηση στο παράρτημα Ι). Η ανάπτυξη των εν λόγω κανόνων επέτρεψε τη δημιουργία της εσωτερικής αγοράς για τα τρόφιμα, τις ζωοτροφές, τα ζώντα ζώα και τα φυτά εντός της Κοινότητας, εξασφαλίζοντας, παράλληλα, ένα υψηλό επίπεδο προστασίας των καταναλωτών και προστασίας των ζώων και των φυτών. Σε διεθνές επίπεδο, η κοινοτική νομοθεσία που αναφέρεται στα ανωτέρω επιτρέπει τη συμμόρφωση με τις διεθνείς υποχρεώσεις που ορίζονται στις διεθνείς συμφωνίες, όπως εκείνες που αναπτύχθηκαν από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ), τον Codex Alimentarius, τον Παγκόσμιο Οργανισμό για την Υγεία των Ζώων (OIE) και τη Διεθνή Σύμβαση για την Προστασία των Φυτών (IPPC). Μαζί με την έκδοση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 882/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 29ης Απριλίου 2004, για τη διενέργεια επισήμων ελέγχων της συμμόρφωσης προς τη νομοθεσία περί ζωοτροφών και τροφίμων και προς τους κανόνες για την υγεία και την καλή διαβίωση των ζώων[1], ο έλεγχος της συμμόρφωσης προς τις εν λόγω απαιτήσεις βασίζεται επίσης στο κοινοτικό δίκαιο. Ο εν λόγω κανονισμός θεσπίζει μια ολοκληρωμένη και συνολική προσέγγιση όσον αφορά τον έλεγχο, από τις αρμόδιες αρχές, της συμμόρφωσης προς τις απαιτήσεις που αναφέρονται ανωτέρω. Μια τέτοια ισχυρή, κοινοτικά προσανατολισμένη, ολοκληρωμένη και συνολική προσέγγιση απαιτεί υψηλό επίπεδο ικανότητας και τεχνογνωσίας των ελεγκτικών αρχών και επιβάλλει υψηλά πρότυπα για τους ελεγκτές στα κράτη μέλη, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί ότι οι επίσημοι έλεγχοι είναι αποτελεσματικοί, αντικειμενικοί και επαρκείς. Το προσωπικό των ελεγκτικών αρχών πρέπει να έχει ευρείες γνώσεις των διαφόρων κινδύνων (χημικών, βιολογικών και φυσικών) οι οποίοι ελλοχεύουν στην αλυσίδα των τροφίμων και των ζωοτροφών. Πρέπει επίσης να κατανοεί τους μηχανισμούς της αγοράς στην οποία μπορούν να λαμβάνονται τα συστατικά των τροφίμων από πολλές διαφορετικές πηγές. Παράλληλα, πρέπει να είναι ενημερωμένο σχετικά με τα πολύ ειδικά προβλήματα που αφορούν τις ειδικές μεθόδους παραγωγής, μεταποίησης, διατήρησης και διανομής. Πρέπει να είναι σε θέση να προσδιορίζει τη μη συμμόρφωση προς τις απαιτήσεις ασφάλειας των τροφίμων και των ζωοτροφών, προς τις απαιτήσεις υγείας και καλής διαβίωσης των ζώων και προς τις απαιτήσεις υγείας των φυτών. Πρέπει επίσης να είναι σε θέση να εντοπίζει τις πρακτικές απάτης. Ο έλεγχος της παραγωγής και εμπορίας τροφίμων και ζωοτροφών και της παραγωγής και εμπορίας ζώων και φυτών απαιτεί, συνεπώς, μια πολυκλαδική προσέγγιση. Οι τρίτες χώρες πρέπει, όταν εξάγουν τρόφιμα, ζωοτροφές, ζώντα ζώα και φυτά στην Κοινότητα, να παρέχουν εγγυήσεις ως προς την τήρηση των κοινοτικών κανόνων όσον αφορά την ασφάλεια των τροφίμων, την ασφάλεια των ζωοτροφών, την υγεία των ζώων, τους κανόνες για την υγεία των φυτών και, όπου απαιτείται, τους κανόνες καλής διαβίωσης των ζώων. Το κοινοτικό καθεστώς εισαγωγών για τα ζώντα ζώα και τα τρόφιμα και τις ζωοτροφές ζωικής προέλευσης βασίζεται στις εγγυήσεις που παρέχονται από τις αρμόδιες αρχές στις τρίτες χώρες εξαγωγής. Αυτές πρέπει να πιστοποιούν ότι τα φορτία που προορίζονται για εξαγωγή στην ΕΕ συμμορφώνονται προς τις απαιτήσεις της ΕΕ, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται ότι ικανοποιούνται οι απαιτήσεις όσον αφορά τα κατάλληλα επίπεδα προστασίας σχετικά με την υγεία των ζώων και τη δημόσια υγεία. Σε άλλες περιπτώσεις, και ιδίως για τα τρόφιμα και τις ζωοτροφές φυτικής προέλευσης, η Κοινότητα βασίζεται στις εγγυήσεις που παρέχονται από τον εισαγωγέα των προϊόντων, ο οποίος, με τη σειρά του, πρέπει να έχει εξασφαλίσει εγγυήσεις στον τόπο παραγωγής περί της ικανοποίησης των απαιτήσεων της ΕΕ. Συνεπώς, είναι σημαντικό να είναι εξοικειωμένοι όλοι οι εμπλεκόμενοι στις εισαγωγές ζώντων ζώων, τροφίμων, ζωοτροφών ή φυτών με τις απαιτήσεις εισαγωγής της ΕΕ. Στο ανωτέρω πλαίσιο, το ελεγκτικό προσωπικό των αρμόδιων αρχών ή/και των ελεγκτικών οργανισμών στα κράτη μέλη και στις τρίτες χώρες θα πρέπει να υποβληθούν σε κατάρτιση και σε τακτική επικαιροποίηση των γνώσεών τους όσον αφορά τους κοινοτικούς κανόνες σχετικά με τη νομοθεσία περί τροφίμων, περί ζωοτροφών, περί υγείας των ζώων, περί καλής διαβίωσης των ζώων και περί των απαιτήσεων για την υγεία των φυτών, καθώς και περί των τεχνικών για τον έλεγχο της συμμόρφωσης προς αυτήν. Η ανάγκη αυτή αναγνωρίστηκε στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 882/2004: το άρθρο 6 του εν λόγω κανονισμού επιβάλλει στις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών την υποχρέωση να εξασφαλίσουν ότι το προσωπικό που διενεργεί επίσημους ελέγχους λαμβάνει κατάλληλη κατάρτιση, ενώ το άρθρο 51 προβλέπει το νομικό μέσο για τη διοργάνωση τέτοιας κατάρτισης σε κοινοτικό επίπεδο ως συμπλήρωμα στην εθνική κατάρτιση. 3. αναγκη για καλυτερη καταρτιση 3.1. Καλύτερη κατάρτιση για ασφαλέστερα τρόφιμα και για υγιέστερα ζώα και φυτά Η ικανότητα εντοπισμού της απάτης και της μη συμμόρφωσης είναι θεμελιώδους σημασίας στη διαδικασία εξασφάλισης ότι διατηρείται το επίπεδο προστασίας που θεσπίζεται στη νομοθεσία περί τροφίμων, ζωοτροφών, κανόνων υγείας των ζώων, κανόνων καλής διαβίωσης των ζώων και απαιτήσεων υγείας των φυτών. Η αύξηση των ικανοτήτων για τον εντοπισμό της απάτης και της μη συμμόρφωσης θα οδηγήσει, συνεπώς, σε καλύτερη προστασία της υγείας του ανθρώπου, της υγείας των ζώων, της καλής διαβίωσης των ζώων και της υγείας των φυτών. Ως εκ τούτου, η κατάρτιση πρέπει να επικεντρώνεται όχι μόνο στην εξοικείωση με τις νομικές απαιτήσεις, αλλά και στην απόκτηση δεξιοτήτων όσον αφορά τις τεχνικές ελέγχου οι οποίες πρέπει να επιτρέπουν, με αποτελεσματικό τρόπο, τον εντοπισμό των πρακτικών απάτης και της μη συμμόρφωσης που μπορεί να έχουν επιπτώσεις στο επίπεδο προστασίας μας. 3.2. Αντίκτυπος στην ανταγωνιστικότητα, τις αγορές και το εμπόριο Η ευρωπαϊκή διάσταση της κατάρτισης διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην εξάπλωση των γνώσεων και της εξοικείωσης με την κοινοτική νομοθεσία και στην προώθηση της εναρμόνισης και της ομοιομορφίας των δραστηριοτήτων και διαδικασιών ελέγχου σε ολόκληρη την ΕΕ. Όλες οι επιχειρήσεις τροφίμων πρέπει να επωφεληθούν από την εν λόγω εναρμόνιση, η οποία συμβάλλει στη δημιουργία ισότιμων όρων ανταγωνισμού, εξασφαλίζοντας ένα εύλογο επίπεδο ομοιομορφίας των διενεργούμενων ελέγχων και των αποφάσεων που λαμβάνονται από την ελεγκτική αρχή με βάση τους εν λόγω ελέγχους. Αυτό αναμένεται να εξασφαλίσει μεγαλύτερη βεβαιότητα στις επιχειρήσεις τροφίμων όσον αφορά την ίση αντιμετώπιση κατά τη διενέργεια των ελέγχων και, συνεπώς, διευκολύνει το δίκαιο εμπόριο. 