Πρόταση ΟΔΗΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την πρόσβαση στην αγορά λιμενικών υπηρεσιών

(υποβλεθείσα από την Επιτροπή)

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

1. Εισαγωγή

Η αγορά λιμενικών υπηρεσιών καλύπτει υπηρεσίες εμπορικής αξίας, οι οποίες παρέχονται, έναντι πληρωμής, σε χρήστες των θαλάσσιων λιμένων, η δε πληρωμή αυτή συνήθως δεν συμπεριλαμβάνεται στα τέλη που καταβάλλονται για να επιτραπεί η κατάπλευση ή η εκτέλεση εργασιών σε έναν λιμένα. Αν και αυτός ο τομέας υπηρεσιών έχει ουσιώδη σημασία για τη λειτουργία των κοινοτικών λιμένων και, ως εκ τούτου για το κοινοτικό εμπόριο, δεν υπάρχει επί του παρόντος ειδικό κοινοτικό νομοθετικό πλαίσιο για τις λιμενικές υπηρεσίες.

Ωστόσο, τα εθνικά καθεστώτα λιμενικών υπηρεσιών πρέπει να είναι σύμφωνα με τις ελευθερίες τις οποίες εγγυάται η συνθήκη (ελευθερία εγκατάστασης, ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων, των εμπορευμάτων και των υπηρεσιών), καθώς και με τους κανόνες της συνθήκης περί ανταγωνισμού. Όπου ανέκυψαν προβλήματα σχετικά με την εφαρμογή των εν λόγω κανόνων, αντιμετωπίσθηκαν από την Επιτροπή κατά περίπτωση.

Οι λιμένες διαδραματίζουν καίριο ρόλο στο ενδοκοινοτικό και εξωκοινοτικό εμπόριο. Θα κληθούν να παίξουν όλο και σπουδαιότερο ρόλο, καθώς θα γίνει απόπειρα να διοχετευθούν περισσότερα εμπορεύματα και επιβάτες προς τις θαλάσσιες μεταφορές, οι οποίες βλάπτουν λιγότερο το περιβάλλον και παρουσιάζουν μικρότερη συμφόρηση, όπως και να προωθηθούν οι διατροπικές μεταφορές και να καταστούν λιγότερο δαπανηρές. επομένως, υπάρχει ανάγκη να εξασφαλισθεί η αποδοτικότητά τους.

Η ελευθέρωση της κοινοτικής αγοράς εσωτερικών θαλάσσιων μεταφορών έλαβε χώρα κατά την τελευταία δεκαετία. Στην πραγματικότητα, οι μεταβατικοί κανόνες συνεχίζουν να επιτρέπουν περιορισμούς στην αγορά θαλάσσιων ενδομεταφορών στα ελληνικά νησιά. Η κατάσταση στις λιμενικές υπηρεσίες ποικίλλει σε μεγάλο βαθμό: σε πολλούς λιμένες, υπάρχουν ακόμη περιορισμοί όσον αφορά την πρόσβαση και τη δίκαιη και ισότιμη αντιμετώπιση υποψηφίων παρόχων υπηρεσιών, με συνέπειες στην ποιότητα και στο κόστος των υπηρεσιών. Παρατηρείται, ωστόσο, ότι οι εξελίξεις στην αγορά λιμενικών υπηρεσιών ακολουθούν εκείνες των θαλάσσιων μεταφορών προς περισσότερο ανοικτή αγορά, αν και με σημαντική χρονική υστέρηση. Οι εξελίξεις, πάντως, ποικίλλουν σε μεγάλο βαθμό.

Για τους λόγους αυτούς, προς το συμφέρον των φορέων εκμετάλλευσης, των αρχών και των καταναλωτών, χρειάζεται να θεσπισθούν ειδικοί και σαφείς κανόνες για την πρόσβαση στην αγορά λιμενικών υπηρεσιών, οι οποίοι να λαμβάνουν υπόψη τα μοναδικά χαρακτηριστικά της.

2. Η ανάγκη θέσπισης κοινοτικού νομικού πλαισίου

Οι πρόσφατες εξελίξεις έχουν καταστήσει αναγκαίο να αντικατασταθεί η προσέγγιση κατά περίπτωση, όσον αφορά την εφαρμογή των κανόνων της συνθήκης, από συστηματικότερη προσέγγιση.

Από τότε που ολοκληρώθηκε η εσωτερική αγορά, έχει αυξηθεί σημαντικά ο ανταγωνισμός μεταξύ λιμένων εντός του ιδίου κράτους μέλους και μεταξύ λιμένων σε γειτονικά κράτη μέλη. Αν και, βεβαίως, όλοι οι λιμένες πρέπει να τηρούν τους κανόνες που καθορίζονται από τις αρμόδιες εθνικές αρχές, η ποικιλία και η πολυπλοκότητα των κανόνων αυτών, καθώς και ο σημαντικός βαθμός αβεβαιότητας στα διαδικαστικά θέματα, συνεχίζουν να συγκεντρώνουν το κεντρικό ενδιαφέρον των χρηστών των λιμένων και των παρόχων λιμενικών υπηρεσιών. Η τιμή και η ποιότητα των λιμενικών υπηρεσιών έχουν γίνει ένα από τα βασικά στοιχεία που καθορίζουν την επιλογή λιμένα από τους χρήστες. με μια σειρά βασικών κανόνων που θα ισχύουν σε όλους τους κοινοτικούς λιμένες μπορεί να εξασφαλισθεί ότι ο ανταγωνισμός μεταξύ και εντός των λιμένων θα λαμβάνει χώρα υπό ισότιμους όρους.

Κατά τα τελευταία έτη, έχει παρατηρηθεί μια συνεχής, ολοένα αυξανόμενη τάση να στραφεί η παροχή λιμενικών υπηρεσιών από τον δημόσιο στον ιδιωτικό τομέα, ώστε να αυξηθεί η αποδοτικότητα, να χρησιμοποιηθεί η τεχνογνωσία του ιδιωτικού τομέα και να εισαχθεί, όπως και να αυξηθεί, ο ανταγωνισμός μεταξύ παρόχων υπηρεσιών. Αν και η τάση αυτή δεν είναι καθόλου ενιαία και, όντως, τείνει να ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των διαφόρων τομέων λιμενικών υπηρεσιών, όλα τα κράτη μέλη έχουν επιλέξει, κατ' αρχήν, να ανοίξουν τον εν λόγω τομέα στον ανταγωνισμό. Οι συνοδευτικοί κανόνες ποικίλλουν σε μεγάλο βαθμό. Πράγματι, σε πολλές περιπτώσεις, δεν είναι σαφές ποιοι είναι αυτοί οι κανόνες και άρα, στην πραγματικότητα, γίνεται δύσκολη, χωρίς λόγο, η άσκηση των ελευθεριών της συνθήκης.

Η ετερογένεια των λιμενικών υπηρεσιών και η ποικιλομορφία των λιμένων (όσον αφορά το καθεστώς, την ιδιοκτησία, το μέγεθος, την λειτουργία και τα γεωγραφικά χαρακτηριστικά) παραμένουν σημαντικοί παράγοντες. Απαιτείται να ληφθούν δεόντως υπόψη η ιδιαιτερότητα κάθε λιμένα και η σπουδαιότητά του για τους παρόχους λιμενικών υπηρεσιών και, ιδίως, σε περίπτωση που υπάρχουν περιορισμοί χώρου και χωρητικότητας σε έναν λιμένα ή υπάρχει ιδιαίτερη μέριμνα για την ασφάλεια των θαλάσσιων μεταφορών και το περιβάλλον. Επιπλέον, οι λιμένες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στις κοινοτικές τελωνειακές διαδικασίες.

Η αρχή της επικουρικότητας συνεπάγεται ότι τα κράτη μέλη και οι αρμόδιες αρχές τους πρέπει να έχουν εξουσιοδοτηθεί να συνεκτιμούν τις τοπικές, περιφερειακές ή εθνικές ιδιαιτερότητες. Αυτή η συνεκτίμηση, όσο και αν είναι βάσιμη σε πολλές περιπτώσεις, δεν πρέπει ωστόσο να περιορίζει υπέρ το δέον τα δικαιώματα των παρόχων υπηρεσιών, τα οποία απορρέουν από τις βασικές ελευθερίες της συνθήκης. Ως εκ τούτου, είναι αναγκαίο να καθορισθούν σε κοινοτικό επίπεδο οι όροι για την άσκηση των ελευθεριών αυτών: συγκεκριμένα, να αιτιολογούνται αντικειμενικά οι περιορισμοί του αριθμού των παρόχων υπηρεσιών, όπου κρίνονται αναγκαίοι, και η διαδικασία για την έκδοση αδειών να είναι διαφανής, άνευ διακρίσεων, αντικειμενική, σχετική και ανάλογη.

Ένα άλλο χαρακτηριστικό σημαντικού αριθμού λιμένων είναι ο διττός ρόλος του διαχειριστικού φορέα του λιμένα, τόσο ως φορέα (δημόσιου, αλλά μερικές φορές και ιδιωτικού) υπεύθυνου για τη διαχείριση του λιμένα και την ανάπτυξή του, για τις οποίες, σε πολλές περιπτώσεις, διατίθενται δημόσια κονδύλια, όσο και ως παρόχου λιμενικών υπηρεσιών, όπου γίνονται δεκτοί και άλλοι πάροχοι υπηρεσιών. Συχνά δεν είναι σαφές υπό ποιους όρους μπορεί να υπάρξει ανταγωνισμός μεταξύ παρόχων υπηρεσιών του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα.

Το κοινοτικό πλαίσιο για λιμενικές υπηρεσίες δεν θα πρέπει να εφαρμόζεται για λιμένες όλων των μεγεθών. Αναγνωρίζεται ότι η εφαρμογή του πλαισίου από τα κράτη μέλη, στις περισσότερες περιπτώσεις, θα επιβάλει πρόσθετο φόρτο στις αρχές, ο οποίος, για τους μικρότερους λιμένες, φαίνεται να είναι δυσανάλογος με τα αναμενόμενα αποτελέσματα, αφού ο περιορισμένος όγκος φορτίων και ο περιορισμένος αριθμός επιβατών δεν απαιτούν συνήθως πληθώρα παρόχων υπηρεσιών.

Υπό αυτές τις προϋποθέσεις, είναι σκόπιμο να θεσπισθεί ένα κοινοτικό νομικό πλαίσιο, με το οποίο θα εξασφαλίζεται, αφενός, πρόσβαση στην αγορά λιμενικών υπηρεσιών, κατ' εφαρμογή των κανόνων της συνθήκης, ενώ, αφετέρου, θα επιτρέπεται στα κράτη μέλη και στις αρμόδιες αρχές τους να συμπληρώσουν το εν λόγω πλαίσιο με ειδικούς κανόνες, οι οποίοι να λαμβάνουν δεόντως υπόψη τα γεωγραφικά και λοιπά χαρακτηριστικά των λιμένων, καθώς και τις τοπικές, περιφερειακές ή εθνικές ιδιαιτερότητες.

3. Η πρόταση της Επιτροπής

3.1. Οι βασικές αρχές

*Τα κράτη μέλη λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα ώστε να εξασφαλίσουν ότι οι πάροχοι λιμενικών υπηρεσιών έχουν πρόσβαση στην αγορά για την παροχή λιμενικών υπηρεσιών. Η αρχή αυτή θέτει σε εφαρμογή τους κανόνες της συνθήκης για τις βασικές ελευθερίες και τον ανταγωνισμό όσον αφορά αυτόν τον συγκεκριμένο τομέα. Η Επιτροπή πιστεύει ότι δεν πρέπει να αποκλεισθεί εκ των προτέρων από το κοινοτικό πλαίσιο καμμία λιμενική υπηρεσία εμπορικής φύσεως. Στο παράρτημα της νομοθετικής πρότασης παρατίθεται κατάλογος λιμενικών υπηρεσιών.

