[pic] | ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ |

Βρυξέλλες, 17.2.2006

COM(2006) 67 τελικό

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΝΕΕΣ ΔΟΜΕΣ, ΝΕΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ: ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΠΟΥ ΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΑΣΥΛΟΥ {SEC(2006) 189}

1. Πολιτικό πλαίσιο

1. Το πρώτο στάδιο του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου ολοκληρώθηκε με την έκδοση της οδηγίας 2005/85/ΕΚ του Συμβουλίου, της 1ης Δεκεμβρίου 2005, σχετικά με τις ελάχιστες προδιαγραφές για τις διαδικασίες με τις οποίες τα κράτη μέλη χορηγούν και ανακαλούν το καθεστώς του πρόσφυγα[1] (οδηγία για τις διαδικασίες ασύλου). Στο πρόγραμμα της Χάγης της 4ης-5ης Νοεμβρίου 2004, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επιβεβαίωσε ότι ο στόχος του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου, στη δεύτερη φάση του, θα είναι η θέσπιση κοινής διαδικασίας ασύλου και ενιαίου καθεστώτος για τα άτομα στα οποία χορηγείται άσυλο ή επικουρική προστασία. Επίσης, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έκανε έκκληση για τη δημιουργία των κατάλληλων δομών στις οποίες θα συμμετέχουν οι υπηρεσίες των κρατών μελών στον τομέα του ασύλου με σκοπό τη διευκόλυνση της πρακτικής και συλλογικής συνεργασίας για την επίτευξη τριών βασικών στόχων: καθιέρωση ενιαίας ευρωπαϊκής διαδικασίας· συγκέντρωση, εκτίμηση και αξιοποίηση των πληροφοριών σχετικά με τη χώρα προέλευσης (ΠΧΠ)· και βελτίωση της συνεργασίας των κρατών μελών για την αντιμετώπιση ιδιαίτερων πιέσεων σχετικά με τα συστήματα ασύλου και τις ικανότητες υποδοχής λόγω διαφόρων παραγόντων όπως η γεωγραφική τους θέση. Σύμφωνα με το πρόγραμμα της Χάγης, οι δομές αυτές πρέπει, κατόπιν αξιολόγησης, να μετατραπούν σε ευρωπαϊκό γραφείο παροχής στήριξης σε όλες τις μορφές συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών που συνδέονται με το κοινό ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου.

2. Η παρούσα ανακοίνωση ορίζει τον τρόπο με τον οποίο η πρακτική συνεργασία μεταξύ κρατών μελών μπορεί να στηρίξει την επίτευξη των στόχων που ορίστηκαν στη σύνοδο κορυφής του Τάμπερε και στο πρόγραμμα της Χάγης. Λεπτομερή προγράμματα εργασίας επισυνάπτονται στην παρούσα ανακοίνωση για τους τρεις στόχους της Χάγης. Το γενικό πολιτικό πλαίσιο περιλαμβάνεται στο παράρτημα Α.

2. Γιατί η πρακτική συνεργασία είναι σημαντική;

3. Ο λόγος ύπαρξης του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου είναι η από κοινού αντιμετώπιση της διαχείρισης του ασύλου ως Κοινότητα. Η δέσμευση που έχει αναλάβει η Κοινότητα στον τομέα αυτό συνδέεται με την ανάγκη, για τα κράτη μέλη, να αντιμετωπίζουν σε αλληλέγγυα βάση ένα πρόβλημα το οποίο δεν μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά η κάθε χώρα μεμονωμένα στην ΕΕ χωρίς εσωτερικά σύνορα. Το πρώτο στάδιο του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου, καθώς και η καθιέρωση κοινού νομοθετικού πλαισίου, απαιτεί την εναρμόνιση όχι μόνο στο νομοθετικό αλλά και σε πρακτικό επίπεδο.

4. Η πρακτική συνεργασία θα δώσει τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να εξοικειωθούν τόσο με τα συστήματα όσο και με τις αντίστοιχες πρακτικές τους και να αναπτύξουν στενότερες σχέσεις μεταξύ των υπηρεσιών ασύλου σε επιχειρησιακό επίπεδο. Έτσι, θα δημιουργηθούν οι βάσεις για την ανάπτυξη ευρύτερης συνεργασίας που θα στηρίζεται στην εμπιστοσύνη και στο αίσθημα αμοιβαίου συμφέροντος. Ο κύριος στόχος της πρακτικής συνεργασίας είναι η βελτίωση της σύγκλισης των αποφάσεων που λαμβάνονται από τα κράτη μέλη στο πλαίσιο των κανόνων που θεσπίστηκαν από την κοινοτική νομοθεσία στον τομέα του ασύλου. Στο πλαίσιο αυτό, η ενίσχυση της συνεργασίας θα προσφέρει μια “κοινή παλέτα εργαλείων” στις αρχές ασύλου των κρατών μελών που αντιμετωπίζουν τις καθημερινές και επιχειρησιακές ανάγκες των αρμόδιων με το θέμα αυτό στο πλαίσιο της ΕΕ. Η χρησιμοποίηση αυτής της παλέτας εργαλείων πρέπει να βελτιώσει την ποιότητα όλων των πλευρών της διαχείρισης του ασύλου στα κράτη μέλη και ιδιαίτερα τη διαδικασία λήψης αποφάσεων, σύμφωνα με τους στόχους της Χάγης. Έτσι θα καταστεί δυνατή η καλύτερη εκτίμηση της εφαρμογής του πρώτου σταδίου του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου και η προώθηση των μέσων του δεύτερου σταδίου θα στηριχθεί σε γερές βάσεις.