3.3. Αντίκτυπος στις τρίτες χώρες και διεθνείς σχέσεις Η κατάρτιση είναι σημαντική προκειμένου να προωθηθούν ομοιόμορφες διαδικασίες για τον έλεγχο των ζώων, των τροφίμων και των ζωοτροφών που εισάγονται από τρίτες χώρες. Συνεπώς, είναι σημαντικό να εξασφαλιστεί ότι οι εισαγωγές τηρούν την κοινοτική νομοθεσία και ότι οι επιχειρήσεις της ΕΕ είναι σε παράλληλη ανταγωνιστική θέση σε σύγκριση με τις μη κοινοτικές αντίστοιχες επιχειρήσεις. Η συμμετοχή των τρίτων χωρών στα κοινοτικά προγράμματα κατάρτισης θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην προώθηση των κοινοτικών προτύπων σε διεθνές επίπεδο, ενισχύοντας, έτσι, το διεθνές εμπόριο ασφαλών τροφίμων και παρέχοντας στις επιχειρήσεις της ΕΕ ευκολότερη πρόσβαση σε ασφαλή εμπορεύματα από τρίτες χώρες. Η κατάρτιση είναι ένα ισχυρό εργαλείο για να βοηθηθούν οι αναπτυσσόμενες χώρες να ανταποκριθούν στις κοινοτικές απαιτήσεις και, κατά συνέπεια, να αποκτήσουν πρόσβαση των προϊόντων τους στην αγορά της ΕΕ. Εκτός από τις θετικές οικονομικές συνέπειες στο εμπόριο, η δράση αυτή θα έχει επίσης πολιτικό αντίκτυπο τόσο στην υποστήριξη των δεσμεύσεων της ΕΕ σε διεθνές επίπεδο (π.χ. στο πλαίσιο της συμφωνίας ΥΦΠ του ΠΟΕ όσον αφορά την τεχνική βοήθεια) όσο και στην ενίσχυση της σχέσης της ΕΕ με τις προμηθεύτριες χώρες. Η κατάρτιση των αντιπροσώπων των αναπτυσσόμενων χωρών μπορεί να αναμένεται να αυξήσει τα πρότυπα των τροφίμων στις εν λόγω χώρες. Εκτός από μια καλύτερη ανταγωνιστική θέση και την ευκολότερη πρόσβαση στην αγορά της ΕΕ, ενδέχεται πιθανώς να συμβάλει στην καλύτερη ασφάλεια των τροφίμων για τους καταναλωτές στις χώρες αυτές. 3.4. Αντίκτυπος στις δημόσιες αρχές Μολονότι μεγάλο μέρος της ευθύνης για την πληροφόρηση και την κατάρτιση του προσωπικού που διενεργεί επίσημους ελέγχους έχουν οι εθνικές αρμόδιες αρχές (άρθρο 6 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 882/2004), η ανάπτυξη μιας κοινοτικής στρατηγικής για την κατάρτιση αποσκοπεί στην επίτευξη μεγαλύτερης ομοιομορφίας των ελεγκτικών διαδικασιών, των ελεγκτικών μεθόδων και των αποτελεσμάτων των ελέγχων. Λόγω της μεγαλύτερης ομοιομορφίας, οι επίσημοι έλεγχοι αναμένεται να αποκτήσουν τόσο μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα όσο και μεγαλύτερη αντικειμενικότητα. Η εφαρμογή μιας κοινοτικής στρατηγικής για την κατάρτιση θα αποτελέσει αποτελεσματικό εργαλείο για τη βελτιστοποίηση των πόρων και τον καθορισμό οικονομικών κλίμακας προς όφελος τόσο της Κοινότητας όσο και των εθνικών δημόσιων αρχών. 3.5. Αντίκτυπος στη νομοθεσία Η καλύτερη κατάρτιση θα καταστήσει το ελεγκτικό προσωπικό πιο οικείο με τους κανόνες της ΕΕ και θα οδηγήσει σε καλύτερη κατανόηση του πλαισίου και των στόχων των εν λόγω κανόνων, καθώς και των λόγων ύπαρξής τους. Ως εκ τούτου, η κατάρτιση αναμένεται να μειώσει την ανάγκη για νέες νομοθετικές πρωτοβουλίες, είτε υπό τη μορφή νομικά δεσμευτικών κειμένων είτε υπό τη μορφή επεξηγηματικών σημειώσεων και ερμηνευτικών εγγράφων. Έτσι, η κατάρτιση μπορεί να συμβάλει στην επίτευξη του γενικού στόχου της Επιτροπής να έχει λιγότερη αλλά καλύτερη νομοθεσία. 4. καταρτιση στα κρατη μελη Τα περισσότερα κράτη μέλη έχουν παράδοση να διοργανώνουν μαθήματα κατάρτισης για το ελεγκτικό προσωπικό τους. Με την έκδοση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 882/2004, η κατάρτιση αυτή έχει γίνει υποχρεωτική για όλα τα κράτη μέλη. Τα προγράμματα κατάρτισης αναπτύσσονται και διοργανώνονται συνήθως από τις αρμόδιες αρχές, συχνά με τη βοήθεια του πανεπιστημιακού προσωπικού. Η κατάρτιση παρέχεται με διάφορους τρόπους και ιδίως: απευθείας από τις αρμόδιες αρχές (είτε σε κεντρικό ή/και σε περιφερειακό/τοπικό επίπεδο), από μια ποικιλία παρόχων κατάρτισης όπως πανεπιστημιακά ιδρύματα, εργαστήρια, επαγγελματικοί φορείς, ιδιωτικοί φορείς, ένας εθνικός φορέας ή ένας συνδυασμός των ανωτέρω. Η κατάρτιση περιλαμβάνει διδασκαλία στην τάξη, επιτόπια κατάρτιση και εκμάθηση από απόσταση. Το υλικό της κατάρτισης περιλαμβάνει CD-ROM, DVD, βίντεο κ.λπ. Στους διδάσκοντες μπορεί να περιλαμβάνονται εμπειρογνώμονες από τις υπηρεσίες της αρμόδιας αρχής, καθώς και εμπειρογνώμονες από τα πανεπιστήμια, από εργαστήρια, από επαγγελματικές οργανώσεις, από διεθνείς οργανισμούς, από ιδιωτικούς φορείς κ.λπ. Ορισμένα κράτη μέλη διαθέτουν ένα ή περισσότερα κέντρα κατάρτισης με εκπαιδευτικό προσωπικό με υψηλά προσόντα. Τα κέντρα αυτά ειδικεύονται συχνά σε ένα συγκεκριμένο τομέα (π.χ. καλή διαβίωση των ζώων, κτηνιατρικοί έλεγχοι) με επαγγελματίες διδάσκοντες, έχουν πρόσβαση σε πλήρως εξοπλισμένες υποδομές και έχουν εκπαιδευτικό υλικό ειδικά σχεδιασμένο για τους σκοπούς της κατάρτισης. Η ικανότητα για κατάρτιση στα κράτη μέλη πρέπει να ικανοποιεί υψηλές απαιτήσεις. Εκτιμάται ότι ο συνολικός αριθμός του ελεγκτικού προσωπικού στην ΕΕ ανέρχεται περίπου σε 50.000 άτομα. Η κατάρτιση καλύπτει σε ορισμένες περιπτώσεις το 100% των μελών του προσωπικού σε ετήσια βάση για ένα συγκεκριμένο θέμα. Η μέση διάρκεια της κατάρτισης ανά μέλος του προσωπικού ποικίλλει από 30 έως 80 ώρες ετησίως. Ο αριθμός των διδασκόντων που ασχολούνται με την κατάρτιση ποικίλλει από έναν ανά τέσσερις έως έναν ανά είκοσι εκπαιδευόμενους[2]. Από τις διαθέσιμες πληροφορίες, προκύπτει ότι ο βαθμός ανάπτυξης της κατάρτισης ποικίλλει σημαντικά στην ΕΕ. Ενόψει του μαζικού έργου που πρέπει να πραγματοποιηθεί, τα κράτη μέλη εξέφρασαν την ικανοποίησή τους για το γεγονός ότι η Επιτροπή θα καλύψει ορισμένες ανάγκες κατάρτισης, επιτρέποντάς τους να αναθεωρήσουν τις εθνικές προτεραιότητες κατάρτισης. 