[pic] | ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ |

Βρυξέλλες, 22.12.2005

COM(2005)684 τελικό

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

ΒΑΣΕΙ ΤΩΝ ΕΚΘΕΣΕΩΝ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΣΥΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ (2002/77/ΕΚ) ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΜΙΚΡΟΒΙΑΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ {SEC(2005)1746}

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΒΑΣΕΙ ΤΩΝ ΕΚΘΕΣΕΩΝ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΣΥΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ (2002/77/ΕΚ) ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΜΙΚΡΟΒΙΑΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ 2

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 4

2. ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΚΡΑΤΩΝ ΜΕΛΩΝ 4

3. ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ ΣΕ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ 6

4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 8

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

ΒΑΣΕΙ ΤΩΝ ΕΚΘΕΣΕΩΝ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΣΥΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ (2002/77/ΕΚ) ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΜΙΚΡΟΒΙΑΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ)

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Το Νοέμβριο του 2001, το Συμβούλιο εξέδωσε σύσταση για τη συνετή χρήση των αντιμικροβιακών παραγόντων στην ιατρική (2002/77/EC) (στη συνέχεια «η σύσταση»). Με τη σύσταση αυτή καλούνται τα κράτη μέλη και οι χώρες του ΕΟΧ να εφαρμόσουν συγκεκριμένες στρατηγικές για τη συνετή χρήση αντιμικροβιακών παραγόντων με σκοπό τον περιορισμό της μικροβιακής αντοχής. Οι στρατηγικές αυτές πρέπει να περιέχουν μέτρα σε σχέση με την επιτήρηση της μικροβιακής αντοχής, την επιτήρηση της χρήσης αντιμικροβιακών παραγόντων, τον έλεγχο και την πρόληψη, την εκπαίδευση και την κατάρτιση καθώς επίσης και την έρευνα. Η σύσταση καλεί την Επιτροπή να διευκολύνει την αμοιβαία πληροφόρηση, τη διαβούλευση, το συντονισμό και την ανάληψη δράσης καθώς και να επιβλέπει τα σχετικά θέματα και να υποβάλλει εκθέσεις με βάση τις εκθέσεις των κρατών μελών.

Ζητήθηκε από τα κράτη μέλη και τις χώρες του ΕΟΧ να υποβάλουν στην Επιτροπή έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της σύστασης εντός 2 ετών από την έκδοσή της. Όλα τα κράτη μέλη, η Ισλανδία, η Νορβηγία και η Βουλγαρία υπέβαλαν έκθεση στην Επιτροπή. Η παρούσα έκθεση συνοψίζει τις κύριες δράσεις που αναλήφθηκαν σε επίπεδο κρατών μελών και σε κοινοτικό επίπεδο. Επισημαίνει επίσης στα συμπεράσματα τους τομείς της σύστασης που χρειάζονται περισσότερη προσοχή. Η παρούσα έκθεση συνοδεύεται από το υπηρεσιακό έγγραφο εργασίας της Επιτροπής στο οποίο παρέχεται λεπτομερέστερη τεχνική ανάλυση.

Η σύσταση εστιάζεται κυρίως στη σπουδαιότητα συνετής χρήσης αντιμικροβιακών παραγόντων στην ιατρική για τον περιορισμό κυρίως της εμφάνισης μικροβιακής αντοχής.

2. ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΚΡΑΤΩΝ ΜΕΛΩΝ

Η σύσταση ζητεί από τα κράτη μέλη να θεσπίσουν συγκεκριμένες στρατηγικές για τη συνετή χρήση αντιμικροβιακών παραγόντων με σκοπό τον περιορισμό της μικροβιακής αντοχής. Δεκαέξι κράτη μέλη διαθέτουν ήδη μια εθνική στρατηγική και δέκα κράτη βρίσκονται στο στάδιο ανάπτυξης αυτής της στρατηγικής. Οι στρατηγικές αυτές πρέπει να επιδιώκουν τους ακόλουθους κύριους στόχους:

α) δημιουργία ή ενίσχυση συστημάτων επαγρύπνησης για τη μικροβιακή αντοχή και τη χρήση αντιμικροβιακών παραγόντων.