5. Η βελτίωση της ποιότητας είναι προς το συμφέρον τόσο των κρατών μελών όσο και των αιτούντων άσυλο. Η βελτίωση της ποιότητας της διαδικασίας λήψης αποφάσεων θα συμβάλει στην εναρμόνιση των κανόνων στον τομέα του ασύλου στην ΕΕ και στη δημιουργία ενιαίου χώρου ασύλου ο οποίος όχι μόνο θα παρέχει προστασία στους αιτούντες άσυλο αλλά και θα αντιμετωπίζει με ισότιμο και αποτελεσματικό τρόπο και αυτούς που δεν ζητούν προστασία. Χάρη στη χρησιμοποίηση κοινών εργαλείων και στην εφαρμογή των κοινών ίδιων διασφαλίσεων, τα κράτη μέλη θα αναπτύξουν αμοιβαία εμπιστοσύνη και αξιοπιστία στα συστήματά τους και μεγαλύτερη συνοχή όσον αφορά την πρακτική τους.

3. Εφαρμογή των στόχων της πρακτικής συνεργασίας

6. Λόγω της ευρύτητας του πεδίου των στόχων του προγράμματος της Χάγης, είναι προφανές ότι για την αποτελεσματική εφαρμογή των δραστηριοτήτων που είναι αναγκαίες για την επίτευξή τους απαιτείται η συνεργασία μεταξύ όλων των κρατών μελών. Η Επιτροπή προτίθεται να υποβάλει πρόταση για τη δημιουργία δικτύου το οποίο θα έχει ως σαφή αποστολή τη συνεργασία σε κάθε έναν από τους τομείς προτεραιότητας που προσδιορίζονται στο πρόγραμμα της Χάγης. Αυτό το δίκτυο συνεργασίας στον τομέα του ασύλου, τη διαχείριση του οποίου πρέπει να αναλάβει η Επιτροπή, θα αποτελέσει συστηματική βάση για την ανταλλαγή πληροφοριών, την προώθηση των βέλτιστων πρακτικών και τη δημιουργία αρχείου αρμοδιοτήτων με σκοπό τη βελτίωση της σύγκλισης των πολιτικών στον τομέα του ασύλου, τη συνεισφορά στην εναρμόνιση της εφαρμογής του πρώτου σταδίου του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου και τη στήριξη της θέσπισης ολοκληρωμένου κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου.

7. Εκτός από την ειδική αποστολή του δικτύου συνεργασίας στον τομέα του ασύλου, ορισμένες από τις απαιτούμενες δραστηριότητες για την επίτευξη των στόχων της Χάγης, οι οποίες ορίζονται στα παραρτήματα της παρούσας ανακοίνωσης, μπορούν να ασκούνται από την Επιτροπή η οποία θα χρησιμοποιεί τις τεχνικές γνώσεις και τις συμβουλές ειδικών ομάδων εμπειρογνωμόνων στους τομείς που έχει ανάγκη εξειδικευμένων γνώσεων για την προετοιμασία νομοθετικών τροποποιήσεων ή στήριξης για την εκπλήρωση του ρόλου της όσον αφορά την παρακολούθηση και την αξιολόγηση. Έτσι, το δίκτυο Eurasil [2] θα συνεχίσει να συνέρχεται με τη μορφή ομάδας εμπειρογνωμόνων για την παροχή συμβουλών στην Επιτροπή σχετικά με δραστηριότητες που συνδέονται με πληροφορίες από τη χώρα προέλευσης.

8. Επίσης, άλλες μορφές συνεργασίας μεταξύ κρατών μελών για ειδικά θέματα θα εξακολουθήσουν να καλύπτονται από τα χρηματοδοτικά προγράμματα, στο βαθμό που συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων του προγράμματος της Χάγης. Οι εργασίες της διάσκεψης των γενικών διευθυντών των υπηρεσιών μετανάστευσης (GDISC), οι δραστηριότητες των οποίων χρηματοδοτούνται από κοινοτικά κεφάλαια, αποτελούν αντιπροσωπευτικό παράδειγμα αυτών των μορφών συνεργασίας. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να στηρίζει τις δραστηριότητες της GDISC και θα εξετάσει τον τρόπο με τον οποίο θα μπορέσει να εντάξει τη GDISC στην υλοποίηση των δραστηριοτήτων που προβλέπονται στην παρούσα ανακοίνωση.

9. Για καθένα από τους στόχους του προγράμματος της Χάγης, πρέπει να ληφθούν ορισμένα μέτρα τα οποία περιγράφονται λεπτομερώς στα παραρτήματα Β, Γ και Δ της παρούσας ανακοίνωσης και συνοψίζονται παρακάτω.