5. καταρτιση και τριτεσ χωρεσ/αναπτυσσομενεσ χωρεσ Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη έχουν μια όλο και αυξανόμενη ευθύνη να εξασφαλίσουν ότι οι απαιτήσεις της Κοινότητας ικανοποιούνται σε σχέση με όλες τις εισαγωγές τροφίμων, ζωοτροφών, ζώων, φυτών και των προϊόντων τους από τρίτες χώρες. Η ΕΕ εισάγει τώρα τέτοια εμπορεύματα από περίπου 200 χώρες απ’ όλο τον κόσμο. Οι χώρες αυτές ποικίλλουν από τις πολύ ανεπτυγμένες έως τις φτωχότερες χώρες του κόσμου. Η πείρα έχει δείξει ότι τα φορτία τροφίμων από τρίτες χώρες δεν συμμορφώνονται πάντα με τη νομοθεσία της ΕΕ για τα τρόφιμα. Το σύστημα ταχείας προειδοποίησης για τα τρόφιμα και τις ζωοτροφές, το οποίο βασίζεται στο άρθρο 50 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 178/2002[3], καταδεικνύει ότι το 2005 το 46% όλων των κοινοποιήσεων έπονται ελέγχων εισαγόμενων τροφίμων σε συνοριακούς σταθμούς ελέγχου. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να απορριφθούν 1.453 φορτία προοριζόμενα για εισαγωγή. Επιπλέον, ένα πρόσθετο ποσοστό 5% των φορτίων από τρίτες χώρες τα οποία είχαν ήδη γίνει δεκτά αποτέλεσαν αντικείμενο κοινοποίησης. Η ικανοποίηση των προτύπων της ΕΕ αποτελεί προϋπόθεση για την εισαγωγή τροφίμων, ζωοτροφών, ζώων και φυτών από τρίτες χώρες. Η ικανοποίηση των εν λόγω προτύπων είναι απαραίτητη προκειμένου να εμποδιστεί η εισαγωγή στην ΕΕ νόσων των ζώων και των φυτών, να εξασφαλιστεί ένα υψηλό επίπεδο ασφάλειας των τροφίμων και η προμήθεια ασφαλών ζωοτροφών για τα ζώα. Είναι σημαντικό να είναι ενημερωμένες οι τρίτες χώρες σχετικά με τα πρότυπα αυτά έτσι ώστε να μπορούν να συμμορφωθούν καλύτερα και, κατά συνέπεια, να μειωθεί ο αριθμός των φορτίων που απορρίπτονται στα σύνορα της ΕΕ. Οι αναπτυσσόμενες χώρες μπορεί να συναντήσουν δυσκολίες με την οργάνωση των εξαγωγικών ελέγχων προϊόντων και, κατά συνέπεια, με την εξασφάλιση της συμμόρφωσης/ισοδυναμίας των εξαγωγικών τους προϊόντων προς τα πρότυπα που ορίζει η ΕΕ. Το εμπόριο τροφίμων είναι εξαιρετικά σημαντικό για τις περισσότερες από τις χώρες αυτές, όπου το επίπεδο επιβίωσης και κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης συνδέεται άμεσα με τη δυνατότητα διάθεσης των προϊόντων τους στην παγκόσμια αγορά. Η ΕΕ είναι πολύ ευαίσθητη όσον αφορά τις πτυχές αυτές και, μολονότι δεν προτίθεται να συμβιβαστεί όσον αφορά το επίπεδο της προστασίας της υγείας και της ασφάλειας των τροφίμων, δίνει ιδιαίτερη προσοχή προκειμένου να εξασφαλίσει ότι τα προϊόντα από τρίτες χώρες, και ιδίως από τις αναπτυσσόμενες χώρες, να μην αποκλείονται από την αγορά της ΕΕ. Συνεπώς, η ΕΕ έχει αναπτύξει διάφορα μέσα τα οποία έχουν ως στόχο να βοηθήσουν τις τρίτες χώρες να αφομοιώσουν τα ισχύοντα ευρωπαϊκά πρότυπα και απαιτήσεις σχετικά με την ασφάλεια των τροφίμων και των ζωοτροφών, την υγεία των ζώων, την καλή διαβίωση των ζώων και την υγεία των φυτών. Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 882/2004 περιλαμβάνει διατάξεις για τεχνική βοήθεια, κοινά σχέδια, την ανάπτυξη κατευθυντήριων γραμμών και την εφαρμογή προγραμμάτων κατάρτισης προκειμένου να βοηθηθούν οι τρίτες χώρες να ικανοποιήσουν τα πρότυπα και τις απαιτήσεις της ΕΕ και να οργανώσουν επίσημους ελέγχους στα προϊόντα που εξάγουν στην ΕΕ. Η κατάρτιση για τις τρίτες χώρες ευθυγραμμίζεται, επίσης, πλήρως με την Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας (ΕΠΓ). Η ΕΠΓ αποτελεί σήμερα σημαντικό στοιχείο της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ. Η προτεραιότητα αυτή της ΕΠΓ μπορεί να αντικατοπτρισθεί στην πρωτοβουλία για την κατάρτιση. Η ανάπτυξη ενός κοινοτικού προγράμματος κατάρτισης πρέπει να δώσει έμφαση στη διεθνή διάσταση των προτύπων ασφάλειας των τροφίμων και των ζωοτροφών και στο εμπόριο ζώντων ζώων και φυτών . Σ’ αυτό το πλαίσιο θα διοργανωθούν δραστηριότητες κατάρτισης για συμμετέχοντες από τρίτες χώρες με σκοπό την προώθηση του ασφαλούς εμπορίου ζώων, φυτών, τροφίμων και ζωοτροφών, πράγμα που θα επιτρέψει στην Επιτροπή να εκπληρώσει τις πολιτικές δεσμεύσεις που έχει αναλάβει σε διεθνές επίπεδο, ιδίως έναντι των αναπτυσσόμενων χωρών, προετοιμάζοντας τις υποψήφιες και τις εν δυνάμει υποψήφιες χώρες και να λάβει υπόψη άλλες πολιτικές όπως η ΕΠΓ. 6. κοινοτικεσ πρωτοβουλιεσ καταρτισησ στο παρελθον και στο παρον Η Επιτροπή έχει διοργανώσει ή εξακολουθεί να διοργανώνει πολλές δραστηριότητες κατάρτισης στους σχετικούς τομείς. Αυτές περιλαμβάνουν: 6.1. Κατάρτιση με βάση την απόφαση 90/424/ΕΟΚ του Συμβουλίου Η ανταλλαγή μελών του προσωπικού των ελεγκτικών αρχών στα κράτη μέλη είναι μια μέθοδος κατάρτισης που εφαρμόστηκε στο παρελθόν με βάση το άρθρο 19 της απόφασης 90/424/ΕΟΚ σχετικά με τις δαπάνες στον κτηνιατρικό τομέα[4]. Πολλές από τις ανταλλαγές αυτές συνίσταντο σε μια εκτενή παραμονή του ελεγκτικού προσωπικού ενός κράτους μέλους σε έναν συνοριακό σταθμό ελέγχου άλλου κράτους μέλους. Η εμπειρία της διοργάνωσης τέτοιων ανταλλαγών ήταν θετική. Επέτρεψε σε πολλούς εθνικούς ελεγκτικούς υπαλλήλους να εξοικειωθούν καλύτερα με την οργάνωση ελέγχων στις εισαγωγές προϊόντων ζωικής προέλευσης. Μολονότι δεν αποκλείεται οι μελλοντικές δραστηριότητες κατάρτισης να περιλαμβάνουν την ανταλλαγή προσωπικού, πρέπει να σημειωθεί ότι μια τέτοια μέθοδος κατάρτισης έχει ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία μόνον όταν περιλαμβάνεται σε μια ενότητα κατάρτισης η οποία βασίζεται σε υλικό κατάρτισης που εξυπηρετεί έναν κοινό στόχο και έχει αναπτυχθεί ειδικά για τους σκοπούς της κατάρτισης σχετικά με ένα συγκεκριμένο θέμα, όπως οι διαδικασίες εισαγωγής. Επίσης με βάση την απόφαση 90/424/ΕΟΚ, διοργανώθηκαν μαθήματα κατάρτισης διάρκειας μίας εβδομάδας σχετικά με διάφορα θέματα (π.