52002DC0700

Για τη διευρυμένη Ένωση - Έγγραφο Στρατηγικής και Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε ότι αφορά την πρόοδο κάθε υποψήφιας χώρας για την ένταξή της {SEC (2002) 1400 - 1412} /* COM/2002/0700 τελικό */


ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΕΥΡΥΜΕΝΗ ΕΝΩΣΗ - Έγγραφο Στρατηγικής και Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε ότι αφορά την πρόοδο κάθε υποψήφιας χώρας για την ένταξή της {SEC (2002) 1400 - 1412}

Πίνακας περιεχομένων

1. Το γενικο πλαισιο

1.1. Η Ευρώπη ενόψει της διεύρυνσης

1.2. Κοινή γνώμη και διαδικασία διεύρυνσης

1.3. Διοικητικές προετοιμασίες για τη διεύρυνση

1.4. Τα κριτήρια της Κοπεγχάγης

1.5. Ενίσχυση της διοικητικής και δικαστικής ικανότητας

1.6. Οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις

1.6.1. Κατάσταση προόδου

1.6.2. Δεσμεύσεις

1.6.3. Μεταβατικές ρυθμίσεις

2. Πρόοδος των υποψηφιων χωρων σε οτι αφορα την πληρωση των κριτηριων για την ιδιοτητα μελουσ

2.1. Πολιτικά κριτήρια

2.1.1. Συνολική εξέλιξη

2.1.2. Συμπεράσματα

2.2. Οικονομικά κριτήρια

2.2.1. Συνολική εξέλιξη

2.2.2. Συμπεράσματα

2.3. Λοιπές υποχρεώσεις του μέλους (μεταξύ άλλων, διοικητική ικανότητα)

2.3.1. Συνολικές εξελίξεις

2.3.2. Συμπεράσματα

2.4. Συνολικά συμπεράσματα και συστάσεις

3. Ολοκλήρωση τησ διαδικασιασ

3.1. Τερματισμός των διαπραγματεύσεων

3.1.1. Χρηματοδοτικό πλαίσιο

3.1.2. Τρόπος χειρισμού του νέου κεκτημένου και επανεξέτασης των κεφαλαίων

3.1.3. Το κεφάλαιο "Λοιπά θέματα"

3.2. Οριστικοποίηση της συνθήκης για την ένταξη

3.3. Συμμετοχή στις εργασίες της Ένωσης πριν την ένταξη

3.4. Παρακολούθηση και διασφαλίσεις

3.5. Μετά τη διεύρυνση

3.5.1. Δημιουργία θεσμών

3.5.2. ΟΝΕ και ευρώ

3.5.3. Σένγκεν

3.5.4. Ο Ευρωπαϊκός Οικονομικός Χώρος

4. Μια αναθεωρημενη ενταξιακη στρατηγικη για τη βουλγαρια και τη ρουμανια

4.1. Μέχρι σήμερα πρόοδος

4.2. Ενδεικτική ημερομηνία

4.3. Χάρτες πορείας για την ένταξη

4.4. Προενταξιακή βοήθεια

5. Νέα ωθηση στην ενταξιακη διαδικασια με την τουρκια

5.1. Για την ενίσχυση της προενταξιακής στρατηγικής

5.2. Επιπρόσθετη χρηματοδοτική στήριξη

6. Συμπεράσματα και συστάσεισ

Παραρτημα 1: Συμπερασματα των περιοδικων εκθεσεων

Βουλγαρία

Κύπρος

Η Τσεχική Δημοκρατία

Εσθονία

Ουγγαρία

Λετονία

Λιθουανία

Μάλτα

Πολωνία

Ρουμανία

Σλοβακία

Σλοβενία

Τουρκία

Παράρτημα 2 : Το κεφαλαιο "λοιπα θεματα"

Παράτημα 3: Συμβάσεις για τα ανθρωπινα δικαιωματα

Παράρτημα 4: Σχέδια αδελφοποιησησ

Παράρτημα 5 : επανεξετασεισ απο ομολογουσ

Παραρτημα 6: Κατάσταση προοδου των διαπραγματευσεων

Παράρτημα 7: Κύριοι στατιστικοι δεικτες 117

1. ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

1.1. Η Ευρώπη ενόψει της διεύρυνσης

Η επόμενη διεύρυνση της Ένωσης θα ενισχύσει περαιτέρω την ενότητα της Ευρωπαϊκής ηπείρου και θα συμβάλει στη δημιουργία ενός χώρου διαρκούς ειρήνης και ευημερίας.

Το 1993, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Κοπεγχάγης έθεσε την προοπτική της διεύρυνσης προς τις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Στη συνέχεια, η ΕΕ δρομολόγησε μια φιλόδοξη προενταξιακή στρατηγική, η οποία κατηύθυνε και υποστήριξε τις προετοιμασίες των υποψηφίων προς ένταξη χωρών, μέχρι σήμερα.

Οι υποψήφιες χώρες προσπαθώντας να εκπληρώσουν τα κριτήρια για την ένταξή τους στην ΕΕ και να υιοθετήσουν το κανονιστικό πλαίσιο της ΕΕ, ήταν σε θέση να επιταχύνουν τις εσωτερικές μεταρρυθμίσεις παράλληλα με την προετοιμασία για την ένταξή τους στην ΕΕ. Ήταν σημαντικό το πλησίασμα των ευρωπαίων πολιτών - όπως αποκαλύπτει η αλληλεγγύη μεταξύ των σημερινών και μελλοντικών μελών της ΕΕ, που εκδηλώθηκε με τις σοβαρές πλημμύρες που έπληξαν την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, το καλοκαίρι.

Είναι ακαταμάχητα τα ιστορικά και πολιτικά επιχειρήματα υπέρ της διεύρυνσης, η οποία θα επιφέρει επιπλέον ουσιαστικά οικονομικά οφέλη.

Τα υφιστάμενα κράτη μέλη καθώς και τα μελλοντικά, απολαμβάνουν πολιτική σταθερότητα. Εμφανίστηκαν σταθερά δημοκρατικά συστήματα στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Η επιτυχία αυτή οφείλεται κυρίως στον ίδιο το λαό των χωρών αυτών. Η πολιτική σταθερότητα στις υποψήφιες χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης έχει τις ρίζες της σε κοινές ευρωπαϊκές αξίες: δημοκρατία, κράτος δικαίου, σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και προστασία των μειονοτήτων. Εξαλείφονται οι αιτίες συγκρούσεων, όπως θέματα μειονοτήτων και συνοριακά προβλήματα. Ένα σταθερό πολιτικό πλαίσιο συνιστά προϋπόθεση για μια διαρκή ειρήνη και συνύπαρξη γειτονικών χωρών, καθώς και για μια επιτυχή οικονομία.

Τούτο αποτελεί ευκαιρία για τις υποψήφιες χώρες για να βελτιώσουν το βιοτικό επίπεδο καθώς και τις προοπτικές τους για τον καθολικό ανταγωνισμό. Ήδη οι υποψήφιες χώρες πραγματοποιούν το ήμισυ μέχρι δύο τρίτα των συναλλαγών τους με την ΕΕ. Η ταχεία ανάπτυξη των συναλλαγών συνέβαλε στην ανάπτυξη νέων αγορών και επενδύσεων. Η πλήρης ολοκλήρωση που επέρχεται με την ένταξη καθώς και με τη θέσπιση κοινών κανόνων και προδιαγραφών στη μεγαλύτερη παγκοσμίως ενιαία αγορά, θα ενισχύσουν περαιτέρω τις ευκαιρίες για την επίτευξη μιας κοινωνικά και περιβαλλοντικά βιώσιμης ανάπτυξης.

Με βάση την πολιτική και οικονομική σταθερότητα, η διευρυμένη Ένωση θα είναι καλύτερα εφοδιασμένη για να αντιμετωπίσει τις παγκόσμιες προκλήσεις. Η διευρυμένη Ένωση θα προσδώσει μεγαλύτερη βαρύτητα στις εξωτερικές σχέσεις της ΕΕ, ειδικότερα στην ανάπτυξη κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας. Η καλύτερη συνεργασία μεταξύ των σημερινών και μελλοντικών κρατών μελών θα συμβάλλει στην καταστολή του διεθνούς εγκλήματος και τρομοκρατίας.

Η διευρυμένη ΕΕ θα πρέπει να επιδιώξει να αναπτύξει πέραν των συνόρων της, μια νέα πολιτική γειτονίας προς όφελος όλων. Αναπτύσσονται ιδέες σε ότι αφορά την πολιτική για μια "ευρύτερη Ευρώπη". Στόχος είναι η δημιουργία μιας συνεκτικότερης προσέγγισης της διευρυμένης Ένωσης προς τις γειτονικές χώρες. Η Επιτροπή εξετάζει επί του παρόντος τις εναλλακτικές δυνατότητες σε ό,τι αφορά την ενίσχυση της πολιτικής της ΕΕ έναντι των νέων γειτόνων, με σκοπό να αποτρέψει τους πιθανούς φόβους που οφείλονται στη διεύρυνση καθώς επίσης και να διασφαλίσει ότι η διεύρυνση παρέχει ευκαιρίες, όπως αναμενόμενη αύξηση των συναλλαγών και της οικονομικής ανάπτυξης και για τις δύο πλευρές. Με τη νέα αυτή πολιτική προσέγγισης θα υπογραμμιστεί το γεγονός ότι μια διευρυμένη ΕΕ θα εξασφαλίσει ανοικτή στάση και θα ενισχύσει τα κοινά συμφέροντα και δραστηριότητες με τους γείτονές της στα Δυτικά Βαλκάνια, την Ανατολική Ευρώπη και τη Μεσόγειο.

Τα μελλοντικά κράτη μέλη συμβάλλουν με αξιόλογο τρόπο στις συζητήσεις που αφορούν το μέλλον της Ευρώπης στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής σύμβασης, η οποία προετοιμάζει το έδαφος για την επόμενη θεσμική μεταρρύθμιση. Οι εργασίες της σύμβασης έχουν θεμελιώδη σημασία για το μέλλον της Ευρώπης. Η πλήρης συμμετοχή των υποψηφίων χωρών έχει σαφώς αποδείξει την προστιθέμενη αξία μιας διευρυμένης Ένωσης.

Η εκτίμηση που παραθέτει η Επιτροπή για τις υποψήφιες χώρες στις περιοδικές εκθέσεις του τρέχοντος έτους, εμπεριέχουν τρία σημαντικά μηνύματα :

* Η προενταξιακή στρατηγική της Ένωσης απεδείχθη επιτυχής. Η διαδικασία αλλαγής στις υποψήφιες χώρες επισπεύσθηκε σημαντικά με την προοπτική της διεύρυνσης.

* Οι διαπραγματεύσεις για την ένταξη, οι οποίες βασίστηκαν στις αρχές των ιδίων προσόντων, της διαφοροποίησης και της έγκαιρης προετοιμασίας, μπορούν να ολοκληρωθούν με τις περισσότερες υποψήφιες χώρες μέχρι το τέλος του 2002. Θα συνεχιστούν οι προετοιμασίες για τη διεύρυνση.

* Η διεύρυνση είναι μια συνολική διαδικασία η οποία δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί με τις πρώτες εντάξεις. Η Ευρωπαϊκή Ένωση εξακολουθεί να παρέχει πλήρη στήριξη στις σημερινές υποψήφιες χώρες οι οποίες δεν θα είναι σε θέση να συμμετέχουν στην επόμενη διεύρυνση.

Οι υποψήφιες χώρες κατέβαλαν σημαντικές προσπάθειες για τη διαδικασία διεύρυνσης. Ελήφθησαν σημαντικές πολιτικές και οικονομικές αποφάσεις πριν από τη διεύρυνση. Για να επιτευχθούν τα πλήρη οφέλη της ολοκλήρωσης για τα σημερινά και τα μελλοντικά κράτη μέλη, πρέπει να τηρηθεί το προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα της διεύρυνσης χωρίς να διακινδυνεύσει η ποιότητα της διαδικασίας ένταξης.

Η Επιτροπή ελπίζει στην προσχώρηση μιας ενωμένης Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, βάσει μιας πλήρους επίλυσης, που συνιστά το καλύτερο αποτέλεσμα για όλους τους ενδιαφερόμενους. Όπως αναφέρεται στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Σεβίλλης, η Ένωση είναι έτοιμη να συμβιβάσει τους όρους μιας πολιτικής επίλυσης στο πλαίσιο των ρυθμίσεων για την ένταξη, με τις αρχές στις οποίες βασίζεται η Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Επιτροπή καλωσορίζει τη συνέχιση της ουσιαστικής συμβολής των Ηνωμένων Εθνών. Όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη πρέπει να καταβάλουν συνδυασμένες προσπάθειες για να επιτύχουν την επίλυση αυτή, πριν τον τερματισμό των διαπραγματεύσεων ένταξης. Λαμβάνοντας υπόψη τις δηλώσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, η Επιτροπή πιέζει την Τουρκία, ειδικότερα, να υποστηρίξει πλήρως τις προσπάθειες για την επίτευξη πλήρους επίλυσης κατά το τρέχον έτος. Στην περίπτωση αυτή, οι όροι ένταξης της Κύπρου μπορούν να προσαρμοστούν ώστε να λαμβάνεται υπόψη η πλήρης επίλυση καθώς και οι συνέπειές της για την εφαρμογή του κεκτημένου σε ολόκληρη τη νήσο.

Η Επιτροπή εξακολουθεί να δραστηριοποιείται σε επαφή με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη για την ενίσχυση των προσπαθειών προς την επίλυση του ζητήματος. Προτείνεται, η Ένωση να διαθέσει σημαντικούς πόρους για να ενισχύσει το βόρειο τμήμα της νήσου να καλύψει τη διαφορά και να υποστηρίξει την επίλυση. Η Επιτροπή σημειώνει ότι, αν δεν επιλυθεί το ζήτημα, οι αποφάσεις που θα ληφθούν το Δεκέμβριο στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Κοπεγχάγης θα βασίζονται στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Ελσίνκι.

Στο πλαίσιο των διαδοχικών του συνόδων στο Gφteborg, το Λάακεν και τη Σεβίλλη, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επιβεβαίωσε ότι, εφόσον οι διαπραγματεύσεις και οι μεταρρυθμίσεις συνεχιστούν με τον ίδιο ρυθμό, η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι αποφασισμένη να ολοκληρώσει τις διαπραγματεύσεις με την Κύπρο, τη Μάλτα, την Ουγγαρία, την Πολωνία, τη Δημοκρατία της Σλοβακίας, τη Λιθουανία, τη Λετονία, την Εσθονία, την Τσεχική Δημοκρατία και τη Σλοβενία μέχρι το τέλος του 2002, εφόσον οι χώρες αυτές είναι έτοιμες. Παραμένει ο στόχος, σύμφωνα με τον οποίο οι χώρες αυτές θα συμμετέχουν στις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου το 2004, ως πλήρη μέλη. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Σεβίλλης προσέθεσε ότι, για να είναι σε θέση να αποφασίσει με ποιες υποψήφιες χώρες μπορούν να τερματισθούν οι διαπραγματεύσεις μέχρι το τέλος του 2002, η Επιτροπή θα πρέπει να συντάξει τις κατάλληλες συστάσεις λαμβάνοντας υπόψη τις περιοδικές της εκθέσεις.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Σεβίλλης ενθάρρυνε επίσης την Ουγγαρία και τη Ρουμανία να συνεχίσουν τις προσπάθειές τους και επανέλαβε τη δέσμευση της Ένωσης να παράσχει πλήρη στήριξη κατά την προετοιμασία τους για την ένταξη.

Προσέθεσε ότι θα πρέπει να εγκριθεί στην Κοπεγχάγη, για τις υποψήφιες χώρες με τις οποίες εξακολουθούν οι διαπραγματεύσεις, ένας ενημερωμένος χάρτης πορείας και μια αναθεωρημένη και ενισχυμένη προενταξιακή στρατηγική. Επίσης, μπορεί να εξεταστεί το ενδεχόμενο της αύξησης της προενταξιακής χρηματοδοτικής βοήθειας. Επιπλέον, εάν συνεχιστεί ο ίδιος ρυθμός προόδου, θα μπορούσε να καθοριστεί ένα ακριβέστερο χρονοδιάγραμμα για τη διαδικασία ένταξης των χωρών αυτών, μέχρι το τέλος του έτους.

Η παρούσα ανακοίνωση εξετάζει τα προαναφερόμενα αιτήματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

1.2. Κοινή γνώμη και διαδικασία διεύρυνσης

Οι εθνικές κυβερνήσεις πρέπει να αναλάβουν τον σημαντικότερο ρόλο για να εξηγήσουν τα σχετικά με τη διεύρυνση στους πολίτες των υποψηφίων χωρών, όπως και σε αυτούς των κρατών μελών. Η Επιτροπή υποστηρίζει την προσπάθεια αυτή και έχει αναπτύξει μια επικοινωνιακή στρατηγική προς το σκοπό αυτό. Το σαφές μήνυμα, το οποίο πρέπει να περάσουν όλες οι φορείς που είναι υπεύθυνοι για την επιτυχία της διαδικασίας, είναι ότι η διεύρυνση είναι ένα παιχνίδι χωρίς νικητή, στο οποίο με την επανένωση της Ευρώπης θα επεκταθεί ο χώρος της ειρήνης, της ευημερίας και της ασφάλειας σε ολόκληρη την ήπειρο.

Η στήριξη στη διεύρυνση είναι εν γένει σημαντική στις υποψήφιες χώρες. Είναι σημαντικό να ενισχυθούν η ευαισθητοποίηση και οι γνώσεις, στα κράτη μέλη, που αφορούν τις χώρες οι οποίες σύντομα θα ενταχθούν στην Ένωση και να δοθούν εξηγήσεις σε ό,τι αφορά τα αποτελέσματα της διαδικασίας διεύρυνσης. Πρέπει να γίνει ακόμη πολύ δουλειά για να επεξηγηθούν τα οφέλη μιας διευρυμένης Ένωσης, σε ό,τι αφορά την αυξημένη πολιτική σταθερότητα καθώς και την προοπτική για βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη, και την τεράστια πρόοδο η οποία έχει επιτευχθεί κατά την οικονομική και πολιτική μεταρρύθμιση στην περιφέρεια, από το 1989. Με τον τρόπο αυτό θα πάψει πλέον να πιστεύεται ότι υπάρχουν προβλήματα σε ό,τι αφορά την ετοιμότητα των υποψηφίων να ενταχθούν στην Ένωση.

1.3. Διοικητικές προετοιμασίες για τη διεύρυνση

Για τη διασφάλιση επιτυχούς και ομαλής μετάβασης σε μια διευρυμένη Ένωση είναι επίσης απαραίτητες οι προετοιμασίες σε διοικητικό επίπεδο, στο εσωτερικό των σημερινών οργάνων της ΕΕ. Ήδη έχουν αναληφθεί τέτοιες προετοιμασίες, για να διασφαλισθεί ότι όλα τα αναγκαία μέτρα θα έχουν θεσπισθεί μέχρι τον χρόνο της ένταξης. Σε αυτές τις υπό εξέλιξη εργασίες περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, εκτιμήσεις των αναγκών στελέχωσης και συναφείς προετοιμασίες προσλήψεων, πρόβλεψη μετάφρασης και διερμηνείας σε επί πλέον γλώσσες, προετοιμασία κτιρίων, σχολείων κλπ. Τα Όργανα εργάστηκαν από κοινού για να εξασφαλίσουν την πραγματοποίηση των προετοιμασιών για κάθε Όργανο. Η Επιτροπή περιέγραψε την πραγματοποιηθείσα πρόοδο στα προαναφερόμενα σημεία, στον Χάρτη Πορείας για τις Διοικητικές Προετοιμασίες για τη Διεύρυνση [1], που βασίζεται στην υπόθεση εργασίας ότι δέκα προσχωρούσες χώρες με εννέα επί πλέον γλώσσες θα προσχωρήσουν την 1η Ιανουαρίου 2004. Αυτός ο χάρτης πορείας θα ενημερωθεί μόλις ληφθούν οι αποφάσεις για τις χώρες που θα προσχωρήσουν και για τις αντίστοιχες ημερομηνίες.

[1] Βλέπε SEC(2002) 1015 της 25.09.2002.

Η Επιτροπή, στην Ανακοίνωσή της με τίτλο Δραστηριότητες και Ανθρώπινοι πόροι της Επιτροπής στην διευρυμένη Ένωση [2] προσδιορίζει ειδικότερα τις επιπρόσθετες ανάγκες της σε ότι αφορά τους ανθρώπινους πόρους σε θέσεις πλήρους απασχόλησης, που πρέπει να δημιουργηθούν σταδιακά από το 2004 και να ολοκληρωθούν μέχρι, περίπου, το 2008. Επιπλέον, είναι σαφές ότι, σε ορισμένους τομείς πολιτικής, όπως η γεωργία, οι διαρθρωτικές πολιτικές και οι γλωσσικές υπηρεσίες, οι αναγκαίοι ανθρώπινοι πόροι λόγω της διεύρυνσης, θα είναι σημαντικοί, όχι μόνο μετά αλλά και αμέσως πριν από την διεύρυνση. Για το λόγο αυτό, η Επιτροπή προέβη σε λεπτομερή αξιολόγηση των αναγκαίων συμπληρωματικών πόρων, κατόπιν της οποίας ζήτησε 500 μη μόνιμες θέσεις ήδη για το 2003, για την κάλυψη αναγκών προτεραιότητας, θέσεις που πρόκειται να καλυφθούν, κυρίως, από υπηκόους των υποψηφίων χωρών.

[2] COM (2002) 311 της 05.06.2002

1.4. Τα κριτήρια της Κοπεγχάγης

Τον Ιούνιο του 1993, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Κοπεγχάγης έθεσε τα θεμέλια της παρούσας διαδικασίας διεύρυνσης, δηλώνοντας ότι "οι συνδεδεμένες χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, οι οποίες το επιθυμούν, θα καταστούν μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης" και προσδιορίζοντας τους όρους της ιδιότητας μέλους, τα λεγόμενα κριτήρια της Κοπεγχάγης. Σύμφωνα με τα κριτήρια της Κοπεγχάγης, για την απόκτηση της ιδιότητας μέλους, η υποψήφια χώρα πρέπει να διασφαλίσει :

* "τη σταθερότητα θεσμών που διασφαλίζουν τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τον σεβασμό και προστασία των μειονοτήτων" : τα πολιτικά κριτήρια.

Από την έναρξη ισχύος της συνθήκης του Άμστερνταμ τον Μάιο του 1999, οι απαιτήσεις αυτές αποτελούν τις συνταγματικές αρχές της συνθήκης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και υπογραμμίστηκαν στον χάρτη των θεμελιωδών δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που αναγγέλθηκε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Νίκαιας, τον Δεκέμβριο του 2000.

* "την ύπαρξη λειτουργούσας οικονομίας της αγοράς καθώς και την ικανότητα να αντιμετωπίσουν τις πιέσεις του ανταγωνισμού και τις δυνάμεις της αγοράς εντός της Ένωσης" : τα οικονομικά κριτήρια.

Τα κριτήρια αυτά συμφωνούν με τις αρχές των οικονομικών πολιτικών, όπως εξαγγέλλονται στη συνθήκη της ΕΚ από την συνθήκη του Μάαστριχτ, που τέθηκε σε ισχύ την 1η Νοεμβρίου 1993.

* "την ικανότητα να αναλάβουν τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την ιδιότητα μέλους, μεταξύ άλλων, την αποδοχή των στόχων της πολιτικής, οικονομικής και νομισματικής ένωσης". Το κριτήριο αυτό αφορά την εφαρμογή της νομοθεσίας της Ένωσης, γνωστή ως κοινοτικό κεκτημένο. Για το λόγο αυτό, στη συνέχεια αναφέρεται ως κριτήριο που αφορά το κεκτημένο. Τα Ευρωπαϊκά Συμβούλια που επακολούθησαν, ιδίως το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Μαδρίτης το 1995, υπογράμμισαν την σημασία που έχει όχι μόνο η ενσωμάτωση του κεκτημένου στην εθνική νομοθεσία, αλλά και η διασφάλιση της αποτελεσματικής εφαρμογής του μέσω των κατάλληλων διοικητικών και δικαστικών δομών.

Η Επιτροπή, μετά τις γνώμες της του 1997 σε ό,τι αφορά τις αιτήσεις που υπέβαλαν οι χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης για την προσχώρηση, προέβη σε ετήσια αξιολόγηση, στο πλαίσιο των περιοδικών της εκθέσεων που κάλυψαν επίσης και την Κύπρο, τη Μάλτα και την Τουρκία, της προόδου που πραγματοποιούν οι υποψήφιες χώρες σε ό,τι αφορά την πλήρωση των κριτηρίων της Κοπεγχάγης. Η Επιτροπή, στο πλαίσιο του προγράμματος δράσης 2000 [3], ανέπτυξε μεθοδολογία προς το σκοπό αυτό.

[3] Πρόγραμμα δράσης 2000: Για μια ισχυρότερη και ευρύτερη Ένωση, COM (97) 2000 τελικό. Βλέπε ειδικότερα το δεύτερο μέρος - η πρόκληση της διεύρυνσης : I. Αξιολόγηση βάσει των κριτηρίων ένταξης.

Στο πλαίσιο της μεθοδολογίας αυτής, στις περιοδικές εκθέσεις αξιολογείται η πρόοδος ανάλογα με το κατά πόσον πραγματικά θεσπίστηκαν ή εκτελέστηκαν η νομοθεσία και τα μέτρα. Η προσέγγιση αυτή διασφαλίζει ίση μεταχείριση για όλες τις υποψήφιες χώρες και καθιστά δυνατή την αντικειμενική αξιολόγηση της κατάστασης σε κάθε χώρα. Η πρόοδος σε ό,τι αφορά την πλήρωση εκάστου κριτηρίου αξιολογείται βάσει λεπτομερούς δελτίου ελέγχου, χάρις στο οποίο λαμβάνονται υπόψη οι ίδιες πτυχές για κάθε χώρα και το οποίο διασφαλίζει τη διαφάνεια της αξιολόγησης. Οι εκθέσεις βασίζονται σε, και ελέγχονται βάσει πολλών διαφορετικών πηγών, αρχίζοντας από τις πληροφορίες που παρέχουν οι ίδιες οι υποψήφιες χώρες, και πολλών άλλων πηγών, μεταξύ άλλων, εκθέσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αξιολογήσεις των κρατών μελών, ή εργασίες διεθνών οργανισμών και μη κυβερνητικών οργανώσεων. Οι φετινές εκθέσεις περιέχουν και ορισμένα προσδοκώμενα στοιχεία.

Για να εκτιμηθεί ο βαθμός στον οποίο οι υποψήφιες χώρες πληρούν τα πολιτικά κριτήρια, η Επιτροπή παρέχει περιγραφή των διαφόρων θεσμών τους (Κοινοβούλιο, εκτελεστική και δικαστική εξουσία), επίσης δε εξετάζει πως ασκούνται στην πράξη τα διάφορα δικαιώματα και ελευθερίες. Σε ό,τι αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα, η Επιτροπή αναλύει τον τρόπο με τον οποίο οι υποψήφιες χώρες τηρούν και εκτελούν τις διατάξεις των σημαντικότερων συμβάσεων για τα ανθρώπινα δικαιώματα, μεταξύ άλλων και πιο συγκεκριμένα, την ευρωπαϊκή σύμβαση για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών. Σε ό,τι αφορά το θέμα των δικαιωμάτων των μειονοτήτων και της προστασίας των μειονοτήτων, η Επιτροπή δίδει ιδιαίτερη προσοχή στην εφαρμογή των διαφόρων αρχών που εξαγγέλλονται στη σύμβαση-πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης για την προστασία των εθνικών μειονοτήτων. Εξετάζονται επίσης τα μέτρα που λαμβάνουν οι χώρες για την καταπολέμηση της διαφθοράς.

Τα οικονομικά κριτήρια συνίστανται σε δύο στοιχεία : ύπαρξη λειτουργούσας οικονομίας της αγοράς και ικανότητα αντιμετώπισης της ανταγωνιστικής πίεσης και των δυνάμεων της αγοράς στο εσωτερικό της Ένωσης. Τα δύο αυτά στοιχεία εκτιμώνται με βάση μια σειρά επιμέρους κριτηρίων, τα οποία καθορίστηκαν στο πρόγραμμα δράσης 2000. Η ύπαρξη μιας λειτουργούσας οικονομίας της αγοράς απαιτεί την ελευθέρωση των τιμών καθώς και των συναλλαγών καθώς και την εγκαθίδρυση έννομης τάξης, μεταξύ άλλων, δικαιωμάτων ιδιοκτησίας, που μπορεί να επιβληθεί. Η μακροοικονομική σταθερότητα και συναίνεση σε ό,τι αφορά την οικονομική πολιτική, ενισχύει τις επιδόσεις της οικονομίας της αγοράς. Ένας καλά ανεπτυγμένος χρηματοπιστωτικός τομέας και η απουσία σημαντικών εμποδίων για την είσοδο στην αγορά και έξοδο από αυτήν, βελτιώνουν την αποτελεσματικότητα της οικονομίας. Η ικανότητα αντίστασης στις ανταγωνιστικές πιέσεις και στις δυνάμεις της αγοράς στο εσωτερικό της Ένωσης απαιτεί την ύπαρξη οικονομίας της αγοράς και σταθερού μακροοικονομικού πλαισίου. Επίσης απαιτεί επαρκές ανθρώπινο και υλικό κεφάλαιο, μεταξύ άλλων, υποδομές. Εξαρτάται από τον βαθμό στον οποίο η κυβερνητική πολιτική και νομοθεσία επηρεάζουν την ανταγωνιστικότητα, από τον βαθμό ολοκλήρωσης του εμπορίου που επιτυγχάνει η χώρα με την Ένωση και από την αναλογία των μικρών επιχειρήσεων.

Η ικανότητα ανάληψης των υποχρεώσεων που απορρέουν από την ιδιότητα μέλους απαιτεί την υιοθέτηση, εκτέλεση και επιβολή του κεκτημένου. Η Επιτροπή αναλύει, στο πλαίσιο των εκθέσεών της, για καθένα από τα 29 κεφάλαια του κεκτημένου, σε ποιο βαθμό έχουν ληφθεί τα αναγκαία νομοθετικά μέτρα για την εφαρμογή του κεκτημένου στο κεφάλαιο αυτό, και τι πρέπει να γίνει ακόμη ως προς αυτό. Επιπλέον, η Επιτροπή εκτιμά σε ποιο βαθμό κάθε υποψήφια χώρα έχει δημιουργήσει τις απαιτούμενες για την εφαρμογή του κεκτημένου διοικητικές δομές.

Οι περιοδικές εκθέσεις του τρέχοντος έτους παρουσιάζουν μια ευρύτερη προοπτική σε σχέση με αυτές των προηγούμενων ετών. Όχι μόνο αξιολογούν την πρόοδο που έχει πραγματοποιήσει κάθε υποψήφια χώρα, αλλά αξιολογούν και το βαθμό στον οποίο οι υποψήφιες χώρες θα πληρούν τα κριτήρια της Κοπεγχάγης μέχρι την ένταξή τους, λαμβάνοντας υπόψη το προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα για τη διεύρυνση που όρισε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Προς τούτο απαιτείται προσεκτική εξέταση της προόδου που επιτέλεσε κάθε χώρα κατά τα τελευταία έτη [4], της κατάστασης σε ό,τι αφορά την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που αναλήφθηκαν στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων και του κατά πόσον οι χώρες πληρούν ικανοποιητικά τα κριτήρια της Κοπεγχάγης. Οι τελευταίες αυτές πτυχές είναι κατεξοχήν σημαντικές για την εκτίμηση της ικανότητάς τους να αναλάβουν τις υποχρεώσεις μέλους. Αναγκαίες προϋποθέσεις για να συναχθεί το συμπέρασμα ότι μια χώρα είναι ικανή να εφαρμόσει το κεκτημένο κατά το χρόνο της ένταξης, είναι το κατά πόσον έχει ήδη τώρα εφαρμόσει σημαντικό μέρος του κεκτημένου στα διάφορα κεφάλαια, καθώς και μια θετική εξέλιξη κατά τα τελευταία έτη. Λαμβάνονται επίσης υπόψη οι πληροφορίες που διατίθενται στην Επιτροπή σε ό,τι αφορά τις υπό εξέλιξη προετοιμασίες, ιδίως στο πλαίσιο της διαδικασίας παρακολούθησης.

[4] Από τις γνώμες του 1997 για τις υποψήφιες χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, από την περιοδική έκθεση 1998 για την Κύπρο και την Τουρκία, και από την ενημερωμένη γνώμη του 1999 για τη Μάλτα.

Στις περιοδικές εκθέσεις εντοπίζονται οι υποψήφιες χώρες οι οποίες πληρούν τα κριτήρια της Κοπεγχάγης εντός του προβλεπόμενου χρονοδιαγράμματος για την ένταξη. Επ' αυτών βασίζονται οι συστάσεις της Επιτροπής για τον τερματισμό των διαπραγματεύσεων με τις χώρες αυτές στο τέλος του 2002. Για όλες τις χώρες, οι εκθέσεις προσδιορίζουν τους τομείς όπου απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες ή στους οποίους πρέπει να συνεχιστούν οι μεταρρυθμίσεις.

1.5. Ενίσχυση της διοικητικής και δικαστικής ικανότητας

Η Επιτροπή δίδει ύψιστη σημασία στη διασφάλιση ότι οι υποψήφιες χώρες θα ενισχύσουν περαιτέρω την διοικητική και δικαστική τους ικανότητα. Τούτο αποτελεί ουσιώδη προϋπόθεση για τη δημιουργία αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ των κρατών μελών, η οποία είναι απαραίτητη για κάθε μέλος. Στις γνώμες του 1997 και τις επακόλουθες περιοδικές εκθέσεις της, η Επιτροπή παρακολούθησε προσεκτικά την πρόοδο που πραγματοποίησε εκάστη χώρα στο θέμα αυτό. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 προγραμματίστηκε η χορήγηση σημαντικής προενταξιακής κοινοτικής βοήθειας για να υποστηριχθούν οι προσπάθειες των υποψηφίων χωρών σε ό,τι αφορά τη δημιουργία και ενίσχυση των διοικητικών και δικαστικών τους δομών.

Η Επιτροπή, όπως ανήγγειλε στο έγγραφο στρατηγικής για τη διεύρυνση το 2001, Για μια επιτυχή διεύρυνση, ετοίμασε, κατά το πρώτο τρίμηνο του 2002, από κοινού με κάθε διαπραγματευόμενη χώρα, ένα σχέδιο δράσης για την ενίσχυση της διοικητικής και δικαστικής της ικανότητας. Βασιζόμενα στις προτεραιότητες της εταιρικής σχέσης για τις προτεραιότητες το 2002, τα σχέδια δράσης προσδιορίζουν τα συγκεκριμένα μέτρα τα οποία εναπομένει να ληφθούν για κάθε χώρα, ώστε να επιτευχθεί το κατάλληλο επίπεδο διοικητικής ικανότητας, μέχρι το χρόνο της ένταξης.

Τα σχέδια δράσης εντοπίζουν επικεντρωμένη βοήθεια που απαιτείται για να υποστηριχθούν οι προσπάθειες των χωρών. Προς το σκοπό αυτό, η Επιτροπή συγκέντρωσε επιπρόσθετη χρηματοδοτική βοήθεια ανερχόμενη σε 250 εκατ. EUR το 2002, προς υποστήριξη των προσπαθειών αυτών, με αποτέλεσμα, η συνολική κοινοτική στήριξη προς ενίσχυση της διοικητικής και δικαστικής ικανότητας των διαπραγματευόμενων χωρών να ανέλθει, το 2002, σε περίπου 1 δισεκατ. EUR.

Στα σχέδια δράσης σημειώνονται οι σχετικές δεσμεύσεις που αναλήφθηκαν στις διαπραγματεύσεις και κάθε ενδεχόμενη επιπρόσθετη δράση παρακολούθησης, ιδίως επανεξετάσεις από ομολόγους, που είναι δυνατόν να απαιτηθούν σε ορισμένους τομείς για να εκτιμηθούν οι προετοιμασίες εκάστης χώρας. Και οι 12 διαπραγματευόμενες χώρες αποτέλεσαν αντικείμενο επανεξετάσεων από ομολόγους, εκάστη σε διαφορετικό βαθμό. Πραγματοποιήθηκαν συνολικά 205 επανεξετάσεις από ομολόγους μέσω της υπηρεσίας ενημέρωσης για την τεχνική βοήθεια (TAIEX) σε 17 τομείς με την κινητοποίηση άνω των 800 πραγματογνωμόνων (λεπτομέρειες στο Παράρτημα 5). Ορισμένες επανεξετάσεις από ομολόγους στον τομέα του χρηματοοικονομικού ελέγχου, διοργανώθηκαν μέσω της στήριξης στη βελτίωση της διακυβέρνησης και διαχείρισης (SIGMA), ενώ οι ίδιες οι υπηρεσίες της Επιτροπής ανέλαβαν σειρά δράσεων παρακολούθησης σε άλλους τομείς. Κατά το πρώτο εξάμηνο του 2002, πραγματοποιήθηκε ειδική επανεξέταση από ομολόγους για την πυρηνική ασφάλεια, υπό την αιγίδα του Συμβουλίου, η οποία κατάληξε σε μια έκθεση γα την κατάσταση προόδου, τον Ιούνιο 2002.

Σημαντικό στοιχείο κατά την πραγματοποίηση επανεξετάσεων από ομολόγους αποτελεί η ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ πραγματογνωμόνων προερχόμενων από ισοδύναμους φορείς στις υποψήφιες χώρες και στα κράτη μέλη. Οι εκθέσεις στις οποίες καταλήγουν οι επανεξετάσεις από ομολόγους, οι οποίες διατέθηκαν στις υποψήφιες χώρες και στα κράτη μέλη, συνέβαλαν στην ανάλυση της Επιτροπής η οποία περιέχεται στις περιοδικές εκθέσεις. Τα αποτελέσματα των επανεξετάσεων από ομολόγους θα χρησιμοποιηθούν από τις υποψήφιες χώρες για να εντοπίσουν τις περαιτέρω αναγκαίες ενέργειες. Επίσης θα συμβάλουν στην ανάπτυξη δραστηριοτήτων βοήθειας των ομολόγων για τις υποψήφιες χώρες, για την ανταλλαγή της βέλτιστης πρακτικής, κατά την περίοδο που εκτείνεται μέχρι την ένταξη τους και μετά από αυτήν.

Τα σχέδια δράσης έδωσαν νέα ώθηση στις προσπάθειες των υποψηφίων χωρών για την ενίσχυση της διοικητικής και δικαστικής τους ικανότητας. Συνολικά, εφαρμόζονται σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα. Είναι σημαντικό να συνεχίσουν οι υποψήφιες χώρες να καταβάλουν συνεχείς προσπάθειες για την εφαρμογή των σχεδίων δράσης.

1.6. Οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις

1.6.1. Κατάσταση προόδου

Έχουν προχωρήσει ικανοποιητικά οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις. Έξι χώρες διεξάγουν διαπραγματεύσεις από το 1998 (Κύπρος, Τσεχική Δημοκρατία, Εσθονία, Ουγγαρία, Πολωνία, Σλοβενία) και άλλες έξι χώρες ξεκίνησαν τις διαπραγματεύσεις στις αρχές του 2000 (Βουλγαρία, Λετονία, Λιθουανία, Μάλτα, Ρουμανία και Σλοβακία). Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Νίκαιας, το Δεκέμβριο του 2000, αποφάσισε σχετικά με έναν χάρτη πορείας των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, στον οποίο ορίζεται χρονοδιάγραμμα βάσει του οποίου η Ένωση θα ορίσει τη θέση της σε ό,τι αφορά τα διαπραγματευτικά κεφάλαια που εκκρεμούν. Ο χάρτης πορείας ήταν ιδιαίτερα χρήσιμος για την προώθηση των διαπραγματεύσεων, βοηθώντας όλες τις πλευρές να ακολουθήσουν ένα ρεαλιστικό σχέδιο. Η Ένωση καθόρισε κοινές θέσεις σύμφωνες με το χάρη πορείας, που οδήγησαν στο προσωρινό κλείσιμο σημαντικού αριθμού κεφαλαίων. Η κατάσταση προόδου των διαπραγματεύσεων εκτίθεται στο Παράρτημα 6.

1.6.2. Δεσμεύσεις

Το προσωρινό κλείσιμο κεφαλαίου εξαρτάται, μεταξύ άλλων, από το κατά πόσον η Ένωση δέχεται την αξιοπιστία των δεσμεύσεων που αναλαμβάνουν οι υποψήφιες χώρες. Εν γένει, τούτο βασίζεται στα κύρια σημεία του κεκτημένου που έχουν ήδη μεταφερθεί στην εθνική νομοθεσία. Οι υποψήφιες χώρες πρέπει να διασφαλίσουν ότι τηρούν όλες τις δεσμεύσεις τους όπως προγραμματίστηκαν. Η Επιτροπή παρακολουθεί στενά την εκτέλεση των δεσμεύσεων αυτών, ιδίως μέσω εκθέσεων παρακολούθησης και σχεδίων δράσης για τη διοικητική και δικαστική ικανότητα. Μέχρι σήμερα οι δεσμεύσεις που αναλήφθηκαν κατά τις διαπραγματεύσεις έχουν εκτελεστεί σε μεγάλο βαθμό σύμφωνα με τα προβλεφθέντα. σε λίγες περιπτώσεις όπου προέκυψαν προβλήματα ή καθυστερήσεις, ευρέθησαν λύσεις και δεν χρειάστηκε να συστήσει η Επιτροπή το εκ νέου άνοιγμα κάποιου κεφαλαίου.

Η αξιολόγηση που έγινε στις φετινές περιοδικές εκθέσεις επιβεβαιώνει ότι, στις περισσότερες περιπτώσεις, οι υποψήφιες χώρες εν γένει τηρούν τις δεσμεύσεις που ανέλαβαν κατά τις διαπραγματεύσεις. Στην περίπτωση που οι δεσμεύσεις αφορούν μέτρα που πρέπει να ολοκληρωθούν μέχρι το χρόνο της ένταξης, η εκτίμηση της Επιτροπής βασίζεται στη σχετική προπαρασκευαστική διαδικασία. Στις εκθέσεις προσδιορίζονται ορισμένες περιπτώσεις στις οποίες οι υποψήφιες χώρες αντιμετωπίζουν προβλήματα σε ό,τι αφορά την εκπλήρωση των δεσμεύσεών τους. Πρόκειται κυρίως για περιπτώσεις που αφορούν τη γεωργία, το περιβάλλον και την αλιεία. Στις περιπτώσεις αυτές, οι υποψήφιοι θα πρέπει να προβούν στην αναγκαία διορθωτική ενέργεια για να διασφαλίσουν την πλήρη τήρηση των δεσμεύσεων.

1.6.3. Μεταβατικές ρυθμίσεις

Ενώ οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις βασίζονται στην αρχή σύμφωνα με την οποία οι υποψήφιες χώρες εφαρμόζουν αποτελεσματικά το κεκτημένο κατά την ένταξη, ωστόσο συμφωνήθηκαν κατά τις διαπραγματεύσεις επαρκώς δικαιολογημένα μεταβατικά μέτρα, σύμφωνα με τις αρχές που προβλέπονται για τα μεταβατικά μέτρα. Σύμφωνα με τις αρχές αυτές, κάθε μεταβατικό μέτρο πρέπει να είναι περιορισμένου χρόνου και πεδίου και να συνοδεύεται από σχέδιο στο οποίο ορίζονται με σαφήνεια τα στάδια για την εφαρμογή του κεκτημένου. Επιπλέον, τα μεταβατικά μέτρα δεν πρέπει να συνεπάγονται την τροποποίηση των κανόνων και πολιτικών της Ένωσης, ούτε να διαταράσσουν την ορθή τους λειτουργία ή να οδηγούν σε σημαντικές στρεβλώσεις του ανταγωνισμού. Τα μεταβατικά μέτρα συμφωνήθηκαν κατόπιν αιτήματος των υποψηφίων χωρών (μέχρι τώρα έγιναν δεκτά περίπου 190 αιτήματα) και της Ένωσης (μέχρι τώρα έγιναν δεκτά περίπου 28 αιτήματα). Το πεδίο των μέτρων αυτών ποικίλλει ανάλογα με τον τομέα και τη χώρα.

Τα μεταβατικά μέτρα που ζήτησαν οι υποψήφιες χώρες συμφωνήθηκαν, για παράδειγμα, σε τομείς όπου για την αποτελεσματική εφαρμογή του κεκτημένου, απαιτούνται σημαντικές προηγούμενες οικονομικές επενδύσεις. Για παράδειγμα, κατασκευή εγκαταστάσεων επεξεργασίας υγρών αποβλήτων σε δήμους και κοινότητες ή σύσταση αποθεμάτων πετρελαίου έκτακτης ανάγκης. Στις περιπτώσεις αυτές, συμφωνήθηκαν επενδυτικά σχέδια και λεπτομερείς στρατηγικές για τη βαθμιαία συμμόρφωση προς το κεκτημένο. Επίσης, περιορίστηκε προσωρινά η ελεύθερη κυκλοφορία κεφαλαίων από τα σημερινά κράτη μέλη προς τα νέα κράτη μέλη, με στόχο την αγορά γης και δευτερεύουσας κατοικίας.

Κατόπιν αιτήματος της Ένωσης, συμφωνήθηκαν λίγες μεν, αλλά καλά καθορισμένες και περιορισμένες μεταβατικές ρυθμίσεις, σε απάντηση των παρατηρούμενων περιφερειακών ή τομεακών διαταράξεων που προκαλεί η πλήρης εφαρμογή του κεκτημένου στη διευρυμένη Ένωση. Περιορίστηκε προσωρινά η ελεύθερη κυκλοφορία εργαζόμενων από τα νέα προς τα σημερινά κράτη μέλη, ενισχύθηκε η προστασία των δικαιωμάτων βιομηχανικής ιδιοκτησίας για τα φαρμακευτικά προϊόντα και τα κοινοτικά εμπορικά σήματα από την ΕΕ και περιορίστηκε προσωρινά η πρόσβαση στις εθνικές αγορές οδικών μεταφορών (ενδομεταφορές) μεταξύ των σημερινών και ορισμένων νέων κρατών μελών.

2. ΠΡΟΟΔΟΣ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΧΩΡΩΝ ΣΕ ΟΤΙ ΑΦΟΡΑ ΤΗΝ ΠΛΗΡΩΣΗ ΤΩΝ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΔΙΟΤΗΤΑ ΜΕΛΟΥΣ

2.1. Πολιτικά κριτήρια

2.1.1. Συνολική εξέλιξη

Η Επιτροπή, στις γνώμες της του 1997 και τις επακόλουθες περιοδικές εκθέσεις, αξιολόγησε την πρόοδο των υποψηφίων χωρών σε ό,τι αφορά την πλήρωση των πολιτικών κριτηρίων της Κοπεγχάγης. Από το 1999, η Επιτροπή θεώρησε ότι όλες οι συμμετέχουσες στις διαπραγματεύσεις υποψήφιες χώρες πληρούν τα κριτήρια αυτά. Κατά την τελευταία πενταετία, ήταν σημαντική η πρόοδος σε ό,τι αφορά την σταθεροποίηση και εμβάθυνση της δημοκρατίας και το σεβασμό του κράτους δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα δικαιώματα των μειονοτήτων.

Κατά το παρελθόν έτος, επιβεβαιώθηκε η λειτουργία των δημοκρατικών συστημάτων διακυβέρνησης στις υποψήφιες χώρες. Σε αρκετές χώρες πραγματοποιήθηκαν εθνικές ή τοπικές εκλογές, οι οποίες ήταν ελεύθερες και δίκαιες.

Συνεχίστηκε το έργο για τη σταθεροποίηση και τον εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης. Τώρα πλέον έχει εγκαθιδρυθεί το νομικό πλαίσιο για τις δημόσιες υπηρεσίες σε όλες τις υποψήφιες χώρες, και αποτελεί πλέον κανόνα η εκπαίδευση των δημοσίων υπαλλήλων. Αρκετές χώρες έχουν προχωρήσει σε ό,τι αφορά τη σύνταξη κωδίκων συμπεριφοράς, τις σαφείς διακρίσεις μεταξύ πολιτικών και διοικητικών αρμοδιοτήτων, και τη θέσπιση νομοθεσίας για την πρόσβαση στις πληροφορίες του δημόσιου τομέα.

Οι περισσότερες χώρες έχουν προοδεύσει σε ό,τι αφορά τη μεταρρύθμιση και ενίσχυση του δικαστικού τους συστήματος, που είναι νευραλγικής σημασίας παράγοντας για τη διασφάλιση του σεβασμού του κράτους δικαίου και της αποτελεσματικής επιβολής του κεκτημένου. Έγιναν αποφασιστικά βήματα στις περισσότερες χώρες σε ό,τι αφορά τη θέσπιση της βασικής νομοθεσίας, την ενίσχυση των ανθρώπινων πόρων και τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας. Σε πολλές χώρες, σημειώθηκε πρόοδος σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη και ενίσχυση μηχανισμών που διασφαλίζουν τη δέουσα επιβολή των αποφάσεων των δικαστηρίων, και σε ό,τι αφορά τη βελτιωμένη πρόσβαση των πολιτών στη δικαιοσύνη. Στις περισσότερες χώρες, πραγματοποιήθηκε περαιτέρω πρόοδος σε ό,τι αφορά το χειρισμό του προβλήματος της καθυστέρησης των δικαστικών υποθέσεων. Χρειάζεται να συνεχιστούν οι προσπάθειες για την περαιτέρω σταθεροποίηση των μεταρρυθμίσεων στον τομέα αυτό.

Επετεύχθη πρόοδος σε ό,τι αφορά την καταπολέμηση της διαφθοράς, της απάτης και του οικονομικού εγκλήματος, ωστόσο το θέμα αυτό εξακολουθεί να εγείρει ανησυχίες. Στις περισσότερες χώρες υφίστανται πλέον στρατηγικές κατά της διαφθοράς και έχουν περαιτέρω ενισχυθεί οι φορείς καταστολής της διαφθοράς. Περαιτέρω πρόοδος πραγματοποιήθηκε σε ό,τι αφορά τη νομοθεσία, μεταξύ άλλων, και σε τομείς όπως οι κρατικές προμήθειες και η χρηματοδότηση πολιτικών κομμάτων, και καταβλήθηκαν σημαντικές προσπάθειες για την ευαισθητοποίηση. Σε αρκετές χώρες, υπάρχουν ενδείξεις ότι το κοινό αποκτά μεγαλύτερη συνείδηση των κινδύνων που ενέχει η διαφθορά για την οικονομία και την κοινωνία στο σύνολό τους. Οι παρατηρούμενες ενθαρρυντικές εξελίξεις σε ό,τι αφορά τη διαφάνεια, την υπευθυνότητα και αποτελεσματικότητα της δημόσιας διοίκησης παρατηρούνται και στο χώρο αυτό. Πρέπει να συνεχιστούν οι προσπάθειες.

Σε ορισμένες χώρες ανελήφθησαν περαιτέρω ενέργειες για την ενίσχυση του νομοθετικού και θεσμικού πλαισίου προς διασφάλιση της ισότητας των φύλων. Ορισμένες χώρες προέβησαν επίσης σε περαιτέρω ενέργειες ώστε να συνδράμουν τα θύματα οικιακής βίας. Απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για την προώθηση της οικονομικής και κοινωνικής ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών.

Σε όλες τις χώρες με σημαντικές κοινότητες Αθίγγανων (Ρομ), σημειώθηκε πρόοδος σε ό,τι αφορά την εφαρμογή εθνικών σχεδίων δράσης για τη βελτίωση της δυσχερούς κατάστασης που αντιμετωπίζουν τα μέλη των κοινοτήτων αυτών. Απαιτούνται συνεχείς προσπάθειες για να διασφαλιστεί η συνεχής εκτέλεση των διαφόρων σχεδίων δράσεων με βιώσιμο τρόπο, σε στενή συνεργασία με τους εκπροσώπους των Αθίγγανων. Η θέσπιση και έγκαιρη εφαρμογή πλήρους νομοθεσίας κατά των διακρίσεων, σύμφωνα με το κοινοτικό κεκτημένο κατά των διακρίσεων, συνιστά σημαντικό βήμα προόδου, το οποίο επί του παρόντος απουσιάζει.

Σημειώνονται περαιτέρω θετικές εξελίξεις σε ό,τι αφορά την προστασία των μειονοτήτων. Στην Εσθονία και τη Λετονία, συνεχίστηκε η πρόοδος για την ενσωμάτωση πολιτών χωρίς υπηκοότητα. Σε αρκετές χώρες, ενισχύθηκε περαιτέρω το νομικό και θεσμικό πλαίσιο για την προστασία των μειονοτήτων. Στη Βουλγαρία, τη Σλοβακία και τη Ρουμανία τα μέλη των μειονοτικών κοινοτήτων εξακολούθησαν να παίζουν σημαντικό ρόλο στον εθνικό πολιτικό βίο.

Κατά τα παρελθόντα έτη, η Επιτροπή τόνισε το πρόβλημα των ιδρυμάτων παιδικής φροντίδας στη Ρουμανία. Αρχίζουν να αποφέρουν καρπούς τα νομοθετικά, διοικητικά και οικονομικά μέτρα που έλαβαν οι ρουμανικές αρχές. Μειώθηκε ο αριθμός των παιδιών που τοποθετούνται στα ιδρύματα αυτά και βελτιώθηκαν οι συνθήκες. Πρέπει να διατηρηθούν οι προσπάθειες αυτές.

2.1.2. Συμπεράσματα

Όλες οι επί του παρόντος διαπραγματευόμενες χώρες εξακολουθούν να πληρούν τα πολιτικά κριτήρια της Κοπεγχάγης. Τούτο επιβεβαιώθηκε κατά το παρελθόν έτος.

Η πρόοδος και η κατάσταση της Τουρκίας σε ό,τι αφορά τα πολιτικά κριτήρια παρατίθεται κατωτέρω στο τμήμα 5.

Τα συμπεράσματα έκαστης περιοδικής έκθεσης περιέχονται στο Παράρτημα 1. Ο κατάλογος των συμβάσεων για τα ανθρώπινα δικαιώματα που επικύρωσαν υποψήφιες χώρες παρατίθεται στο Παράρτημα 3.

2.2. Οικονομικά κριτήρια

2.2.1. Συνολική εξέλιξη

Οι αξιολογήσεις των φετινών περιοδικών εκθέσεων σε ότι αφορά την πρόοδο των υποψηφίων χωρών για την πλήρωση των οικονομικών κριτηρίων της Κοπεγχάγης, παρέχουν μια ευρύτερη εικόνα σε σχέση με αυτές των προηγούμενων ετών. Παρουσιάζουν την πρόοδο που έχει επιτευχθεί από τις προηγούμενες τακτικές εκθέσεις και καταγράφουν τις επιτυχίες σε ό,τι αφορά την πλήρωση των κριτηρίων αυτών για την περίοδο μετά το 1997, έτος κατά το οποίο η Επιτροπή συνέταξε τη γνώμη της για τις περισσότερες υποψήφιες χώρες. Περίληψη των κυρίων εξελίξεων παρατίθεται κατωτέρω και στο Παράρτημα 7 παρουσιάζονται επιλεγέντες οικονομικοί δείκτες ανά χώρα.

Κατά την περίοδο 1997-2001, οι περισσότερες υποψήφιες χώρες παρουσιάζουν μέσο ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης, 2,6% που υπερβαίνει το μέσο όρο της ΕΕ. Η συνολική επιβράδυνση η οποία άρχισε στις αρχές του 2000, επηρέασε και την ΕΕ και, μαζί με αυτήν, τις υποψήφιες χώρες. Έτσι, η ανάπτυξη επιβραδύνθηκε σε αρκετές υποψήφιες χώρες το 2001, όμως, κατά το πρώτο εξάμηνο του 2002, παρέμεινε σχετικά σταθερή η συνολική οικονομική ανάπτυξη. Το κατά κεφαλήν ΑΕγχΠ, μετρούμενο σε επίπεδο αγοραστικής δύναμης, κατά μέσο όρο για τις 10 υπό μετάβαση οικονομίες, έφθασε το 39,3% του μέσου όρου της ΕΕ το 2001, από 38,5% το έτος 2000. Κατά την πενταετία αυτή, οι περισσότερες υποψήφιες χώρες κάλυψαν κάπως τη διαφορά.

Οι υποψήφιες χώρες εξακολούθησαν να προσαρμόζουν τις παραγωγικές τους δομές. Κατά την περίοδο αυτή, μειώθηκε το μερίδιο του γεωργικού τομέα στο ΑΕγχΠ, και αυξήθηκε περαιτέρω αυτό του τομέα των υπηρεσιών, ωστόσο δεν έφθασε στα επίπεδα της ΕΕ.

Στις περισσότερες υποψήφιες χώρες, ο πληθωρισμός ακολούθησε πτωτική τάση κατά την περίοδο αυτή. Αυτή η πτωτική τάση συνεχίστηκε το 2001, με μονοψήφια ποσοστά πληθωρισμού στις περισσότερες χώρες. Κατά την τελευταία πενταετία, οι περισσότερες υποψήφιες χώρες ίδρυσαν ανεξάρτητη κεντρική τράπεζα και πολλές εξ αυτών χάραξαν στρατηγικές με επίκεντρο τον πληθωρισμό και στόχο τη σταθερότητα των τιμών.