3.1. Ενιαία διαδικασία

10. Η ανακοίνωση σχετικά με την ενιαία διαδικασία [3] , εξηγεί τους λόγους για τους οποίους η ΕΕ πρέπει να λάβει κατάλληλα μέτρα για την επεξεργασία της ενιαίας διαδικασίας. Η οδηγία για τη θέσπιση ελάχιστων απαιτήσεων[4], υποχρεώνει τα κράτη μέλη να εξετάζουν τα γεγονότα και τις περιστάσεις που συνδέονται με την αίτηση διεθνούς προστασίας ακριβώς με τον ίδιο τρόπο τόσο όσον αφορά το καθεστώς πρόσφυγα όσο και την επικουρική προστασία. Η ανακοίνωση τονίζει επίσης τις ενδεχόμενες ελλείψεις στον τομέα της προστασίας όσον αφορά τις αιτήσεις διεθνούς προστασίας που δεν καλύπτονται από τις εγγυήσεις της οδηγίας σχετικά με τις διαδικασίες ασύλου. Επίσης, η ανακοίνωση υπογραμμίζει τα βασικά πλεονεκτήματα της ενιαίας ευρωπαϊκής διαδικασίας όσον αφορά την ταχύτητα, την αποτελεσματικότητα και τη βελτίωση της διαδικασίας λήψης αποφάσεων.

11. Η ανακοίνωση σχετικά με την ενιαία διαδικασία προτείνει ορισμένες ενέργειες που μπορούν να ευνοήσουν τη σύγκλιση των μέτρων που λαμβάνονται από τα κράτη μέλη, ώστε να εξασφαλιστεί ότι όλες οι αιτήσεις προστασίας στην ΕΕ καλύπτονται από τις ίδιες διαδικαστικές εγγυήσεις. Η ανακοίνωση προβλέπει διπλή προσέγγιση για την επεξεργασία ενιαίας διαδικασίας αξιολόγησης των αιτήσεων προστασίας που καλύπτονται από το κοινοτικό δίκαιο. Η προσέγγιση αυτή πρέπει να ενταχθεί στο πλαίσιο της πρακτικής συνεργασίας που προβλέπεται από το πρόγραμμα της Χάγης. Το προκαταρκτικό στάδιο διαβουλεύσεων, συζητήσεων και προετοιμασίας των μέτρων που πρέπει να λάβουν τα κράτη μέλη για την ενοποίηση των διαδικασιών σχετικά με τα δύο είδη καθεστώτων που ορίζονται στην οδηγία για τη θέσπιση ελάχιστων απαιτήσεων, πρέπει να συνοδεύεται από νομοθετικό στάδιο στο οποίο να υποβάλλονται, ενδεχομένως, οι προτάσεις για την τροποποίηση της νομοθεσίας του πρώτου σταδίου. Οι δραστηριότητες έναρξης του προπαρασκευαστικού σταδίου, που ανταποκρίνονται στο «σ χέδιο δράσης ενιαίας θυρίδας » της ανακοίνωσης σχετικά με την ενιαία διαδικασία, ορίζονται λεπτομερώς στο παράρτημα Β και περιγράφονται συνοπτικά παρακάτω:

Οι δραστηριότητες που συνδέονται με την ενιαία διαδικασία πρέπει να αποσκοπούν: στην αναγνώριση των τροποποιήσεων που πρέπει να γίνουν στις διοικητικές πρακτικές των κρατών μελών, ώστε να καταστεί δυνατή η εφαρμογή των μέσων του πρώτου σταδίου, στην εξέταση των τρόπων βελτίωσης της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας των καθεστώτων ασύλου με τη συμπερίληψη όλων των πιθανών λόγων προστασίας σε ενιαία απόφαση, στον καθορισμό των βέλτιστων πρακτικών διαχείρισης των πόρων στο πλαίσιο ενιαίας διαδικασίας, με διάφορες μεθόδους συμπεριλαμβανομένων των συγκρίσεων κόστους και των αδελφοποιήσεων. Τα αποτελέσματα των δραστηριοτήτων αυτών θα συμβάλουν στην επεξεργασία νομοθετικών μέτρων, κυρίως για να εξασφαλιστεί ότι, τουλάχιστον, οι εγγυήσεις που συμφωνήθηκε ότι θα εφαρμόζονται για τις αιτήσεις καθεστώτος πρόσφυγα στο πλαίσιο της οδηγίας σχετικά με τις διαδικασίες ασύλου, επεκτείνονται και για τις αιτήσεις επικουρικής προστασίας. |

- 3.2. Πληροφορίες σχετικά με τη χώρα προέλευσης (ΠΧΠ)

12. Η συλλογή, η οργάνωση, η αξιολόγηση και η παρουσίαση πληροφοριών σχετικά με τη χώρα προέλευσης αποτελούν ουσιαστικά στοιχεία των διαδικασιών και των αποφάσεων που λαμβάνουν τα κράτη μέλη στον τομέα του ασύλου. Οι ΠΧΠ δίνουν τη δυνατότητα στις αρχές ασύλου των κρατών μελών να επαληθεύουν τις δηλώσεις των αιτούντων όσον αφορά την ανάγκη προστασίας και να κρίνουν εάν ο αιτών πρέπει να τύχει διεθνούς προστασίας. Συνεπώς, είναι απαραίτητο να υπάρχει ένα αντικειμενικό, διαφανές και ακριβές σύστημα ΠΧΠ που να παρέχει επίσημες, ταχείες και αξιόπιστες πληροφορίες, ώστε να μπορεί να αξιολογηθεί εάν ένα πρόσωπο πρέπει να τύχει διεθνούς προστασίας. Η βελτίωση της σύγκλισης όσον αφορά τη συλλογή και την εξέταση των ΠΧΠ από τις αρχές ασύλου των κρατών μελών θα συμβάλει στην εναρμόνιση των κανόνων στον τομέα του ασύλου.