χ. η υγιεινή του κρέατος, προϊόντα αλιείας κ.λπ.) σε ιδρύματα στα κράτη μέλη (π.χ. Λυών, Βερολίνο, Λονδίνο, Βρέμη) τα οποία παρακολούθησαν εμπειρογνώμονες διαφόρων κρατών μελών. Τα μαθήματα αυτά επικεντρώθηκαν κυρίως στις διάφορες πτυχές της κτηνιατρικής νομοθεσίας και επέτρεψαν στους συμμετασχόντες να κατανοήσουν καλύτερα τους κοινοτικούς κανόνες στο σχετικό τομέα. 6.2. Σχέδια κατάρτισης ad-hoc Κατάρτιση ad-hoc παρέχεται για τα σχέδια κατάρτισης που διοργανώθηκαν το 2006. Για το σκοπό αυτό, η Επιτροπή δημοσίευσε διάφορες προσκλήσεις υποβολής προτάσεων (βλέπε παράρτημα II). Τα σχέδια αυτά αφορούν πολύ ειδικά θέματα με κατάρτιση η οποία παρέχεται από πολύ αξιόλογους φορείς. Ορισμένες από τις δραστηριότητες αυτές απευθύνονται ρητά στις αναπτυσσόμενες χώρες, καλύπτοντας διάφορα κράτη σε ολόκληρο τον κόσμο. Τη στιγμή της έκδοσης της παρούσας ανακοίνωσης, είναι πολύ νωρίς για να συνταχθεί λεπτομερής έκθεση σχετικά με την ποιότητα της απόδοσης σ’ αυτό τον τομέα. Γενικά, η ανταπόκριση των συμμετασχόντων ήταν πολύ θετική και καταδεικνύει ότι υπάρχει σημαντική ανάγκη για σχετική κατάρτιση. 6.3. Κατάρτιση από τα κοινοτικά εργαστήρια αναφοράς Βάσει της νομοθεσίας της ΕΕ για τα τρόφιμα, τις ζωοτροφές, την υγεία των ζώων και την καλή διαβίωση των ζώων, δημιουργήθηκαν 39 κοινοτικά εργαστήρια αναφοράς (ΚΕΑ). Καθένα από τα εν λόγω ΚΕΑ αποτελεί ένα δίκτυο με εθνικά εργαστήρια αναφοράς (ΕΕΑ) στα κράτη μέλη. Τα ΚΕΑ παρέχουν, έτσι, στα ΕΕΑ πληροφορίες και οδηγίες σχετικά με αναλυτικές και διαγνωστικές μεθόδους, προβαίνουν σε πρακτικές ρυθμίσεις για την εφαρμογή νέων μεθόδων, βοηθούν στη διάγνωση εστιών νόσων κ.λπ. Καθήκον τους είναι επίσης να πραγματοποιούν κύκλους μαθημάτων κατάρτισης για αρχαρίους και προχωρημένους προς όφελος του προσωπικού των εθνικών εργαστηρίων αναφοράς και των εμπειρογνωμόνων των αναπτυσσόμενων χωρών. Σ’ αυτό το πλαίσιο, τα ΚΕΑ διοργανώνουν τουλάχιστον ένα εργαστήριο κάθε έτος. Τα εργαστήρια αυτά έχουν ως σκοπό να εξασφαλίσουν ότι οι αναλυτικές και διαγνωστικές μέθοδοι εφαρμόζονται με την απαιτούμενη εμπειρογνωμοσύνη και με ομοιόμορφο τρόπο, εξασφαλίζοντας, κατ’ αυτόν τον τρόπο αξιόπιστα αποτελέσματα. Αξίζει να αξιοποιηθεί η εξαίρετη πείρα που έχει αποκτηθεί στον τομέα αυτό και να διερευνηθούν οι δυνατότητες μελλοντικής συνεργασίας μεταξύ των ΚΕΑ και της νέας πρωτοβουλίας κατάρτισης, με ιδιαίτερη έμφαση στη συμμετοχή του προσωπικού των εργαστηρίων των αναπτυσσόμενων χωρών. 6.4. Κατάρτιση από άλλες υπηρεσίες της Επιτροπής Άλλες Γενικές Διευθύνσεις της Επιτροπής διοργανώνουν κατάρτιση προκειμένου να προετοιμάσουν τα υποψήφια κράτη μέλη για την προσχώρησή τους στην ΕΕ (ΓΔ “Διεύρυνση”) ή να βοηθήσουν τις αναπτυσσόμενες χώρες να εφαρμόσουν τα υγειονομικά και φυτοϋγειονομικά μέτρα της ΕΕ (ΓΔ “Εμπόριο”). Κατάρτιση παρέχεται επίσης μέσω των προγραμμάτων εξωτερικής βοήθειας της ΕΕ (EuropeAid). Το ΚΚΕρ. παρέχει μαθήματα κατάρτισης σχετικά με διάφορα θέματα που αφορούν την ασφάλεια των τροφίμων και των ζωοτροφών, ειδικότερα, σχετικά με τις ιδιαίτερες πτυχές της εφαρμογής του ποιοτικού προτύπου ISO/IEC 17025, όπως απαιτείται για τα επίσημα εργαστήρια ελέγχου των τροφίμων και των ζωοτροφών. Τα μαθήματα αυτά περιλαμβάνουν επίσης πρακτική άσκηση και επίδειξη των αναλυτικών μεθόδων στα εργαστήρια του ΚΚΕρ. Έχει δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην κατάρτιση εμπειρογνωμόνων από τα νέα κράτη μέλη, τις υπό προσχώρηση χώρες, τις υποψήφιες χώρες και τις χώρες των δυτικών Βαλκανίων. Τα σχέδια αυτά δεν αλληλεπικαλύπτονται, γενικά, ούτε ανταγωνίζονται τις πρωτοβουλίες της ΓΔ “Υγεία και προστασία των καταναλωτών”. Όπου υπάρχει κίνδυνος παρεμβολής, τα θέματα συζητούνται και συντονίζονται σε μια διυπηρεσιακή συντονιστική ομάδα η οποία δημιουργήθηκε για το σκοπό αυτό. 7. μελλοντικη κοινοτικη καταρτιση 7.1. Νομικό πλαίσιο Το άρθρο 51 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 882/2004 επιτρέπει στην Επιτροπή να διοργανώνει μαθήματα κατάρτισης για το προσωπικό των αρμόδιων αρχών των κρατών μελών και για συμμετέχοντες από τρίτες χώρες. Δίνεται έμφαση στους συμμετέχοντες από αναπτυσσόμενες χώρες. Οι τομείς που καλύπτονται από την εν λόγω κατάρτιση είναι η νομοθεσία περί τροφίμων και η νομοθεσία περί ζωοτροφών, οι απαιτήσεις για την υγεία των ζώων και οι απαιτήσεις για την καλή διαβίωση των ζώων. Η υγεία των φυτών καλύπτεται μόνον εν μέρει από τη νομική βάση στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 882/2004. Εντούτοις, το άρθρο 2 παράγραφος 1(i) της οδηγίας 2000/29/ΕΚ[5] παρέχει μια νομική βάση για την κατάρτιση στον τομέα της υγείας των φυτών, έτσι ώστε οι δραστηριότητες κατάρτισης που διοργανώνονται από την Επιτροπή να μπορούν να λαμβάνουν πλήρως υπόψη τον τομέα αυτόν. 7.2. Συμμετοχή μη κρατικών εκπαιδευομένων Από γενική σκοπιά, μπορεί να αναμένεται ότι η κατάρτιση των επιχειρηματιών θα οδηγήσει στην αύξηση της αποτελεσματικότητας των ειδικευμένων εργατών, στην καλύτερη απόδοση λόγω των προγραμμάτων αύξησης των δεξιοτήτων και στην καλύτερη εφαρμογή των προτύπων της ΕΕ και, συνεπώς, σε υψηλότερο επίπεδο προστασίας. Η συμμετοχή αυτή θα επιτρέψει στις επιχειρήσεις τροφίμων να προσαρμόσουν τις διαχειριστικές τους διαδικασίες προκειμένου να εξασφαλιστεί αποτελεσματική συμμόρφωση. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε πλεονεκτήματα με την έννοια ότι μπορεί να μειωθεί ο κίνδυνος απόσυρσης προϊόντων από την αγορά. Η καλύτερη συμμόρφωση μπορεί επίσης να μειώσει την ανάγκη για επίσημους ελέγχους και πιθανώς το κόστος που συνδέεται με τους ελέγχους αυτούς. Εντούτοις, η νομική βάση προβλέπει μόνο την κατάρτιση η οποία διοργανώνεται και χρηματοδοτείται από τον κοινοτικό προϋπολογισμό για το προσωπικό των αρμόδιων αρχών, αποκλείοντας έτσι, τη συμμετοχή εκπαιδευομένων από τις επιχειρήσεις τροφίμων. Η συμμετοχή των εν λόγω εκπαιδευομένων δεν πρέπει να συνεπάγεται καμία δαπάνη για τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Τα κράτη μέλη μπορούν, σε κάθε περίπτωση, να ενθαρρύνουν τους εθνικούς οργανισμούς τους κατάρτισης να αναπτύξουν κατάλληλα προγράμματα κατάρτισης για τους εν λόγω εκπαιδευομένους. 