*Τα κράτη μέλη δύνανται να απαιτούν να λαμβάνει προηγουμένως άδεια ο πάροχος λιμενικών υπηρεσιών. Με την αρχή αυτή, αναγνωρίζεται ότι, προκειμένου να εξασφαλίζεται ορθή διαχείριση ενός λιμένα, με τους εγγενείς περιορισμούς του, όπως και για να εξασφαλίζεται ικανοποιητικό επίπεδο επαγγελματικών προσόντων, τα κράτη μέλη δύνανται να εφαρμόζουν ένα σύστημα χορήγησης προηγουμένως άδειας στους παρόχους λιμενικών υπηρεσιών. Η Επιτροπή πιστεύει ότι οι όροι για τη χορήγηση αδειών πρέπει να είναι διαφανείς, άνευ διακρίσεων, αντικειμενικοί, σχετικοί και ανάλογοι. Δύνανται να αφορούν μόνον τα επαγγελματικά προσόντα του παρόχου, την υγιή χρηματοοικονομική του κατάσταση και την επαρκή ασφαλιστική κάλυψη, την ασφάλεια των θαλάσσιων μεταφορών ή την ασφάλεια των εγκαταστάσεων, του εξοπλισμού και των ατόμων, καθώς και την προστασία του περιβάλλοντος. Σε περίπτωση που θεωρούνται ενδεδειγμένες οι υποχρεώσεις παροχής δημόσιας υπηρεσίας, αυτές μπορούν να αφορούν την ασφάλεια, την τακτικότητα, τη συνέχεια, την ποιότητα και την τιμή της υπόψη υπηρεσίας.

*Ο αριθμός των αδειών μπορεί να περιορισθεί μόνον για λόγους δεσμεύσεων που οφείλονται στον διαθέσιμο χώρο ή χωρητικότητα ή σχετίζονται, για τεχνικο-ναυτιλιακές υπηρεσίες, με την ασφάλεια της θαλάσσιας κυκλοφορίας. Οι περιορισμοί αυτοί πρέπει να είναι δικαιολογημένοι και τα κράτη μέλη πρέπει να προβαίνουν σε διαφανή, αντικειμενική και άνευ διακρίσεων διαδικασία επιλογής των παρόχων υπηρεσιών. Οι βασικές πλευρές των διαδικασιών επιλογής θα είναι εναρμονισμένες. Με την αρχή αυτή, συμβιβάζονται οι κανόνες της συνθήκης για τις ελευθερίες εγκατάστασης και παροχής υπηρεσιών με το γεγονός ότι, σε ορισμένους λιμένες και τομείς λιμενικών υπηρεσιών, οι προαναφερόμενες δεσμεύσεις καθιστούν αναπόφευκτο τον περιορισμό του αριθμού των αδειών.

*Οι λιμένες στους οποίους δεν υπάρχουν περιορισμοί δεν δεσμεύονται από τους κανόνες σχετικά με τον περιορισμό του αριθμού των αδειών, τη διαδικασία επιλογής, τη διάρκεια ισχύος των αδειών και τα μεταβατικά μέτρα. Με την αρχή αυτή, αναγνωρίζεται ότι έχει ήδη επιτευχθεί στους εν λόγω λιμένες ο σκοπός τον οποίο επιδιώκει η παρούσα οδηγία.

*Τα κράτη μέλη λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα για να επιτραπεί η αυτοεξυπηρέτηση. Με την αρχή αυτή, αναγνωρίζεται ότι δεν υπάρχουν πράγματι λόγοι να μην επιτρέπεται, κατ' αρχήν, η αυτοεξυπηρέτηση σε λιμένες, εάν οι φορείς εκμετάλλευσης πιστεύουν ότι, με τον τρόπο αυτόν, γίνεται καλύτερη χρήση των πόρων τους και υπάρχουν κέρδη στην αποδοτικότητα των υπηρεσιών τους. Αναγνωρίζεται, περαιτέρω, ότι οι όροι και τα κριτήρια για την αυτοεξυπηρέτηση δεν πρέπει να είναι αυστηρότερα από εκείνα που καθορίζονται για τους παρόχους λιμενικών υπηρεσιών για το ίδιο ή συγκρίσιμο είδος υπηρεσίας.

*Σε περίπτωση που ο διαχειριστικός φορέας του λιμένα παρέχει, ή επιθυμεί να παράσχει, λιμενικές υπηρεσίες σε ανταγωνισμό με άλλους παρόχους υπηρεσιών, πρέπει να αντιμετωπίζεται όπως οποιοσδήποτε άλλος ανταγωνιστής. Βάσει αυτού, απαιτείται να μην εμπλέκεται ο διαχειριστικός φορέας στη διαδικασία επιλογής παρόχων υπηρεσιών, να μην κάνει διάκριση, κατά τα καθήκοντά του ως διαχειριστικός φορέας του λιμένα, μεταξύ παρόχων υπηρεσιών στους οποίους έχει συμφέροντα και λοιπόν παρόχων υπηρεσιών και, ιδίως, να διαχωρίζει τους λογαριασμούς λιμενικών υπηρεσιών από τους λογαριασμούς των λοιπών δραστηριοτήτων του. Η αρχή αυτή αντικατοπτρίζει γενικές αρχές ανταγωνισμού και πρότυπα διαφάνειας.

*Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξασφαλίσουν πλήρη διαφάνεια όλων των διαδικασιών σε σχέση με την παροχή λιμενικών υπηρεσιών, καθώς και την ύπαρξη διαθέσιμων διαδικασιών προσφυγής, συμπεριλαμβανομένου του δικαστικού ελέγχου. Αυτή είναι η αρχή της ορθής διακυβέρνησης

*Σε περίπτωση που γίνεται επιλογή των παρόχων υπηρεσιών, θα περιορίζεται χρονικά η περίοδος κατά την οποία δύναται να παρέχει υπηρεσίες ο επιλεγείς πάροχος. Με την αρχή αυτή, συμβιβάζεται η ανάγκη να διατηρηθεί η δυνατότητα να εισέλθουν στην αγορά λιμενικών υπηρεσιών υποψήφιοι και μελλοντικοί πάροχοι υπηρεσιών με τις θεμιτές προσδοκίες των παρόντων παρόχων υπηρεσιών. Δεν αφήνει περιθώρια για απλή λύση, ίδια για όλους. Όντως, είναι σκόπιμο να αντιμετωπισθούν αυτές οι περιπτώσεις διαφορετικά: οι περιπτώσεις όπου, αφενός, ο πάροχος υπηρεσιών δεν πραγματοποίησε καμμία επένδυση - ή μόνον ασήμαντες επενδύσεις - και, αφετέρου, όπου ο πάροχος υπηρεσιών χρειάσθηκε να προβεί σε τέτοιες επενδύσεις. οι περιπτώσεις όπου οι επενδύσεις έγιναν σε κινητά ή ακίνητα στοιχεία του ενεργητικού. και, βεβαίως, χρειάζεται να συνεκτιμηθεί δεόντως το επίπεδο των επενδύσεων.

*Τα μεταβατικά μέτρα λαμβάνουν υπόψη τις θεμιτές προσδοκίες των παρόντων παρόχων υπηρεσιών, αλλά, ταυτοχρόνως, επιβάλλουν να επανεξετασθούν, εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος, οι υφιστάμενες άδειες που δεν χορηγήθηκαν σύμφωνα με τους κανόνες της οδηγίας. Η αρχή αυτή εξασφαλίζει την επίτευξη των στόχων της οδηγίας εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος, ενώ γίνονται παράλληλα σεβαστές οι θεμιτές προσδοκίες των παρόντων παρόχων υπηρεσιών. Αυτό το αποτέλεσμα επιτυγχάνεται, συγκεκριμένα, με το να λαμβάνονται υπόψη τα ίδια κριτήρια που πρόκειται να χρησιμοποιούνται για να καθορίζεται η διάρκεια ισχύος των αδειών, σε περίπτωση που ο αριθμός τους χρειάσθηκε να είναι περιορισμένος.

*Η οδηγία και η εφαρμογή της από τα κράτη μέλη δεν πρέπει να θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια στους λιμένες. Η αρχή αυτή επιβεβαιώνει και πάλι τη μέριμνα της Επιτροπής για την ασφάλεια των θαλάσσιων μεταφορών. κάθε μέτρο που αποσκοπεί στη ρύθμιση της πρόσβασης στον τομέα των λιμενικών υπηρεσιών πρέπει να εγγυάται πλήρως τα μέγιστα επίπεδα ασφάλειας, και ιδίως ασφάλειας των θαλάσσιων μεταφορών, στους λιμένες.

*Η οδηγία και η εφαρμογή της από τα κράτη μέλη δεν πρέπει να υπονομεύουν τους κανόνες περιβαλλοντικής προστασίας στους λιμένες. Η εν λόγω αρχή επιβεβαιώνει και πάλι τη σπουδαιότητα που δίδει η Επιτροπή στην προστασία του περιβάλλοντος.

Η πρόταση δεν περιέχει κανόνες σχετικά με τις θεσμικές δομές των λιμένων και δεν εμποδίζει τα κράτη μέλη να αποφασίζουν ποιοι φορείς θα πρέπει να ενεργούν ως αρμόδιες αρχές.

Κατ' εφαρμογή του άρθρου 295 της συνθήκης, η πρόταση δεν θίγει, με κανέναν τρόπο, τους κανόνες των κρατών μελών που διέπουν το ιδιοκτησιακό σύστημα των λιμένων ή στους λιμένες.

Η πρόταση δεν περιέχει εναρμονισμένα ή ελάχιστα πρότυπα για την κατάρτιση και τα προσόντα του προσωπικού και για τον σχετικό εξοπλισμό. Υπό την επιφύλαξη της υφιστάμενης κοινοτικής νομοθεσίας και κατ' εφαρμογή της αρχής της επικουρικότητας, επιτρέπει στα κράτη μέλη να διατηρήσουν και να θεσπίσουν κατάλληλους κανόνες, υπό τον όρο ότι είναι, ιδίως, διαφανείς, αντικειμενικοί και δεν δημιουργούν διακρίσεις.

Τέλος, η πρόταση δεν περιλαμβάνει εναρμονισμένους κανόνες ασφάλειας και προστασίας του περιβάλλοντος, αλλά βασίζεται σε υφιστάμενους κανόνες, οι οποίοι μπορεί να λαμβάνουν δεόντως υπόψη τις εθνικές, περιφερειακές και τοπικές ιδιαιτερότητες.

Η προσέγγιση είναι σύμφωνη με τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Λισσαβόνας της 28ης Μαρτίου 2000, όπου η Επιτροπή, το Συμβούλιο και τα κράτη μέλη, κάθε ένας σύμφωνα με τις αντίστοιχες εξουσίες του, κλήθηκαν να "επιταχύνουν την ελευθέρωση σε τομείς όπως..... οι μεταφορές". Λαμβάνει υπόψη τις απόψεις που εκφράσθηκαν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Επιτροπή των Περιφερειών, την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, κατόπιν της δημοσίευσης του εγγράφου της Επιτροπής "Πράσινη Βίβλος σχετικά με τους θαλάσσιους λιμένες και τις ναυτιλιακές υποδομές", και συγκεντρώνει σημαντική (αν και όχι ομόφωνη) υποστήριξη μεταξύ των ενδιαφερομένων ομάδων του κλάδου.