13. Η συνεργασία σχετικά με τις ΠΧΠ θα αποτελέσει ουσιαστικό στοιχείο της αποστολής του δικτύου συνεργασίας στον τομέα του ασύλου. Πρωταρχικός στόχος της συνεργασίας αυτής πρέπει να είναι η καθιέρωση κοινού σημείου πρόσβασης στις υφιστάμενες πληροφορίες. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με τη δημιουργία ‘κοινής πύλης’ μέσω της οποίας οι αρχές όλων κρατών μελών θα μπορούν να έχουν πρόσβαση, μέσω ενιαίας θυρίδας, σε όλες τις επίσημες βάσεις δεδομένων ΠΧΠ, στη νομοθεσία των κρατών μελών, στη σχετική κοινοτική και εθνική νομοθεσία και νομολογία καθώς και σε άλλες επίσημες πηγές πληροφοριών. Η ‘κοινή πύλη’ θα αποτελέσει συμπληρωματικό χρήσιμο πόρο, ιδιαίτερα για εκείνα τα κράτη μέλη τα οποία διαθέτουν λιγότερο ανεπτυγμένα μέσα όσον αφορά τις ΠΧΠ.

14. Επίσης, η Επιτροπή μπορεί να προτείνει κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με την παραγωγή ΠΧΠ, αξιοποιώντας πλήρως τις συμβουλές της ομάδας εμπειρογνωμόνων Eurasil. Η εφαρμογή αυτών των κατευθυντήριων γραμμών όσον αφορά τις ΠΧΠ που διαθέτουν τα ίδια τα κράτη μέλη θα μπορούσε να είναι το πρώτο βήμα προς τη μακροπρόθεσμη εναρμόνιση της χρησιμοποίησης των πληροφοριών αυτών σύμφωνα με τους στόχους του προγράμματος της Χάγης. Μακροπρόθεσμα, πρέπει να προβλεφθεί η ανάπτυξη ολοκληρωμένης βάσης δεδομένων ΠΧΠ που να βασίζεται στις κοινές αρχές της ΕΕ. Οι δραστηριότητες που αποσκοπούν στην ανάπτυξη κοινής προσέγγισης σχετικά με τις ΠΧΠ ορίζονται στο παράρτημα Γ και συνοψίζονται παρακάτω.

Σε βραχυπρόθεσμο έως μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, η συνεργασία σχετικά με τις ΠΧΠ πρέπει να αποσκοπεί σε τρεις στόχους: στην καθιέρωση κοινών κατευθυντήριων γραμμών για την παραγωγή ΠΧΠ, στη δημιουργία ‘κοινής πύλης’ για την πρόσβαση στις βάσεις δεδομένων των κρατών μελών όσον αφορά τις ΠΧΠ και άλλες σχετικές πληροφορίες, στην εξεύρεση ρεαλιστικής λύσης για τα μεταφραστικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα κράτη μέλη κατά την επεξεργασία ΠΧΠ προερχόμενων από διαφορετικές πηγές. Μακροπρόθεσμα, οι δραστηριότητες αυτές πρέπει να οδηγήσουν στην μελλοντική ανάπτυξη κοινοτικής βάσης δεδομένων για τις ΠΧΠ. |

- 15. Η Επιτροπή, συμπληρώνοντας τη συνεργασία για τις ΠΧΠ (μολονότι ως προς την ουσία πρόκειται για διαφορετική δραστηριότητα), θα ξεκινήσει τις εργασίες που απαιτούνται για την επεξεργασία του κοινού καταλόγου ασφαλών χωρών προέλευσης που προβλέπονται στο άρθρο 29 της οδηγίας σχετικά με τις διαδικασίες ασύλου. Για την επεξεργασία αυτού του καταλόγου, η Επιτροπή θα αξιοποιήσει τις πληροφορίες που παρέχονται από τις αντιπροσωπείες της στις τρίτες χώρες, καθώς και τις εκθέσεις που καταρτίζουν οι διπλωματικές αντιπροσωπείες των κρατών μελών. Η ενίσχυση της συνεργασίας και του συντονισμού μεταξύ κρατών μελών και Επιτροπής στον τομέα αυτό θα αποτελέσει στοιχείο ουσιαστικής σημασίας και θα συμβάλει στην ακρίβεια, τη συνοχή και την αξιοπιστία των πληροφοριών.