Κατά μέσο όρο για όλες τις υποψήφιες χώρες, η περίοδος χαρακτηρίστηκε από πτώση της απασχόλησης, ιδίως εξαιτίας της υπό εξέλιξη αναδιάρθρωσης των εγχώριων βιομηχανιών και εν μέρει, λόγω κάποιων διαρθρωτικών ελλείψεων στις αγορές εργασίας. Σε πολλές χώρες εξακολουθούν να είναι υψηλά τα ποσοστά ανεργίας. Το 2002, φαίνεται ότι σε αρκετές χώρες τερματίζεται η περίοδος πτώσης της απασχόλησης και σημειώνεται αύξηση αυτής.

Κατά την περίοδο αυτή, όλες οι υποψήφιες χώρες καταγράφουν δημόσια ελλείμματα. Το 2001, ο μέσος όρος ελλείμματος για τις 10 χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, αυξήθηκε από 3,2% σε 3,8%, αποτέλεσμα της οικονομικής επιβράδυνσης, της χαλάρωσης της φορολογικής πολιτικής, των μη επαναλαμβανόμενων και συναφών με τη μετάβαση δαπανών και της καλύτερης μέτρησης.

Κατά την εν λόγω περίοδο, το εμπορικό έλλειμμα και το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών παρέμειναν σχετικά υψηλά στις περισσότερες χώρες, ωστόσο παραμένουν σε βιώσιμα επίπεδα. Οι περισσότερες χώρες ήταν σε θέση να προσελκύσουν επαρκείς εισροές ξένων άμεσων επενδύσεων για τη χρηματοδότηση των εν λόγω ελλειμμάτων. Εν γένει, το εμπορικό έλλειμμα και το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών βελτιώθηκαν κάπως το 2001.

Η ιδιωτικοποίηση της οικονομίας σημείωσε εντυπωσιακή πρόοδο από το 1997, φθάνοντας σε επίπεδα παρόμοια με αυτά της ΕΕ, ωστόσο απαιτούνται προσπάθειες για ολοκληρωθεί η αναδιάρθρωση σε σειρά τομέων.

Ενισχύθηκε η χρηματοπιστωτική διαμεσολάβηση. Σχεδόν όλες οι χώρες διαθέτουν τώρα πλέον έναν αποτελεσματικό και σταθερό τραπεζικό τομέα. Ο μέσος όρος του εγχώριου τραπεζικού δανεισμού στις υπό μετάβαση οικονομίες, προς τον ιδιωτικό τομέα, παραμένει χαμηλός, περίπου στο 27% του ΑΕγχΠ το 2001.

Οι συνθήκες εισόδου στην αγορά, και εξόδου από αυτήν, προσεγγίζουν επαρκή επίπεδα αποτελεσματικότητας και νομικής ασφάλειας. Έχουν πλέον εδραιωθεί τα δικαιώματα ιδιοκτησίας και σημαντική πρόοδος έχει πραγματοποιηθεί σε ό,τι αφορά τη νομοθεσία και τις διαδικασίες πτωχεύσεων. Ωστόσο, στις περισσότερες χώρες, χρειάζεται να ενισχυθεί περαιτέρω η εφαρμογή του νομικού πλαισίου.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ο κύριος εμπορικός εταίρος και ξένος επενδυτής για όλες τις υποψήφιες χώρες. Έχει επιτευχθεί υψηλός βαθμός οικονομικής ολοκλήρωσης των υποψηφίων χωρών με την ΕΕ.

2.2.2. Συμπεράσματα

Η πρόοδος εκάστης χώρας εκτιμήθηκε σύμφωνα με τα επιμέρους κριτήρια των οικονομικών κριτηρίων της Κοπεγχάγης - η ύπαρξη λειτουργούσας οικονομίας της αγοράς και η ικανότητα αντιμετώπισης της ανταγωνιστικής πίεσης και των δυνάμεων της αγοράς στο εσωτερικό της Ένωσης.

Λαμβάνοντας από κοινού τα δύο επιμέρους κριτήρια, επαναλαμβάνεται ότι η Κύπρος και Μάλτα διαθέτουν λειτουργούσες οικονομίες αγοράς και θα πρέπει να είναι σε θέση να ανταπεξέλθουν στην ανταγωνιστική πίεση και τις δυνάμεις της αγοράς στην Ένωση.

Παρομοίως, η Τσεχική Δημοκρατία, η Εσθονία, η Ουγγαρία, η Λετονία, η Λιθουανία, η Πολωνία και Σλοβακική Δημοκρατία και η Σλοβενία έχουν λειτουργούσες οικονομίες της αγοράς, σύμφωνα με τα προηγούμενα συμπεράσματα. Σύμφωνα με τις φετινές εκτιμήσεις, οι χώρες αυτές πραγματοποίησαν περαιτέρω και ικανοποιητική πρόοδο σε ό,τι αφορά την μακροοικονομική σταθεροποίηση και την οικονομική μεταρρύθμιση, και η συνέχιση της πορείας των υπό εξέλιξη μεταρρυθμίσεων θα τους επιτρέψει να ανταπεξέλθουν στις ανταγωνιστικές πιέσεις και τις δυνάμεις της αγοράς στο εσωτερικό της Ένωσης.

Επομένως, λαμβάνοντας υπόψη τις δεσμεύσεις που πρέπει να πληρούν μέχρι τον χρόνο της ένταξης αυτές οι δέκα χώρες, η Επιτροπή θεωρεί ότι θα πληρούν τα οικονομικά κριτήρια της Κοπεγχάγης εντός του προβλεπόμενου για την ένταξη χρονοδιαγράμματος. Τα συμπεράσματα των περιοδικών εκθέσεων εντοπίζουν σημαντικούς τομείς στους οποίους θα πρέπει ακόμη να επέλθουν βελτιώσεις σε ό,τι αφορά τη λειτουργία της οικονομίας της αγοράς ή την ανταγωνιστικότητα στην Ένωση. Δεν πρόκειται για περιοριστική απαρίθμηση των τομέων, ωστόσο πρόκειται για τομείς δράσης με προτεραιότητα.

Αφού αρχικά θεωρήθηκε ότι η Βουλγαρία είχε σχεδόν επιτύχει μια λειτουργούσα οικονομία της αγοράς, η φετινή περιοδική έκθεση, για πρώτη φορά, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η Βουλγαρία διαθέτει όντως μια λειτουργούσα οικονομία αγοράς. Υπό τον όρο ότι θα συνεχίσει την εφαρμογή του μεταρρυθμιστικού της προγράμματος για την εξάλειψη των δυσχερειών που εναπομένουν, θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσει στην ανταγωνιστική πίεση και τις δυνάμεις της αγοράς εντός της Ένωσης, μεσοπρόθεσμα.

Η Ρουμανία συνέχισε να προοδεύει προς την επίτευξη λειτουργούσας οικονομίας της αγοράς και έχουν βελτιωθεί οι σχετικές προοπτικές. Με τη βιώσιμη και πλήρη εφαρμογή των σχεδιαζόμενων μέτρων καθώς και με την ολοκλήρωση του προγράμματος των μεταρρυθμίσεων, η Ρουμανία θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσει την ανταγωνιστική πίεση και στις δυνάμεις της αγοράς εντός της Ένωσης, μεσοπρόθεσμα.

Η Τουρκία έχει προοδεύσει σε ό,τι αφορά τη λειτουργία της οικονομίας αγοράς, η οποία θα είναι περισσότερο ικανή να αντιμετωπίσει τις ανταγωνιστικές πιέσεις και δυνάμεις της αγοράς εντός της Ένωσης, όμως εξακολουθεί να υφίσταται τις συνέπειες δύο εξαιρετικά αποσταθεροποιητικών οικονομικών κρίσεων.

Τα συμπεράσματα εκάστης περιοδικής έκθεσης περιέχονται στο Παράρτημα 1.

2.3. Λοιπές υποχρεώσεις του μέλους (μεταξύ άλλων, διοικητική ικανότητα)

2.3.1. Συνολικές εξελίξεις

Η εκτίμηση των εξελίξεων στο πλαίσιο των φετινών περιοδικών εκθέσεων, σε ό,τι αφορά τα κριτήρια της Κοπεγχάγης για το κεκτημένο, παρουσιάζουν επίσης μια ευρύτερη εικόνα σε σχέση με αυτές των προηγουμένων ετών. Οι φετινές εκθέσεις, εκτός από την αξιολόγηση της προόδου που πραγματοποίησε κάθε υποψήφια χώρα από πέρσι, εξετάζουν την πρόοδο που επέτυχε κάθε χώρα από τις γνώμες του 1997 (από την περιοδική έκθεση του 1998 για την Κύπρο και την Τουρκία, και από την ενημέρωση της γνώμης για την Μάλτα το 1999), την κατάσταση σε ό,τι αφορά την εκπλήρωση των δεσμεύσεων που ανέλαβαν κατά τις διαπραγματεύσεις και τον βαθμό ευθυγράμμισης και εφαρμογής του κεκτημένου. Επειδή το κεκτημένο εξελίχθηκε σημαντικά τα τελευταία τρία έως πέντε έτη, εκτιμήθηκε επίσης η πρόοδος κατά την περίοδο αυτή, σε ό,τι αφορά το νέο κεκτημένο που υιοθέτησε η Ένωση. Επιπλέον, πρέπει να ληφθούν υπόψη οι πληροφορίες που είναι διαθέσιμες στην Επιτροπή σχετικά με τις συναφείς υπό εξέλιξη προετοιμασίες και τα λεπτομερή σχέδια εφαρμογής.

Οι εκθέσεις δείχνουν, στο σύνολό τους, ότι οι υποψήφιες χώρες έχουν εν γένει επιτύχει υψηλό βαθμό ευθυγράμμισης σε πολλούς τομείς, λόγω της σημαντικής προόδου σε ό,τι αφορά τη μεταφορά του κεκτημένου κατά τα τελευταία έτη. Επίσης, πραγματοποιήθηκε σταθερά πρόοδος σε ό,τι αφορά τη δημιουργία διοικητικών και δικαστικών δομών που απαιτούνται για την εφαρμογή και επιβολή του κεκτημένου και οι περισσότερες χώρες έχουν σημαντικά προοδεύσει σε ό,τι αφορά τη δημιουργία της κατάλληλης διοικητικής ικανότητας σε σημαντικό αριθμό τομέων. Επιπλέον, εκπληρώνονται εν γένει οι δεσμεύσεις που αναλήφθηκαν στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων.

Ήδη το κεκτημένο εφαρμόζεται σε σειρά τομέων. Σε άλλους τομείς, χρειάζεται ακόμη να ολοκληρωθεί η ευθυγράμμιση με το κεκτημένο και πρέπει να ολοκληρωθεί η δημιουργία της αναγκαίας διοικητικής ικανότητας ενόψει της ένταξης. Η συνέχιση των προσπαθειών που καταβάλλουν οι χώρες σύμφωνα με τις δεσμεύσεις ή απαιτήσεις που συμφωνήθηκαν στις διαπραγματεύσεις, θα τις διευκολύνουν να αναλάβουν τις υποχρεώσεις του μέλους στους τομείς αυτούς, εντός του προβλεπόμενου για τη διεύρυνση χρονοδιαγράμματος.

Για παράδειγμα, στον τομέα της εσωτερικής αγοράς, πραγματοποιήθηκε σημαντική πρόοδος και οι περισσότερες χώρες έχουν πλέον επιτύχει ένα εύλογο επίπεδο ευθυγράμμισης και εφαρμογής του κεκτημένου. Είναι ικανοποιητική η πρόοδος ιδίως σε ό,τι αφορά την τυποποίηση και την πιστοποίηση, και στις περισσότερες χώρες έχει ήδη θεσπιστεί νομοθεσία πλαίσιο και έχουν δημιουργηθεί οι βασικές υποδομές. Εν γένει, έχει προοδεύσει ικανοποιητικά η μεταφορά του κεκτημένου στις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, ιδίως στην τραπεζική νομοθεσία. Έχει σχεδόν ολοκληρωθεί στις περισσότερες χώρες η ελευθέρωση της κυκλοφορίας κεφαλαίων σύμφωνα με το κεκτημένο.

Χρειάζεται να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες για την ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας σε τομείς όπως επιτήρηση της αγοράς και ασφάλεια τροφίμων. Στις κρατικές προμήθειες, πρέπει να ολοκληρωθεί η μεταφορά στη νομοθεσία και να ενισχυθούν οι δομές επιβολής. Πρέπει επίσης να δοθεί προσοχή στο θέμα της αμοιβαίας αναγνώρισης των επαγγελματικών προσόντων, όπου η νομοθετική ευθυγράμμιση σε ότι αφορά τα επαγγέλματα στον τομέα της υγείας χρειάζεται ακόμη να ολοκληρωθεί και, σε ορισμένες περιπτώσεις, χρειάζεται να προσαρμοστούν στις κοινοτικές απαιτήσεις οι κύκλοι σπουδών και η κατάρτιση. Επίσης, πρέπει να δοθεί προσοχή στην ορθή εφαρμογή των οδηγιών για τη νομιμοποίηση προσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της νομοθεσίας για τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, και ειδικότερα, στην ανεξαρτησία των εποπτικών αρχών. Αν και προχωρεί ικανοποιητικά η μεταφορά των δικαιωμάτων πνευματικής και βιομηχανικής ιδιοκτησίας, μπορεί ωστόσο να βελτιωθεί περαιτέρω η επιβολή της νομοθεσίας.

Στον τομέα του ανταγωνισμού, η νομοθεσία κατά των μονοπωλίων ήδη ευθυγραμμίζεται σε μεγάλο βαθμό με το κεκτημένο στις περισσότερες χώρες, ωστόσο πρέπει να δίδεται συνεχής προσοχή για να διασφαλιστεί η αποτελεσματική εφαρμογή και επιβολή των κανόνων. Σε ό,τι αφορά τις κρατικές ενισχύσεις, τα ισχύοντα σε σειρά χωρών ασυμβίβαστα συστήματα ενισχύσεων, συχνά με τη μορφή φορολογικών κινήτρων, πρέπει να ευθυγραμμιστούν με το κεκτημένο και πρέπει να εξελιχθεί η σχετική κατάσταση σε ό,τι αφορά την επιβολή στις χώρες αυτές. Επιπλέον, ορισμένες χώρες χρειάζεται ακόμη να βελτιώσουν τον έλεγχο των κρατικών ενισχύσεων σε ορισμένους ευαίσθητους τομείς, όπως στον ναυπηγικό και στον τομέα του χάλυβα, όπου πρέπει, ειδικότερα, να εφαρμοστούν σχέδια αναδιάρθρωσης.

Στον τομέα της πολιτικής καταναλωτών, όπου εν γένει έχει προχωρήσει η νομοθετική ευθυγράμμιση, οι υποψήφιες χώρες πρέπει να συνεχίσουν τις προσπάθειές τους για την ολοκλήρωση της μεταφοράς σε εθνικό επίπεδο και της εφαρμογής της νομοθεσίας. Με την αποτελεσματική εφαρμογή του κεκτημένου διασφαλίζεται ότι τα προϊόντα στη διευρυμένη εσωτερική αγορά είναι ασφαλή και ότι προστατεύονται τα δικαιώματα των καταναλωτών.

Στον τομέα του περιβάλλοντος, εκτός από την οριστικοποίηση της μεταφοράς του κεκτημένου στην εσωτερική νομοθεσία, οι υποψήφιες χώρες πρέπει να εστιάσουν τις προσπάθειές τους στην ενίσχυση της συνολικής διοικητικής ικανότητας που διαθέτουν για την εφαρμογή του, ιδίως σε ό,τι αφορά τη διαχείριση των αποβλήτων και τη βιομηχανική ρύπανση. Σε ότι αφορά σειρά ζητημάτων, πρέπει να εξασφαλισθεί η πρόβλεψη των αναγκαίων χρηματοδοτικών μέσων.

Στον τομέα των μεταφορών, στις περισσότερες υποψήφιες χώρες προοδεύει συνεχώς η νομοθετική ευθυγράμμιση, ενώ εκκρεμεί η εθνική εισαγωγική νομοθεσία. Ωστόσο, ορισμένες υποψήφιες χώρες χρειάζεται ακόμη να ολοκληρώσουν την ευθυγράμμιση και να μεταρρυθμίσουν τον σιδηροδρομικό τομέα. Άλλες χώρες χρειάζεται να πραγματοποιήσουν ακόμη σημαντική πρόοδο στον τομέα των θαλασσίων μεταφορών. Πρέπει να ενισχυθεί η διοικητική ικανότητα σε όλους τους τομείς για την αυστηρή επιβολή του κεκτημένου, ιδίως στον τομέα των οδικών μεταφορών (μεταξύ άλλων, το κοινωνικό κεκτημένο) και της θαλάσσιας ασφάλειας. Παρομοίως, σειρά χωρών χρειάζεται να ενισχύσουν τις προσπάθειές τους για να συμμορφωθούν με το κεκτημένο σε ότι αφορά την θαλάσσια ασφάλεια. Το διευρυμένο διευρωπαϊκό δίκτυο μεταφορών θα απαιτήσει ουσιαστικές επενδύσεις κατά την επόμενη δεκαετία.

Στον τομέα της ενέργειας, ορισμένες χώρες χρειάζεται να ολοκληρώσουν τις επιπρόσθετες απαιτήσεις που προκύπτουν από την αναγκαία νομοθεσία για την εσωτερική αγορά ενέργειας. Αυτό είναι επίσης σημαντικό ενόψει του επερχόμενου κεκτημένου. Οι περισσότερες χώρες πρέπει να ενισχύσουν τη διοικητική τους ικανότητα. Πρέπει να ληφθούν υπόψη οι συστάσεις της έκθεσης του Συμβουλίου σχετικά με την "Πυρηνική ασφάλεια στο πλαίσιο της διεύρυνσης". Ειδικότερα, ορισμένες χώρες πρέπει να εξακολουθήσουν τις προσπάθειές τους για την ενίσχυση των αρχών που έχουν την ευθύνη για την πυρηνική ασφάλεια. Δύο υποψήφιες χώρες ανέλαβαν σοβαρές δεσμεύσεις για την παύση λειτουργίας πυρηνικών εγκαταστάσεων παραγωγής ενέργειας. Οι δεσμεύσεις αυτές θα χρειασθεί να περιληφθούν στη συνθήκη για την ένταξη.

Στον τομέα των τηλεπικοινωνιών, χρειάζεται να καταβληθούν ακόμη προσπάθειες για την πλήρη εφαρμογή του κεκτημένου στις τηλεπικοινωνίες, για την ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας και την ανεξαρτησία του νομοθέτη στις περισσότερες χώρες.

Στον τομέα της κοινωνικής πολιτικής και απασχόλησης, ενώ έχει προοδεύσει σημαντικά η ευθυγράμμιση με το κεκτημένο, οι περισσότερες χώρες χρειάζεται να ενισχύσουν τη διοικητική τους ικανότητα, ιδίως στους τομείς της δημόσιας υγείας, και της υγείας και ασφάλειας στο χώρο εργασίας. Επί πλέον, θα πρέπει να προωθηθεί περαιτέρω η κοινωνική ενσωμάτωση υπό το φως των κοινών στόχων που ορίζονται για την Ένωση, και οι υποψήφιες χώρες χρειάζεται να συνεχίσουν να υλοποιούν τους στόχους της Ένωσης στο πλαίσιο της εθνικής πολιτικής τους για την απασχόληση. Οι υποψήφιες χώρες πρέπει να ενισχύσουν τις προσπάθειές τους σε ότι αφορά την κοινωνική ένταξη και την απασχόληση για να ετοιμαστούν για την μελλοντική τους συμμετοχή στην ανοικτή μέθοδο συνεργασίας σε επίπεδο ΕΕ και για την μελλοντική παρέμβαση του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου. Πρέπει επίσης να υπογραμμισθεί η αξία της επένδυσης σε βιώσιμα συστήματα υγείας.

Στον τομέα της αλιείας, κύρια προτεραιότητα είναι η ενίσχυση της ικανότητας σχετικών εθνικών διοικήσεων για την εφαρμογή της κοινοτικής νομοθεσίας, ιδίως σε ότι αφορά τις ρυθμίσεις για την αγορά και τη διατήρηση του νηολογίου του αλιευτικού στόλου. Επίσης, θα απαιτηθεί σημαντική αύξηση των πόρων σε ορισμένες υποψήφιες χώρες, για την επιβολή των κοινοτικών κανόνων στον τομέα της αλιείας, όπως, ανώτατα όρια αλιευμάτων και τεχνικοί κανόνες.

Στον τομέα της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων, οι περισσότερες χώρες σημείωσαν ικανοποιητική πρόοδο σε όλους τους τομείς του κεκτημένου. Ειδικότερα, το σχέδιο δράσης Σένγκεν κάθε χώρας παρείχε τη δυνατότητα ιεράρχησης των κύριων αναγκαίων δράσεων και της προόδου σε ό,τι αφορά την εκτέλεσή τους. Πρέπει να ενισχυθεί σημαντικά η διοικητική και δικαστική ικανότητα, ιδίως σε ό,τι αφορά τη διαχείριση των συνόρων, την καταπολέμηση της απάτης, της διαφθορά, τη νομιμοποίηση προσόδων από παράνομες δραστηριότητες και το οργανωμένο έγκλημα.

Στον τομέα της φορολογίας, η εν γένει καλή νομοθετική ευθυγράμμιση χρειάζεται να ολοκληρωθεί στις περισσότερες χώρες, ιδίως σε ό,τι αφορά τη νομοθεσία για τον ΦΠΑ και τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης. Πρέπει επιπλέον να ενισχυθεί η διοικητική ικανότητα και να καταβληθούν προσπάθειες για την εφαρμογή και λειτουργία των εξηλεκτρονισμένων συστημάτων πληροφόρησης στον τομέα της φορολογίας.

Στον τομέα των εξωτερικών σχέσεων, οι υποψήφιοι έχουν επιτύχει ικανοποιητικό επίπεδο ευθυγράμμισης με το κεκτημένο. Ωστόσο, χρειάζεται επειγόντως να αναληφθούν αποφασιστικές ενέργειες, ώστε οι διμερείς συμβάσεις περί επενδύσεων να είναι σύμφωνες με τις υποχρεώσεις βάσει της συνθήκης. Παράλειψη στο θέμα αυτό, θα σημαίνει ότι η σύγκρουση μεταξύ των διμερών συμβάσεων περί επενδύσεων και υποχρεώσεων βάσει της συνθήκης, θα πρέπει να αρθεί μέσω της συνθήκης ένταξης.

Οι φετινές εκθέσεις εντοπίζουν λίγους τομείς και σε λίγες χώρες, περιπτώσεις όπου απαιτούνται ειδικές προσπάθειες για το κεκτημένο, υπογραμμίζοντας, σε ορισμένες περιπτώσεις, τα μέτρα τα οποία πρέπει να ληφθούν επειγόντως. Πολλές υποψήφιες χώρες πρέπει να καταβάλλουν ιδιαίτερες προσπάθειες, ιδίως στους τομείς που περιγράφονται κατωτέρω.

Στον τελωνειακό τομέα, ενώ η ευθυγράμμιση με το κεκτημένο έχει ιδιαίτερα προοδεύσει, ωστόσο πρέπει ακόμη να ολοκληρωθεί σε ορισμένες χώρες. Συγκεκριμένες προσπάθειες πρέπει τώρα να επικεντρωθούν στην περαιτέρω ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας για την εφαρμογή του κεκτημένου στον τομέα αυτό και στην ανάπτυξη της τεχνολογίας των πληροφοριών. Ειδικότερα, οι προετοιμασίες για τη διασφάλιση της πλήρους διασύνδεσης των εθνικών συστημάτων με τα κοινοτικά τελωνειακά συστήματα τεχνολογίας των πληροφοριών, πρέπει να συνεχιστούν ή να επισπευσθούν, ανάλογα με τη χώρα. Πρέπει επίσης να ενισχυθεί η ικανότητα των τελωνειακών υπηρεσιών για την καταστολή της τελωνειακής απάτης σε ορισμένες χώρες. Επιπλέον, όλες οι χώρες πρέπει να προβούν στις αναγκαίες ενέργειες για να προετοιμαστούν για την εφαρμογή των μέτρων και διατάξεων, που θα εισαχθούν κατά το χρόνο της ένταξης, μεταξύ άλλων, και σε ορισμένες περιπτώσεις, σε ό,τι αφορά τις ελεύθερες ζώνες.

Στον γεωργικό τομέα, οι περισσότερες χώρες πρέπει να επικεντρώσουν τις προσπάθειές τους στην ολοκλήρωση της ευθυγράμμισης της νομοθεσίας τους με το κεκτημένο στην Κοινή Γεωργική Πολιτική και την περαιτέρω ενίσχυση της διοικητικής τους ικανότητας για την εφαρμογή και επιβολή αυτού. Ειδικότερα, πολύ λίγες υποψήφιες χώρες έχουν προχωρήσει σε ό,τι αφορά τη δημιουργία του Ολοκληρωμένου Συστήματος Διοίκησης και Ελέγχου (ΟΣΔΕ) μεταξύ άλλων, του συστήματος αναγνώρισης αγροτεμαχίων, που είναι απαραίτητο για τη διαχείριση και τον έλεγχο των άμεσων πληρωμών. Πολλοί υποψήφιοι πρέπει να επιταχύνουν τις προσπάθειές τους για τη δημιουργία ενός λειτουργικού ΟΣΔΕ μέχρι την ένταξή τους και ορισμένες υποψήφιες χώρες πρέπει επειγόντως να καταβάλουν σημαντικές προσπάθειες επί σημαντικών αποφάσεων και της συναφούς χρηματοδότησης, ώστε να είναι λειτουργικό το ΟΣΔΕ κατά τον χρόνο της ένταξης. Αν οι απαιτούμενες διοικητικές δομές και δομές ελέγχου δεν έχουν τεθεί σε λειτουργία πλήρως ή ορθώς κατά τη προσχώρηση, οι σχετικές υποψήφιες χώρες δεν θα είναι σε θέση να επωφεληθούν πλήρως των συστημάτων στήριξης δυνάμει της κοινής γεωργικής πολιτικής, ή θα υποχρεωθούν να επιστρέψουν κοινοτικά κονδύλια που ήδη έλαβαν. Ορισμένες χώρες πρέπει να ολοκληρώσουν τις προετοιμασίες για τους φορείς πληρωμής, ενώ άλλες πρέπει να ολοκληρώσουν τη διαδικασία για τη μεταρρύθμιση της γεωργικής γης.

Πρέπει επίσης να ενισχυθεί η διοικητική ικανότητα στον κτηνιατρικό τομέα και στον τομέα της ασφάλειας τροφίμων, όπου πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή για να διασφαλισθεί ότι οι εγκαταστάσεις έχουν δεόντως αναβαθμιστεί ώστε να ευθυγραμμίζονται με τα κοινοτικά πρότυπα. Οι υποψήφιες χώρες που δεν το επιτύχουν, δεν θα επωφεληθούν πλήρως των δυνατοτήτων που προσφέρει η εσωτερική αγορά στο χώρο αυτό.

Στον τομέα της περιφερειακής πολιτικής, ενώ εν γένει έχει θεσπιστεί ένα νομοθετικό πλαίσιο για την εφαρμογή του κεκτημένου, οι υποψήφιες χώρες πρέπει να προσδιορίσουν σαφώς τις τελικές δομές εφαρμογής και να ενισχύσουν τις διοικητικές τους ικανότητες. Ειδικότερα, πρέπει να επικεντρώσουν τις προσπάθειές τους στην ολοκλήρωση των εγγράφων προγραμματισμού. Πρέπει να ενισχύσουν τον διυπουργικό συντονισμό και την εταιρική σχέση, καθώς και τα συστήματα και τις διαδικασίες για αποτελεσματική παρακολούθηση, οικονομική διαχείριση και έλεγχο των διαρθρωτικών ταμείων και ταμείου συνοχής, σε όλα τα επίπεδα. Η Επιτροπή εφιστά επίσης την προσοχή στο γεγονός ότι η κοινοτική χρηματοδότηση δεν μπορεί να εγκριθεί αν δεν τηρούνται όλες οι προϋποθέσεις που διασφαλίζουν την υγιή διαχείριση των κονδυλίων.

Στον τομέα του χρηματοοικονομικού ελέγχου, όπου η νομοθετική ευθυγράμμιση έχει προοδεύσει στις περισσότερες χώρες, οι υποψήφιες χώρες πρέπει να επικεντρώσουν τις προσπάθειές τους στην εφαρμογή κατάλληλων συστημάτων δημόσιων εσωτερικών δημοσιονομικών ελέγχων και συστημάτων εξωτερικού λογιστικού ελέγχου. Η κοινοτική χρηματοδότηση διατίθεται μόνο εφόσον πληρούνται όλες οι προϋποθέσεις που διασφαλίζουν την υγιή διαχείριση των κονδυλίων. Πρέπει να διασφαλίσουν την ορθή διαχείριση των προενταξιακών κονδυλίων και των μελλοντικών διαρθρωτικών ταμείων και να ενισχύσουν τις διοικητικές τους δομές για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Κοινότητας μέχρι το δεύτερο εξάμηνο του 2003.

Αποτέλεσμα της προόδου που επιτεύχθηκε κατά τα τελευταία έτη είναι το γεγονός ότι οι περισσότερες υποψήφιες χώρες ήδη εφαρμόζουν σημαντικό μέρος του κεκτημένου. Στις περισσότερες χώρες, έχει τεθεί το αναγκαίο νομοθετικό πλαίσιο και έχουν συσταθεί οι υπηρεσίες υλοποίησης, σε μεγάλο βαθμό. Έχουν συμφωνηθεί λεπτομερή σχέδια, ιδίως κατά τις διαπραγματεύσεις και στο πλαίσιο των σχεδίων δράσης, τα οποία τελούν υπό εκτέλεση για την κάλυψη των εντοπιζόμενων κενών που εναπομένουν.

2.3.2. Συμπεράσματα

Η Κύπρος, η Τσεχική Δημοκρατία, η Εσθονία, η Ουγγαρία, η Λετονία, Λιθουανία, η Μάλτα, η Πολωνία, η Σλοβακική Δημοκρατία και η Σλοβενία έχουν επιτύχει υψηλό βαθμό ευθυγράμμισης με το κεκτημένο και έχουν πραγματοποιήσει σημαντική πρόοδο για να μπορέσουν να διασφαλίσουν την επαρκή διοικητική και δικαστική ικανότητα. Λαμβάνοντας υπόψη την πρόοδο των χωρών αυτών, την κατάσταση σε ότι αφορά την εκτέλεση των δεσμεύσεων που ανέλαβαν κατά τις διαπραγματεύσεις καθώς και το υπό εξέλιξη προπαρασκευαστικό τους έργο, η Επιτροπή θεωρεί ότι οι χώρες αυτές θα είναι σε θέση να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις του μέλους σύμφωνα με το προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα.

Οι χώρες αυτές θα συνεχίσουν τις προσπάθειές τους σε ό,τι αφορά τη νομοθετική ευθυγράμμιση και τη δημιουργία διοικητικής ικανότητας, όπως προβλέπεται. Οι τακτικές εκθέσεις δείχνουν ότι πρέπει να αναλάβουν επειγόντως δράση σε λίγους και συγκεκριμένους τομείς στο πλαίσιο ορισμένων κεφαλαίων. Οι υποψήφιες χώρες έχουν ενημερωθεί. Η Επιτροπή αναμένει ότι θα δρομολογήσουν τα αναγκαία μέτρα για την επίλυση των προβλημάτων που εντοπίζονται. Τούτο τελεί υπό στενή παρακολούθηση.

Η Βουλγαρία, η Ρουμανία και η Τουρκία δεν πληρούν πλήρως τα κριτήρια του κεκτημένου. Οι χώρες αυτές πρέπει να επικεντρώσουν περαιτέρω τις προσπάθειές τους στους τομείς που προσδιορίζονται στις τακτικές εκθέσεις.

Τα συμπεράσματα κάθε περιοδικής έκθεσης περιέχονται στο Παράρτημα 1.

2.4. Συνολικά συμπεράσματα και συστάσεις

Σύμφωνα με τις φετινές περιοδικές εκθέσεις, όλες οι υποψήφιες χώρες έχουν πραγματοποιήσει σημαντική περαιτέρω πρόοδο σε ό,τι αφορά την εφαρμογή των κριτηρίων της Κοπεγχάγης.

Η Κύπρος, η Τσεχική Δημοκρατία, η Εσθονία, η Ουγγαρία, η Λετονία, η Λιθουανία, η Μάλτα, η Πολωνία, η Δημοκρατία της Σλοβακίας και η Σλοβενία πληρούν τα πολιτικά κριτήρια. Λαμβάνοντας υπόψη την πρόοδο των χωρών αυτών, την κατάσταση σε ότι αφορά την εκτέλεση των δεσμεύσεων καθώς και το υπό εξέλιξη προπαρασκευαστικό τους έργο, η Επιτροπή θεωρεί ότι οι χώρες αυτές θα πληρούν τα οικονομικά κριτήρια και τα κριτήρια για το κεκτημένο και θα είναι έτοιμες να καταστούν μέλη από τις αρχές του 2004.

Κατά συνέπεια, η Επιτροπή συνιστά τον τερματισμό των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τις χώρες αυτές μέχρι το τέλος του έτους. Στο εξής θα αναφέρονται ως οι δέκα προσχωρούσες χώρες.

Στις περιοδικές εκθέσεις υπογραμμίζεται σειρά τομέων, όπου χρειάζονται περαιτέρω βελτιώσεις στο πλαίσιο των πολιτικών και οικονομικών κριτηρίων και σε ό,τι αφορά την υιοθέτηση, εφαρμογή και επιβολή του κεκτημένου. Οι βελτιώσεις αυτές πρέπει να συνεχιστούν σταθερά.

Η Βουλγαρία και Ρουμανία πληρούν τα πολιτικά κριτήρια αλλά δεν πληρούν πλήρως, σε διαφορετικό βαθμό, τα οικονομικά κριτήρια και τα κριτήρια για το κεκτημένο. Η Τουρκία δεν πληροί τα πολιτικά και οικονομικά κριτήρια καθώς και τα κριτήρια για το κεκτημένο. Τα πολιτικά κριτήρια για την Τουρκία αξιολογούνται κατωτέρω.

3. ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ

3.1. Τερματισμός των διαπραγματεύσεων

Για τις δέκα προσχωρούσες χώρες, δεν έχουν ακόμη κλείσει προσωρινά οι διαπραγματεύσεις για τα κεφάλαια "γεωργία" και "οικονομικά και δημοσιονομικά θέματα", ωστόσο έχουν διεκπεραιωθεί σχεδόν τα περισσότερα θέματα των κεφαλαίων αυτών, τα οποία δεν συνδέονται με το χρηματοδοτικό πλαίσιο που προτείνει η Ένωση. Επιπλέον, ενώ τα κεφάλαια "περιφερειακή πολιτική" και "θεσμοί" έχουν κλείσει προσωρινά, συγκεκριμένα ζητήματα συνδεόμενα, αντίστοιχα, με τις πιστώσεις του προϋπολογισμού για τα θεσμικά θέματα (μεταβατικοί κανόνες το 2004.αριθμός ευρωβουλευτών και κατώτατο όριο της ειδικής πλειοψηφίας) έχουν τεθεί κατά μέρος για να εξεταστούν στην τελική ευθεία των διαπραγματεύσεων. Σε ό,τι αφορά το κεφάλαιο "λοιπά θέματα", υπάρχουν ζητήματα τα οποία πρέπει να εξετασθούν περαιτέρω. Επιπλέον, οκτώ ακόμη κεφάλαια χρειάζεται να τεθούν υπό περαιτέρω διαπραγμάτευση: τα κεφάλαια "ανταγωνισμός" για πέντε χώρες, "μεταφορές" για την Τσεχική Δημοκρατία και "φορολογία" και "τελωνειακή ένωση" για τη Μάλτα.

Κατωτέρω, η Επιτροπή εκθέτει την άποψή της σχετικά με τον τρόπο χειρισμού ορισμένων ουσιωδών σημείων για την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων.

3.1.1. Χρηματοδοτικό πλαίσιο

Η Επιτροπή, με το ενημερωτικό της σημείωμα της 30ής Ιανουαρίου 2002, πρότεινε ένα κοινό χρηματοδοτικό πλαίσιο για τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις. Το πλαίσιο αυτό βασίστηκε στο συνολικό χρηματοδοτικό πλαίσιο του Βερολίνου και στην υπόθεση ότι τα δέκα νέα κράτη μέλη θα προσχωρήσουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Εξακολουθούν να ισχύουν οι προτάσεις της Επιτροπής. Ειδικότερα, η Επιτροπή θεωρεί ότι :

* Στον τομέα της γεωργίας, πρέπει να παραμείνει ο στόχος της βαθμιαίας καθιέρωσης άμεσων πληρωμών στους αγρότες στα νέα κράτη μέλη και από το έτος 2004.

* Οι διαρθρωτικές ενέργειες πρέπει να κατανέμονται κατά το ένα τρίτο για το ταμείο συνοχής και να βασίζονται στο συνολικό ποσό που προτάθηκε τον Ιανουάριο του 2002. Μόλις συμφωνηθεί αυτό το συνολικό κονδύλιο, θα προσδιοριστούν τα επιμέρους ποσά για κάθε χώρα και για κάθε πολιτική, με βάση τα ποσοστά της συνολικής πίστωσης, η οποία θα προσδιορισθεί σύμφωνα με τη μέθοδο που εφαρμόζεται για τα σημερινά κράτη μέλη, για την περίοδο 2000-2006.

* Σε ό,τι αφορά τις εσωτερικές πολιτικές, θα διατεθούν επιπλέον ποσά για μια μεταβατική διευκόλυνση προς ενίσχυση των θεσμών και συνεχείς προσπάθειες για την οριστική θέση εκτός λειτουργίας της πυρηνικής εγκατάστασης Ignalina στη Λιθουανία και, της πυρηνικής εγκατάστασης Bohunice στη Σλοβακία, με στόχο να δεσμευτούν πλήρως τα κονδύλια που διατέθηκαν στο πλαίσιο της προενταξιακής βοήθειας.

* Πρέπει να προβλεφθεί προσωρινή αντιστάθμιση του προϋπολογισμού, με την καταβολή εφάπαξ ποσού, για κάθε νέο κράτος μέλος, το οποίο θα βρεθεί σε καθαρή δημοσιονομική θέση, χειρότερη σε σχέση με την αντίστοιχη του έτους που προηγείται της ένταξης, ως δικαιούχος προενταξιακών κεφαλαίων.

* Η Επιτροπή επαναλαμβάνει ότι είναι αναγκαίο να διατεθούν επιπλέον κονδύλια για το βόρειο τμήμα της Κύπρου προς στήριξη μιας πολιτικής επίλυσης.

3.1.2. Τρόπος χειρισμού του νέου κεκτημένου και επανεξέτασης των κεφαλαίων

Απαιτείται από τις προσχωρούσες χώρες να εφαρμόσουν πλήρως το κεκτημένο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο ισχύει κατά την ημερομηνία της ένταξης, εκτός από τα θέματα για τα οποία έχουν συμφωνηθεί μεταβατικές ρυθμίσεις.

Το σύνολο του κεκτημένου που υιοθετήθηκε και δημοσιεύθηκε μέχρι το τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2002, διαβιβάστηκε από την Επιτροπή προς τις διαπραγματευόμενες χώρες. Οι χώρες αυτές κλήθηκαν να λάβουν θέση σχετικά με το κεκτημένο αυτό, μεταξύ άλλων, να αναφέρουν κατά πόσον υπάρχει ανάγκη για μεταβατικές ρυθμίσεις, και να κοινοποιήσουν τις τυχόν αναγκαίες τεχνικές προσαρμογές. Οι θέσεις που έλαβαν οι υποψήφιες χώρες σχετικά με το κεκτημένο και οι οποίες έχουν μέχρι τώρα διαβιβαστεί, ελήφθησαν υπόψη κατά τις διαπραγματεύσεις. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως πρόσφατα για το κεφάλαιο "περιβάλλον", ενδέχεται να είναι αναγκαία η επανεξέταση ενός κεφαλαίου εξαιτίας των θέσεων που έλαβαν οι υποψήφιες χώρες σχετικά με το νέο κεκτημένο.

Σύμφωνα με πρακτική που εφαρμόστηκε κατά τις προηγούμενες διευρύνσεις, δεν θα είναι δυνατή η πρόοδος πέραν ενός ορισμένου σημείου εγκαίρως, στο πλαίσιο της εξέτασης του νέου κεκτημένου κατά τις διαπραγματεύσεις. Η Επιτροπή πρότεινε να περιοριστεί το πεδίο των διαπραγματεύσεων στο σύνολο του κεκτημένου που υιοθετείται και δημοσιεύεται μέχρι την 1η Νοεμβρίου 2002. Για το νέο κεκτημένο που υιοθετείται μεταξύ 1ης Ιουλίου και 1ης Νοεμβρίου του 2002, ζητείται από τις διαπραγματευόμενες χώρες να διαβιβάσουν τις θέσεις τους καθώς και κάθε αναγκαία τεχνική προσαρμογή, μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου. Με τον τρόπο αυτό θα είναι δυνατή η διεκπεραίωση κάθε επιπλέον αιτήματος για μεταβατικές ρυθμίσεις, το οποίο ενδέχεται να έχει ως αποτέλεσμα την επανεξέταση κεφαλαίων κατά τις διαπραγματεύσεις που θα διεξαχθούν το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Νοεμβρίου.

Όπως και για τις προηγούμενες διευρύνσεις, η συνθήκη για την ένταξη περιέχει διατάξεις βάσει των οποίων θα ληφθούν αποφάσεις, σε ένα μεταγενέστερο στάδιο, για τις αναγκαίες προσαρμογές και τις προσωρινές ρυθμίσεις σχετικά με το κεκτημένο που υιοθετείται μεταξύ 1ης Νοεμβρίου 2002 και της ημερομηνίας υπογραφής της συνθήκης ένταξης, βάσει δεόντως τεκμηριωμένων αιτημάτων των μελλοντικών κρατών μελών. [5] Δυνατόν να χρειαστούν παρόμοιες διατάξεις σε τομείς όπου σημαντικά μέρη του κεκτημένου βρίσκονται στο στάδιο υιοθέτησης, όπως μεταφορές, ενέργεια ή δικαιοσύνη και εσωτερικές υποθέσεις.

[5] Βλέπε για παράδειγμα άρθρα 30, 151 και 169 της πράξης που αφορά τις προϋποθέσεις για την ένταξη της Αυστρίας, της Φινλανδίας και της Σουηδίας.

3.1.3. Το κεφάλαιο "Λοιπά θέματα"

Ο τρόπος χειρισμού του κεφαλαίου "λοιπά θέματα" θα είναι διαφορετικός από αυτόν των άλλων κεφαλαίων διαπραγμάτευσης. Ουσιαστικά αποτελεί ένα διαπραγματευτικό πακέτο στο οποίο μπορεί να περιληφθεί σειρά στοιχείων, τα οποία καταρχήν δεν είναι αμφισβητούμενα, ωστόσο δεν μπορούν να υπαχθούν σε άλλα κεφάλαια διαπραγματεύσεων. Το κεφάλαιο "λοιπά θέματα", το οποίο θα πρέπει να διεκπεραιωθεί στις αρχές Νοεμβρίου, πιθανόν να περιλαμβάνει τα εξής στοιχεία :

- κανόνες που ισχύουν για τη διαχείριση και προοδευτική κατάργηση των προενταξιακών κονδυλίων.

- καθορισμός της προβλεπόμενης διευκόλυνσης μετάβασης για ορισμένες δράσεις που αφορούν την ενίσχυση των θεσμών.

- νομική βάση για τη διαχείριση των κονδυλίων που αφορούν τον παροπλισμό των πυρηνικών εγκαταστάσεων Ignalina στη Λιθουανία και Bohunice στη Σλοβακία.

- σειρά δηλώσεων, πρωτοκόλλων και συμπληρωματικών στοιχείων που πρέπει να συμπεριληφθούν στη συνθήκη, όπως το κλείσιμο των δεσμεύσεων για τους προαναφερόμενους πυρηνικούς σταθμούς.

- νομική βάση της προαναφερόμενης διευκόλυνσης για το βόρειο τμήμα της Κύπρου.

Στο Παράρτημα 2 παρατίθενται περαιτέρω λεπτομέρειες για τα στοιχεία αυτά.

3.2. Οριστικοποίηση της συνθήκης για την ένταξη

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Σεβίλλης δήλωσε ότι "πρέπει να συνεχιστεί η σύνταξη της συνθήκης για την ένταξη ώστε να ολοκληρωθεί το ταχύτερο δυνατόν μετά τον τερματισμό των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Θα ήταν εύλογο να αναμένεται ότι η η συνθήκη για την ένταξη θα υπογραφεί την άνοιξη του 2003".

Τα αποτελέσματα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων σε ό,τι αφορά τις συμφωνηθείσες μεταβατικές ρυθμίσεις και τις τεχνικές προσαρμογές του κεκτημένου, ως αποτέλεσμα της διεύρυνσης, θα ενσωματωθούν σε ένα νομικό μέσο και στις συνδεόμενες με αυτό πράξεις: η συνθήκη για την ένταξη. Οι εργασίες για τη σύνταξη της συνθήκης αυτής άρχισαν επίσημα το Μάρτιο του 2002 και έχουν ήδη προχωρήσει ικανοποιητικά. Τα περισσότερα μέτρα που τέθηκαν σε διαπραγμάτευση και οι αναγκαίες προσαρμογές έχουν ήδη ενσωματωθεί στο σχέδιο της συνθήκης. Λαμβάνοντας ως αφετηρία τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Λάακεν, η σύνταξη της συνθήκης γίνεται με βάση την υπόθεση μιας διεύρυνσης που αφορά δέκα νέα κράτη μέλη, και σύμφωνα με μια δομή που ομοιάζει ιδιαίτερα με αυτή της προηγούμενης διεύρυνσης. Λόγω των αναγκαίων εθνικών προσαρμογών, η συνθήκη ενδέχεται να καλύπτει περίπου 1000 σελίδες στην Επίσημη Εφημερίδα.

Μόλις τερματισθούν οι διαπραγματεύσεις, θα πρέπει να οριστικοποιηθεί η σύνταξη της συνθήκης ώστε να συμπεριλάβει τα τελικά αποτελέσματα των διαπραγματεύσεων. Λαμβάνοντας υπόψη το προχωρημένο στάδιο της διαδικασίας σύνταξης, είναι λογικό να αναμένεται ότι η συνθήκη για την ένταξη θα οριστικοποιηθεί το αργότερο εντός έξι εβδομάδων μετά τον τερματισμό των διαπραγματεύσεων.

Όταν όλα τα μέρη που συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις συμφωνήσουν επί του κειμένου της συνθήκης, η Επιτροπή θα εκδώσει τη γνώμη της σε ό,τι αφορά τις αιτήσεις για ένταξη των ενδιαφερομένων χωρών. Στη συνέχεια, θα ζητηθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να δώσει τη συγκατάθεσή του σύμφωνα με το άρθρο 49 της συνθήκης ΕΕ και μετά θα ακολουθήσει απόφαση του Συμβουλίου σχετικά με την αποδοχή των νέων κρατών μελών. Υπό τον όρο ότι η Επιτροπή θα εκδώσει τη γνώμη της το Φεβρουάριο του 2003, και αφού δοθεί επαρκής χρόνος για τη διαδικασία λήψης απόφασης στο Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, η συνθήκη για την ένταξη μπορεί να υπογραφεί την άνοιξη του 2003, όπως προέβλεψε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Σεβίλλης. Στη συνέχεια, η συνθήκη θα υπογραφεί από τα μέρη, διατυπωμένη σε όλες τις σημερινές και μελλοντικές κοινοτικές γλώσσες.

Μετά την υπογραφή, η συνθήκη θα υποβληθεί προς κύρωση από τα παρόντα και μελλοντικά κράτη μέλη, σύμφωνα με τις αντίστοιχες συνταγματικές τους απαιτήσεις. Η συνθήκη για την ένταξη θα περιέχει, όπως και κατά το παρελθόν, μια ημερομηνία για την ένταξη των νέων κρατών μελών, υπό τον όρο ότι έχουν κατατεθεί τα αναγκαία έγγραφα κυρώσεως με τη δυνατότητα προσαρμογής των σχετικών διατάξεων, στην περίπτωση που κάποια προσχωρούσα χώρα δεν προβεί στην κύρωση της συνθήκης.

3.3. Συμμετοχή στις εργασίες της Ένωσης πριν την ένταξη

Οι υποψήφιες χώρες ήδη συμμετέχουν σε σειρά κοινοτικών επιτροπών και υπηρεσιών [6]. Για να ενισχυθεί η βαθμιαία ολοκλήρωση των χωρών που προσχωρούν στις κοινοτικές δομές, τα κράτη αυτά θα πρέπει, μετά την υπογραφή της συνθήκης για την ένταξη, να έχουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν περαιτέρω, εφόσον είναι νομικά δυνατόν, ως παρατηρητές, σε όλες τις επιτροπές που συγκροτούνται σύμφωνα με τη διαδικασία επιτροπολογίας και σε όλες τις άλλες επιτροπές. Επιπλέον, η Επιτροπή θεωρεί ότι τα προσχωρούντα κράτη θα πρέπει επίσης να μπορούν να συμμετέχουν τουλάχιστον ως παρατηρητές στις σχετικές δομές όλων των κοινοτικών υπηρεσιών. Οι γενικές αρχές και λεπτομέρειες που αφορούν τη συμμετοχή αυτή θα θεσπιστούν σε επόμενο στάδιο. Για να διευκολυνθεί η χρηματοδότηση του κόστους που συνεπάγεται μια αποτελεσματική συμμετοχή, κάθε κράτος που προσχωρεί θα πρέπει να προβλέψει, εφόσον το επιθυμεί, το σχετικό ποσό στο κονδύλιο του εθνικού προενταξιακού προγράμματός του.

[6] Βλέπε ανακοίνωση της Επιτροπής της 20.12.99 σχετικά με την "συμμετοχή των υποψηφίων χωρών στα κοινοτικά προγράμματα, υπηρεσίες και επιτροπές", COM (1999) 710 τελικό.

Παρομοίως, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχεδιάζει να επιτρέψει τη συμμετοχή των παρατηρητών από τις υποψήφιες χώρες, στις εργασίες του Κοινοβουλίου.

Θα χρειαστεί επίσης να καθοριστούν οι λεπτομέρειες συμμετοχής των κρατών που προσχωρούν, στη διαδικασία υιοθέτησης νέου κεκτημένου κατά την περίοδο μεταξύ της υπογραφής της συνθήκης για την ένταξη και της ημερομηνίας ένταξης. Αυτό κατά παράδοση γίνεται με ανταλλαγή επιστολών σχετικά με τη διαδικασία ενημέρωσης και διαβούλευσης για τα κράτη που προσχωρούν, πριν ληφθούν οι αποφάσεις από το Συμβούλιο. Το Συμβούλιο προτίθεται, όπως και για τις προηγούμενες διευρύνσεις, να λάβει τις κατάλληλες αποφάσεις ώστε να είναι σε θέση τα προσχωρούντα κράτη να συμμετέχουν στη διαδικασία διαμόρφωσης των αποφάσεων.

3.4. Παρακολούθηση και διασφαλίσεις

Η Επιτροπή παρακολούθησε στενά τον τρόπο με τον οποίο οι υποψήφιες χώρες εκπληρώνουν τις δεσμεύσεις που ανέλαβαν κατά τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να εκτελεσθούν, σύμφωνα με τις προβλέψεις, οι δεσμεύσεις που ανέλαβαν τα μελλοντικά κράτη μέλη στο πλαίσιο των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Για την ακριβή αξιολόγηση της κατάστασης, η Επιτροπή θα συνεχίσει τη σχετική στενή παρακολούθηση μέχρι την υπογραφή της συνθήκης και τη σύνταξη της σχετικής έκθεσης προς το Συμβούλιο, βάσει των ισχυουσών διαδικασιών.

Στις περιοδικές εκθέσεις εντοπίζονται οι τομείς όπου απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες. Η Επιτροπή θα συνεχίσει τη διαδικασία παρακολούθησης και κατά το διάστημα που μεσολαβεί μεταξύ της υπογραφής της συνθήκης και της ένταξης. Αυτή η συνεχής παρακολούθηση, η οποία περιλαμβάνει επίσης και την παρακολούθηση της εκτέλεσης των σχεδίων δράσης, πραγματοποιείται μέσω καθιερωμένων διαύλων, όπως οι δομές των συμφωνιών σύνδεσης.

Η Επιτροπή, με βάση την παρούσα πρακτική της, θα επισημάνει κάθε καθυστέρηση ή πρόβλημα που αφορά την οικονομική μεταρρύθμιση ή την εκπλήρωση των δεσμεύσεων, ιδίως με την αποστολή επιστολών έγκαιρης προειδοποίησης σε πολιτικό επίπεδο.

Θα συνεχιστεί η πρακτική, σε ειδικούς τομείς μέχρι την ένταξη, που αφορά ειδικές επικεντρωμένες ενέργειες, όπως ομάδες υψηλού επιπέδου στον τομέα της ασφάλειας τροφίμων, ή η εισαγωγή εκτενούς αποκέντρωσης καθώς και επανεξετάσεις από ομολόγους, τεχνικές συνεδριάσεις, εργαστήρια, σεμινάρια και ερωτηματολόγια.

Για τα οικονομικά ζητήματα, οι υποψήφιες χώρες εξακολουθούν να προετοιμάζονται για την πολυμερή επιτήρηση της ΟΝΕ και το συντονισμό της οικονομικής πολιτικής. Συμμετέχουν στην προενταξιακή διαδικασία φορολογικής επιτήρησης (ΠΔΦΕ) η οποία αποτελείται από τρία στοιχεία : φορολογική κοινοποίηση, προενταξιακό οικονομικό πρόγραμμα και πολυμερής διάλογος. Η ΠΔΦΕ ξεκίνησε την άνοιξη του 2001 και θα συνεχιστεί μέχρι την ένταξη.

Όλες οι συναφείς με τις δραστηριότητες αυτές πληροφορίες θα συγκεντρωθούν σε εκθέσεις παρακολούθησης που υποβάλλονται τακτικά στο Συμβούλιο. Έξι μήνες πριν από την ημερομηνία ένταξης, η Επιτροπή θα συντάξει μία τελική έκθεση παρακολούθησης, στην οποία θα εξετάζεται η πρόοδος που πραγματοποιεί κάθε προσχωρούσα χώρα σε ότι αφορά εκτέλεση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων και την εκπλήρωση όλων των δεσμεύσεων για το κοινοτικό κεκτημένο. Η εν λόγω συνολική έκθεση παρακολούθησης θα αποτελεί, για τις δέκα προσχωρούσες χώρες, πρόδρομο της ετήσιας έκθεσης για την παρακολούθηση της εφαρμογής του κοινοτικού δικαίου, που εκδίδεται τακτικά από την Επιτροπή για όλα τα κράτη μέλη [7]. Η Επιτροπή θα αξιολογήσει, το αργότερο μέχρι τις 30 Ιουλίου 2003, την εκτέλεση των δεσμεύσεων που είναι αναγκαίες για τον προγραμματισμό των διαρθρωτικών ταμείων.

[7] Βλέπε την "Δέκατη ένατη ετήσια έκθεση για την παρακολούθηση της εφαρμογής του κοινοτικού δικαίου (2001) της 28.6.2002, COM (2002) 324 τελικό

Μετά την ένταξη, η Επιτροπή, στο πλαίσιο του ρόλου της ως θεματοφύλακα των συνθηκών, θα εξακολουθήσει να ελέγχει τον τρόπο με τον οποίο εφαρμόζουν τα νέα κράτη μέλη το κεκτημένο, κάνοντας χρήση των ιδίων μηχανισμών με αυτούς που εφαρμόζονται στα σημερινά κράτη μέλη. Μεταξύ αυτών, περιλαμβάνονται ειδικότερα η συγκριτική ανάλυση των επιδόσεων, η αλληλεπίδραση μεταξύ ομολόγων, η ετήσια υποβολή εκθέσεων σχετικά με την εφαρμογή του κοινοτικού δικαίου και η δρομολόγηση διαδικασιών παράβασης με το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, εφόσον χρειάζεται. Ειδικότερα στον τομέα της πυρηνικής ασφάλειας, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Λάακεν πρόβλεψε την ανάγκη ελέγχου της ασφάλειας των πυρηνικών σταθμών στην Ένωση.

Η συνθήκη για την ένταξη, όπως και κατά την προηγούμενη διεύρυνση, περιλαμβάνει μια γενική οικονομική ρήτρα διασφάλισης. Η ρήτρα αυτή ήδη συζητείται στο πλαίσιο της ομάδας του Συμβουλίου που είναι υπεύθυνη για την σύνταξη της συνθήκης βάσει κειμένου που σχεδιάστηκε με βάση το άρθρο 152 της πράξης προσχώρησης της Αυστρίας, της Φινλανδίας και της Σουηδίας. Επειδή οι προσχωρούσες χώρες δεν αποτελούν τμήμα του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου, η Επιτροπή θεωρεί ότι η διάρκεια ισχύος της ρήτρας διασφάλισης θα πρέπει να είναι διετής και όχι μονοετής, όπως στην προηγούμενη διεύρυνση.

