20.9.2017   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

L 242/6

(1)

Οι νομικές πράξεις της Ένωσης στον τομέα των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και των συγγενικών δικαιωμάτων παρέχουν στους κατόχους των δικαιωμάτων ασφάλεια δικαίου και υψηλό βαθμό προστασίας και συνιστούν εναρμονισμένο νομικό πλαίσιο που συμβάλλει στην εύρυθμη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς και προωθεί την καινοτομία, τη δημιουργία, τις επενδύσεις και την παραγωγή νέου περιεχομένου, μεταξύ άλλων στο ψηφιακό περιβάλλον. Αποσκοπεί, επίσης, στην προώθηση της πρόσβασης στη γνώση και στον πολιτισμό μέσω της προστασίας έργων και άλλου αντικειμένου προστασίας, επιτρέποντας εξαιρέσεις ή περιορισμούς που εξυπηρετούν το δημόσιο συμφέρον. Η δίκαιη εξισορρόπηση δικαιωμάτων και συμφερόντων κατόχων δικαιωμάτων και χρηστών θα πρέπει να διαφυλαχθεί.

(2)

Οι οδηγίες 96/9/EΚ (3), 2001/29/EΚ (4), 2006/115/EΚ (5) και 2009/24/EΚ (6) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου εναρμονίζουν τα δικαιώματα των κατόχων δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων. Οι εν λόγω οδηγίες, μαζί με την οδηγία 2012/28/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (7), περιλαμβάνουν εξαντλητικό κατάλογο των εξαιρέσεων και των περιορισμών επί των εν λόγω δικαιωμάτων που επιτρέπουν υπό προϋποθέσεις τη χρήση του περιεχομένου χωρίς την άδεια του κατόχου, για να επιτευχθούν ορισμένοι στόχοι πολιτικής.

(3)

Οι τυφλοί, οι αμβλύωπες ή τα άτομα με άλλα προβλήματα ανάγνωσης εντύπων εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν πολλούς φραγμούς όσον αφορά την πρόσβαση σε βιβλία και άλλο έντυπο υλικό που προστατεύεται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικά δικαιώματα. Λαμβάνοντας υπόψη τα δικαιώματα των τυφλών, των αμβλυώπων ή των ατόμων με άλλα προβλήματα ανάγνωσης εντύπων όπως αναγνωρίζονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ο «Χάρτης») και στη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία (η «ΣΗΕΔΑΑ») θα πρέπει να ληφθούν μέτρα για να αυξηθεί η διαθεσιμότητα βιβλίων και άλλου έντυπου υλικού σε προσβάσιμο μορφότυπο και να βελτιωθεί η κυκλοφορία τους στην εσωτερική αγορά.

(4)

Στις 30 Απριλίου 2014 υπεγράφη εξ ονόματος της Ένωσης η «συνθήκη του Μαρακές για τη διευκόλυνση της πρόσβασης τυφλών, αμβλυώπων ή ατόμων με άλλα προβλήματα ανάγνωσης εντύπων σε δημοσιευμένα έργα» («η συνθήκη του Μαρακές») (8). Στόχος της είναι να βελτιωθούν η διαθεσιμότητα και οι διασυνοριακές ανταλλαγές ορισμένων προστατευόμενων έργων και άλλων αντικειμένων προστασίας σε προσβάσιμο μορφότυπο προς όφελος των τυφλών, των αμβλυώπων και των ατόμων με άλλα προβλήματα ανάγνωσης εντύπων. Η συνθήκη του Μαρακές απαιτεί από τα συμβαλλόμενα μέρη να προβλέψουν εξαιρέσεις ή περιορισμούς στα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και στα συγγενή δικαιώματα όσον αφορά τη δημιουργία και διάδοση αντιγράφων σε προσβάσιμο μορφότυπο ορισμένων προστατευόμενων έργων και άλλων αντικειμένων προστασίας, και στη διασυνοριακή ανταλλαγή των εν λόγω αντιγράφων. Η σύναψη της συνθήκης του Μαρακές από την Ένωση απαιτεί την προσαρμογή του δικαίου της Ένωσης με τη θέσπιση υποχρεωτικής και εναρμονισμένης εξαίρεσης για χρήσεις, έργα και δικαιούχους που καλύπτονται από αυτή τη συνθήκη.