3.2. Σύνοψη της προτεινόμενης οδηγίας

Στο άρθρο 1 καθορίζονται οι στόχοι της οδηγίας.

Στο άρθρο 2 καθορίζεται το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας. Διευκρινίζεται ότι καλύπτονται από την οδηγία μόνον υπηρεσίες που παρέχονται εντός της λιμενικής ζώνης, και όχι, π.χ., σε ποταμούς που οδηγούν σε λιμένες, και εξηγεί, παραπέμποντας σε παράρτημα, ποιες λιμενικές υπηρεσίες καλύπτονται και εισάγει ένα κατώτατο όριο για λιμένες στους οποίους θα εφαρμόζεται η οδηγία.

Το άρθρο 3 εξηγεί ότι η οδηγία δεν αντικαθιστά καμμία από τις υποχρεώσεις στις οποίες ήδη υπόκεινται οι αρχές δυνάμει των οδηγιών περί δημοσίων συμβάσεων 92/50, 93/36, 93/37 και 93/38. Επιπλέον, εφόσον απαιτείται, βάσει μιας από τις εν λόγω οδηγίες, να δημοπρατηθεί μια σύμβαση, ο τρόπος διεξαγωγής θα καθορίζεται σύμφωνα με μια από τις εν λόγω οδηγίες, παρά σύμφωνα με την παρούσα οδηγία. Περαιτέρω, με την παράγραφο 3, εξασφαλίζεται εφαρμογή των οδηγιών 89/48, 92/51 και 99/42 σχετικά με την αμοιβαία αναγνώριση της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, ιδίως σε περίπτωση που τα κράτη μέλη εκδίδουν άδειες με βάση τα επαγγελματικά προσόντα του παρόχου.

Στο άρθρο 4 δίδονται οι ορισμοί βασικών όρων.

Βάσει του άρθρου 5, απαιτείται από τα κράτη μέλη να ορίσουν αρμόδιες αρχές για την εφαρμογή της παρούσας οδηγίας.

Το άρθρο 6 θεσπίζει τον βασικό κανόνα ότι το κράτος μέλος δύναται να απαιτεί άδεια για τους παρόχους λιμενικών υπηρεσιών. Οι όροι για τη χορήγηση της άδειας πρέπει να είναι διαφανείς, άνευ διακρίσεων, αντικειμενικοί, σχετικοί και ανάλογοι. Πρέπει να δημοσιοποιούνται, όπως πρέπει να δημοσιοποιείται και η διαδικασία για την απόκτηση της άδειας. Το παρόν άρθρο περιέχει περιορισμένο κατάλογο προαιρετικών κριτηρίων, από τα οποία μπορεί να εξαρτάται η χορήγηση της άδειας, και ιδιαίτερα, περιορισμένο κατάλογο υποχρεώσεων παροχής δημόσιας υπηρεσίας. Περιέχει, επιπλέον, υποχρέωση για την αρμόδια αρχή να παρέχει κατάλληλη κατάρτιση, σε περίπτωση που η γνώση του τόπου είναι απαραίτητη για τον υποψήφιο πάροχο υπηρεσιών, και το δικαίωμα του παρόχου υπηρεσιών να απασχολεί προσωπικό της επιλογής του.

Στο άρθρο 7 καθορίζονται οι διαδικασίες που πρέπει να ακολουθούνται, σε περίπτωση που ο αριθμός παρόχων υπηρεσιών σε έναν λιμένα πρόκειται να είναι περιορισμένος. Απαιτείται, παρ' όλα ταύτα, να επιτρέπεται ο μεγαλύτερος δυνατός αριθμός παρόχων υπηρεσιών και, στον τομέα της διακίνησης φορτίου, να χορηγείται εν γένει άδεια σε τουλάχιστον δύο παρόχους. Απαιτείται, περαιτέρω, να μην λαμβάνεται απόφαση για τους περιορισμούς από τον διαχειριστικό φορέα του λιμένα, εάν είναι, ή επιθυμεί να γίνει, πάροχος υπηρεσιών στον υπόψη λιμένα.

Βάσει του άρθρου 8, απαιτείται να καθιερωθεί μια διαδικασία επιλογής των παρόχων υπηρεσιών και η διαδικασία αυτή να είναι διαφανής, αντικειμενική και άνευ διακρίσεων, με χρήση ανάλογων και σχετικών κριτηρίων. Στο άρθρο καθορίζονται ορισμένες βασικές διαδικαστικές διατυπώσεις, οι οποίες πρέπει να τηρούνται κατά τη διαδικασία επιλογής, ενώ ταυτοχρόνως επιτρέπεται να γίνει πλήρης χρήση των σύγχρονων μέσων ηλεκτρονικής επικοινωνίας. Το άρθρο ρυθμίζει, περαιτέρω, την περίπτωση όπου ο διαχειριστικός φορέας ενός λιμένα επιθυμεί να παρέχει μια υπηρεσία σε ανταγωνισμό με άλλον πάροχο. Στην περίπτωση αυτή, ο διαχειριστικός φορέας δεν μπορεί να είναι η υπεύθυνη αρχή για τη διαδικασία επιλογής, αλλά πρέπει να ορισθεί ανεξάρτητος φορέας για τον σκοπό αυτόν.

Το άρθρο 9 εισάγει την αρχή του χρονικού ορίου για την ισχύ των αδειών που χορηγούνται κατόπιν διαδικασίας επιλογής και συνδέει τη διάρκεια ισχύος τους με το κριτήριο των επενδύσεων σε στοιχεία του ενεργητικού. Η διάρκεια ποικίλλει ανάλογα με το κατά πόσον έγιναν ή δεν έγιναν επενδύσεις από τον πάροχο υπηρεσιών - ή ήταν ασήμαντες - και το κατά πόσον τα στοιχεία του ενεργητικού, στα οποία έγιναν επενδύσεις, είναι κινητά ή ακίνητα. Παρατίθενται μέγιστα χρονικά διαστήματα διάρκειας.

Το άρθρο 10 εισάγει την απαίτηση να τηρούν οι πάροχοι υπηρεσιών λογαριασμούς για τις δραστηριότητες λιμενικών υπηρεσιών.

Το άρθρο 11 ορίζει ότι οι κανόνες της παρούσας οδηγίας ισχύουν εξίσου για την αυτοεξυπηρέτηση και ότι τα τυχόν κριτήρια που καθορίζονται για την αυτοεξυπηρέτηση δεν πρέπει να είναι αυστηρότερα από εκείνα που καθορίζονται για άλλους παρόχους της ίδιας ή συγκρίσιμης λιμενικής υπηρεσίας.

Το άρθρο 12 ασχολείται με την περίπτωση όπου ο διαχειριστικός φορέας ενός λιμένα, επιπλέον του διαχειριστικού του ρόλου, ενεργεί ως πάροχος υπηρεσιών. Απαιτείται, συγκεκριμένα, να διαχωρίζει τους λογαριασμούς για τις δραστηριότητες λιμενικών υπηρεσιών από εκείνους των λοιπών δραστηριοτήτων του. Καθίσταται υποχρεωτικός ο οικονομικός έλεγχος, η δε έκθεση του ελεγκτή πρέπει να περιλαμβάνει πληροφορίες για τις χρηματοοικονομικές ροές μεταξύ των διαφόρων δραστηριοτήτων του διαχειριστικού φορέα. Το παρόν άρθρο ασχολείται επίσης με την περίπτωση όπου δεν έχει βρεθεί κανένας πάροχος για μια συγκεκριμένη υπηρεσία και, ως εκ τούτου, ο διαχειριστικός φορέας του λιμένα κρίνει αναγκαίο να προσφέρει ο ίδιος την εν λόγω υπηρεσία και ορίζει ότι ο διαχειριστικός φορέας ενός λιμένα δεν πρέπει να ασκεί διακριτική μεταχείριση μεταξύ παρόχων υπηρεσιών.

Το άρθρο 13 εξασφαλίζει πλήρη διαφάνεια της διαδικασίας επιλογής και απαιτεί από τα κράτη μέλη να θεσπίσουν διαδικασίες προσφυγής, συμπεριλαμβανομένου του δικαστικού ελέγχου.

Το άρθρο 14 υπενθυμίζει ότι η οδηγία δεν επηρεάζει, με κανέναν τρόπο, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των κρατών μελών όσον αφορά την τήρηση του νόμου και της τάξης, την ασφάλεια στους λιμένες, καθώς και την προστασία του περιβάλλοντος.

Με το άρθρο 15 εξασφαλίζεται η εφαρμογή της κοινωνικής νομοθεσίας.

Το άρθρο 16 περιέχει μεταβατικά μέτρα. Επιτρέπει να παραμείνουν σε ισχύ αμετάβλητες οι υφιστάμενες άδειες, εφόσον ο λιμένας δεν περιορίζει την πρόσβαση στην αγορά λιμενικών υπηρεσιών, αν και οι νέες άδειες πρέπει να είναι σύμφωνες με τους κανόνες της οδηγίας. Το παρόν άρθρο ασχολείται κατόπιν με τις υφιστάμενες άδειες, που έχουν χορηγηθεί κατόπιν δημόσιου διαγωνισμού ή ισοδύναμης διαδικασίας και είναι σύμφωνες με τους κανόνες της παρούσας οδηγίας, οι οποίες δεν χρειάζονται προσαρμογές. Όλες οι άλλες άδειες θα αποτελέσουν αντικείμενο νέων διαδικασιών χορήγησης αδειών, εντός συγκεκριμένων μεταβατικών περιόδων, που ποικίλλουν ανάλογα με το επίπεδο και το είδος των επενδύσεων στις οποίες προέβη ο πάροχος υπηρεσιών ο οποίος κατέχει επί του παρόντος την άδεια.

Το άρθρο 17 καθορίζει την υποχρέωση των κρατών μελών να υποβάλουν έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας και την υποχρέωση της Επιτροπής να συντάξει έκθεση με βάση τις υπόψη εκθέσεις, συνοδευόμενη, εφόσον ενδείκνυται, από πρόταση για αναθεώρηση.

Το άρθρο 18 περιέχει την υποχρέωση των κρατών μελών να εφαρμόσουν την οδηγία.

Το άρθρο 19 προβλέπει την έναρξη ισχύος της οδηγίας.

Το άρθρο 20 αναφέρει τους αποδέκτες της οδηγίας.

1. Αιτιολόγηση της δράσης σε κοινοτικό επίπεδο

1.1. Ποιοι είναι οι στόχοι της προτεινόμενης δράσης σε σχέση προς τις υποχρεώσεις της Κοινότητας;

Η πρόταση αποσκοπεί να εξασφαλίσει συστηματικότερη εφαρμογή των κανόνων της συνθήκης (κανόνες για τις τέσσερεις ελευθερίες και τον ανταγωνισμό) στον λιμενικό τομέα. Εισάγει διαδικαστικούς κανόνες, με τους οποίους εξασφαλίζεται ότι όλοι οι πάροχοι υπηρεσιών, τωρινοί και υποψήφιοι, έχουν την ευκαιρία να εισέλθουν στην αγορά λιμενικών υπηρεσιών. Το γεγονός αυτό, με τη σειρά του, θα οδηγήσει σε βελτιωμένες λιμενικές υπηρεσίες και θα προωθήσει την καλύτερη χρήση των θαλάσσιων μεταφορών, ως εναλλακτικού τρόπου μεταφοράς, και των συνδυασμένων μεταφορών, που και οι δύο μειώνουν την πίεση στο κοινοτικό δίκτυο μεταφορών.