3.3. Ιδιαίτερες πιέσεις

16. Η συγκέντρωση των πόρων και η εξασφάλιση μη δυσανάλογης επιβάρυνσης ορισμένων κρατών μελών από τις διαδικασίες ασύλου, είναι θέμα τεχνικά δύσκολο και πολιτικά ευαίσθητο. Μολονότι η οδηγία για την παροχή προσωρινής προστασίας[5] προβλέπει την αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών σε περίπτωση μαζικής συρροής εκτοπισθέντων, οι εδικές διατάξεις που περιέχει δεν προβλέπουν κατάλληλη απάντηση στις ιδιαίτερες πιέσεις που ασκούνται πάρα πολύ συχνά στις υπηρεσίες ασύλου και στις ικανότητες υποδοχής των κρατών μελών. Οι πιέσεις αυτές χαρακτηρίζονται από την άφιξη σε ειδικά σημεία των εξωτερικών συνόρων εκατοντάδων ατόμων διαφορετικών ιθαγενειών που προσπαθούν να εισέλθουν στην ΕΕ για τον ένα ή για τον άλλο λόγο, συχνά ζητώντας προστασία. Άλλες, πιο συστηματικές πιέσεις ασκούνται όταν ορισμένα κράτη μέλη αντιμετωπίζουν αιφνίδια αύξηση του αριθμού των αιτήσεων ασύλου με επιπτώσεις στον τομέα των πόρων, απειλές καθυστέρησης και δυσκολίες όσον αφορά την παροχή κατάλληλών υπηρεσιών υποδοχής.

17. Η ανάγκη χορήγησης διεθνούς προστασίας σε ορισμένα πρόσωπα δεν είναι παρά μόνο ένας από τους παράγοντες που προκαλούν ιδιαίτερα πιεστικές καταστάσεις. Η ΕΕ πρέπει να βρει τρόπους να ανταποκρίνεται στις προκλήσεις αυτές με τη βελτίωση της διαχείρισης των μεταναστευτικών ροών και του εσωτερικού συντονισμού της καταπολέμησης της λαθρομετανάστευσης, με την παροχή βοήθειας στις τρίτες χώρες, στο πλαίσιο πραγματικών εταιρικών σχέσεων και, ενδεχομένως, με τη χρησιμοποίηση των υφιστάμενων κοινοτικών ταμείων για τη βελτίωση της ικανότητάς τους όσον αφορά τη διαχείριση της μετανάστευσης και την προστασία των προσφύγων. Η παρούσα ανακοίνωση δεν ασχολείται με αυτές τις πλευρές της κοινοτικής πολιτικής μετανάστευσης. Στόχος της παρούσας ανακοίνωσης, καθώς και των ενεργειών που απαριθμούνται στο παράρτημα Δ, είναι η στήριξη των κρατών μελών στις προσπάθειες που καταβάλλουν για να συμμορφωθούν στις υποχρεώσεις που υπέχουν βάσει των μέτρων του πρώτου σταδίου του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου σε σχέση με τις προκλήσεις που δημιουργούν ορισμένες ιδιαίτερα πιεστικές καταστάσεις.

18. Η εφαρμογή του πρώτου σταδίου των νομοθετικών διατάξεων και η έναρξη του σταδίου της πρακτικής συνεργασίας καθώς και η αναμενόμενη βελτίωση της αποτελεσματικότητας, πρέπει να βοηθήσει τα κράτη μέλη να αντιμετωπίζουν καλύτερα τις ιδιαίτερα πιεστικές καταστάσεις. Τα εργαλεία που απαιτούνται για την αντιμετώπιση αυτών των αναγκών εμπεριέχονται ήδη στα κοινοτικά χρηματοδοτικά προγράμματα καθώς και στη μεγάλη ποικιλία τεχνογνωσίας και εμπειριών στο πλαίσιο των κρατών μελών. Η πρόκληση της ΕΕ είναι η εξεύρεση του τρόπου για να μετατρέψει τα εργαλεία αυτά σε έναν γρήγορο και αποτελεσματικό μηχανισμό που θα βοηθήσει τα κράτη μέλη να αντιμετωπίζουν τις ιδιαίτερες πιέσεις χωρίς να διακυβεύεται η εφαρμογή του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου. Για τον σκοπό αυτό, τα κράτη μέλη πρέπει να συνεργαστούν για την κοινή χρήση των πόρων τους και για την εξεύρεση λύσεων. Μια από τις βασικές δραστηριότητες του δικτύου συνεργασίας στον τομέα του ασύλου θα μπορούσε να είναι η ανταλλαγή τεχνογνωσίας για τη συλλογική αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν τα κράτη μέλη σχετικά με ιδιαίτερα πιεστικές καταστάσεις, χωρίς να τίθενται υπό αμφισβήτηση οι χωριστές υποχρεώσεις που υπέχουν τα κράτη μέλη όσον αφορά τη χορήγηση προστασίας.