(5)

Σύμφωνα με τη γνώμη 3/15 (9) του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η εξαίρεση ή ο περιορισμός των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και των συγγενικών δικαιωμάτων, όσον αφορά την κατασκευή και διάδοση αντιγράφων ορισμένων έργων και άλλου αντικειμένου προστασίας σε προσιτό μορφότυπο, κατά τη συνθήκη του Μαρακές, θα πρέπει να τεθούν σε εφαρμογή στο πλαίσιο του εναρμονισθέντος σύμφωνα με την οδηγία 2001/29/ΕΚ τομέα.

(6)

Η παρούσα οδηγία υλοποιεί με εναρμονισμένο τρόπο τις υποχρεώσεις της Ένωσης βάσει της συνθήκης του Μαρακές, με σκοπό να διασφαλιστεί ότι τα εν λόγω μέτρα θα εφαρμοστούν με συνέπεια σε ολόκληρη την εσωτερική αγορά. Η παρούσα οδηγία θα πρέπει επομένως να προβλέπει υποχρεωτικές εξαιρέσεις για τα δικαιώματα που έχουν εναρμονιστεί από το δίκαιο της Ένωσης και αφορούν τις χρήσεις και τα έργα που καλύπτονται από την συνθήκη του Μαρακές. Στα εν λόγω δικαιώματα περιλαμβάνονται ιδίως τα δικαιώματα αναπαραγωγής, παρουσίασης στο κοινό, διάθεσης στο κοινό, διανομής και δανεισμού, όπως προβλέπεται στις οδηγίες 2001/29/ΕΚ, 2006/115/ΕΚ και 2009/24/ΕΚ, καθώς και τα αντίστοιχα δικαιώματα που προβλέπονται στην οδηγία 96/9/ΕΚ. Δεδομένου ότι το πεδίο εφαρμογής των εξαιρέσεων και των περιορισμών που απαιτούνται από τη συνθήκη του Μαρακές περιλαμβάνει επίσης έργα σε ηχητική μορφή, όπως τα ηχογραφημένα βιβλία, θα πρέπει οι υποχρεωτικές εξαιρέσεις που προβλέπονται στην παρούσα οδηγία να ισχύουν και για τα συγγενικά δικαιώματα.

(7)

Η παρούσα οδηγία αφορά τους τυφλούς, τα άτομα με μη αναστρέψιμη αμβλυωπία με συνέπεια να μην μπορούν να έχουν οπτική λειτουργία ουσιαστικά ισοδύναμη με εκείνη ατόμου χωρίς τέτοια αναπηρία, τα άτομα με αντιληπτικές ή αναγνωστικές αναπηρίες, συμπεριλαμβανομένης της δυσλεξίας ή οποιασδήποτε άλλης μαθησιακής δυσκολίας, που δεν μπορούν να διαβάζουν έντυπα με την ίδια ουσιαστικά ευχέρεια με άτομο χωρίς αναπηρία, και τα άτομα που δεν μπορούν, λόγω σωματικής αναπηρίας, να κρατήσουν στα χέρια τους ή να χειριστούν βιβλία ή να εστιάσουν ή να μετακινήσουν το βλέμμα τους έτσι ώστε να είναι σε θέση να διαβάσουν κανονικά σε αποδεκτό βαθμό, εφόσον, ως αποτέλεσμα της εν λόγω ανικανότητας ή αναπηρίας, τα άτομα αυτά δεν μπορούν να διαβάζουν έντυπα έργα με την ίδια ουσιαστικά ευχέρεια με άτομο χωρίς τέτοια ανικανότητα ή αναπηρία. Στόχος της παρούσας οδηγίας είναι συνεπώς να βελτιωθεί η διαθεσιμότητα βιβλίων, συμπεριλαμβανομένων των ηλεκτρονικών βιβλίων, εξειδικευμένων επιθεωρήσεων, εφημερίδων, περιοδικών και άλλων γραπτών κειμένων, σημειογραφίας, συμπεριλαμβανομένων μουσικών έργων σε παρτιτούρες, και άλλου έντυπου υλικού, μεταξύ άλλων και σε ηχητική μορφή, ψηφιακών ή αναλογικών, επιγραμμικά ή εκτός διαδικτύου, σε μορφότυπους που καθιστούν τα έργα και το υλικό προσβάσιμα στα εν λόγω άτομα με την ίδια ουσιαστικά ευχέρεια όπως και τα άτομα χωρίς τέτοια αναπηρία ή ειδικές ανάγκες. Στους προσβάσιμους μορφότυπους συγκαταλέγονται, για παράδειγμα, η γραφή Braille, τα μεγάλα τυπογραφικά στοιχεία, τα προσαρμοσμένα ηλεκτρονικά βιβλία, τα ηχογραφημένα βιβλία και οι ραδιοφωνικές εκπομπές.