Χωρίς να λαμβάνει θέση, σύμφωνα με το άρθρο 295 της συνθήκης, σχετικά με το ιδιοκτησιακό καθεστώς των λιμενικών εγκαταστάσεων και των παρόχων λιμενικών υπηρεσιών, η πρόταση καθιερώνει ένα σύστημα ίσων δικαιωμάτων και υποχρεώσεων μεταξύ παρόχων υπηρεσιών του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα.

1.2. Αρμόδια για την προγραμματιζόμενη δραστηριότητα είναι αποκλειστικά η Κοινότητα ή επίσης και τα κράτη μέλη;

Η δράση εμπίπτει σε επιμερισμένη αρμοδιότητα (άρθρο 80 παράγραφος 2 της συνθήκης).

1.3. Ποια είναι η κοινοτική διάσταση του προβλήματος (για παράδειγμα, πόσα κράτη μέλη αφορά και ποια λύση είχε εφαρμοσθεί έως τώρα);

Η οδηγία αφορά όλα τα παράκτια κράτη μέλη. Αν και, τα τελευταία χρόνια, τα κράτη μέλη έχουν εν γένει επιτελέσει σημαντική πρόοδο όσον αφορά την εξασφάλιση ελεύθερης πρόσβασης σε λιμενικές υπηρεσίες, υπάρχει επί του παρόντος ευρεία διάσταση μεταξύ των πρακτικών, όσον αφορά τόσο την κάλυψη λιμενικών υπηρεσιών, όσο και τις διαδικασίες που ακολουθούνται για την εφαρμογή των δικαιωμάτων που προβλέπονται στη συνθήκη.

Προκειμένου να εξασφαλισθεί πρόσβαση στην αγορά λιμενικών υπηρεσιών και, με τον τρόπο αυτόν, να αποφευχθεί στρέβλωση του ανταγωνισμού, είναι απαραίτητο να βελτιωθούν και να εναρμονισθούν, στον αναγκαίο βαθμό, οι εθνικοί κανόνες, κανονισμοί και πρακτικές.

1.4. Ποια είναι η αποτελεσματικότερη λύση, λαμβανομένων υπόψη των μέσων που διαθέτουν η Κοινότητα και τα κράτη μέλη;

Δεδομένου ότι τα παρόντα επίπεδα πρόσβασης στην αγορά λιμενικών υπηρεσιών στα κράτη μέλη είναι άνισα, ακόμη και εντός του ιδίου κράτους μέλους, και οι διαδικαστικοί κανόνες είναι εν γένει ασαφείς και μη ικανοποιητικοί, ιδίως όσον αφορά τους παρόχους υπηρεσιών του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα, υπάρχει ανάγκη να θεσπισθούν βασικοί κανόνες σε κοινοτική κλίμακα. Οι κανόνες αυτοί δίνουν στα κράτη μέλη, κατ' εφαρμογή της αρχής της επικουρικότητας, σημαντική διακριτική ευχέρεια, ιδιαίτερα ενόψει των γεωγραφικών χαρακτηριστικών των λιμένων, με διαφορετικές απαιτήσεις σχετικά με την ασφάλεια των θαλάσσιων μεταφορών και την προστασία του περιβάλλοντος.

Η πρόταση καθορίζει κοινούς κανόνες που αφορούν ιδίως τα εξής:

-την εφαρμογή της αρχής της ελευθερίας παροχής λιμενικών υπηρεσιών.

-το δικαίωμα των κρατών μελών να απαιτούν να χορηγείται προηγουμένως άδεια.

-το δικαίωμα των κρατών μελών να περιορίζουν τον αριθμό παρόχων υπηρεσιών.

-τις διαδικασίες που πρέπει να ακολουθούνται κατά τις διατυπώσεις, συμπεριλαμβανομένης της διαφάνειας.

-την εφαρμογή του δικαιώματος αυτοεξυπηρέτησης.

-τη διάρκεια ισχύος των αδειών.

-τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των διαχειριστικών φορέων των λιμένων στα διττά τους καθήκοντα ως αρχής και παρόχου υπηρεσιών.

-διαδικασίες προσφυγής.

1.5. Ποια είναι η πραγματική προστιθέμενη αξία την οποία θα εξασφαλίσει η προτεινόμενη από την Επιτροπή δραστηριότητα και ποιο θα ήταν το κόστος της έλλειψης δράσης;

Ενόψει της παρούσας κατάστασης, που είναι αποτέλεσμα εξελίξεων κατά τα τελευταία έτη, δεν είναι πολύ πιθανό να υπάρξει εξέλιξη προς ικανοποιητική κατάσταση σε ολόκληρη την Κοινότητα, η οποία να εγγυάται την εφαρμογή της ελευθερίας παροχής λιμενικών υπηρεσιών και να μην στρεβλώνει τον ανταγωνισμό μεταξύ παρόχων υπηρεσιών σε διάφορα κράτη μέλη. Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι τα κράτη μέλη, αν και σημειώνουν πρόοδο στις προσπάθειές τους να ενισχύσουν την ελεύθερη πρόσβαση στην αγορά λιμενικών υπηρεσιών, δεν έχουν στη διάθεσή τους ένα κοινό πλαίσιο κοινοτικών κανόνων, με αποτέλεσμα οι εξελίξεις να είναι ανακόλουθες, ακανόνιστες και μη ικανοποιητικές.

1.6. Ποιες μορφές δράσης έχει στη διάθεσή της η Κοινότητα (σύσταση, χρηματοδοτική στήριξη, κανονισμό, αμοιβαία αναγνώριση, κ.λπ....);

Λόγω της πολυπλοκότητας των λιμενικών καθεστώτων των κρατών μελών και της ποικιλομορφίας των λιμένων όσον αφορά το μέγεθος και τη λειτουργία, όπως και τις απαιτήσεις ασφάλειας των θαλάσσιων μεταφορών και προστασίας του περιβάλλοντος, το πλέον ενδεδειγμένο νομικό μέσο θεωρείται η οδηγία, με την οποία επαφίεται η εφαρμογή του κοινού πλαισίου στα κράτη μέλη.

1.7. Είναι απαραίτητο να υπάρχει ενιαίος κανονισμός ή θα επαρκούσε οδηγία που να καθορίζει τους γενικούς στόχους, η δε εφαρμογή να επαφίεται στα κράτη μέλη;

Βλέπε 4.6 ανωτέρω.

2001/0047 (COD)

Πρόταση ΟΔΗΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την πρόσβαση στην αγορά λιμενικών υπηρεσιών

ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη:

τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, και ιδίως το άρθρο [80 παράγραφος 2)],

την πρόταση της Επιτροπής [1],

[1] ΕΕ C [...], [...], σ. [...].

τη γνώμη της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής [2],

[2] ΕΕ C [...], [...], σ. [...].

τη γνώμη της Επιτροπής των Περιφερειών [3],

[3] ΕΕ C [...], [...], σ. [...].

Αποφασίζοντας σύμφωνα με τη διαδικασία που ορίζεται στο άρθρο 251 της συνθήκης [4],

[4] ΕΕ C [...], [...], σ. [...].

Εκτιμώντας τα εξής:

(1) Ο στόχος του άρθρου 49 της συνθήκης είναι να αρθούν οι περιορισμοί της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών στο εσωτερικό της Κοινότητας. σύμφωνα με το άρθρο 51 της συνθήκης, ο στόχος αυτός πρέπει να επιτευχθεί στο πλαίσιο της κοινής πολιτικής μεταφορών.

(2) Με τον κανονισμό (EΟΚ) αριθ. 4055/86 του Συμβουλίου της 22ας Δεκεμβρίου 1986 για την εφαρμογή της αρχής της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών στον τομέα των θαλάσσιων μεταφορών μεταξύ κρατών μελών και μεταξύ κρατών και τρίτων χωρών [5] και τον κανονισμό (EΟΚ) αριθ. 3577/92 του Συμβουλίου της 7ης Δεκεμβρίου 1992 για την εφαρμογή της αρχής της ελεύθερης κυκλοφορίας των υπηρεσιών στις θαλάσσιες μεταφορές στο εσωτερικό των κρατών μελών (θαλάσσιες ενδομεταφορές - καμποτάζ) [6], ο στόχος αυτός έχει επιτευχθεί όσον αφορά αυτές καθεαυτές τις υπηρεσίες θαλάσσιων μεταφορών.

[5] ΕΕ L 378 της 31.12.1986, σ. 1-3. Τροποποιήθηκε την τελευταία φορά από τον κανονισμό (EΟΚ) αριθ. 3573/90 του Συμβουλίου, ΕΕ L353 της 17.12.1990, σ. 16.

[6] ΕΕ L 364 της 12.12.1992, σ. 7-10.

(3) Οι λιμενικές υπηρεσίες έχουν βασική σημασία για την ορθή λειτουργία των θαλάσσιων μεταφορών, αφού συμβάλλουν ουσιαστικά στην αποδοτική χρήση των υποδομών θαλάσσιων μεταφορών.

(4) Στην Πράσινη Βίβλο σχετικά με τους θαλάσσιους λιμένες και τις ναυτιλιακές υποδομές, του Δεκεμβρίου 1997 [7], η Επιτροπή ανέφερε την πρόθεσή της να προτείνει νομοθετικό πλαίσιο, προκειμένου να επιτευχθεί πρόσβαση στην αγορά λιμενικών υπηρεσιών σε κοινοτικούς λιμένες με διεθνή κυκλοφορία. Στο έγγραφο αυτό, οι λιμενικές υπηρεσίες ορίζονται ως υπηρεσίες εμπορικής αξίας που συνήθως παρέχονται έναντι πληρωμής σε έναν λιμένα.

[7] COM(97) 678 τελικό της 10ης Δεκεμβρίου 1997.

(5) Η διευκόλυνση της πρόσβασης στην αγορά λιμενικών υπηρεσιών σε κοινοτικό επίπεδο αναμένεται να εξαλείψει τους επικρατούντες περιορισμούς που εμποδίζουν την πρόσβαση των φορέων παροχής λιμενικών υπηρεσιών, να βελτιώσει την ποιότητα των παρεχομένων υπηρεσιών στους χρήστες του λιμένα, να αυξήσει την αποδοτικότητα και την ευελιξία, να συντελέσει στη μείωση του κόστους και, επομένως, να συμβάλει στην προώθηση των θαλάσσιων μεταφορών μικρών αποστάσεων και των συνδυασμένων μεταφορών.

(6) Εφόσον η άδεια κατά την παρούσα οδηγία λαμβάνει τη μορφή σύμβασης που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής των οδηγιών 92/50/ΕΟΚ [8], 93/36/ΕΟΚ [9], 93/37/ΕΟΚ [10] και 93/38/ΕΟΚ [11], εφαρμόζονται οι εν λόγω οδηγίες. Ομοίως, εφαρμόζονται, εφόσον ενδείκνυται, οι οδηγίες 89/48/ΕΟΚ [12], 92/51/ΕΟΚ [13] και 99/42/ΕΚ [14] σχετικά με την αμοιβαία αναγνώριση της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης.