Αυτή η γενική οικονομική ρήτρα εφαρμόζεται σε καταστάσεις στις οποίες "προκύπτουν σημαντικές δυσκολίες και οι οποίες τείνουν να διαρκέσουν σε οποιονδήποτε τομέα της οικονομίας ή οι οποίες μπορεί να επιδεινώσουν σημαντικά την οικονομική κατάσταση σε δεδομένο χώρο". Η ρήτρα διασφάλισης επιτρέπει στη Επιτροπή να καθορίσει τα αναγκαία μέτρα προστασίας. Τα νέα καθώς και τα σημερινά κράτη μέλη θα πρέπει να είναι σε θέση να κάνουν χρήση αυτής της ρήτρας διασφάλισης. Το σχέδιο κειμένου, όπως και στην προηγούμενη διεύρυνση, ορίζει ειδικά ότι τα μέτρα προστασίας "δεν συνεπάγονται συνοριακούς ελέγχους".

Η ρήτρα διασφάλισης δεν καλύπτει καταστάσεις οι οποίες, αφενός, οφείλονται στην μη συμμόρφωση προς τις ενταξιακές υποχρεώσεις και, αφετέρου, ενδέχεται να έχουν σημαντικές μη οικονομικές συνέπειες, όπως για την προστασία της υγείας ή της ζωής των ανθρώπων, των ζώων ή των φυτών, την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας ή για γενικούς λόγους κρατικής πολιτικής, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 30 της συνθήκης ΕΚ. Για τις περιπτώσεις αυτές, είτε εφαρμόζεται το άρθρο 30 της συνθήκης ΕΚ ή μπορεί να έχουν εισαχθεί ειδικές ρήτρες διασφάλισης σε ειδική τομεακή νομοθεσία σύμφωνα με το άρθρο 95 παράγραφος 10 της συνθήκης ΕΚ.

Ωστόσο, σε σειρά περιπτώσεων, η κοινοτική νομοθεσία είτε δεν περιέχει ρήτρα διασφάλισης είτε η ρήτρα διασφάλισης δεν καλύπτει τις ειδικές περιπτώσεις που προκύπτουν λόγω της διεύρυνσης. Κατά συνέπεια, η Επιτροπή θεωρεί ότι η συνθήκη ένταξης πρέπει να προβλέπει, προληπτικά, την θέσπιση ειδικού μηχανισμού διασφάλισης συναφούς με την εσωτερική αγορά.

Ο εν λόγω μηχανισμός θα πρέπει να βασίζεται στα εξής στοιχεία:

* Ο μηχανισμός πρέπει να εφαρμόζεται από την Επιτροπή αφού το ζητήσει κράτος μέλος ή με δική της πρωτοβουλία.

* Πρέπει να εξουσιοδοτηθεί η Επιτροπή να λαμβάνει τις αποφάσεις για τα αναγκαία μέτρα. Τα μέτρα πρέπει να τηρούν την αρχή της αναλογικότητας και να είναι περιορισμένου χρόνου.

* Το πεδίο πρέπει να περιορίζεται σε σημαντική παραβίαση της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς ή σε περίπτωση που υπάρχει επικείμενος κίνδυνος τέτοιας παραβίασης, επίσης δε πρέπει να καλύπτει επί μέρους περιπτώσεις σε ότι αφορά την ασφάλεια των τροφίμων.

* Ο μηχανισμός ενεργοποιείται όταν η Επιτροπή διαπιστώνει ότι ένα νέο κράτος μέλος δεν εκπληρώνει τις δεσμεύσεις που ανέλαβε κατά τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις.

* Κατά την περίοδο εφαρμογής των μέτρων, το εν λόγω νέο κράτος μέλος παρέχει τακτικά πληροφορίες στην Επιτροπή σχετικά με τις ενέργειες στις οποίες προβαίνει για την παύση της παραβίασης. Τα μέτρα πρέπει να αρθούν μόλις η Επιτροπή ορίσει ότι έπαυσε η παραβίαση.

* Η ρήτρα διασφάλισης πρέπει να υφίσταται για περιορισμένο μόνο διάστημα. Η δυνατότητα επίκλησης του μηχανισμού διασφάλισης για την εσωτερική αγορά πρέπει να περιορίζεται σε δύο έτη.

Η πλήρης έκθεση παρακολούθησης εντοπίζει τομείς στους οποίους, ελλείψει επανορθωτικής δράσης, δύναται να εξετασθεί το ενδεχόμενο μέτρων διασφάλισης. Αυτό θα καθιστούσε επίσης δυνατή την έγκαιρη προειδοποίηση πριν την προσχώρηση. Επί πλέον, μέχρι την ένταξη, εξακολουθούν να εφαρμόζονται οι ρήτρες διασφάλισης δυνάμει των συμφωνιών σύνδεσης.

Στο πλαίσιο αυτό, η ιδιαίτερη κατάσταση στο χώρο της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων απαιτεί ειδική μνεία. Διαφορετικά από την τελευταία διεύρυνση, τώρα υπάρχει ένα σημαντικό κεκτημένο στο χώρο αυτό, το οποίο εξελίσσεται ενώ συνεχίζεται η διαδικασία εφαρμογής της συνθήκης του Άμστερνταμ και τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Ταμπέρε. Καλύπτει δύσκολα και πολιτικά ευαίσθητα θέματα, ιδίως αυτά που αφορούν την ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων και τις συνέπειες της κατάργησης των εσωτερικών συνόρων. Σύμφωνα με τις επεξηγήσεις της παραγράφου 3.5.3 που ακολουθεί, η υλοποίηση αυτών των στόχων που βασίζονται στη συνθήκη του Σένγκεν, γίνεται σε δύο στάδια, πράγμα που σημαίνει ότι δεν υφίσταται ανάγκη χωριστού μηχανισμού διασφάλισης. Ωστόσο, υπάρχουν άλλα στοιχεία, εκτός Σένγκεν, στο χώρο της ελευθερίας, της ασφάλειας και της δικαιοσύνης (για παράδειγμα, σε ότι αφορά την εφαρμογή της δικαστικής συνεργασίας, ιδίως, την αμοιβαία αναγνώριση) όπου, σύμφωνα με την αξιολόγηση, υπάρχει ανάγκη εφαρμογής ρήτρας διασφάλισης sui generis για την επανόρθωση σημαντικής παραβίασης ή απειλής σημαντικής παραβίασης στη λειτουργία του χώρου αυτού, για παράδειγμα, με την προσωρινή αναστολή των διατάξεων περί αμοιβαίας αναγνώρισης.

3.5. Μετά τη διεύρυνση

3.5.1. Δημιουργία θεσμών

Η διαδικασία δημιουργίας διοικητικής και δικαστικής ικανότητας θα χρειαστεί να συνεχιστεί μετά τη διεύρυνση. Μια σειρά μεταβατικών ρυθμίσεων που συμφωνήθηκαν στις διαπραγματεύσεις αποκαλύπτουν επίσης ότι σε ορισμένους τομείς, οι υποψήφιες χώρες χρειάζεται να συνεχίσουν τις προσπάθειές τους μέχρι να είναι σε θέση να εφαρμόσουν πλήρως το κοινοτικό κεκτημένο. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Επιτροπή πρότεινε, κατά τα πρώτα έτη μετά τη διεύρυνση, τη διάθεση ειδικής διευκόλυνσης μετάβασης για τη δημιουργία θεσμών (βλέπε Παράρτημα 2).

Η Επιτροπή προτείνει να συνεχιστεί η χρήση, σε συγκεκριμένους προσδιορισμένους τομείς, μέσων χρηματοδοτούμενων από την Κοινότητα, τα οποία έχουν αποδειχθεί χρήσιμα, όπως η αδελφοποίηση και η απλουστευμένη αδελφοποίηση. Επιπλέον, θα εξακολουθήσει να γίνεται κινητοποίηση πραγματογνωμόνων από άλλα κράτη μέλη, μέσω δοκιμασμένων μηχανισμών όπως η TAIEX, για να προσφέρουν ομότιμη βοήθεια. Επιπλέον, η Επιτροπή προτείνει να χρηματοδοτήσει βραχυπρόθεσμες τοποθετήσεις στελεχών των νέων κρατών μελών στις διοικήσεις της ΕΕ των 15. Επιπλέον, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ο μεταβατικός μηχανισμός δημιουργίας θεσμών για τη συγχρηματοδότηση επενδύσεων στο χώρο του κεκτημένου, ιδίως σε τομείς όπως συνοριακοί έλεγχοι, τελωνειακές διοικήσεις, στατιστικές, ασφάλεια τροφίμων και ολοκληρωμένα συστήματα γεωργικής διοίκησης και ελέγχου.

3.5.2. ΟΝΕ και ευρώ

Σύμφωνα με τη συνθήκη ΕΕ, τα νέα κράτη μέλη δεν μπορούν να εισάγουν το ευρώ αμέσως κατά την ένταξη. Ωστόσο, όπως για όλα τα κράτη μέλη, οι οικονομικές πολιτικές συνιστούν θέμα κοινής μέριμνας και επομένως, υπόκεινται σε διαδικασίες πολιτικού συντονισμού και πολυμερούς επιτήρησης. Κύρια μέσα για το συντονισμό είναι οι γενικοί προσανατολισμοί των οικονομικών πολιτικών, το σύμφωνο σταθερότητας και ανάπτυξης και σειρά διαδικασιών οι οποίες αφορούν συγκεκριμένους τομείς πολιτικής. Η πολιτική συναλλαγματικών ισοτιμιών καθίσταται θέμα κοινού ενδιαφέροντος. Η συμμετοχή στο μηχανισμό συναλλαγματικών ισοτιμιών ΙΙ αναμένεται κάποια στιγμή μετά την ένταξη.

Η συμμετοχή στο χώρο του ευρώ συνιστά τον ύστατο στόχο των νέων κρατών μελών. Όταν έρθει η στιγμή, θα ενταχθούν σε μια ενιαία, προσανατολιζόμενη στην σταθερότητα νομισματική πολιτική και στην ενιαία πολιτική συναλλαγματικών ισοτιμιών, πέρα από την πλήρη εφαρμογή των διαδικασιών συντονισμού της οικονομικής πολιτικής και επιτήρησης. Μέχρι τότε, βάσει της συνθήκης, τα κράτη μέλη υποχρεούνται να συνεχίσουν προς την κατεύθυνση βιώσιμης σύγκλισης υψηλού επιπέδου, που απαιτείται για την υιοθέτηση του ευρώ, δεν προσδιορίζεται όμως σε αυτήν το σχετικό χρονοδιάγραμμα. Η επίτευξη της βιώσιμης σύγκλισης θα εξαρτηθεί από τα οικονομικά χαρακτηριστικά εκάστης χώρας και την επιτυχή εφαρμογή των πολιτικών που οδηγούν στη βιώσιμη σύγκλιση.

3.5.3. Σένγκεν

Η Ένωση κατέστησε σαφές ότι η πλήρη εφαρμογή του κεκτημένου του Σένγκεν απαιτεί μια διαδικασία σε δύο στάδια. Κατά το πρώτο στάδιο, μέχρι την ημερομηνία της ένταξης, οι προσχωρούσες χώρες θα πρέπει να έχουν επιτύχει υψηλό επίπεδο συνοριακού ελέγχου, ακόμη και αν μπορεί να προβλεφθούν με άλλα κράτη μέλη ειδικές ρυθμίσεις, όπως κοινές δομές και εξοπλισμός ή από κοινού περιπολίες. Η κατάργηση των ελέγχων των εσωτερικών συνόρων θα επέλθει μετά την ένταξη και θα αποτελέσει αντικείμενο χωριστής διαδικασίας λήψης απόφασης για κάθε νέο κράτος μέλος χωριστά, με βάση την πλήρη εφαρμογή του κεκτημένου Σένγκεν .

3.5.4. Ο Ευρωπαϊκός Οικονομικός Χώρος

Οι προσχωρούσες χώρες θα χρειαστεί να υποβάλουν αίτηση συμμετοχής στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (ΕΟΧ), σύμφωνα με το άρθρο 128 της συμφωνίας ΕΟΧ. Για να διασφαλιστεί η ομαλή λειτουργία του διευρυμένου ΕΟΧ, η ένταξη των υποψηφίων χωρών στον ΕΟΧ θα γίνει ταυτόχρονα με την ένταξη στην ΕΕ. Η συμφωνία ΕΟΧ πρέπει να προσαρμοστεί για τη διεύρυνση, σύμφωνα με τις διαδικασίες του άρθρου 128. Η διαδικασία για τη συμφωνία επί των όρων και των προϋποθέσεων προσχώρησης στον ΕΟΧ, θα αρχίσει αμέσως μετά τον τερματισμό των ενταξιακών διαπραγματεύσεων στην ΕΕ, ώστε να προβλεφθεί, στο βαθμό του δυνατού, η ταυτόχρονη έναρξη ισχύος της ιδιότητας μέλους της ΕΕ και του ΕΟΧ.

4. ΜΙΑ ΑΝΑΘΕΩΡΗΜΕΝΗ ΕΝΤΑΞΙΑΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΡΟΥΜΑΝΙΑ

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Σεβίλλης ενθάρρυνε τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία να συνεχίσουν τις προσπάθειές του και επανέλαβε "τη δέσμευσή του να τις υποστηρίξει πλήρως στις προετοιμασίες τους για την ένταξη". Στην Κοπεγχάγη θα πρέπει να εγκριθεί ένας ενημερωμένος χάρτης πορείας και μια αναθεωρημένη και ενισχυμένη προενταξιακή στρατηγική για τις υποψήφιες χώρες οι οποίες συνεχίζουν τις διαπραγματεύσεις. Θα μπορούσε επίσης να εξεταστεί το ενδεχόμενο αύξησης της προενταξιακής χρηματοδοτικής βοήθειας. Επιπλέον, αν συνεχιστεί ο ίδιος ρυθμός, θα μπορούσε να τεθεί ένα ακριβέστερο χρονοδιάγραμμα για την ενταξιακή διαδικασία των χωρών μέχρι το τέλος του έτους.

Εξακολουθούν να ισχύουν τα κριτήρια που έθεσαν τα Ευρωπαϊκά Συμβούλια της Κοπεγχάγης και της Μαδρίτης, καθώς και οι αρχές οι οποίες κατηύθυναν την ενταξιακή διαδικασία από την αρχή. Όλοι οι υποψήφιοι συμμετέχουν επί ίσοις όροις και αναμένεται ότι όλοι θα προσχωρήσουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση με βάση τα ίδια κριτήρια και ανάλογα με την πρόοδο του καθενός. Όπως επιβεβαίωσε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Λάακεν του 2001, είναι πλέον αμετάκλητη η ενταξιακή διαδικασία.

Δεδομένου ότι οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις με τις δώδεκα διαπραγματευόμενες υποψήφιες χώρες αποτελούν μια συνολική διαδικασία, η συνθήκη για την ένταξη θα αναγνωρίζει ότι δεν θα τεθούν υπό αμφισβήτηση τα αποτελέσματα των διαπραγματεύσεων με εκείνες τις υποψήφιες χώρες, οι οποίες δεν θα προσχωρήσουν κατά τον πρώτο κύκλο της διεύρυνσης.

4.1. Μέχρι σήμερα πρόοδος

Σύμφωνα με τις φετινές περιοδικές εκθέσεις, η Βουλγαρία και η Ρουμανία πραγματοποίησαν περαιτέρω πρόοδο σε ό,τι αφορά την πλήρωση των κριτηρίων της Κοπεγχάγης. Για να ολοκληρώσουν επιτυχώς τις προετοιμασίες τους, πρέπει να ενισχύσουν περαιτέρω τις προσπάθειές τους σε ό,τι αφορά την πλήρωση των οικονομικών κριτηρίων, και τη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο, την εκτέλεση και επιβολή του κεκτημένου. Επίσης χρειάζεται να συνεχίσουν τη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης και του δικαστικού.

Η Βουλγαρία και η Ρουμανία πραγματοποίησαν σημαντική πρόοδο κατά τις διαπραγματεύσεις. Τώρα έχουν ανοίξει όλα τα κεφάλαια διαπραγμάτευσης με τη Βουλγαρία και σχεδόν όλα με τη Ρουμανία. Με τη Βουλγαρία, τα υπολειπόμενα κεφάλαια ανοίχτηκαν κατά το πρώτο εξάμηνο του 2002 και σε ό,τι αφορά τη Ρουμανία, θα είναι δυνατόν να ανοιχτούν τα τέσσερα τελευταία κεφάλαια πριν από το τέλος του τρέχοντος έτους, πράγμα που σημαίνει ότι εκπληρώνεται ο στόχος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Λάακεν σύμφωνα, με τον οποίο όλα τα κεφάλαια με τις δύο αυτές χώρες πρέπει να ανοιχτούν το 2002.

4.2. Ενδεικτική ημερομηνία

H Boυλγαρία και η Ρουμανία όρισαν ενδεικτική ημερομηνία για την ένταξή τους το έτος 2007. Τα διαπραγματευτικά κεφάλαια έκλεισαν προσωρινά με βάση αυτή την ενδεικτική ημερομηνία ένταξης. 22 κεφάλαια έκλεισαν προσωρινά με τη Βουλγαρία και 13 με τη Ρουμανία.

Τα χρονοδιαγράμματα που τέθηκαν για την εκπλήρωση των δεσμεύσεων που αναλήφθηκαν στις διαπραγματεύσεις, λαμβάνουν υπόψη την προοπτική αυτή. Όπως και κατά το παρελθόν, η πρόοδος προς τον τερματισμό των ενταξιακών διαπραγματεύσεων είναι παράλληλη με την πρόοδο σε ό,τι αφορά την υιοθέτηση, εκτέλεση και επιβολή των αναγκαίων μέτρων σε κάθε χώρα.

Η Επιτροπή παρέχει ισχυρή στήριξη στις δύο χώρες για να επιτύχουν το στόχο αυτό, που θα συνεχίσει να προσανατολίζεται βάσει των αρχών της διαφοροποίησης και της ιδίας αξίας.

4.3. Χάρτες πορείας για την ένταξη

Η Επιτροπή, όπως εξήγγειλε στο έγγραφο στρατηγικής για την διεύρυνση του 2001, θα προτείνει, με βάση την ανάλυση που παρουσιάζεται στις περιοδικές εκθέσεις του 2002, λεπτομερείς χάρτες πορείας για τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, πριν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Κοπεγχάγης. Αυτοί οι χάρτες πορείας θα καλύπτουν την περίοδο μέχρι την ένταξη και θα προετοιμαστούν βάσει στενού διαλόγου με κάθε χώρα.

Οι χάρτες πορείας θα βασίζονται στις δεσμεύσεις που αναλήφθηκαν κατά τις διαπραγματεύσεις και στις απαιτήσεις για την πλήρωση των κριτηρίων της Κοπεγχάγης. Θα αναφέρουν τις ενέργειες στις οποίες οφείλει να προβεί εκάστη χώρα για να είναι έτοιμη να αποκτήσει την ιδιότητα μέλους, με ιδιαίτερη έμφαση στην διοικητική και δικαστική ικανότητα και την οικονομική μεταρρύθμιση. Οι χάρτες πορείας θα παρέχουν σαφή στοιχεία αναφοράς για τον έλεγχο των δεσμεύσεων που αναλήφθηκαν κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων καθώς την πρόοδο σε ότι αφορά την οικονομική μεταρρύθμιση. Η πρόοδος σε ό,τι αφορά την εκτέλεση των χαρτών πορείας θα ελέγχεται ειδικότερα μέσω των δομών της Ευρωπαϊκής Συμφωνίας και των περιοδικών εκθέσεων.

4.4. Προενταξιακή βοήθεια

Η Επιτροπή προτείνει να αναθεωρηθούν του χρόνου οι εταιρικές σχέσεις προσχώρησης με τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, υπό το φως των διαπιστώσεων των περιοδικών εκθέσεων και των χαρτών πορείας. Οι εταιρικές σχέσεις προσχώρησης θα εξακολουθήσουν να αποτελούν τη βάση για τον προγραμματισμό της προενταξιακής βοήθειας, ωστόσο οι προτεραιότητες για την παροχή βοήθειας θα καθορίζονται επίσης λαμβάνοντας υπόψη τους χάρτες πορείας, τις περιοδικές εκθέσεις και τα αναθεωρημένα εθνικά σχέδια ανάπτυξης. Η βοήθεια που χορηγείται με βάση το Phare θα εξακολουθήσει να επικεντρώνεται στην ενίσχυση της δημόσιας διοίκησης και του δικαστικού, τη δημιουργία θεσμών, τις επενδύσεις τις συναφείς με την υιοθέτηση του κεκτημένου, καθώς και την οικονομική και κοινωνική συνοχή και διασυνοριακή συνεργασία. Πρέπει να επιταχυνθούν οι εργασίες για την επέκταση των συστημάτων αποκεντρωμένης εφαρμογής. Σε ότι αφορά το πρόγραμμα SAPARD, ενώ έχει πλήρως αποκεντρωθεί, θα συνεχίσει να προετοιμάζει τις υποψήφιες χώρες σε ότι αφορά τις γεωργικές δομές και την αγροτική ανάπτυξη καθώς και την ενίσχυση της συναφούς θεσμικής ικανότητας. Το πρόγραμμα ISPA θα συνεχίσει να παρέχει χρηματοδοτική στήριξη στις επενδύσεις υποδομών στον τομέα του περιβάλλοντος και των μεταφορών.

Η Επιτροπή θεωρεί ότι η χρηματοδοτική βοήθεια που χορηγείται στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία θα πρέπει να αυξηθεί σημαντικά, από την ημερομηνία του πρώτου κύκλου εντάξεων, ανάλογα με την πρόοδο σε ό,τι αφορά την εκτέλεση των χαρτών πορείας και την ικανότητα απορρόφησης.

5. ΝΕΑ ΩΘΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΝΤΑΞΙΑΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Σεβίλλης τον Ιούνιο του 2002 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι "μπορεί να ληφθούν νέες αποφάσεις στην Κοπεγχάγη σχετικά με το επόμενο στάδιο της υποψηφιότητας της Τουρκίας", λαμβάνοντας υπόψη τις εξελίξεις πριν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Κοπεγχάγης, βάσει της περιοδικής έκθεσης της Επιτροπής και σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Ελσίνκι και του Λάακεν.

Στην περιοδική έκθεση του 2002 παρατίθεται λεπτομερής ανάλυση σχετικά με την πρόοδο της Τουρκίας στο πλαίσιο της προενταξιακής στρατηγικής κατά το τελευταίο δωδεκάμηνο. Η πρόοδος της Τουρκίας εκτιμάται βάσει των ιδίων κριτηρίων και της ίδιας μεθοδολογίας που ισχύουν για όλες τις υποψήφιες χώρες. Όπως και για όλες τις υποψήφιες χώρες, και σύμφωνα με τα συμπεράσματα των Ευρωπαϊκών Συμβουλίων της Κοπεγχάγης και της Μαδρίτης, στην έκθεση επισημαίνονται οι νομοθετικές αλλαγές καθώς και η διοικητική ικανότητα της Τουρκίας σε ό,τι αφορά την ορθή εφαρμογή και εκτέλεση του κεκτημένου.

Σύμφωνα με την έκθεση, η Τουρκία προόδευσε σε τρεις σημαντικούς τομείς τους οποίους καλύπτει η εταιρική σχέση για την προσχώρηση: τα πολιτικά, οικονομικά κριτήρια καθώς και τα κριτήρια για το κεκτημένο που ετέθησαν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Κοπεγχάγης, το 1993.

Η Τουρκία πραγματοποίησε αξιοσημείωτη πρόοδο σε ό,τι αφορά την πλήρωση των πολιτικών κριτηρίων της Κοπεγχάγης. Μέσω συνταγματικής μεταρρύθμισης και σειράς νομοθετικών πακέτων, η Τουρκία διεκπεραίωσε πολλές κύριες προτεραιότητες που αναφέρονται στην εταιρική σχέση προσχώρησης. Ιδιαίτερα θετικές είναι οι νομικές αλλαγές που ενέκρινε το Κοινοβούλιο, τον Αύγουστο 2002, δεδομένου ότι αποκαλύπτουν τη βούληση για επίτευξη μακρόπνοων μεταρρυθμίσεων. Καταργήθηκε η θανατική ποινή, εκτός από την περίπτωση πολέμου και αναλήφθηκαν σημαντικές ενέργειες για να είναι δυνατή η αναμετάδοση και εκπαίδευση σε γλώσσες άλλες εκτός από την τουρκική. Η άρση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης σε δύο από τις τέσσερις επαρχίες όπου ίσχυε, και η ανάληψη υποχρέωσης να αρθεί φέτος στις δύο αυτές επαρχίες όπου εξακολουθεί να ισχύει, θα ανοίξουν το δρόμο για την καλύτερη προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Η Επιτροπή καλωσορίζει τις εξελίξεις αυτές και αναγνωρίζει ότι συνιστούν ένα κατόρθωμα στο σημερινό τουρκικό πλαίσιο. Επιπλέον, οι μεταρρυθμίσεις υιοθετήθηκαν υπό εξαιρετικά δυσχερείς συνθήκες. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές υπόσχονται πολλά για το μέλλον, δεδομένου ότι αποκαλύπτουν τη βούληση και την ικανότητα του τουρκικού πολιτικού συστήματος να πραγματοποιήσει πρόοδο ακόμη και σε τομείς οι οποίοι θεωρούνταν μέχρι τώρα εξαιρετικά ευαίσθητοι.

Ωστόσο, η Τουρκία δεν πληροί πλήρως τα πολιτικά κριτήρια. Πρώτον, οι μεταρρυθμίσεις περιέχουν σειρά σημαντικών περιορισμών, που παρατίθενται στην περιοδική έκθεση, σε ό,τι αφορά την απόλυτη καθιέρωση των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών. Δεύτερον, πολλές από τις μεταρρυθμίσεις απαιτούν τη θέσπιση ρυθμίσεων ή άλλων διοικητικών μέτρων και για να είναι αποτελεσματικές, πρέπει να εκτελεστούν στην πράξη από εκτελεστικούς και δικαστικούς φορείς σε διάφορα επίπεδα ανά τη χώρα. Τρίτον, εναπομένει ακόμη η διεκπεραίωση σειράς σημαντικών ζητημάτων τα οποία προκύπτουν στο πλαίσιο των πολιτικών κριτηρίων. Μεταξύ τούτων, περιλαμβάνονται η καταπολέμηση των βασανιστηρίων και της βάναυσης μεταχείρισης, ορισμένα ζητήματα που αφορούν τον αστικό έλεγχο του στρατιωτικού σώματος και η κατάσταση των προσώπων που έχουν φυλακιστεί επειδή εξέφρασαν μη βίαιες γνώμες και σε συμφωνία με την απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Υπό το φως της σημαντικής προόδου που πραγματοποίησε κατά τα τελευταία έτη και των υπόλοιπων θεμάτων όπου απαιτείται περαιτέρω προσοχή, η Τουρκία ενθαρρύνεται να συνεχίσει τη μεταρρυθμιστική διαδικασία προς ενίσχυση της δημοκρατίας και της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, βάσει του νόμου και στην πράξη. Έτσι θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τα υπολειπόμενα εμπόδια σε ό,τι αφορά την πλήρη συμμόρφωση προς τα πολιτικά κριτήρια.

Η Επιτροπή υπενθυμίζει ότι οι προσπάθειες για την επίλυση του κυπριακού προβλήματος αποτελούν μέρος του ενισχυμένου πολιτικού διαλόγου μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Τουρκίας. Λαμβάνοντας υπό σημείωση δηλώσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, κατόπιν εκθέσεων του ειδικού συμβούλου του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών για την Κύπρο, κ. Alvaro de Soto, η Επιτροπή παροτρύνει τα ενδιαφερόμενα μέρη, και ιδίως, στο παρόν στάδιο, την Τουρκία, να υποστηρίξει πλήρως τις προσπάθειες των Ηνωμένων Εθνών για την επίτευξη πλήρους επίλυσης του κυπριακού προβλήματος φέτος.

Σε ό,τι αφορά τα οικονομικά κριτήρια, η Τουρκία πραγματοποίησε πρόοδο σε ό,τι αφορά την λειτουργία ελεύθερης οικονομίας αγοράς, η οποία θα πρέπει να βελτιώσει την ικανότητά της έναντι της ανταγωνιστικής πίεσης, και η οποία ωστόσο εξακολουθεί να υφίσταται τις συνέπειες της ύφεσης και των οικονομικών κρίσεων.

Σε ό,τι αφορά τα κριτήρια για το κεκτημένο, η Τουρκία πραγματοποίησε πρόοδο στην ευθυγράμμιση της νομοθεσίας σε θέματα υπαγόμενα στους τομείς της τελωνειακής ένωσης και σε άλλους, όπως τραπεζικός, τηλεπικοινωνίες, ενέργεια και γεωργία. Αναδιαρθρώθηκε ο χρηματοοικονομικός τομέας και ευθυγραμμίστηκε η διοικητική ικανότητα στον τομέα αυτό. Στους περισσότερους από τους άλλους τομείς παραμένουν σημαντικές διαφορές μεταξύ του κεκτημένου και της τουρκικής νομοθεσίας.

Τα εκκρεμή ζητήματα σχετικά με τις ρυθμίσεις περί συμμετοχής της Τουρκίας στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, που αφορούν τις ενέργειες τις οποίες κατευθύνει η ΕΕ χρησιμοποιώντας τα μέσα του ΝΑΤΟ, πρέπει να επιλυθούν κατά προτεραιότητα.

5.1. Για την ενίσχυση της προενταξιακής στρατηγικής

To Eυρωπαϊκό Συμβούλιο του Ελσίνκι παρουσίασε την προενταξιακή στρατηγική για την Τουρκία το 1999. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Λάακεν υιοθέτησε πέρσι νέα φάση για τη στρατηγική αυτή. Έκτοτε, ουσιαστική πρόοδος έχει πραγματοποιηθεί σε ό,τι αφορά την εφαρμογή της.

Ούτως εχόντων των πραγμάτων, η Επιτροπή συνιστά, η Ευρωπαϊκή Ένωση να ενισχύσει τη στήριξή της στις προενταξιακές προετοιμασίες της Τουρκίας, ενόψει του επόμενου σταδίου της υποψηφιότητάς της. Κατωτέρω παρατίθενται λεπτομερέστερες συστάσεις σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο δύναται να επιτευχθεί ο εν λόγω στόχος.

§ Η εταιρική σχέση προσχώρησης απεδείχθη αξιόλογο μέσο για την προενταξιακή στρατηγική. Πρέπει να ενημερωθεί και να αναθεωρηθεί ώστε να επικεντρώνεται με σαφήνεια σε τομείς όπου χρειάζεται περαιτέρω κατά προτεραιότητα δράση.

§ Ο ενισχυμένος πολιτικός διάλογος μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας καλύπτει πολιτικές μεταρρυθμίσεις, ανθρώπινα δικαιώματα, το ζήτημα της Κύπρου και το θέμα της ειρηνικής επίλυσης των συνοριακών διαφορών και θα συνεχιστεί εντατικά. Είναι αναγκαίο να πραγματοποιηθούν λεπτομερείς συζητήσεις σε ό,τι αφορά τις διάφορες πρωτοβουλίες που αναλαμβάνει η Τουρκία για την εκπλήρωση των πολιτικών κριτηρίων της Κοπεγχάγης. Θα αναζητηθούν νέοι τρόποι για να διασφαλιστεί η καλύτερη κατανόηση των μεταρρυθμίσεων και άλλων ζητημάτων τα οποία απαιτούν προσοχή.

§ Ο ενισχυμένος οικονομικός διάλογος μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας καλύπτει θέματα μακροοικονομικής απόδοσης και σταθερότητας και οικονομικών μεταρρυθμίσεων, και θα συνεχισθεί εντατικά. Θα πρέπει να συζητηθούν λεπτομερώς τα διάφορα μέτρα που λαμβάνει η Τουρκία προς αποκατάσταση της οικονομικής σταθερότητας και πλήρωση των οικονομικών κριτηρίων της Κοπεγχάγης.

§ Τελεί υπό εξέλιξη και θα αναπτυχθεί περαιτέρω η διαδικασία νομοθετικού ελέγχου, με επίκεντρο συγκεκριμένα τομεακά ζητήματα, συμπληρώνεται δε με τη βοήθεια TAIEX. Η διαδικασία αυτή κατευθύνει την Τουρκία σε ό,τι αφορά τις απαιτήσεις για τη μεταφορά του κεκτημένου στο εθνικό δίκαιο, μεταξύ άλλων τη διοικητική ικανότητα και επιβολή.

§ Καταβάλλονται επιπρόσθετες προσπάθειες για την ενίσχυση και επέκταση του πεδίου της τελωνειακής ένωσης, ώστε να συμπεριλάβει τις συμβάσεις παροχής υπηρεσιών και τις κρατικές προμήθειες, καθώς και για την άρση των εμποδίων στην ελεύθερη κυκλοφορία εμπορευμάτων. Τούτο θα έχει αντίκτυπο στο ευρύτερο έργο που θα αναλάβει η Τουρκία, σύμφωνα με το καθεστώς της υποψήφιας χώρας.

§ Πρέπει να συνεχιστεί η εμβάθυνση των εμπορικών σχέσεων με την Τουρκία, σε διμερή βάση καθώς και στο πλαίσιο των σχέσεων με τις τρίτες χώρες. Για παράδειγμα, θα μπορούσε να επεκταθεί σε αμοιβαία βάση η προτιμησιακή πρόσβαση στην αγορά για τις συναλλαγές γεωργικών προϊόντων μεταξύ ΕΚ-Τουρκίας. αυτό θα πρέπει να συνοδεύεται από μεγαλύτερη συνεργασία στα κτηνιατρικά και φυτοϋγειονομικά θέματα. Κατά τη διαπραγμάτευση εμπορικών συμφωνιών με τρίτες χώρες, η ΕΕ θα ενισχύσει τις προσπάθειες για να διασφαλίσει ότι οι χώρες αυτές συμφωνούν παρόμοιες ρυθμίσεις με την Τουρκία. Ο διάλογος μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας επί των εμπορικών ζητημάτων πρέπει να ενισχυθεί και πρέπει να επανεξεταστεί η χρήση των μηχανισμών εμπορικής άμυνας.

§ Για να ενθαρρυνθούν οι επενδυτικές ροές, πρέπει να επιδιωχθεί περαιτέρω ελευθέρωση των άμεσων ξένων επενδύσεων μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας.

§ Πρέπει να ενισχυθεί η συνεργασία με την Τουρκία στον χώρο της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων, μεταξύ άλλων, της παράνομης μετανάστευσης και της υιοθέτησης και εφαρμογής του κεκτημένου του Σένγκεν, καθώς και της ελεύθερης κυκλοφορίας των προσώπων και της θαλάσσιας ασφάλειας.

§ Η Τουρκία θα συμμετέχει σε σειρά κοινοτικών προγραμμάτων και υπηρεσιών.

§ Έχει αρχίσει να παράγει αποτελέσματα το νέο σύστημα χρηματοοικονομικής διαχείρισης. Παρατηρείται αποσυμφόρηση στις αναλήψεις υποχρεώσεων που αφορούν την χρηματοδότηση της ΕΕ για την Τουρκία. Εφαρμόζεται πλήρως η προενταξιακά κατευθυνόμενη προσέγγιση στα προγράμματα χρηματοδοτικής βοήθειας. Από το 2003, θα δοθούν περισσότερες αρμοδιότητες στις τουρκικές αρχές για την εφαρμογή των προγραμμάτων αυτών.

Η Επιτροπή θα αναλάβει τις αναγκαίες πρωτοβουλίες για την εφαρμογή αυτής της ενισχυμένης προενταξιακής στρατηγικής. Η Επιτροπή θα προωθήσει μια αναθεωρημένη εταιρική σχέση προσχώρησης, λαμβάνοντας υπόψη την πρόοδο που έχει πραγματοποιηθεί και τους τομείς όπου απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες. Η πρόοδος θα συζητηθεί στα κατάλληλα φόρα, όπως στο πλαίσιο της επιτροπής σύνδεσης ΕΚ-Τουρκίας και της κοινής τελωνειακής επιτροπής.

Κατά συνέπεια, είναι αναγκαίο να αυξηθεί η διαθεσιμότητα της χρηματοδοτικής βοήθειας προς την Τουρκία, έχοντας κατά νου τις ειδικές ανάγκες της Τουρκίας και την ικανότητά της για την απορρόφηση των κονδυλίων αυτών.

5.2. Επιπρόσθετη χρηματοδοτική στήριξη

Για να υποστηριχθεί η επίσπευση της εφαρμογής της προενταξιακής στρατηγικής της Τουρκίας, από το 2004 θα χορηγηθεί αυξημένη χρηματοδοτική βοήθεια. Με την αύξηση αυτή επιδιώκεται να καταστεί η Τουρκία ικανή να ενισχύσει τη δημόσια διοίκηση, να στηρίξει την υιοθέτηση του κεκτημένου και να διευκολυνθεί η ενσωμάτωσή της στην ευρωπαϊκή οικονομία.

Η προενταξιακή βοήθεια επικεντρώνεται στο να βοηθήσει την Τουρκία να πληρώσει τα κριτήρια της Κοπεγχάγης και ειδικότερα, να ενισχύσει τη δημόσια διοίκηση σε όλα τα επίπεδα, καθώς και σε ό,τι αφορά τη δημιουργία θεσμών και τις επενδύσεις τις συνδεόμενες με την υιοθέτηση του κεκτημένου. Επίσης, θα διατεθεί βοήθεια για τη βελτίωση της λειτουργίας της οικονομίας της Τουρκίας και της ικανότητάς της να αντιμετωπίσει τις ανταγωνιστικές πιέσεις εντός της εσωτερικής αγοράς. Επίσης θα προωθηθεί η διασυνοριακή συνεργασία με τα σημερινά κράτη μέλη της ΕΕ και τις άλλες υποψήφιες χώρες. Οι προτεραιότητες για χορήγηση βοήθειας θα ληφθούν από την εταιρική σχέση προσχώρησης και τις περιοδικές εκθέσεις.

Για να διευκολυνθεί πλήρως η εξέλιξη της εφαρμογής, η Τουρκία πρέπει να λάβει περαιτέρω μέτρα για να διασφαλίσει υγιή χρηματοοικονομικό έλεγχο.

Η δημιουργία θεσμών στη δημόσια διοίκηση της Τουρκίας θα συνοδεύεται από πόρους για τις επενδύσεις σε ό,τι αφορά τις κανονιστικές υποδομές, επενδύσεις συναφείς με το κεκτημένο, και την οικονομική και κοινωνική συνοχή. Θα ζητηθεί από την Τουρκία να προετοιμάσει ένα εθνικό αναπτυξιακό σχέδιο το οποίο θα προσανατολίζει τη δέσμευση των πόρων προς τον χειρισμό ζητημάτων οικονομικής και κοινωνικής συνοχής.

Η Επιτροπή θα προτείνει στις αρχές του επόμενου έτους, μια αναθεωρημένη εταιρική σχέση προσχώρησης για την Τουρκία, με βάση τις προτεραιότητες που προκύπτουν από τις φετινές περιοδικές εκθέσεις. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή θα προτείνει στη δημοσιονομική αρχή, η μη επιστρεπτέα ενίσχυση στην Τουρκία να διατίθεται δυνάμει του κονδυλίου 7 των δημοσιονομικών προοπτικών 2000 - 2006 και να αυξάνεται σταθερά κατά την περίοδο από το 2004 μέχρι το 2006. Το μέγεθος των ετήσιων πιστώσεων θα εξαρτάται άμεσα από τις επιδόσεις σε ό,τι αφορά την πλήρωση των κριτηρίων της Κοπεγχάγης και την αποτελεσματική διαχείριση της προενταξιακής βοήθειας. Μπορεί να αναμένεται ότι το σύνολο της βοήθειας θα μπορούσε τουλάχιστον να διπλασιαστεί μέχρι το 2006, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες της Τουρκίας καθώς και την ικανότητα απορρόφησης.

6. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ

Υπό το φως των ανωτέρω, τα συμπεράσματα και συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχουν ως εξής:

(1) Σύμφωνα με τις φετινές περιοδικές εκθέσεις, όλες οι υποψήφιες χώρες έχουν πραγματοποιήσει σημαντική πρόοδο κατά το τελευταίο έτος σε ό,τι αφορά την εφαρμογή των ενταξιακών κριτηρίων.

(2) Η Κύπρος, η Τσεχική Δημοκρατία, η Εσθονία, η Ουγγαρία, η Λετονία, η Λιθουανία, η Μάλτα, η Πολωνία, η Δημοκρατία της Σλοβακίας και η Σλοβενία πληρούν τα πολιτικά κριτήρια. Έχοντας κατά νου την πρόοδο που πραγματοποίησαν οι χώρες αυτές, την εξέλιξη σε ότι αφορά την εκπλήρωση των δεσμεύσεών τους και, λαμβάνοντας υπ' όψη το υπό εξέλιξη και προβλεπόμενο προπαρασκευαστικό τους έργο, η Επιτροπή θεωρεί ότι οι χώρες αυτές θα πληρούν τα οικονομικά κριτήρια και τα κριτήρια για το κεκτημένο και θα είναι έτοιμες να καταστούν μέλη από τις αρχές του 2004. Η Επιτροπή συνιστά επομένως, την περάτωση των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τις χώρες αυτές μέχρι το τέλος του έτους, ώστε η συνθήκη για την ένταξη να υπογραφεί την άνοιξη του 2003.

(3) Η Επιτροπή ελπίζει ότι μια ενωμένη Κύπρος θα προσχωρήσει στην Ευρωπαϊκή Ένωση βάσει πλήρους επίλυσης, που συνιστά το καλύτερο αποτέλεσμα για όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Όπως αναφέρεται στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Σεβίλλης, η ΕΕ είναι πρόθυμη να συμβιβάσει τους όρους για μια πολιτική επίλυση στο πλαίσιο των ενταξιακών ρυθμίσεων, σύμφωνα με τις αρχές που αποτελούν το θεμέλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Επιτροπή καλωσορίζει τη συνέχιση της ουσιαστικής συμβολής των Ηνωμένων Εθνών και παροτρύνει όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη και, ειδικότερα την Τουρκία, να υποστηρίξουν πλήρως τις προσπάθειες για την επίτευξη πλήρους επίλυσης εντός του έτους. Είναι δυνατόν να προσαρμοστούν οι όροι για την ένταξη της Κύπρου, λαμβάνοντας υπόψη την πλήρη επίλυση καθώς και τις συνέπειες της σε ό,τι αφορά την εφαρμογή του κεκτημένου σε ολόκληρη τη νήσο. Η Επιτροπή πρότεινε τη διάθεση σημαντικών πόρων, για να για να στηρίξει το βόρειο τμήμα της νήσου να καλύψει τη διαφορά να υποστηρίξει την επίλυση. Ελλείψει επίλυσης, οι αποφάσεις που θα λάβει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Κοπεγχάγης το Δεκέμβριο θα βασίζονται στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Ελσίνκι.

(4) Οι προσχωρούσες χώρες πρέπει να εφαρμόζουν το κεκτημένο μέχρι την ημερομηνία της ένταξης, εκτός από τις περιπτώσεις που έχουν συμφωνηθεί μεταβατικές ρυθμίσεις. Οι δεσμεύσεις που αναλήφθηκαν στις διαπραγματεύσεις πρέπει να έχουν πλήρως εκπληρωθεί πριν την ένταξη. Οι περιοδικές εκθέσεις υπογραμμίζουν σειρά τομέων όπου χρειάζεται να επέλθουν περαιτέρω βελτιώσεις στο πλαίσιο των πολιτικών και οικονομικών κριτηρίων και σε ό,τι αφορά την υιοθέτηση, εφαρμογή και επιβολή του κεκτημένου. Αυτές πρέπει να συνεχιστούν σταθερά. Για να αναλυθεί η πρόοδος και να διευκολυνθεί η επιτυχής ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η Επιτροπή θα πραγματοποιεί περιοδικό έλεγχο και θα υποβάλλει εκθέσεις στο Συμβούλιο. Η Επιτροπή θα συντάξει, έξι μήνες πριν από την προβλεπόμενη ημερομηνία ένταξης, έκθεση πλήρους παρακολούθησης προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η Επιτροπή θεωρεί ότι πρέπει να εισαχθεί στη συνθήκη ένταξης μια ειδική ρήτρα διασφάλισης. Η ρήτρα αυτή θα παρέχει τη δυνατότητα στην Επιτροπή για περιορισμένο χρονικό διάστημα, να λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα στο χώρο της εσωτερικής αγοράς.

(5) Για την περάτωση των διαπραγματεύσεων πρέπει οπωσδήποτε να επιλυθούν τα θέματα που παραμένουν ανοικτά στις διαπραγματεύσεις. Σε ό,τι αφορά την οικονομική προσφορά της Ένωσης, οι λύσεις αυτές θα πρέπει να βασίζονται στο χρηματοδοτικό πλαίσιο για διαπραγματεύσεις το οποίο πρότεινε η Επιτροπή στις 30 Ιανουαρίου 2002 και στις αρχές τις οποίες περιέχει.

(6) Η Βουλγαρία και η Ρουμανία όρισαν ενδεικτικά το έτος 2007 για την ένταξή τους. Η Επιτροπή θα υποστηρίξει σθεναρά τις δύο χώρες για να επιτύχουν το στόχο τους, ο οποίος εξακολουθεί να κατευθύνεται από τις αρχές της διαφοροποίησης και της ιδίας αξίας. Η Επιτροπή θα προτείνει, βάσει της ανάλυσης των περιοδικών εκθέσεων το 2002, λεπτομερείς χάρτες πορείας για τη Βουλγαρία και για τη Ρουμανία πριν από Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Κοπεγχάγης. Για να προετοιμαστούν η Βουλγαρία και η Ρουμανία για την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, θα πρέπει να τεθούν κατ' εξοχήν στο επίκεντρο, η δικαστική και η διοικητική μεταρρύθμιση. Επιπλέον, η προενταξιακή βοήθεια στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία πρέπει να αυξηθεί σημαντικά από την ημερομηνία του πρώτου γύρου της διεύρυνσης, ανάλογα με την πρόοδο σε ό,τι αφορά την εφαρμογή των χαρτών πορείας. Δεδομένου ότι οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις με τις δώδεκα διαπραγματευόμενες υποψήφιες χώρες συνιστούν μία πλήρη διαδικασία, η συνθήκη ένταξης πρέπει να αναγνωρίζει ότι, τα αποτελέσματα που επιτυγχάνονται στις διαπραγματεύσεις με τις χώρες αυτές που δεν θα συμμετέχουν στο πρώτο γύρο της διεύρυνσης, δεν θα αμφισβητηθούν.

(7) Μέσω συνταγματικής μεταρρύθμισης και μιας σειράς νομοθετικών μέτρων, η Τουρκία πραγματοποίησε αξιοσημείωτη πρόοδο για την πλήρωση των πολιτικών κριτηρίων της Κοπεγχάγης καθώς και προς την κατεύθυνση των οικονομικών κριτηρίων και της ευθυγράμμισης με το κεκτημένο. Παρόλα αυτά, χρειάζεται να καταβληθούν περαιτέρω σημαντικές προσπάθειες. Βάσει τούτων και ενόψει του επομένου σταδίου της υποψηφιότητάς της, η Επιτροπή συνιστά να ενισχύσει η ΕΕ τη στήριξή της στις προενταξιακές προετοιμασίες της Τουρκίας και να προβλέψει σημαντικούς επιπλέον πόρους προς το σκοπό αυτό. Η Επιτροπή θα προτείνει μια αναθεωρημένη εταιρική σχέση προσχώρησης και θα εντείνει τη διαδικασία νομοθετικού ελέγχου. Συνιστά νέες προσπάθειες για την επέκταση της τελωνειακής ένωσης και τη βελτίωση της λειτουργίας της, με στόχο την εμβάθυνση των εμπορικών σχέσεων μεταξύ ΕΚ-Τουρκίας και την αύξηση των επενδυτικών ροών. Ενθαρρύνει την Τουρκία να συνεχίσει τη μεταρρυθμιστική της διαδικασία και επομένως να προωθήσει την υποψηφιότητά της για ένταξη στην ΕΕ.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1: ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΕΡΙΟΔΙΚΩΝ ΕΚΘΕΣΕΩΝ

Βουλγαρία

Η Επιτροπή, στη γνώμη της του 1997, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Βουλγαρία πληροί τα πολιτικά κριτήρια. Έκτοτε, η Βουλγαρία πραγματοποίησε σημαντική πρόοδο στην περαιτέρω παγιοποίηση και εμβάθυνση της σταθερότητας των θεσμών της, οι οποίοι διασφαλίζουν τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το σεβασμό και την προστασία των μειονοτήτων. Αυτό επιβεβαιώθηκε κατά το παρελθόν έτος. Η Βουλγαρία συνεχίζει να πληροί τα πολιτικά κριτήρια της Κοπεγχάγης.

Σημαντική πρόοδος πραγματοποιήθηκε σε ό,τι αφορά τη στρατηγική για τη μεταρρύθμιση του δικαστικού, με την υιοθέτηση σχεδίου δράσης και σημαντικές τροποποιήσεις της νομοθεσίας περί του δικαστικού συστήματος. Εναπομένει να εφαρμοστούν, ώστε να επέλθουν, στην πράξη, συγκεκριμένες βελτιώσεις στη λειτουργία του συστήματος. Χρειάζεται ακόμη να διευθετηθούν ζητήματα που αφορούν τη δομή του δικαστικού συστήματος και την ασυλία.

Σημειώθηκαν επίσης περαιτέρω θετικές εξελίξεις σε ό,τι αφορά την καταπολέμηση της διαφθοράς, η οποία εξακολουθεί να προκαλεί σοβαρές ανησυχίες, και, μεταξύ άλλων, υιοθετήθηκε ένα σχέδιο δράσης για την εκτέλεση της εθνικής στρατηγικής κατά της διαφθοράς. Κύριο σημείο της ημερήσιας διάταξης αποτελεί η αντιμετώπιση της διαφθοράς, και η Βουλγαρία χρειάζεται να συνεχίσει να καταβάλλει συντονισμένες προσπάθειες για την εφαρμογή των μέτρων.

Σημειώθηκε περαιτέρω πρόοδος σε ό,τι αφορά τη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης, δεδομένου ότι αναθεωρήθηκε το νομοθετικό πλαίσιο και εγκρίθηκε στρατηγική για τον εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης, ωστόσο, απαιτείται να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες για την ανάπτυξη και υλοποίηση μεταρρυθμίσεων ώστε να διασφαλισθεί μία αποτελεσματική, διαφανής και αξιόπιστη δημόσια διοίκηση.

Η Βουλγαρία συνεχίζει να σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα και ελευθερίες. Έχει βελτιώσει σημαντικά το νομικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση του προβλήματος της σωματεμπορίας, της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος καθώς και του θέματος του ασύλου. Ωστόσο, παραμένει σειρά τομέων στους οποίους εξακολουθούν να υπάρχουν προβλήματα. Ένα νέο ζήτημα που εντοπίστηκε αφορά το πολύ χαμηλό επίπεδο συνθηκών διαβίωσης των ατόμων που ζουν σε ιδρύματα, ιδίως των διανοητικά μειονεκτικά ατόμων. Πρόκειται για θέμα που πρέπει να διευθετηθεί επειγόντως. Επίσης η Βουλγαρία πρέπει να ενισχύσει τις προσπάθειές της για τη μεταρρύθμιση του συστήματος παιδικής φροντίδας, ώστε να διασφαλίσει ότι λαμβάνονται υπόψη τα συμφέροντα των παιδιών και να περιορίσει τον αριθμό των παιδιών που ζουν σε ιδρύματα. Πρέπει επίσης να εξεταστεί το θέμα των ανεπαρκών συνθηκών για τους κρατούμενους ιδίως στα αστυνομικά τμήματα καθώς και των συνθηκών προφυλάκισης.

Οι πρόσφατες αλλαγές στον ποινικό κώδικα συνιστούν σημαντικό βήμα προς την κατάργηση των διακρίσεων λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού.

Σε ό,τι αφορά την κοινότητα των αθίγγανων (Ρομ), πολύ λίγες είναι οι ενέργειες για την αντιμετώπιση των προβλημάτων κοινωνικής διάκρισης ή για την αναγκαία δράση με στόχο τη βελτίωση του πολύ χαμηλού βιοτικού επιπέδου. Η θέσπιση συνεκτικής νομοθεσίας κατά των διακρίσεων θα συνιστούσε σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση αυτή.

Η Βουλγαρία διαθέτει λειτουργούσα οικονομία της αγοράς. Θα πρέπει να είναι ικανή να αντιμετωπίσει την ανταγωνιστική πίεση και τις δυνάμεις της αγοράς στο εσωτερικό της Ένωσης μεσοπρόθεσμα, υπό τον όρο ότι θα συνεχίσει να εφαρμόζει το μεταρρυθμιστικό της πρόγραμμα για την άρση των υπολειπόμενων δυσχερειών.

Η Βουλγαρία έχει επιτύχει υψηλού βαθμού μαρκοοικονομική σταθερότητα και τώρα πλέον οι μηχανισμοί της αγοράς λειτουργούν ικανοποιητικά καθιστώντας δυνατή την καλύτερη κατανομή των πόρων. Έχουν προοδεύσει οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, ιδίως οι διαδικασίες για την είσοδο στην αγορά, η αναδιάρθρωση του χρηματοπιστωτικού τομέα και η ιδιωτικοποίηση, και έτσι τίθεται η μικροοικονομική βάση για μια διαδικασία βιώσιμης ανάπτυξης.

Ωστόσο, χρειάζονται περαιτέρω προσπάθειες για τη βελτίωση της ελαστικότητας των αγορών. Πρέπει ιδίως να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητα του διοικητικού και δικαστικού συστήματος, ώστε οι οικονομικοί παράγοντες να είναι σε θέση να λαμβάνουν αποφάσεις μέσα σ'ένα κλίμα σταθερότητας και προβλεψιμότητας. Πρέπει να ευθυγραμμιστούν οι διοικητικές διαδικασίες που θίγουν τον επιχειρηματικό τομέα, μεταξύ άλλων, οι πτωχευτικές διαδικασίες. Εξακολουθεί να είναι χαμηλό το επίπεδο της χρηματοπιστωτικής διαμεσολάβησης. Ειδικές ελλείψεις, οι οποίες εξακολουθούν να υφίστανται στην αγορά γης, επηρεάζουν την απόδοση της αγοράς αυτής και των συναφών οικονομικών τομέων. Η εφαρμογή αυτών των μεταρρυθμιστικών μέτρων θα συμβάλει σε υψηλότερες ιδιωτικές και κρατικές επενδύσεις, οι οποίες αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για την βιώσιμη ανάπτυξη και την επαρκή ανταγωνιστικότητα στο εσωτερικό της Ένωσης.

Η Βουλγαρία, από τη γνώμη του 1997, πραγματοποίησε ικανοποιητική πρόοδο στους περισσότερους τομείς του κεκτημένου. Εν γένει ήταν ικανοποιητικός ο ρυθμός της ευθυγράμμισης της νομοθεσίας καθόλη την περίοδο αυτή και σημειώθηκε πρόοδος σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη της διοικητικής ικανότητας, ωστόσο με βραδύτερο ρυθμό.

Κατά το παρελθόν έτος, η Βουλγαρία συνέχισε την πρόοδο σε ό,τι αφορά τη νομική ευθυγράμμιση και τη διοικητική ικανότητα, επιταχύνοντας τις προσπάθειές της για τη δικαστική μεταρρύθμιση.

Συνολικά, και λαμβάνοντας υπόψη την ημερομηνία στόχο για την ένταξη της Βουλγαρίας, η Βουλγαρία έχει επιτύχει ένα ικανοποιητικό βαθμό ευθυγράμμισης με το κεκτημένο σε πολλούς τομείς. Έχει επίσης αναπτυχθεί η διοικητική ικανότητα, αν και πρέπει ακόμη να καταβληθούν σημαντικές περαιτέρω προσπάθειες. Περισσότερη προσοχή πρέπει να δοθεί στον τρόπο με τον οποίο εφαρμόζονται και επιβάλλονται οι νόμοι. Σχετικά με αυτό, πρέπει να συνεχιστεί σταθερά η πρόοδος σε ό,τι αφορά τη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης και του δικαστικού.

Σε ό,τι αφορά την εσωτερική αγορά, η Βουλγαρία πραγματοποίησε περαιτέρω πρόοδο στους περισσότερους τομείς. Σε ό,τι αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία εμπορευμάτων, η πρόοδος συνεχίστηκε με τροποποιήσεις στην νομοθεσία για την τυποποίηση, χάρις στις οποίες αίρονται οι συγκρούσεις συμφερόντων μεταξύ τυποποίησης και ρυθμιστικών καθηκόντων και/ή πιστοποίησης. Χρειάζεται να καταβληθούν ακόμη προσπάθειες για την ενίσχυση της διοικητικής υποδομής για την τυποποίηση και πιστοποίηση καθώς και στα συστήματα εθνικής εκτίμησης της συμμόρφωσης και επιτήρησης της αγοράς. Ο νόμος για τις δημόσιες συμβάσεις συνιστά ένα περαιτέρω βήμα για την εφαρμογή του κεκτημένου, αλλά δεν έχει ακόμη πλήρως ευθυγραμμιστεί. Πρέπει να διασφαλιστεί τούτο, καθώς και η επιβολή, σύμφωνα με τις αρχές του κεκτημένου. Σε ό,τι αφορά την ασφάλεια των τροφίμων, έχει μεταφερθεί στην εθνική νομοθεσία σημαντικό μέρος της κοινοτικής νομοθεσίας, ωστόσο χρειάζεται να συνεχιστούν οι προσπάθειες για να διασφαλιστεί η ορθή εφαρμογή και επιβολή του κεκτημένου. Χρειάζεται ακόμη να ενισχυθεί η διοικητική ικανότητα, κυρίως η αναβάθμιση και διαπίστευση των εργαστηρίων. Σε ό,τι αφορά την ελευθερία παροχής υπηρεσιών, η Βουλγαρία έχει αναπτύξει υγιείς πρακτικές για την εποπτεία των τραπεζών. Έχει πραγματοποιήσει ικανοποιητική πρόοδο σε ό,τι αφορά την εφαρμογή του κεκτημένου στον τραπεζικό τομέα αλλά η πρόοδος είναι πιο περιορισμένη σε ό,τι αφορά τις ασφαλίσεις και τους τίτλους αξιών. Η σύσταση του συμβουλευτικού οργάνου για την εποπτεία του χρηματοπιστωτικού τομέα αποτελεί ένα ακόμη βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Η Βουλγαρία έχει πραγματοποιήσει πρόοδο σε ό,τι αφορά τη νομική ευθυγράμμιση με το κεκτημένο σχετικά με την προστασία των δεδομένων, αλλά πρέπει να διασφαλίσει την πλήρη ευθυγράμμιση με το κεκτημένο και να δράσει για τη δημιουργία της διοικητικής ικανότητας, την εφαρμογή και επιβολή.