(8)

Η υποχρεωτική εξαίρεση που προβλέπεται στην παρούσα οδηγία θα πρέπει επίσης να περιορίζει το δικαίωμα αναπαραγωγής ώστε να καθίσταται δυνατή κάθε πράξη αναγκαία για την πραγματοποίηση αλλαγών ή τη μετατροπή ή προσαρμογή έργου ή άλλου αντικειμένου προστασίας έτσι ώστε να παράγεται αντίγραφο σε προσβάσιμο μορφότυπο το οποίο θα δίνει στους δικαιούχους πρόσβαση στο συγκεκριμένο έργο ή άλλο αντικείμενο προστασίας. Εδώ περιλαμβάνεται η παροχή των αναγκαίων μέσων για την διακίνηση πληροφοριών μέσω αντιγράφου σε προσβάσιμο μορφότυπο. Περιλαμβάνονται επίσης αλλαγές που ενδέχεται να απαιτούνται όταν το μορφότυπο ενός έργου ή αντικειμένου προστασίας είναι ήδη προσβάσιμο από ορισμένους μεν δικαιούχους αλλά ίσως δεν είναι προσβάσιμο από άλλους, λόγω διαφορετικής ανικανότητας ή αναπηρίας, ή λόγω του διαφορετικού βαθμού τέτοιου είδους αναπηρίας ή ανικανότητας.

(9)

Στις επιτρεπόμενες χρήσεις που προβλέπει η παρούσα οδηγία θα πρέπει να συγκαταλέγονται η παραγωγή αντιγράφων σε προσβάσιμο μορφότυπο είτε από τους δικαιούχους είτε από τις εξουσιοδοτημένες οντότητες που εξυπηρετούν τις ανάγκες τους, είτε οι εν λόγω εξουσιοδοτημένες οντότητες είναι δημόσιοι ή ιδιωτικοί οργανισμοί, ιδίως βιβλιοθήκες, εκπαιδευτικά ιδρύματα και άλλοι μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί, που εξυπηρετούν άτομα με πρόβλημα ανάγνωσης εντύπων, ως κύρια ή μία από τις κύριες δραστηριότητές τους, στο πλαίσιο των θεσμικών υποχρεώσεών τους ή ως μέρος των αποστολών τους δημοσίου συμφέροντος. Οι χρήσεις που προβλέπονται από την παρούσα οδηγία θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνουν τη διάθεση αντιγράφων σε προσβάσιμο μορφότυπο, για αποκλειστική χρήση από τους δικαιούχους, από φυσικό πρόσωπο που ενεργεί για λογαριασμό δικαιούχου ή που βοηθά δικαιούχο για την παραγωγή αυτών των αντιγράφων. Η διάθεση αντιγράφων σε προσβάσιμο μορφότυπο θα πρέπει να είναι δυνατή μόνο για έργα ή άλλο υλικό στα οποία οι δικαιούχοι ή οι εξουσιοδοτημένες οντότητες έχουν νόμιμη πρόσβαση. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι κάθε συμβατική διάταξη που αποσκοπεί να εμποδίσει ή άλλως να περιορίσει την εφαρμογή της εξαίρεσης είναι άκυρη.