19. Εκτός από τη σύσταση εφαρμογής των πρακτικών ενεργειών που περιγράφονται στο παράρτημα Δ, η Επιτροπή προτίθεται να προτείνει τροποποιήσεις του Ευρωπαϊκού Ταμείου Προσφύγων [6] (του ΕΤΠ) για να δώσει τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να έχουν ταχεία πρόσβαση στα απαιτούμενα κεφάλαια και ελάχιστες γραφειοκρατικές διαδικασίες για την αντιμετώπιση των συνεπειών λόγω της αιφνίδιας άφιξης μεγάλου αριθμού ατόμων με ενδεχόμενη ανάγκη διεθνούς προστασίας. Η Επιτροπή προτίθεται επίσης να απλουστεύσει τη διαδικασία που προβλέπεται στο πρόγραμμα ARGO [7] για την ταχύτερη πρόσβαση στη χρηματοδότηση σε περίπτωση επειγουσών δράσεων. Η πρώτη αξιολόγηση του κανονισμού του Δουβλίνου [8] , που θα πραγματοποιηθεί το 2006, θα προσφέρει χρήσιμες ενδείξεις για τον τρόπο με τον οποίο ο κανονισμός μπορεί να προσαρμοστεί σε ορισμένες περιπτώσεις, ώστε να εξασφαλιστεί ότι τα κράτη μέλη δεν θα βρίσκονται σε μειονεκτικότερη θέση λόγω της γεωγραφικής τους θέσης. Οι ενέργειες που συνιστώνται από την Επιτροπή περιγράφονται στο παράρτημα Δ και συνοψίζονται παρακάτω:

Ενέργειες για την αντιμετώπιση ιδιαίτερων πιέσεων: Τροποποίηση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Προσφύγων, έτσι ώστε τα κράτη μέλη να έχουν ταχεία πρόσβαση στα απαιτούμενα κεφάλαια και ελάχιστες γραφειοκρατικές διαδικασίες για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης. Απλούστευση της διαδικασίας που προβλέπεται στο πρόγραμμα ARGO για την ταχύτερη πρόσβαση σε χρηματοδότηση σε περίπτωση επειγουσών δράσεων. Δημιουργία ομάδων εμπειρογνωμόνων για την αντιμετώπιση των προβλημάτων υποδοχής και επεξεργασίας σε περίπτωση αιφνίδιας άφιξης μεγάλου αριθμού ατόμων στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ. Μεταξύ των πιο μακροπρόθεσμων επιλογών περιλαμβάνεται η συνολική αξιολόγηση των ιδιαίτερων πιέσεων που ασκήθηκαν στο παρελθόν και η δημιουργία ενός δικτύου αρμοδίων για την πληροφόρηση των κρατών μελών σε επιλεγμένες τρίτες χώρες. |

- 3.4. Εκπαίδευση

20. Η εκπαίδευση του προσωπικού των υπηρεσιών ασύλου έχει τεράστια σημασία για την εφαρμογή του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου. Η έγκριση βασικών αρχών ορθής πρακτικής για ορισμένες διοικητικές πράξεις όπως είναι οι συνεντεύξεις και η λήψη αποφάσεων παρέχουν σταθερή βάση για την ανάπτυξη ευρωπαϊκού προγράμματος που θα συμβάλει στη βελτίωση της σύγκλισης των πρακτικών εφαρμογής και των διοικητικών μεθόδων. Στα παραρτήματα, τα θέματα εκπαίδευσης αντιμετωπίζονται στο πλαίσιο κάθε σειράς δραστηριοτήτων με σκοπό την επίτευξη των στόχων της Χάγης.

4. Γραφείο ευρωπαϊκής στήριξης για όλες τις μορφές συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών σχετικά με το κοινό ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου

21. Το πρόγραμμα της Χάγης προβλέπει ότι οι δομές που έχουν σχέση με την πρακτική συνεργασία πρέπει, κατόπιν αξιολόγησης, να μετατραπούν σε ευρωπαϊκό γραφείο παροχής στήριξης σε όλες τις μορφές συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών που συνδέονται με το κοινό ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου. Με την επέκταση της πρακτικής συνεργασία, ο συντονισμός των εν λόγω δραστηριοτήτων θα χρειαστεί περισσότερες προσπάθειες και μεγαλύτερη συμμετοχή για να μπορεί να παρέχει την απαιτούμενη στήριξη στις αρχές ασύλου των κρατών μελών. Οι απαιτήσεις αυτές μπορεί να ξεπεράσουν την ικανότητα του μελλοντικού δικτύου συνεργασίας στον τομέα του ασύλου. Επίσης, πρέπει να προβλεφθούν δραστηριότητες για τη διατήρηση των πληροφοριών, την ενημέρωση των πηγών και των αναφορών τεκμηρίωσης καθώς και για την αναθεώρηση των σχετικών κατευθυντήριων γραμμών. Αυτό ισχύει κυρίως όσον αφορά την ‘κοινή πύλη’ για τις ΠΧΠ και τη μεταγενέστερη μετατροπή της σε κοινοτική βάση δεδομένων ΠΧΠ. Στα αρχικά στάδια, οι δραστηριότητες αυτές θα μπορούσαν να αποτελέσουν μέρος της αποστολής του δικτύου, αλλά οι δραστηριότητες συνεργασίας θα φθάσουν σύντομα σε κρίσιμη μάζα που θα απαιτήσει την πιο δομημένη αποκέντρωση των τεχνικών λειτουργιών.