Ευθυγραμμίστηκε περαιτέρω το εταιρικό δίκαιο αλλά πρέπει ακόμη να ευθυγραμμιστεί πλήρως με στοιχεία του κεκτημένου, ιδίως σε ό,τι αφορά τις εξαγορές, τις συγχωνεύσεις και τη διάσπαση των εταιρειών. Σε ό,τι αφορά το νομικό πλαίσιο για την προστασία των δικαιωμάτων πνευματικής και βιομηχανικής ιδιοκτησίας (ΔΠΒ) επήλθαν περαιτέρω βελτιώσεις, όμως πρέπει να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες για να διασφαλιστεί γενικά η επιβολή τους, και το ότι οι αρχές επιβολής του νόμου καθώς και η δικαστική εξουσία είναι εκπαιδευμένες για τον χειρισμό θεμάτων που αφορούν τα ΔΠΒ. Σε ό,τι αφορά την πολιτική ανταγωνισμού, ήταν σημαντική η πρόοδος με την έναρξη ισχύος της νομοθεσίας περί κρατικών ενισχύσεων. Τώρα χρειάζεται να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες για τη δημιουργία ενός αξιόπιστου ιστορικού σε ό,τι αφορά την επιβολή των κρατικών ενισχύσεων. Σε ό,τι αφορά την αντιμονοπωλιακή νομοθεσία, η βουλγαρική νομοθεσία είναι ευρέως ευθυγραμμισμένη με το κεκτημένο. Η Βουλγαρία πρέπει να συνεχίσει για να δημιουργήσει ένα ιστορικό αποτελεσματικής εφαρμογής και επιβολής των κανόνων. Πρέπει να παρακολουθείται στενά η αναδιάρθρωση του τομέα του χάλυβα.

Σε ό,τι αφορά τα τελωνεία και την φορολογία, η Βουλγαρία πρέπει ακόμη να αναπτύξει συστήματα ΤΠ τα οποία διευκολύνουν την ανταλλαγή δεδομένων με την ΕΚ. Σε ό,τι αφορά την ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας των τελωνείων, προχωρεί η υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων, όμως ήταν περιορισμένη η πρόοδος σε ό,τι αφορά τη μεταρρύθμιση της φορολογικής διοίκησης.

Η Βουλγαρία προόδευσε σε ό,τι αφορά την ευθυγράμμιση με το κεκτημένο στις τηλεπικοινωνίες. Οι προσπάθειες πρέπει να επικεντρωθούν στην ολοκλήρωση της μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο, επιταχύνοντας την αποτελεσματική εφαρμογή και ενισχύοντας την ικανότητα του ρυθμιστή.

Στην γεωργία, έχει προοδεύσει καλά η προσέγγιση της νομοθεσίας στον κτηνιατρικό και φυτοϋγειονομικό τομέα. Χρειάζεται να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες σε ό,τι αφορά τη μεταφορά του κεκτημένου στο εθνικό δίκαιο. Ωστόσο, θα χρειαστεί να καταβληθούν σημαντικές προσπάθειες για την ανάπτυξη των αναγκαίων διοικητικών, εποπτικών και ελεγκτικών μηχανισμών, ιδίως για τη διασφάλιση της επιβολής των προτύπων σε ό,τι αφορά τον κτηνιατρικό/υγειονομικό έλεγχο. Συνεχίστηκε η πρόοδος στην αλιεία, ωστόσο πρέπει η Βουλγαρία να λάβει περαιτέρω μέτρα για να διασφαλίσει την πλήρη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις υγιεινής και υγείας της ΕΚ.

Σε ό,τι αφορά την κοινωνική πολιτική και απασχόληση, πραγματοποιήθηκε σχετική πρόοδος αλλά είναι σημαντικό το έργο που πρέπει ακόμη να επιτελεσθεί σε ό,τι αφορά τη μεταφορά σε θέματα εργατικής νομοθεσίας, ισότητας ευκαιριών, κατάργησης των διακρίσεων και ασφάλειας στην εργασία. Πρέπει να ενισχυθεί ο διάλογος σύμφωνα με την πρακτική της ΕΚ.

Σε ό,τι αφορά την περιφερειακή πολιτική, η Βουλγαρία πραγματοποίησε πρόοδο στις προετοιμασίες της για την εφαρμογή των διαρθρωτικών πολιτικών, με την θέσπιση στρατηγικής για τα διαρθρωτικά ταμεία, η οποία αποσαφηνίζει τη θεσμική δομή για την βοήθεια που παρέχεται μέσω των διαρθρωτικών ταμείων και του ταμείου συνοχής. Η Βουλγαρία πρέπει να επικεντρώσει τις προσπάθειές της στην ενίσχυση της ικανότητας για τη μελλοντική εκτέλεση των διαρθρωτικών ταμείων σε νευραλγικής σημασίας υπουργεία, μεταξύ άλλων, των κατάλληλων μηχανισμών ελέγχου, παρακολούθησης και αξιολόγησης. Η Βουλγαρία πρέπει ακόμη να ετοιμάσει ένα συνεκτικό αναπτυξιακό σχέδιο όπως απαιτούν οι κανονισμοί των διαρθρωτικών ταμείων, και να το ενσωματώσει στο εθνικό πλαίσιο που αφορά τον προϋπολογισμό και τη διαμόρφωση πολιτικής.

Η Βουλγαρία συνέχισε να μεταφέρει στο εσωτερικό δίκαιο το κεκτημένο για το περιβάλλον, με τη θέσπιση του νόμου περί προστασίας του περιβάλλοντος. Χρειάζεται να καταβληθούν προσπάθειες για την προετοιμασία σχεδίων εφαρμογής, ειδικά των οδηγιών και στρατηγικών χρηματοδότησης, για επενδύσεις στον τομέα του περιβάλλοντος και για την περαιτέρω δημιουργία μηχανισμών προς παρακολούθηση της αποτελεσματικής εφαρμογής. Η εφαρμογή εξακολουθεί να είναι μια σημαντική πρόκληση όπως και η ανάγκη για αυξημένη διοικητική ικανότητα και το κόστος της ευθυγράμμισης.

Η Βουλγαρία συνέχισε την πρόοδο σε ό,τι αφορά την ευθυγράμμιση της νομοθεσίας για τις μεταφορές με το κεκτημένο, ιδίως σε ό,τι αφορά τους τομείς των οδικών και σιδηροδρομικών μεταφορών. Πρέπει να ενισχυθούν οι πρόσφατα δημιουργηθείσες διοικητικές δομές. Για τις θαλάσσιες μεταφορές, εξακολουθεί να αποτελεί πρόβλημα των χαμηλό επίπεδο ασφάλειας του βουλγαρικού στόλου.

Η Βουλγαρία προόδευσε σε ό,τι αφορά τη μεταρρύθμιση στον τομέα της ενέργειας, όπου ήταν βραδύς ο ρυθμός της αναδιάρθρωσης κατά τα τελευταία έτη. Υιοθετήθηκε νέα εθνική ενεργειακή στρατηγική. Δημιουργήθηκε η νομοθετική βάση για το άνοιγμα της αγοράς και προετοιμάζεται η ιδιωτικοποίηση των εταιρειών διανομής. Η Βουλγαρία πρέπει τώρα να θέσει σαφή χρονοδιαγράμματα για την αναδιάρθρωση του ενεργειακού τομέα. Η Βουλγαρία πρέπει να εκπληρώσει τις δεσμεύσεις για την οριστική παύση λειτουργίας του πυρηνικού σταθμού Κozloduy και να διασφαλίσει ένα υψηλό επίπεδο πυρηνικής ασφάλειας.

Σε ό,τι αφορά τη δικαιοσύνη και τις εσωτερικές υποθέσεις, η Βουλγαρία προόδευσε σημαντικά σε ό,τι αφορά την ευθυγράμμιση με το κεκτημένο στα περισσότερα θέματα. Ενέκρινε σχέδιο δράσης για την υιοθέτηση των απαιτήσεων Σένγκεν. Ωστόσο, πρέπει ακόμα να καταβληθεί σημαντική προσπάθεια για την ενίσχυση της ικανότητας εφαρμογής.

Πραγματοποιήθηκε ουσιαστική πρόοδος σε ό,τι αφορά την ενίσχυση του χρηματοοικονομικού ελέγχου, με την έναρξη ισχύος της νέας νομοθεσίας που αφορά τον εσωτερικό δημοσιονομικό έλεγχο και το εθνικό ελεγκτικό συνέδριο. Η Βουλγαρία πρέπει τώρα να επικεντρωθεί στην ενίσχυση των απαιτούμενων θεσμικών δομών, μεταξύ άλλων, για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΚ.

Η Βουλγαρία πρέπει να καταβάλει ακόμη συνεχείς προσπάθειες για την ανάπτυξη επαρκούς διοικητικής και δικαστικής ικανότητας προς εφαρμογή και επιβολή του κεκτημένου. Παράλληλα με τη συνεχιζόμενη οριζόντια μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης, πρέπει ειδικότερα να επικεντρωθεί στην ανάπτυξη της ικανότητάς της να αποτελεί μέρος της εσωτερικής αγοράς και να εφαρμόζει το κεκτημένο στο χώρο της γεωργικής, περιβαλλοντικής και περιφερειακής πολιτικής. Περαιτέρω προσπάθειες απαιτούνται επίσης για τη δημιουργία της αναγκαίας διοικητικής ικανότητας που να εξασφαλίζει την υγιή και αποτελεσματική διαχείριση των κοινοτικών κονδυλίων.

Κατά τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις, έκλεισαν προσωρινά 22 κεφάλαια. Οι δεσμεύσεις κατά τις διαπραγματεύσεις ανελήφθησαν με την προοπτική της ένταξης από το 2007 και εν γένει έχουν εκπληρωθεί.

Κύπρος

Η Επιτροπή επανειλημμένα συνεπαίρανε ότι η Κύπρος πληροί τα πολιτικά κριτήρια. Αυτό ήταν και το αποτέλεσμα των προηγουμένων περιοδικών εκθέσεων, το οποίο επιβεβαιώθηκε και πέρσι. Η Κύπρος εξακολουθεί να πληροί τα πολιτικά κριτήρια της Κοπεγχάγης.

Ενισχύθηκε σημαντικά η κρατική διοίκηση με τη δημιουργία νέων θέσεων και την προώθηση της περιοδικής επιμόρφωσης.

Η Κύπρος εξακολουθεί να σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα και ελευθερίες. Έχει βελτιώσει την διαδικασία για την προστασία των προσφύγων. Έχει καταργήσει τους περιορισμούς του δικαιώματος γάμου των τουρκοκυπρίων που ζουν στο νότιο τμήμα της νήσου.

Η Κύπρος έχει λειτουργούσα οικονομία της αγοράς και θα είναι ικανή να αντιμετωπίσει την ανταγωνιστική πίεση και τις δυνάμεις της αγοράς στην Ένωση.

Στην πρώτη περιοδική έκθεση του 1998, αναγνωρίζονται ήδη οι προσπάθειες οικονομικής μεταρρύθμισης που κατέβαλαν οι κυπριακές αρχές, στο πλαίσιο της προετοιμασίας της χώρας για την ένταξή της στην ΕΕ. Έκτοτε, παραμένει η δέσμευση των κυπριακών αρχών σε ό,τι αφορά τις οικονομικές απαιτήσεις για την ένταξη στην ΕΕ.

Μπορεί να επέλθουν περαιτέρω βελτιώσεις σε ό,τι αφορά τη λειτουργία των αγορών, με την προσήλωση σε σχέδια που αφορούν την ελευθέρωση των τομέων των τηλεπικοινωνιών, της ενέργειας των εναέριων μεταφορών και ταχυδρομικών υπηρεσιών. Η εφαρμογή προγράμματος φορολογικής ενοποίησης θα συμβάλει στη μείωση του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών. Πρέπει να δοθεί προσοχή για να βελτιωθεί ο συντονισμός της εποπτείας των συνεταιριστικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και τραπεζών.

Από την τακτική έκθεση του 1998, η Κύπρος σημείωσε ουσιώδη πρόοδο σε διάφορα θέματα του κεκτημένου. Η διαδικασία νομοθετικής ευθυγράμμισης επιταχύνθηκε τα τελευταία έτη. Η Κύπρος εξακολουθεί να δίνει προσοχή στις δομές εφαρμογής και επιβολής.

Κατά το παρελθόν έτος, η Κύπρος σημείωσε περαιτέρω πρόοδο σε ό,τι αφορά τη νομοθετική ευθυγράμμιση και βελτίωσε τη θέση της όσον αφορά τη διοικητική ικανότητα, ιδίως στα θέματα της κοινωνικής ασφάλισης, στους κτηνιατρικούς και φυτοϋγειονομικούς ελέγχους, τις φαρμακευτικές υπηρεσίες, την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, την επιθεώρηση των πλοίων, την εφορεία, τον σχεδιασμό, τις περιβαλλοντικές υπηρεσίες, την προστασία του καταναλωτή και της υγείας, και τα τελωνεία.

Συνολικά, η Κύπρος επέτυχε ικανοποιητικό επίπεδο ευθυγράμμισης με το κεκτημένο στα περισσότερα θέματα και έχει σχεδόν επιτύχει επαρκή διοικητική ικανότητα για την εφαρμογή του κεκτημένου σε σημαντικό αριθμό τομέων, αν και εναπομένουν περαιτέρω προσπάθειες. Συμφωνήθηκαν λεπτομερή σχέδια, ιδίως κατά τις διαπραγματεύσεις και στο σχέδιο δράσης, για την κάλυψη των υπολειπόμενων κενών.

Σημειώθηκε σημαντική πρόοδος στα διάφορα θέματα της εσωτερικής αγοράς. Σε ό,τι αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία εμπορευμάτων, ολοκληρώθηκε η προσέγγιση σε σειρά θεμάτων που αφορούν συγκεκριμένους τομείς. Με την θέσπιση νομοθεσίας-πλαίσιο με βάση την αρχή για νέα και σφαιρική προσέγγιση, μετά από κάποια αρχική καθυστέρηση, επιτεύχθηκε σημαντική νομοθετική πρόοδος και έγινε ένα σημαντικό βήμα προς την περαιτέρω ευθυγράμμιση με το κεκτημένο. Σε ό,τι αφορά τις κρατικές προμήθειες δεν έχει ακόμη επιτευχθεί πλήρης ευθυγράμμιση. Επιπλέον, απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για τη μεταφορά του κεκτημένου που αφορά τη διαδικασία γνωστοποίησης, την επιτήρηση της αγοράς και την ασφάλεια των προϊόντων. Η νεοσυσταθείσα εταιρεία πιστοποίησης ενίσχυσε την υποδομή για την τυποποίηση και την πιστοποίηση, ενώ η Κύπρος πρέπει να συνεχίσει τις προσπάθειές της για να ενισχύσει τα συστήματα επιτήρησης της αγοράς της. Σε ό,τι αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων, η Κύπρος έκανε ένα σημαντικό βήμα με τη θέσπιση νομοθεσίας-πλαίσιο για την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων. Κατήργησε τις ασυνέπειες σε ό,τι αφορά το συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης και επέτυχε ένα ικανοποιητικό επίπεδο διοικητικής ικανότητας. Σε ό,τι αφορά την ελευθερία παροχής υπηρεσιών, σημειώνεται πρόοδος σε ό,τι αφορά την εναρμόνιση, ιδίως της νομοθεσίας για τις ασφαλιστικές εταιρείες και τράπεζες, μεταξύ άλλων, τις εξωχώριες τράπεζες. Πρέπει ιδίως να συνεχιστεί η ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας σε ό,τι αφορά τις εποπτικές αρχές στο χώρο των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών. Η ελεύθερη κυκλοφορία κεφαλαίων τελεί υπό εξέλιξη και θα έχει πλήρως ευθυγραμμιστεί μέχρι την ένταξη. Αν και η διοικητική ικανότητα για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ενισχύθηκε περαιτέρω με την πρόσληψη επιπλέον προσωπικού, η Κύπρος πρέπει να συνεχίσει σταθερά τις προσπάθειες στον τομέα αυτό.

Σε ό,τι αφορά το εταιρικό δίκαιο, η νομοθετική ευθυγράμμιση της Κύπρου με το κεκτημένο βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο. Σε ό,τι αφορά τα δικαιώματα πνευματικής και βιομηχανικής ιδιοκτησίας, απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για την ενίσχυση της ικανότητας επιβολής σε ό,τι αφορά τους συνοριακούς ελέγχους, την καταπολέμηση της πειρατείας και της παραποίησης. Σε ό,τι αφορά τον ανταγωνισμό, σταθερή είναι η πρόοδος σε ό,τι αφορά τη θέσπιση νομοθεσίας κατά των μονοπωλίων και τις κρατικές ενισχύσεις. Είναι εμφανής η ουσιαστική βελτίωση της επιβολής στο χώρο των κρατικών ενισχύσεων και των αντιμονοπωλιακών διατάξεων, μετά από σειράς ετών στασιμότητα. Η υπηρεσία ελέγχου των κρατικών ενισχύσεων και η πλήρως ανεξάρτητη αρχή για την προστασία του ανταγωνισμού λειτουργούν σωστά αλλά πρέπει να αναπτυχθούν περαιτέρω.

Η Κύπρος έχει επιτύχει ένα καλό επίπεδο νομοθετικής ευθυγράμμισης στη γεωργία και έχει προβεί σε σημαντικές ενέργειες σε ό,τι αφορά τη δημιουργία κοινών οργανώσεων αγοράς. Ωστόσο, πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω στο χώρο αυτό η διοικητική ικανότητα για την εφαρμογή και επιβολή του κεκτημένου. Πρέπει να δοθεί δέουσα προτεραιότητα στην προετοιμασία του ολοκληρωμένου συστήματος διοίκησης και ελέγχου. Σε ό,τι αφορά την αλιεία, η νομοθεσία έχει ευθυγραμμιστεί σε ικανοποιητικό επίπεδο. Έχει δημιουργηθεί η διοικητική ικανότητα ωστόσο χρειάζεται να ενισχυθεί περαιτέρω. Η Κύπρος συνέχισε τις προσπάθειές της για την περαιτέρω μείωση του αριθμού των αλιευτικών πλοίων που φέρουν τη σημαία της, ωστόσο δεν έχει τεθεί ακόμη σε πλήρη λειτουργία το νηολόγιο αλιευτικών πλοίων. Ωστόσο, έχει προβλεφθεί η σχετική υποδομή για τη δημιουργία του νηολογίου και ετοιμάζονται οι μηχανισμοί εφαρμογής.

Με την πλήρη φορολογική μεταρρύθμιση, στην άμεση και έμμεση φορολογία, προόδευσε σημαντικά η Κύπρος σε ό,τι αφορά τη φορολογία. Επίσης, η Κύπρος έκανε σημαντική πρόοδο σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη της αναγκαίας διοικητικής ικανότητας όπου πέτυχε ικανοποιητικό επίπεδο. Επίσης, η Κύπρος διαθέτει μια καλά οργανωμένη και καλά λειτουργούσα τελωνειακή διοίκηση. Χρειάζεται περαιτέρω νομοθετική ευθυγράμμιση σε ό,τι αφορά την τελειοποίηση προς επανεισαγωγή και επανεξαγωγή, την προσωρινή εισαγωγή, τα πολιτιστικά αγαθά και τις διαδικαστικές πτυχές. Για να επιτευχθεί η ευθυγράμμιση πρέπει επειγόντως να θεσπιστεί η εκκρεμούσα νομοθεσία η οποία καθυστερεί.

Η Κύπρος χρειάζεται να επικεντρωθεί στην πλήρη ελευθέρωση των τηλεπικοινωνιακών αγορών, επιταχύνοντας την εφαρμογή του κεκτημένου και τη δημιουργία της υπηρεσίας ρυθμιστικού φορέα.

Είναι ικανοποιητική η πρόοδος σε ό,τι αφορά την Οικονομική και Νομισματική Ένωση δεδομένου ότι είναι τώρα πλέον ανεξάρτητη η Κεντρική Τράπεζα

Η νομοθεσία στον τομέα των μεταφορών είναι ευρέως ευθυγραμμισμένη με το κεκτημένο αλλά υπολείπεται ένα μέρος της νομοθεσίας - ιδίως σε ό,τι αφορά την αεροπλοΐα, που πρέπει να μεταφερθεί στο εσωτερικό δίκαιο. Με τη νομοθετική ευθυγράμμιση βελτιώθηκαν ιδιαίτερα τα ζητήματα ασφάλειας και ενισχύθηκαν οι διοικητικές ικανότητες. Πρέπει να συνεχιστούν οι προσπάθειες στον τομέα της θαλάσσιας ασφάλειας.

Σε ό,τι αφορά την κοινωνική πολιτική και απασχόληση, η Κύπρος έχει επιτύχει ουσιαστική πρόοδο. Πρέπει να ολοκληρωθεί, σε ορισμένα θέματα, η ευθυγράμμιση με το νομοθετικό κεκτημένο. Υπάρχει ακόμη μεγάλη ανάγκη ενίσχυσης της διοικητικής ικανότητας.

Πραγματοποιήθηκε πρόοδος, με μέτριο ρυθμό, στον τομέα της ενέργειας. Σε ό,τι αφορά την ευθυγράμμιση με το κεκτημένο για την εσωτερική αγορά ενέργειας και την ασφάλεια των προμηθειών και πετρελαϊκών αποθεμάτων, η Κύπρος έχει προοδεύσει σε περιορισμένα μόνο ζητήματα. Ενθαρρύνεται ιδιαίτερα η Κύπρος να εξασφαλίσει την προοδευτική σύσταση πετρελαϊκών αποθεμάτων και της αρμόδιας αρχής, σύμφωνα με το συμφωνηθέν χρονοδιάγραμμα. Πρέπει να συνεχιστεί χωρίς καθυστέρηση το υπό εξέλιξη νομοθετικό έργο, ώστε να επέλθει ευθυγράμμιση με το κεκτημένο για την εσωτερική αγορά ενέργειας και να συσταθεί η αρχή για τα πετρελαϊκά αποθέματα, καθώς και οι προσπάθειες για τη διασφάλιση της αναγκαίας ικανότητας αποθήκευσης των πετρελαϊκών αποθεμάτων.

Η Κύπρος συνέχισε με την ενσωμάτωση της πτυχής του περιβάλλοντος σε άλλες πολιτικές και επέτυχε σημαντική ευθυγράμμιση με το κεκτημένο σε διάφορους τομείς του περιβάλλοντος και της προστασίας της φύσης. Ωστόσο, χρειάζεται να θεσπιστούν μέτρα για σημαντικά ζητήματα που αφορούν την ποιότητα του αέρα και του νερού, τον έλεγχο της βιομηχανικής ρύπανσης, τα χημικά και τους γεννητικά τροποποιημένους οργανισμούς. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στη διαχείριση των αποβλήτων και στην ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας. Πρέπει να εξασφαλιστούν οι επενδύσεις μεσοπρόθεσμα, για να διασφαλιστεί η εφαρμογή του περιβαλλοντικού κεκτημένου.

Σε ό,τι αφορά τη δικαιοσύνη και τις εσωτερικές υποθέσεις, δύναται να αναφερθεί ικανοποιητική πρόοδος στα θέματα της πολιτικής θεωρήσεων, ασύλου, της καταπολέμησης του οργανωμένου εγκλήματος και της διαφθοράς. Σε ό,τι αφορά το άσυλο, επισπεύσθηκε η ευθυγράμμιση και συγκροτήθηκε μία ανεξάρτητη αρχή επανεξέτασης. Σε ό,τι αφορά το κεκτημένο Σένγκεν, η Κύπρος συνεχίζει τις προετοιμασίες της εφαρμόζοντας πλήρως το ισχύον σχέδιο δράσης Σένγκεν και αναπτύσσοντας ένα εθνικό σύστημα πληροφοριών. Η Κύπρος επικύρωσε διάφορες συμβάσεις που αφορούν την προστασία των δεδομένων, την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και τα έσοδα από το έγκλημα. Εν γένει, πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω στο χώρο αυτό η διοικητική ικανότητα.

Σε ό,τι αφορά την περιφερειακή πολιτική, η Κύπρος συνέχισε να σημειώνει σημαντική πρόοδο σε ό,τι αφορά την ευθυγράμμιση με το κεκτημένο, προετοιμάζοντας τη συμμετοχή της στα διαρθρωτικά μέσα. Επίσης η Κύπρος έχει προοδεύσει ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τις διοικητικές δομές.

Η Κύπρος σημείωσε περαιτέρω πρόοδο στο θέμα του χρηματοοικονομικού ελέγχου. Το εσωτερικό της σύστημα δημοσιονομικού ελέγχου είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένο και πληρούνται σε μεγάλο βαθμό τα διεθνή πρότυπα εξωτερικού ελέγχου. Πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες για την ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας του υπουργείου οικονομικών.

Η Κύπρος ενίσχυσε περαιτέρω τη διοικητική της ικανότητα. Προσλήφθηκε πρόσθετο προσωπικό σε νευραλγικής σημασίας τομείς και περιελήφθη στον συμπληρωματικό προϋπολογισμό για το 2002, ο οποίος δεν έχει ακόμη εγκριθεί. Σε σημαντικά θέματα, όπως κυκλοφορία των κεφαλαίων, ανταγωνισμός, γεωργία, φορολογία, τελωνεία, περιβάλλον και δικαιοσύνη και εσωτερικές υποθέσεις ενισχύθηκαν οι δομές επιβολής. Απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή σε ό,τι αφορά τις δομές που είναι αναγκαίες για την εφαρμογή του κεκτημένου, το οποίο θα αρχίσει να ισχύει από την ένταξη, ιδίως σε ό,τι αφορά την υγιή και αποτελεσματική διαχείριση των κονδυλίων της ΕΚ.

Στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις, έκλεισαν προσωρινά 28 κεφάλαια. Εν γένει, η Κύπρος πληροί τις δεσμεύσεις που ανέλαβε κατά τις διαπραγματεύσεις. Ωστόσο, επισημάνθηκαν καθυστερήσεις σε ό,τι αφορά τη δημιουργία του νηολογίου αλιευτικών πλοίων και σε ό,τι αφορά τη νομική ευθυγράμμιση για τα πετρελαϊκά αποθέματα και την οδηγία για το ηλεκτρικό ρεύμα. Πρέπει να διευθετηθούν τα ζητήματα αυτά.

Έχοντας κατά νου την πρόοδο που επετεύχθη από την περιοδική έκθεση του 1998, το επίπεδο ευθυγράμμισης που επέτυχε η Κύπρος κατά την περίοδο αυτή και το ιστορικό της σε ό,τι αφορά την εκπλήρωση των δεσμεύσεων που ανέλαβε κατά τις διαπραγματεύσεις, η Επιτροπή θεωρεί ότι η Κύπρος θα είναι ικανή να αναλάβει τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την ιδιότητα μέλους, σύμφωνα με το προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα. Κατά το διάστημα που μεσολαβεί μέχρι την ένταξη, η Κύπρος πρέπει να συνεχίσει τις προετοιμασίες της, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις που ανέλαβε κατά τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις.

Η Τσεχική Δημοκρατία

Στη γνώμη της του 1997, η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Τσεχική Δημοκρατία πληροί τα πολιτικά κριτήρια. Έκτοτε, η χώρα σημείωσε σημαντική πρόοδο σε ό,τι αφορά την περαιτέρω παγιοποίηση και εμβάθυνση της σταθερότητας των θεσμών της οι οποίοι διασφαλίζουν τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το σεβασμό και την προστασία των μειονοτήτων. Αυτό επιβεβαιώθηκε κατά το παρελθόν έτος. Η Τσεχική Δημοκρατία εξακολουθεί να πληροί τα πολιτικά κριτήρια της Κοπεγχάγης.

Η κυβέρνηση προέβη σε περαιτέρω ενέργειες για τη βελτίωση της λειτουργίας της κεντρικής διοίκησης. Ειδικότερα, θέσπισε νόμο για τις δημόσιες υπηρεσίες, ο οποίος θέτει ένα νομικό πλαίσιο για τη κεντρική δημόσια διοίκηση και μεταρρυθμίζει τις ισχύουσες ρυθμίσεις για μια σειρά μεγάλης σημασίας θεμάτων. Ο νόμος προβλέπει την βαθμιαία εφαρμογή των διατάξεών του κατά το διάστημα μεταβατικής περιόδου η οποία δύναται να εκτείνεται μέχρι το τέλος του 2006, ώστε να δοθεί επαρκής χρόνος για την προσεκτική προετοιμασία και πλήρη εφαρμογή. Θα ήταν ευκταίο η πλήρης εφαρμογή να επιτευχθεί το ταχύτερο δυνατόν ώστε η διοίκηση της Τσεχικής Δημοκρατίας να είναι καλύτερα εφοδιασμένη για να χειριστεί τις περαιτέρω απαιτήσεις που θα προκύψουν με την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Συνεχίστηκε η διαδικασία αποκέντρωσης, με τη συνεχή μεταφορά αρμοδιοτήτων στις περιφέρειες και τοπικές αυτοδιοικήσεις.

Προόδευσε περαιτέρω η μεταρρύθμιση του δικαστικού, ιδίως με την εισαγωγή νέου συστήματος διοικητικού δικαίου και την εφαρμογή του ευθυγραμμισμένου κώδικα ποινικής δικονομίας. Ωστόσο, χρειάζεται να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες για να περιορισθεί η διάρκεια των δικαστικών διαδικασιών, ιδίως στις αστικές υποθέσεις. Εν γένει, πρέπει να ενθαρρυνθούν οι πρόσφατες μεταρρυθμίσεις με την πρόβλεψη επιπρόσθετων ανθρώπινων και υλικών πόρων, καθώς και την ευρύτερη δικαστική επιμόρφωση.

Ελήφθησαν ορισμένα επιπρόσθετα νομικά και οργανωτικά μέτρα για την καταπολέμηση της διαφθοράς και του οικονομικού εγκλήματος, θέματα που εξακολουθούν να προκαλούν σημαντικές ανησυχίες. Πρέπει να ενταθούν οι προσπάθειες. Ειδικότερα, είναι αναγκαίο να διασφαλιστεί ότι στις αρμόδιες αρχές επιβολής του νόμου διατίθενται επιπρόσθετοι ανθρώπινοι και τεχνικοί πόροι. Σε πρόσφατη κυβερνητική έκθεση υπογραμμίζεται ότι είναι σημαντικό οι πολιτικές δυνάμεις να παρέχουν πλήρη στήριξη στο χώρο αυτό.

Η Τσεχική Δημοκρατία εξακολουθεί να σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα και ελευθερίες.

Με την τροποποίηση της νομοθεσίας περί ασύλου, που ετέθη σε ισχύ τον Φεβρουάριο 2002, έγιναν αυστηρότερες οι προϋποθέσεις για τη χορήγηση ασύλου. Επίσης, συνεστήθη ένα δεύτερο ανεξάρτητο δευτεροβάθμιο όργανο για τις απορριφθείσες αιτήσεις χορήγησης ασύλου. Το συμβούλιο ίσων ευκαιριών ξεκίνησε τις εργασίες του τον Ιανουάριο 2002.

Αναλήφθηκαν ορισμένες επιπλέον δραστηριότητες για τη βελτίωση της δύσκολης κατάστασης που αντιμετωπίζει η κοινότητα των αθίγγανων. Ωστόσο, χρειάζονται περισσότερα διαρθρωτικά μέτρα για να επιτευχθούν σημαντικά αποτελέσματα σε ό,τι αφορά την άρση των διακρίσεων κατά την πρόσβαση στην εκπαίδευση, τη στέγη και απασχόληση. Η υιοθέτηση πλήρους νομοθεσίας κατά των διακρίσεων συνιστά σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση αυτή.

Η γνώμη του 1997 ήδη αναγνώριζε τις σημαντικές μεταρρυθμιστικές προσπάθειες που κατέβαλλαν οι τσεχικές αρχές για το μετασχηματισμό της οικονομίας τους. Από τη γνώμη αυτή και μετά, και μέσα σε ένα γεμάτο προκλήσεις διεθνές οικονομικό περιβάλλον, βελτιώθηκε η οικονομική επίδοση. Επετεύχθη μακροοικονομική σταθερότητα, εμβαθύνθηκαν οι μεταρρυθμίσεις ενώ παράλληλα οι τσεχικές αρχές διατήρησαν τη δέσμευσή τους έναντι των οικονομικών απαιτήσεων της ένταξης στην ΕΕ.

Συνεπώς, συνάγεται το συμπέρασμα ότι η Τσεχική Δημοκρατία διαθέτει λειτουργούσα οικονομία αγοράς. Με τη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων προς την κατεύθυνση αυτή, η Τσεχική Δημοκρατία θα είναι ικανή να αντιμετωπίσει την ανταγωνιστική πίεση και τις δυνάμεις της αγοράς στο εσωτερικό της Ένωσης.

Μπορούν να επέλθουν βελτιώσεις σε ό,τι αφορά τη διαχείριση των δημοσίων οικονομικών, ιδίως με τον διακανονισμό του θέματος που αφορά τις υψηλές και αυξανόμενες υποχρεωτικές και μη υποχρεωτικές κυβερνητικές δαπάνες. Πρέπει να συνεχιστούν οι μεταρρυθμίσεις σε ό,τι αφορά τις κοινωνικές δαπάνες, όπως συστήματα συνταξιοδότησης και υγειονομικής περίθαλψης. Επιπλέον, με μια αποφασιστικότερη προσέγγιση για την εκχώρηση επισφαλών περιουσιακών στοιχείων της υπηρεσίας σταθεροποίησης της Τσεχίας, σε ιδιώτες επενδυτές, θα ελευθερωθεί η οικονομία από πόρους που δεν έχουν διατεθεί σωστά.

Από τη εποχή που εκδόθηκε η γνώμη, η Τσεχική Δημοκρατία πραγματοποίησε πολύ καλή πρόοδο. Ενώ η νομοθετική ευθυγράμμιση ήταν βραδεία αρχικά, στη συνέχεια επιταχύνθηκε σημαντικά. Τα τελευταία χρόνια παρατηρήθηκε επίσης σταθερή πρόοδος σε ό,τι αφορά τη δημιουργία διοικητικής ικανότητας για την εφαρμογή του κεκτημένου, παράλληλα με την πρόοδο σε ό,τι αφορά τη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος.

Κατά το παρελθόν έτος, η Τσεχική Δημοκρατία προχώρησε περαιτέρω σε ό,τι αφορά τη νομοθετική ευθυγράμμιση, ιδίως σε ό,τι αφορά τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, τη φυτοϋγειονομική νομοθεσία, τις οδικές μεταφορές, την κοινωνική πολιτική, το περιβάλλον και τη δικαιοσύνη και τις εσωτερικές υποθέσεις. Ωστόσο, ήταν περιορισμένη η πρόοδος στον τομέα της φορολογίας. Συνεχίστηκαν οι προσπάθειες για την ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας, μεταξύ άλλων, με τη θέσπιση νομικού πλαισίου για τη δημόσια διοίκηση.

Εν γένει, η Τσεχική Δημοκρατία επέτυχε υψηλό βαθμό ευθυγράμμισης με το κεκτημένο σε πολλά θέματα και προσεγγίζει ένα επαρκές επίπεδο διοικητικής ικανότητας για την εφαρμογή του κεκτημένου, ωστόσο χρειάζονται περαιτέρω προσπάθειες. Συμφωνήθηκαν λεπτομερή σχέδια, ιδίως στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων, και το σχέδιο δράσης για την κάλυψη των κενών που εναπομένουν.

Στο χώρο της εσωτερικής αγοράς, έχει προχωρήσει η μεταφορά του κεκτημένου στο εσωτερικό δίκαιο, σε ό,τι αφορά τις τέσσερις ελευθερίες, και οι προσπάθειες πρέπει να επικεντρωθούν στην κάλυψη των κενών που εναπομένουν. Εν γένει, είναι καλή η διοικητική ικανότητα. Σε ό,τι αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία εμπορευμάτων, η Τσεχική Δημοκρατία εφαρμόζει σήμερα σχεδόν όλα τα εναρμονισμένα ευρωπαϊκά πρότυπα, μεταξύ άλλων, αυτά που αφορούν τις τροφές. Ωστόσο, χρειάζεται να ενισχυθεί περαιτέρω η ικανότητα επιτήρησης της αγοράς. Πρέπει να ολοκληρωθεί η ευθυγράμμιση με το κεκτημένο για τις κρατικές προμήθειες, με βάση τη θετική πρόοδο που επιτεύχθηκε πρόσφατα. Σε ό,τι αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων, η ευθυγράμμιση είναι μεγάλη σε ό,τι αφορά τα δικαιώματα των πολιτών και την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων, ωστόσο χρειάζεται περαιτέρω προσπάθεια επειγόντως για την αμοιβαία αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων. Σε ότι αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία υπηρεσιών, έχει προχωρήσει η μεταφορά του κεκτημένου για τον τραπεζικό τομέα, ενώ χρειάζεται να ολοκληρωθεί η ευθυγράμμιση για τους άλλους χρηματοοικονομικούς τομείς. Πρέπει να βελτιωθεί περαιτέρω η εποπτεία του χρηματοπιστωτικού τομέα. Σε ό,τι αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία κεφαλαίων, ήταν ικανοποιητική η πρόσφατη πρόοδος για την κατάργηση των περιορισμών σε ό,τι αφορά την αγορά ακινήτων καθώς και την επιβολή ρυθμίσεων για τις διασυνοριακές μεταφορές πιστώσεων. Πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω η διοικητική ικανότητα για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.

Σε ό,τι αφορά το εταιρικό δίκαιο, είναι υψηλός ο βαθμός της ευθυγράμμισης με το κεκτημένο, ωστόσο απαιτείται περαιτέρω βελτίωση για την επιβολή των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, μεταξύ άλλων, τη ρύθμιση του θέματος των πειρατικών προϊόντων και των προϊόντων παραποίησης. Σε ό,τι αφορά τον ανταγωνισμό, η νομοθεσία είναι ευρέως ευθυγραμμισμένη με το κεκτημένο και η υπηρεσία προστασίας του ανταγωνισμού έχει δημιουργήσει ένα ικανοποιητικό ιστορικό σε ό,τι αφορά την επιβολή των αντιμονοπωλιακών κανόνων καθώς και των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις. Πρέπει να παρακολουθείται στενά η επιβολή των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων καθώς και η αναδιάρθρωση του τομέα του χάλυβα. Στον τραπεζικό τομέα, απαιτείται αυξημένη διαφάνεια.

Σε ό,τι αφορά τα οικονομικά και φορολογικά θέματα, είναι υψηλός ο βαθμός της ευθυγράμμισης με το κεκτημένο για την οικονομική και νομισματική ένωση, καθώς και σημαντική η πρόσφατη πρόοδος σε ό,τι αφορά την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας. Επετεύχθη ένα καλό επίπεδο στη φορολογία, το οποίο ωστόσο πρέπει να ολοκληρωθεί για ορισμένα σημαντικά θέματα του ΦΠΑ και των ειδικών φόρων κατανάλωσης. Είναι αναγκαία η συνεχής πρόοδος για την ανάπτυξη συστημάτων τεχνολογίας πληροφοριών για την ανταλλαγή ηλεκτρονικών δεδομένων με την Κοινότητα και τα κράτη μέλη αυτής. Πρέπει να συνεχιστούν σταθερά οι αναληφθείσες προσπάθειες για την ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας. Έχει επιτευχθεί υψηλού επιπέδου συμβατότητα με το τελωνειακό κεκτημένο. Είναι αναγκαίο να ολοκληρωθούν οι εργασίες για τον εξηλεκτρονισμό και την πλήρη διασύνδεση των εθνικών συστημάτων με τα τελωνειακά συστήματα τεχνολογίας πληροφοριών της ΕΚ.

Οι τομεακές πολιτικές έχουν, συνολικά, φθάσει σε καλό επίπεδο ευθυγράμμισης με το κεκτημένο και είναι εν γένει ικανοποιητική η διοικητική ικανότητα. Σε ό,τι αφορά τις μεταφορές, η νομοθεσία για τις οδικές και εναέριες μεταφορές ευθυγραμμίζεται ευρέως με το κεκτημένο, ωστόσο χρειάζονται περαιτέρω προσπάθειες σε ό,τι αφορά τις σιδηροδρομικές μεταφορές. Εναπομένει να διασφαλιστεί επαρκής διοικητική ικανότητα επιβολής του κεκτημένου. Στον τομέα της ενέργειας, είναι καλό το επίπεδο της ευθυγράμμισης, ιδίως σε ό,τι αφορά τη δημιουργία ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρικού. Πρέπει τώρα πλέον να διασφαλιστεί η πλήρης και έγκαιρη εφαρμογή της νομοθεσίας. Η Τσεχική Δημοκρατία έχει δεχθεί και εφαρμόζει όλες τις συστάσεις της έκθεσης του Συμβουλίου για την πυρηνική ασφάλεια στο πλαίσιο της διεύρυνσης.

Στον τομέα της γεωργίας, είναι εν γένει καλό το επίπεδο της προετοιμασίας, ιδίως σε ό,τι αφορά τις δομές εφαρμογής της κοινής γεωργικής πολιτικής και την ευθυγράμμιση με την φυτοϋγειονομική νομοθεσία. Χρειάζονται συνεχείς προσπάθειες για τον τερματισμό της ευθυγράμμισης και την ενίσχυση των ρυθμίσεων ελέγχου στον κτηνιατρικό χώρο.

Στον χώρο της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής, σε ό,τι αφορά την κοινωνική πολιτική και απασχόληση, έχει προχωρήσει η ευθυγράμμιση, ιδίως στο εργατικό δίκαιο και την υγεία και ασφάλεια στην εργασία. Χρειάζεται να ενισχυθεί περαιτέρω η διοικητική ικανότητα σε ό,τι αφορά την επαγγελματική ιατρική και ασφάλεια, ιδίως τις επιθεωρήσεις εργασίας. Στην περιφερειακή πολιτική, κατά το παρελθόν έτος ήταν σημαντική η πρόοδος και έτσι τέθηκε το νομικό πλαίσιο. Χρειάζονται συνεχείς προσπάθειες ώστε να γίνουν πλήρως λειτουργικές οι δομές εφαρμογής και ελέγχου και σε ό,τι αφορά την τεχνική προετοιμασία έργων, τα οποία είναι επιλέξιμα για κοινοτική χρηματοδότηση.

Σε ό,τι αφορά το περιβάλλον, η Τσεχική Δημοκρατία έχει επιτύχει υψηλό επίπεδο νομοθετικής ευθυγράμμισης και σημαντικές επενδύσεις, οι οποίες είχαν αξιοσημείωτα αποτελέσματα, ιδίως σε ό,τι αφορά την ποιότητα του αέρα και του νερού. Πρέπει να συνεχιστούν οι προσπάθειες για την ολοκλήρωση της μεταφοράς και εφαρμογής σε θέματα ποιότητας του νερού, αποβλήτων, προστασίας της φύσης και πρόληψης της βιομηχανικής ρύπανσης. Επίσης, πρέπει να διασφαλιστεί η διοικητική ικανότητα σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο και πρέπει να προγραμματιστούν μακροπρόθεσμες τοποθετήσεις.

Σε ό,τι αφορά τις τηλεπικοινωνίες, η Τσεχική Δημοκρατία τελευταία πραγματοποίησε περαιτέρω πρόοδο και επέτυχε ένα καλό επίπεδο ευθυγράμμισης σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη των τηλεπικοινωνιακών υποδομών και διαφοροποίηση της αγοράς. Ωστόσο, δεν έχει ακόμα επιτευχθεί η πλήρης ελευθέρωση της αγοράς και πρέπει να διασφαλιστεί η ρυθμιστική αρχή.

Στον οπτικοακουστικό τομέα, η Τσεχική Δημοκρατία έχει προχωρήσει σε ό,τι αφορά τη νομοθετική ευθυγράμμιση. Ωστόσο, για την αποτελεσματική εφαρμογή πρέπει να ενισχυθεί η διοικητική ικανότητα. Εξακολουθεί να έχει ιδιαίτερη σημασία η δημιουργία και ο αποτελεσματικός έλεγχος ενός διαφανούς και προβλέψιμου ρυθμιστικού πλαισίου στον οπτικοακουστικό τομέα.

Σε ό,τι αφορά τη δικαιοσύνη και τις εσωτερικές υποθέσεις, πραγματοποιήθηκε αξιοσημείωτη πρόοδο σχεδόν σε όλα τα θέματα και είναι σχεδόν πλήρης η νομοθετική ευθυγράμμιση. Πρέπει να συνεχιστούν οι προσπάθειες για να εξασφαλιστεί περαιτέρω βελτίωση της διαχείρισης των συνόρων και η εκτέλεση του σχεδίου δράσης Σένγκεν καθώς και η ενίσχυση της καταστολής της απάτης, της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος.

Σε ό,τι αφορά τα χρηματοοικονομικά ζητήματα, η νομοθετική ευθυγράμμιση έχει ολοκληρωθεί στο χώρο του χρηματοοικονομικού ελέγχου, αλλά χρειάζεται να καταβληθούν ουσιαστικές περαιτέρω προσπάθειες για να εξασφαλιστεί η εφαρμογή του εσωτερικού δημοσιονομικού ελέγχου. Γενικά, η διοικητική ικανότητα της Τσεχικής Δημοκρατίας έχει ενισχυθεί σημαντικά. Πρέπει να συνεχιστούν οι προσπάθειες ιδίως σε ό,τι αφορά τη γεωργία, το περιβάλλον, την περιφερειακή πολιτική, τη δικαιοσύνη και τις εσωτερικές υποθέσεις καθώς και το χρηματοοικονομικό έλεγχο. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στις δομές που είναι αναγκαίες για να εξασφαλισθεί υγιής και αποτελεσματική διαχείριση των κονδυλίων της ΕΚ. Οι τρέχουσες υπό εξέλιξη δραστηριότητες, κυρίως για την ενίσχυση των μονάδων εσωτερικού λογιστικού ελέγχου μέσω της αύξησης των ανθρώπινων πόρων και της κατάρτισης, πρέπει να συνεχιστούν σταθερά ούτως ώστε να επιτευχθεί η πλήρης λειτουργική τους ικανότητα μέχρι την ένταξη.

Κατά τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις, 25 κεφάλαια έκλεισαν προσωρινά. Η Τσεχική Δημοκρατία εν γένει εκπληρώνει τις δεσμεύσεις που ανέλαβε κατά τις διαπραγματεύσεις. Ωστόσο, παρατηρήθηκαν καθυστερήσεις σε ό,τι αφορά την πλήρη ευθυγράμμιση της νομοθεσίας για τις κρατικές προμήθειες, την ολοκλήρωση της ευθυγράμμισης για την αμοιβαία αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων, τη θέσπιση τμημάτων της κτηνιατρικής νομοθεσίας, και την ολοκλήρωση της ευθυγράμμισης ορισμένων ΦΠΑ και ειδικών φόρων κατανάλωσης. Τα ζητήματα αυτά πρέπει να διευθετηθούν.

Λαμβάνοντας υπόψη την πρόοδο που επετεύχθη από τη διατύπωση της γνώμης, το επίπεδο ευθυγράμμισης και διοικητικής ικανότητας που επέτυχε η Τσεχική Δημοκρατία μέχρι αυτό το χρονικό σημείο, καθώς και το ιστορικό της σε ό,τι αφορά την εκπλήρωση των δεσμεύσεων που ανέλαβε κατά τις διαπραγματεύσεις, η Επιτροπή θεωρεί ότι η Τσεχική Δημοκρατία θα είναι ικανή να αναλάβει τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την ιδιότητα μέλους σύμφωνα με το προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα. Κατά το διάστημα μέχρι την ένταξη, η Τσεχική Δημοκρατία πρέπει να εξακολουθήσει τις προετοιμασίες της, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις που ανέλαβε κατά τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις.

Εσθονία

Στη γνώμη της του 1997, η Επιτροπή συνεπαίρανε ότι η Εσθονία πληροί τα πολιτικά κριτήρια. Έκτοτε, η χώρα πραγματοποίησε σημαντική πρόοδο για την περαιτέρω παγιοποίηση και εμβάθυνση της σταθερότητας των θεσμών που διασφαλίζουν τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το σεβασμό και την προστασία των μειονοτήτων. Αυτό επιβεβαιώθηκε κατά το παρελθόν έτος. Η Εσθονία εξακολουθεί να πληροί τα πολιτικά κριτήρια της Κοπεγχάγης.

Συνεχίστηκε η εφαρμογή του προγράμματος για τη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης, και εξακολουθεί να είναι ικανοποιητική η λειτουργία των δημοσίων υπηρεσιών της Εσθονίας καθώς και οι διοικητικές της δομές. Χρειάζεται ωστόσο να συνεχιστεί η βελτίωση της διαφάνειας στα θέματα προσωπικού και συντονισμού μεταξύ των διαφόρων φορέων.

Έχει προχωρήσει ο εκσυγχρονισμός του δικαστικού σώματος και ενισχύθηκε η ανεξαρτησία και διοίκηση του δικαστικού σώματος. Συνεχίστηκε η βελτίωση της κατάρτισης των δικαστών και αναβαθμίστηκαν τα συστήματα πληροφοριών των δικαστηρίων. Η Εσθονία πρέπει να καταβάλλει προσπάθειες για την πλήρωση των κενών θέσεων εισαγγελέων. Όπως παρατηρήθηκε πέρσι, η Εσθονία πρέπει να βελτιώνει συνεχώς την αποτελεσματικότητα διεκπεραίωσης των δικαστικών υποθέσεων καθώς και την ποιότητα και εκτέλεση των δικαστικών αποφάσεων.

Η Εσθονία εξακολουθεί να σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα και ελευθερίες.

Η Εσθονία ενθάρρυνε την περαιτέρω ενσωμάτωση των πολιτών, χωρίς υπηκοότητα καταργώντας τις γλωσσικές απαιτήσεις για τους υποψηφίους των κοινοβουλευτικών και δημοτικών εκλογών και υποστηρίζοντας την εκμάθηση γλωσσών και τις πολιτιστικές ανταλλαγές, μέσω του κρατικού προγράμματος ενσωμάτωσης. Η Εσθονία πρέπει να συνεχίσει τις προσπάθειές της για την αύξηση του ρυθμού πολιτογράφησης και τη διευκόλυνση της διαδικασίας. Η Εσθονία πρέπει να διασφαλίσει ότι η εφαρμογή της γλωσσικής νομοθεσίας εξακολουθεί να τηρεί τις αρχές του αιτιολογημένου δημόσιου συμφέροντος και της αναλογικότητας, τις διεθνείς υποχρεώσεις της Εσθονίας και την Ευρωπαϊκή Συμφωνία.

Ήδη στη γνώμη του 1997 αναγνωρίζονται οι ουσιαστικές μεταρρυθμιστικές προσπάθειες που κατέβαλλαν οι εσθονικές αρχές για τον μετασχηματισμό της οικονομίας. Από τη γνώμη αυτή, και παρά τις προκλήσεις του διεθνούς οικονομικού περιβάλλοντος, ιδίως την ρωσική κρίση, βελτιώθηκε η οικονομική επίδοση. Επετεύχθη μακροοικονομική σταθερότητα, εμβάθυνση των μεταρρυθμίσεων ενώ παράλληλα οι εσθονικές αρχές εξακολούθησαν να δεσμεύονται για τις οικονομικές απαιτήσεις της ένταξης στην ΕΕ.

Επομένως, συμπεραίνεται ότι η Εσθονία έχει λειτουργούσα οικονομία αγοράς. Εφόσον η τρέχουσα μεταρρύθμιση συνεχίσει προς την κατεύθυνση αυτή, η Εσθονία θα είναι ικανή να αντιμετωπίσει την ανταγωνιστική πίεση και τις δυνάμεις της αγοράς στο εσωτερικό της Ένωσης.

Η κυβέρνηση και ο ιδιωτικός τομέας μπορούν να επιφέρουν βελτιώσεις στην λειτουργία των αγορών εργασίας, αναλαμβάνοντας ένα περισσότερο δραστήριο ρόλο για την επίλυση του προβλήματος της ανεργίας. Επιπλέον, πρέπει να υποστηριχθεί η ενοποίηση των οικονομικών των τοπικών αρχών για να ενισχυθεί η συνετή κατεύθυνση της φορολογικής πολιτικής. Επιπλέον, πρέπει να συνεχιστεί δραστήρια η αναδιάρθρωση του τομέα πετρελαιοφόρου σχιστόλιθου.

Από την εποχή διατύπωσης της γνώμης, η Εσθονία πραγματοποίησε πρόοδο σε ό,τι αφορά την υιοθέτηση του κεκτημένου και πιο πρόσφατα, σε ό,τι αφορά τη βαθμιαία δημιουργία διοικητικής ικανότητας για την εφαρμογή και αποτελεσματική επιβολή του κεκτημένου.

Κατά το παρελθόν έτος, η Εσθονία προόδευσε περαιτέρω σε πολλά θέματα, μεταξύ άλλων, την εσωτερική αγορά, γεωργία και δικαιοσύνη και εσωτερικές υποθέσεις. Ωστόσο, ο ρυθμός προόδου ήταν εν γένει βραδύτερος από τις σχετικές προβλέψεις της Εσθονίας, όπως αυτές εκτίθενται στο Εθνικό Πρόγραμμα για την υιοθέτηση του κεκτημένου.

Συνολικά, η Εσθονία έχει σήμερα επιτύχει υψηλό βαθμό ευθυγράμμισης με το κεκτημένο στα περισσότερα θέματα. Επίσης, έχει σχετικά προοδεύσει σε ό,τι αφορά τη δημιουργία επαρκούς διοικητικής ικανότητας για την εφαρμογή του κεκτημένου σε σημαντικό αριθμό θεμάτων. Η Εσθονία έχει συστήσει τα περισσότερα από τα αναγκαία όργανα. Ωστόσο, σε ορισμένους τομείς, απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για την ενίσχυση των ικανοτήτων των οργάνων αυτών. Έχουν συμφωνηθεί λεπτομερή σχέδια, ιδίως κατά τις διαπραγματεύσεις και στο σχέδιο δράσης, για να καλυφθούν τα υπολειπόμενα κενά.

Σε ό,τι αφορά την εσωτερική αγορά, πραγματοποιήθηκε κάποια πρόοδος σε ό,τι αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία εμπορευμάτων, με την ευθυγράμμιση οριζόντιας και τομεακής ειδικής νομοθεσίας. Εντούτοις, το σύστημα επιτήρησης της αγοράς, μεταξύ άλλων, η ασφάλεια των τροφίμων, πρέπει να βελτιωθεί. Για την ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων, πραγματοποιήθηκε περαιτέρω ευθυγράμμιση για την αμοιβαία αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων, τα δικαιώματα των πολιτών και την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων, ενώ είναι αναγκαίο να διασφαλιστεί ότι η κατάρτιση των επαγγελματιών ευθυγραμμίζεται πλήρως με τα πρότυπα της ΕΚ. Σε ό,τι αφορά την ελευθερία παροχής υπηρεσιών, την ελεύθερη κυκλοφορία κεφαλαίων, το εταιρικό δίκαιο, τον ανταγωνισμό και την προστασία του καταναλωτή και της υγείας, όπου έχουν σχετικά προχωρήσει οι προετοιμασίες, έχει πραγματοποιηθεί περαιτέρω ευθυγράμμιση με το κεκτημένο. Τομείς στους οποίους έχει ενισχυθεί η διοικητική ικανότητα είναι, μεταξύ άλλων, η πρόσφατα λειτουργούσα ενοποιημένη οικονομική εποπτική αρχή και η δημιουργία ενός συστήματος διασυνοριακών πληρωμών. Πρέπει να είναι συνεχής η προσοχή στην περαιτέρω ανάπτυξη της ικανότητας της Επιθεώρησης προστασίας των δεδομένων, της Υπηρεσίας κρατικών προμηθειών και της Μονάδας χρηματοοικονομικών πληροφοριών (καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες). Είναι επίσης αναγκαίο να διασφαλιστεί η αποτελεσματική εφαρμογή του κεκτημένου για τον ανταγωνισμό και για τη βελτίωση της επιβολής της νομοθεσίας σε ό,τι αφορά τα προϊόντα που αποτελούν αντικείμενο πειρατείας και παραποίησης.