Σχεδόν όλες οι χώρες διαθέτουν εθνικά συστήματα επαγρύπνησης για τη χρήση αντιμικροβιακών παραγόντων και την κατανάλωση αντιβιοτικών. Δεκατέσσερις χώρες ανέφεραν ότι έχουν καθορίσει σαφώς το ιδιοκτησιακό καθεστώς των δεδομένων μικροβιακής αντοχής. Ωστόσο, αναφέρονται πολλά εμπόδια για την επαγρύπνηση όσον αφορά την αντοχή και τη χρήση: κυρίως η έλλειψη σταθερής οικονομικής βάσης, το ασαφές νομικό καθεστώς και η ρύθμιση θεμάτων που αφορούν την ιδιωτική ζωή. Δεκαέξι χώρες έχουν δημοσιεύσει εθνική έκθεση για τη μικροβιακή αντοχή. Σε πολλά από τα παλαιά κράτη μέλη και χώρες του ΕΟΧ έχει αναπτυχθεί μια συνεργασία με την κτηνιατρική επαγρύπνηση, παρόμοια όμως συνεργασία αναφέρεται και σε ένα από τα νέα κράτη μέλη.

Η πλειοψηφία των κρατών μελών συντονίζει τις ενέργειες για τη βελτίωση των πρακτικών συνταγογραφίας. Το πεδίο εφαρμογής και οι ομάδες στόχοι διαφέρουν. Σε οκτώ χώρες δεν αναφέρεται καμία ενέργεια συντονισμού. Παρ’ ότι πολλές χώρες παρέχουν κάποια ανατροφοδότηση στους συνταγογράφους, αυτή συνίσταται σε γενικές πληροφορίες και καμία χώρα δεν παρέχει συνεχή ανατροφοδότηση σχετικά με τις πρακτικές συνταγογραφίας των συνταγογράφων.

β) εφαρμογή μέτρων ελέγχου και πρόληψης για την υποστήριξη της συνετής χρήσης αντιμικροβιακών παραγόντων και τη συμβολή στον περιορισμό της διάδοσης μεταδοτικών νόσων.

Η πώληση αντιμικροβιακών παραγόντων χωρίς συνταγή θεωρείται πηγή ακατάλληλης χρήσης αντιμικροβιακών παραγόντων σε τουλάχιστον επτά χώρες, παρ’ ότι καμία χώρα δεν είναι σε θέση να εκτιμήσει το σημερινό ποσοστό όλων των αντιμικροβιακών παραγόντων που πωλούνται χωρίς συνταγή. Δεκαέξι χώρες διαθέτουν μέτρα για την επιβολή των κανονισμών που αφορούν τη χρήση συστημικών αντιμικροβιακών παραγόντων χωρίς συνταγή. Παρόμοια μέτρα προβλέπονται από την κοινοτική νομοθεσία για τα φαρμακευτικά προϊόντα για ανθρώπινη χρήση (οδηγία 2001/83/ΕΚ όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία 2004/27/ΕΚ).

Οι περισσότερες χώρες διαθέτουν εθνικές κατευθυντήριες γραμμές για την κατάλληλη χρήση αντιμικροβιακών παραγόντων για χειρουργική προφύλαξη, μέση ωτίτιδα, κολπίτιδα, φαρυγγοαμυγδαλίτιδα, πνευμονία της κοινότητας, λοιμώξεις του ουροποιητικού και μηνιγγίτιδα. Ο αντίκτυπος αυτών των κατευθυντήριων γραμμών για τις πρακτικές συνταγογραφίας παρακολουθείται μόνο σε λίγες χώρες.

Εικοσιδύο χώρες διαθέτουν εθνικό πρόγραμμα για τη νοσοκομειακή υγιεινή και τον έλεγχο λοιμώξεων και σε δεκαοκτώ χώρες είναι υποχρεωτικό για κάθε νοσοκομείο να διαθέτει επιτροπή ελέγχου των λοιμώξεων. Μόνο οι μισές περίπου χώρες διαθέτουν νομικές απαιτήσεις ή συστάσεις σχετικά με τον αριθμό των νοσοκόμων ελέγχου λοιμώξεων ανά νοσοκομειακή κλίνη και μια διαδικασία χορήγησης άδειας λειτουργίας νοσοκομείων ή/ και κλινικών. Μόνο σε δεκατέσσερις χώρες απαιτείται να αποτελεί ο έλεγχος των λοιμώξεων μέρος της διαδικασίας χορήγησης άδειας λειτουργίας σε νοσοκομεία και σε ακόμη λιγότερες απαιτείται αυτό για τη χορήγηση άδειας λειτουργίας σε κλινικές. Δεκαοκτώ χώρες διαθέτουν εθνικές κατευθυντήριες γραμμές για τον έλεγχο πολυανθεκτικών μικροβίων, ωστόσο σε αυτούς περιλαμβάνεται κυρίως μόνο ο ανθεκτικός στη μεθικιλίνη χρυσίζων σταφυλόκοκκος (MRSA).

γ) προώθηση της εκπαίδευσης και της κατάρτισης των επαγγελματιών στον τομέα της υγείας σχετικά με το πρόβλημα της μικροβιακής αντοχής και ενημέρωση του κοινού σχετικά με τη σπουδαιότητα της συνετής χρήσης αντιμικροβιακών παραγόντων.

Οι προπτυχιακοί επαγγελματίες στο χώρο της υγείας δεν εκπαιδεύονται σε όλες τις χώρες σχετικά με την κατάλληλη χρήση αντιμικροβιακών παραγόντων. Ωστόσο, παρακολουθούν συνεχή εκπαίδευση σε επιλεγμένα θέματα σε μεταγενέστερο στάδιο της σταδιοδρομίας τους. Σε όλες τις χώρες η εκπαίδευση παρέχεται στο πλαίσιο συνεχούς εκπαίδευσης άνευ χορηγίας και, σχεδόν σε όλες, επίσης μέσω χορηγίας της φαρμακευτικής βιομηχανίας.

Όλες οι χώρες, εκτός από έξι, διοργάνωσαν μια μορφή εκστρατείας τα προηγούμενα πέντε χρόνια για την αύξηση της ευαισθητοποίησης σε θέματα που αφορούν τη μικροβιακή αντοχή. Οι εκστρατείες απευθύνονταν περισσότερο σε επαγγελματίες του χώρου της υγείας παρά στο ευρύ κοινό.

Για το συντονισμό της εφαρμογής των στρατηγικών που προαναφέρθηκαν καθώς επίσης και για την ανταλλαγή πληροφοριών και το συντονισμό με την Επιτροπή και άλλα κράτη μέλη, το Συμβούλιο συνέστησε την ταχεία δημιουργία από κάθε κράτος μέλος ενός διατομεακού μηχανισμού. Είκοσι κράτη μέλη, δύο χώρες του ΕΟΧ και η Βουλγαρία ανέφεραν ότι διαθέτουν διατομεακό μηχανισμό ενώ πέντε χώρες είναι στο στάδιο δημιουργίας του. Ένα κράτος μέλος δεν έκανε μνεία δημιουργίας παρόμοιου μηχανισμού. Υπάρχουν βασικές διαφορές όσον αφορά τις αρμοδιότητες και τους στόχους αυτών των διατομεακών μηχανισμών και σημαντικές διαφορές όσον αφορά το νομικό καθεστώς και τη σύνθεσή τους.

3. ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ ΣΕ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ

Η μικροβιακή αντοχή αποτελεί βασική προτεραιότητα και η Επιτροπή αναλαμβάνει και προωθεί ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων σε κοινοτικό επίπεδο, κυρίως μέσω των προγραμμάτων της για τη δημόσια υγεία και την έρευνα. Η Επιτροπή ενήργησε στις ακόλουθες προσκλήσεις του Συμβουλίου:

- Η Επιτροπή διατηρεί τις δομές και τις επιτροπές του κοινοτικού δικτύου[1] επίκαιρες με την πρόοδο στον τομέα της μικροβιακής αντοχής και ζήτησε τη συνδρομή του κατά την ανάπτυξη του ερωτηματολογίου που χρησιμοποίησαν τα κράτη μέλη για την υποβολή των εκθέσεων σχετικά με την εφαρμογή της σύστασης του Συμβουλίου. Τα μέλη των επιτροπών διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στο συντονισμό των απαντήσεων των κρατών μελών.