22. Η Επιτροπή θα υποβάλει έκθεση σχετικά με την πρόοδο που επιτεύχθηκε στο τέλος του πρώτου σταδίου των δραστηριοτήτων (στις αρχές του 2008). Η έκθεση προόδου της Επιτροπής πρέπει να περιλαμβάνει αξιολόγηση των δυνατοτήτων χρηματοδότησης και να καθορίζει κατά πόσο το δίκτυο συνεργασίας στον τομέα του ασύλου χρειάζεται περαιτέρω ανάπτυξη με σκοπό την κατάλληλη διατήρηση του αρχείου αρμοδιοτήτων και πληροφοριών και την εξασφάλιση της προβλεψιμότητας, της συνοχής και της συνεχούς παροχής υπηρεσιών στα κράτη μέλη. Με βάση την αξιολόγηση αυτή, μετά από τη θέσπιση κοινής διαδικασίας ασύλου σύμφωνα με το πρόγραμμα της Χάγης, θα εκπονηθεί μελέτη σκοπιμότητας για τη δημιουργία ευρωπαϊκού γραφείου παροχής στήριξης για όλες τις μορφές συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών.

23. Στο στάδιο αυτό, μπορεί να ανατεθεί στο ευρωπαϊκό γραφείο στήριξης ο ρόλος τεχνικής στήριξης για τη λειτουργία της ‘κοινής πύλης’ των ΠΧΠ και της κοινοτικής βάσης δεδομένων ΠΧΠ. Το γραφείο αυτό θα μπορούσε επίσης να αναλάβει τον ρόλο του φορέα εκπαίδευσης για όλες τις πτυχές που συνδέονται με την εφαρμογή του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου. Το γραφείο θα μπορούσε επίσης να συντονίζει τους τρόπους ανταπόκρισης σε ιδιαίτερα πιεστικές καταστάσεις. Κατά τον καθορισμό των μελλοντικών καθηκόντων του γραφείου, πρέπει επίσης να ληφθούν υπόψη οι μελέτες σχετικά με την κοινή επεξεργασία των αιτήσεων ασύλου στην ΕΕ, η εκπόνηση των οποίων ζητήθηκε από την Επιτροπή στο πλαίσιο του προγράμματος της Χάγης. Η σχέση μεταξύ του μελλοντικού ευρωπαϊκού γραφείου παροχής στήριξης και κάθε άλλης δραστηριότητας της ΕΕ στον τομέα της κοινής επεξεργασίας θα είναι προφανώς καθοριστικής σημασίας για την ολοκλήρωση του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου. Η ανάπτυξη του ευρωπαϊκού γραφείου στήριξης θα μπορούσε επίσης να αποδειχθεί χρήσιμη για τις εργασίες που πραγματοποιούνται στους τομείς της μετανάστευσης και της ενσωμάτωσης. Η Επιτροπή θα καθορίσει τον πολιτικό προσανατολισμό όσον αφορά το εύρος και τον χαρακτήρα του γραφείου στήριξης με βάση το στόχο του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου.

5. Χορήγηση κοινοτικών πόρων

24. Το πρώτο κύμα πρακτικής συνεργασίας θα ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να υποβάλουν σχέδια από κοινού με άλλα κράτη μέλη που υποστηρίζουν τις ίδιες απόψεις ή μεμονωμένα σχέδια προς όφελος των 25, πράγμα το οποίο θα συμβάλει στην επίτευξη των στόχων της Χάγης. Είναι σκόπιμο να στηριχθεί το πρόγραμμα των δραστηριοτήτων που αναφέρεται στην παρούσα ανακοίνωση και να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητά του. Ωστόσο, είναι προφανές ότι οι ισχύουσες χρηματοδοτικές δυνατότητες, μέσω του προγράμματος ARGO και των κοινοτικών ενεργειών του ΕΤΠ δεν προσφέρουν ούτε την ευελιξία ούτε τις συμπληρωματικές πιστώσεις που απαιτούνται για την ολοκλήρωση της φιλόδοξης αποστολής που ορίστηκε στο πρόγραμμα της Χάγης. Για τον λόγο αυτό, η Επιτροπή προτίθεται να υποβάλει προτάσεις με σκοπό την τροποποίηση του ΕΤΠ και του προγράμματος ARGO, ώστε να εξασφαλιστεί η εφαρμογή των προτεραιοτήτων της Χάγης. Τα βασικά στοιχεία των προτάσεων τροποποίησης, που θα υποβληθούν στις αρχές του 2006, συνοψίζονται παρακάτω:

Τροποποίηση του ΕΤΠ ώστε να χορηγηθούν περισσότερες πιστώσεις στην πρακτική συνεργασία μέσω κοινοτικών ενεργειών. |

- 25. Οι εργασίες για την εφαρμογή των προτεραιοτήτων του προγράμματος της Χάγης θα τύχουν της απαιτούμενης χρηματοδοτικής στήριξης εάν εξασφαλιστεί ότι τα σχετικά προγράμματα εργασίας λαμβάνουν υπόψη την προβλεπόμενη συνεργασία και ότι οι δέουσες πιστώσεις θα είναι διαθέσιμες μέσω κοινοτικών πόρων χρηματοδότησης.