Σε ό,τι αφορά τη γεωργία, συνεχίστηκαν οι προετοιμασίες για την κοινή γεωργική πολιτική και έγινε περαιτέρω ευθυγράμμιση στον κτηνιατρικό και φυτοϋγειονομικό τομέα. Συστήθηκε ένα νέο ίδρυμα διαχείρισης αγροτικού χώρου. Πρέπει να συνεχιστούν οι εργασίες για να ενισχυθεί ο μελλοντικός οργανισμός πληρωμής και το υπουργείο γεωργίας για την ανάπτυξη συστημάτων ΚΓΠ, μεταξύ άλλων του ολοκληρωμένου συστήματος διοίκησης και ελέγχου, καθώς και να αναπτυχθεί η ικανότητα στον κτηνιατρικό τομέα, να ενισχυθεί η επιθεώρηση φυτοπροστασίας και οι συνοριακοί έλεγχοι και να διασφαλιστεί η τήρηση των ποιοτικών προτύπων για τα τρόφιμα. Στον τομέα της αλιείας, ήταν βραδεία η πρόοδος παρόλο που αναλήφθηκαν κάποιες ενέργειες για τη διαχείριση των πόρων, την επιθεώρηση και τον έλεγχο. Απαιτούνται επειγόντως βελτιώσεις, ιδίως για τη συνεχή ανάπτυξη του συστήματος πληροφοριών στον τομέα της αλιείας, την ανάπτυξη και εφαρμογή διαρθρωτικής πολιτικής και πολιτικής αγορών και τη βελτίωση της διοικητικής ικανότητας και του συντονισμού μεταξύ των υπουργείων γεωργίας και περιβάλλοντος. Τελεί υπό εξέλιξη η σύνταξη της νομοθεσίας για την αγορά και προετοιμάζονται πολλά έργα για την ανάλυση των οργανώσεων παραγωγών, τις βάσεις δεδομένων στον τομέα της αλιείας και τα νηολόγια. Η Εσθονία δρομολόγησε ενέργειες για τη βελτίωση του συντονισμού της διοίκησης στον τομέα της αλιείας, ωστόσο πρέπει να ενισχυθούν ουσιαστικά οι προσπάθειες αυτές. Με την πλήρη εφαρμογή των μέτρων του σχεδίου δράσης θα είναι βέβαιη η κάλυψη των κενών που υπάρχουν σήμερα στις προετοιμασίες.

Στον τομέα των μεταφορών, η Εσθονία συνέχισε σταθερή πρόοδο σε ό,τι αφορά την ευθυγράμμιση και εφαρμογή της νομοθεσίας, μεταξύ άλλων, τη σύσταση ανεξάρτητης αστυνομίας εναέριας κυκλοφορίας. Πρέπει να τερματιστεί η ευθυγράμμιση στο σιδηροδρομικό τομέα, να εφαρμοστεί το κοινωνικό κεκτημένο στον οδικό τομέα και να βελτιωθεί η θαλάσσια ασφάλεια. Στον τομέα της ενέργειας, έγινε πρόοδος σε ό,τι αφορά την άρση των στρεβλώσεων των τιμών της αγοράς, τη βελτίωση των ρυθμίσεων και τη πυρηνική ασφάλεια. Η Εσθονία θα συνεχίσει να ευθυγραμμίζει τη νομοθεσία της, ιδίως σε ό,τι αφορά τις εσωτερικές αγορές ηλεκτρικού και αερίου, να αναπτύσσει ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και να ενισχύει περαιτέρω ένα ρυθμιστικό φορέα για την αγορά ενέργειας. Γενικότερα, σε ό,τι αφορά τη βιομηχανική πολιτική, η Εσθονία θα ολοκληρώσει τη διαδικασία βιομηχανικής αναδιάρθρωσης, με επίκεντρο τον τομέα του πετρελαιοφόρου σχιστόλιθου. Είναι σχεδόν πλήρης η ευθυγράμμιση της νομοθεσίας στον τομέα των τηλεπικοινωνιών και της πολιτικής στον πολιτιστικό και οπτικοακουστικό τομέα. Ωστόσο, η Εσθονία πρέπει να εξασφαλίσει καθολικές υπηρεσίες.

Σε ό,τι αφορά την κοινωνική πολιτική και απασχόληση, η Εσθονία πραγματοποίησε πρόοδο σε ό,τι αφορά την ευθυγράμμιση της νομοθεσίας στον τομέα της υγείας και της ασφάλειας. Αναβαθμίστηκε το εθνικό συμβούλιο εργασίας και ορίστηκε ως εστιακό σημείο για τον Ευρωπαϊκό οργανισμό για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία. Χρειάζονται περαιτέρω ενέργειες για την ευθυγράμμιση της εργατικής νομοθεσίας, της νομοθεσίας περί ισότητας και για τη βελτίωση της ικανότητας εφαρμογής και επιβολής της νομοθεσίας σε ό,τι αφορά τη δημόσια υγεία, την υγεία και ασφάλεια στην εργασία. Πρέπει να αναπτυχθεί περαιτέρω ο κοινωνικός διάλογος. Ήταν σταθερή η πρόοδος στην περιφερειακή πολιτική, κατά την προετοιμασία για τα διαρθρωτικά ταμεία. Ωστόσο, η Εσθονία πρέπει να βελτιώσει σημαντικά την ικανότητα των αρχών, στις οποίες έχει ανατεθεί ο προγραμματισμός και εφαρμογή της περιφερειακής πολιτικής της ΕΚ μετά την ένταξη, μεταξύ άλλων η ανάπτυξη υγιών χρηματοοικονομικών ελέγχων.

Στον τομέα τους περιβάλλοντος, πραγματοποιήθηκε περαιτέρω πρόοδος. Η Εσθονία πρέπει να συνεχίσει την ευθυγράμμιση, ιδίως σε ό,τι αφορά τα απόβλητα, τη φύση, τα χημικά, την προστασία του αέρα και την ακτινοβολία. να επενδύσει σε υποδομές, μεταξύ άλλων, για την επεξεργασία των αποβλήτων και των υγρών αποβλήτων. και να ενισχύσει τη διοικητική ικανότητα, σε επίπεδο υπουργείων και τοπικής αυτοδιοίκησης. Επίσης, η Εσθονία πρέπει να συνεχίσει να βελτιώνει την επιβολή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας.

Η Εσθονία πραγματοποίησε περαιτέρω πρόοδο σε ότι αφορά τη δικαιοσύνη και τις εσωτερικές υποθέσεις, για την προστασία των δεδομένων, τους συνοριακούς ελέγχους, τις θεωρήσεις, τη μετανάστευση, την αστυνομία και τη δικαστική συνεργασία. Θεσπίστηκαν νέα συστήματα θεωρήσεων με απευθείας σύνδεση και ποινικό μητρώο με απευθείας σύνδεση, για τις αστυνομικές υπηρεσίες. Πρέπει να τερματιστεί η νομοθετική ευθυγράμμιση, ιδίως στα θέματα της μετανάστευσης, του ασύλου και της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Πρέπει επίσης να δοθεί προσοχή στην εφαρμογή του σχεδίου δράσης Σένγκεν, την ενίσχυση των συνοριακών ελέγχων και την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος.

Σε ό,τι αφορά τη φορολογία, πραγματοποιήθηκε πρόοδος στην ευθυγράμμιση της νομοθεσίας για τον ΦΠΑ. Η Εσθονία πρέπει να συνεχίσει την ευθυγράμμιση και να ενισχύσει την ικανότητα της φορολογικής διοίκησης. Σε ό,τι αφορά την τελωνειακή ένωση, η Εσθονία πραγματοποίησε πρόοδο στην ευθυγράμμιση και ανάπτυξη της ΤΠ και συγκρότησε αστυνομική υπηρεσία στη διοίκηση τελωνείων. Απαιτείται επειγόντως να καταβληθούν σημαντικές προσπάθειες για την ανάπτυξη της διοικητικής ικανότητας προς εφαρμογή τελωνειακών μέτρων σύμφωνων με την ΕΚ και τη σχετική επιμόρφωση των τελωνειακών στελεχών. Η Εσθονία πρέπει να εξακολουθήσει να αναπτύσσει και να διασφαλίζει την διασυνδεσιμότητα των τελωνειακών της συστημάτων ΤΠ με αυτά της ΕΚ και επί του παρόντος λαμβάνει σημαντική στήριξη από την ΕΚ για το θέμα αυτό. Επιπλέον, πρέπει να συνεχίσει και να εντείνει τις προετοιμασίες της για την εφαρμογή, κατά την ένταξη, των τελωνειακών διαδικασιών που συνεπάγονται την είσπραξη ή αναστολή των τελωνειακών δασμών, καθώς και την αναδιοργάνωση των τελωνειακών υπηρεσιών.

Σε ό,τι αφορά το χρηματοοικονομικό έλεγχο, προόδευσε ικανοποιητικά η εφαρμογή του εσωτερικού δημοσιονομικού ελέγχου, με τη θέσπιση νομοθεσίας για τον εξωτερικό οικονομικό έλεγχο και την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΚ. Για τις οικονομικές και δημοσιονομικές διαδικασίες, ήταν ικανοποιητική η πρόοδος με την καθιέρωση νέων δημοσιονομικών διαδικασιών. Χρειάζεται να ενισχυθεί η ικανότητα υπολογισμού των ιδίων πόρων.

Στους περισσότερους τομείς είναι ικανοποιητική η πρόοδος της Εσθονίας σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη της αναγκαίας διοικητικής ικανότητας προς εφαρμογή και επιβολή του κεκτημένου. Ωστόσο, όπως προκύπτει από τα ανωτέρω, σε σειρά τομέων έχουν ήδη επιτευχθεί πολλά ωστόσο χρειάζεται να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες για να ολοκληρωθεί το έργο. Πρόκειται κυρίως για την ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων, την αλιεία, τη γεωργία, τη φορολογία, την κοινωνική πολιτική και απασχόληση, την ενέργεια, την περιφερειακή πολιτική, το περιβάλλον, τα τελωνεία και τη δικαιοσύνη και εσωτερικές υποθέσεις.

Κατά τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις έκλεισαν προσωρινά 28 κεφάλαια. Η Εσθονία εν γένει εκπληρώνει τις δεσμεύσεις που ανέλαβε κατά τις διαπραγματεύσεις. Ωστόσο, σημειώθηκαν καθυστερήσεις σε ό,τι αφορά τη θέσπιση νομοθεσίας στον τομέα της αλιείας, στην εφαρμογή συστήματος πληροφοριών στον τομέα της αλιείας, στην εξασφάλιση της πλήρους λειτουργίας και συμβατότητας του νηολογίου αλιευτικών πλοίων και στην ευθυγράμμιση της νομοθεσίας για την ποιότητα του αέρα και την προστασία από την ακτινοβολία. Τα ζητήματα αυτά πρέπει να διευθετηθούν.

Λαμβάνοντας υπόψη την πρόοδο που επετεύχθη από τη γνώμη, το επίπεδο της ευθυγράμμισης και διοικητικής ικανότητας που επέτυχε η Εσθονία στη δεδομένη αυτή στιγμή και το ιστορικό της σε ό,τι αφορά την εκπλήρωση των δεσμεύσεων που ανέλαβε στις διαπραγματεύσεις, η Επιτροπή θεωρεί ότι η Εσθονία θα είναι ικανή να αναλάβει τις υποχρεώσεις της που απορρέουν από την ιδιότητα μέλους, σύμφωνα με το προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα. Κατά την περίοδο μέχρι την ένταξη, η Εσθονία πρέπει να συνεχίσει τις προετοιμασίες της, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις που ανέλαβε κατά τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις.

Ουγγαρία

Η Επιτροπή, στη γνώμη της του 1997, συμπέρανε ότι η Ουγγαρία πληροί τα πολιτικά κριτήρια. Από τότε, η χώρα πραγματοποίησε σημαντική πρόοδο σε ό,τι αφορά την περαιτέρω παγιοποίηση και εμβάθυνση της σταθερότητας των θεσμών της που διασφαλίζουν τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το σεβασμό και την προστασία των μειονοτήτων. Τούτο επιβεβαιώθηκε κατά το παρελθόν έτος. Η Ουγγαρία εξακολουθεί να πληροί τα πολιτικά κριτήρια της Κοπεγχάγης.

Σε σημαντικό βαθμό ολοκληρώθηκε η μεταρρύθμιση της κεντρικής δημόσιας διοίκησης. Σημαντικό βήμα προς την ενοποίηση του νομικού πλαισίου για τους δημοσίους υπαλλήλους αποτελεί ο νόμος για τους δημοσίους υπαλλήλους του 2001, ο οποίος εν μέρει επιβλήθηκε το 2002. Μετά από μια σύνθετη επανεξέταση του μισθολογίου, μειώθηκε περαιτέρω η διαφορά μεταξύ των αμοιβών στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα. Εξακολουθεί να εκκρεμεί η οικονομική μεταρρύθμιση στις τοπικές αυτοδιοικήσεις.

Στο δικαστικό, έχουν καθιερωθεί οι συνταγματικές και νομοθετικές εγγυήσεις της δικαστικής ανεξαρτησίας και λειτουργεί αποτελεσματικό το σύστημα της αυτόνομης διοίκησης των δικαστηρίων. Οι αποφάσεις για τη σύσταση περιφερειακών εφετείων και την ενίσχυση της οικονομικής ανεξαρτησίας των δικαστηρίων, συνιστούν σημαντικά βήματα για τη βελτίωση της δικαστικής ικανότητας.

Σύμφωνα με τη στρατηγική κατά της διαφθοράς, η ουγγρική κυβέρνηση συνέχισε να θεσπίζει σειρά νομικών και πρακτικών μέτρων κατά τη διαφθοράς, η οποία εξακολουθεί να προκαλεί ανησυχίες. Είναι σημαντικό, οι νέες αποφάσεις να εφαρμοστούν γρήγορα ώστε να διευθετηθεί καλύτερα το θέμα.

Η Ουγγαρία συνεχίζει να σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα και ελευθερίες. Σε ό,τι αφορά τις δημόσιες υπηρεσίες μέσων ενημέρωσης, τα πολιτικά κόμματα εκπροσωπούνται πλήρως στα εποπτικά συμβούλια διαχείρισης. Αναλήφθηκαν νέες ενέργειες για τη βελτίωση του κοινωνικού διαλόγου.

Για να βελτιωθεί η δύσκολη κατάσταση των αθίγγανων, συνεχίστηκε η εφαρμογή του μεσοπρόθεσμου προγράμματος του 1997. Ενισχύθηκε περαιτέρω το θεσμικό πλαίσιο και εισήχθη ένα νέο σύστημα παρακολούθησης. Η πολιτική για τους αθίγγανους εξακολουθεί να μην έχει ενσωματωθεί πλήρως στις γενικές στρατηγικές κοινωνικής ανάπτυξης και υφίσταται ως ένα χωριστό και παράλληλο έργο. Οι αθίγγανοι εξακολουθούν να αποτελούν αντικείμενο διακρίσεων. Η κυβέρνηση επί του παρόντος επανεξετάζει την πολιτική της για τους αθίγγανους. Η προβλεπόμενη υιοθέτηση πλήρους μακροπρόθεσμης στρατηγικής και πλήρους νομοθεσίας κατά των διακρίσεων θα αποτελέσουν σημαντικά βήματα προς την κατεύθυνση αυτή.

Ήδη η γνώμη του 1997 αναγνωρίζει τις πλήρεις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες που κατέβαλαν οι ουγγρικές αρχές για το μετασχηματισμό της οικονομίας τους. Από τη γνώμη αυτή, και στο πλαίσιο ενός διεθνούς οικονομικού περιβάλλοντος με πολλές προκλήσεις, βελτιώθηκε η οικονομική επίδοση. Επετεύχθη μακροοικονομική σταθερότητα, συνεχίστηκαν οι μεταρρυθμίσεις ενώ παρέμεινε σταθερή η δέσμευση των ουγγρικών αρχών σε ό,τι αφορά τις οικονομικές απαιτήσεις για την ένταξη στην ΕΕ.

Επομένως, συμπεραίνεται ότι η Ουγγαρία διαθέτει λειτουργούσα οικονομία της αγοράς. Για τη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων προς την κατεύθυνση αυτή, η Ουγγαρία θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσει την ανταγωνιστική πίεση και τις δυνάμεις της αγοράς στην Ένωση.

Είναι δυνατόν να επέλθουν βελτιώσεις στην μακροοικονομική διαχείριση, με τη μείωση του ελλείμματος του δημοσίου, έτσι ώστε να αποφευχθεί μια φορολογική πολιτική που ακολουθεί κυκλική πορεία και να στηριχθεί περαιτέρω η μείωση του πληθωρισμού. Πρέπει τώρα να αναληφθεί μία ουσιαστικότερη μεταρρύθμιση στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης. Η εξέλιξη των μισθών πρέπει να ευθυγραμμίζεται με την αύξηση της παραγωγικότητας ώστε να μην διακινδυνεύσει η ανταγωνιστικότητα της χώρας.

Από τη γνώμη, η Ουγγαρία πραγματοποίησε συνεχή πρόοδο για την ευθυγράμμιση με το κεκτημένο σε όλους τους τομείς. Προχωρεί με καλό ρυθμό στους περισσότερους τομείς η εφαρμογή της νέας νομοθεσίας. Η χώρα κατέβαλε σημαντικές προσπάθειες από το 1997 για τη βελτίωση της διοικητικής ικανότητας, που είναι αναγκαία για μια ικανοποιητική εφαρμογή του κεκτημένου.

Κατά το παρελθόν έτος, η Ουγγαρία προόδευσε περαιτέρω σε σειρά τομέων, όπως κοινωνική πολιτική, δικαιοσύνη και εσωτερικές υποθέσεις, τηλεπικοινωνίες, πολιτισμός και οπτικοακουστικά μέσα και ενέργεια, σε ό,τι αφορά την υιοθέτηση και επιβολή του κεκτημένου. Μεταξύ των τομέων στους οποίους ήταν περιορισμένη η πρόοδος κατά το έτος αναφοράς σε ό,τι αφορά τη διοικητική ικανότητα, περιλαμβάνεται η γεωργική και περιφερειακή πολιτική. Ωστόσο, βελτιώθηκε περαιτέρω η διοικητική ικανότητα σε πολλούς άλλους τομείς, βελτιώνοντας έτσι το επίπεδο των προετοιμασιών για την αποτελεσματική εφαρμογή και επιβολή της κοινοτικής νομοθεσίας.

Γενικά, η Ουγγαρία επέτυχε υψηλό βαθμό ευθυγράμμισης με το κεκτημένο και επίσης έχει προχωρήσει σε ό,τι αφορά την επίτευξη επαρκούς διοικητικής ικανότητας για την εφαρμογή του κεκτημένου. Ωστόσο, πρέπει να καταβληθούν ακόμη προσπάθειες ώστε η Ουγγαρία να διαθέτει πλήρη ικανότητα επιβολής του κατά την ένταξη. Συμφωνήθηκαν λεπτομερή σχέδια ιδίως στις διαπραγματεύσεις και στο σχέδιο δράσης για την κάλυψη των κενών που εναπομένουν.

Σημειώνεται συνεχής και ικανοποιητική πρόοδος στον τομέα της εσωτερικής αγοράς. Όπως περιγράφεται στην περσινή έκθεση, υιοθετήθηκε το μεγαλύτερο μέρος του κεκτημένου και ετέθησαν οι διοικητικές δομές. Δεδομένου ότι η μεταφορά του κεκτημένου στο εσωτερικό δίκαιο βρίσκεται σε πολύ προχωρημένο στάδιο σε ό,τι αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία των αγαθών, η προσοχή επικεντρώνεται τώρα στην επιβολή, για παράδειγμα για την αποτελεσματική σύσταση της υπηρεσίας για την ασφάλεια τροφίμων καθώς και την επιτήρηση της αγοράς. Έχει δημιουργηθεί η αναγκαία υποδομή για την τυποποίηση και πιστοποίηση. Πρόοδος σημειώνεται σε ό,τι αφορά τη θέσπιση νομοθεσίας για τις κρατικές προμήθειες στον τομέα κατασκευής αυτοκινητοδρόμων. Ωστόσο, απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για την ευθυγράμμιση με το κεκτημένο στις κρατικές προμήθειες ιδίως σε ό,τι αφορά την ορθή εφαρμογή του. Στον τομέα των υπηρεσιών, έχει ευθυγραμμιστεί σε μεγάλο βαθμό η νομοθεσία της Ουγγαρίας. Ωστόσο, σε ό,τι αφορά την προστασία των δεδομένων, πρέπει να ολοκληρωθεί η νομική ευθυγράμμιση και να ενισχυθούν οι κατάλληλες διοικητικές δομές. Κατόπιν της υιοθέτησης της νομοθεσίας για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, η Ουγγαρία διεγράφη από τον κατάλογο της Task Force του ΟΟΣΑ "Οικονομική δράση", στον οποίο περιλαμβάνονται οι μη συνεργαζόμενες χώρες, τον Ιούνιο του 2002. Επίσης, θεσπίστηκε νέα νομοθεσία στον τομέα της ελεύθερης κυκλοφορίας κεφαλαίων, για την γη. Ωστόσο, απαιτούνται περαιτέρω προσαρμογές. Είναι επαρκής η διοικητική ικανότητα για την εξασφάλιση της δέουσας εποπτείας των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών. Στον χώρο του εταιρικού δικαίου, η ουγγρική νομοθεσία είναι ευρέως σύμφωνη με το κεκτημένο. Ενώ η Ουγγαρία έχει ένα σχετικά καλό ιστορικό σε ό,τι αφορά την επιβολή, χρειάζεται ωστόσο να ενισχυθούν τα μέτρα συνοριακού ελέγχου σε ό,τι αφορά το σεβασμό των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και πρέπει να ενταχθεί περαιτέρω η καταπολέμηση της πειρατείας και παραποίησης. Σε ό,τι αφορά την πολιτική ανταγωνισμού, χρειάζεται να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες για την ευθυγράμμιση των σχεδίων κρατικών ενισχύσεων, ιδίως των σχεδίων φορολογικών ενισχύσεων. Συνέχισαν να λειτουργούν ικανοποιητικά οι φορείς επιβολής των ρυθμίσεων κατά των μονοπωλίων και των κρατικών ενισχύσεων.

Σε ό,τι αφορά τη φορολογία, η νομοθεσία της Ουγγαρίας είναι ευθυγραμμισμένη σε μεγάλο βαθμό με το κεκτημένο. Ωστόσο, πρέπει να ολοκληρωθεί η μεταφορά του κεκτημένου, κυρίως σε ό,τι αφορά τον ΦΠΑ και τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης. Πρέπει να συνεχιστούν οι προσπάθειες για να εξασφαλιστεί η πλήρης λειτουργία του εξηλεκτρονισμένου συστήματος φορολογικών πληροφοριών πριν την ένταξη. Στον τομέα των τελωνείων, η νομοθεσία είναι ευρέως ευθυγραμμισμένη με το κεκτημένο. Περαιτέρω προσπάθειες καταβλήθηκαν σε ό,τι αφορά την τελωνειακή αποταμίευση, την προσωρινή εισαγωγή, τη δασμολογητέα αξία και τις μη εμπορικές αποστολές. Η Ουγγαρία εξακολούθησε να ενισχύει τη διοικητική και λειτουργική ικανότητα της ουγγρικής υπηρεσίας τελωνειακού και οικονομικού ελέγχου και προέβη σε σημαντικές ενέργειες για να προωθήσει την ανάπτυξη των συστημάτων που καθιστούν δυνατή τη διασυνδεσιμότητα. Πρέπει να συνεχιστούν οι προσπάθειες για να διασφαλιστεί η διασυνδεσιμότητα με τα εξηλεκτρονισμένα συστήματα της ΕΚ στον τελωνειακό τομέα.

Σε ό,τι αφορά τη βιομηχανική πολιτική και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, το σχέδιο Szιchenyi επικεντρώνεται τώρα στην ανάπτυξη των ΜΜΕ και τα προενταξιακά έργα ΕΚ, και ενσωματώνεται στο Εθνικό Αναπτυξιακό Πρόγραμμα.

Επίσης πραγματοποιήθηκε ικανοποιητική πρόοδος στα θέματα του περιβάλλοντος, ιδίως με τη θέσπιση νομοθεσίας για τον έλεγχο της ρύπανσης του αέρα, του νερού και τη βιομηχανική ρύπανση και τους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς. Ωστόσο, δεν έχει ακόμη εγκριθεί το εθνικό σχέδιο διαχείρισης των αποβλήτων. Βελτιώθηκε η διοικητική ικανότητα στον τομέα αυτό, μεταξύ άλλων, με αλλαγές στις αρμοδιότητες των υπουργείων, ωστόσο πρέπει να δοθεί δέουσα προσοχή στο θέμα αυτό μελλοντικά. Επιπλέον, πρέπει να αυξηθούν περαιτέρω οι επενδύσεις στο περιβάλλον.

Σε ό,τι αφορά τη γεωργία, η Ουγγαρία διαθέτει μια σταθερή βάση επί της οποίας εφαρμόζεται το κεκτημένο. Ωστόσο, καθυστέρησε η προετοιμασία των κυρίων μέσων διαχείρισης, όπως ο φορέας πληρωμών και το ολοκληρωμένο σύστημα διοίκησης και ελέγχου (ΟΣΔΕ), και αναμένεται να ληφθεί σειρά αποφάσεων για την κατανομή των αρμοδιοτήτων. Σε ό,τι αφορά το ΟΣΔΕ, απαιτούνται σημαντικές προσπάθειες για να διασφαλιστεί η δημιουργία ενός πλήρως λειτουργούντος συστήματος. Υπήρξαν επίσης καθυστερήσεις σε ό,τι αφορά τη θέση σε λειτουργία της υπηρεσίας SAPARD. Παρατηρείται σταθερή πρόοδος στον κτηνιατρικό και φυτοϋγειονομικό χώρο, ωστόσο πρέπει να δοθεί η δέουσα προσοχή για την αναβάθμιση των συνοριακών σταθμών ελέγχου και των εγκαταστάσεων. Πρέπει να ενισχυθούν σημαντικά οι αναληφθείσες προσπάθειες. Προχωρεί η νομική ευθυγράμμιση στον τομέα των μεταφορών, ιδίως στις οδικές και σιδηροδρομικές μεταφορές. Αν και έχουν αναληφθεί επιπρόσθετες ενέργειες, πρέπει να ολοκληρωθεί η αναδιάρθρωση του σιδηροδρομικού τομέα για την πλήρη εφαρμογή του κεκτημένου σε ό,τι αφορά την πρόσβαση στην αγορά. Επιπλέον, πρέπει να ενισχυθούν περαιτέρω οι προσπάθειες για τη δημιουργία θεσμών στον τομέα αυτό.

Πραγματοποιήθηκε σημαντική πρόοδος στον ενεργειακό τομέα, με την θέσπιση νομοθεσίας για το ηλεκτρικό, που προετοίμασε το έδαφος για την ελευθέρωση της ουγγρικής αγοράς. Ωστόσο, δεν σημειώθηκε παρόμοια πρόοδος στον τομέα του φυσικού αερίου. Η διοικητική ικανότητα βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο. Επίσης, παρατηρείται ικανοποιητική πρόοδος στον οπτικοακουστικό τομέα με τη θέσπιση νόμου για τα μέσα ενημέρωσης, ωστόσο απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για την επίτευξη πλήρους ευθυγράμμισης.

Σημαντική πρόοδος πραγματοποιήθηκε σε ό,τι αφορά την κοινωνική πολιτική και απασχόληση, κυρίως με τη θέσπιση περαιτέρω εισαγωγικής νομοθεσίας στο εργατικό δίκαιο. Σε ό,τι αφορά τον κοινωνικό διάλογο, η νέα κυβέρνηση θέσπισε μέτρα για την ενίσχυση της εμπιστοσύνης και αποφάσισε να συστήσει ένα συμβούλιο εθνικών συμφερόντων-συμφιλίωσης για την ενίσχυση ενός πραγματικού διαλόγου. Αυξήθηκε η ικανότητα εφαρμογής του κεκτημένου για την επαγγελματική ασφάλεια και υγεία, μεταξύ άλλων, την ενίσχυση των επιθεωρήσεων εργασίας, ωστόσο χρειάζεται να δοθεί περαιτέρω προσοχή.

Σε ό,τι αφορά την περιφερειακή πολιτική, τον Ιούνιο του 2002 αποφασίστηκε η καθιέρωση ενός αποτελεσματικότερου θεσμικού πλαισίου για τον προγραμματισμό και την εκτέλεση των διαρθρωτικών ταμείων και του ταμείου συνοχής. Ωστόσο, η ικανότητα των αρχών διαχείρισης και πληρωμής πρέπει να ενισχυθεί. Επίσης πρέπει να υπάρξει περαιτέρω πρόοδος σε ό,τι αφορά την τεχνική προετοιμασία των έργων που είναι επιλέξιμα για κοινοτική χρηματοδότηση. Ενώ σημειώθηκε πρόοδος σε ό,τι αφορά την εγκαθίδρυση συστημάτων χρηματοοικονομικής διαχείρισης και ελέγχου, η διαδικασία προγραμματισμού αντιμετώπισε καθυστερήσεις κατά την περίοδο αναφοράς. Πρέπει να προωθηθούν ουσιαστικά οι προετοιμασίες της Ουγγαρίας για τα διαρθρωτικά μέσα.

Σημειώθηκε σημαντική πρόοδος στον τομέα των τηλεπικοινωνιών, με το άνοιγμα της ουγγρικής αγοράς στον ανταγωνισμό, χάρις στη θέσπιση νόμου για τις επικοινωνίες. Οι προσπάθειες πρέπει να επικεντρωθούν στη διασφάλιση προσιτών καθολικών υπηρεσιών.

Στο χώρο της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων, επετεύχθη σημαντική πρόοδος μέσω της περαιτέρω ευθυγράμμισης με το κεκτημένο σε ό,τι αφορά την πολιτική θεωρήσεων, τη μετανάστευση και το άσυλο. Η θέσπιση συμπληρωματικής νομοθεσίας και οι ενισχυμένες θεσμικές δομές κατέστησαν αποτελεσματικότερη την καταπολέμηση της απάτης, της διαφθοράς, της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και του οργανωμένου εγκλήματος. Το αναθεωρημένο σχέδιο δράσης Σένγκεν διευθετεί τα κύρια ζητήματα του κεκτημένου.

Στο χώρο της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας, η Ουγγαρία πρέπει να καταλήξει σε συμφωνία με τη Σλοβακία και τη Ρουμανία σε ό,τι αφορά την εφαρμογή του νόμου για τις ουγγρικές μειονότητες που ζουν σε γειτονικές χώρες. Επίσης, ο νόμος αυτός πρέπει να ευθυγραμμιστεί με το κεκτημένο κατά την ένταξη.

Σε ό,τι αφορά τον χρηματοοικονομικό έλεγχο, απαιτούνται εντονότερες προσπάθειες στον τομέα του εσωτερικού δημοσιονομικού ελέγχου, για τη νομική ευθυγράμμιση καθώς και για τη σχετική ικανότητα. Η Ουγγαρία, για να καλύψει τις ελλείψεις που διαπιστώθηκαν, έχει προβεί στον επαναπροσδιορισμό των εσωτερικών λειτουργιών και δομών λογιστικού ελέγχου, σύμφωνα με τη διεθνή πρακτική, και συντάσσει εκ νέου τη σχετική νομοθεσία. Ωστόσο πρέπει να ενταθούν σημαντικά οι προσπάθειες.

Η Ουγγαρία πραγματοποίησε συνεχή πρόοδο σε ό,τι αφορά τη δημιουργία της διοικητικής της ικανότητας για την εφαρμογή του κεκτημένου στους περισσότερους τομείς. Ωστόσο, θα πρέπει να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες, ιδίως σε τομείς όπως η γεωργία, οι μεταφορές, η περιφερειακή πολιτική, το περιβάλλον και ο χρηματοοικονομικός έλεγχος. Επίσης, απαιτείται περαιτέρω δράση για τη δημιουργία της αναγκαίας διοικητικής ικανότητας προς εξασφάλιση της υγιούς, αποτελεσματικής και δυνάμενης να ελεγχθεί διαχείρισης των κονδυλίων της ΕΚ.

Στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις έκλεισαν προσωρινά 26 κεφάλαια. Η Ουγγαρία εν γένει πληροί τις δεσμεύσεις που ανέλαβε στις διαπραγματεύσεις. Ωστόσο, παρατηρήθηκαν καθυστερήσεις σε ό,τι αφορά τη μεταφορά τμημάτων του κτηνιατρικού κεκτημένου, της νομοθεσίας για τον έλεγχο του μεγέθους των εισαγόμενων ιχθύων, τη θέσπιση νομοθεσίας για το φυσικό αέριο και πολλά τμήματα της νομοθεσίας για το περιβάλλον (εθνική στρατηγική για τη μεταβολή του κλίματος, εθνικό σχέδιο διαχείρισης αποβλήτων, περιφερειακά και τοπικά σχέδια διαχείρισης αποβλήτων, συσκευασία και συσκευασία αποβλήτων και απόβλητα έλαια). Τα θέματα αυτά πρέπει να διευθετηθούν.

Λαμβάνοντας υπόψη την πρόοδο που επετεύχθη από τη γνώμη, το επίπεδο ευθυγράμμισης και διοικητικής ικανότητας που επέτυχε η Ουγγαρία μέχρι τώρα καθώς και το ιστορικό σε ό,τι αφορά την εκπλήρωση των δεσμεύσεων που ανέλαβε στις διαπραγματεύσεις, η Επιτροπή θεωρεί ότι η Ουγγαρία θα είναι σε θέση να αναλάβει τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την ιδιότητα μέλους, σύμφωνα με το προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα. Κατά το διάστημα που μεσολαβεί μέχρι την ένταξη, η Ουγγαρία πρέπει να συνεχίσει τις προσπάθειές της σύμφωνα με τις δεσμεύσεις που ανέλαβε στις διαπραγματεύσεις.

Λετονία

Η Επιτροπή, στη γνώμη της του 1997 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Λετονία πληροί τα πολιτικά κριτήρια. Έκτοτε, η χώρα πραγματοποίησε σημαντική πρόοδο για την περαιτέρω σταθεροποίηση και εμβάθυνση της σταθερότητας των θεσμών που διασφαλίζουν τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το σεβασμό και προστασία των μειονοτήτων. Αυτό επιβεβαιώθηκε κατά το παρελθόν έτος. Η Λετονία εξακολουθεί να πληροί τα πολιτικά κριτήρια της Κοπεγχάγης.

Σε ό,τι αφορά τη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης, η Λετονία συνεχίζει να διευθετεί τα υπολειπόμενα θέματα που αφορούν τη μεταρρύθμιση, και το νομοθετικό και διοικητικό πλαίσιο θα είναι σχετικά πλήρες όταν θα εφαρμοστεί πλήρως ο νόμος για τις δημόσιες υπηρεσίες και ο νόμος για τη δημόσια διοίκηση. Είναι σημαντικό να επιταχυνθεί τώρα η καθιέρωση ενιαίου συστήματος πληρωμών στις δημόσιες υπηρεσίες και να διασφαλιστεί η επαρκής χρηματοδότηση.

Συνολικά, ενώ έχουν προσδιοριστεί σχεδόν οι περισσότερες ελλείψεις του δικαστικού συστήματος, εν μέρει μόνο έχουν διευθετηθεί. Πρέπει να πολλαπλασιαστούν οι προσπάθειες στο θέμα αυτό, ώστε να εξασφαλιστεί λεπτομερής συστηματική μεταρρύθμιση, βάσει πολιτικής στήριξης για τον εκσυγχρονισμό των δικαστηρίων και την επαρκή χρηματοδότηση. Εναπομένει η ολοκλήρωση του νομοθετικού πλαισίου και πρέπει να περιοριστεί η αυξανόμενη σώρευση των δικαστικού υποθέσεων. Το ζήτημα της προφυλάκισης απαιτεί συνεχή προσοχή. Απαιτούνται περαιτέρω σημαντικές προσπάθειες για την ενίσχυση της de facto ανεξαρτησίας, αποτελεσματικότητας και ποιότητας του δικαστικού. Πρέπει να ολοκληρωθεί η αναβάθμιση της δομής των δικαστηρίων.

Η Λετονία επιτέλεσε περαιτέρω πρόοδο σε ό,τι αφορά την καταπολέμηση της διαφθοράς, που εξακολουθεί να αποτελεί αντικείμενο σοβαρής μέριμνας. Βελτιώθηκε το νομοθετικό πλαίσιο, ενισχύθηκε η θεσμική οργάνωση και ενισχύεται η ευαισθητοποίηση του κοινού καθώς και η συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών. Ωστόσο, απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για να ολοκληρωθεί η θεσμική οργάνωση και να δοθούν τα αναγκαία μέσα στο γραφείο καταπολέμησης της απάτης ώστε να επιτύχει απτά αποτελέσματα.

Η Λετονία εξακολουθεί να σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα και ελευθερίες.

Η Λετονία ενεθάρρυνε την περαιτέρω ενσωμάτωση των πολιτών χωρίς υπηκοότητα στην λετονική κοινωνία, καταργώντας τις γλωσσικές απαιτήσεις στον εκλογικό νόμο, και αυξάνοντας τη στήριξη για να διευκολύνει τη διαδικασία πολιτογράφησης, και μέσω των δραστηριοτήτων του ιδρύματος ενσωμάτωσης στην κοινωνία. Ωστόσο, πρέπει να επιταχυνθεί η διαδικασία ενσωμάτωσης και να διατεθούν επαρκείς πόροι για την προώθηση της πολιτογράφησης και ειδικότερα την εκμάθηση γλωσσών. Η Λετονία πρέπει να διασφαλίσει ότι η νομοθεσία περί γλωσσών ακολουθεί, σε όλα τα επίπεδα εφαρμογής, τις αρχές του αιτιολογημένου δημόσιου συμφέροντος και της αναλογικότητας, τις διεθνείς υποχρεώσεις της Λετονίας και την ευρωπαϊκή συμφωνία.

Ήδη με τη γνώμη του 1997, αναγνωρίζονται οι μεταρρυθμιστικές προσπάθειες των λετονικών αρχών για το μετασχηματισμό της οικονομίας. Από τη γνώμη, και μέσα σε ένα διεθνές οικονομικό περιβάλλον με πολλές προκλήσεις, ιδίως με τη ρωσική κρίση, βελτιώθηκαν οι οικονομικές επιδόσεις. Επετεύχθη μακροοικονομική σταθερότητα, επιταχύνθηκαν οι μεταρρυθμίσεις ενώ παρέμεινε σταθερή η δέσμευση των λετονικών αρχών έναντι των οικονομικών απαιτήσεων για την ένταξη στην ΕΕ.

Επομένως, συμπεραίνεται ότι η Λετονία διαθέτει λειτουργούσα οικονομία της αγοράς. Αν συνεχιστούν οι τρέχουσες μεταρρυθμίσεις προς την κατεύθυνση αυτή, η Λετονία θα είναι σε θέση να αντιμετώπιση την ανταγωνιστική πίεση και τις δυνάμεις της αγοράς εντός της Ένωσης.

Μπορούν να επέλθουν βελτιώσεις στη λειτουργία των αγορών εργασίας, ιδίως με τη θέσπιση δραστικών μέτρων στην αγορά εργασίας υπέρ των μειονεκτικών ομάδων, ενισχύοντας τις δημόσιες και ιδιωτικές υποδομές που είναι αναγκαίες για την κινητικότητα του εργατικού δυναμικού και με περαιτέρω μεταρρυθμίσεις στο εκπαιδευτικό σύστημα. Η φορολογική πολιτική πρέπει να διατηρήσει μια συνετή προσέγγιση, κυρίως ενόψει του σημερινού υψηλού ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών. Επιπλέον, με τη βελτίωση του γενικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος και την ενίσχυση της δικαστικής και διοικητικής ικανότητας θα υποστηριχθεί η ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα σε ευρύτερη βάση.

Από τη γνώμη, η Λετονία σημείωσε σταθερή πρόοδο στην ευθυγράμμιση της νομοθεσίας της με το κεκτημένο, ιδίως κατά την τελευταία διετία. Ως εκ τούτου, θεσπίστηκε το μεγαλύτερο μέρος του πρωτογενούς δικαίου. Ταυτόχρονα, καταβλήθηκαν σημαντικές προσπάθειες για την ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας, ωστόσο όχι στον ίδιο βαθμό με τη νομοθετική ευθυγράμμιση.

Κατά το παρελθόν έτος, η Λετονία προόδευσε περαιτέρω σε ό,τι αφορά την ολοκλήρωση της ευθυγράμμισης και τη δημιουργία ή αναδιάρθρωση των συναφών ειδικευμένων φορέων στους περισσότερους τομείς. Επίσης, ενίσχυσε την κατάρτιση στους περισσότερους τομείς με στόχο τη συμμόρφωση προς τις απαιτήσεις του κεκτημένου.

Συνολικά, η Λετονία έχει επιτύχει υψηλό βαθμό ευθυγράμμισης με το κεκτημένο σε πολλούς τομείς και έχει προχωρήσει αρκετά σε ό,τι αφορά τη δημιουργία επαρκούς διοικητικής ικανότητας για την εφαρμογή του κεκτημένου στους περισσότερους τομείς. Πρέπει ακόμη να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες ιδίως σε ό,τι αφορά τη διοικητική ικανότητα στους περισσότερους τομείς, καθώς και σε ό,τι αφορά την ολοκλήρωση της νομοθεσίας σε σειρά τομέων. Έχουν συμφωνηθεί λεπτομερή σχέδια, ιδίως στις διαπραγματεύσεις και στο σχέδιο δράσης, για την κάλυψη των κενών που εναπομένουν.

Έχουν προχωρήσει οι προετοιμασίες για τη συμμετοχή στην εσωτερική αγορά και η Λετονία έχει επιτύχει ένα καλό επίπεδο ευθυγράμμισης στο θέμα αυτό. Σε ό,τι αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών, γενικά έχει τεθεί το νομικό και θεσμικό πλαίσιο. Ήταν σταθερή και συνεχής η ανάπτυξη του συστήματος τυποποίησης, το οποίο ωστόσο χρειάζεται να ενισχυθεί. Πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω η μεταρρύθμιση του συστήματος επιτήρησης της αγοράς και της δομής του, μεταξύ άλλων, σε ό,τι αφορά την ασφάλεια των τροφίμων και τις κρατικές προμήθειες. Εξελίσσεται ικανοποιητικά η διαδικασία ευθυγράμμισης της νομοθεσίας και των δομών της Λετονίας σχετικά με την ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων, προς το κεκτημένο, ωστόσο απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες, ιδίως για την αμοιβαία αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων και για την ενίσχυση της θεσμικής ικανότητας. Σε ό,τι αφορά την ελευθερία παροχής υπηρεσιών, έχει προχωρήσει η νομοθετική ευθυγράμμιση, ιδίως σε ό,τι αφορά τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και τράπεζες, ωστόσο χρειάζεται περαιτέρω έργο για τις ασφάλειες και τους τίτλους αξιών. Σε ό,τι αφορά την κυκλοφορία κεφαλαίων, έχει προχωρήσει η νομοθετική ευθυγράμμιση, αλλά πρέπει να ολοκληρωθεί η διαδικασία σε ό,τι αφορά τις κινήσεις κεφαλαίων και τις πληρωμές. Έχει δημιουργηθεί η διοικητική ικανότητα στον χώρο αυτό, αλλά εξακολουθεί να υπάρχει ανάγκη για περαιτέρω ενίσχυση. Σε ό,τι αφορά το εταιρικό δίκαιο, σημαντική εξέλιξη αποτελεί η θέση σε ισχύ του εμπορικού κώδικα, ο οποίος τώρα πρέπει να εφαρμοστεί. Ενώ έχει προχωρήσει η νομοθεσία της Λετονίας σε ό,τι αφορά τα δικαιώματα πνευματικής και βιομηχανικής ιδιοκτησίας, ωστόσο παραμένει πρόκληση η αποτελεσματική δράση για την καταπολέμηση της πειρατείας και παραποίησης. Σε ό,τι αφορά τον ανταγωνισμό, έχει προχωρήσει ικανοποιητικά η νομοθετική ευθυγράμμιση, η διοικητική ικανότητα και η επιβολή, ωστόσο πρέπει να συνεχιστούν οι προσπάθειες για να συνεχιστεί η αποτελεσματική εφαρμογή της νομοθεσίας ανταγωνισμού.

Σε ό,τι αφορά τα τελωνεία, έχει ευρέως ευθυγραμμιστεί η νομοθεσία, αλλά πρέπει να συνεχιστεί η οργανωτική αναδιάρθρωση και εφαρμογή, όπως και για τη φορολογία, όπου η νομοθεσία πρέπει να ολοκληρωθεί σε ό,τι αφορά την άμεση και έμμεση φορολογία. Η Λετονία πρέπει να προωθήσει το υπό εξέλιξη νομοθετικό της έργο και να επιταχύνει επειγόντως τις προετοιμασίες της για την ηλεκτρονική διασυνδεσιμότητα. Η Λετονία έχει δεσμευθεί να εισαγάγει και στους δύο τομείς τα κατάλληλα συστήματα τεχνολογίας πληροφοριών, ώστε να είναι δυνατή η ανταλλαγή ηλεκτρονικών δεδομένων με την Κοινότητα και τα κράτη μέλη αυτής. Χρειάζονται, επιπλέον, περαιτέρω σημαντικές εργασίες, κατά προτεραιότητα, ώστε τα συστήματα αυτά να τεθούν σε λειτουργία μέχρι την ημερομηνία της ένταξης.

Η Λετονία πραγματοποίησε περαιτέρω πρόοδο στο χώρο της γεωργίας, και πιο πρόσφατα, μέσω της αναβάθμισης των διοικητικών δομών με στόχο την εφαρμογή της κοινής γεωργικής πολιτικής. Η σύσταση υπηρεσίας τροφίμων και κτηνιατρικών θεμάτων, κοινός φορέας αρμόδιος για τους ελέγχους ολόκληρης της τροφικής αλυσίδας και η διαπίστευση της υπηρεσίας SAPARD, συνιστούν σημαντικό επίτευγμα. Ωστόσο, εναπομένουν σημαντικές προκλήσεις για την ολοκλήρωση της ευθυγράμμισης, και για την ενίσχυση της θεσμικής ικανότητας εφαρμογής της κοινής γεωργικής πολιτικής και των μέτρων εφαρμογής αυτής, μεταξύ άλλων, του φορέα πληρωμών, του ολοκληρωμένου συστήματος διοίκησης και ελέγχου (ΟΣΔΕ) και των κοινών οργανώσεων αγοράς (ΚΟΑ). Πρέπει ακόμη να καταβληθούν συγκεκριμένες προσπάθειες στον τομέα των κτηνιατρικών ελέγχων και των ελέγχων για την ασφάλεια των τροφίμων, καθώς και για την αναβάθμιση των εγκαταστάσεων παραγωγής τροφίμων σύμφωνα με τα κοινοτικά πρότυπα. Στον τομέα της αλιείας, η νομοθεσία της Λετονίας ευθυγραμμίστηκε σε λογικά επίπεδα, ωστόσο παραμένουν κενά, κυρίως σε ό,τι αφορά τις διαρθρωτικές δράσεις και την πολιτική αγοράς. Έχουν δημιουργηθεί, εν μέρει, οι διοικητικές δομές. Τώρα οι προσπάθειες της Λετονίας πρέπει να επικεντρωθούν στην περαιτέρω ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας και στην εξασφάλιση επαρκούς χρηματοδότησης.

Η νομοθεσία της Λετονίας έχει ευθυγραμμιστεί σε μεγάλο βαθμό με το κεκτημένο στα θέματα των μεταφορών, και παράλληλα έχουν τεθεί οι σχετικοί νόμοι-πλαίσιο (με εξαίρεση τις θαλάσσιες μεταφορές) και έχει ενισχυθεί η διοικητική ικανότητα. Χρειάζεται να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες για την ολοκλήρωση της διαδικασίας ευθυγράμμισης, ιδίως στους τομείς των σιδηροδρομικών και θαλάσσιων μεταφορών, καθώς και σε ό,τι αφορά τη διοικητική ικανότητα στις οδικές, σιδηροδρομικές και εναέριες μεταφορές. Πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω η πρόσφατη αύξηση της ικανότητας σε ό,τι αφορά την απόδοση για τη θαλάσσια ασφάλεια και το κράτος της σημαίας.

Σημαντικό βήμα προόδου αποτελεί η θέσπιση νέου εργατικού κώδικα στον τομέα της κοινωνικής πολιτικής και απασχόλησης. Έχει προχωρήσει ικανοποιητικά η νομοθετική ευθυγράμμιση στον τομέα αυτό, αλλά χρειάζεται να ολοκληρωθεί. Παραμένει σημαντική η αποτελεσματική εφαρμογή και επιβολή που αφορά το εργατικό δίκαιο, την υγεία και ασφάλεια και τη δημόσια υγεία. Στον τομέα της ενέργειας έχει επιτευχθεί ικανοποιητικό επίπεδο ευθυγράμμισης με τη νομοθεσία και θεσμική ικανότητα, αλλά η διαδικασία αυτή πρέπει να ολοκληρωθεί, ιδίως σε ό,τι αφορά την εσωτερική αγορά ενέργειας (ηλεκτρικό και αέριο), τα αποθέματα πετρελαίου, την αυξημένη ενεργειακή αποδοτικότητα και την ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας των διαφόρων φορέων. Η Λετονία επέτυχε σημαντική πρόοδο στην ευθυγράμμιση με το περιβαλλοντικό κεκτημένο. Η διαδικασία αυτή πρέπει να ολοκληρωθεί και πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω η διοικητική ικανότητα, ιδίως σε ό,τι αφορά τις επιθεωρήσεις, τη συνεργασία και το συντονισμό σε όλα τα επίπεδα. Πρέπει να ενισχυθούν οι επενδύσεις.

Με τη θέσπιση του νόμου για τις τηλεπικοινωνίες και την ίδρυση της επιτροπής δημοσίων επιχειρήσεων ως ρυθμιστικού φορέα, η νομοθεσία έχει ευθυγραμμιστεί σε μεγάλο βαθμό και έχουν συσταθεί τα όργανα. Ωστόσο, χρειάζεται να καταβληθούν συγκεκριμένες προσπάθειες για την περαιτέρω ελευθέρωση της αγοράς των τηλεπικοινωνιών, την ενίσχυση της ανεξαρτησίας και αποτελεσματικότητας του ρυθμιστικού φορέα και τη νομοθετική ευθυγράμμιση στο χώρο των ταχυδρομικών υπηρεσιών. Πρόσφατα σημειώθηκε ιδιαίτερη πρόοδος σε ό,τι αφορά τη θεσμική ενίσχυση στο χώρο της πολιτικής στον πολιτιστικό και οπτικοακουστικό τομέα, όπου η νομοθεσία της Λετονίας ευθυγραμμίζεται σε μεγάλο βαθμό με το κεκτημένο.

Στο χώρο της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων, πραγματοποιήθηκε σημαντική πρόοδος σε ό,τι αφορά τη νομική ευθυγράμμιση και εξακολουθεί να ενισχύεται η θεσμική της ικανότητα. Οι προσπάθειες της Λετονίας πρέπει τώρα να επικεντρωθούν στην ολοκλήρωση της νομοθετικής ευθυγράμμισης, ιδίως για την μετανάστευση, τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και την προστασία των οικονομικών συμφερόντων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων με τη δικαστική συνεργασία και την εφαρμογή του υψηλής ποιότητας σχεδίου δράσης Σένγκεν. Χρειάζεται να ενισχυθεί περαιτέρω η επιβολή της νομοθεσίας και να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην καταπολέμηση των ναρκωτικών και της παράνομης εμπορίας εν γένει, του λαθρεμπορίου, της απάτης, της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος, μεταξύ άλλων, μέσω της βελτιωμένης συνεργασίας μεταξύ των διαφόρων εμπλεκόμενων φορέων. Επίσης, παραμένει σημαντική προτεραιότητα η ενίσχυση των ολοκληρωμένων συνοριακών ελέγχων και η συμπλήρωση ή αναβάθμιση των δομών.

Σε ό,τι αφορά την περιφερειακή πολιτική και το συντονισμό των διαρθρωτικών μέσων, παρατηρείται πρόσφατα πρόοδος σε ό,τι αφορά την προετοιμασία για την εφαρμογή των διαρθρωτικών πολιτικών και των καθορισμό των κύριων εμπλεκόμενων οργάνων, ωστόσο, οι προσπάθειες πρέπει να επικεντρωθούν στη δημιουργία επαρκούς και αποτελεσματικής διοικητικής ικανότητας για τη διαχείριση των διαρθρωτικών ταμείων και του ταμείου συνοχής, σε όλα τα επίπεδα. Επιπλέον, πρέπει να επιταχυνθούν οι προετοιμασίες για τη σύνταξη του κατάλληλου σχεδίου ενιαίου εγγράφου προγραμματισμού και πρέπει να διασφαλιστεί ο διυπουργικός συντονισμός και η εταιρική σχέση. Εν γένει, πρέπει να ενισχυθούν όλα τα συστήματα και διαδικασίες για αποτελεσματική παρακολούθηση, χρηματοοικονομική διαχείριση και έλεγχο, και πρέπει να ολοκληρωθεί το νομικό πλαίσιο. Ειδικότερα πρέπει να προχωρήσουν οι τεχνικές προετοιμασίες έργων που είναι επιλέξιμα για κοινοτική χρηματοδότηση. Η Λετονία άρχισε να λαμβάνει μέτρα για την κάλυψη των ελλείψεων που έχει εντοπίσει, μεταξύ άλλων, με τη διάθεση ανθρώπινων πόρων. Πρέπει να συνεχιστούν οι προσπάθειες που έχουν αναληφθεί και να προωθηθούν ουσιαστικά. Έχει σχετικά προχωρήσει η δημιουργία συστήματος εσωτερικού δημοσιονομικού ελέγχου που πρέπει όμως να ολοκληρωθεί, καθώς και η νομοθετική ευθυγράμμιση.

Μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Λετονία εξακολουθεί να είναι η προετοιμασία της διοικητικής ικανότητας για την ιδιότητα μέλους. Ενόψει των αρμοδιοτήτων που θα αναλάβει η Λετονία για τη διαχείριση και επιβολή του κεκτημένου κατά την ένταξη, αναδιαρθρώθηκε ή δημιουργήθηκε σημαντικό μέρος των αναγκαίων οργάνων. Ενώ η διαδικασία αυτή έχει προχωρήσει αρκετά, απαιτούνται περαιτέρω ουσιαστικές προσπάθειες για να εξασφαλιστεί ότι τα όργανα αυτά θα τεθούν σε πλήρη λειτουργία. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε θέματα όπως εσωτερική αγορά, γεωργία, αλιεία, μεταφορές, περιφερειακή πολιτική, περιβάλλον, δικαιοσύνη και εσωτερικές υποθέσεις και σε ό,τι αφορά την εφαρμογή συστημάτων τεχνολογίας πληροφοριών για τη φορολογία και τα τελωνεία. Τέλος, χρειάζεται να συνεχιστούν οι προσπάθειες για να ενισχυθεί η ικανότητα της Λετονίας να εξασφαλίσει υγιή, αποτελεσματική και ελέγξιμη διαχείριση των κονδυλίων της ΕΚ.

Στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις, έκλεισαν προσωρινά 27 κεφάλαια. Εν γένει η Λετονία εκπληρώνει τις δεσμεύσεις που ανέλαβε στις διαπραγματεύσεις.

Λαμβάνοντας υπόψη την πρόοδο που επετεύχθη από τη γνώμη, και ιδίως, το πρόσφατο, επίπεδο ευθυγράμμισης και τη διοικητική ικανότητα που επέτυχε η Λετονία μέχρι τώρα, καθώς και το ιστορικό της σε ό,τι αφορά την εκπλήρωση των δεσμεύσεων που ανέλαβε στις διαπραγματεύσεις, η Επιτροπή θεωρεί ότι η Λετονία θα είναι ικανή να αναλάβει τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την ιδιότητα μέλους, σύμφωνα με το προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα. Για το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί μέχρι την ένταξη, η Λετονία χρειάζεται να συνεχίσει τις προσπάθειές της, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις που ανέλαβε στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις.

Λιθουανία

H Επιτροπή, στη γνώμη της το 1997, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Λιθουανία πληροί τα πολιτικά κριτήρια. Έκτοτε, η χώρα πραγματοποίησε σημαντική πρόοδο στην περαιτέρω παγιοποίηση και εμβάθυνση της σταθερότητας των θεσμών της, οι οποίοι εγγυώνται τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το σεβασμό και την προστασία των μειονοτήτων. Αυτό επιβεβαιώθηκε κατά το παρελθόν έτος. Η Λιθουανία συνεχίζει να πληροί τα πολιτικά κριτήρια της Κοπεγχάγης.

Η Λιθουανία πραγματοποίησε σημαντική πρόοδο σε ό,τι αφορά τη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης, ιδίως με τη θέσπιση νέου νόμου για τους δημοσίους υπαλλήλους και τη συναφή εισαγωγική νομοθεσία. Η Λιθουανία πρέπει να διασφαλίσει ότι η μεταρρύθμιση υλοποιείται δεόντως σε όλες τις υπηρεσίες και ότι εξασφαλίζεται κατά προτεραιότητα η επαρκής χρηματοδότηση.