[8] Οδηγία 92/50/ΕΟΚ της 18ης Ιουνίου 1992 για το συντονισμό των διαδικασιών σύναψης δημόσιων συμβάσεων υπηρεσιών (ΕΕ L 209 της 24.7.92, σ. 1), όπως τροποποιήθηκε την τελευταία φορά από την οδηγία 97/52/ΕΚ (ΕΕ L 328 της 28.11.97)

[9] Οδηγία 93/36/ΕΟΚ της 14ης Ιουνίου 1993 περί συντονισμού των διαδικασιών για τη σύναψη συμβάσεων δημοσίων προμηθειών (ΕΕ L 199 της 9.8.93, σ. 1), όπως τροποποιήθηκε την τελευταία φορά από την οδηγία 97/52/ΕΚ (ΕΕ L 328 της 28.11.97)

[10] Οδηγία 93/37/ΕΟΚ της 14ης Ιουνίου 1993 περί συντονισμού των διαδικασιών για τη σύναψη συμβάσεων δημοσίων έργων (ΕΕ L 199/54 της 09.08.93), όπως τροποποιήθηκε την τελευταία φορά από την οδηγία 97/52/ΕΚ (ΕΕ L 328 της 28.11.97)

[11] Οδηγία 93/38/ΕΟΚ της 14ης Ιουνίου 1993 περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης συμβάσεων στους τομείς του ύδατος, της ενέργειας, των μεταφορών και των τηλεπικοινωνιών (ΕΕ L 199 της 9.8.93, σ. 84), όπως τροποποιήθηκε την τελευταία φορά από την οδηγία 98/4/ΕΚ (ΕΕ L 101 της 01.04.98)

[12] Οδηγία 89/48/EΟΚ της 21ης Δεκεμβρίου 1989 σχετικά με ένα γενικό σύστημα αναγνώρισης των διπλωμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που πιστοποιούν επαγγελματική εκπαίδευση ελάχιστης διάρκειας τριών ετών.

[13] Οδηγία 92/51/EΟΚ της 18ης Ιουνίου 1992 σχετικά με ένα δεύτερο γενικό σύστημα αναγνώρισης της επαγγελματικής εκπαίδευσης, το οποίο συμπληρώνει την οδηγία 89/48/EΟΚ.

[14] Οδηγία 99/42/EΚ της 7ης Ιουνίου 1999 για τη θέσπιση συστήματος αναγνώρισης των προσόντων σχετικά με τις επαγγελματικές δραστηριότητες που καλύπτονται από τις οδηγίες ελευθέρωσης, καθώς και μεταβατικών μέτρων, και για τη συμπλήρωση του γενικού συστήματος αναγνώρισης των διπλωμάτων.

(7) Οι διαφορετικές εθνικές νομοθεσίες και πρακτικές έχουν οδηγήσει σε διαφορές των διαδικασιών που ακολουθούνται και έχουν δημιουργήσει νομική αβεβαιότητα όσον αφορά τα δικαιώματα των παρόχων λιμενικών υπηρεσιών και τα καθήκοντα των αρμοδίων αρχών. Ως εκ τούτου, είναι προς το συμφέρον της Κοινότητας να θεσπισθεί ένα κοινοτικό νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο να καθορίζει βασικούς κανόνες για την πρόσβαση στην αγορά λιμενικών υπηρεσιών, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των παρόντων και των μελλοντικών παρόχων υπηρεσιών, τους διαχειριστικούς φορείς των λιμένων, καθώς και σχετικά με τις διαδικασίες έκδοσης αδειών και επιλογής.

(8) Σύμφωνα με τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας, όπως ορίζονται στο άρθρο 5 της συνθήκης, ο στόχος της προτεινόμενης δράσης, ο οποίος είναι η πρόσβαση οποιουδήποτε φυσικού ή νομικού προσώπου, εγκατεστημένου στην Κοινότητα, στην αγορά λιμενικών υπηρεσιών, δεν μπορεί να επιτευχθεί επαρκώς από τα κράτη μέλη, λόγω της διάστασης της εν λόγω δράσης, και, επομένως, μπορεί να επιτευχθεί καλύτερα από την Κοινότητα. Η παρούσα οδηγία περιορίζεται στις ελάχιστες απαιτήσεις, προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος αυτός, και δεν υπερβαίνει τα απολύτως αναγκαία για τον σκοπό αυτόν.

(9) Η κοινοτική νομοθεσία για την πρόσβαση στις λιμενικές υπηρεσίες δεν αποκλείει την εφαρμογή άλλων κοινοτικών κανόνων. Οι κανόνες περί ανταγωνισμού έχουν ήδη εφαρμοσθεί στις λιμενικές υπηρεσίες και είναι σημαντικοί ιδιαίτερα σε καταστάσεις μονοπωλίου.

(10) Για λόγους αποδοτικής και ασφαλούς διαχείρισης του λιμένα, τα κράτη μέλη δύνανται να απαιτούν να λαμβάνουν άδεια οι πάροχοι υπηρεσιών. Τα κριτήρια για τη χορήγηση των εν λόγω αδειών πρέπει να είναι αντικειμενικά, διαφανή, άνευ διακρίσεων, σχετικά και ανάλογα. Πρέπει να δημοσιοποιούνται.

(11) Επειδή οι λιμένες καλύπτουν περιορισμένη γεωγραφική έκταση, σε ορισμένες περιπτώσεις, η πρόσβαση στην αγορά ενδέχεται να προσκρούει σε δεσμεύσεις χωρητικότητας και διαθέσιμου χώρου και σε δεσμεύσεις που σχετίζονται με την ασφάλεια της κυκλοφορίας, για τεχνικο-ναυτιλιακές υπηρεσίες. Σε τέτοιες περιπτώσεις, μπορεί επομένως να χρειάζεται να περιορισθεί ο αριθμός εγκεκριμένων παρόχων λιμενικών υπηρεσιών.

(12) Τα κριτήρια για τυχόν περιορισμό πρέπει να είναι αντικειμενικά, διαφανή, άνευ διακρίσεων, σχετικά και ανάλογα. Στην περίπτωση της διακίνησης φορτίου, και εκτός εάν επικρατούν εξαιρετικές περιστάσεις, ο αριθμός των παρόχων υπηρεσιών για κάθε κατηγορία διακίνησης φορτίου δεν πρέπει να περιορίζεται σε λιγότερους από δύο απολύτως ανεξάρτητους παρόχους.

(13) Οι πάροχοι υπηρεσιών πρέπει να έχουν το δικαίωμα να απασχολούν προσωπικό της επιλογής τους.

(14) Εφόσον ο αριθμός παρόχων λιμενικών υπηρεσιών είναι περιορισμένος, οι πάροχοι χρειάζεται να επιλέγονται από την αρμόδια αρχή, σύμφωνα με διαφανή, αντικειμενική, ανοικτή και δίκαιη διαδικασία επιλογής, με κανόνες που δεν δημιουργούν διακρίσεις.

(15) Προκειμένου να εξασφαλισθεί ότι οι αποφάσεις και τα διαδικαστικά μέτρα, κατά την παρούσα οδηγία, λαμβάνονται, και φαίνεται ότι λαμβάνονται, από ουδέτερους φορείς, πρέπει να καθορισθεί η θέση του διαχειριστικού φορέα του λιμένα ο οποίος είναι, ή επιθυμεί να γίνει, πάροχος μιας λιμενικής υπηρεσίας. Πρέπει να υπόκειται στους ίδιους όρους και διαδικασίες όπως οι λοιποί πάροχοι υπηρεσιών, παραμένοντας ταυτοχρόνως σε θέση να εξασφαλίσει τη λειτουργία του λιμένα. Επομένως, οποιαδήποτε λήψη απόφασης για τον περιορισμό του αριθμού των παρόχων υπηρεσιών και η ίδια η διαδικασία επιλογής πρέπει να ανατίθενται σε ουδέτερο φορέα, ο δε διαχειριστικός φορέας του λιμένα δεν πρέπει να ασκεί διακριτική μεταχείριση μεταξύ παρόχων υπηρεσιών, ούτε μεταξύ χρηστών των λιμένων.

(16) Είναι άρα απαραίτητο να εξασφαλισθεί ότι δεν γίνονται διακρίσεις μεταξύ του διαχειριστικού φορέα του λιμένα και των ανεξάρτητων φορέων παροχής υπηρεσιών, ούτε και μεταξύ των διαχειριστικών φορέων διαφόρων λιμένων.

(17) Στο οικονομικό πεδίο, είναι αναγκαίο να επιβληθεί η υποχρέωση στους διαχειριστικούς φορείς των λιμένων που καλύπτονται από την παρούσα οδηγία, οι οποίοι επίσης ενεργούν ως πάροχοι υπηρεσιών, να τηρούν λογαριασμούς, για δραστηριότητες που αναπτύσσουν κατά τα καθήκοντά τους ως διαχειριστικών φορέων, χωριστά από εκείνους για δραστηριότητες που αναπτύσσουν σε ανταγωνιστική βάση.

(18) Η οδηγία αριθ. 2000/52 της Επιτροπής της 26ης Ιουλίου 2000 θεσπίζει, για ορισμένο αριθμό επιχειρήσεων, την υποχρέωση να τηρούν χωριστούς λογαριασμούς, το οποίο ισχύει μόνον για επιχειρήσεις των οποίων ο συνολικός ετήσιος κύκλος εργασιών για κάθε ένα από τα προηγούμενα δύο έτη υπερέβαινε τα 40 εκατομ. ευρώ. Εν όψει της εισαγωγής της ελευθερίας παροχής λιμενικών υπηρεσιών στην Κοινότητα, είναι απαραίτητο να εξασφαλισθεί η εφαρμογή της αρχής του διαχωρισμού των λογαριασμών σε όλους τους λιμένες που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της παρούσας οδηγίας και να επιβληθούν στους λιμένες κανόνες διαφάνειας που να μην είναι λιγότερο αυστηροί από εκείνους της οδηγίας αριθ. 2000/52 της Επιτροπής.

(19) Η απαίτηση να τηρούνται λογαριασμοί για δραστηριότητες λιμενικών υπηρεσιών πρέπει να ισχύει για όλες τις επιχειρήσεις που έχουν επιλεγεί για την παροχή των εν λόγω υπηρεσιών.

(20) Πρέπει να επιτρέπεται η αυτοεξυπηρέτηση και τα τυχόν κριτήρια που καθορίζονται γι' αυτήν δεν πρέπει να είναι αυστηρότερα από εκείνα που καθορίζονται για τους παρόχους λιμενικών υπηρεσιών για το ίδιο ή συγκρίσιμο είδος υπηρεσίας.

(21) Οι άδειες που χορηγούνται μέσω διαδικασίας επιλογής πρέπει να έχουν περιορισμένη χρονική διάρκεια. Είναι εύλογο να λαμβάνεται υπόψη, για τον καθορισμό του χρονικού διαστήματος ισχύος της άδειας, κατά πόσον ο πάροχος χρειάσθηκε να επενδύσει σε στοιχεία του ενεργητικού ή όχι και, εάν ναι, κατά πόσον αυτά τα στοιχεία του ενεργητικού είναι κινητά ή ακίνητα. Αν και η υπόψη διαδικασία αναμένεται να καταλήξει σε ικανοποιητικό αποτέλεσμα, χρειάζεται, παρ' όλα ταύτα, να καθορισθούν μέγιστα χρονικά διαστήματα ισχύος της άδειας.

(22) Η παρούσα κατάσταση στους κοινοτικούς λιμένες, με την πληθώρα μεθόδων και περιόδων ισχύος της άδειας και επιλογής, απαιτεί να καθορισθούν σαφείς μεταβατικές περίοδοι. Σε αυτούς τους μεταβατικούς κανόνες πρέπει να γίνεται διάκριση μεταξύ λιμένων όπου ο αριθμός παρόχων υπηρεσιών είναι περιορισμένος και λιμένων όπου δεν είναι.