26. Οι στόχοι του προγράμματος της Χάγης και η ανάγκη να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα της διαχείρισης ενός ολοκληρωμένου κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου πρέπει να ληφθούν υπόψη στις συζητήσεις σχετικά με την πρόταση προγράμματος πλαισίου “Αλληλεγγύη και διαχείριση των μεταναστευτικών ροών”[9], το οποίο αποσκοπεί στην ελάφρυνση των διαφόρων επιβαρύνσεων που θα επιβληθούν στα κράτη μέλη στο πλαίσιο της εφαρμογής της κοινοτικής νομοθεσίας στον τομέα του ασύλου και της μετανάστευσης κατά τη διάρκεια των επόμενων οκτώ ετών.

6. Συμπέρασμα

27. Η προθεσμία που έχει οριστεί για τη θέσπιση κοινής διαδικασίας ασύλου από το πρόγραμμα της Χάγης είναι το έτος 2010. Για τον σκοπό αυτό, απαραίτητη προϋπόθεση είναι η ορθή εφαρμογή των νομοθετικών μέτρων του πρώτου σταδίου. Η προβλεπόμενη πρακτική συνεργασία που θα στηρίξει την επίτευξη αυτού του στόχου συνεπάγεται επίσης μια οριζόντια εναρμόνιση, έτσι ώστε να αναπτυχθεί και να ενισχυθεί μια κοινή προσέγγιση χάρη στις συνεκτικές διοικητικές μεθόδους και στην ανταλλαγή τεχνογνωσίας , πόρων και γνώσεων. Η πρακτική συνεργασία θα δώσει τη δυνατότητα να βελτιωθεί η κοινή διαχείριση των θεμάτων ασύλου, η οποία θα καταστεί καθημερινή επιχειρησιακή πραγματικότητα και όχι απλώς ένας προς επίτευξη νομοθετικός στόχος.

[1] ΕΕ L 326 της 13.12.2005 σ.13.

[2] Υπό την αιγίδα της Επιτροπής, το δίκτυο EURASIL της ΕΕ για τους ασχολούμενους με το άσυλο, δημιουργήθηκε τον Ιούλιο του 2002 σύμφωνα με την απόφαση της 6ης Μαρτίου της Επιτροπής των Μονίμων Αντιπροσώπων (Coreper II) για την παύση των δραστηριοτήτων της ομάδας CIREA (Κέντρου πληροφοριών, προβληματισμού και ανταλλαγών στον τομέα του ασύλου).

[3] Ανακοίνωση της Επιτροπής “Ένα αποτελεσματικότερο κοινό ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου: επόμενο στάδιο, η ενιαία διαδικασία” (COM (2004) 503 τελικό)

[4] Οδηγία 2004/83/ΕΚ του Συμβουλίου, της 29ης Απριλίου 2004, για θέσπιση ελάχιστων απαιτήσεων για την αναγνώριση και το καθεστώς των υπηκόων τρίτων χωρών ή των απάτριδων ως προσφύγων ή ως προσώπων που χρήζουν διεθνούς προστασίας για άλλους λόγους (ΕΕ L 304 της 30ης Σεπτεμβρίου 2004 σ. 12)

[5] Οδηγία 2001/55/ΕΚ του Συμβουλίου, της 20ής Ιουλίου 2001, σχετικά με τις ελάχιστες προδιαγραφές παροχής προσωρινής προστασίας σε περίπτωση μαζικής εισροής εκτοπισθέντων και μέτρα για τη δίκαιη κατανομή των βαρών μεταξύ κρατών μελών όσον αφορά την υποδοχή και την αντιμετώπιση των συνεπειών της υποδοχής αυτών των ατόμων (ΕΕ L212 της 07.08.2001 σ.12).

[6] Απόφαση 2004/904/EΚ του Συμβουλίου της 2ας Δεκεμβρίου για τη σύσταση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Προσφύγων για την περίοδο 2005 έως 2010 (ΕΕ L381 της 28.12.2004)

[7] Απόφαση (2004/867/ΕΚ) του Συμβουλίου, της 13ης Δεκεμβρίου 2004, για την τροποποίηση της απόφασης 2002/483/ΕΚ σχετικά με τη θέσπιση προγράμματος δράσης για τη διοικητική συνεργασία στους τομείς των εξωτερικών συνόρων, των θεωρήσεων, του ασύλου και της μετανάστευσης (πρόγραμμα ARGO) (ΕΕ L371 της 18.12.04).

[8] Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 343/2003 του Συμβουλίου της 18ης Φεβρουαρίου 2003 για τη θέσπιση των κριτηρίων και μηχανισμών για τον προσδιορισμό του κράτους μέλους που είναι υπεύθυνο για την εξέταση αίτησης ασύλου που υποβάλλεται σε κράτος μέλος από υπήκοο τρίτης χώρας (ΕΕ L050 της 25.02.03).

[9] Ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με τη θέσπιση προγράμματος-πλαισίου για την αλληλεγγύη και τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών κατά την περίοδο 2007-2013 (COM (2005) 123 τελικό)