Ουσιαστική πρόοδος πραγματοποιήθηκε σε ό,τι αφορά τη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος, ειδικότερα με την υιοθέτηση του νόμου για τα δικαστήρια. Πρέπει να δοθεί δέουσα προσοχή στη διασφάλιση της ορθής εφαρμογής της νέας νομοθεσίας. Απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες με τη βελτίωση της επαγγελματικής ικανότητας των δικαστών και εισαγγελέων. Αυτό είναι ουσιώδες για τη διασφάλιση της ποιότητας των νομικών διαδικασιών και την εφαρμογή των διαδικαστικών δικαιωμάτων και της επαγγελματικής δεοντολογίας. Επίσης απαιτείται περαιτέρω πρόοδος για την επιτάχυνση των διαδικασιών ενώπιον των δικαστηρίων και τη διασφάλιση της εκτέλεσης των αποφάσεων.

Σημαντική πρόοδος πραγματοποιήθηκε σε ό,τι αφορά την καταπολέμηση της διαφθοράς, κυρίως με την έγκριση εθνικού προγράμματος κατά της διαφθοράς και τον νόμο για την πρόληψη της διαφθοράς. Οι αρχές επιβολής πρέπει να καταβάλουν ενισχυμένες προσπάθειες και τα αρμόδια υπουργεία να διασφαλίσουν την ορθή και αποτελεσματική εφαρμογή των μέτρων κατά της διοικητικής διαφθοράς, η οποία εξακολουθεί να προκαλεί ανησυχίες.

Η Λιθουανία εξακολουθεί να σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα και ελευθερίες.

Στη γνώμη του 1997 ήδη αναγνωρίζονται οι μεταρρυθμιστικές προσπάθειες των λιθουανικών αρχών για το μετασχηματισμό της οικονομίας. Από τη γνώμη, και μέσα σ' ένα διεθνές οικονομικό περιβάλλον με πολλές προκλήσεις, ιδιαίτερα τη ρωσική κρίση, βελτιώθηκαν οι οικονομικές επιδόσεις. Επετεύχθη μακροοικονομική σταθερότητα, επιταχύνθηκαν οι μεταρρυθμίσεις ενώ παρέμεινε σταθερή η δέσμευση των λιθουανικών αρχών στις οικονομικές απαιτήσεις της ένταξης στην ΕΕ.

Επομένως, συνάγεται το συμπέρασμα ότι η Λιθουανία διαθέτει λειτουργούσα οικονομία της αγοράς. Αν συνεχιστεί το σημερινό μεταρρυθμιστικό ρεύμα, η Λιθουανία θα είναι ικανή να αντιμετωπίσει την ανταγωνιστική πίεση και τις δυνάμεις της αγοράς εντός της Ένωσης.

Μπορούν να επέλθουν βελτιώσεις στην αγορά εργασίας με τη διευθέτηση του προβλήματος της υψηλής ανεργίας. Πρέπει να βελτιωθεί η διαχείριση των δημοσίων οικονομικών, ιδίως με το χειρισμό του ζητήματος, σε επίπεδο δήμων και κοινοτήτων, της σώρευσης καθυστερούμενων δαπανών, επιπλέον δε, με την ολοκλήρωση της συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης, μέσω της σχεδιαζόμενης καθιέρωσης χρηματοδοτούμενου συστήματος υποχρεωτικής συνταξιοδότησης, τα δημόσια οικονομικά θα καταστούν μακροπρόθεσμα περισσότερο βιώσιμα και θα υποστηριχθεί η ανάπτυξη των χρηματοοικονομικών αγορών. Επιπλέον, η ενίσχυση της διοικητικής και δικαστικής ικανότητας, και η απλούστευση των διαδικασιών, σε τομείς συναφείς με τον επιχειρηματικό τομέα, μεταξύ άλλων, σε ό,τι αφορά τις πτωχεύσεις και την αναδιάρθρωση των επιχειρήσεων, θα προωθήσουν την είσοδο και έξοδο στην αγορά για τις επιχειρήσεις.

Από τη γνώμη, η Λιθουανία πραγματοποίησε σημαντική πρόοδο σε ό,τι αφορά τη μεταφορά του κεκτημένου στο εσωτερικό δίκαιο και την διοικητική ικανότητα. Ενώ οι αρχικές προσπάθειες δεν ήταν συστηματικές, τα τελευταία χρόνια, ο ρυθμός και το πεδίο της μεταφοράς βελτιώθηκε σημαντικά και καταβλήθηκαν αυξανόμενες προσπάθειες στο δύσκολο έργο για τη δημιουργία της αναγκαίας διοικητικής ικανότητας.

Κατά το παρελθόν έτος, η Λιθουανία προχώρησε περαιτέρω στις ενταξιακές της προετοιμασίες, ιδίως σε ό,τι αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών, την ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων, τον ανταγωνισμό, την ενέργεια, την περιφερειακή πολιτική και τη δικαιοσύνη και τις εσωτερικές υποθέσεις. Περιορισμένη ήταν η πρόοδος στο χώρο του χρηματοοικονομικού ελέγχου και της αλιείας. Αν και πραγματοποιήθηκε πρόοδος στον τομέα της γεωργίας και του περιβάλλοντος ωστόσο χρειάζεται να συνεχιστούν οι προσπάθειες.

Συνολικά, η Λιθουανία επέτυχε καλό επίπεδο ευθυγράμμισης με το κεκτημένο σε όλους τους τομείς, και σε ορισμένους τομείς το επίπεδο της ευθυγράμμισης είναι υψηλό. Η Λιθουανία έχει εγκαθιδρύσει τις περισσότερες διοικητικές δομές που είναι αναγκαίες για την εφαρμογή του κεκτημένου. ωστόσο, χρειάζονται περαιτέρω και διαρκείς προσπάθειες για την ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας, ιδίως σε ό,τι αφορά την κατάρτιση και την παραμονή ειδικευμένων στελεχών και τη διασφάλιση αποτελεσματικού διοργανικού συντονισμού. Συμφωνήθηκαν λεπτομερή σχέδια, ιδίως στις διαπραγματεύσεις και στο σχέδιο δράσης, για την κάλυψη των υπολειπόμενων κενών.

Η Λιθουανία συνέχισε την πρόοδο στα θέματα της εσωτερικής αγοράς. Σε ό,τι αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών, η νομοθεσία έχει ευθυγραμμιστεί σε μεγάλο βαθμό. Έχουν τεθεί οι κύριες διοικητικές δομές ωστόσο δεν είναι ακόμη πλήρως λειτουργικές. Σε ό,τι αφορά την επιτήρηση της αγοράς, απαιτούνται προσπάθειες για την περαιτέρω ανάπτυξη της υποδομής, ιδίως στους τομείς των δοκιμών και της πιστοποίησης. Στο χώρο της ασφάλειας τροφίμων, παρατηρήθηκε πρόοδος σε ότι αφορά την ευθυγράμμιση και τη διοικητική ικανότητα, ωστόσο απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες σε ό,τι αφορά την κατάργηση της χορήγησης άδειας πριν από τη διάθεση στην αγορά των τροφών. Ευθυγραμμίστηκε περαιτέρω η νομοθεσία για τις κρατικές προμήθειες αλλά πρέπει να τελειοποιηθεί περαιτέρω, και η υπηρεσία κρατικών προμηθειών πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω. Σε ό,τι αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων, η Λιθουανία έχει επιτύχει ένα ικανοποιητικό επίπεδο ευθυγράμμισης, ενώ οι διοικητικές δομές που έχουν δημιουργηθεί δεν λειτουργούν ακόμη ικανοποιητικά. Σε ό,τι αφορά την αμοιβαία αναγνώριση προσόντων, πρέπει ακόμη να καταβληθούν σημαντικές προσπάθειες για τα ιατρικά επαγγέλματα. Σε ό,τι αφορά την ελευθερία παροχής υπηρεσιών, η νομοθεσία έχει ευθυγραμμιστεί σε εύλογο επίπεδο, αλλά οι διοικητικές δομές δεν λειτουργούν ακόμη απολύτως ικανοποιητικά. Καλή πρόοδος σημειώνεται στους τομείς των τραπεζών και των τίτλων αξιών. Πρέπει να ευθυγραμμιστεί περαιτέρω η νομοθεσία στον ασφαλιστικό τομέα και για την προστασία των δεδομένων, ιδίως για να διασφαλιστεί η ανεξαρτησία των οργάνων εποπτείας. Πρέπει να ενισχυθεί η συνεργασία μεταξύ των εποπτικών οργάνων. Σημειώθηκε περαιτέρω πρόοδος σε ό,τι αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία κεφαλαίων, όπου η Λιθουανία έχει ήδη επιτύχει υψηλό βαθμό ελευθέρωσης. Χρειάζονται περαιτέρω συνεχείς προσπάθειες σε ό,τι αφορά τα συστήματα πληρωμής και την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.

Σε ό,τι αφορά το εταιρικό δίκαιο, η Λιθουανία έχει επιτύχει ένα καλό επίπεδο ευθυγράμμισης και έχουν τεθεί οι διοικητικές δομές οι οποίες ωστόσο δεν είναι ακόμη πλήρως λειτουργικές. Επετεύχθη περαιτέρω ευθυγράμμιση σε ό,τι αφορά τα δικαιώματα ευρεσιτεχνίας και πνευματικής ιδιοκτησίας. Πρέπει να ενταθεί σημαντικά η καταπολέμηση της πειρατείας και παραποίησης, καθώς και η συνεργασία μεταξύ των αρχών που εμπλέκονται στην επιβολή των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας. Σε ό,τι αφορά την πολιτική ανταγωνισμού, η νομοθεσία έχει ευθυγραμμιστεί σε σημαντικό βαθμό και έχουν δημιουργηθεί και λειτουργούν οι διοικητικές δομές. Η Λιθουανία θα συνεχίσει να αναπτύσσει ένα καλό ιστορικό σε ό,τι αφορά την εφαρμογή και επιβολή της νομοθεσίας της. Το συμβούλιο ανταγωνισμού θα επικεντρωθεί σε μια πολιτική περισσότερο αποτρεπτικών κυρώσεων στο χώρο των αντιμονοπωλιακών ρυθμίσεων και θα παρακολουθεί στενά τις ενισχύσεις που χορηγούνται με στόχο τη διάσωση και την αναδιάρθρωση.

Σε ό,τι αφορά τη φορολογία, η Λιθουανία επέτυχε καλό επίπεδο ευθυγράμμισης και έχουν δημιουργηθεί οι διοικητικές ικανότητες, οι οποίες ωστόσο πρέπει να ενισχυθούν περαιτέρω. Η Λιθουανία πραγματοποίησε σημαντική πρόοδο στην ευθυγράμμιση της φορολογικής της νομοθεσίας, ωστόσο χρειάζεται περαιτέρω ευθυγράμμιση στα θέματα που αφορούν τον ΦΠΑ και τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης. Έχει επίσης προοδεύσει κάπως η μεταρρύθμιση της φορολογικής διοίκησης. Στο χώρο της τελωνειακής ένωσης, η Λιθουανία έχει επιτύχει καλό επίπεδο ευθυγράμμισης και έχουν δημιουργηθεί εν μέρει οι διοικητικές ικανότητες. Ωστόσο, πρέπει να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες για την ενίσχυση της διϋπηρεσιακής συνεργασίας και την επιβολή των υφιστάμενων διατάξεων περί απάτης, δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και κατά της διαφθοράς. Και στους δύο τομείς χρειάζεται να καταβληθούν ιδιαίτερες προσπάθειες για να διασφαλιστούν επαρκή συστήματα τεχνολογίας πληροφοριών, που να διευκολύνουν την ανταλλαγή δεδομένων με την ΕΚ και τα κράτη μέλη αυτής.

Σε ό,τι αφορά τη γεωργία, προχωρεί με καλό ρυθμό η μεταφορά της νομοθεσίας στο εσωτερικό δίκαιο. Έχουν εν μέρει τεθεί οι διοικητικές δομές αλλά χρειάζονται περαιτέρω βελτιώσεις. Η Λιθουανία πρέπει να επικεντρωθεί στους σταθμούς συνοριακού ελέγχου, στο ολοκληρωμένο σύστημα διοίκησης και ελέγχου, τη διοικητική ικανότητα για τη διαχείριση της κοινής γεωργικής πολιτικής, τον φορέα πληρωμής, την αναβάθμιση των εγκαταστάσεων και την επεξεργασία των ζωικών αποβλήτων.

Σε ό,τι αφορά την αλιεία, η νομοθεσία έχει ευθυγραμμιστεί σε καλό επίπεδο, ωστόσο υπάρχουν κενά, ιδίως σε ό,τι αφορά την αγορά και τη διαρθρωτική πολιτική. Έχουν εν μέρει δημιουργηθεί οι διοικητικές δομές. Απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για την ανάπτυξη πολιτικής αγοράς και διαρθρωτικής πολιτικής και την ενίσχυση του ελέγχου και των καθηκόντων επιτήρησης. Πρέπει να ολοκληρωθεί η δημιουργία νηολογίου αλιευτικών πλοίων.

Η νομοθεσία στον τομέα των μεταφορών έχει πλέον ευθυγραμμιστεί σε μεγάλο βαθμό με το κεκτημένο, ενώ απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες σε ό,τι αφορά τις σιδηροδρομικές μεταφορές. Έχουν τεθεί οι σχετικοί νόμοι-πλαίσιο και υπολείπεται ένα μικρό μόνο μέρος της εισαγωγικής νομοθεσίας. Έχουν δημιουργηθεί ευρείες διοικητικές δομές οι οποίες ωστόσο πρέπει να ενισχυθούν περαιτέρω. Στον τομέα της ενέργειας, η Λιθουανία έχει πετύχει υψηλό επίπεδο νομοθετικής ευθυγράμμισης, ενώ έχουν τεθεί ευρέως οι διοικητικές δομές οι οποίες ωστόσο πρέπει να ενισχυθούν. Είναι καλή η πρόοδος σε ότι αφορά την εσωτερική αγορά ενέργειας. Σε ό,τι αφορά την πυρηνική ασφάλεια, η Λιθουανία προέβη σε πολύ σημαντικές ενέργειες επιβεβαιώνοντας επίσημα την οριστική παύση λειτουργίας της μονάδας 1 του πυρηνικού σταθμού Ignalina NPP πριν από το 2005 και αναλαμβάνοντας επίσημα τη δέσμευση για την παύση λειτουργίας της μονάδας 2 της εν λόγω εγκατάστασης, μέχρι το 2009. Η ΕΕ δήλωσε ότι είναι πρόθυμη, με βάση την κοινοτική αλληλεγγύη, να συνεχίσει να παρέχει την κατάλληλη συμπληρωματική κοινοτική βοήθεια για την προσπάθεια παροπολισμού μετά την ένταξη της Λιθουανίας. Τώρα οι προσπάθειες της Λιθουανίας πρέπει να επικεντρωθούν στη διασφάλιση της πλήρους και έγκαιρης εφαρμογής της νομοθεσίας για την πυρηνική ασφάλεια, μεταξύ άλλων, την έγκαιρη εγκατάσταση ενός δεύτερου διαφορετικού συστήματος για τη θέση εκτός λειτουργίας στη μονάδα 2 του πυρηνικού σταθμού Ignalina NPP, και την προετοιμασία της οριστικής παύσης λειτουργίας και παροπλισμού αυτού του πυρηνικού σταθμού, και για την ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας, ιδίως του ρυθμιστικού φορέα στον τομέα της ενέργειας και της αρχής για την πυρηνική ασφάλεια.

Στον τομέα της κοινωνικής πολιτικής, η νομοθεσία μεταφέρθηκε στο εσωτερικό δίκαιο σε μεγάλο βαθμό και έχουν δημιουργηθεί ευρέως οι διοικητικές δομές, οι οποίες ωστόσο πρέπει να ενισχυθούν. Σημειώθηκε πρόοδος σε ό,τι αφορά την έγκριση του κώδικα εργατικής νομοθεσίας και των νέων διατάξεων για τις συλλογικές συμβάσεις. Η Λιθουανία πρέπει να ολοκληρώσει τη μεταφορά και να εφαρμόσει αποτελεσματικά το κεκτημένο στους τομείς της δημόσιας υγείας, και της υγείας και ασφάλειας στην εργασία, μεταξύ άλλων, μέσω της ενίσχυσης των αρμόδιων οργάνων. να αναπτύξει κοινωνικό διάλογο και κοινωνική προστασία. και να ενισχύσει περαιτέρω τις διοικητικές δομές για τη διαχείριση της στήριξης από το ευρωπαϊκό κοινωνικό ταμείο. Στον τομέα του περιβάλλοντος, η μεταφορά έχει φθάσει σε σχετικά καλό επίπεδο, ωστόσο δεν είναι απόλυτα ικανοποιητική η εφαρμογή. Η Λιθουανία πρέπει να επικεντρωθεί στην ολοκλήρωση της μεταφοράς και την ενίσχυση της συνολικής διοικητικής ικανότητας. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται για την εφαρμογή του κεκτημένου σε ό,τι αφορά τη διαχείριση των αποβλήτων, την ποιότητα του νερού, τον έλεγχο της βιομηχανικής ρύπανσης, τα χημικά και τους ΓΤΟ και την προστασία της φύσης.

Στον χώρο των τηλεπικοινωνιών, η Λιθουανία έχει επιτύχει ένα καλό επίπεδο ευθυγράμμισης, αλλά εναπομένει η μεταφορά της νομοθεσίας εφαρμογής. Έχουν δημιουργηθεί αλλά δεν είναι πλήρως λειτουργικές οι διοικητικές ικανότητες. Η ανεξαρτησία της ρυθμιστικής επικοινωνιακής αρχής έχει ενισχυθεί ουσιαστικά. Εναπομένει να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες για την ολοκλήρωση της νομοθετικής ευθυγράμμισης και την προετοιμασία για την πλήρη ελευθέρωση και ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας του ρυθμιστικού φορέα.

Στον τομέα της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων, η Λιθουανία πέτυχε σημαντική νομοθετική ευθυγράμμιση. Έχουν κυρίως τεθεί οι διοικητικές δομές, ωστόσο χρειάζονται περαιτέρω προσπάθειες. Η Λιθουανία έχει ενημερώσει και συνεχίζει να εφαρμόζει το σχέδιο δράσης Σένγκεν. Η Λιθουανία πρέπει να επικεντρωθεί στην ολοκλήρωση της ευθυγράμμισης (ιδίως για τις θεωρήσεις, το Σένγκεν, το άσυλο, τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και την προστασία των χρηματοοικονομικών συμφερόντων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων) και στην περαιτέρω ενίσχυση των υπηρεσιών επιβολής του νόμου, ιδίως σε ό,τι αφορά την προστασία των δεδομένων, την προστασία των εξωτερικών συνόρων και την καταπολέμηση της διαφθοράς.

Στον τομέα της περιφερειακής πολιτική και του συντονισμού των διαρθρωτικών μέσων, έχει δημιουργηθεί σε μεγάλο βαθμό το θεσμικό πλαίσιο, ωστόσο η διοικητική ικανότητα και η τεχνική προετοιμασία των έργων δεν έχουν φθάσει στο απαιτούμενο επίπεδο. Έχει ενισχυθεί η διοικητική ικανότητα, βελτιωθεί ο διυπουργικός συντονισμός και έχει πραγματοποιηθεί καλή πρόοδος σε ό,τι αφορά τον προγραμματισμό και την εταιρική σχέση. Η Λιθουανία θα πρέπει να εστιάσει τις προσπάθειές της στην ολοκλήρωση των εγγράφων προγραμματισμού, καθορίζοντας τις τελικές δομές εφαρμογής και ενισχύοντας περαιτέρω τη διοικητική ικανότητα, ιδίως σε ό,τι αφορά την τεχνική προετοιμασία έργων επιλέξιμων για κοινοτική χρηματοδότηση, την παρακολούθηση, τη χρηματοπιστωτική διαχείριση και τον έλεγχο.

Στον τομέα του χρηματοοικονομικού ελέγχου, ενώ έχει μεταφερθεί το κεκτημένο, απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για την ενοποίηση των αποσπασματικών νομικών διατάξεων που αφορούν τον εσωτερικό δημοσιονομικό έλεγχο, σε έναν ενιαίο πλήρη νόμο. Έχουν εν μέρει δημιουργηθεί οι διοικητικές δομές αλλά δεν είναι πλήρως λειτουργικές. Πρέπει να ενισχυθούν σημαντικά, για την αποτελεσματική εφαρμογή της ενοποιημένης νομοθεσίας. Πρέπει να ολοκληρωθεί το υπό εξέλιξη έργο για τα εγχειρίδια λογιστικού ελέγχου. Η πλήρης εφαρμογή των μέτρων που προβλέπονται στο σχέδιο δράσης σε ό,τι αφορά την εφαρμογή της μεθοδολογίας για τη χρηματοπιστωτική διαχείριση και έλεγχο, για τον εσωτερικό λογιστικό έλεγχο σε ολόκληρη την κυβέρνηση, και για την κατάρτιση των ανθρώπινων πόρων, θα χρειαστεί μακρό χρονικό διάστημα για να εξασφαλίσει την κάλυψη των κενών που υπάρχουν σήμερα στη διοικητική ικανότητα και την εφαρμογή του κεκτημένου. Σε ό,τι αφορά τις χρηματοοικονομικές και δημοσιονομικές διατάξεις, το νομικό πλαίσιο έχει τεθεί ευρέως ωστόσο πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω η διοικητική ικανότητα, ιδίως σε ό,τι αφορά τον υπολογισμό, τον έλεγχο και τη χορήγηση ιδίων πόρων κατά την ένταξη.

Σε ό,τι αφορά την διοικητική ικανότητα, η Λιθουανία επέτυχε επαρκή αλλά ακόμη μάλλον ευαίσθητη, ικανότητα που διασφαλίζει την αποτελεσματική εφαρμογή και επιβολή του κεκτημένου, ιδίως στο χώρο της εσωτερικής αγοράς και των διαφόρων κοινοτικών πολιτικών. Η Λιθουανία πρέπει να εξασφαλίσει την πλήρη λειτουργία των διοικητικών δομών, ιδίως για την εξασφάλιση της ενιαίας και προβλέψιμης εφαρμογής του κεκτημένου. Ειδικότερα απαιτείται προσοχή στις δομές που είναι αναγκαίες για την εφαρμογή του μέρους του κεκτημένου, το οποίο θα εφαρμόζεται μόνο κατά την ένταξη, ιδίως σε ό,τι αφορά την υγιή και αποτελεσματική διαχείριση των κονδυλίων της ΕΚ.

Στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις, έκλεισαν προσωρινά 28 κεφάλαια με τη Λιθουανία. Η Λιθουανία εν γένει πληροί τις δεσμεύσεις που ανέλαβε στις διαπραγματεύσεις. Ωστόσο, παρατηρήθηκαν καθυστερήσεις σε ό,τι αφορά την αλιεία (ολοκλήρωση του νηολογίου αλιευτικών πλοίων), στατιστικές (διεξαγωγή γεωργικής απογραφής) και περιβάλλον (νομοθεσία για τις συσκευασίες και τα βιοκτόνα). Πρέπει να διευθετηθούν τα ζητήματα αυτά.

Λαμβάνοντας υπόψη την πρόοδο που επετεύχθη από τη γνώμη, το επίπεδο ευθυγράμμισης και τη διοικητική ικανότητα που έχει επιτύχει η Λιθουανία μέχρι τώρα, και το ιστορικό της Λιθουανίας σε ό,τι αφορά την εκπλήρωση των δεσμεύσεων που ανέλαβε στις διαπραγματεύσεις, η Επιτροπή θεωρεί ότι η Λιθουανία είναι ικανή να αναλάβει τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την ιδιότητα μέλους, σύμφωνα με το προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα. Κατά την περίοδο που μεσολαβεί μέχρι την ένταξη, η Λιθουανία πρέπει να συνεχίσει τις προετοιμασίες της, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις που ανέλαβε στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις.

Μάλτα

Η Επιτροπή επανειλημμένα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Μάλτα πληροί τα πολιτικά κριτήρια. Τούτο ήταν και το συμπέρασμα των προηγούμενων περιοδικών εκθέσεων και επιβεβαιώθηκε κατά το παρελθόν έτος. Η Μάλτα εξακολουθεί να πληροί τα πολιτικά κριτήρια της Κοπεγχάγης.

Η Μάλτα έλαβε περαιτέρω μέτρα για τη βελτίωση της ποιότητας των δημοσίων υπηρεσιών καθώς και του δικαστικού συστήματος.

Η Μάλτα συνεχίζει να σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα και ελευθερίες. Πραγματοποίησε περαιτέρω πρόοδο βελτιώνοντας το νομικό της πλαίσιο για το άσυλο, την καταπολέμηση των φυλετικών διακρίσεων και της σωματεμπορίας.

Η Μάλτα διαθέτει λειτουργούσα οικονομία της αγοράς και θα είναι ικανή να αντιμετωπίσει την ανταγωνιστική πίεση και τις δυνάμεις της αγοράς στο εσωτερικό της Ένωσης.

Η ενημέρωση της γνώμης του 1999 ήδη αναγνωρίζει τις προσπάθειες οικονομικής μεταρρύθμισης των αρχών της Μάλτας για την προετοιμασία της ένταξης στην ΕΕ. Από τη γνώμη, παρέμειναν σταθερές οι δεσμεύσεις των αρχών της Μάλτας για τις οικονομικές απαιτήσεις για την ένταξη στην ΕΕ.

Μπορούν να επέλθουν περαιτέρω βελτιώσεις στη μακροοικονομική διαχείριση, μέσω του περιορισμού του ελλείμματος της κεντρικής κυβέρνησης και της μεταρρύθμισης της δημόσιας δαπάνης, για τη διασφάλιση μεσοπρόθεσμης φορολογικής βιωσιμότητας. Περαιτέρω πρόοδος μπορεί να επιτευχθεί για την αναδιάρθρωση μεγάλων ζημιογόνων δημόσιων επιχειρήσεων και επιχειρήσεων κοινής ωφελείας. Πρέπει να δοθεί προσοχή στην εποπτεία των μη εξυπηρετούμενων δανείων στον τραπεζικό τομέα.

Από την ενημέρωση της γνώμης του 1999, η Μάλτα πραγματοποίησε σημαντική πρόοδο σε ό,τι αφορά την ευθυγράμμιση της νομοθεσίας της με το κεκτημένο και βελτίωσε σημαντικά τη διοικητική της ικανότητα, ιδίως σε ότι αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών, τις στατιστικές, τις τηλεπικοινωνίες, την περιφερειακή πολιτική, τη δικαιοσύνη και εσωτερικές υποθέσεις, και τον χρηματοοικονομικό έλεγχο. Σημειώθηκε πρόοδος σε όλους τους άλλους τομείς του κεκτημένου, αν και άνιση.

Κατά το παρελθόν έτος, η Μάλτα πραγματοποίησε σημαντική νομοθετική πρόοδο σε όλους τους τομείς της ελευθερίας παροχής υπηρεσιών, του περιβάλλοντος και των τελωνείων και περαιτέρω πρόοδο σε άλλους τομείς, ιδίως σε ό,τι αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών, την ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων και τις στατιστικές. Συνέχισε να βελτιώνει τη διοικητική της ικανότητα, ιδίως σε ό,τι αφορά την τυποποίηση και την επιτήρηση της αγοράς, τις στατιστικές, την περιφερειακή πολιτική, τη δικαιοσύνη και εσωτερικές υποθέσεις, τα τελωνεία και τον χρηματοοικονομικό έλεγχο. Ωστόσο, η πρόοδος ήταν περιορισμένη στη γεωργική και αλιευτική πολιτική, την πολιτική μεταφορών και την κοινωνική πολιτική.

Συνολικά, η Μάλτα έχει επιτύχει ένα καλό επίπεδο ευθυγράμμισης με το κεκτημένο σε πολλούς τομείς και έχει επιτύχει ένα καλό επίπεδο διοικητικής ικανότητας για την εφαρμογή του κεκτημένου σε πολλούς τομείς, ωστόσο χρειάζεται να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες, ιδίως στη γεωργία και το περιβάλλον. Συμφωνήθηκαν λεπτομερή σχέδια, ιδίως στις διαπραγματεύσεις και στα σχέδια δράσης, για την κάλυψη των κενών που εναπομένουν.

Στο χώρο της εσωτερικής αγοράς, ήταν σημαντική η νομοθετική πρόοδος για την ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών, και η Μάλτα επέτυχε υψηλού επιπέδου ευθυγράμμιση με το κεκτημένο στο χώρο αυτό. Η Μάλτα πρέπει να ολοκληρώσει την ευθυγράμμιση της νομοθεσίας της για τις κρατικές προμήθειες, σε ό,τι αφορά τα συστήματα και φορείς προσφυγής που διέπονται από το δημόσιο δίκαιο. Είναι σε μεγάλο βαθμό επαρκής η διοικητική της ικανότητα στον τομέα αυτό. Σε ό,τι αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων, υπήρξε πρόοδος στη θέσπιση νομοθετικού πλαισίου για την αμοιβαία αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων, αλλά είναι ακόμη ατελής η ευθυγράμμιση σε ό,τι αφορά τα δικαιώματα του πολίτη και την ελεύθερη κυκλοφορία εργαζομένων. Η Μάλτα συνέχισε να προοδεύει σε ό,τι αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία υπηρεσιών και κεφαλαίων, ιδίως σε ό,τι αφορά τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και την προστασία των δεδομένων, ωστόσο απαιτείται περαιτέρω νομοθετική ευθυγράμμιση, ιδίως σε ό,τι αφορά το δικαίωμα εγκατάστασης και ελευθερίας παροχής υπηρεσιών. Στον τομέα του εταιρικού δικαίου, σημειώθηκε περιορισμένη πρόοδος κατά το παρελθόν έτος, και η Μάλτα πρέπει ακόμη να μεταφέρει ορισμένες οδηγίες για τα δικαιώματα πνευματικής και βιομηχανικής ιδιοκτησίας, ώστε να ευθυγραμμιστεί πλήρως με το κεκτημένο. Σε ό,τι αφορά τον ανταγωνισμό, η Μάλτα πραγματοποίησε περαιτέρω πρόοδο σε ό,τι αφορά την επιβολή των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων, αλλά χρειάζεται ακόμη να θεσπίσει το κατάλληλο πλαίσιο για τις δημόσιες επιχειρήσεις. Πρέπει να διασφαλιστεί η συμβατότητα της ενίσχυσης που χορηγείται στα ναυπηγεία. Θα πρέπει να επιτευχθεί ικανοποιητικό επίπεδο σε ό,τι αφορά την διοικητική ικανότητα του συμβουλίου ανταγωνισμού και της αρμόδιας για τις κρατικές ενισχύσεις εποπτικής αρχής, υπό τον όρο ότι συνεχίζονται οι προσπάθειες προς ενίσχυσή τους.

Στο χώρο της φορολογίας, η Μάλτα επέτυχε υψηλού βαθμού ευθυγράμμιση σε ό,τι αφορά τους ειδικούς φόρους, αλλά χρειάζεται περαιτέρω ευθυγράμμιση σε ό,τι αφορά τον ΦΠΑ (πεδίο απαλλασσόμενων συναλλαγών) και τον κώδικα συμπεριφοράς για την άμεση φορολογία. Η διοικητική ικανότητα οδεύει προς ένα ικανοποιητικό επίπεδο σε ό,τι αφορά τον ΦΠΑ και τους άμεσους φόρους, αλλά πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες για τους ειδικούς φόρους. Στον χώρο των τελωνείων, μετά τη θέσπιση νέου τελωνειακού κώδικα, η τελωνειακή νομοθεσία της Μάλτας ευθυγραμμίζεται πλέον ευθέως με το κεκτημένο, και η διοικητική ικανότητα θα πληροί σύντομα τις απαιτήσεις στο χώρο αυτό.

Σε ό,τι αφορά τις μεταφορές, κατά το παρελθόν έτος ήταν περιορισμένη η πρόοδος, ιδίως στον χώρο των θαλασσίων μεταφορών. Η Μάλτα πρέπει ακόμη να μεταφέρει σημαντικά μέρη του κεκτημένου. Με την εφαρμογή του σχεδίου θαλάσσιας δράσης εκ μέρους της Μάλτας, επήλθε βελτίωση στη θαλάσσια ασφάλεια, ωστόσο, πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω η διοικητική προσπάθεια και να συνεχιστούν οι προσπάθειες για την θαλάσσια ασφάλεια ώστε να επιτευχθεί ο στόχος διαγραφής από τη μαύρη λίστα του μνημονίου συμφωνίας των Παρισίων. Το σχέδιο θαλάσσιας δράσης επέφερε ορισμένες βελτιώσεις στο χώρο αυτό. Πρέπει να συνεχιστούν οι υπό εξέλιξη προσπάθειες. Στον τομέα της ενέργειας, η Μάλτα προόδευσε σε ό,τι αφορά τη μεταφορά του κεκτημένου, ιδίως σε ό,τι αφορά την ενεργειακή αποτελεσματικότητα. Πρέπει να διατηρηθεί και συνεχιστεί η πρόσφατη πρόοδος, ιδίως στην εσωτερική αγορά ενέργειας, για την ευθυγράμμιση της νομοθεσίας της Μάλτας με το κεκτημένο στο χώρο αυτό. Πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω η διοικητική ικανότητα.

Στον τομέα της γεωργίας, σημειώθηκε κάποια νομοθετική πρόοδος, ωστόσο αυτή ήταν περιορισμένη σε ό,τι αφορά τη διοικητική ικανότητα. Η Μάλτα πρέπει ακόμη να υιοθετήσει σημαντικά τμήματα του κεκτημένου στη γεωργία. Εξακολουθεί να προκαλεί ανησυχίες η ικανότητα επιβολής του κεκτημένου, στο χώρο της γεωργίας και πρέπει να ενισχυθεί κατά προτεραιότητα. Ειδικότερα, η Μάλτα πρέπει να βελτιώσει τη διοικητική της ικανότητα για την εφαρμογή της κοινής γεωργικής πολιτικής και των σχεδίων αγροτικής ανάπτυξης της ΕΚ, και πρέπει να αναβαθμίσει τις ρυθμίσεις επιθεώρησης στον κτηνιατρικό και φυτοϋγειονομικό τομέα, καθώς και τις ρυθμίσεις για την επιθεώρηση των συνόρων. Αναλήφθηκαν ενέργειες για τη δημιουργία ολοκληρωμένου συστήματος διοικητικού ελέγχου και φορέα πληρωμών, και δεσμεύθηκαν κονδύλια για την περαιτέρω ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας για την αγροτική ανάπτυξη. Ωστόσο, δεν υπάρχει ακόμη ένα πλήρες σχέδιο για την ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας στο χώρο αυτό. Πρέπει να συνεχιστούν οι υπό εξέλιξη προσπάθειες για την ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας και την κατάργηση των εισφορών. Σε ό,τι αφορά την αλιεία, η Μάλτα πρέπει επίσης να ολοκληρώσει την ευθυγράμμιση της νομοθεσίας της με το κεκτημένο και να εφαρμόσει πλήρως τα σχέδιά της για ουσιαστική ενίσχυση της διοικητικής της ικανότητας. Τα παρόντα σχέδια για την ενίσχυση της αλιείας συνιστούν ενέργειες προς την σωστή κατεύθυνση. Προς τούτο, χρειάζεται ακόμη να καταβληθούν ουσιαστικές περαιτέρω προσπάθειες.

Η Μάλτα επιτέλεσε κάποια πρόοδο σε ό,τι αφορά την κοινωνική πολιτική, κυρίως την επαγγελματική υγεία και ασφάλεια. Η ευθυγράμμιση με το κεκτημένο είναι ανεπαρκής στο εργατικό δίκαιο και στις ίσες ευκαιρίες. Η Μάλτα θα επιτύχει επαρκή ικανότητα εφαρμογής σε ό,τι αφορά την επαγγελματική υγεία και ασφάλεια, υπό τον όρο ότι θα συνεχίσει τις παρούσες προσπάθειές της, ωστόσο χρειάζεται ενίσχυση της ικανότητας σε ό,τι αφορά τη δημόσια υγεία. Σημειώθηκε συνεχής πρόοδος σε ό,τι αφορά την περιφερειακή πολιτική, όπου έχει τεθεί το σφαιρικό πλαίσιο για την εφαρμογή των διαρθρωτικών ταμείων και του ταμείου συνοχής, ωστόσο η Μάλτα χρειάζεται ακόμη να ολοκληρώσει το ενιαίο έγγραφο προγραμματισμού. Σε ό,τι αφορά τη διοικητική ικανότητα, χρειάζεται να ενισχυθούν περαιτέρω ορισμένοι φορείς που εμπλέκονται στην εφαρμογή. Σε ό,τι αφορά το περιβάλλον, σημειώθηκε σημαντική νομοθετική πρόοδος, ωστόσο η Μάλτα πρέπει να τηρήσει το αυστηρό χρονοδιάγραμμα ευθυγράμμισης με το κεκτημένο. Πρέπει επίσης να ενισχύσει σημαντικά τη διοικητική της ικανότητα στο χώρο του περιβάλλοντος, όπου εξακολουθεί να είναι πολύ χαμηλή. Προς το σκοπό αυτό, έχει κεφαλαιώδη σημασία η εφαρμογή, εκ μέρους της Μάλτας, του σχεδίου για τη σημαντική αύξηση της στελέχωσης των αρμόδιων φορέων στο χώρο αυτό (κυρίως της αρμόδιας για το περιβάλλον και το σχεδιασμό αρχής της Μάλτας) και την ενίσχυση των πρακτικών χορήγησης αδειών και των πρακτικών ελέγχου. Πρέπει να υπάρξει πλήρης συμμόρφωση προς τα σχέδια αυτά.

Η Μάλτα επέτυχε ένα καλό επίπεδο ευθυγράμμισης με το κεκτημένο στο χώρο των τηλεπικοινωνιών, ωστόσο χρειάζεται περαιτέρω ευθυγράμμιση, και στον τομέα των πολιτιστικών θεμάτων και οπτικοακουστικών μέσων, και είναι ιδιαίτερα επαρκής η διοικητική της ικανότητα.

Στο χώρο της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων, σημειώθηκε πρόοδος, ιδίως σε ό,τι αφορά το κεκτημένο για το άσυλο, την προστασία των δεδομένων, την πολιτική θεωρήσεων και την καταπολέμηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, καθώς και την έγκριση σχεδίου δράσης Σένγκεν και την ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας στο χώρο των συνοριακών ελέγχων και του ασύλου. Η Μάλτα επέτυχε καλό επίπεδο ευθυγράμμισης με το κεκτημένο, ωστόσο χρειάζεται περαιτέρω πρόοδος σε ό,τι αφορά τη μετανάστευση και τη δικαστική συνεργασία. Η διοικητική ικανότητα στο χώρο αυτό είναι εν γένει επαρκής, ωστόσο χρειάζεται να εφαρμοστούν πλήρως τα παρόντα σχέδια για την ενίσχυσή της σε ό,τι αφορά την προστασία των δεδομένων, την νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, το άσυλο και τους συνοριακούς ελέγχους.

Στο χώρο του χρηματοοικονομικού ελέγχου, το κανονιστικό πλαίσιο και η θεσμική ικανότητα είναι ιδιαίτερα ικανοποιητικά και χρειάζονται προσπάθειες για την ολοκλήρωση των ρυθμίσεων που αφορούν την καταπολέμηση της απάτης και την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΚ. Στον τομέα της στατιστικής, είναι ιδιαίτερα ικανοποιητική η διοικητική ικανότητα και η Μάλτα θα ευθυγραμμίσει πλήρως τις μεθόδους της με τα πρότυπα της ΕΚ, υπό τον όρο ότι θα συνεχισθούν οι παρούσες προσπάθειες.

Γενικά, υπό τον όρο ότι η Μάλτα εφαρμόζει τα σχέδιά της για την ενίσχυση της διοικητικής της ικανότητας όπως αναφέρεται ανωτέρω, θα είναι ικανή να διασφαλίσει την αξιόπιστη επιβολή του κεκτημένου και να συμμετάσχει πλήρως στη διαδικασία διαμόρφωσης πολιτικής της Ένωσης. Εν γένει είναι καλή η ικανότητα της Μάλτας για τη διασφάλιση υγιούς, αποτελεσματικής και ελέγξιμης διαχείρισης των κοινοτικών κονδυλίων, και θα είναι απόλυτα επαρκής όταν θα έχουν ολοκληρωθεί τα σχέδιά της σχετικά με τον φορέα που είναι αρμόδιος για την καταπολέμηση της απάτης και την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΚ.

Στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις, έκλεισαν προσωρινά 25 κεφάλαια. Η Μάλτα εν γένει εκπληρώνει τις δεσμεύσεις που ανέλαβε στις διαπραγματεύσεις. Ωστόσο, παρατηρήθηκαν καθυστερήσεις σε ό,τι αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων (δικαιώματα του πολίτη και ελεύθερη κυκλοφορία εργαζομένων), την αλιεία (έλεγχος των πλοίων, πολιτική αγοράς), τη γεωργία (σύσταση φορέα πληρωμής), τις μεταφορές (οδικές και θαλάσσιες μεταφορές) και την κοινωνική πολιτική (εργατικό δίκαιο και ισότητα των φύλων). Τα ζητήματα αυτά πρέπει να διευθετηθούν.

Λαμβάνοντας υπόψη την πρόοδο που επετεύχθη από τη ενημερωμένη γνώμη του 1999, το επίπεδο ευθυγράμμισης και τη διοικητική ικανότητα που επέτυχε η Μάλτα μέχρι σήμερα, και το ιστορικό της σε ό,τι αφορά την εκπλήρωση των δεσμεύσεων που ανέλαβε στις διαπραγματεύσεις, η Επιτροπή θεωρεί ότι η Μάλτα είναι ικανή να αναλάβει τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την ιδιότητα μέλους, σύμφωνα με το προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα. Κατά την περίοδο που μεσολαβεί μέχρι την ένταξη, η Μάλτα πρέπει να συνεχίσει τις προετοιμασίες της, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις που ανέλαβε στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις.

Πολωνία

Η Επιτροπή, στη γνώμη της, το 1997 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Πολωνία πληροί τα πολιτικά κριτήρια. Έκτοτε, η χώρα σημείωσε σημαντική πρόοδο σε ό,τι αφορά την περαιτέρω παγιοποίηση και εμβάθυνση της σταθερότητας των θεσμών της που εγγυώνται τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το σεβασμό και την προστασία των μειονοτήτων. Αυτό επιβεβαιώθηκε κατά το παρελθόν έτος. Η Πολωνία εξακολουθεί να πληροί τα πολιτικά κριτήρια της Κοπεγχάγης.

Η ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας των δημοσίων υπηρεσιών αποτελεί ένα σημαντικό ζήτημα, δεν είναι σαφείς οι πρόσφατες εξελίξεις και χρειάζονται περαιτέρω προσπάθειες. Σε ό,τι αφορά την πρόοδο της δημόσιας διοίκησης στην εφαρμογή του νόμου για τις δημόσιες υπηρεσίες του 1999, ήταν περιορισμένη λόγω της προσωρινής αναστολής του συστήματος πρόσληψης με ανοικτό διαγωνισμό. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να επιταχυνθεί ο ρυθμός εφαρμογής, κυρίως όσον αφορά την πρόσληψη, ώστε να εξασφαλιστεί ότι μέχρι το χρόνο της ένταξης θα υπάρχουν ανεξάρτητες, καλά εκπαιδευμένες και δραστήριες δημόσιες υπηρεσίες.

Η Πολωνία πραγματοποίησε περαιτέρω πρόοδο σε ό,τι αφορά τη μεταρρύθμιση του δικαστικού και σε ό,τι αφορά τη δημιουργία προϋποθέσεων που οδηγούν στην αποσυμφόρηση. Στο επίκεντρο των προσπαθειών πρέπει να τεθεί η εξασφάλιση ότι η μέχρι σήμερα πρόοδος αποδίδει τα επιθυμητά αποτελέσματα σε ό,τι αφορά τη βελτιωμένη αποτελεσματικότητα του δικαστικού. Ζητήματα που αφορούν τη δικαστική ασυλία τελούν υπό διευθέτηση και πρέπει να υπάρξει παρακολούθηση. Παρομοίως, πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην κατάρτιση των δικαστικών, ιδίως στο κοινοτικό δίκαιο. Εξελίσσονται οι προσπάθειες ωστόσο πρέπει να τεθεί ένα βιώσιμο ιεραρχημένο πρόγραμμα για τις ανάγκες κατάρτισης.

Η διαφθορά εξακολουθεί να προκαλεί σοβαρές ανησυχίες, και έχει υιοθετηθεί πλήρης στρατηγική για την καταπολέμηση του προβλήματος. Απαιτούνται σημαντικές προσπάθειες για να διασφαλιστούν συγκεκριμένα αποτελέσματα, τα οποία ήταν περιορισμένα μέχρι σήμερα, και ιδίως για να αναπτυχθεί ένα πολιτικό, διοικητικό και επιχειρηματικό πνεύμα, ικανό να αντισταθεί στη διαφθορά.

Η Πολωνία εξακολουθεί να σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα και ελευθερίες.

Ήδη η γνώμη του 1997 αναγνωρίζει τις πλήρεις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες που κατέβαλαν οι πολωνικές αρχές για το μετασχηματισμό της οικονομίας. Από τη γνώμη, και μέσα σε ένα γεμάτο προκλήσεις διεθνές οικονομικό περιβάλλον, βελτιώθηκε η οικονομική επίδοση. Επετεύχθη μακροοικονομική σταθερότητα, συνεχίστηκαν οι μεταρρυθμίσεις ενώ παραμένει σταθερή και συνεχίζεται η δέσμευση των πολωνικών αρχών για τις οικονομικές απαιτήσεις της ένταξης στην ΕΕ.

Επομένως, συνάγεται το συμπέρασμα ότι η Πολωνία διαθέτει λειτουργούσα οικονομία της αγοράς. Εφόσον συνεχιστεί το παρόν μεταρρυθμιστικό ρεύμα, η Πολωνία θα είναι ικανή να αντιμετωπίσει την ανταγωνιστική πίεση και τις δυνάμεις της αγοράς στην Ένωση.

Μπορούν να επέλθουν βελτιώσεις στη φορολογική πολιτική, με την εφαρμογή του νέου κυβερνητικού πρότυπου δαπανών, σε όλα τα επίπεδα της κυβέρνησης, ως τμήμα μιας ευρύτερης διαρθρωτικής μεταρρύθμισης των δημοσίων οικονομικών, προς στήριξη της φορολογικής ενοποίησης. Επιπλέον, πρέπει να ολοκληρωθεί η αναδιάρθρωση και η ιδιωτικοποίηση, κυρίως στον τομέα της βαριάς βιομηχανίας, στο χρηματοοικονομικό τομέα, τη διανομή της ενέργειας και τη γεωργία. Επιπλέον, πρέπει να βελτιωθούν περαιτέρω οι διαδικασίες πτωχεύσεως και το κτηματολόγιο. Τέλος, πρέπει να διαφυλαχθεί η ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας, για να εξασφαλιστεί η μακροοικονομική σταθερότητα και η εμπιστοσύνη των επενδυτών.

Από τη γνώμη, η πρόοδος της Πολωνίας χαρακτηρίζεται από ένα βραδύ ξεκίνημα αλλά στη συνέχεια επιταχύνεται η θέσπιση της νομοθεσίας. Τούτο είχε ως συνέπεια τη δημιουργία του μεγαλύτερου τμήματος του πρωτογενούς κεκτημένου, ωστόσο σε ορισμένους τομείς παραμένουν σημαντικά κενά σε ό,τι αφορά την αναγκαία νομοθεσία εφαρμογής, για παράδειγμα, στον κτηνιατρικό τομέα, τον τομέα του περιβάλλοντος και της ασφάλειας τροφίμων. Από τη γνώμη, σημειώθηκε πρόοδος σε ό,τι αφορά τη διοικητική ικανότητα, ωστόσο όχι στον ίδιο βαθμό όπως με τη νομοθετική ευθυγράμμιση.

Κατά το παρελθόν, η Πολωνία προώθησε την ευθυγράμμιση της πρωτογενούς της νομοθεσίας, ιδίως σε ό,τι αφορά τις μεταφορές και την ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων. Η απόδοση σε ό,τι αφορά τη θέσπιση νομοθεσίας εφαρμογής ποικίλλει σημαντικά ανάλογα με τον τομέα. Η ανάπτυξη της διοικητικής ικανότητας είναι αντίστοιχη με την πρόοδο της νομοθεσίας εφαρμογής.

Εν γένει, η Πολωνία επέτυχε υψηλό βαθμό ευθυγράμμισης με το κεκτημένο σε πολλούς τομείς, και έχει σημειώσει καλή πρόοδο σε ό,τι αφορά τη δημιουργία επαρκούς διοικητικής ικανότητας προς εφαρμογή του κεκτημένου σε σειρά τομέων, ωστόσο πρέπει να καταβληθούν ακόμη προσπάθειες σε ό,τι αφορά τη διοικητική ικανότητα γενικά, και ειδικότερα, σε σειρά τομέων ιδίως σε ό,τι αφορά την ευθυγράμμιση με το κεκτημένο. Συμφωνήθηκαν λεπτομερή σχέδια, ιδίως στις διαπραγματεύσεις και στο σχέδιο δράσης, προς κάλυψη των κενών που εναπομένουν.

Σε ό,τι αφορά την εσωτερική αγορά, στο χώρο της ελεύθερης κυκλοφορίας εμπορευμάτων, πραγματοποιήθηκε σημαντική πρόοδος κατά την τελευταία διετία ή τριετία, κυρίως με τη θέσπιση της αναγκαίας νομοθεσίας-πλαίσιο και την περαιτέρω ανάπτυξη της αναγκαίας, για την εφαρμογή, θεσμικής υποδομής. Μέχρι σήμερα, έχει επιτευχθεί σημαντική ευθυγράμμιση σε ό,τι αφορά το πρωτογενές δίκαιο και η διοικητική ικανότητα έχει φθάσει σ'ένα ικανοποιητικό επίπεδο. Πρέπει να συνεχιστούν οι νομοθετικές εξελίξεις στο χώρο της επιτήρησης της αγοράς, μέσω της ανάπτυξης της αναγκαίας διοικητικής ικανότητας. Σε ό,τι αφορά την ασφάλεια τροφίμων, δεν παρατηρείται πρόοδος στην υιοθέτηση της νομοθεσίας εφαρμογής που θεωρείται αναγκαία στο πλαίσιο της τελευταίας περιοδικής έκθεσης και εξακολουθεί να είναι χαμηλή η διοικητική ικανότητα. Επίσης, πρέπει να αναληφθούν περαιτέρω ενέργειες για να διασφαλισθεί η δημιουργία των δομών προς εφαρμογή του κεκτημένου για τις κρατικές προμήθειες. Σε ένα συνολικό πλαίσιο, έχει επιτευχθεί υψηλού βαθμού ευθυγράμμιση με το κεκτημένο και έχει δημιουργηθεί μια ισχυρή διοικητική ικανότητα για την ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων. Στον τομέα της ελεύθερης κυκλοφορίας υπηρεσιών, είναι γενικά ικανοποιητικό το επίπεδο ευθυγράμμισης και ισχυρή η διοικητική ικανότητα. Ωστόσο, απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για την ευθυγράμμιση της ισχύουσας νομοθεσίας στον τομέα των τραπεζών, της ασφάλισης και των τίτλων αξιών. Συμφωνήθηκε νέα δράση για την επίλυση των εν λόγω προβλημάτων. Κατόπιν της επανεξέτασης της ομάδας ομολόγων, η Πολωνία συνέταξε ένα σχέδιο δράσης, ωστόσο εξακολουθούν να υπάρχουν πολλά προβλήματα όπως γλωσσικές απαιτήσεις που συνεπάγονται διακρίσεις, προβλήματα με τις διοικητικές δομές και διασφάλιση εποπτικών δομών. Η Πολωνία, στο θέμα της ελεύθερης κυκλοφορίας κεφαλαίων, έχει πραγματοποιήσει σταθερή πρόοδο, σε ό,τι αφορά την ευθυγράμμιση της νομοθεσίας της καθώς και τη δημιουργία των αναγκαίων διοικητικών δομών. Η Πολωνία έχει σε μεγάλο βαθμό επιτύχει ευθυγράμμιση με το κεκτημένο σε ό,τι αφορά το εταιρικό δίκαιο, και είναι βαθμιαία η πρόοδος σε ό,τι αφορά την ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας, η οποία έφθασε σε ικανοποιητικό επίπεδο, με εξαίρεση την επιβολή στον τομέα της πνευματικής ιδιοκτησίας. Η δημιουργία της διοικητικής ικανότητας έχει θεμελιώδη σημασία για την αποτελεσματική εφαρμογή. Σε ό,τι αφορά τον ανταγωνισμό, έχει ευρέως ολοκληρωθεί η νομοθετική ευθυγράμμιση, ωστόσο παραμένουν κάποια κενά σε ό,τι αφορά τις κρατικές ενισχύσεις, και οι προσπάθειες επικεντρώνονται στη δημιουργία ενός αξιόπιστου ιστορικού σε ό,τι αφορά την επιβολή των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις. Οι προσπάθειες αυτές χρειάζεται να συνεχιστούν και να ενταθούν, και να επικεντρωθούν ειδικά και επειγόντως, στην αναδιάρθρωση του τομέα του χάλυβα, όπου ενισχύσεις μπορούν να χορηγηθούν μόνον εφόσον υπάρξει ένα αποδεκτό συνολικό πρόγραμμα αναδιάρθρωσης, που να περιλαμβάνει τα αναγκαία μέτρα για την επίτευξη βιωσιμότητας και των αναγκαίων περικοπών της ικανότητας παραγωγής.

Στο χώρο των τηλεπικοινωνιών, η Πολωνία σημείωσε σταθερή πρόοδο, από τη γνώμη, σε ό,τι αφορά την ευθυγράμμιση με το κεκτημένο και την ελευθέρωση της αγοράς. Κατά το παρελθόν έτος, βελτιώθηκε η ισχύουσα νομοθεσία, αναμένεται περαιτέρω νομοθετική ευθυγράμμιση, όπως η αξιολόγηση των οικονομικών συνεπειών της πλήρους εφαρμογής του κεκτημένου για τις καθολικές υπηρεσίες.

Σε ό,τι αφορά την ΟΝΕ, είναι σχεδόν πλήρης η ευθυγράμμιση, ωστόσο πρέπει να επέλθουν οι αναγκαίες νομοθετικές τροποποιήσεις για να εξασφαλιστεί η ανεξαρτησία της Εθνικής Τράπεζας, όπως ορίζεται στο κεκτημένο.

Πραγματοποιήθηκε περαιτέρω πρόοδος σε ό,τι αφορά την ευθυγράμμιση των συντελεστών έμμεσης φορολογίας. Συνολικά, η Πολωνία έχει επιτύχει εύλογο επίπεδο ευθυγράμμισης με το κεκτημένο και μέτρια ανάπτυξη της αναγκαίας ικανότητας εφαρμογής. Χρειάζονται σημαντικές περαιτέρω ενέργειες για να εξασφαλιστεί η εγκαθίδρυση των συστημάτων τα οποία καθιστούν δυνατή την ανταλλαγή των ηλεκτρονικών δεδομένων μεταξύ της ΕΚ και της Πολωνίας, μέχρι την ημερομηνία της ένταξης. Στο χώρο των τελωνείων, η κατάσταση είναι παρόμοια, με αξιοσημείωτο ιστορικό ευθυγράμμισης αλλά ασθενέστερη διοικητική ικανότητα. Για τη δημιουργία της αναγκαίας υποδομής τεχνολογίας πληροφοριών θα απαιτηθούν σημαντικές περαιτέρω προσπάθειες, εφόσον υπάρχει πρόθεση τήρησης των προθεσμιών. Προς τούτο, θα απαιτηθεί προσέγγιση που δίδει ιδιαίτερη προσοχή στην επιτάχυνση των εργασιών για τον εξηλεκτρονισμό και τη διασυνδεσιμότητα, και την αντιμετώπιση της διακοπής εργασιών λόγω αναδιοργάνωσης της κεντρικής υπηρεσίας τελωνείων. Αναλήφθηκαν ενέργειες για να διασφαλιστεί η αναγκαία χρηματοδότηση, ωστόσο το θέμα αυτό πρέπει να τεθεί υπό στενή παρακολούθηση και η Επιτροπή πρόκειται να υποβάλει έκθεση για την πρόοδο στο τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2003. Οι προσπάθειες πρέπει επίσης να επικεντρωθούν στην ολοκλήρωση της ευθυγράμμισης της τελωνειακής νομοθεσίας της Πολωνίας με την κοινοτική νομοθεσία, ιδίως με την έγκριση της τροποποίησης του τελωνειακού κώδικα ο οποίος τελεί υπό προετοιμασία.

Απαιτείται περαιτέρω μετασχηματισμός, σε ό,τι αφορά την πολιτική, τη νομοθεσία και τις δομές στον γεωργικό τομέα, όπου η γενική κατάσταση είναι ελλιπής σε ό,τι αφορά τη νομοθετική ευθυγράμμιση και ιδίως τη διοικητική ικανότητα. Σημειώθηκε κάποια πρόοδος σε ό,τι αφορά το πρωτογενές δίκαιο. Στον κτηνιατρικό τομέα, δεν συνεχίστηκαν οι ικανοποιητικές εργασίες του προηγουμένου έτους και απαιτείται επειγόντως προσοχή. Καταβλήθηκαν ορισμένες προσπάθειες για να αντιμετωπιστεί η σημαντική έλλειψη σε ό,τι αφορά την διοικητική ικανότητα. Ωστόσο, οι προσπάθειες αυτές πρέπει να ενταθούν, ιδίως σε περιφερειακό επίπεδο, για να υπάρξει κάποιος σημαντικός αντίκτυπος. Χρειάζεται να καταβληθούν σημαντικές περαιτέρω προσπάθειες για την αναβάθμιση των εγκαταστάσεων και για να εξασφαλιστεί η πρόβλεψη κατάλληλων ρυθμίσεων περί ελέγχων στα σύνορα. Ειδικότερα, πρέπει να εγκαθιδρυθεί το ολοκληρωμένο σύστημα διοίκησης και ελέγχου (ΟΣΔΕ) για να είναι σε θέση η Πολωνία να διαχειρίζεται και να ελέγχει αποτελεσματικά τα συστήματα στήριξης της ΚΓΠ. Το στοιχείο αυτό αναγνωρίζεται με τις προσπάθειες τις οποίες καταβάλουν οι πολωνικές αρχές και οι οποίες πρέπει να ενισχυθούν σημαντικά.