- Δεδομένων των διαφορών που υπάρχουν στις πληροφορίες που περιέχονται στην περίληψη των χαρακτηριστικών του προϊόντος (ΠΧΚ) για φάρμακα που έχουν εγκριθεί ήδη για ανθρώπινη χρήση και περιέχουν την ίδια δραστική αντιμικροβιακή ουσία, οι αρμόδιες εθνικές ρυθμιστικές αρχές, σε διαβούλευση με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων, αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες για την αξιολόγηση, την επικαιροποίηση και την ενδεδειγμένη εναρμόνιση των πληροφοριών που παρέχονται στην ΠΧΚ. Επίσης, τα κριτήρια βάσει των οποίων αξιολογούνται οι αιτήσεις για την έγκριση κυκλοφορίας νέων αντιμικροβιακών φαρμάκων για ανθρώπινη χρήση έχουν αναπτυχθεί περαιτέρω και έχουν επικαιροποιηθεί ώστε να λαμβάνεται πλήρως υπόψη η αρχή του περιορισμού της μικροβιακής αντοχής.

- Ανταποκρινόμενη στην πρόσκληση του Συμβουλίου, η Επιτροπή ζήτησε στο σχέδιο εργασίας της για το 2003 την ανάπτυξη σχεδίων που προτείνουν, όπου ενδείκνυται, κοινή μεθοδολογία και ορισμούς περιπτώσεων. Η Επιτροπή έχει συνάψει μια συμφωνία επιχορήγησης με την ευρωπαϊκή επιτροπή δοκιμής της ευαισθησίας σε αντιμικροβιακούς παράγοντες (EUCAST). Η EUCAST έχει συμφωνήσει με όλους τους ενδιαφερόμενους σε ένα μοντέλο για την εναρμόνιση των οριακών σημείων για νέα αντιβιοτικά στην Ευρώπη και για τον ορισμό επιδημιολογικών οριακών σημείων για τη μέτρηση της ανάπτυξης μικροβιακής αντοχής. Συνεργάζεται με ευρωπαϊκές ρυθμιστικές αρχές και με σχέδια στον τομέα της μικροβιακής αντοχής για τη δημιουργία μιας πλατφόρμας πανευρωπαϊκής εκπαίδευσης σε θέματα δοκιμής της ευαισθησίας σε αντιμικροβιακούς παράγοντες, ορισμού οριακών σημείων και τυποποιημένων μεθόδων αναφοράς.

- Όσον αφορά τη φύση και το είδος των στοιχείων που πρέπει να συλλέγονται για την επιτήρηση της ευαισθησίας των ανθρώπινων παθογόνων και τη χρήση αντιβιοτικών, η Επιτροπή έχει συγχρηματοδοτήσει δύο μεγάλα δίκτυα που συμφώνησαν και εφαρμόζουν τυποποιημένη συλλογή δεδομένων:

- Το ευρωπαϊκό σύστημα επιτήρησης της μικροβιακής αντοχής (EARSS) αποτελεί ένα δίκτυο εθνικών συστημάτων επιτήρησης που συλλέγει δεδομένα αντοχής σύμφωνα με ένα κοινό πρωτόκολλο από 180 περίπου εργαστήρια και 28 χώρες. Η κύρια λειτουργία του EARSS συνίσταται στην παρακολούθηση αποκλίσεων στην αντοχή παθογενών δεικτών, σημαντικών για τη δημόσια υγεία, για τη στοχοθέτηση παρεμβάσεων και την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας εθνικών προγραμμάτων παρέμβασης. Όλες αυτές οι πληροφορίες αποθηκεύονται σε μια τυποποιημένη βάση δεδομένων που είναι δωρεάν προσβάσιμη στο δικτυακό τόπο του EARSS: www.earss.rivm.nl.