(10)

Η εξαίρεση που προβλέπεται στην παρούσα οδηγία θα πρέπει να επιτρέπει στις εξουσιοδοτημένες οντότητες να παράγουν και να διαδίδουν, εντός της Ένωσης, στο διαδίκτυο αλλά και εκτός διαδικτύου, σε προσβάσιμο μορφότυπο, αντίγραφα έργων ή άλλου αντικειμένου προστασίας που καλύπτονται από την παρούσα οδηγία. Η παρούσα οδηγία δεν θα πρέπει να υποχρεώνει τις εξουσιοδοτημένες οντότητες να παράγουν ή να διαδίδουν αντίγραφα.

(11)

Τα αντίγραφα σε προσβάσιμο μορφότυπο που παράγονται σε ένα κράτος μέλος θα πρέπει να μπορούν να διατίθενται σε όλα τα κράτη μέλη, προκειμένου να διασφαλιστεί μια ευρύτερη διαθεσιμότητά τους στο σύνολο της εσωτερικής αγοράς. Αυτό θα μπορούσε να μειώσει την ανάγκη διπλής εργασίας όσον αφορά την παραγωγή αντιγράφων σε προσβάσιμο μορφότυπο του ίδιου έργου ή άλλου αντικειμένου προστασίας σε ολόκληρη την Ένωση επιτρέποντας εξοικονόμηση πόρων και καλύτερη απόδοση. Η παρούσα οδηγία θα πρέπει, συνεπώς, να διασφαλίσει, ότι αντίγραφα σε προσβάσιμο μορφότυπο που παράγονται από εξουσιοδοτημένες οντότητες σε οποιοδήποτε κράτος μέλος μπορούν να κυκλοφορούν και να είναι προσβάσιμα από τους δικαιούχους και τις εξουσιοδοτημένες οντότητες σε ολόκληρη την Ένωση. Για να προωθηθούν οι εν λόγω διασυνοριακές ανταλλαγές, και να διευκολυνθούν η αμοιβαία αναγνώριση και συνεργασία των εξουσιοδοτημένων οντοτήτων, θα πρέπει να ενθαρρυνθεί η προαιρετική ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τις επωνυμίες και τα στοιχεία επικοινωνίας των εξουσιοδοτημένων οντοτήτων που είναι εγκατεστημένες στην Ένωση, συμπεριλαμβανομένων των ιστότοπων εφόσον υφίστανται. Ως εκ τούτου τα κράτη μέλη θα πρέπει να παρέχουν στην Επιτροπή τις πληροφορίες που έχουν λάβει από τις εξουσιοδοτημένες οντότητες. Τούτο δεν θα πρέπει να συνεπάγεται υποχρέωση των κρατών μελών να ελέγχουν την πληρότητα και την ακρίβεια των πληροφοριών ή τη συμμόρφωσή τους με την οικεία εθνική νομοθεσία δια της οποίας μεταφέρεται η παρούσα οδηγία στο εθνικό δίκαιο. Οι πληροφορίες αυτές θα πρέπει να διατίθενται από την Επιτροπή από ένα κεντρικό σημείο ενημέρωσης στο διαδίκτυο σε ενωσιακό επίπεδο. Τούτο θα διευκόλυνε επίσης τις εξουσιοδοτημένες οντότητες, καθώς και τους δικαιούχους και τους κατόχους δικαιωμάτων, να επικοινωνούν με εξουσιοδοτημένες οντότητες προκειμένου να λάβουν περαιτέρω πληροφορίες, σύμφωνα με την παρούσα οδηγία και τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1563 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (10). Το προαναφερόμενο κεντρικό σημείο ενημέρωσης θα πρέπει να λειτουργεί συμπληρωματικά προς το σημείο πρόσβασης στις πληροφορίες που πρόκειται να δημιουργήσει το Διεθνές Γραφείο του Παγκόσμιου Οργανισμού Διανοητικής Ιδιοκτησίας (ΠΟΔΙ), όπως προβλέπεται στη συνθήκη του Μαρακές, με σκοπό να διευκολύνεται η αναγνώριση και η συνεργασία των εξουσιοδοτημένων οντοτήτων διεθνώς.