(23) Όπου ο αριθμός παρόχων υπηρεσιών δεν είναι περιορισμένος, δεν υπάρχει κανένας λόγος να αλλάξουν οι υφιστάμενες άδειες, ενώ οι μελλοντικές πρέπει να χορηγούνται σύμφωνα με τους κανόνες της οδηγίας.

(24) Όπου ο αριθμός παρόχων υπηρεσιών είναι περιορισμένος, στις μεταβατικές περιόδους πρέπει να γίνεται διάκριση μεταξύ αδειών που έχουν χορηγηθεί κατόπιν δημόσιου διαγωνισμού, ή ισοδύναμης διαδικασίας, ή όχι. μεταξύ καταστάσεων όπου ο πάροχος υπηρεσιών έχει προβεί σε σημαντικές επενδύσεις ή όχι. και κατά πόσον οι εν λόγω επενδύσεις έγιναν σε κινητά ή ακίνητα στοιχεία του ενεργητικού. Για λόγους νομικής βεβαιότητας, επιβάλλεται να καθορισθούν, για κάθε περίπτωση, μέγιστα χρονικά διαστήματα, ενώ θα αφήνεται στις εθνικές αρχές σημαντικό περιθώριο, ώστε να λαμβάνουν κατάλληλα υπόψη τις ιδιαιτερότητες κάθε περίπτωσης.

(25) Τα κράτη μέλη πρέπει να προσδιορίσουν τις αρμόδιες αρχές που θα είναι υπεύθυνες για την εφαρμογή της παρούσας οδηγίας.

(26) Πρέπει να προβλέπονται διαδικασίες προσφυγής κατά των αποφάσεων των αρμοδίων αρχών.

(27) Τα κράτη μέλη πρέπει να εξασφαλίζουν επαρκές επίπεδο κοινωνικής προστασίας για το προσωπικό των επιχειρήσεων που παρέχουν λιμενικές υπηρεσίες.

(28) Οι διατάξεις της παρούσας οδηγίας δεν επηρεάζουν, με κανέναν τρόπο, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των κρατών μελών όσον αφορά την τήρηση του νόμου και της τάξης, την ασφάλεια στους λιμένες, καθώς και την προστασία του περιβάλλοντος.

(29) Η παρούσα οδηγία δεν θίγει την εφαρμογή των κανόνων της συνθήκης. συγκεκριμένα, η Επιτροπή θα συνεχίσει να εξασφαλίζει συμμόρφωση προς τους κανόνες αυτούς, ασκώντας, εν ανάγκη, όλες τις εξουσίες που της παραχωρούνται δυνάμει του άρθρου 86 της συνθήκης.

(30) Βάσει των εκθέσεων των κρατών μελών σχετικά με την εφαρμογή της παρούσας οδηγίας, η Επιτροπή πρέπει να προβεί σε αξιολόγηση, συνοδευόμενη, εάν ενδείκνυται, από πρόταση για αναθεώρηση της οδηγίας,

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΟΔΗΓΙΑ:

Άρθρο 1 - Στόχος

Η ελευθερία παροχής λιμενικών υπηρεσιών ισχύει για παρόχους λιμενικών υπηρεσιών της Κοινότητας, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρούσας οδηγίας. Οι πάροχοι λιμενικών υπηρεσιών έχουν πρόσβαση σε λιμενικές εγκαταστάσεις στον βαθμό που χρειάζεται για τις δραστηριότητές τους.

Άρθρο 2 - Πεδίο εφαρμογής

1. Η παρούσα οδηγία εφαρμόζεται για τις λιμενικές υπηρεσίες που απαριθμούνται στο παράρτημα, οι οποίες παρέχονται εντός της λιμενικής ζώνης για χρήστες του λιμένα.

2. Η παρούσα οδηγία εφαρμόζεται για κάθε θαλάσσιο λιμένα ή σύστημα λιμένων που βρίσκεται στο έδαφος ενός κράτους μέλους και είναι ανοικτός στη γενική εμπορική θαλάσσια κυκλοφορία, υπό τον όρο ότι η μέση ετήσια κίνηση του λιμένα κατά τα τελευταία 3 έτη δεν ήταν μικρότερη από 3 εκατομ. τόννους φορτίου ή 500.000 διακινήσεις επιβατών.

3. Σε περίπτωση που ο λιμένας φθάσει στο ανώτατο όριο εμπορευματικής κυκλοφορίας που αναφέρεται στην παράγραφο 2, χωρίς να φθάσει στο αντίστοιχο ανώτατο όριο διακίνησης επιβατών, οι διατάξεις της παρούσας οδηγίας δεν εφαρμόζονται για λιμενικές υπηρεσίες που απευθύνονται αποκλειστικά σε επιβάτες. Σε περίπτωση που η διακίνηση επιβατών, αλλά όχι η εμπορευματική κυκλοφορία, φθάσει στο ανώτατο όριο, οι διατάξεις της παρούσας οδηγίας δεν εφαρμόζονται για λιμενικές υπηρεσίες που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για εμπορεύματα. Η Επιτροπή δημοσιεύει για ενημέρωση, στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και με βάση πληροφορίες που παρέχουν τα κράτη μέλη, κατάλογο των λιμένων που αναφέρονται στο παρόν άρθρο. Ο κατάλογος δημοσιεύεται για πρώτη φορά εντός τριών μηνών από την έναρξη ισχύος της παρούσας οδηγίας, και εφεξής ετησίως.

4. Τα κράτη μέλη δύνανται να απαιτούν οι πάροχοι λιμενικών υπηρεσιών να είναι εγκατεστημένοι στην Κοινότητα και τα σκάφη που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για την παροχή λιμενικών υπηρεσιών να είναι νηολογημένα σε ένα κράτος μέλος και να φέρουν τη σημαία του.

Άρθρο 3

1. Η παρούσα οδηγία εφαρμόζεται υπό την επιφύλαξη των υποχρεώσεων των αρμοδίων αρχών οι οποίες απορρέουν από την οδηγία 92/50/ΕΟΚ, την οδηγία 93/36/ΕΟΚ, την οδηγία 93/37/ΕΟΚ και την οδηγία 93/38/ΕΟΚ.

2. Εφόσον μια από τις οδηγίες που αναφέρονται στην παράγραφο 1 καθιστά υποχρεωτική τη δημοπράτηση της σύμβασης, δεν εφαρμόζονται για τη σύναψη της σύμβασης τα άρθρα 8 παράγραφοι 1, 2, 3, 4 και 5, 12 παράγραφοι 1και 2 και 13 της παρούσας οδηγίας.

3. Η παρούσα οδηγία εφαρμόζεται υπό την επιφύλαξη, όπου ισχύει, των υποχρεώσεων των αρμοδίων αρχών οι οποίες απορρέουν από τις οδηγίες 89/48/EΟΚ, 92/51/EΟΚ και 99/42/EΚ σχετικά με την αμοιβαία αναγνώριση μεταξύ κρατών μελών της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης.

Άρθρο 4 - Ορισμοί

Για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας, νοούνται ως:

(1) 'θαλάσσιος λιμένας' (στην παρούσα οδηγία αναφέρεται ως 'λιμένας'), χερσαία και θαλάσσια περιοχή, η οποία αποτελείται από βελτιωτικά έργα και εξοπλισμό ώστε να καθίσταται δυνατή, κυρίως, η υποδοχή πλοίων, η φόρτωση και εκφόρτωσή τους, η αποθήκευση εμπορευμάτων, η παραλαβή και παράδοση των εμπορευμάτων αυτών με εσωτερικές μεταφορές, η επιβίβαση και αποβίβαση επιβατών.

(2) 'σύστημα λιμένων', δύο ή περισσότεροι λιμένες συγκεντρωμένοι για να εξυπηρετούν την ίδια πόλη ή αστικό συγκρότημα.

(3) 'λιμενική αρχή' ή 'διαχειριστικός φορέας του λιμένα' (εφεξής καλούμενος 'διαχειριστικός φορέας του λιμένα'), φορέας ο οποίος, σε συνδυασμό ή μη με άλλες δραστηριότητες, έχει ως αποστολή, σύμφωνα με εθνική νομοθετική ή κανονιστική ρύθμιση, τη διοίκηση και τη διαχείριση των λιμενικών υποδομών, καθώς και τον συντονισμό και τον έλεγχο των δραστηριοτήτων των διαφόρων παρόχων υπηρεσιών στον σχετικό λιμένα ή σύστημα λιμένων. Ενδέχεται να συνίσταται από διαφορετικούς χωριστούς φορείς ή να είναι υπεύθυνος για περισσότερους του ενός λιμένες.

(4) 'λιμενικές υπηρεσίες', υπηρεσίες εμπορικής αξίας, οι οποίες συνήθως παρέχονται έναντι πληρωμής σε έναν λιμένα και οι οποίες απαριθμούνται στο παράρτημα.

(5) 'πάροχος λιμενικών υπηρεσιών', κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο το οποίο παρέχει, ή επιθυμεί να παράσχει, μία ή περισσότερες κατηγορίες λιμενικών υπηρεσιών.

(6) 'απαίτηση παροχής δημόσιας υπηρεσίας', απαίτηση που έχει εγκριθεί από αρμόδια αρχή, προκειμένου να εξασφαλίζεται επαρκής παροχή ορισμένων κατηγοριών λιμενικών υπηρεσιών.

(7) 'αυτοεξυπηρέτηση', η περίπτωση κατά την οποία ένας χρήστης του λιμένα παρέχει για λογαριασμό του μία ή περισσότερες κατηγορίες λιμενικών υπηρεσιών και όπου, συνήθως, δεν έχει συναφθεί καμμία σύμβαση οποιουδήποτε είδους με τρίτον για την παροχή των εν λόγω υπηρεσιών.

(8) 'άδεια', οποιαδήποτε άδεια, συμπεριλαμβανομένης της σύμβασης, που επιτρέπει σε φυσικό ή νομικό πρόσωπο να παρέχει λιμενικές υπηρεσίες ή να αυτοεξυπηρετείται.

Άρθρο 5 - Αρμόδιες αρχές

Τα κράτη μέλη ορίζουν την αρμόδια αρχή ή αρχές για τον σκοπό της εφαρμογής των άρθρων 6, 7, 8, 10, 11, 12 και 19 της παρούσας οδηγίας.

Άρθρο 6 - Άδεια

1. Τα κράτη μέλη δύνανται να απαιτούν ο πάροχος λιμενικών υπηρεσιών να λαμβάνει προηγουμένως άδεια, σύμφωνα με τους όρους των παραγράφων 2, 3, 4 και 5. Η άδεια χορηγείται αυτομάτως στους παρόχους υπηρεσιών που επιλέγονται σύμφωνα με το άρθρο 8.

2. Τα κριτήρια για την χορήγηση της άδειας από την αρμόδια αρχή πρέπει να είναι διαφανή, άνευ διακρίσεων, αντικειμενικά, σχετικά και ανάλογα. Τα κριτήρια δύνανται να αφορούν μόνον τα επαγγελματικά προσόντα του παρόχου, την υγιή χρηματοοικονομική του κατάσταση και την επαρκή ασφαλιστική κάλυψη, την ασφάλεια των θαλάσσιων μεταφορών ή την ασφάλεια των εγκαταστάσεων, του εξοπλισμού και των ατόμων. Η άδεια δύναται να περιλαμβάνει απαιτήσεις παροχής δημόσιας υπηρεσίας που να αφορούν την ασφάλεια, την τακτικότητα, τη συνέχεια, την ποιότητα και την τιμή, καθώς και τους όρους υπό τους οποίους μπορεί να παρέχεται η υπηρεσία.