7.3. Όγκος της κοινοτικής κατάρτισης Οι δραστηριότητες κατάρτισης που διοργανώνονται το 2006 αφορούν σχεδόν 1.500 συμμετέχοντες. Έχοντας υπόψη ότι οι δραστηριότητες για το 2006 θεωρούνται εναρκτήρια φάση, είναι πιθανόν να αυξηθεί ο αριθμός των συμμετεχόντων σταδιακά, έτσι ώστε να φθάσει ένα μέσο όρο 6.000 συμμετεχόντων. Η Επιτροπή πιστεύει ότι είναι σημαντικό, σε πρώτη φάση, να εκπαιδευθούν οι υπεύθυνοι για την κατάρτιση στα κράτη μέλη, έτσι ώστε να δοθεί ένα σωστό μήνυμα στους εκπαιδευόμενους στα κράτη μέλη. Η κατάρτιση των εν λόγω ατόμων πρέπει να είναι συνεχής καθώς εξελίσσεται η κοινοτική νομοθεσία. Επιπλέον, η κοινοτική κατάρτιση πρέπει να απευθύνεται στο ελεγκτικό προσωπικό που εργάζεται σε καθημερινή βάση με διάφορες πτυχές της κοινοτικής νομοθεσίας, βάσει μιας επιλογής που θα γίνει από τα κράτη μέλη, καθώς και σε συμμετέχοντες από τρίτες χώρες. Η χρονική διάρκεια των μαθημάτων κατάρτισης ποικίλλει μεταξύ 2 και 10 ημερών. Βάσει του προβλεπόμενου αριθμού συμμετεχόντων, αυτό αντιστοιχεί σε σημαντικό όγκο κατάρτισης περίπου 960 ημερών κατάρτισης ετησίως, πράγμα που απαιτεί σημαντικούς πόρους. 7.4. Διαχείριση της κοινοτικής κατάρτισης Οποιοδήποτε σύστημα κατάρτισης και αν επιλεγεί, πρέπει να υπάρχει συνεχής διαχείριση η οποία θα επιτρέπει να τίθενται προτεραιότητες και να προσδιορίζονται σχέδια κατάρτισης, να θεσπιστεί ένα πρόγραμμα κατάρτισης (ετήσιο ή πολυετές), να ελέγχεται η ποιότητα της κατάρτισης, να ελέγχεται η ποιότητα του υλικού κατάρτισης και να θεσπιστούν διαδικασίες απαραίτητες για την εύρυθμη λειτουργία ενός συστήματος κατάρτισης. Οι δραστηριότητες αυτές ανήκουν στις βασικές δραστηριότητες της Επιτροπής . Για την καθημερινή διαχείριση ενός κοινοτικού συστήματος κατάρτισης είναι απαραίτητο οι υπηρεσίες της Επιτροπής να βοηθηθούν από άλλους φορείς προκειμένου να εκπληρωθούν τα ανωτέρω καθήκοντα. Στους φορείς αυτούς περιλαμβάνονται πρώτα απ’ όλα τα κράτη μέλη, αλλά πιθανώς και μη κρατικές οργανώσεις. Η Επιτροπή προτίθεται να διαβουλευθεί με αυτούς τους φορείς σχετικά με τα θέματα κατάρτισης. 7.5. Κριτήρια για ένα μελλοντικό κοινοτικό σύστημα κατάρτισης Υπάρχουν διάφορες εναλλακτικές δυνατότητες για την οργάνωση ενός ευρωπαϊκού προγράμματος κατάρτισης. Η επιλογή πρέπει να καθοριστεί λαμβανομένων υπόψη διαφόρων παραμέτρων, και ιδίως: ( Η κατάρτιση της ΕΕ πρέπει να είναι συμπληρωματική : η κατάρτιση που θα διοργανωθεί σε κοινοτικό επίπεδο πρέπει να μην ανταγωνίζεται την κατάρτιση που διοργανώνεται από τα κράτη μέλη αλλά να είναι συμπληρωματική προς αυτήν, προσθέτοντας μια ευρωπαϊκή διάσταση στην κατάρτιση. ( Να βασίζεται σε προτεραιότητες : ενόψει του ευρέος πεδίου που πρέπει να καλυφθεί από την κατάρτιση, χρειάζεται να τεθούν σαφείς προτεραιότητες. Δεν είναι δυνατόν ούτε αναγκαίο να παρέχεται κατάρτιση σχετικά με όλα τα θέματα που καλύπτουν η κοινοτική νομοθεσία για τα τρόφιμα και τις ζωοτροφές, οι απαιτήσεις για την υγεία και την καλή διαβίωση των ζώων και οι κανόνες για την υγεία των φυτών. Το ευρωπαϊκό πρόγραμμα κατάρτισης πρέπει να δώσει έμφαση στην ευρωπαϊκή διάσταση των επίσημων ελέγχων, ενώ τα κράτη μέλη είναι σε καλύτερη θέση να διοργανώσουν κατάρτιση σχετικά με θέματα ελέγχου τα οποία εμπίπτουν στο εθνικό νομικό τους πλαίσιο. ( Ευελιξία : πρέπει να είναι δυνατόν να υπάρχει ταχεία αντίδραση σε περιπτώσεις επείγουσας ανάγκης έτσι ώστε να εξασφαλίζεται ότι ένας πιθανός κίνδυνος θα αντιμετωπίζεται με τον ίδιο τρόπο από όλα τα εμπλεκόμενα κράτη μέλη. Αυτό θα απαιτήσει τη δυνατότητα ταχείας προσαρμογής του συστήματος και εύκολης πρόσβασης στη διαθέσιμη εμπειρογνωμοσύνη. ( Αρτιότητα : οποιοδήποτε σύστημα πρέπει να πληροί τα υψηλότερα κατά το δυνατόν πρότυπα. Αυτό απαιτεί τη χρήση εκπαιδευτικού υλικού υψηλής ποιότητας και τη διδασκαλία από διδάσκοντες με υψηλά προσόντα. ( Διαφάνεια : πρέπει να υπάρχει πρόσβαση και εύκολη επικοινωνία όλων των ενδιαφερομένων εντός της Κοινότητας και σε τρίτες χώρες όσον αφορά τη διοργάνωση μαθημάτων κατάρτισης και τις δυνατότητες συμμετοχής. ( Συνολική και πλήρης προσέγγιση : μια πρωτοβουλία κατάρτισης πρέπει να καλύπτει τους πολύ ευρείς τομείς της νομοθεσίας για τα τρόφιμα και τις ζωοτροφές, τους κανόνες για την υγεία των ζώων, τους κανόνες για την καλή διαβίωση των ζώων και τις απαιτήσεις για την υγεία των φυτών. Αυτό απαιτεί μια συνολική προσέγγιση με χρήση εμπειρογνωμοσύνης από ειδικούς των εν λόγω τομέων. ( Συνέχεια : η κατάρτιση πρέπει να παρέχεται σε εκτεταμένη περίοδο από κατάλληλη ομάδα η οποία θα είναι εξοικειωμένη με την πολιτική της ΕΕ στους εν λόγω τομείς, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί μια ομοιόμορφη κατάρτιση υψηλής ποιότητας. ( Η Επιτροπή δεν πρέπει να παραβλέπει τους ελέγχους χάριν της κατάρτισης: η Επιτροπή πρέπει ειδικότερα να είναι σε θέση να συντονίζει το πρόγραμμα κατάρτισης, να ελέγχει την ποιότητα των δραστηριοτήτων κατάρτισης και το εκπαιδευτικό υλικό και να επιβάλλει διορθωτική δράση όπου απαιτείται. 