- Το ευρωπαϊκό σχέδιο για την επιτήρηση της κατανάλωσης αντιμικροβιακών ουσιών (ESAC) εφάρμοσε ένα σύστημα συλλογής προβλεπτικών δεδομένων με βάση ένα επικυρωμένο μητρώο διαθέσιμων αντιβιοτικών, σύμφωνα με μια διεθνή ταξινόμηση. Τα τυποποιημένα εθνικά δεδομένα συλλέγονται σε μια ευρωπαϊκή βάση δεδομένων για διεθνή σύγκριση της χρήσης αντιβιοτικών σε σχέση με την ανθεκτικότητα σε αντιβιοτικά, κοινωνικούς και οικονομικούς παράγοντες και γενικούς δείκτες υγείας. Τα συγκεντρωτικά αποτελέσματα του σχεδίου ESAC είναι διαθέσιμα στο δημόσιο δικτυακό τόπο του ESAC (http://www.esac.ua.ac.be) και η βάση δεδομένων είναι προσβάσιμη σε αρμόδιες για την υγεία αρχές, σε επιστήμονες και στο ευρύτερο κοινό.

- Επιπλέον, η Επιτροπή έχει συγχρηματοδοτήσει το σχέδιο «Αυτοθεραπεία και μικροβιακή αντοχή» (SAR) για την αξιολόγηση του προβλήματος της αυτοθεραπείας με αντιβιοτικά στην Ευρώπη. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η αυτοθεραπεία με αντιβιοτικά αποτελεί όντως πρόβλημα σε όλη την Ευρώπη και ότι υπάρχει ένας αρκετά μεγάλος αριθμός χωρών στις οποίες ένα μεγάλο ποσοστό αντιβιοτικών πωλούνται χωρίς συνταγή (OTC).

- Μέσω του έκτου προγράμματος πλαισίου για την έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη, η Επιτροπή υποστηρίζει ένα ευρύ φάσμα ερευνητικών σχεδίων κύριας σημασίας για τη συνετή χρήση αντιμικροβιακών παραγόντων στην ιατρική.

- Η Επιτροπή έχει δημιουργήσει την «ομάδα εργασίας για τη συνετή χρήση αντιμικροβιακών παραγόντων στην ιατρική» για την επισκόπηση των συναφών θεμάτων και συμβουλεύτηκε την εν λόγω ομάδα εργασίας κατά τη σύνθεση των εκθέσεων των κρατών μελών και κατά τη σύνταξη μιας πρότασης για τον περιορισμό των λοιμώξεων που σχετίζονται με την παροχή υγειονομικής περίθαλψης.

- Τα τελευταία χρόνια έχει δοθεί ιδιαίτερη προσοχή σε αιτούσες χώρες και σε όλες τις χώρες που συμμετέχουν ενεργά στα δίκτυα επιτήρησης της μικροβιακής αντοχής.

- Η Επιτροπή και η ΠΟΥ έχουν υπογράψει ένα μνημόνιο συμφωνίας στο οποίο επιβεβαιώνεται το κοινό τους ενδιαφέρον για τη δημόσια υγεία. Η μικροβιακή αντοχή αποτελεί μια από τις προτεραιότητες και έχει εξασφαλιστεί η στενή συνεργασία με την ΠΟΥ για όλα τα δίκτυα που ασχολούνται με τη μικροβιακή αντοχή. Η Επιτροπή αναπτύσσει ένα πρόγραμμα με την ΠΟΥ για την ενίσχυση των φαρμακευτικών πολιτικών, συμπεριλαμβανομένης της ορθολογικής χρήσης φαρμάκων, και για την υποστήριξη εθνικών προγραμμάτων για τον περιορισμό της μικροβιακής αντοχής μέσω της επέκτασης σχεδίων που συνδέουν δεδομένα επιτήρησης με προγράμματα ορθολογικής συνταγογραφίας.