3. Εφόσον στα απαιτούμενα επαγγελματικά προσόντα περιλαμβάνεται ειδική γνώση του τόπου ή πείρα των τοπικών συνθηκών, η αρμόδια αρχή πρέπει να παρέχει κατάλληλη κατάρτιση στους υποψήφιους παρόχους υπηρεσιών.

4. Τα κριτήρια που αναφέρονται στην παράγραφο 2 δημοσιοποιούνται, οι δε πάροχοι λιμενικών υπηρεσιών ενημερώνονται εκ των προτέρων σχετικά με τη διαδικασία απόκτησης άδειας. Η παρούσα απαίτηση ισχύει ομοίως για άδεια σε περίπτωση που η παροχή υπηρεσίας συνδέεται με επένδυση σε ακίνητα στοιχεία του ενεργητικού, τα οποία θα περιέλθουν στον λιμένα μετά τη λήξη ισχύος της άδειας.

5. Ο πάροχος λιμενικών υπηρεσιών έχει το δικαίωμα να απασχολεί προσωπικό της επιλογής του για την εκτέλεση της υπηρεσίας που καλύπτεται από την άδεια.

Άρθρο 7 - Περιορισμοί

1. Τα κράτη μέλη δύνανται να περιορίζουν τον αριθμό παρόχων λιμενικών υπηρεσιών μόνον για λόγους δεσμεύσεων που οφείλονται στον διαθέσιμο χώρο ή χωρητικότητα ή σχετίζονται, για τεχνικο-ναυτιλιακές υπηρεσίες, με την ασφάλεια της θαλάσσιας κυκλοφορίας. Η αρμόδια αρχή πρέπει:

α) να ενημερώνει τα ενδιαφερόμενα μέρη σχετικά με την κατηγορία ή τις κατηγορίες λιμενικών υπηρεσιών και το συγκεκριμένο μέρος του λιμένα όπου ισχύουν οι περιορισμοί, καθώς και σχετικά με τους λόγους των περιορισμών αυτών.

β) να επιτρέπουν τον μέγιστο δυνατό αριθμό παρόχων υπηρεσιών υπό τις δεδομένες συνθήκες.

2. Σε περίπτωση που υπάρχουν δεσμεύσεις που οφείλονται στον διαθέσιμο χώρο ή χωρητικότητα και, εφόσον δεν υπάρχουν εξαιρετικές περιστάσεις σε σχέση με τον όγκο της κυκλοφορίας και τις κατηγορίες φορτίων, η αρμόδια αρχή χορηγεί άδεια σε τουλάχιστον δύο παρόχους υπηρεσιών για κάθε κατηγορία φορτίου, οι οποίοι είναι απολύτως ανεξάρτητοι μεταξύ τους.

3. Σε περίπτωση που η αρμόδια αρχή η οποία αποφασίζει για τους περιορισμούς όσον αφορά τον υπόψη λιμένα είναι ο διαχειριστικός φορέας του λιμένα αυτού και εφόσον ο ίδιος ο διαχειριστικός φορέας ή πάροχος υπηρεσιών, στον οποίο έχει άμεσο ή έμμεσο έλεγχο ή συμμετοχή, είναι, ή επιθυμεί να γίνει, επίσης πάροχος υπηρεσιών στον εν λόγω λιμένα, τα κράτη μέλη ορίζουν διαφορετική αρμόδια αρχή και της αναθέτουν να λάβει απόφαση, ή να την εγκρίνει, σχετικά με τους περιορισμούς. Αυτή η νέα ορισθείσα αρμόδια αρχή πρέπει να είναι ανεξάρτητη από τον διαχειριστικό φορέα του υπόψη λιμένα και δεν πρέπει:

α) να παρέχει λιμενικές υπηρεσίες παρόμοιες με εκείνες που παρέχει οποιοσδήποτε πάροχος υπηρεσιών σε αυτόν τον λιμένα. και

β) να μην έχει κανέναν άμεσο ή έμμεσο έλεγχο ή συμμετοχή σε οποιονδήποτε πάροχο υπηρεσιών στον υπόψη λιμένα.

Άρθρο 8 - Διαδικασία επιλογής

1. Εφόσον ο αριθμός παρόχων λιμενικών υπηρεσιών έχει περιορισθεί κατ' εφαρμογή του άρθρου 7, η αρμόδια αρχή λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα ώστε να εξασφαλίσει διαφανή και αντικειμενική διαδικασία επιλογής, μέσω διαγωνισμού, με χρήση ανάλογων και σχετικών κριτηρίων, που δεν δημιουργούν διακρίσεις.

2. Η αρμόδια αρχή δημοσιεύει στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων πρόσκληση προς τα ενδιαφερόμενα μέρη για να συμμετάσχουν στη διαδικασία επιλογής. Η δημοσίευση αυτή δύναται να παραπέμπει στην ιστοθέση στο Ιnternet της αρμόδιας αρχής ή του λιμένα ή, εφόσον δεν υπάρχει τέτοια ιστοθέση, σε οποιονδήποτε άλλο ενδεδειγμένο τρόπο, με τον οποίο διατίθενται οι αναγκαίες πληροφορίες εγκαίρως σε κάθε άτομο ενδιαφερόμενο για τη διαδικασία.

3. Η αρμόδια αρχή περιλαμβάνει στη δημοσίευσή της

α) κριτήρια χορήγησης άδειας και επιλογής, τα οποία καθορίζουν τις ελάχιστες απαιτήσεις της αρχής.

β) κριτήρια ανάθεσης, βάσει των οποίων η αρχή θα επιλέξει μεταξύ προσφορών που πληρούν τα κριτήρια επιλογής. και

γ) όρους, στους οποίους καθορίζονται οι απαιτήσεις υπηρεσιών που θα καλύπτονται από τη σύμβαση και επισημαίνονται τυχόν στοιχεία του ενεργητικού που πρόκειται να τεθούν στη διάθεση των αναδόχου, μαζί με τους σχετικούς όρους και εφαρμοστέους κανόνες.

4. Η διαδικασία πρέπει να προβλέπει μεσολαβούν χρονικό διάστημα τουλάχιστον 52 ημερών μεταξύ της αποστολής της πρόσκλησης υποβολής προσφορών και της τελικής προθεσμίας για την παραλαβή τους.

5. Η αρμόδια αρχή περιλαμβάνει στις πληροφορίες που παρέχει τους υποψήφιους παρόχους όλες τις σχετικές πληροφορίες που έχει στη διάθεσή της.

6. Σε περίπτωση που η αρμόδια αρχή η οποία προβαίνει στη διαδικασία επιλογής όσον αφορά τον υπόψη λιμένα είναι ο διαχειριστικός φορέας του λιμένα αυτού και εφόσον ο ίδιος ο διαχειριστικός φορέας ή πάροχος υπηρεσιών, στον οποίο έχει άμεσο ή έμμεσο έλεγχο ή συμμετοχή, είναι, ή επιθυμεί να γίνει, επίσης πάροχος υπηρεσιών στον εν λόγω λιμένα, τα κράτη μέλη ορίζουν διαφορετική αρμόδια αρχή και της αναθέτουν να διενεργήσει την εν λόγω διαδικασία επιλογής. Αυτή η νέα ορισθείσα αρμόδια αρχή πρέπει να είναι ανεξάρτητη από τον διαχειριστικό φορέα του υπόψη λιμένα και δεν πρέπει:

α) να παρέχει λιμενικές υπηρεσίες παρόμοιες με εκείνες που παρέχει οποιοσδήποτε πάροχος υπηρεσιών σε αυτόν τον λιμένα. και

β) να μην έχει κανέναν άμεσο ή έμμεσο έλεγχο ή συμμετοχή σε οποιονδήποτε πάροχο υπηρεσιών στον υπόψη λιμένα.

Άρθρο 9 - Διάρκεια

Οι πάροχοι λιμενικών υπηρεσιών επιλέγονται για περιορισμένο χρονικό διάστημα, που πρόκειται να καθορίζεται σύμφωνα με τα ακόλουθα κριτήρια:

1. Στις περιπτώσεις που ο πάροχος υπηρεσιών δεν θα προβεί σε καμμία επένδυση ή θα προβεί σε ασήμαντες επενδύσεις, προκειμένου να παράσχει τις υπηρεσίες, η μέγιστη διάρκεια ισχύος της άδειάς του θα είναι πενταετής.

2. Στις περιπτώσεις που ο πάροχος υπηρεσιών θα προβεί σε σημαντικές επενδύσεις σε

α) κινητά στοιχεία του ενεργητικού, το μέγιστο χρονικό διάστημα θα είναι 10 έτη.

β) ακίνητα στοιχεία του ενεργητικού, το μέγιστο χρονικό διάστημα θα είναι 25 έτη, ανεξαρτήτως του κατά πόσον η ιδιοκτησία τους θα περιέλθει στον λιμένα.

Άρθρο 10 - Λογιστικές διατάξεις

Η αρμόδια αρχή υποχρεώνει τους επιλεγέντες παρόχους υπηρεσιών να τηρούν χωριστούς λογαριασμούς για κάθε σχετική λιμενική υπηρεσία. Η τήρηση των λογαριασμών πρέπει να είναι σύμφωνη με την τρέχουσα εμπορική πρακτική και τις γενικώς αποδεκτές λογιστικές αρχές.

Άρθρο 11 - Αυτοεξυπηρέτηση

1. Τα κράτη μέλη λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα ώστε να επιτρέπουν να παρέχεται αυτοεξυπηρέτηση σύμφωνα με την παρούσα οδηγία.

2. Η αυτοεξυπηρέτηση δύναται να υπόκειται σε άδεια, για τη χορήγηση της οποίας τα κριτήρια δεν πρέπει να είναι αυστηρότερα από εκείνα που ισχύουν για παρόχους της ίδιας ή συγκρίσιμης λιμενικής υπηρεσίας.

Άρθρο 12 - Διαχειριστικός φορέας του λιμένα

1. Σε περίπτωση που ο διαχειριστικός φορέας του λιμένα παρέχει λιμενικές υπηρεσίες, πρέπει να πληροί τα κριτήρια που ορίζονται στο άρθρο 6 και να διαχωρίζει τους λογαριασμούς για κάθε μία από τις δραστηριότητες λιμενικών υπηρεσιών που παρέχει από τους λογαριασμούς των λοιπών δραστηριοτήτων του. Η τήρηση των λογαριασμών πρέπει να είναι σύμφωνη με την τρέχουσα εμπορική πρακτική και τις γενικώς αποδεκτές λογιστικές αρχές, ώστε να εξασφαλίζονται τα εξής:

α) οι εσωτερικοί λογαριασμοί που αντιστοιχούν στις διάφορες δραστηριότητες είναι χωριστοί.

β) όλες οι δαπάνες και τα έσοδα καταλογίζονται ή κατανέμονται ορθά, με βάση αρχές αναλυτικής λογιστικής που εφαρμόζονται με συνέπεια και δικαιολογούνται αντικειμενικά.

γ) έχουν ορισθεί σαφώς οι αρχές της αναλυτικής λογιστικής, με βάση τις οποίες τηρούνται οι χωριστοί λογαριασμοί.