Στον τομέα της αλιείας, ήταν μέτριος ο βαθμός ευθυγράμμισης. Παρατηρήθηκε κάποια περαιτέρω νομοθετική πρόοδος και καταβλήθηκαν προσπάθειες για την ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας στο κεντρικό επίπεδο, ενώ παραμένει χαμηλή η ικανότητα σε περιφερειακό επίπεδο. Πρέπει να καταβληθούν μεγαλύτερες προσπάθειες για την υλοποίηση των στόχων που προβλέπονται στο σχέδιο δράσης.

Στον κοινωνικό τομέα, ποικίλλει σημαντικά, ανάλογα με τον τομέα, ο βαθμός ευθυγράμμισης. Σε ό,τι αφορά την ικανότητα εφαρμογής του κεκτημένου, δόθηκε προσοχή, η οποία ωστόσο πρέπει να ενταθεί. Χρειάζεται να συνεχιστούν οι προσπάθειες, ιδίως για την περαιτέρω ευθυγράμμιση και εφαρμογή του εργατικού δικαίου της ΕΚ και του κεκτημένου για την επαγγελματική υγεία και ασφάλεια. Με τη θέσπιση της εκκρεμούσας νομοθεσίας θα προωθηθεί περαιτέρω η ευθυγράμμιση στο χώρο αυτό. Παρατηρήθηκαν περαιτέρω εξελίξεις σε ό,τι αφορά την νομοθεσία στο χώρο της περιφερειακής πολιτικής. Απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή για την έγκαιρη υλοποίηση των σχεδίων εφαρμογής και την περαιτέρω ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας, μεταξύ άλλων, την ενίσχυση της διϋπουργικής συνεργασίας και της εταιρικής σχέσης. Προς το σκοπό αυτό πρέπει να υλοποιηθούν το ταχύτερο δυνατόν οι στόχοι που ορίζονται στο σχέδιο δράσης. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην τεχνική προετοιμασία των έργων που είναι επιλέξιμα για κοινοτική χρηματοδότηση. Με δραστικό τρόπο πρέπει να εφαρμοστούν τα υφιστάμενα σχέδια εφαρμογής και διοικητικής ικανότητας μεταξύ άλλων, για την αύξηση του προσωπικού των αρχών διαχείρισης και πληρωμής.

Στον τομέα του περιβάλλοντος, πρέπει να επέλθει περαιτέρω πρόοδος σε ό,τι αφορά το πρωτογενές δίκαιο, όπου είναι υψηλό το επίπεδο ευθυγράμμισης. Απαιτείται η υιοθέτηση και εφαρμογή της αναγκαίας νομοθεσίας εφαρμογής, καθώς και η συνοδευτική διοικητική ικανότητα, ιδίως σε περιφερειακό επίπεδο. επειδή δεν είναι ισχυρή η διοικητική ικανότητα, η προσοχή πρέπει να επικεντρωθεί στην υλοποίηση των στόχων που προβλέπονται στο σχέδιο δράσης. Κύριο στοιχείο αποτελεί επίσης η διασφάλιση επαρκών επενδύσεων, όπως ορίζεται στα σχέδια επενδύσεων στον τομέα του περιβάλλοντος.

Είναι καλό το επίπεδο ευθυγράμμισης στον τομέα της ενέργειας και επαρκής η διοικητική ικανότητα. Απαιτούνται ενέργειες για την περαιτέρω ευθυγράμμιση της ισχύουσας νομοθεσίας με το κεκτημένο, ιδίως στην εσωτερική αγορά ενέργειας (κυρίως αέριο). Στον τομέα των μεταφορών είναι επίσης καλό το επίπεδο της ευθυγράμμισης. Η προσοχή πρέπει τώρα να εστιάζεται στη δημιουργία της αναγκαίας νομοθεσίας εφαρμογής και την ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας προς εφαρμογή της εν λόγω νομοθεσίας. Ως προς τούτο, στο σχέδιο δράσης ορίζεται σειρά στόχων.

Σημειώθηκε περαιτέρω πρόοδος σε ό,τι αφορά τη δικαιοσύνη και εσωτερικές υποθέσεις, ιδίως σε ό,τι αφορά τους φρουρούς των συνόρων και τη διαχείριση των συνόρων. Συνεχίστηκαν οι προσπάθειες για τη βελτίωση της κατάστασης σε ό,τι αφορά τα όργανα επιβολής του δικαίου που είναι αρμόδια για την καταστολή του οργανωμένου εγκλήματος και των ναρκωτικών, ιδίως τις αστυνομικές υπηρεσίες. Οι προσπάθειες αυτές πρέπει να ενταθούν και να διατεθούν επαρκείς οικονομικοί καθώς και ανθρώπινοι πόροι για την εφαρμογή του σχεδίου δράσης Σένγκεν καθώς και άλλων στρατηγικών, ώστε να διασφαλιστεί η διοικητική ικανότητα που είναι αναγκαία για την εφαρμογή του κεκτημένου. Συνολικά, είναι καλή η ευθυγράμμιση με το κεκτημένο, ωστόσο η πρόοδος σε ό,τι αφορά τη διοικητική ικανότητα δεν είναι ισότιμη.

Παρατηρήθηκε περαιτέρω νομοθετική πρόοδος σε ό,τι αφορά τον εσωτερικό χρηματοοικονομικό έλεγχο, όπου έχει πλέον επιτευχθεί ένα ικανοποιητικό επίπεδο ευθυγράμμισης με το κεκτημένο. Εξακολουθεί να αποτελεί πρόκληση η δημιουργία των αναγκαίων μηχανισμών ελέγχου, με τον τερματισμό της ευθυγράμμισης (PIFC και προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΚ), με την ολοκλήρωση και ενίσχυση της απαιτούμενης θεσμικής δομής και με τη σημαντική προώθηση της διαχείρισης της προενταξιακής χρηματοδότησης και τη δημιουργία των αναγκαίων δομών και της κατάλληλης διοικητικής ικανότητας για την εφαρμογή των μελλοντικών διαρθρωτικών ταμείων, ιδίως σε ό,τι αφορά τον εσωτερικό δημοσιονομικό έλεγχο. Προς τούτο θα απαιτηθεί πλήρης και αυστηρή εφαρμογή του σχεδίου δράσης.

Εξακολουθούν να υπάρχουν διαφορές σε ό,τι αφορά την πρόοδο στη θέσπιση νομοθεσίας και την ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας. Χρειάζεται να καταβληθούν συνεχείς προσπάθειες για τη δημιουργία ή ενίσχυση των διοικητικών ικανοτήτων γενικά, ιδίως σε ό,τι αφορά την επιτήρηση της αγοράς, τη γεωργία και ασφάλεια τροφίμων, την αλιεία και περιφερειακή πολιτική, το κοινωνικό ταμείο, το περιβάλλον, τα τελωνεία και τη δικαιοσύνη και τις εσωτερικές υποθέσεις. Ιδιαίτερα μεγάλη προσοχή απαιτείται για τις δομές που είναι αναγκαίες για την εφαρμογή των τμημάτων του κεκτημένου τα οποία θα είναι εφαρμοστέα μόνο από την ημερομηνία της ένταξης, με ιδιαίτερη προσοχή τα τμήματα που είναι ουσιώδη για την υγιή και αποτελεσματική διαχείριση των κοινοτικών κονδυλίων.

Κατά τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις, έκλεισαν προσωρινά 27 κεφάλαια. Η Πολωνία εν γένει πληροί τις δεσμεύσεις που ανέλαβε στις διαπραγματεύσεις. Ωστόσο, σημειώθηκαν καθυστερήσεις στη γεωργία (εφαρμογή της αναγνωριστικής σήμανσης των ζώων και του συστήματος καταχώρησης), την αλιεία (θέσπιση νομοθεσίας για τη διαχείριση των πόρων, τις επιθεωρήσεις και τον έλεγχο και στον χώρο της πολιτικής αγοράς), το περιβάλλον (θέσπιση νομοθεσίας εφαρμογής για την ποιότητα του νερού, τον έλεγχο της βιομηχανικής ρύπανσης και τη διαχείριση κινδύνων, και τα χημικά). Τα θέματα αυτά πρέπει να διευθετηθούν.

Λαμβάνοντας υπόψη την πρόοδο που επετεύχθη από τη γνώμη, το επίπεδο εφαρμογής και διοικητικής ικανότητας που επέτυχε η Πολωνία μέχρι σήμερα, καθώς και το ιστορικό σε ό,τι αφορά την εφαρμογή των δεσμεύσεων που ανέλαβε στις διαπραγματεύσεις, η Επιτροπή θεωρεί ότι η Πολωνία θα είναι ικανή να αναλάβει τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την ιδιότητα μέλους, σύμφωνα με το προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα. Κατά το διάστημα που μεσολαβεί μέχρι την προσχώρηση, η Πολωνία πρέπει να εξακολουθήσει τις προετοιμασίες της σύμφωνα με τις δεσμεύσεις που ανέλαβε στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις.

Ρουμανία

Στη γνώμη του 1997, η Επιτροπή συνήγαγε το συμπέρασμα ότι η Ρουμανία πληροί τα πολιτικά κριτήρια. Έκτοτε, η χώρα πραγματοποίησε πρόοδο σε ό,τι αφορά την παγιοποίηση και εμβάθυνση της σταθερότητας των θεσμών της που διασφαλίζουν τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το σεβασμό και την προστασία των μειονοτήτων. Τούτο επιβεβαιώθηκε κατά το παρελθόν έτος. Η Ρουμανία εξακολουθεί να πληροί τα πολιτικά κριτήρια της Κοπεγχάγης.

Η δρομολόγηση σημαντικού προγράμματος διοικητικής μεταρρύθμισης αποτελεί σημαντική εξέλιξη και θεωρείται προτεραιότητα η διασφάλιση της επιτυχούς εφαρμογής των εν λόγω μεταρρυθμίσεων. Επίσης ήταν σημαντική η πρόοδος με την απόφαση για την αποστρατιωτικοποίηση της αστυνομίας. Έτσι θα αυξηθεί η αξιοπιστία του κοινού προς τους αξιωματικούς της αστυνομίας - αν και χρειάζεται να αναληφθούν περαιτέρω ενέργειες για να διασφαλιστεί η αναλογικότητα των δράσεών τους. Δημιουργήθηκαν νέες θεσμικές δομές για την καταπολέμηση της διαφθοράς, η οποία εξακολουθεί να προκαλεί σημαντικές ανησυχίες, οι οποίες ωστόσο πρέπει να έχουν κάποιο αντίκτυπο.

Η Ρουμανία πρέπει ακόμη να βελτιώσει τη διαδικασία λήψης αποφάσεων και τη νομοθετική διαδικασία. Ειδικότερα, η κυβέρνηση πρέπει να προσφεύγει λιγότερο στην έκδοση αναγκαστικών διαταγμάτων και πρέπει να αυξηθεί η ικανότητα του κοινοβουλίου για λεπτομερή έλεγχο της νομοθεσίας. Ήταν περιορισμένη η μεταρρύθμιση του δικαστικού. Η έλλειψη πόρων σημαίνει ότι το δικαστικό σύστημα αντιμετωπίζει σημαντικούς περιορισμούς και στην πράξη, δεν έχει περιοριστεί η εμπλοκή της εκτελεστικής εξουσίας στις δικαστικές υποθέσεις. Για τη διευθέτηση των ζητημάτων αυτών, η δικαστική μεταρρύθμιση πρέπει να αποτελέσει πολιτική προτεραιότητα και να χαραχθεί πλήρης στρατηγική για τη βελτίωση της λειτουργίας του δικαστικού συστήματος.

Η Ρουμανία εξακολουθεί να σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα και ελευθερίες. Πραγματοποίησε σημαντική πρόοδο σε ό,τι αφορά την προστασία των παιδιών, μειώνοντας τον αριθμό των παιδιών που διαμένουν σε χώρους παροχής παιδικής φροντίδας και βελτιώνοντας τις σημερινές συνθήκες διαβίωσης. Επίσης σημειώθηκε πρόοδος σε ό,τι αφορά την προώθηση των ίσων ευκαιριών μεταξύ ανδρών και γυναικών, με την ανάπτυξη δομών που περιορίζουν τη σωματεμπορία και τη δημιουργία θεσμικού πλαισίου για την καταπολέμηση των διακρίσεων. Συνεχίζεται η ανάπτυξη συστήματος δικαστικής επιτήρησης, ωστόσο οι συνθήκες στις φυλακές παραμένουν πολύ κακές. Χρειάζεται να αναληφθούν περαιτέρω ενέργειες για να διασφαλιστεί περαιτέρω η ελευθερία έκφρασης.

Σημειώθηκαν θετικές εξελίξεις σε ό,τι αφορά τη μεταχείριση των μειονοτήτων. Ήταν σχετικά ομαλή η εφαρμογή της νομοθεσίας που επεκτείνει την επίσημη χρήση των γλωσσών των μειονοτήτων. Αναλήφθηκαν σημαντικές ενέργειες για την εφαρμογή εθνικής στρατηγικής για τη βελτίωση της κατάστασης των αθίγγανων (Ρομ), με στόχο την αποτελεσματική καταπολέμηση των διακρίσεων και τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, ωστόσο θα χρειαστούν επιπρόσθετοι χρηματοοικονομικοί πόροι για να υπάρξει περαιτέρω πρόοδος.

Η Ρουμανία εξακολούθησε να προοδεύει προς τη δημιουργία λειτουργούσας οικονομίας αγοράς, και οι προοπτικές για την επίτευξή της βελτιώθηκαν. Η συνεχής και πλήρης εφαρμογή των σχεδιαζόμενων μέτρων, παράλληλα με την ολοκλήρωση του μεταρρυθμιστικού προγράμματος, θα καταστήσουν τη Ρουμανία ικανή να αντιμετωπίσει την ανταγωνιστική πίεση και τις δυνάμεις της αγοράς στο εσωτερικό της Ένωσης, μεσοπρόθεσμα.

Κατά τα τελευταία έτη, παρατηρήθηκε σημαντική πρόοδος σε ότι αφορά την μακροοικονομική σταθεροποίηση. Ένας καταλληλότερος συνδυασμός πολιτικών συμβάλλει στη μείωση του πληθωρισμού, ενώ ανέκαμψε η ανάπτυξη και παραμένει βιώσιμη η εξωτερική της θέση. Σημειώθηκε σημαντική πρόοδος σε ό,τι αφορά τη δημιουργία των αναγκαίων θεσμών της αγοράς. Με την υπό εξέλιξη λεπτομερή εξέταση του τραπεζικού τομέα, τις διαδοχικές βελτιώσεις του εποπτικού και κανονιστικού πλαισίου για τις χρηματοοικονομικές αγορές και της προόδου σε ό,τι αφορά την ιδιωτικοποίηση, ενισχύθηκε προοδευτικά η δημοσιονομική πειθαρχία των επιχειρήσεων. Η ελευθέρωση των τιμών και των συναλλαγών σε συνδυασμό, κατά το παρελθόν έτος, με σημαντική προσαρμογή των δασμών στον τομέα της ενέργειας και σημαντικές μεταρρυθμίσεις του φορολογικού συστήματος, έθεσαν τις προϋποθέσεις για μια αποτελεσματικότερη διάθεση των πόρων. Η αναδιάρθρωση προχωρεί σε σειρά τομέων.

Για να συνεχιστεί η πρόοδος πάνω σ'αυτή τη βάση, οι αρχές πρέπει κατά προτεραιότητα να δημιουργήσουν ένα ιστορικό για την μακροοικονομική σταθεροποίηση που να βασίζεται στον περαιτέρω αποπληθωρισμό, διατηρώντας έναν συνδυασμό πολιτικών και προωθώντάς τον με την επιβολή της δημοσιονομικής πειθαρχίας των επιχειρήσεων. Πρέπει να τηρηθούν οι δεσμεύσεις για τον περιορισμό του συνόλου των μισθών στο δημόσιο τομέα. Η πρόσφατη απότομη αύξηση προσφοράς χρήματος και πιστώσεων απαιτεί προσεκτική παρακολούθηση και ετοιμότητα για την ανάληψη άμεσων δράσεων. Για την εγκαθίδρυση της δημοσιονομικής πειθαρχίας των επιχειρήσεων απαιτείται καλύτερη φορολογική διοίκηση και συμμόρφωση, σταθερή και διαφανής εφαρμογή των πλέον πρόσφατων μέτρων για τον περιορισμό των καθυστερούμενων εκ μέρους των χρηστών ενέργειας, καθοριστική και διαφανής χρήση των νομικών διατάξεων που έχουν πρόσφατα θεσπιστεί για την επιτάχυνση της ιδιωτικοποίησης, και ετοιμότητα για την ρευστοποίηση των ζημιογόνων επιχειρήσεων. Η ολοκλήρωση της ιδιωτικοποίησης του τραπεζικού τομέα, η συνέχιση της μεταρρύθμισης των δημοσίων δαπανών και των δημοσιονομικών διαδικασιών, και η διασφάλιση της εφαρμογής βελτιωμένων κανονιστικών και νομικών πλαισίων, θα στηρίξουν επίσης την εγκαθίδρυση μιας λειτουργούσας οικονομίας της αγοράς και την ανάπτυξη της ικανότητας τη Ρουμανίας να αντιμετωπίσει την ανταγωνιστική πίεση και τις δυνάμεις της αγοράς στο εσωτερικό της Ένωσης.

Από τη γνώμη του 1997, η Ρουμανία πραγματοποίησε σταθερή πρόοδο στην υιοθέτηση του κεκτημένου. Ωστόσο, σε πολλούς τομείς, παρατηρείται ένα αυξανόμενο κενό μεταξύ, αφενός, της προόδου σε ό,τι αφορά τη μεταφορά στο εσωτερικό δίκαιο και, αφετέρου, της περιορισμένης ικανότητας της ρουμανικής διοίκησης να εφαρμόζει τη νομοθεσία που μόλις θεσπίζεται.

Κατά το παρελθόν έτος, η Ρουμανία επιτάχυνε τη διαδικασία μεταφοράς στο εσωτερικό δίκαιο και συνέχισε να εργάζεται, με βραδύτερο όμως ρυθμό, για την ανάπτυξη των αναγκαίων δομών που απαιτεί το κεκτημένο.

Συνολικά, και ενόψει της ημερομηνίας που έχει θέσει ως στόχο για την ένταξή της η Ρουμανία, η πρόοδος της χώρας ήταν ικανοποιητική και η εθνική νομοθεσία ευθυγραμμίστηκε με το κεκτημένο σε πολλούς τομείς. Για την ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας απαιτείται πλήρης, διαρθρωτική μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης και του δικαστικού συστήματος.

Στο χώρο της εσωτερικής αγοράς, η νομοθεσία-πλαίσιο για τη νέα και σφαιρική προσέγγιση κατέστησε δυνατή την ταχεία ευθυγράμμιση με το κεκτημένο που αφορά ειδικά τον τομέα για την ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών. Επίσης, σημειώθηκε σημαντική πρόοδος σε ό,τι αφορά τη σύσταση των φορέων που διαχειρίζονται το κεκτημένο. Περαιτέρω προσπάθειες πρέπει να καταβληθούν για τη βελτίωση της τυποποίησης και πιστοποίησης, την ενίσχυση των συστημάτων επιτήρησης της αγοράς, την αναδιάρθρωση του συστήματος ελέγχου των τροφίμων, και την αποτελεσματική εφαρμογή της νομοθεσίας για τις κρατικές προμήθειες. Τέθηκαν οι βάσεις για τη μελλοντική πρόοδο σε ό,τι αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων, ενώ χρειάζεται να γίνει περαιτέρω μεταφορά στο εθνικό δίκαιο για την κάλυψη των κενών στον τομέα της αμοιβαίας αναγνώρισης και πρέπει να ενισχυθεί η διοικητική ικανότητα σε όλους τους τομείς. Καταβλήθηκαν σημαντικές προσπάθειες για τη διευκόλυνση της ελεύθερης κυκλοφορίας υπηρεσιών, ενώ χρειάζεται να συνεχιστεί η στήριξη προς το πρόσφατα αναπτυχθέν θεσμικό πλαίσιο για την εποπτεία των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών. Συνεχίστηκε η ελευθέρωση σε ό,τι αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία κεφαλαίων και η Ρουμανία ανέλαβε τη δέσμευση να καταργήσει, βάσει χρονοδιαγράμματος, τους ελέγχους συναλλάγματος και άλλους περιορισμούς στην κυκλοφορία κεφαλαίων. Ειδικότερα, χρειάζονται περαιτέρω προσπάθειες για την αναθεώρηση του νομικού πλαισίου σε ό,τι αφορά την νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Η Ρουμανία ευθυγραμμίστηκε με το μεγαλύτερο μέρος του κεκτημένου σε ό,τι αφορά το εταιρικό δίκαιο, ωστόσο εξακολουθεί να αποτελεί σημαντικό πρόβλημα η πειρατεία και η παραποίηση και πρέπει να βελτιωθεί η επιβολή. Στον τομέα της πολιτικής ανταγωνισμού, σημειώθηκε κάποια πρόοδος με τη μεταφορά του κεκτημένου στο εσωτερικό δίκαιο, κυρίως σε ό,τι αφορά την αντιμονοπωλιακή νομοθεσία, ωστόσο χρειάζεται να βελτιωθεί το ιστορικό επιβολής της νομοθεσίας κατά των κρατικών ενισχύσεων και τις αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας. Χρειάζεται στενή παρακολούθηση της αναδιάρθρωσης του τομέα του χάλυβα.

Η Ρουμανία πραγματοποίησε σταθερή πρόοδο προς την ευθυγράμμιση με το κεκτημένο στη φορολογία ενώ απαιτούνται περαιτέρω προσαρμογές και παραμένει περιορισμένη η ικανότητα εφαρμογής και επιβολής της φορολογικής νομοθεσίας. Παρά το υψηλό επίπεδο εναρμόνισης με το τελωνειακό κεκτημένο, χρειάζεται περαιτέρω νομοθετική ευθυγράμμιση καθώς και προσπάθειες για τον περιορισμό της διαφθοράς στα πλαίσια της τελωνειακής διοίκησης. Πρέπει να συνεχιστούν οι εργασίες για την ανάπτυξη συστημάτων ΤΠ που διευκολύνουν την ανταλλαγή ηλεκτρονικών δεδομένων μεταξύ της Ρουμανίας και της ΕΚ. Για την ανάπτυξη επιτυχούς βιομηχανικής πολιτικής και την προώθηση της ανάπτυξης των ΜΜΕ, χρειάζεται να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες για την απλούστευση και σταθεροποίηση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος.

Επιταχύνθηκε η ευθυγράμμιση με το κεκτημένο στη γεωργική πολιτική, ενώ οι νομοθετικές εξελίξεις δεν συνοδεύονται ακόμη από την ανάπτυξη διοικητικών δομών ικανών να εφαρμόσουν αποτελεσματικά το κεκτημένο. Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις εισήχθησαν με βραδύ ρυθμό. Πρέπει να βελτιωθούν οι ρυθμίσεις για τον έλεγχο στο φυτοϋγειονομικό τομέα και, επειγόντως, στον κτηνιατρικό τομέα. Στην αλιεία, η Ρουμανία θέσπισε την αναγκαία νομοθεσία-πλαίσιο, ενώ υπήρξαν καθυστερήσεις στη δημιουργία των απαιτούμενων διοικητικών δομών.

Στην κοινωνική πολιτική και απασχόληση, σημειώθηκε κάποια πρόοδος, ωστόσο πρέπει ακόμη να αναληφθούν σημαντικές ενέργειες για τη μεταφορά στο εσωτερικό δίκαιο, στον τομέα του εργατικού δικαίου, των ίσων ευκαιριών, και της υγείας και ασφάλειας στην εργασία.

Η πρόοδος στην περιφερειακή πολιτική ήταν βραδύτερη και η Ρουμανία δεν έχει ακόμη μια σαφή και ενοποιημένη πολιτική συνοχής. Ξεκίνησαν οι εργασίες για την ανάπτυξη διοικητικής ικανότητας, αλλά απαιτούνται συνεχείς προσπάθειες για το σχεδιασμό των συστημάτων διαχείρισης και εφαρμογής.

Είναι ανάμεικτη η πρόοδος της Ρουμανίας στον τομέα των μεταφορών: η πρόοδος ήταν καλή σε ό,τι αφορά τις οδικές και σιδηροδρομικές μεταφορές, ικανοποιητική στο χώρο της αεροπλοΐας, περιορισμένη όμως στην περίπτωση της θαλάσσιας ασφάλειας. Νευραλγικής σημασίας ζητήματα που πρέπει να διευθετήσει η Ρουμανία είναι η ανάπτυξη θεσμών ικανών να επιβάλλουν την πρόσφατα θεσπισθείσα νομοθεσία και να διασφαλίσουν τη χρηματοδότηση για την πραγματοποίηση σημαντικών επενδύσεων που απαιτεί το κεκτημένο. Παρά την πρόοδο σε ό,τι αφορά τη νομοθετική ευθυγράμμιση, πρέπει να διευθετηθούν ακόμη πολλά διαρθρωτικά ζητήματα στον ενεργειακό τομέα και πρέπει να σταθεροποιηθούν οι νέες δομές λειτουργίας. Παρά το γεγονός ότι μεταφέρθηκε σημαντικό μέρος της περιβαλλοντικής νομοθεσίας στο εσωτερικό δίκαιο, η Ρουμανία δεν διαθέτει ούτε διοικητικούς ούτε χρηματοοικονομικούς πόρους για να την εφαρμόσει. Περαιτέρω προσπάθειες πρέπει να επικεντρωθούν λιγότερο στη νομοθετική ευθυγράμμιση και περισσότερο στην ανάπτυξη ικανοτήτων εφαρμογής, καθώς και στη διασφάλιση πόρων για περιβαλλοντικές επενδύσεις. Συνεχίστηκε η ευθυγράμμιση με το κεκτημένο για την προστασία του καταναλωτή, και έχουν δημιουργηθεί οι δομές εφαρμογής - ωστόσο πρέπει να βελτιωθεί η διοργανική συνεργασία.

Σημειώθηκε σταθερή πρόοδος στην ευθυγράμμιση με το κεκτημένο στις τηλεπικοινωνίες και παρατηρήθηκε πρόοδος στις προετοιμασίες και την ελευθέρωση της αγοράς επικοινωνιών και ταχυδρομείων. Στο επίκεντρο των περαιτέρω προσπαθειών πρέπει να τεθεί η ανάπτυξη της νεοσυσταθείσας ρυθμιστικής διοίκησης που πρέπει να αποτελεί έναν πραγματικά αποτελεσματικό και ανεξάρτητο φορέα, και η αξιολόγηση των οικονομικών επιπτώσεων της πλήρους εφαρμογής του κεκτημένου στις καθολικές υπηρεσίες.

Η Ρουμανία ξεκίνησε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στο χώρο της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων, ωστόσο πρέπει ακόμη να γίνουν πολλά για τη νομοθετική προσέγγιση και, πάνω απ'όλα, για την ενίσχυση της διοικητικής και δικαστικής ικανότητας. Παρά τις πρόσφατες μεταρρυθμίσεις, μεταξύ άλλων, την έγκριση σχεδίου δράσης Σένγκεν, είναι περιορισμένη η αποτελεσματικότητα του συνόλου των αστυνομικών δυνάμεων και πρέπει να βελτιωθεί η υποδομή και διαχείριση των συνόρων. Απαιτούνται σημαντικές προσπάθειες για την αύξηση της αποτελεσματικότητας του δικαστικού.

Στις εξωτερικές σχέσεις, προοδευτικά καταργήθηκαν τα εμπόδια στις συναλλαγές και η Ρουμανία έχει εν γένει επιτύχει υψηλού επιπέδου ευθυγράμμιση με το κεκτημένο.

Σημειώθηκε πρόοδος σε ό,τι αφορά τον χρηματοοικονομικό έλεγχο και θεσπίστηκαν σύγχρονα συστήματα χρηματοπιστωτικής διαχείρισης και ελέγχου. Χρειάζονται περαιτέρω εργασίες για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων των κοινοτήτων, πρέπει να ενισχυθεί η διοικητική ικανότητα σε ό,τι αφορά τον εσωτερικό δημοσιονομικό έλεγχο, και πρέπει να διασφαλιστεί η ανεξαρτησία του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Παραμένει περιορισμένη η συνολική ικανότητα της δημόσιας διοίκησης προς εφαρμογή του κεκτημένου, γεγονός που περιορίζει σημαντικά τις ενταξιακές προετοιμασίες της Ρουμανίας. Ενώ ορισμένα τμήματα της διοίκησης είναι ικανά να λειτουργήσουν αποτελεσματικά, ωστόσο υπάρχουν πολλοί σημαντικοί τομείς όπου οι ελλείψεις της διοίκησης προκαλούν σοβαρές ανησυχίες. Οι ανησυχίες αυτές δεν αφορούν μόνο την υιοθέτηση του κεκτημένου, αλλά και τη διαχείριση της χρηματοοικονομικής βοήθειας της ΕΚ. Η κυβέρνηση έχει αρχίσει να χειρίζεται το ζήτημα αυτό και εξήγγειλε σημαντικό μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα. Ωστόσο, οι μεταρρυθμίσεις αυτές βρίσκονται στο στάδιο σχεδιασμού και πρέπει βέβαια να πραγματοποιηθούν.

Στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις, έκλεισαν προσωρινά 13 κεφάλαια. Οι δεσμεύσεις που αναλήφθηκαν στις διαπραγματεύσεις έγιναν με την προοπτική της ένταξης το 2007 και εν γένει έχουν τηρηθεί.

Σλοβακία

Ενώ η γνώμη του 1997 και η περιοδική έκθεση του 1998 συνήγαγαν το συμπέρασμα ότι η Σλοβακία δεν πληροί τα πολιτικά κριτήρια, η περιοδική έκθεση του 1999 για πρώτη φορά κατέληξε σε θετική αξιολόγηση. Έκτοτε, η χώρα πραγματοποίησε σημαντική πρόοδο σε ό,τι αφορά την περαιτέρω παγιοποίηση και εμβάθυνση της σταθερότητας των θεσμών της που διασφαλίζουν τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το σεβασμό και την προστασία των μειονοτήτων. Τούτο επιβεβαιώθηκε κατά το παρελθόν έτος. Η Σλοβακία εξακολουθεί να πληροί τα κριτήρια της Κοπεγχάγης.

Σημειώθηκε πρόοδος σε ό,τι αφορά τη δομή και λειτουργία της διοίκησης, ιδίως με τη συγκρότηση υπηρεσίας για τους δημοσίους υπαλλήλους και τη δημιουργία αποκεντρωμένων, περιφερειακών διοικήσεων. Σημειώθηκαν καθυστερήσεις σε ό,τι αφορά την εφαρμογή της νομοθεσίας για τις δημόσιες υπηρεσίες. Ενδέχεται να παρεμποδιστεί η εύρυθμη λειτουργία της αυτόνομης διοίκησης, επειδή η μεταφορά αρμοδιοτήτων από το κεντρικό στο περιφερειακό επίπεδο δεν επιτελείται παράλληλα με τη φορολογική αποκέντρωση.

Αναλήφθηκαν σημαντικές περαιτέρω ενέργειες για την ενίσχυση της ανεξαρτησίας του δικαστικού. Ειδικότερα, θεσπίστηκε περαιτέρω κεντρικής σημασίας νομοθεσία και συγκροτήθηκε ένα δικαστικό συμβούλιο. Η νέα νομοθεσία και θεσμοί πρέπει να χρησιμοποιηθούν πλήρως για να διασφαλιστεί η επαγγελματική αμεροληψία του δικαστικού και η πολιτική ουδετερότητα.

Παρατηρείται κάποια πρόοδος σε ό,τι αφορά την καταπολέμηση της διαφθοράς, η οποία εξακολουθεί να προκαλεί ανησυχίες, ιδίως με την περαιτέρω εφαρμογή των κατάλληλων σχεδίων δράσης και τη σύνταξη κωδίκων δεοντολογίας στο δημόσιο τομέα. Πρέπει να συνεχιστούν οι προσπάθειες.

Η Σλοβακία εξακολουθεί να σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα και ελευθερίες.

Ειδικότερα, ενισχύθηκε η νομοθεσία και η διοίκηση για την καταπολέμηση της σωματεμπορίας. Θεσπίστηκε νέος νόμος για το άσυλο, ο οποίος προβλέπει, μεταξύ άλλων, τη σύσταση ανεξάρτητου φορέα ο οποίος δρα ως δευτεροβάθμιο όργανο στα πλαίσια της διαδικασίας χορήγησης ασύλου.

Σημαντικές προσπάθειες καταβλήθηκαν για την περαιτέρω ανάπτυξη και την πρακτική εφαρμογή προσεγγίσεων με στόχο την προστασία των δικαιωμάτων των μειονοτήτων. Ειδικότερα, ενισχύθηκε η υπηρεσία του κυβερνητικού πληρεξουσίου για τις υποθέσεις των αθίγγανων (Ρομ) καθώς και η σχετική στρατηγική και αυξήθηκαν τα χρηματοοικονομικά μέσα. Πρέπει να συνεχιστούν οι προσπάθειες αυτές και να ενισχυθούν κατά προτεραιότητα, για την αποτελεσματική καταπολέμηση της διάκρισης και τη βελτίωση του ποιοτικού επιπέδου της κοινότητας των Ρομ. Η θέσπιση πλήρους νομοθεσίας κατά των διακρίσεων θα συνιστούσε σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση αυτή.

Ήδη η γνώμη του 1997 αναγνωρίζει τις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες που κατέβαλαν οι σλοβακικές αρχές για το μετασχηματισμό της οικονομίας τους. Από τη γνώμη, και μέσα σε ένα διεθνές οικονομικό περιβάλλον με πολλές προκλήσεις, βελτιώθηκε η οικονομική επίδοση. Επετεύχθη μακροοικονομική σταθερότητα, επιταχύνθηκαν οι μεταρρυθμίσεις ενώ παρέμεινε σταθερή η δέσμευση των σλοβακικών αρχών προς τις οικονομικές απαιτήσεις για την ένταξη στην ΕΕ.

Επομένως, συνάγεται το συμπέρασμα ότι η Δημοκρατία της Σλοβακίας διαθέτει λειτουργούσα οικονομία της αγοράς. Υπό τον όρο ότι θα συνεχιστεί το παρόν ρεύμα μεταρρυθμίσεων, η Δημοκρατία της Σλοβακίας θα είναι ικανή να αντιμετωπίσει την ανταγωνιστική πίεση και τις δυνάμεις της αγοράς στο εσωτερικό της Ένωσης.

Είναι δυνατόν να επέλθουν βελτιώσεις στη μακροοικονομική κατάσταση, η οποία απαιτεί τη λήψη μέτρων επείγοντος χαρακτήρα για τον περιορισμό του φορολογικού ελλείμματος και του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών. Είναι πολύ σημαντικές οι μεταρρυθμίσεις στις δαπάνες, ιδίως στον τομέα της υγείας και των συντάξεων σε ό,τι αφορά τις επιδοτήσεις και εγγυήσεις. Για το χειρισμό του προβλήματος της ανεργίας απαιτείται σειρά διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, μεταξύ άλλων η κατάργηση των αποτρεπτικών συνεπειών στο σύστημα κοινωνικής προστασίας και μια περισσότερο ελαστική εργατική νομοθεσία. Μπορεί να ενισχυθεί περαιτέρω η εποπτεία του χρηματοπιστωτικού τομέα. Πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω η αποτελεσματική εφαρμογή του νομικού πλαισίου για την οικονομία της αγοράς.

Από τη γνώμη, η Σλοβακία σημείωσε πολύ καλή πρόοδο στη νομοθετική ευθυγράμμιση και, με αυξανόμενο βαθμό, στην ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας. Αντιμετωπίστηκαν συνεχώς και σε μεγάλο βαθμό οι διαρθρωτικές αδυναμίες, οι οποίες εξακολουθούν να υπάρχουν σε σειρά τομέων, όπως στο εταιρικό δίκαιο, την πολιτική μεταφορών, το περιβάλλον και τον χρηματοοικονομικό έλεγχο.

Κατά το παρελθόν έτος, η Σλοβακία σημείωσε περαιτέρω πρόοδο στην ευθυγράμμιση με το κεκτημένο και την ενίσχυση της διοικητικής της ικανότητας. Ιδιαίτερη πρόοδος σημειώθηκε στους τομείς της ελεύθερης κυκλοφορίας αγαθών, ελευθερίας παροχής υπηρεσιών, γεωργίας, μεταφορών, ενέργειας, περιβάλλοντος, και δικαιοσύνης και εσωτερικών υποθέσεων. Οι τομείς στους οποίους ήταν περιορισμένη η πρόοδος κατά την περίοδο αναφοράς, είναι, μεταξύ άλλων, η περιφερειακή πολιτική και ο συντονισμός των διαρθρωτικών μέσων.

Συνολικά, η Σλοβακία επέτυχε υψηλού βαθμού ευθυγράμμιση με το κεκτημένο σε πολλούς τομείς και έχει προχωρήσει ιδιαίτερα ικανοποιητικά σε ό,τι αφορά τη δημιουργία επαρκούς διοικητικής ικανότητας προς εφαρμογή του κεκτημένου σε πολλούς τομείς, ωστόσο χρειάζονται περαιτέρω προσπάθειες. Συμφωνήθηκαν λεπτομερή σχέδια, ιδίως στις διαπραγματεύσεις και στο σχέδιο δράσης, για την κάλυψη των υπολειπόμενων κενών.

Σε ό,τι αφορά την εσωτερική αγορά, η Σλοβακία επέτυχε ικανοποιητικό επίπεδο ευθυγράμμισης και έχει προχωρήσει αρκετά σε ό,τι αφορά τη δημιουργία των κατάλληλων διοικητικών ικανοτήτων. Σε ό,τι αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών, έχει ολοκληρωθεί σε μεγάλο βαθμό η ευθυγράμμιση καθώς και η δημιουργία της διοικητικής ικανότητας. Οι φορείς τυποποίησης και πιστοποίησης της Σλοβακίας λειτουργούν ικανοποιητικά. Πρέπει να τεθεί στο επίκεντρο η εκκρεμούσα μεταφορά του κεκτημένου για τις τροφές και την ενίσχυση των συναφών διοικητικών δομών. Ειδικότερα, χρειάζεται ακόμη να δημιουργηθεί πλήρης κατάλληλη δομή για την επιτήρηση της αγοράς και να ενισχυθούν οι δομές για τις κρατικές προμήθειες. Σε ό,τι αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων, εν γένει έχουν προχωρήσει ικανοποιητικά οι προετοιμασίες, και ειδικότερα πρέπει να ολοκληρωθεί η νομοθεσία για την αμοιβαία αναγνώριση των προσόντων και να ενισχυθούν οι διοικητικές ικανότητες για τη μελλοντική συνεργασία των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης. Σε ό,τι αφορά την ελευθερία παροχής υπηρεσιών, σημειώθηκε ικανοποιητική πρόοδος για τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες κατά το παρελθόν έτος. Η Σλοβακία παρά το γεγονός ότι έχει προχωρήσει στο θέμα αυτό, πρέπει να επικεντρώσει τις προσπάθειές της στην ολοκλήρωση της ευθυγράμμισης, ιδίως στον τομέα των ασφαλειών, και στην ενίσχυση των διοικητικών δομών, ιδίως σε ό,τι αφορά την χρηματοπιστωτική εποπτεία. Έχει προχωρήσει ικανοποιητικά η ευθυγράμμιση σε ό,τι αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία κεφαλαίων. Η Σλοβακία χρειάζεται να επικεντρωθεί ειδικότερα στην ενίσχυση των διοικητικών ικανοτήτων για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.

Σε ό,τι αφορά το εταιρικό δίκαιο, η Σλοβακία έχει επιτύχει ικανοποιητικό επίπεδο ευθυγράμμισης και έχει σχετικά προοδεύσει σε ό,τι αφορά τις διοικητικές προετοιμασίες. Κατά το παρελθόν έτος, σημειώνεται ιδίως νομοθετική πρόοδος στους τομείς των εμπορικών σημάτων, σχεδιασμού και ευρεσιτεχνίας. Χρειάζεται να ενισχυθούν οι διοικητικές δομές για την καταπολέμηση της πειρατείας και της παραποίησης. Σε ό,τι αφορά την πολιτική ανταγωνισμού, επετεύχθη καλό επίπεδο ευθυγράμμισης και έχουν δημιουργηθεί λειτουργικές διοικητικές δομές. Κατά το παρελθόν έτος, δημιουργήθηκε ένα σημαντικό ιστορικό σε ό,τι αφορά την επιβολή στον τομέα των κρατικών ενισχύσεων. Ωστόσο, στον τομέα του χάλυβα, οι κρατικές ενισχύσεις που χορηγεί η Σλοβακία δεν είναι σύμφωνες με το πρωτόκολλο 2 της ευρωπαϊκής συμφωνίας. Ωστόσο, χρειάζεται να ενισχυθούν περαιτέρω οι διοικητικές ικανότητες στον τομέα αυτό, καθώς και σε ό,τι αφορά τις αντιμονοπωλιακές ρυθμίσεις.

Σε ό,τι αφορά τη γεωργία, η Σλοβακία έχει προχωρήσει στη μεταφορά και εφαρμογή του κεκτημένου. Κατά το παρελθόν έτος, ειδικότερα, ήταν καλή η νομοθετική ευθυγράμμιση στο φυτοϋγειονομικό και κτηνιατρικό χώρο. Πρέπει να δοθεί περαιτέρω προσοχή στη διοικητική ενίσχυση. Απαιτούνται προσπάθειες για την κατασκευή και εύρυθμη λειτουργία συνοριακών σταθμών ελέγχου και πρέπει να αναβαθμιστούν οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας τροφίμων. Χρειάζονται σημαντικές προσπάθειες για να εξασφαλιστεί η δημιουργία ενός πλήρους λειτουργικού ολοκληρωμένου συστήματος και ελέγχου (ΟΣΔΕ). Τέθηκε χρονοδιάγραμμα για την αντιμετώπιση των ελλείψεων του ΟΣΔΕ.

Έχει προχωρήσει η νομοθετική ευθυγράμμιση και διοικητική προετοιμασία στον τομέα της ενέργειας. Πρέπει να ενισχυθούν περαιτέρω οι διοικητικές ικανότητες στο σύνολό τους. Σε ό,τι αφορά την πυρηνική ενέργεια, η Σλοβακία έχει δεσμευτεί να τερματίσει τη λειτουργία δύο αντιδραστήρων Βohunice V1 μέχρι το 2006 και το 2008, αντίστοιχα. Η Σλοβακία πρέπει να οριστικοποιήσει το σχέδιο προετοιμασίας για την εξασφάλιση ικανοποιητικών έργων παροπλισμού των δύο αντιδραστήρων. Στην πολιτική μεταφορών, η Σλοβακία ευθυγραμμίστηκε με το κεκτημένο σε σημαντικό βαθμό και αναλήφθηκαν σημαντικές ενέργειες για την ενίσχυση των διοικητικών ικανοτήτων. Πρέπει να ολοκληρωθεί η ευθυγράμμιση ιδιαίτερα στις σιδηροδρομικές μεταφορές και στις οδούς εσωτερικής ναυσιπλοΐας. Πρέπει να βελτιωθεί ο συντονισμός μεταξύ των διαφόρων υπουργείων και φορέων που εμπλέκονται στον τομέα αυτό.

Σε ό,τι αφορά τη φορολογία, η Σλοβακία επέτυχε καλό επίπεδο ευθυγράμμισης και εξελίσσεται η μεταρρύθμιση της φορολογικής διοίκησης. Πρέπει ακόμη να ολοκληρωθεί η ευθυγράμμιση στον τομέα της άμεσης και έμμεσης φορολογίας. Πρέπει να ενισχυθεί ο εκσυγχρονισμός και η ενίσχυση της φορολογικής διοίκησης δεδομένου ότι η γενική είσπραξη των φόρων παραμένει ελλιπής. Η Σλοβακία έχει θέσει ένα πλήρες και συνεκτικό μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα για την κάλυψη των κενών που έχει εντοπίσει. Σε ό,τι αφορά την τελωνειακή ένωση, η Σλοβακία έχει ολοκληρώσει τη νομοθετική της ευθυγράμμιση και, καταρχήν, έχει αναπτύξει και ενισχύσει την αναγκαία διοικητική ικανότητα. Απαιτείται συνεχής προσοχή στην επιβολή της νομοθεσίας που μεταφέρεται στο εσωτερικό δίκαιο. Καταβλήθηκαν σημαντικές προσπάθειες για τα συστήματα ΤΠ για να καταστεί δυνατή η ανταλλαγή ηλεκτρονικών δεδομένων με την Ευρωπαϊκή Κοινότητα και τα κράτη μέλη αυτής, στον τομέα της φορολογίας και των τελωνείων, οι οποίες ωστόσο πρέπει να συνεχιστούν.

Έχει επιτευχθεί υψηλού επιπέδου ευθυγράμμιση στις τηλεπικοινωνίες και τις τεχνολογίες πληροφοριών και έχουν δημιουργηθεί οι διοικητικές δομές, ωστόσο πρέπει να ολοκληρωθεί η νομοθετική ευθυγράμμιση και να ενισχυθούν περαιτέρω οι διοικητικές δομές και να επέλθει διαχωρισμός των κανονιστικών και λειτουργικών καθηκόντων. Αναμένεται η αξιολόγηση των οικονομικών επιπτώσεων της πλήρους εφαρμογής του κεκτημένου για τις καθολικές υπηρεσίες.

Στον τομέα της κοινωνικής πολιτικής και απασχόλησης, η Σλοβακία έχει προχωρήσει σε ό,τι αφορά τη νομοθετική ευθυγράμμιση. Έχουν δημιουργηθεί περισσότερες διοικητικές δομές, ωστόσο απαιτείται περαιτέρω ενίσχυσή τους. Υπάρχει ιδιαίτερη ανάγκη συντονισμού της εποπτείας και επιβολής του κεκτημένου για την υγεία και ασφάλεια, που έχει μεταφερθεί στο εσωτερικό δίκαιο. Πρέπει να ενισχυθούν οι διοικητικές προετοιμασίες για τη μελλοντική διαχείριση του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου.

Η Σλοβακία έχει ευθυγραμμιστεί με το κεκτημένο στον τομέα της περιφερειακής πολιτικής και του συντονισμού των διαρθρωτικών μέσων, ωστόσο είναι λίγες οι αποτελεσματικές διοικητικές δομές που έχουν δημιουργηθεί. Κατά το παρελθόν έτος, καθορίστηκαν οι διαχειριστικές δομές και ο φορέας πληρωμής για την εφαρμογή των διαρθρωτικών ταμείων και του ταμείου συνοχής. Ωστόσο δεν υπάρχει σαφής καθορισμός της τελικής δομής εκτέλεσης. Υπάρχει σημαντική ανάγκη ενίσχυσης των διοικητικών ικανοτήτων στο χώρο αυτό. Πρέπει να βελτιωθεί σημαντικά η τεχνική προετοιμασία των έργων που είναι επιλέξιμα για κοινοτική χρηματοδότηση. Προσδιορίστηκαν οι εναπομένουσες διοικητικές ελλείψεις στο πλαίσιο των δεσμεύσεων που αναλήφθηκαν στις διαπραγματεύσεις καθώς και στο σχέδιο δράσης, και αναλήφθηκαν οι αναγκαίες ενέργειες για την αντιμετώπισή τους. Πρέπει να ενισχυθούν ουσιαστικά οι καταβαλλόμενες προσπάθειες.

Σε ό,τι αφορά το περιβάλλον, η Σλοβακία έχει προχωρήσει την ευθυγράμμιση με το κεκτημένο και διαθέτει την αναγκαία διοικητική ικανότητα για την εφαρμογή του. Πρόσφατα, η Σλοβακία αύξησε σημαντικά τις επενδύσεις στον τομέα του περιβάλλοντος. Οι προσπάθειες χρειάζεται να επικεντρωθούν τώρα στην ολοκλήρωση της μεταφοράς, ιδίως στον τομέα της ολοκληρωμένης πρόληψης της ρύπανσης και της εφαρμογής στο χώρο του ελέγχου και απόρριψης των επικίνδυνων ουσιών, καθώς και στην ενίσχυση των διοικητικών ικανοτήτων. Σε ό,τι αφορά την προστασία του καταναλωτή, έχει προχωρήσει η νομοθετική ευθυγράμμιση και η διοικητική ενίσχυση ωστόσο δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί.

Σε ό,τι αφορά τη συνεργασία στο χώρο της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων, η Σλοβακία έχει ευθυγραμμιστεί σε σημαντικό βαθμό με το κεκτημένο και εν γένει έχουν δημιουργηθεί οι διοικητικές δομές. Προοδεύει ικανοποιητικά η εφαρμογή του σχεδίου δράσης Σένγκεν. Η προσοχή πρέπει τώρα πλέον να στραφεί προς την ενίσχυση της εφαρμογής του κεκτημένου που έχει μεταφερθεί και στην περαιτέρω ενίσχυση των διοικητικών ικανοτήτων, ιδίως στα θέματα του συνοριακού ελέγχου και της καταπολέμησης της παράνομης μετανάστευσης και του εγκλήματος.

Σε ό,τι αφορά τον χρηματοοικονομικό έλεγχο, η Σλοβακία έχει προχωρήσει σε ό,τι αφορά τη νομοθετική ευθυγράμμιση και έχουν δημιουργηθεί οι αναγκαίες θεσμικές δομές. Πρέπει να προσέξει το θέμα της ενίσχυσης και δημιουργίας της αναγκαίας διοικητικής ικανότητας, ιδίως στο χώρο του εσωτερικού δημοσιονομικού ελέγχου. Έχουν σχεδιαστεί συγκεκριμένες δράσεις οι οποίες εκτελούνται για την κάλυψη των ελλείψεων που έχουν προσδιοριστεί. Πρέπει να ενισχυθούν οι προσπάθειες.

Σε ό,τι αφορά τη διοικητική ικανότητα, η Σλοβακία έχει επιτύχει επαρκή αλλά ακόμη μάλλον ευαίσθητη ικανότητα για τη διασφάλιση της αποτελεσματικής εφαρμογής και επιβολής του κεκτημένου, ιδίως στο χώρο της εσωτερικής αγοράς και των διαφόρων κοινοτικών πολιτικών. Η Σλοβακία πρέπει να εξασφαλίσει την πλήρη λειτουργία των διοικητικών δομών, ιδίως προς το σκοπό της διασφάλισης της ενιαίας και προβλέψιμης εφαρμογής του κεκτημένου. Απαιτείται ιδιαίτερα μεγάλη προσοχή στις δομές που είναι αναγκαίες για την εφαρμογή του μέρους του κεκτημένου το οποίο θα είναι εφαρμοστέο κατά την ένταξη, ιδίως σε ό,τι αφορά την υγιή και αποτελεσματική διαχείριση των κοινοτικών κονδυλίων.

Στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις, έκλεισαν προσωρινά 27 κεφάλαια. Η Σλοβακία εν γένει πληροί τις δεσμεύσεις που ανέλαβε στις διαπραγματεύσεις.

Λαμβάνοντας υπόψη την πρόοδο που επετεύχθη από τη γνώμη, το επίπεδο της ευθυγράμμισης και τη διοικητική ικανότητα που έχει πετύχει η Σλοβακία μέχρι τώρα, και το ιστορικό της σε ό,τι αφορά την εκπλήρωση των δεσμεύσεων που ανέλαβε στις διαπραγματεύσεις, η Επιτροπή θεωρεί ότι, η Σλοβακία θα είναι ικανή να αναλάβει τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την ιδιότητα μέλους, σύμφωνα με το προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα. Κατά την περίοδο που μεσολαβεί μέχρι την ένταξη, η Σλοβακία πρέπει να συνεχίσει τις προετοιμασίες της, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις που ανέλαβε στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις.

Σλοβενία

Στη γνώμη του 1997, η Επιτροπή συνήγαγε το συμπέρασμα ότι η Σλοβενία πληροί τα πολιτικά κριτήρια. Έκτοτε, η χώρα σημείωσε σημαντική πρόοδο στην περαιτέρω παγιοποίηση και εμβάθυνση της σταθερότητας των θεσμών της που διασφαλίζουν τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το σεβασμό και προστασία των μειονοτήτων. Τούτο επιβεβαιώθηκε κατά το παρελθόν έτος. Η Σλοβενία εξακολουθεί να πληροί τα πολιτικά κριτήρια της Κοπεγχάγης.

Η Σλοβενία σημείωσε σημαντική πρόοδο στη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης, θεσπίζοντας νόμους για τους δημοσίους υπαλλήλους, τις δημόσιες υπηρεσίες και την κρατική διοίκηση. Με την θέσπιση των νόμων αυτών, έχει πλέον τεθεί η νομοθεσία-πλαίσιο για τη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης. Αυτό που έχει σημασία είναι η πλήρης εφαρμογή των εν λόγω νόμων.

Συνεχίστηκε η μεταρρύθμιση του δικαστικού με νομοθετικές αλλαγές και τη θέσπιση μέτρων με στόχο την αποσυμφόρηση των δικαστικών υποθέσεων που εκκρεμούν. Η Σλοβενία αναγνωρίζει την ανάγκη για περαιτέρω βελτίωση της κατάστασης.

Η Σλοβενία εξακολουθεί να σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα και ελευθερίες.

Η γνώμη του 1997 ήδη αναγνωρίζει τις ουσιαστικές μεταρρυθμιστικές προσπάθειες που κατέβαλαν οι αρχές της Σλοβενίας για το μετασχηματισμό της οικονομίας. Από τη γνώμη, και μέσα σε ένα γεμάτο προκλήσεις διεθνές οικονομικό περιβάλλον, βελτιώθηκε η οικονομική επίδοση. Επετεύχθη μακροοικονομική σταθερότητα, εμβαθύνθηκαν οι μεταρρυθμίσεις ενώ παρέμεινε σταθερή η δέσμευση των σλοβενικών αρχών προς τις οικονομικές απαιτήσεις για την ένταξη στην ΕΕ.

Επομένως, συνάγεται το συμπέρασμα ότι η Σλοβενία διαθέτει λειτουργούσα οικονομία της αγοράς. Υπό τον όρο ότι θα συνεχιστεί το παρόν ρεύμα μεταρρυθμίσεων, η Σλοβενία θα είναι ικανή να αντιμετωπίσει την ανταγωνιστική πίεση και τις δυνάμεις της αγοράς στο εσωτερικό της Ένωσης.

Μπορεί να επιτευχθεί καλύτερα η μείωση του ποσοστού πληθωρισμού, μέσω της περαιτέρω κατάργησης των συστημάτων τιμαριθμικής προσαρμογής και με τον προσανατολισμό ενός συνδυασμού μακροοικονομικών πολιτικών προς τη μείωση του πληθωρισμού, με πειστικότερο τρόπο. Πρέπει να στηριχθεί η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας με την επίσπευση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, όπως την τελική ρευστοποίηση της σλοβενικής εταιρείας ανάπτυξης και την περαιτέρω ιδιωτικοποίηση στο χρηματοπιστωτικό τομέα.

Από τη γνώμη, η Σλοβενία πραγματοποίησε πολύ καλή πρόοδο στη μεταφορά και εφαρμογή του κεκτημένου καθώς και την ανάπτυξη των θεσμών που είναι αναγκαίοι για την εφαρμογή και την επιβολή του κεκτημένου.

Κατά το παρελθόν έτος, η Σλοβενία σημείωσε περαιτέρω πρόοδο, ιδίως στα θέματα της ελεύθερης κυκλοφορίας προσώπων, της αλιείας, της οικονομικής και νομισματικής ένωσης, της απασχόλησης και κοινωνικής πολιτικής, της περιφερειακής πολιτικής, του περιβάλλοντος και του χρηματοοικονομικού ελέγχου. Ήταν περιορισμένη η περαιτέρω πρόοδος στον τομέα της προστασίας των καταναλωτών και της υγείας.

Συνολικά, η Σλοβενία επέτυχε υψηλό βαθμό ευθυγράμμισης με το κεκτημένο στους περισσότερους τομείς, και έχει σημειώσει ικανοποιητική πρόοδο σε ό,τι αφορά την αναγκαία για την εφαρμογή του κεκτημένου διοικητική ικανότητα, ωστόσο χρειάζονται περαιτέρω προσπάθειες. Συμφωνήθηκαν λεπτομερή σχέδια, ιδίως στις διαπραγματεύσεις και στο σχέδιο δράσης, για την κάλυψη των υπολειπόμενων κενών.