4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Τα περισσότερα κράτη μέλη έχουν αναλάβει διάφορες ενέργειες, όπως ζητείται από τη σύσταση. Ωστόσο, υπάρχουν ακόμη διάφοροι τομείς της σύστασης για τους οποίους η δράση που έχει αναληφθεί είναι περιορισμένη. Είναι σημαντικό να ακολουθηθούν όλες οι διατάξεις της σύστασης, ιδίως τα εξής:

- Πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα η ταχεία ανάπτυξη και η αποτελεσματική εφαρμογή εθνικών στρατηγικών και εθνικών σχεδίων δράσης .

- Το καθεστώς, η οργανωτική δομή, η σύνθεση, η χρηματοδότηση και η κατανόηση των καθηκόντων του «διατομεακού μηχανισμού» παρουσιάζουν σημαντικές διαφορές. Πρέπει να αναληφθούν ενέργειες για να εξασφαλιστεί ότι κάθε κράτος μέλος διαθέτει κατάλληλο διατομεακό μηχανισμό με κατάλληλη εντολή και μέσα για το συντονισμό της εφαρμογής των στρατηγικών που προβλέπονται στη σύσταση. Η λειτουργία των διαφόρων διατομεακών μηχανισμών μπορεί να αξιολογηθεί επωφελώς.

- Έχουν αναληφθεί πολλές ενέργειες όσον αφορά την επιτήρηση της μικροβιακής αντοχής σε βακτήρια δείκτες και την επιτήρηση της χρήσης αντιοβιοτικών σε επίπεδο ΕΕ, μέσω πρωτοβουλιών και πανευρωπαϊκών σχεδίων που χρηματοδοτούνται από την Κοινότητα. Ωστόσο, συχνά τα δεδομένα δεν μπορούν να αναλυθούν σε χαμηλότερο επίπεδο (νοσοκομεία, επιμέρους νόσους) όπου αυτό απαιτείται για την ανάπτυξη τοπικών πολιτικών .

- Πρέπει επίσης να βελτιωθεί η ανατροφοδότηση σχετικά με τις πρακτικές συνταγογραφίας. Αυτό πρέπει να αποτελέσει ένα σημείο εστίασης των «διατομεακών μηχανισμών».

- Πρέπει να επιδιωχθεί σε όλες τις χώρες, στις οποίες δεν έχει ακόμη αναπτυχθεί, η συνεργασία ανάμεσα στην ιατρική και την κτηνιατρική όσον αφορά τη μικροβιακή αντοχή και τη χρήση αντιβιοτικών.

- Το σχέδιο SAR που χρηματοδοτεί η Επιτροπή έχει εντοπίσει ότι σε επτά χώρες συστημικά αντιμικροβιακά φάρμακα λαμβάνονται ακόμη χωρίς συνταγή και ότι η αυτοθεραπεία με αντιβιοτικά πρέπει να αντιμετωπιστεί κατάλληλα σε πολλά κράτη μέλη, ιδίως μέσω της εκπαίδευσης του κοινού σχετικά με τους κινδύνους της αυτοθεραπείας. Όλες οι χώρες πρέπει να διαθέτουν σαφή μέτρα για την ενίσχυση της χρήσης συστημικών αντιμικροβιακών ή αντιβιοτικών μόνο με συνταγή.

- Όλες οι χώρες πρέπει να διαθέτουν εθνικά αποδεκτές κατευθυντήριες γραμμές που να συνιστούν την κατάλληλη αγωγή με αντιβιοτικά , τουλάχιστον για τις πιο κοινές λοιμώξεις του ανθρώπου. Ο αντίκτυπος αυτών των κατευθυντήριων γραμμών στις πρακτικές συνταγογραφίας πρέπει να αξιολογείται τακτικά.

- Συνιστάται ιδιαίτερα η εξασφάλιση από κάθε νοσοκομείο/ κλινική κατάλληλου ελέγχου λοιμώξεων . Τα ιδρύματα πρέπει να διαθέτουν το δικό τους σύστημα ή επιτροπή ελέγχου των λοιμώξεων ή να εξασφαλίζουν ότι οι σχετικές εργασίες εκτελούνται από άλλους υφιστάμενους κατάλληλους φορείς. Οι χώρες πρέπει να εξετάσουν την ενσωμάτωση του ελέγχου των λοιμώξεων στη διαδικασία χορήγησης άδειας λειτουργίας ή σε άλλη διαδικασία ποιοτικού ελέγχου για νοσκομεία και ενδεχομένως κλινικές.