2. Η έκθεση του ελεγκτή για τους ετήσιους λογαριασμούς πρέπει να αναφέρει την ύπαρξη τυχόν χρηματοοικονομικών ροών μεταξύ της δραστηριότητας λιμενικών υπηρεσιών του διαχειριστικού φορέα του λιμένα και των λοιπών δραστηριοτήτων του. Η έκθεση του ελεγκτή πρέπει να φυλάσσεται από τα κράτη μέλη και να διατίθεται στην Επιτροπή, εάν ζητηθεί.

3. Εφόσον, κατόπιν διαδικασίας επιλογής σύμφωνα με το άρθρο 8, δεν κατέστη δυνατό να βρεθεί κατάλληλος πάροχος υπηρεσιών για μια συγκεκριμένη λιμενική υπηρεσία, η αρμόδια αρχή δύναται, υπό τους όρους της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου, να αναθέσει την παροχή της εν λόγω υπηρεσίας μόνον στον διαχειριστικό φορέα του λιμένα για μέγιστο χρονικό διάστημα 5 ετών.

4. Ο διαχειριστικός φορέας του λιμένα δεν ασκεί διακριτική μεταχείριση μεταξύ παρόχων υπηρεσιών. Αποφεύγει, ιδιαίτερα, τυχόν διάκριση υπέρ μιας επιχείρησης ή φορέα στον οποίο έχει συμφέροντα.

5. Οι διατάξεις της παρούσας οδηγίας δεν επηρεάζουν, με κανέναν τρόπο, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των κρατών μελών όσον αφορά την οδηγία για τη διαφάνεια αριθ. 2000/52/ΕΚ.

Άρθρο 13 - Προσφυγές

1. Τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε κάθε μέρος με έννομο συμφέρον να έχει το δικαίωμα προσφυγής κατά των αποφάσεων ή συγκεκριμένων μέτρων που λαμβάνονται, σύμφωνα με την παρούσα οδηγία, από τις αρμόδιες αρχές ή τον διαχειριστικό φορέα του λιμένα.

2. Σε περίπτωση που απορριφθεί αίτηση για πρόσβαση στην παροχή λιμενικών υπηρεσιών, δυνάμει της παρούσας οδηγίας, ο υποψήφιος ή οι υποψήφιοι ενημερώνονται σχετικά με τους λόγους για τους οποίους δεν τους χορηγήθηκε άδεια ή δεν επελέγησαν. Οι λόγοι αυτοί πρέπει να είναι αντικειμενικοί, άνευ διακρίσεων, βάσιμοι και δεόντως τεκμηριωμένοι. Ο υποψήφιος πρέπει να έχει στη διάθεσή του διαδικασίες προσφυγής. Πρέπει να είναι δυνατόν να ασκηθεί προσφυγή ενώπιον εθνικού δικαστηρίου ή δημόσιας αρχής, που είναι ανεξάρτητη, όσον αφορά την οργάνωσή της, τη χρηματοδότηση, τη νομική δομή και τη λήψη αποφάσεων, από την αρμόδια αρχή ή τον διαχειριστικό φορέα του υπόψη λιμένα και από οποιονδήποτε πάροχο υπηρεσιών.

3. Τα κράτη μέλη λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα ώστε να εξασφαλίσουν ότι οι αποφάσεις που λαμβάνονται από τα όργανα προσφυγής υπόκεινται σε δικαστικό έλεγχο.

Άρθρο 14 - Ασφάλεια και προστασία του περιβάλλοντος

Οι διατάξεις της παρούσας οδηγίας δεν επηρεάζουν, με κανέναν τρόπο, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των κρατών μελών όσον αφορά την τήρηση του νόμου και της τάξης, την ασφάλεια στους λιμένες, καθώς και την προστασία του περιβάλλοντος.

Άρθρο 15 - Κοινωνική προστασία

Υπό την επιφύλαξη της εφαρμογής της παρούσας οδηγίας και τηρουμένων των λοιπών διατάξεων του κοινοτικού δικαίου, τα κράτη μέλη λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα προκειμένου να εξασφαλίσουν την εφαρμογή της κοινωνικής τους νομοθεσίας.

Άρθρο 16 - Μεταβατικά μέτρα

1. Εφόσον ο αριθμός παρόχων λιμενικών υπηρεσιών σε έναν λιμένα δεν περιορίζεται από δεσμεύσεις που οφείλονται στον διαθέσιμο χώρο ή χωρητικότητα ή σχετίζονται με την ασφάλεια των θαλάσσιων μεταφορών, οι υφιστάμενες άδειες δύνανται να παραμείνουν σε ισχύ αμετάβλητες, έως ότου ο αριθμός τους γίνει περιορισμένος. Οι νέες άδειες πρέπει να είναι σύμφωνες με τις διατάξεις της παρούσας οδηγίας.

2. Εφόσον ο αριθμός παρόχων λιμενικών υπηρεσιών σε έναν λιμένα είναι περιορισμένος, εφαρμόζονται οι διατάξεις των στοιχείων α) έως ε).

α) Εφόσον η υφιστάμενη άδεια χορηγήθηκε κατόπιν δημόσιου διαχωρισμού ή ισοδύναμης διαδικασίας και είναι, κατά τα άλλα, σύμφωνη με τους κανόνες της παρούσας οδηγίας, η άδεια δύναται να παραμείνει σε ισχύ αμετάβλητη.

β) Εφόσον η υφιστάμενη άδεια δεν χορηγήθηκε σύμφωνα με τους κανόνες της παρούσας οδηγίας και εφόσον ο πάροχος υπηρεσιών δεν προέβη σε καμμία επένδυση ή προέβη σε ασήμαντες επενδύσεις, πρέπει να διενεργηθεί νέα διαδικασία χορήγησης αδειών, σύμφωνα με τους κανόνες της παρούσας οδηγίας, εντός 2 ετών από την ημερομηνία μεταφοράς της παρούσας οδηγίας στο εθνικό δίκαιο, στην περίπτωση ενός και μόνου παρόχου υπηρεσιών, και εντός 4 ετών, σε όλες τις άλλες περιπτώσεις.

γ) Εφόσον, στο πλαίσιο υφισταμένης άδειας, ένας πάροχος υπηρεσιών προέβη σε σημαντικές επενδύσεις σε κινητά στοιχεία του ενεργητικού, εφαρμόζονται τα εξής:

(i) εφόσον η άδεια δεν χορηγήθηκε σύμφωνα με τους κανόνες της παρούσας οδηγίας, αλλά προηγήθηκε δημόσιος διαγωνισμός ή ισοδύναμη διαδικασία, η μέγιστη διάρκεια της υφιστάμενης άδειας είναι 10 έτη.

(ii) εφόσον η άδεια δεν χορηγήθηκε σύμφωνα με τους κανόνες της παρούσας οδηγίας και δεν προηγήθηκε δημόσιος διαγωνισμός ή ισοδύναμη διαδικασία, πρέπει να διενεργηθεί νέα διαδικασία χορήγησης αδειών, σύμφωνα με τους κανόνες της παρούσας οδηγίας, εντός 3 ετών από την ημερομηνία μεταφοράς της παρούσας οδηγίας στο εθνικό δίκαιο, στην περίπτωση ενός και μόνου παρόχου υπηρεσιών, και εντός 5 ετών, σε όλες τις άλλες περιπτώσεις.

δ) Εφόσον, στο πλαίσιο υφιστάμενης άδειας, ένας πάροχος υπηρεσιών προέβη σε σημαντικές επενδύσεις σε ακίνητα στοιχεία του ενεργητικού, εφαρμόζονται τα εξής:

(i) εφόσον η άδεια δεν χορηγήθηκε σύμφωνα με τους κανόνες της παρούσας οδηγίας, αλλά προηγήθηκε δημόσιος διαγωνισμός ή ισοδύναμη διαδικασία, η μέγιστη διάρκεια της υφιστάμενης άδειας είναι 25 έτη.

(ii) εφόσον η άδεια δεν χορηγήθηκε σύμφωνα με τους κανόνες της παρούσας οδηγίας και δεν προηγήθηκε δημόσιος διαγωνισμός ή ισοδύναμη διαδικασία, πρέπει να διενεργηθεί νέα διαδικασία χορήγησης αδειών, σύμφωνα με τους κανόνες της οδηγίας, εντός 5 ετών από την ημερομηνία μεταφοράς της παρούσας οδηγίας στο εθνικό δίκαιο, στην περίπτωση ενός και μόνου παρόχου υπηρεσιών, και εντός 8 ετών, σε όλες τις άλλες περιπτώσεις.

ε) Εφόσον, στο πλαίσιο υφιστάμενης άδειας, ένας πάροχος υπηρεσιών προέβη σε σημαντικές επενδύσεις σε κινητά και ακίνητα στοιχεία του ενεργητικού, εφαρμόζεται το στοιχείο δ).

Άρθρο 17 - Ενημερωτική έκθεση και αναθεώρηση

Τα κράτη μέλη αποστέλλουν στην Επιτροπή έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της παρούσας οδηγίας το αργότερο εντός τριών ετών από την ημερομηνία μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο.

Με βάση τις εκθέσεις των κρατών μελών, η Επιτροπή θα προβεί σε αξιολόγηση της εφαρμογής της οδηγίας από τα κράτη μέλη, συνοδευόμενη, εφόσον ενδείκνυται, από πρόταση για την αναθεώρησή της.

Άρθρο 18 - Εφαρμογή

1. Τα κράτη μέλη θέτουν σε ισχύ τις αναγκαίες νομοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις για να συμμορφωθούν με την παρούσα οδηγία το αργότερο ένα έτος μετά την έναρξη ισχύος της οδηγίας. Ενημερώνουν αμέσως την Επιτροπή σχετικά. Όταν τα κράτη μέλη θεσπίζουν τις εν λόγω διατάξεις, οι τελευταίες αυτές περιέχουν παραπομπή στην παρούσα οδηγία ή συνοδεύονται από παρόμοια παραπομπή κατά την επίσημη δημοσίευσή τους. Ο τρόπος της παραπομπής καθορίζεται από τα κράτη μέλη.

2. Τα κράτη μέλη ανακοινώνουν στην Επιτροπή το κείμενο των ουσιωδών διατάξεων εσωτερικού δικαίου που θεσπίζουν στον τομέα που διέπεται από την παρούσα οδηγία.

Άρθρο 19

Η παρούσα οδηγία αρχίζει να ισχύει την εικοστή ημέρα από τη δημοσίευσή της στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.

Άρθρο 20 - Αποδέκτες

Η παρούσα οδηγία απευθύνεται στα κράτη μέλη.

Βρυξέλλες, [...]

Για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Για το Συμβούλιο

Ο Πρόεδρος Ο Πρόεδρος

[...] [...]

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΛΙΜΕΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΟΥ ΚΑΛΥΠΤΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΟΔΗΓΙΑ

(1) Τεχνικο-ναυτιλιακές υπηρεσίες

α) Πλοήγηση

β) Ρυμούλκηση

γ) Ελλιμενισμός

(2) Διακίνηση φορτίου, στην οποία συμπεριλαμβάνονται

α) Φορτοεκφόρτωση, στοιβασία, μεταφόρτωση και λοιπές μεταφορές εντός του τερματικού σταθμού.

β) Αποθήκευση, εναπόθεση και εισαγωγή σε αποθήκη, ανάλογα με τις κατηγορίες φορτίου.

γ) Ενοποίηση φορτίων.

(3) Επιβατικές υπηρεσίες (συμπεριλαμβανομένης της επιβίβασης και της αποβίβασης)