7.6. Συνεργασία με εθνικούς φορείς κατάρτισης Δεν θα ήταν σωστή διαχείριση να αγνοηθούν οι συχνά εξαίρετες προσπάθειες κατάρτισης, εγκαταστάσεις κατάρτισης και εργαλεία κατάρτισης που υπάρχουν σε ορισμένα κράτη μέλη. Συνεπώς, θα ήταν ορθή πρακτική να γίνεται χρήση της πείρας τους και της ύπαρξής τους για κοινοτικούς σκοπούς. Οι εθνικοί φορείς μπορούν να διαδραματίσουν ηγετικό ρόλο στην ΕΕ όσον αφορά τη διάδοση της ευρωπαϊκής πολιτικής σχετικά με θέματα που αφορούν την ασφάλεια των τροφίμων και των ζωοτροφών, την υγεία των ζώων, την καλή διαβίωση των ζώων και την υγεία των φυτών. Μπορούν να γίνουν κέντρο αναφοράς για παροχή βοήθειας στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων κατάρτισης των άλλων κρατών μελών, κατ’ αρχάς «καταρτίζοντας τους εκπαιδευτές», αλλά και διοργανώνοντας τακτικά μαθήματα κατάρτισης για το προσωπικό των ελεγκτικών αρχών των κρατών μελών και τρίτων χωρών. Η Επιτροπή πιστεύει ότι το σύστημα συνεργασίας με εθνικούς φορείς συνεπάγεται διάφορα πλεονεκτήματα τα οποία το καθιστούν πολύτιμο για τη διαχείριση των δραστηριοτήτων κατάρτισης: ( Θα είναι ευέλικτο. Θα επιτρέπει την ανάθεση ειδικών καθηκόντων σε ένα συγκεκριμένο φορέα σε σχετικά σύντομη περίοδο, ενώ το πρόγραμμα εργασίας των φορέων θα μπορεί να αναπροσαρμόζεται σύμφωνα με τις προτεραιότητες που θέτει η Επιτροπή. ( Θα κάνει βέλτιστη χρήση των πόρων που είναι διαθέσιμοι στην Επιτροπή και τα κράτη μέλη. ( Θα επωφελείται από την πείρα και τη διαθεσιμότητα υποδομών που υπάρχουν ήδη στα κράτη μέλη. ( Θα ενισχύσει την προβολή του σημαντικού ρόλου της Ευρώπης σ’ αυτό τον τομέα πολιτικής ο οποίος είναι κεφαλαιώδους σημασίας για τους πολίτες. Η Επιτροπή θα εξετάσει περαιτέρω πώς η συνεργασία αυτή μπορεί να οργανωθεί στην πράξη. 8. εναλλακτικεσ δυνατοτητεσ για την διοργανωση των δραστηριοτητων καταρτισησ από τη γενικη διευθυνση υγειασ και προστασιασ των καταναλωτων 8.1. Συμβάσεις για την οργάνωση κατάρτισης Η σύναψη μίας ή περισσοτέρων συμβάσεων από την Επιτροπή για τη θέσπιση των όρων αναφοράς όσον αφορά την οργάνωση των διαφόρων στοιχείων κατάρτισης (π.χ. η παροχή κατάρτισης, ο καθορισμός του εκπαιδευτικού υλικού, η διαχείριση του προγράμματος, οι πτυχές διοικητικής υποστήριξης, η ανάπτυξη ενός προγράμματος ηλεκτρονικής μάθησης) μπορεί να θεωρηθεί πολύτιμη εναλλακτική δυνατότητα για την οργάνωση της κοινοτικής κατάρτισης. Μια τέτοια μέθοδος είναι ευέλικτη: επιτρέπει την περιγραφή των χαρακτηριστικών των αναγκών κατάρτισης σύμφωνα με τις προτεραιότητες που θέτει η Επιτροπή. Οι συμβάσεις μπορεί επίσης να καλύπτουν μια δεδομένη περίοδο κατά τη διάρκεια της οποίας μπορεί να αναμένεται η ολοκλήρωση ενός συγκεκριμένου σχεδίου κατάρτισης. Ανάλογα με το είδος της σύμβασης, είναι επίσης δυνατόν να αντιμετωπίζονται πιο επείγουσες ανάγκες για την υλοποίηση ενός συγκεκριμένου σχεδίου κατάρτισης. Δεδομένου ότι οι συμβάσεις μπορούν να κατανέμονται σε διάφορα έτη, ο κίνδυνος έλλειψης συνέχειας στο τέλος μιας σύμβασης μπορεί να μειωθεί, αλλά όχι να εξαλειφθεί. Η πείρα που θα έχει αποκτηθεί κατά τη διάρκεια πολλών ετών μπορεί να χαθεί στο τέλος της σύμβασης. 8.2. Μια ειδικευμένη υπηρεσία της Επιτροπής Μπορεί να εξεταστεί η δυνατότητα δημιουργίας ενός κέντρου κατάρτισης με μόνιμες εγκαταστάσεις, υποδομές και προσωπικό ως μια ειδικευμένη υπηρεσία της Επιτροπής. Οι πρακτικές συνέπειες για την Επιτροπή θα είναι σημαντικές: πλήρως εξοπλισμένες υποδομές, ανάγκη για επαρκές προσωπικό που θα είναι συνεχώς διαθέσιμο, συμπεριλαμβανομένων των εκπαιδευτών, προσωπικό για την καθημερινή διαχείριση, τη διαχείριση του προγράμματος κατάρτισης, την ανάπτυξη εκπαιδευτικού υλικού, την πρόσκληση των εκπαιδευομένων, τις ρυθμίσεις διοικητικής μέριμνας κ.λπ. Μολονότι ορισμένα από τα καθήκοντα αυτά μπορούν να ανατεθούν σε εξωτερικούς φορείς, ένα τέτοιο σύστημα απαιτεί πολύ σημαντικούς πόρους, τόσο ανθρώπινους όσο και οικονομικούς, και είναι μάλλον απίθανο να μπορούν να εξασφαλιστούν τέτοιοι πόροι. Το πλεονέκτημα είναι ότι το ευρωπαϊκό μήνυμα μπορεί να διαδίδεται με ένα σύστημα που θα βρίσκεται κοντά στους φορείς ανάπτυξης της σχετικής πολιτικής. 8.3. Ένας εκτελεστικός οργανισμός Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 58/2003 του Συμβουλίου, της 19ης Δεκεμβρίου 2002, περί θεσπίσεως του καταστατικού των εκτελεστικών οργανισμών που είναι επιφορτισμένοι με ορισμένα καθήκοντα σχετικά με τη διαχείριση κοινοτικών προγραμμάτων[6] δίνει στην Επιτροπή τη δυνατότητα να ιδρύσει έναν εκτελεστικό οργανισμό και να του αναθέσει ορισμένα διαχειριστικά καθήκοντα σχετικά με ένα κοινοτικό πρόγραμμα. Αυτό θα επέτρεπε στην Επιτροπή να επικεντρωθεί στις βασικές δραστηριότητες και λειτουργίες της οι οποίες δεν μπορούν να ανατεθούν σε εξωτερικό φορέα, χωρίς να παραβλέπονται οι έλεγχοι των δραστηριοτήτων τις οποίες διαχειρίζεται ένας τέτοιος εκτελεστικός οργανισμός ή για τις οποίες έχει την τελική ευθύνη. Η διαχείριση ενός τέτοιου προγράμματος περιλαμβάνει τεχνικά καθήκοντα τα οποία δεν συνεπάγονται τη λήψη πολιτικών αποφάσεων και απαιτούν υψηλό επίπεδο τεχνικής και χρηματοοικονομικής εμπειρογνωμοσύνης. Όσον αφορά την κατάρτιση, τα καθήκοντα αυτά μπορούν να περιλαμβάνουν τη διαχείριση διαδικασιών όσον αφορά την εκτέλεση ενός προγράμματος κατάρτισης. Η ανάθεση τέτοιων καθηκόντων σε έναν εκτελεστικό οργανισμό μπορεί να είναι ένας τρόπος επίτευξης της κατάρτισης με αποτελεσματικό τρόπο. Ο οργανισμός αυτός θα προσδώσει επίσης στο σχέδιο κατάρτισης υψηλό κύρος και προβολή. Εντούτοις, πριν οριστικοποιηθούν οι αποφάσεις σχετικά με μια τέτοια εναλλακτική δυνατότητα, πρέπει να αναληφθούν διάφορες διαδικαστικές ενέργειες. Μία από αυτές είναι η διενέργεια ανάλυσης κόστους – οφέλους λαμβανομένων υπόψη των παραγόντων που αναφέρονται στο άρθρο 3 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 58/2003. Επιπλέον, πριν μπορέσει η Επιτροπή να δημιουργήσει έναν νέο εκτελεστικό οργανισμό ή να επεκτείνει τις αρμοδιότητες ενός υπάρχοντος, η κανονιστική επιτροπή των εκτελεστικών οργανισμών πρέπει να διατυπώσει θετική γνώμη, ενώ στη σχετική διαδικασία πρέπει να συμμετάσχει και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο βάσει των ρυθμίσεων οι οποίες έχουν συμφωνηθεί μεταξύ της Επιτροπής και της αρμόδιας για τον προϋπολογισμό αρχής. Μια ενδιαφέρουσα ιδέα η οποία χρειάζεται περαιτέρω εξέταση είναι ότι οι δραστηριότητες κατάρτισης θα μπορούσαν να ενσωματωθούν στις δραστηριότητες του «εκτελεστικού οργανισμού για το πρόγραμμα δημόσιας υγείας» που δημιουργήθηκε με την απόφαση 2004/858/ΕΚ της Επιτροπής[7]. Έτσι, τα καθήκοντα του εν λόγω οργανισμού θα επεκταθούν με ένα νέο σύνολο αρμοδιοτήτων. Κατ’ αυτόν τον τρόπο θα αναλάβει διάφορα προγράμματα τα οποία διαχειρίζεται η Γενική Διεύθυνση υγείας και προστασίας των καταναλωτών στο πλαίσιο μιας ενιαίας δομής. Το πλεονέκτημα μιας τέτοιας προσέγγισης είναι ότι οι δομές που απαιτούνται για τη διαχείριση ενός οργανισμού υπάρχουν ήδη, πράγμα που καθιστά δυνατή την εφαρμογή του προγράμματος κατάρτισης χωρίς να υπάρχει ανάγκη δημιουργίας νέας οργανωτικής δομής (συντονιστική επιτροπή και διευθυντής). Η συνένωση των διαφόρων προγραμμάτων θα αυξήσει επίσης την αποτελεσματικότητα του υπάρχοντος οργανισμού. Η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (ΕΑΑΤ) δεν αποτελεί εναλλακτική δυνατότητα για τη διοργάνωση των εν λόγω δραστηριοτήτων. Η ΕΑΑΤ έχει να εκτελέσει ένα συγκεκριμένο έργο: να διενεργεί αξιολόγηση κινδύνου. Η διοργάνωση κατάρτισης, η οποία συνδέεται μάλλον με τη διαχείριση κινδύνου, θα ερχόταν σε αντίθεση με το τρέχον έργο της. Επιπλέον, η ΕΑΑΤ είναι ένας κανονιστικός οργανισμός για τον οποίο ισχύουν όσα αναφέρονται στο σημείο 8.4. 8.4. Ένας κανονιστικός οργανισμός Ένας ευρωπαϊκός οργανισμός κατάρτισης ο οποίος θα συγκεντρώνει το σύνολο ή μέρος των καθηκόντων που σχετίζονται με την οργάνωση και την παροχή κατάρτισης μπορεί επίσης να είναι ένας οργανισμός ανεξάρτητος από την Επιτροπή, ο οποίος εργάζεται σύμφωνα με τον ιδρυτικό του κανονισμό που θα εκδοθεί από το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, υπό τη μορφή κανονιστικού οργανισμού. Στα καθήκοντά του μπορεί να περιλαμβάνονται η παροχή κατάρτισης, η κατάρτιση και η πρόσληψη διδασκόντων, η ανάπτυξη εκπαιδευτικού υλικού, η επικοινωνία και η προβολή με σκοπό την προσέλκυση, με τον αποτελεσματικότερο κατά το δυνατόν τρόπο, των ομάδων – στόχων στα κράτη μέλη και σε τρίτες χώρες, καθώς και η δημιουργία δικτύων με τους εθνικούς φορείς. Όπως θα συνέβαινε και με τον εκτελεστικό οργανισμό, ένας κανονιστικός οργανισμός θα μπορούσε να προσδώσει υψηλότερο κύρος στην κοινοτική κατάρτιση, προσδιορίζοντας εν προκειμένω την κατάρτιση. Επίσης θα μείωνε το διοικητικό φόρτο της Επιτροπής, δεδομένου ότι θα προσλάμβανε το προσωπικό του και θα διαχειριζόταν τον προϋπολογισμό του. Εντούτοις, από τη φύση του, ένας κανονιστικός οργανισμός είναι ένας οργανισμός διαφορετικός από τα κοινοτικά όργανα, που διαθέτει τη δική του νομική προσωπικότητα και εργάζεται ανεξάρτητα από την Επιτροπή. Ως εκ τούτου, θα υπήρχε κίνδυνος έλλειψης συντονισμού με τις υπηρεσίες της Επιτροπής. Από αυτήν την πλευρά, η εναλλακτική δυνατότητα της δημιουργίας ενός νέου οργανισμού η της επέκτασης των αρμοδιοτήτων ενός υπάρχοντος δεν θα ήταν η καταλληλότερη δυνατότητα για την παροχή κατάρτισης σε επίπεδο ΕΕ. 9. περαιτερω ενεργειεσ που πρεπει να αναλαβει η επιτροπη Η Επιτροπή θα εξετάσει περαιτέρω τη δυνατότητα ενός προγράμματος κατάρτισης που θα εκτελεστεί από έναν εκτελεστικό οργανισμό (εναλλακτική δυνατότητα 8.3). Εντούτοις, θα εξεταστεί προσεκτικά η νομική εφικτότητα, σύμφωνα με τις διατάξεις του νομικού πλαισίου, καθώς και οι πρακτικές ρυθμίσεις προκειμένου να καταστεί δυνατή η χρήση χρηματοοικονομικών πόρων από τον κοινοτικό προϋπολογισμό πριν από τη λήψη μιας τέτοιας απόφασης. Η λύση αυτή πιστεύεται ότι θα προσφέρει τις απαραίτητες εγγυήσεις ότι θα επιτευχθούν οι κύριοι στόχοι της Επιτροπής, και ιδίως ότι οι βασικές δραστηριότητες θα παραμείνουν εντός της Επιτροπής (βλέπε κανονισμό (EK) αριθ. 58/2003). Συνεπώς, η Επιτροπή θα εκπονήσει το συντομότερο δυνατό την ανάλυση κόστους – οφέλους που αναφέρεται ανωτέρω. 10. αξιολογηση αντικτυπου Ο αντίκτυπος της οργάνωσης προγραμμάτων κατάρτισης σχετικά με διάφορες πτυχές της κοινωνικοοικονομικής ζωής αξιολογήθηκε και δημοσιεύθηκε ταυτόχρονα με την παρούσα ανακοίνωση. Περιλαμβάνει μια ανάλυση κόστους με βάση την πείρα που αποκτήθηκε κατά τη διάρκεια της εναρκτήριας φάσης πολλών δραστηριοτήτων κατάρτισης οι οποίες διοργανώθηκαν το 2006. Σε αυτή τη βάση μπορεί να εκτιμηθεί το συνολικό κόστος ενός ετήσιου προγράμματος κατάρτισης, λαμβάνοντας υπόψη ορισμένες παραμέτρους όπως ο αριθμός των συμμετεχόντων ετησίως, η μέση διάρκεια ενός κύκλου μαθημάτων, ο αριθμός συμμετεχόντων ανά κύκλο μαθημάτων και η μέθοδος διαχείρισης που θα επιλεγεί, το οποίο κυμαίνεται μεταξύ 13,2 εκατ. ευρώ και 19,8 εκατ. ευρώ κατά τη διάρκεια της περιόδου 2007-2011. Η δραστηριότητα αυτή προβλέπεται να χρηματοδοτηθεί από τον προϋπολογισμό του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (ΕΓΤΠΕ). Αναμένεται υψηλότερο κόστος κατά την έναρξη των δραστηριοτήτων κατάρτισης. Αυτό εξηγείται από τον αριθμό των αιτήσεων συμμετοχής ο οποίος είναι πιθανό να είναι υψηλός κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ιδίως από τις αναπτυσσόμενες χώρες, όπου ο αριθμός των εκπαιδευομένων μπορεί να ποικίλλει από 6.000 έως 9.000. Έπειτα από μια αρχική περίοδο 2 ετών, προβλέπεται ότι θα υπάρξει μείωση του αριθμού των αιτήσεων συμμετοχής. 11. συμπερασματα Η Επιτροπή θα μεριμνήσει ώστε να υπάρχει διαθέσιμη μια μόνιμη δομή η οποία θα πρέπει να επιτρέπει την αποτελεσματική και αποδοτική οργάνωση δραστηριοτήτων κατάρτισης στους τομείς της νομοθεσίας για τα τρόφιμα, της νομοθεσίας για τις ζωοτροφές, της υγείας των ζώων και της καλής διαβίωσης των ζώων. Κατά την οργάνωση των εν λόγω δραστηριοτήτων, η Επιτροπή θα εξετάσει περαιτέρω τις διάφορες εναλλακτικές δυνατότητες για τη διαχείριση ενός προγράμματος κατάρτισης. Ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα της εν λόγω εξέτασης, χρειάζεται να αναληφθούν διάφορες διαδικαστικές ενέργειες. Οι ενέργειες αυτές περιλαμβάνουν την ανάθεση μιας ανάλυσης κόστους – οφέλους στην περίπτωση εκτελεστικού οργανισμού και τη θέσπιση κανόνων εφαρμογής για την οργάνωση των μαθημάτων κατάρτισης, όπως απαιτείται από το άρθρο 51 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 882/2004. Οι εν λόγω κανόνες εφαρμογής μπορεί να περιλαμβάνουν θέματα διαχείρισης, όπως διαδικασίες που πρέπει να ακολουθηθούν για τη δημιουργία ενός ετήσιου προγράμματος κατάρτισης, τη διαβούλευση με τους ενδιαφερομένους και πιθανώς την επαφή με έναν οργανισμό κατάρτισης. Πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι ορισμένες εναλλακτικές δυνατότητες, όπως ένας κανονιστικός οργανισμός ή μια ειδικευμένη υπηρεσία της Επιτροπής, δεν θεωρείται ότι προσφέρουν τις βέλτιστες εναλλακτικές λύσεις για αποτελεσματική κατάρτιση. Στην περίπτωση ενός κανονιστικού οργανισμού, η Επιτροπή θα διακινδυνεύσει την απώλεια του ελέγχου του προγράμματος κατάρτισής της, ενώ και οι δύο εναλλακτικές δυνατότητες είναι πιθανόν να απαιτούν σημαντικούς πόρους. ANNEX I: Overview of Community measures The requirements of food law, feed law, animal health rules, animal welfare requirements and plant health have been established gradually over a period covering almost 40 years. The situation at present can be summarised as follows: Food and feed law ( The general food law ( Labelling and nutrition ( Biotechnology ( Chemical safety of food ( Biological safety of food ( Animal nutrition ( Food and feed controls See http://europa.eu.int/comm/food/food/index_en.htm Animal health rules ( Preventive health measures on intra-community trade and imports of: ( live animals ( semen, ova and embryos ( animal products ( Community legislation on animal diseases: ( new Animal Health Strategy to improve the prevention and control of animal disease in the EU ( control measures, to be taken as soon as the presence of a disease is suspected ( eradication and monitoring programmes, for the diseases that are already within the Community ( EU financial contribution ( Other activities: identification measures to guarantee the traceability of the animals See http://europa.eu.int/comm/food/animal/index_en.htm Animal welfare rules ( The protection of animals on the farm and in particular laying hens, calves and pigs ( The protection of animals during transport ( The protection of animals at time of slaughter or killing See http://europa.eu.int/comm/food/animal/index_en.htm Plant health rules ( Plant protection ( Harmful organisms ( Property rights ( Genetic resources ( Seeds and plant propagating material ( GM plants and seeds See http://europa.eu.int/comm/food/plant/index_en.htm ANNEX II: Training for developing countries in 2006 Following courses were developed in 2006: ( HACCP implementation and assessment ( Highly Pathogenic Avian Influenza ( European Standards for the importation of fruit and vegetables, and fishery products ( Import control procedures at border inspection posts ( Standards for animal by-products ( Animal welfare at the time of slaughter of meat producing animals Of those, the following were addressed to developing countries selected on the basis of their trade records or their potential trade with the EU: ( Imports of fruit and vegetables: El Salvador, 30 May-1 June 2006, Malaysia, scheduled for September 2006, Tanzania, scheduled for October 2006 ( Fishery products: Indonesia, 25-27 April 2006, Colombia 20-22 June 2006, Senegal, scheduled for October 2006 With representatives from: ( Africa (including among other countries: Tanzania, Kenya, Uganda, Malawi, Ethiopia, Eritrea, Botswana, Namibia, Zimbabwe Zambia, Lesotho, Swaziland, Southafrica, Senegal, Mauritania, Guinea Conakry, Ivory Coast, Cameroon, Benin, Togo, Gambia, Ghana). ( Asia (including among other countries: Malaysia, Philippines, Indonesia, Laos, Thailand, Vietnam, Cambodia, Myanmar, China, Taiwan, Singapore, South Korea, Papua New Guinea, Maldives, Bangladesh). ( Latin America (including among other countries: El Salvador, Belize, Bolivia, Dominican Republic, Guatemala, Colombia, Honduras, Nicaragua, Costa Rica, Panama, Cuba, Venezuela, Ecuador, Chile, Argentina, Brazil, Paraguay, Uruguay, Mexico). A further course on Avian Influenza covered Laos, Vietnam, Cambodia and Indonesia and took place from February to May 2006. In view of the epidemiological situation of the disease, it is the intention to extend this activity to African countries as soon as possible. Representatives from developing countries were also invited to the other courses. [1] ΕΕ L 165 της 30.4.2004 (βλέπε διορθωτικό στην ΕΕ L 191 της 28.5.2004, σ. 1). [2] Τα στοιχεία βασίζονται σε αριθμητικά στοιχεία που έλαβε η Επιτροπή από τα κράτη μέλη. [3] Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 178/2002 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 28ης Ιανουαρίου 2002, για τον καθορισμό των γενικών αρχών και απαιτήσεων της νομοθεσίας για τα τρόφιμα, για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων και τον καθορισμό διαδικασιών σε θέματα ασφαλείας των τροφίμων (ΕΕ L 31 της 1.2.2002, σ. 1), όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1642/2003 (ΕΕ L 245 της 29.9.2003, σ. 4). [4] Απόφαση 90/424/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 26ης Ιουνίου 1990 σχετικά με ορισμένες δαπάνες στον κτηνιατρικό τομέα (ΕΕ L 224 της 18.8.1990, σ. 19), όπως τροποποιήθηκε τελευταία με την απόφαση 2006/53/ΕΚ της 23ης Ιανουαρίου 2006 (ΕΕ L 29 της 2.2.2006, σ. 37). [5] Οδηγία του Συμβουλίου 2000/29/EK της 8.5.2000 περί μέτρων κατά της εισαγωγής στην Κοινότητα οργανισμών επιβλαβών για τα φυτά ή τα φυτικά προϊόντα και κατά της εξάπλωσής τους στο εσωτερικό της Κοινότητας (ΕΕ L 169 της 10.7.2000, σ. 1. [6] ΕΕ L 11 της 16.1.2003, σ. 1. [7] Απόφαση 2004/858/ΕΚ της Επιτροπής, της 15ης Δεκεμβρίου 2004, για την ίδρυση εκτελεστικού οργανισμού υπό την ονομασία «Εκτελεστικός Οργανισμός για το Πρόγραμμα Δημόσιας Υγείας» με σκοπό τη διαχείριση της κοινοτικής δράσης στον τομέα της δημόσιας υγείας - κατ’ εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 58/2003 του Συμβουλίου (ΕΕ L 369 της 16.12.2004, σ. 73).