- Πρέπει να προωθηθεί η ανταλλαγή ορθής πρακτικής σε όλη την ΕΕ σχετικά με όλα τα συναφή θέματα. Πρέπει να συζητώνται και να ανταλάσσονται μεταξύ των κρατών μελών παραδείγματα ορθής πρακτικής σχετικά με τη μικροβιακή αντοχή, τις εκστρατείες εμβολιασμού και τον έλεγχο υγιεινής/ λοιμώξεων.

- Η αιτιολογική σκέψη 1 της σύστασης ορίζει τους «αντιμικροβιακούς παράγοντες» αναφέροντας ότι το πεδίο της παρακολούθησης της αντοχής πρέπει να περιλαμβάνει βακτήρια, ιούς, μύκητες και παράσιτα, ιδίως πρωτόζωα. Οι περισσότερες δραστηριότητες επιτήρησης που έχουν αναληφθεί έως τώρα έχουν επικεντρωθεί στην αντιβακτηριακή αντοχή και πρέπει να επεκταθούν ώστε να συμπεριλάβουν στοιχεία και για αντιπαρασιτικούς παράγοντες .

- Όπως ορίζεται στον κανονισμό για την ίδρυση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC)[2], ιδίως στα άρθρα 5 και 11, το ECDC θα διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής επιτήρησης και στον τομέα της μικροβιακής αντοχής . Το ECDC πρέπει να είναι σε θέση να υποστηρίζει την Επιτροπή στη μελλοντική προετοιμασία εκθέσεων και στην επεξεργασία προτάσεων συστάσεων.

- Η παρούσα έκθεση είχε ως σκοπό τη σύνοψη των κυρίων διαπιστώσεων από τις εκθέσεις των κρατών μελών και την επισήμανση εκείνων των διατάξεων της σύστασης που ενδεχομένως χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή. Οι πληροφορίες που περιέχονται στις εκθέσεις των κρατών μελών παρέχουν περισσότερες λεπτομέρειες και μπορεί να είναι ενδιαφέρουσες για επαγγελματίες από το χώρο της υγείας, διεθνείς οργανισμούς όπως η ΠΟΥ και το ευρύ κοινό. Πρέπει να ενθαρρυνθεί από τα κράτη μέλη η παροχή δημόσιας πρόσβασης στις εκθέσεις των κρατών μελών.

- Ένα πρόσθετο θέμα ανησυχίας είναι η παγκόσμια διάσταση του προβλήματος της μικροβιακής αντοχής . Δεδομένης της μετανάστευσης και των ρευμάτων συναλλαγών εκτός Ευρώπης και της έκθεσης σε ανθεκτικά μικροβιακά στελέχη από άλλες ηπείρους, η δράση δεν μπορεί να περιοριστεί σε επίπεδο ΕΕ και πρέπει να δοθεί προσοχή σε διασυνδέσεις με δράσεις εκτός ΕΕ, όπως η ενίσχυση των φαρμακευτικών πολιτικών και των συστημάτων υγείας σε αναπτυσσόμενες χώρες.

Η σύσταση επικεντρώνεται στη σπουδαιότητα της συνετής χρήσης αντιμικροβιακών παραγόντων στην ιατρική για τον περιορισμό κυρίως της ανάπτυξης μικροβιακής αντοχής. Όχι μόνο η ανάπτυξη αλλά και η διάδοση αποτελεί σημαντικό παράγοντα που διέπει το πρόβλημα της αντοχής. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή προετοιμάζει μια κατάλληλη πρωτοβουλία στον τομέα του ελέγχου των λοιμώξεων.

[1] Απόφαση 2119/98/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη δημιουργία δικτύου επιδημιολογικής παρακολούθησης και ελέγχου των μεταδοτικών ασθενειών στην Κοινότητα, ΕΕ L 268 της 3.10.1998.

[2] Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 851/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 21ης Απριλίου 2004 για την ίδρυση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων. ΕΕ L142/1 της 30.04.2004.