Η Σλοβενία έχει σημειώσει ικανοποιητική πρόοδο στη νομοθετική ευθυγράμμιση όσον αφορά νευραλγικής σημασίας τομείς της εσωτερικής αγοράς και έχουν εγκαθιδρυθεί οι περισσότεροι θεσμοί και λειτουργούν ικανοποιητικά. Σε ό,τι αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών, η Σλοβενία έχει σημειώσει πρόοδο στη νομοθετική ευθυγράμμιση και στη διασφάλιση της λειτουργίας των θεσμών. Ωστόσο, ορισμένα μέρη του κεκτημένου δεν έχουν ακόμη μεταφερθεί, ιδίως σε ό,τι αφορά τα τρόφιμα και άλλα θέματα τομεακής νομοθεσίας, καθώς και τις κρατικές προμήθειες. Λειτουργούν ικανοποιητικά τα νέα ινστιτούτα τυποποίησης και πιστοποίησης και πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω η διοικητική της ικανότητα καθώς και τα συστήματα επιτήρησης της αγοράς. Με τη θέσπιση σημαντικής νομοθεσίας κατά το παρελθόν έτος, είναι σχεδόν πλήρες το νομοθετικό πλαίσιο για την ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων. Ωστόσο, χρειάζεται κάποια τελειοποίηση σε ό,τι αφορά την αμοιβαία αναγνώριση, και πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι την ένταξη η ευθυγράμμιση σε ό,τι τα δικαιώματα του πολίτη. Η σλοβενική νομοθεσία που αφορά την ελευθερία παροχής υπηρεσιών έχει ευρέως ευθυγραμμιστεί με το κεκτημένο και πρέπει πλέον να περατωθεί. Πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω η διοικητική ικανότητα, μεταξύ άλλων σε ό,τι αφορά την εποπτεία των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών. Έχουν προχωρήσει οι προετοιμασίες σε ό,τι αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία κεφαλαίων και σημειώθηκε περαιτέρω πρόοδος κατά το παρελθόν έτος με τη θέσπιση νέας νομοθεσίας και με την άρση πολλών περιορισμών στις συναλλαγές χρήματος. Πρέπει να δοθεί δέουσα προσοχή στο γεγονός ότι έχει καθυστερήσει η άρση των περιορισμών επί των άμεσων ξένων επενδύσεων σε ό,τι αφορά τα ταμεία επενδύσεων και τις εταιρείες διαχείρισης, και πρέπει ακόμη να τερματιστούν οι προετοιμασίες για την ένταξη σε ό,τι αφορά τα συστήματα πληρωμών. Σε ό,τι αφορά το εταιρικό δίκαιο, η κατάσταση είναι καλή στη Σλοβενία, ωστόσο πρέπει να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες για την ολοκλήρωση της διαδικασίας νομοθετικής ευθυγράμμισης και πρέπει να συνεχιστούν οι προσπάθειες για να διασφαλιστεί η επιβολή των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας. Σε ό,τι αφορά την πολιτική ανταγωνισμού, οι προετοιμασίες της Σλοβενίας έχουν προχωρήσει ικανοποιητικά και τώρα πρέπει να επικεντρωθεί στην ολοκλήρωση της διαδικασίας νομοθετικής ευθυγράμμισης και στη δημιουργία ενός καλού ιστορικού σε ό,τι αφορά την επιβολή, με στόχο να διασφαλιστεί αποτελεσματικός ανταγωνισμός στη σλοβενική αγορά.

Συνεχίστηκε η νομοθετική ευθυγράμμιση στον τομέα της φορολογίας και η νομοθεσία της Σλοβενίας έχει σχεδόν πλήρως εναρμονιστεί με το κεκτημένο. Η Σλοβενία πρέπει να επικεντρώσει τώρα πλέον την προσοχή της στην ολοκλήρωση της ευθυγράμμισης. Η Σλοβενία έχει επιτύχει υψηλού επιπέδου ευθυγράμμιση στον τελωνειακό τομέα και τώρα πρέπει να επικεντρωθεί στην κατάργηση των υπολειπόμενων ασυνεπειών με το κεκτημένο και στην περαιτέρω ενίσχυση της διοίκησης, μέσω της εξελισσόμενης μεταρρύθμισης. Πρέπει να αναπτυχθούν περαιτέρω τα συστήματα ΤΠ και στους δύο τομείς, ώστε να καθιστούν δυνατή την ανταλλαγή ηλεκτρονικών δεδομένων μεταξύ της ΕΚ και της Σλοβενίας.

Η Σλοβενία συνέχισε σταθερή πρόοδο στον τομέα της γεωργίας, ιδίως στα κτηνιατρικά και φυτοϋγειονομικά θέματα, με τη θέσπιση νέας νομοθεσίας, τη δημιουργία πολλών νέων θεσμών και τη διαπίστευση της υπηρεσίας SAPARD. Ήταν καλή η πρόοδος σε ό,τι αφορά την αναβάθμιση των εγκαταστάσεων ειδών διατροφής. Η Σλοβενία πρέπει τώρα να επικεντρωθεί στην περαιτέρω ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας, την ολοκλήρωση των μηχανισμών διαχείρισης της κοινής γεωργικής πολιτικής και την καθιέρωση κατάλληλων φυτοϋγειονομικών και κτηνιατρικών ελέγχων, ιδίως στα σύνορα, καθώς και τη διασφάλιση της ορθής λειτουργίας τους.

Η Σλοβενία σημείωσε ικανοποιητική πρόοδο στον τομέα της αλιείας και η κατάσταση είναι εν γένει ικανοποιητική. Στον τομέα αυτό οι προσπάθειες πρέπει να επικεντρωθούν στη θέσπιση της εκκρεμούσας νομοθεσίας και στην περαιτέρω ενίσχυση της ικανότητας εφαρμογής και επιβολής.

Περαιτέρω πρόοδος σημειώθηκε στον τομέα των μεταφορών με τη δημιουργία νέων θεσμών. Η κατάσταση εν γένει είναι καλή, ωστόσο υπήρξαν ορισμένες καθυστερήσεις στο σιδηροδρομικό τομέα. Η Σλοβενία πρέπει τώρα να επικεντρωθεί στην ολοκλήρωση της νομοθετικής ευθυγράμμισης και στην ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας. Συνεχίστηκαν και προχώρησαν οι προετοιμασίες στον ενεργειακό τομέα. Χρειάζεται να ενισχυθεί περαιτέρω η διοικητική ικανότητα, ιδίως σε ό,τι αφορά τον ρυθμιστικό φορέα και την αρχή πυρηνικής ασφάλειας. Ο φορέας αυτός πρέπει de iure να είναι ανεξάρτητος από την προώθηση της πυρηνικής ενέργειας.

Η Σλοβενία σημείωσε πολύ καλή πρόοδο από την τελευταία περιοδική έκθεση σε ό,τι αφορά τον καθορισμό των δομών που είναι αρμόδιες για την εφαρμογή της περιφερειακής πολιτικής και εξελίσσονται οι προετοιμασίες για την εφαρμογή των διαρθρωτικών ταμείων και του ταμείου συνοχής. Οι προετοιμασίες αυτές συνεχίζονται, μεταξύ άλλων, η τεχνική προετοιμασία έργων που είναι επιλέξιμα για κοινοτική χρηματοδότηση. Προχώρησε σημαντικά η νομοθετική ευθυγράμμιση κατά το παρελθόν έτος στον τομέα της απασχόλησης και των κοινωνικών υποθέσεων, ιδίως με τη θέσπιση του νόμου για τις εργασιακές σχέσεις. Συνολικά η κατάσταση είναι καλή στον τομέα αυτό και οι προσπάθειες πρέπει τώρα να επικεντρωθούν στην ενίσχυση της ικανότητας εφαρμογής για το κεκτημένο που αφορά την επαγγελματική υγεία και ασφάλεια, μεταξύ άλλων στην ενίσχυση των επιθεωρήσεων εργασίας.

Μετά την θέσπιση σημαντικής νέας νομοθεσίας, πέρσι, το επίπεδο ευθυγράμμισης στον τομέα του περιβάλλοντος ανήλθε σημαντικά. Η Σλοβενία πρέπει τώρα να επικεντρωθεί στην ολοκλήρωση της μεταφοράς οριζόντιας νομοθεσίας, τη μεταφορά της οδηγίας για την ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης και στη διασφάλιση επαρκών επενδύσεων για να εξασφαλιστεί η εφαρμογή του περιβαλλοντικού κεκτημένου. Αν και έχει προχωρήσει η ευθυγράμμιση σε ό,τι αφορά την προστασία των καταναλωτών και της υγείας, χρειάζεται ωστόσο να ολοκληρωθεί η ευθυγράμμιση και να βελτιωθεί η διοικητική ικανότητα.

Σημειώθηκε ικανοποιητική πρόοδος κατά το παρελθόν έτος στον ταχυδρομικό τομέα, με την θέσπιση του νόμου περί ταχυδρομείων και εξελίσσονται οι προετοιμασίες για την ένταξη. Η προσοχή πρέπει τώρα να επικεντρωθεί στην αύξηση του ανταγωνισμού στον τομέα των τηλεπικοινωνιών. Είναι καλό το επίπεδο ετοιμασίας στον πολιτιστικό και οπτικοακουστικό τομέα, ωστόσο η Σλοβενία πρέπει να ολοκληρώσει τη νομοθετική ευθυγράμμιση και να ενισχύσει τους θεσμούς.

Η Σλοβενία συνέχισε να προοδεύει στις ετοιμασίες για την ένταξη στον χώρο της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων, ιδίως με τη δημιουργία νέων θεσμών. Έχει προχωρήσει η νομοθετική ευθυγράμμιση αλλά πρέπει ακόμη να ολοκληρωθεί, ιδίως για το άσυλο και την μετανάστευση. Πρέπει να ενισχυθούν περαιτέρω οι θεσμοί και η Σλοβενία πρέπει να συνεχίσει τις προσπάθειές της για την αναβάθμιση της ικανότητας και της υποδομής για τη διαχείριση των συνόρων, σύμφωνα με το σχέδιο δράσης Σένγκεν, ιδίως στα σημεία που θα αποτελούν εξωτερικά σύνορα της Ένωσης.

Σημειώθηκε πολύ καλή πρόοδος από την τελευταία περιοδική έκθεση σε ό,τι αφορά τον χρηματοοικονομικό έλεγχο και έχουν προχωρήσει ικανοποιητικά οι σχετικές προετοιμασίες. Η Σλοβενία πρέπει τώρα να επικεντρωθεί στην αποτελεσματική εφαρμογή και στην διασφάλιση της προβλεπόμενης ενίσχυσης της διοικητικής ικανότητας σε ό,τι αφορά τον εσωτερικό χρηματοοικονομικό έλεγχο στο δημόσιο τομέα.

Ενισχύθηκε περαιτέρω κατά την περίοδο αναφοράς η διοικητική ικανότητα της Σλοβενίας για την εφαρμογή του κεκτημένου. Έχουν πλέον συσταθεί οι περισσότεροι θεσμοί που είναι αναγκαίοι για την εφαρμογή του κεκτημένου και η προσοχή πρέπει να επικεντρωθεί στην εξασφάλιση των αναγκαίων πόρων ώστε να μπορούν να επιτελέσουν το έργο τους. Η Σλοβενία θα συνεχίσει τις προσπάθειές της για τη βελτίωση της διοικητικής ικανότητας, ιδίως σε ό,τι αφορά την ελευθερία παροχής υπηρεσιών, τη γεωργία, την αλιεία, τις σιδηροδρομικές μεταφορές, την ενέργεια, τις τηλεπικοινωνίες, τα πολιτιστικά και οπτικοακουστικά θέματα, το περιβάλλον, την προστασία των καταναλωτών και της υγείας, και τη δικαιοσύνη και τις εσωτερικές υποθέσεις. Πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις δομές που είναι αναγκαίες για την εφαρμογή του κεκτημένου, το οποίο θα εφαρμόζεται κατά την ένταξη, ιδίως σε ό,τι αφορά την υγιή και αποτελεσματική διαχείριση των κοινοτικών κονδυλίων.

Κατά τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις έκλεισαν προσωρινά 28 κεφάλαια. Η Σλοβενία εν γένει εκπληρώνει τις δεσμεύσεις που ανέλαβε στις διαπραγματεύσεις. Ωστόσο, σημειώθηκαν καθυστερήσεις σε ό,τι αφορά την κατάργηση των περιορισμών στις άμεσες ξένες επενδύσεις που αφορούν ταμεία επενδύσεων και εταιρείες διαχείρισης, τη δημιουργία του νηολογίου αλιευτικών πλοίων, τη δημιουργία της νομοθετικής βάσης για την αναδιάρθρωση των σιδηροδρόμων και τη μεταφορά της οδηγίας για την ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης. Πρέπει να διευθετηθούν τα ζητήματα αυτά.

Λαμβάνοντας υπόψη την πρόοδο που επετεύχθη από τη γνώμη, το επίπεδο της ευθυγράμμισης και τη διοικητική ικανότητα που επέτυχε μέχρι σήμερα η Σλοβενία, καθώς και το ιστορικό της που αφορά την εκπλήρωση των δεσμεύσεων που ανέλαβε στις διαπραγματεύσεις, η Επιτροπή θεωρεί ότι η Σλοβενία θα είναι ικανή να αναλάβει τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την ιδιότητα μέλους σύμφωνα με το προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα. Κατά την περίοδο που μεσολαβεί μέχρι την ένταξη, η Σλοβενία πρέπει να συνεχίσει τις προετοιμασίες της σύμφωνα με τις δεσμεύσεις που ανέλαβε στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις.

Τουρκία

Η απόφαση για το καθεστώς της Τουρκίας ως υποψήφιας χώρας στο Ελσίνκι το 1999, ενθάρρυνε την Τουρκία να προβεί σε σειρά ουσιαστικών μεταρρυθμίσεων. Εισήχθη σημαντική συνταγματική μεταρρύθμιση τον Οκτώβριο του 2001 για να ενισχυθούν οι διασφαλίσεις σε ό,τι αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες και να περιοριστούν οι περιπτώσεις επιβολής της θανατικής ποινής. Το Νοέμβριο 2001 θεσπίστηκε ένας νέος αστικός κώδικας. Τον Φεβρουάριο, Μάρτιο και Αύγουστο 2002 εγκρίθηκαν τρεις μεταρρυθμιστικές δέσμες. Άρθηκε η θανατική ποινή κατά τη διάρκεια ειρήνης. Έχει πλέον αρθεί η κατάσταση έκτακτης ανάγκης στις δύο επαρχίες στο νοτιοανατολικό τμήμα της χώρας και λήφθηκε η απόφαση για την άρση της στις δύο επαρχίες όπου εξακολουθεί να ισχύει, μέχρι το τέλος του έτους.

Η έγκριση των μεταρρυθμίσεων αυτών αποτελεί ένα σημαντικό δείγμα της αποφασιστικότητας της πλειοψηφίας των τούρκων πολιτικών ηγετών να κινηθούν προς την περαιτέρω ευθυγράμμιση με τις αξίες και τα πρότυπα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι μεταρρυθμίσεις του Αυγούστου εγκρίθηκαν μέσα σε δύσκολες πολιτικές και οικονομικές συνθήκες και είναι ιδιαίτερα σημαντικές, δεδομένου ότι προσκρούουν σε κατά παράδοση ευαίσθητα ζητήματα.

Συνεχίζεται η μεταρρύθμιση σε ό,τι αφορά τις φυλακές και σημειώθηκε πρόοδος στη βελτίωση των υλικών συνθηκών. Έχουν τεθεί πλέον σε λειτουργία φορείς παρακολούθησης και το νέο σύστημα δικαστών εκτέλεσης. Εκτελείται σειρά συστάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την πρόληψη των βασανιστηρίων. Ωστόσο, παρόλη την πρόοδο παραμένουν ορισμένα προβλήματα σε ό,τι αφορά τις συνθήκες κράτησης στις φυλακές τύπου F.

Ο περιορισμός του χρόνου προφυλάκισης (αστυνομική κράτηση) συνιστά θετική εξέλιξη στο πλαίσιο της καταπολέμησης των βασανιστηρίων. Ωστόσο, το γεγονός ότι δεν είναι δυνατή η άμεση πρόσβαση σε δικηγόρο σημαίνει ότι συνεχίζεται η μυστική κράτηση αυτών που έχουν καταδικαστεί από δικαστήρια κρατικής ασφάλειας. Σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης εξακολουθούν να ισχύουν μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα κράτησης. Είναι συνεχείς οι ισχυρισμοί που προβάλλονται για βασανιστήρια και κακή μεταχείριση και είναι περιορισμένη η πρόοδος σε ό,τι αφορά την ποινική δίωξη αυτών οι οποίοι κατηγορούνται για παρόμοιες καταχρήσεις.

Η δέσμη μεταρρύθμισης του Αυγούστου προβλέπει τη δυνατότητα να δικαστούν εκ νέου άτομα, των οποίων οι πεποιθήσεις, κατά την άποψη του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου ανθρωπίνων δικαιωμάτων, παραβιάζουν την ευρωπαϊκή σύμβαση για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες.

Η αλλαγή που επήλθε στο άρθρο 159 του τουρκικού ποινικού κώδικα σημαίνει ότι η έκφραση γνώμης χωρίς την "πρόθεση" "προσβολής" των κρατικών θεσμών δεν θα τιμωρείται πλέον με ποινική κύρωση. Με τις μεταβολές του άρθρου 312 του ποινικού κώδικα και του νόμου κατά της τρομοκρατίας, του νόμου για τον τύπο, του νόμου για τα πολιτικά κόμματα και του νόμου περί οργανώσεων επήλθε κάποια χαλάρωση των περιορισμών στην ελευθερία έκφρασης, του συνεταιρίζεσθαι, του τύπου και αναμεταδόσεων.

Με τη δέσμη του Αυγούστου άρθηκαν ορισμένοι περιορισμοί στη νομοθεσία για τις αναμεταδόσεις, η οποία εγκρίθηκε εκ νέου από το Κοινοβούλιο τον Μάιο, μετά την αρνησικυρία του προέδρου. Ωστόσο, συνεχίζεται η ποινική δίωξη συγγραφέων, δημοσιογράφων και εκδοτών.

Σημειώθηκε πρόοδος σε ό,τι αφορά την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι, δεδομένου ότι τροποποιήθηκε η νομοθεσία περί οργανώσεων και άρθηκαν ορισμένοι περιορισμοί. Ωστόσο εξακολουθούν να ισχύουν ποικίλοι λόγοι για την κατάργηση των οργανώσεων.

Παραμένει ο εν γένει περιοριστικός χαρακτήρας της νομοθεσίας περί οργανώσεων, μεταξύ άλλων, το σύστημα προηγούμενης έγκρισης. Οι ξένες οργανώσεις στην Τουρκία υποβάλλονται σε ορισμένους περιορισμούς και σε αυστηρούς ελέγχους.

Μέρος της δέσμης του Αυγούστου, συνίσταται στο ότι τώρα πλέον επιτρέπονται οι αναμεταδόσεις και η εκπαίδευση και σε άλλες γλώσσες εκτός από την τουρκική. Παρά την τροποποίηση του νόμου περί ιδρυμάτων, οι θρησκευτικές μειονότητες εξακολουθούν να υφίστανται περιορισμούς σε ό,τι αφορά τη νομική προσωπικότητα, τα δικαιώματα ιδιοκτησίας, την κατάρτιση του κλήρου και την εκπαίδευση.

Ο νέος αστικός κώδικας περιέχει διατάξεις με στόχο τη βελτίωση της ισότητας των φύλων και την ενίσχυση των διασφαλίσεων που αφορούν την προστασία και τα δικαιώματα του παιδιού. Η Τουρκία επικύρωσε τη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών το 1969 για την κατάργηση κάθε μορφής φυλετικής διάκρισης. Ωστόσο, τα συνδικάτα εξακολουθούν να υφίστανται περιορισμούς και συνεχίζεται η παιδική εργασία. Εξακολουθεί να εφαρμόζεται η νομοθεσία η οποία προβλέπει μειωμένη ποινή για εγκλήματα συναφή με "φόνους για λόγους τιμής".

Συνεχίζεται η μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος. Περιορίστηκε η αρμοδιότητα των δικαστηρίων κρατικής ασφάλειας και μειώθηκε το διάστημα προφυλάκισης. Ωστόσο, η λειτουργία των δικαστηρίων αυτών δεν ευθυγραμμίζεται με τα διεθνή πρότυπα. Υπάρχουν συνεχείς αναφορές σύμφωνα με τις οποίες τα δικαστήρια δεν ενεργούν πάντα κατά τρόπο ανεξάρτητο και συνεκτικό. Πραγματοποιήθηκαν μαθήματα επιμόρφωσης στα ανθρώπινα δικαιώματα για δικαστές και ανώτερα στελέχη επιβολής του δικαίου.

Πέρσι, αναλήφθηκε σειρά πρωτοβουλιών για τη μεγαλύτερη διαφάνεια στο δημόσιο βίο της Τουρκίας. Ωστόσο, η διαφθορά εξακολουθεί να αποτελεί σημαντικό πρόβλημα. Δεν έχουν ακόμη επικυρωθεί οι συναφείς συμβάσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Η άρση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης σε δύο επαρχίες στο νοτιοανατολικό τμήμα της χώρας συνέβαλε στη βελτίωση των συνθηκών της καθημερινής ζωής στην περιοχή αυτή. Πρέπει να ενισχυθεί η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην περιφέρεια.

Τέθηκε σε εφαρμογή η συνταγματική τροποποίηση που επιφέρει αλλαγές στη σύνθεση και το ρόλο του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας. Ωστόσο, οι αλλαγές αυτές δεν φαίνεται να έχουν μεταβάλει τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί στην πράξη το Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας.

Η Τουρκία εξακολουθεί να υποστηρίζει τις άμεσες συνομιλίες μεταξύ των ηγετών των δύο κοινοτήτων στην Κύπρο, για την επίτευξη πλήρους επίλυσης του κυπριακού προβλήματος. Η ΕΕ, σύμφωνα με τις δηλώσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, υπογράμμισε ότι η Τουρκία πρέπει να προβεί σε περαιτέρω ενέργειες για να ενθαρρύνει την τουρκοκυπριακή ηγεσία να εργαστεί για την επίλυση του προβλήματος πριν από το τέλος των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.

Συνεχίστηκε η βελτίωση των σχέσεων μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας. Συνεχίζονται οι προσπάθειες για να τεθούν σε εφαρμογή νέα μέτρα που ενισχύουν την εμπιστοσύνη. Τον Μάρτιο 2002 ξεκίνησαν διερευνητικές επαφές για το Αιγαίο μεταξύ των δύο υπουργών εξωτερικών.

Συνολικά, η Τουρκία πραγματοποίησε αξιοσημείωτη πρόοδο σε ό,τι αφορά την πλήρωση των πολιτικών κριτηρίων της Κοπεγχάγης από την έκδοση της έκθεσης της Επιτροπής το 1998 [8], και ιδίως κατά τη διάρκεια του παρελθόντος έτους. Είναι ιδιαίτερα μακρόπνοες οι μεταρρυθμίσεις που εγκρίθηκαν τον Αύγουστο του 2002. Το σύνολο των μεταρρυθμίσεων αυτών παρέχουν σημαντική βάση για την ενίσχυση της δημοκρατίας και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία. Προετοιμάζουν το έδαφος για περαιτέρω αλλαγές, χάρις στις οποίες οι τούρκοι υπήκοοι θα μπορούν προοδευτικά να απολαύουν δικαιωμάτων και ελευθεριών αντίστοιχα με τα επικρατούντα την Ευρωπαϊκή Ένωση.

[8] Στην έκθεση του 1998, η Επιτροπή συνάγει το συμπέρασμα ότι : "από πολιτικής πλευράς, η αξιολόγηση υπογραμμίζει ορισμένες ανωμαλίες σε ό,τι αφορά τη λειτουργία των κρατικών αρχών, συνεχείς παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και σημαντικές ελλείψεις σε ό,τι αφορά τη μεταχείριση των μειονοτήτων. Η έλλειψη αστικού ελέγχου του στρατού προκαλεί ανησυχίες. Αυτό φαίνεται από τον κύριο ρόλο που έχει ο στρατός στον πολιτικό βίο μέσω του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας. Πρέπει να εξευρεθεί μια αστική μη στρατιωτική επίλυση στην κατάσταση που επικρατεί στη νοτιοανατολική Τουρκία, ιδίως επειδή πολλές από τις παρατηρούμενες παραβιάσεις αστικών και πολιτικών δικαιωμάτων συνδέονται με το ζήτημα αυτό. Η Επιτροπή αναγνωρίζει τη δέσμευση της τουρκικής κυβέρνησης να καταπολεμήσει τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα ωστόσο η δέσμευση αυτή μέχρι τώρα δεν έχει επιφέρει σημαντικά αποτελέσματα. Πρέπει να συνεχιστεί η διαδικασία δημοκρατικής μεταρρύθμισης την οποία ξεκίνησε η Τουρκία το 1995. Πέρα από τα προβλήματα αυτά, η Τουρκία πρέπει να συμβάλει εποικοδομητικά για την επίλυση όλων των διαφορών με διάφορες χώρες, με ειρηνικά μέσα, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο". Ζητήματα όπως ο αστικός έλεγχος επί του στρατιωτικού, οι συνεχείς παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τα βασανιστήρια καθώς και η έλλειψη προστασίας των πολιτιστικών δικαιωμάτων αναφέρθηκαν στις επακόλουθες εκθέσεις.

Ωστόσο, η Τουρκία δεν πληροί πλήρως τα πολιτικά κριτήρια. Πρώτον, οι μεταρρυθμίσεις περιέχουν σειρά σημαντικών περιορισμών, που παρατίθενται στην παρούσα έκθεση, σε ό,τι αφορά την πλήρη απόλαυση των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών. Ιδίως παραμένουν σημαντικοί περιορισμοί στην ελευθερία έκφρασης, μεταξύ άλλων, τον γραπτό τύπο και τις εκπομπές, την ελευθερία της ειρηνικής συνάθροισης, την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι, την ελευθερία της θρησκείας και το δικαίωμα της νομικής αποκατάστασης.

Δεύτερον, πολλές από τις μεταρρυθμίσεις απαιτούν τη θέσπιση ρυθμίσεων ή άλλων διοικητικών μέτρων, που να ευθυγραμμίζονται με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Ορισμένα από τα μέτρα αυτά έχουν ήδη θεσπιστεί και άλλα τελούν υπό προετοιμασία. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές για να είναι αποτελεσματικές πρέπει να εφαρμοστούν στην πράξη από εκτελεστικά και δικαστικά όργανα σε διάφορα επίπεδα ανά τη χώρα.

Η Επιτροπή θεωρεί ότι η απόφαση του Ανώτατου Εκλογικού Συμβουλίου να παρεμποδίσει τον ηγέτη σημαντικού πολιτικού κόμματος να συμμετάσχει στις γενικές εκλογές της 3ης Νοεμβρίου, δεν συμβαδίζει με το πνεύμα των μεταρρυθμίσεων.

Τρίτον, πρέπει ακόμη να διευθετηθούν καταλλήλως διάφορα σημαντικά ζητήματα που προκύπτουν στο πλαίσιο των πολιτικών κριτηρίων. Μεταξύ τούτων περιλαμβάνεται καταπολέμηση των βασανιστηρίων και της κακής μεταχείρισης, ο αστικός έλεγχος του στρατιωτικού, η κατάσταση των προσώπων που φυλακίζονται επειδή εξέφρασαν μια μη βίαια γνώμη, και η συμμόρφωση με τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Υπό το φως της εμφανούς προόδου που πραγματοποιήθηκε τα τελευταία χρόνια και των τομέων όπου πρέπει ακόμη να δοθεί περαιτέρω προσοχή, ενθαρρύνεται η Τουρκία να συνεχίσει τη μεταρρυθμιστική διαδικασία προς ενίσχυση της δημοκρατίας και προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κατά το δίκαιο και στην πράξη. Τούτο θα καταστήσει την Τουρκία ικανή να αντιμετωπίσει τα εμπόδια που παραμένουν για την πλήρη συμμόρφωση με τα πολιτικά κριτήρια.

Η Τουρκία σημείωσε πρόοδο σε ό,τι αφορά τη λειτουργία της οικονομίας αγοράς, που θα πρέπει να βελτιώσει την ικανότητά της να αντιμετωπίσει την ανταγωνιστική πίεση και τις δυνάμεις της αγοράς στο εσωτερικό της Ένωσης. Ωστόσο εξακολουθεί να υφίσταται τις συνέπειες δύο εξαιρετικά αποσταθεροποιητικών οικονομικών κρίσεων.

Μετά από πολλαπλές προσπάθειες σταθεροποίησης της οικονομίας, το τρέχον μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα αποφέρει θετικά αποτελέσματα και ανέκαμψε η ανάπτυξη. Βελτιώθηκε η φορολογική πειθαρχία και αυξήθηκε σημαντικά η διαφάνεια των δημοσιονομικών μεγεθών, ενώ μειώνονται οι πληθωριστικές πιέσεις. Περιορίστηκε η πολιτική παρέμβαση, που αποτελεί την κύρια πηγή της οικονομικής αστάθειας της Τουρκίας, και αντιμετωπίζονται οι διαρθρωτικές αδυναμίες, όπως ο ευαίσθητος και με στρεβλώσεις τραπεζικός τομέας. Ενισχύθηκε η ρύθμιση και η εποπτεία της χρηματοοικονομικής αγοράς. Αναλήφθηκαν σημαντικές ενέργειες για την ελευθέρωση νευραλγικής σημασίας αγορών, όπως της γεωργίας και της ενέργειας.

Η Τουρκία για να βελτιώσει τη λειτουργία των αγορών της και την ανταγωνιστικότητά της πρέπει να συνεχίσει την παρούσα μεταρρυθμιστική διαδικασία για να επιτύχει μακροοικονομική σταθερότητα και φορολογική βιωσιμότητα. Σημαντικές προϋποθέσεις προς το σκοπό αυτό αποτελούν η περαιτέρω μείωση του χρονίως υψηλού πληθωρισμού και η διατήρηση της φορολογικής πειθαρχίας. Οι εποπτικοί κανόνες και τα πρότυπα λογιστικής στον τραπεζικό τομέα πρέπει να ευθυγραμμιστούν με τους διεθνείς κανόνες. Πρέπει να επιταχυνθεί η ιδιωτικοποίηση των κρατικών τραπεζών και επιχειρήσεων και να ολοκληρωθεί η κατάργηση των ρυθμιστικών παρεμβάσεων στις αγορές. Είναι σημαντικό να αυξηθούν οι επενδύσεις σε παραγωγικές χρήσεις και να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην εκπαίδευση για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας και την ανάπτυξη του δυναμικού της οικονομίας. Πρέπει να ενθαρρυνθεί η εισροή άμεσων ξένων επενδύσεων με την απλούστευση των γραφειοκρατικών διαδικασιών και την κατάργηση των υπολειπόμενων εμποδίων.

Από την έκθεση του 1998, η Τουρκία σημείωσε πρόοδο σε ό,τι αφορά την ευθυγράμμιση της νομοθεσίας στους τομείς που υπάγονται στην τελωνειακή ένωση. Επίσης σημειώθηκε πρόοδος σε τομείς όπως ο τραπεζικός, των τηλεπικοινωνιών, της ενέργειας και της γεωργίας. Αναδιαρθρώθηκε ο χρηματοοικονομικός τομέας και ευθυγραμμίστηκε στο χώρο αυτό η διοικητική ικανότητα. Σε άλλους τομείς ήταν περιορισμένη η πρόοδος.

Κατά το παρελθόν έτος, η Τουρκία προόδευσε περαιτέρω στους τομείς της εσωτερικής αγοράς, ιδίως στο χώρο των κρατικών προμηθειών, καθώς και σ'αυτόν της ενέργειας και της δικαιοσύνης και εσωτερικών υποθέσεων. Ήταν περιορισμένη η πρόοδος σε ό,τι αφορά την ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας για την εφαρμογή του κεκτημένου.

Συνολικά, η Τουρκία επέτυχε ικανοποιητικό επίπεδο νομοθετικής ευθυγράμμισης στους τομείς που υπάγονται στην τελωνειακή ένωση, ενώ η ευθυγράμμιση αυτή προχώρησε λιγότερο σε όλους τους τομείς. Εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ του κεκτημένου και της τουρκικής νομοθεσίας. Πρέπει να ενισχυθεί η διοικητική ικανότητα. Χρειάζεται να καταβληθούν σημαντικές περαιτέρω προσπάθειες.

Σε ό,τι αφορά την εσωτερική αγορά, στο θέμα της ελεύθερης κυκλοφορίας εμπορευμάτων, άρχισε να ισχύει ο νόμος-πλαίσιο για την ελεύθερη κυκλοφορία των προϊόντων που εγκρίθηκε το 2001. Διάφορα τμήματα νομοθεσίας εφαρμογής εγκρίθηκαν σε μία ευρεία σειρά τομέων. Παραμένουν ουσιαστικά τεχνικά εμπόδια στις συναλλαγές. Πρέπει να συνεχιστούν οι δραστηριότητες εναρμόνισης σε τομείς όπως τα είδη διατροφής, τα φαρμακευτικά και καλλυντικά προϊόντα. Επίσης εναπομένει σημαντικό έργο για την σύσταση και βελτίωση της λειτουργίας διαφόρων οργάνων (τυποποίησης, πιστοποίησης και διαπίστωσης της συμμόρφωσης). Πρέπει να εγκαθιδρυθεί ένα κατάλληλο σύστημα επιτήρησης της αγοράς. Παρά την έγκριση νομοθεσίας-πλαίσιο, εξακολουθεί να ισχύει η επιτήρηση πριν από τη διάθεση στην αγορά. Οι παρούσες προσπάθειες επικεντρώνονται στην κατάρτιση του προσωπικού και τη βελτίωση της ικανότητας εξοπλισμού των αρμοδίων οργάνων. Σε ό,τι αφορά τις κρατικές προμήθειες, ψηφίστηκε νέος νόμος τον Μάιο ο οποίος τροποποιήθηκε στη συνέχεια τον Ιούνιο του 2002. Ο νόμος αυτός αποτελεί ένα βήμα προόδου της Τουρκίας για να ευθυγραμμίσει τους κανόνες για τις κρατικές προμήθειες με το κοινοτικό κεκτημένο. Χρειάζονται περαιτέρω προσπάθειες για την άρση των ουσιαστικών διαφορών μεταξύ του νέου νόμου και του κεκτημένου. Δεν αναφέρθηκε πρόοδος σε ό,τι αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων.

Σε ό,τι αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία κεφαλαίων, παραμένουν σημαντικοί περιορισμοί στις ξένες επενδύσεις σε διάφορους τομείς. Πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στην εφαρμογή της νομοθεσίας στο χώρο της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Έχει προχωρήσει ικανοποιητικά η ευθυγράμμιση της Τουρκίας σε ό,τι αφορά τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, και σημειώθηκε περαιτέρω πρόοδος το 2001, σε ό,τι αφορά την αναδιοργάνωση του χρηματοοικονομικού τομέα. Στον τομέα των μη χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, δεν σημειώθηκε πρόοδος, και πρέπει να γίνουν πολλά ακόμη για να ευθυγραμμιστεί η τουρκική νομοθεσία με το συναφές κεκτημένο. Στον τομέα του εταιρικού δικαίου, καταβλήθηκαν προσπάθειες για την καταπολέμηση της πειρατείας και της παραποίησης. Πρέπει να συνεχιστεί περαιτέρω η εφαρμογή της νομοθεσίας και πρέπει να καταστεί πλήρως ανεξάρτητο το τουρκικό ινστιτούτο ευρεσιτεχνίας. Στον τομέα της πολιτικής ανταγωνισμού, εξακολουθεί να είναι ικανοποιητική η εφαρμογή των αντιμονοπωλιακών διατάξεων. Δεν σημειώθηκε πρόοδος σε ό,τι αφορά την ευθυγράμμιση της τουρκικής πολιτικής περί κρατικών ενισχύσεων με το κεκτημένο και πρέπει κατά προτεραιότητα να συσταθεί ανεξάρτητη αρχή για τις κρατικές ενισχύσεις.

Στη γεωργία, η Τουρκία άρχισε να δημιουργεί το κτηματολόγιο και την καταγραφή ζώντων βοοειδών. Δεν έχει ξεκινήσει η προετοιμασία συστήματος διαβατηρίου για τα φυτά. Δεν έχουν διευθετηθεί άλλα στοιχεία δυνάμει της σχετικής προτεραιότητας της εταιρικής σχέσης προσχώρησης. Τελεί υπό εξέλιξη η στρατηγική ευθυγράμμιση σε ό,τι αφορά την κτηνιατρική και φυτική υγεία. Δεν βελτιώθηκε η ικανότητα επιβολής. Η Τουρκία πρέπει να επικεντρωθεί στη μεταφορά, εφαρμογή και επιβολή της κοινοτικής νομοθεσίας στον κτηνιατρικό και φυτοϋγειονομικό τομέα. Συνολικά, είναι περιορισμένη η πρόοδος σε ό,τι αφορά την ευθυγράμμιση με το κεκτημένο στο χώρο της γεωργίας.

Στον τομέα της αλιείας, δεν σημειώθηκε πρόοδος σε ό,τι αφορά την ευθυγράμμιση με την κοινή αλιευτική πολιτική. Πρέπει να δημιουργηθεί ένα εκσυγχρονισμένο σύστημα νηολόγησης των πλοίων. Εξακολουθούν να υφίστανται σημαντικές διαφορές με τα κύρια στοιχεία της αλιευτικής πολιτικής της ΕΚ, ιδίως σε ό,τι αφορά τη διαχείριση των πόρων, την επιθεώρηση και τον έλεγχο, την πολιτική αγοράς και τη διαρθρωτική πολιτική.

Σε ό,τι αφορά την πολιτική μεταφορών, η Τουρκία επιτάχυνε το αναγκαίο νομοθετικό έργο για την υιοθέτηση του κεκτημένου στις μεταφορές. Πρέπει να βελτιωθεί η διοικητική ικανότητα για την εφαρμογή και εκτέλεση της σχετικής νομοθεσίας σε όλους τους τομείς. Σε πολλούς τομείς (ιδίως τις οδικές και θαλάσσιες μεταφορές), είναι εξαιρετικά τμηματική η ευθυγράμμιση, και οφείλεται κυρίως στη μεταφορά διεθνών συμβάσεων στο εσωτερικό δίκαιο.

Σε ό,τι αφορά τη φορολογία, άρχισε η ευθυγράμμιση για τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης και τον ΦΠΑ και σημειώθηκε κάποια πρόοδος σε ό,τι αφορά τους συντελεστές και άλλες απαλλαγές. Σε ό,τι αφορά την έμμεση φορολογία, απαιτούνται σημαντικές περαιτέρω προσπάθειες, σε ό,τι αφορά την άμεση φορολογία, η Τουρκία πρέπει να βελτιώσει την είσπραξη των άμεσων φόρων και να καταργήσει μέτρα που εισάγουν διακρίσεις. Συνολικά, έχει εν μέρει μόνο επιτευχθεί ευθυγράμμιση με το κεκτημένο στο χώρο της άμεσης και έμμεσης φορολογίας. Σε ό,τι αφορά την τελωνειακή ένωση, η ευθυγράμμιση είναι μεγάλη στα χαρτιά αλλά πολύ μικρή στην πράξη.

Στους περισσότερους τομείς, η στατιστική υποδομή της Τουρκίας παραμένει πολύ διαφορετική από αυτήν της ΕΕ. Ξεκίνησε πρόσφατα συνεργασία μεταξύ των τουρκικών αρχών και της στατιστικής υπηρεσίας των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Ξεκίνησε η ευθυγράμμιση με το κεκτημένο και απαιτούνται σημαντικές προσπάθειες.

Αναλήφθηκαν ενέργειες στο χώρο της κοινωνικής πολιτικής και απασχόλησης, οι οποίες όμως δεν συμφωνούν πάντα πλήρως με το κεκτημένο. Πρέπει επειγόντως να αναπτυχθούν και να ενισχυθούν οι προϋποθέσεις για έναν πραγματικό κοινωνικό διάλογο σε όλα τα επίπεδα. Ενώ πραγματοποιήθηκε κάποια πρόοδος, ωστόσο τα περισσότερα τμήματα της τουρκικής νομοθεσίας δεν έχουν ευθυγραμμιστεί με το κεκτημένο.

Σε ό,τι αφορά την ενέργεια, επετεύχθη σημαντική πρόοδος στους τομείς του ηλεκτρικού και του φυσικού αερίου. Προχώρησε η εκτέλεση των δύο κυρίων νόμων που θεσπίστηκαν πέρσι και σημειώθηκε πρόοδος σε ό,τι αφορά τη σύσταση ανεξάρτητης ρυθμιστικής αρχής για τον τομέα του ηλεκτρικού και του αερίου. Τελεί υπό εξέλιξη με η ευθυγράμμιση με το κεκτημένο. Ωστόσο, απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες.

Στον τομέα των τηλεπικοινωνιών, δεν σημειώθηκε πρόοδος στην ελευθέρωση της αγοράς κινητής και σταθερής τηλεφωνίας και στην εφαρμογή του νομικού πλαισίου σχετικά με τους κυρίαρχους φορείς εκμετάλλευσης. Σημειώθηκε πρόοδος στην θέσπιση νέας νομοθεσίας που αφορά τη χορήγηση αδειών, τη διασύνδεση και, σε ορισμένο βαθμό, τις καθολικές υπηρεσίες. Χρειάζονται περαιτέρω προσπάθειες για τη βελτίωση της διοικητικής ικανότητας της τηλεπικοινωνιακής αρχής, ιδίως σε ό,τι αφορά τους ανθρώπινους πόρους και την κατάρτιση. Συνολικά, είναι περιορισμένη ακόμη η ευθυγράμμιση με το κεκτημένο.

Σε ό,τι αφορά την πολιτική στον πολιτιστικό και οπτικοακουαστικό τομέα, ο νέος νόμος περί αναμεταδόσεων δεν συμφωνεί με το κεκτημένο. Συνολικά, παραμένει περιορισμένη η ευθυγράμμιση με το κεκτημένο.

Σε ό,τι αφορά την περιφερειακή πολιτική, ολοκληρώθηκε η προετοιμασία εκ μέρους της Τουρκίας ενός προσωρινού χάρτη, για τον σκοπό της περιφερειακής ανάπτυξης, σύμφωνα με τα κριτήρια ταξινόμησης NUTS, και εγκρίθηκε από την EUROSTAT. Ωστόσο, δεν άρχισε ακόμη να χρησιμοποιείται η κατάταξη αυτή για τις πολιτικές σχεδιασμού και τις περιφερειακές πολιτικές. Δεν έχει αναπτυχθεί αποτελεσματική στρατηγική περιφερειακής πολιτικής σύμφωνη με τα πρότυπα της ΕΕ. Συνολικά, παραμένει περιορισμένη η ευθυγράμμιση με το κεκτημένο.

Στον τομέα του περιβάλλοντος, θεσπίστηκε νομοθεσία για να υπάρξει ευθυγράμμιση με την οδηγία που αφορά την αξιολόγηση του περιβαλλοντικού αντικτύπου. Αναλήφθηκαν ενέργειες για την ανάπτυξη σχεδίου χρηματοδότησης των επενδύσεων. Η θέσπιση νέου κανονισμού για την επιθεώρηση του περιβάλλοντος συνιστά μια θετική ενέργεια για την αύξηση της τουρκικής διοικητικής ικανότητας προς εφαρμογή του κεκτημένου. Συνολικά, παραμένει περιορισμένη η ευθυγράμμιση με το κεκτημένο.

Σε ό,τι αφορά την προστασία των καταναλωτών και της υγείας, είναι περιορισμένη η ευθυγράμμιση και χρειάζονται ουσιαστικές προσπάθειες για την ευθυγράμμιση της νομοθεσίας και την ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας και της ενημέρωσης των καταναλωτών.

Στο χώρο της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων, καταβλήθηκαν προσπάθειες για την καλύτερη ενημέρωση σχετικά με τη νομοθεσία και τις πρακτικές της ΕΕ, ιδίως σε θέματα όπως το άσυλο και η παράνομη μετανάστευση. Αναλήφθηκαν περαιτέρω ενέργειες για την ενίσχυση της καταπολέμησης του οργανωμένου εγκλήματος, του λαθρεμπορίου και της διαφθοράς. Δημιουργήθηκε η νομική βάση για την καταπολέμηση της σωματεμπορίας. Ξεκίνησε η ευθυγράμμιση με το κεκτημένο, ιδίως σε ό,τι αφορά την πολιτική θεωρήσεων, ωστόσο χρειάζονται σημαντικές περαιτέρω προσπάθειες. Πρέπει να ενισχυθεί δραστικά η καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης.

Σε ό,τι αφορά τις εξωτερικές σχέσεις, πρέπει να συνεχιστεί η υιοθέτηση του συστήματος γενικευμένων προτιμήσεων.

Σε ό,τι φορά τον χρηματοοικονομικό έλεγχο, πρέπει να βελτιωθούν οι μηχανισμοί δημοσιονομικού και χρηματοοικονομικού ελέγχου στο εξωτερικό της τουρκικής διοίκησης. Εν γένει, έχει ξεκινήσει η ευθυγράμμιση με το κεκτημένο και χρειάζεται να καταβληθούν σημαντικές περαιτέρω προσπάθειες.

Πρέπει να ενισχυθεί η διοικητική ικανότητα σε διαφόρους τομείς, για να διασφαλιστεί η αποτελεσματική εφαρμογή και επιβολή του κεκτημένου. Απαιτείται σημαντική μεταρρύθμιση σε όλα τα επίπεδα της διοίκησης. Σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτό συνεπάγεται τη δημιουργία νέων δομών, για παράδειγμα στο χώρο των κρατικών ενισχύσεων και της περιφερειακής ανάπτυξης. Σε ορισμένους τομείς συγκροτήθηκαν νέα ρυθμιστικά όργανα. Πρέπει να εξασφαλιστεί η αυτονομία τους και παράλληλα να τους διατεθούν επαρκείς ανθρώπινοι και οικονομικοί πόροι.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2 : ΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ "ΛΟΙΠΑ ΘΕΜΑΤΑ"

Το κεφάλαιο "λοιπά θέματα" δεν τυγχάνει της ιδίας μεταχείρισης με τα άλλα κεφάλαια διαπραγματεύσεων. Συνιστά κυρίως ένα κεφάλαιο στο οποίο μπορούν να τεθούν σειρά στοιχείων, για τα οποία δεν υπάρχουν σημαντικές αμφισβητήσεις, που όμως δεν μπορούν να περιληφθούν σε άλλα κεφάλαια διαπραγματεύσεων.

Πρώτον, η συνθήκη ένταξης πρέπει να προβλέπει τους κανόνες που εφαρμόζονται στη διαχείριση και προοδευτική κατάργηση των προενταξιακών κονδυλίων. Συνολικά, περίπου EUR 5 δισεκατ. θα έχουν δεσμευτεί για τα νέα κράτη μέλη δυνάμει των προγραμμάτων ISPA, SAPARD και PHARE μέχρι το τέλος του 2003, όμως χρειάζεται ακόμη να συναφθούν οι σχετικές συμβάσεις ή τουλάχιστον να έχουν καταβληθεί τα ποσά μέχρι τέλους του 2006. Ενώ τα κονδύλια δυνάμει των προγραμμάτων ISPA και SAPARD θα συνεχιστούν σε ένα παρόμοιο πλαίσιο δυνάμει των ταμείων συνοχής και αγροτικής ανάπτυξης, η χρηματοδότηση δυνάμει του PHARE πρέπει να καταργηθεί μέχρι το 2006. Ορισμένες μεταβατικές ρυθμίσεις, μεταξύ άλλων, κανόνες συναφείς με την περαιτέρω μεταφορά αρμοδιότητας σε ό,τι αφορά τη διαχείριση της προενταξιακής βοήθειας προς τα νέα κράτη μέλη σε ένα διευρυμένο σύστημα αποκεντρωμένης εκτέλεσης (EDIS) (μεταξύ άλλων ανθρώπινοι πόροι και προϋποθέσεις για την αποδέσμευση των κονδυλίων) πρέπει να συμπεριληφθούν στη συνθήκη ένταξης. Η αποδέσμευση των κονδυλίων PHARE γίνεται υπό τον όρο εφαρμογής του συστήματος αποκεντρωμένης εκτέλεσης από τις προσχωρούσες χώρες. Σε ότι αφορά το ISPA, δεν μπορεί να εφαρμοσθεί η προσέγγιση αυτή, για να μην γίνεται διάκριση μεταξύ των νέων και των σημερινών κρατών μελών.

Δεύτερον, πρέπει να οριστεί ακριβέστερα η προβλεπόμενη διευκόλυνση μετάβασης για ορισμένες δράσεις που αφορούν την ενίσχυση των θεσμών. Για την εφαρμογή των δράσεων αυτών και επειδή αυτές αποτελούν συνέχεια των δραστηριοτήτων του προγράμματος PHARE, η Επιτροπή προτείνει να χρησιμοποιηθούν οι δομές που δημιουργήθηκαν για τα έτη 2004 ως 2006, ήτοι η επιτροπή PHARE και οι εργασίες να γίνονται μέσω του EDIS που εγκαθιδρύθηκε στα νέα κράτη μέλη. Για να αποφευχθούν οι επικαλύψεις με τύπους δράσεων που μπορεί να χρηματοδοτηθούν μελλοντικά από τα διαρθρωτικά ταμεία, η Επιτροπή προτείνει στο παρόν στάδιο οι δράσεις για τη δημιουργία των θεσμών να περιοριστούν στο εξής :

* Δικαιοσύνη και εσωτερικές υποθέσεις (ενίσχυση του δικαστικού συστήματος, συνοριακοί έλεγχοι, στρατηγική κατά της διαφθοράς).

* Εσωτερική αγορά, μεταξύ άλλων τελωνειακή ένωση.

* Περιβάλλον.

* Κτηνιατρικές υπηρεσίες και δημιουργία διοικητικής ικανότητας συναφούς με την ασφάλεια των τροφίμων.

* Γεωργική διοίκηση και έλεγχος, μεταξύ άλλων, ολοκληρωμένα συστήματα γεωργικού ελέγχου.

* Πυρηνική ασφάλεια.

* Γενική μεταρρύθμισης της δημόσιας διοίκησης και οριζόντια τεχνική βοήθεια TAIEX/στατιστικές).

Ωστόσο, μπορεί να χρειαστεί να προβλεφθούν και άλλες δράσεις σε ένα μεταγενέστερο στάδιο, ειδικότερα για να ληφθούν υπόψη τα αποτελέσματα των διαπραγματεύσεων.

Τρίτον, όσον αφορά τον παροπλισμό των πυρηνικών εγκαταστάσεων Ignalina στη Λιθουανία και Bohunice V1 στη Σλοβακία, σύμφωνα με τα αποτελέσματα των διαπραγματεύσεων προβλέπεται η ανάγκη δημιουργίας ειδικού μηχανισμού για τον παροπλισμό, προς χρηματοδότηση κοινοτικής στήριξης των εν λόγω δραστηριοτήτων, τουλάχιστον μέχρι το έτος 2006. Η Επιτροπή πρότεινε, στα πλαίσια της ανακοίνωσης της της 30ής Ιανουαρίου 2002, την ετήσια δέσμευση ποσού 70 εκατ. EUR σε ετήσια βάση από το 2004 μέχρι το 2006, για τον παροπλισμό της Ignalina. Επιπλέον, η Επιτροπή ανέφερε ότι ποσά τα οποία θα είχαν διαφορετικά διατεθεί δυνάμει του προγράμματος PHARE, θα πρέπει να δεσμευτούν από το κονδύλιο 3 του προϋπολογισμού μετά τη διεύρυνση. Τα εκτιμώμενα αριθμητικά στοιχεία θα επανεξεταστούν, εφόσον χρειάζεται, με βάση τις δαπάνες για τις δραστηριότητες που αφορούν τον παροπλισμό των πυρηνικών σταθμών Bohunice και Ignalina.

Δεδομένου ότι η χρηματοδότηση των εν λόγω δραστηριοτήτων αποτελεί συνέχεια δραστηριοτήτων που χρηματοδοτούνται δυνάμει του προγράμματος PHARE, η Επιτροπή θεωρεί ότι πρέπει να ληφθούν ετήσιες δημοσιονομικές αποφάσεις σχετικά με τη διάθεση της κοινοτικής στήριξης των προσπαθειών παροπλισμού, όπως και κατά το παρελθόν, σε συνεννόηση με την επιτροπή διαχείρισης PHARE. Η προσέγγιση αυτή θα εξασφαλίσει επίσης επαρκή χρόνο για την προετοιμασία της αναγκαίας νομικής βάσης για τη χορήγηση κοινοτικής στήριξης σε ότι αφορά τις δραστηριότητες οριστικής παύσης λειτουργίας για τον σταθμό Ignalina,που προβλέπονται για τις επόμενες δημοσιονομικές προοπτικές. Η Επιτροπή προτείνει, η εν λόγω ανάληψη υποχρέωσης να προβλεφθεί σε πρωτόκολλο συνημμένο στην πράξη που αφορά τους όρους ένταξης.

Τέταρτον, πρέπει να συμπεριληφθούν στη συνθήκη σειρά δηλώσεων, πρωτοκόλλων και συμπληρωματικών στοιχείων.

Για παράδειγμα, σε ό,τι αφορά την πυρηνική ασφάλεια, οι δεσμεύσεις που ανέλαβαν η Λιθουανία και η Σλοβακία για την έγκαιρη παύση λειτουργίας των σταθμών Ignalina και Bohunice V1 πρέπει να περιληφθούν στην πράξη που αφορά τους όρους ένταξης.

Πέμπτον, νομική βάση για τη διευκόλυνση για το βόρειο τμήμα της Κύπρου, ώστε να υποστηριχθεί μια πολιτική επίλυση.

ΠΑΡΑΤΗΜΑ 3: ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

Συμβάσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα που έχουν επικυρώσει οι υποψήφιες χώρες, 15 Σεπτεμβρίου 2002

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

X = Κυρωθείσα σύμβαση

O = Μη κυρωθείσα σύμβαση

BG=Bουλγαρία. CY=Κύπρος. CZ=Τσεχική Δημοκρατία. EE=Eσθονία. HU=Ουγγαρία. LV=Λετονία. LT=Λιθουανία. MT=Μάλτα. PL=Πολωνία. RO=Ρουμανία. SK= Σλοβακική Δημοκρατία. SV=Σλοβενία. T=Tουρκία

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 4: ΣΧΕΔΙΑ ΑΔΕΛΦΟΠΟΙΗΣΗΣ

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

*) Ενδεχόμενες αλλαγές στον αριθμό των έργων για το 2002

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 5 : ΕΠΑΝΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΠΟ ΟΜΟΛΟΓΟΥΣ

Επανεξετάσεις ομολόγων : αριθμός κινητοποιήσεων πραγματογνωμόνων ανά κράτος μέλος

Κράτος μέλος // Συνολικός αριθμός κινητοποίησης πραγματογνωμόνων

Αυστρία // 71

Βέλγιο // 33

Δανία // 41

Φινλανδία // 61

Γαλλία // 57

Γερμανία // 78

Ελλάδα // 19

Ιρλανδία // 27

Ιταλία // 47

Λουξεμβούργο // 10

Ολλανδία // 61

Πορτογαλία // 49

Ισπανία // 35

Σουηδία // 74

Ηνωμένο Βασίλειο // 137

Σύνολο // 800

Ε

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

πανεξετάσεις ομολόγων που πραγματοποιήθηκαν από την υπηρεσία TAIEX, ΓΔ Διεύρυνση

Επανεξετάσεις ομολόγων πραγματοποιούμενες από άλλες υπηρεσίες της Επιτροπής και άλλα όργανα

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 6: ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΡΟΟΔΟΥ ΤΩΝ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΕΩΝ

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

Παράρτημα 7: Κύριοι στατιστικοι δεικτες

ΚΥΡΙΟΙ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ

ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΧΩΡΩΝ (2001)

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

Πηγές : Eurostat από εθνικές πηγές.

(1) Η μέθοδος για τον υπολογισμό του ΑΕγχΠ σε ΜΑΔ έχει προσαρμοστεί, μετά τις εκθέσεις του περασμένου έτους.

Συνεπώς τα στοιχεία δεν είναι συγκρίσιμα.

(2) Για τον υπολογισμό του κατά κεφαλήν ΑΕγχΠ, τα στοιχεία που αφορούν το σύνολο του πληθυσμού προέρχονται από εθνικές πηγές, δυνατόν να διαφέρουν από τις δημογραφικές στατιστικές.

(3) 1999

(4) 2000

ΚΥΡΙΟΙ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΧΩΡΩΝ (2001)

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

Πηγές : Eurostat από εθνικές πηγές.

(1) Τα αριθμητικά στοιχεία υπολογίστηκαν χρησιμοποιώντας τα στοιχεία για τον πληθυσμό από τους εθνικούς λογαριασμούς, που ενδέχεται να διαφέρουν από εκείνα που χρησιμοποιούνται στις δημογραφικές στατιστικές.

(2) Δεδομένα για το ισοζύγιο πληρωμών.

(3) 2000

(4) Εκτίμηση

(5) Ορισμός της έρευνας για το εργατικό δυναμικό.

ΚΥΡΙΟΙ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ

ΓΙΑ ΤΙΣ ΥΠΟΨΗΦΙΕΣ ΧΩΡΕΣ (μέσος όρος 1997/2001)

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

Πηγές : Υπολογισμοί της Eurostat και της Επιτροπής από εθνικές πηγές.

(1) Στοιχεία ισοζυγίου πληρωμών.

(2) Μέσος όρος 1997/2000

(3) Κατά μέσο όρο εκτίμηση 1997/2000

(4) Ορισμός της έρευνας για το εργατικό δυναμικό