(12)

Προκειμένου να βελτιωθεί η διαθεσιμότητα αντιγράφων σε προσβάσιμο μορφότυπο και να αποτραπεί η απαγορευμένη διάδοση έργων ή άλλων αντικειμένων προστασίας, οι εξουσιοδοτημένες οντότητες που ασχολούνται με τη διανομή, την παρουσίαση στο κοινό ή τη διάθεση στο κοινό των αντιγράφων θα πρέπει να τηρούν ορισμένες υποχρεώσεις.

(13)

Οι απαιτήσεις εξουσιοδότησης ή αναγνώρισης που τα κράτη μέλη ενδέχεται να επιβάλουν στις εξουσιοδοτημένες οντότητες, όπως εκείνες που συνδέονται με την παροχή υπηρεσιών γενικής φύσης στους δικαιούχους, δεν θα πρέπει να έχουν ως αποτέλεσμα να παρεμποδίζουν τις οντότητες που καλύπτονται από τον ορισμό της εξουσιοδοτημένης οντότητας βάσει της παρούσας οδηγίας να προβαίνουν στις χρήσεις που επιτρέπονται δυνάμει αυτής.

(14)

Λόγω της ιδιαιτερότητας της εξαίρεσης που προβλέπεται από την παρούσα οδηγία, του συγκεκριμένου πεδίου εφαρμογής της και της ανάγκης των δικαιούχων για ασφάλεια δικαίου, τα κράτη μέλη δεν θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να επιβάλλουν πρόσθετες απαιτήσεις για την εφαρμογή της εξαίρεσης, όπως εκ των προτέρων έλεγχο της εμπορικής διαθεσιμότητας έργων σε προσβάσιμο μορφότυπο, διαφορετικές εκείνων της παρούσας οδηγίας. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να προβλέπουν καθεστώτα αποζημίωσης μόνον όσον αφορά τις επιτρεπόμενες χρήσεις έργων ή άλλων αντικειμένων προστασίας από εξουσιοδοτημένες οντότητες. Προκειμένου να μην επιβαρύνονται οι δικαιούχοι, να μην εμποδίζεται η διασυνοριακή διάδοση αντιγράφων σε προσβάσιμο μορφότυπο, καθώς και υπερβολικές απαιτήσεις που πρέπει να πληρούν οι εξουσιοδοτημένες οντότητες, είναι σημαντικό να είναι περιορισμένη η δυνατότητα των κρατών μελών να προβλέπουν τα εν λόγω καθεστώτα αποζημίωσης. Ως εκ τούτου τα καθεστώτα αποζημίωσης δεν θα πρέπει να απαιτούν από τους δικαιούχους να κάνουν πληρωμές. Τα καθεστώτα αποζημίωσης θα πρέπει να εφαρμόζονται μόνο σε χρήσεις από εξουσιοδοτημένες οντότητες εγκατεστημένες στην επικράτεια του κράτους μέλους που προβλέπει το συγκεκριμένο καθεστώς και δεν θα πρέπει να απαιτούν πληρωμές από εξουσιοδοτημένες οντότητες εγκατεστημένες σε άλλα κράτη μέλη ή σε τρίτες χώρες-συμβαλλόμενα μέρη της συνθήκης του Μαρακές. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι τα καθεστώτα αποζημίωσης δεν θα προβλέπουν, όσον αφορά τη διασυνοριακή ανταλλαγή αντιγράφων σε προσβάσιμο μορφότυπο, απαιτήσεις επαχθέστερες σε σύγκριση με τις μη διασυνοριακές καταστάσεις, όσον αφορά μεταξύ άλλων τη μορφή και το πιθανό επίπεδο της αποζημίωσης. Κατά τον καθορισμό του επιπέδου της αποζημίωσης, θα πρέπει να λαμβάνονται δεόντως υπόψη ο μη κερδοσκοπικός χαρακτήρας των δραστηριοτήτων των εξουσιοδοτημένων οντοτήτων, οι στόχοι δημοσίου συμφέροντος που επιδιώκονται από την παρούσα οδηγία, τα συμφέροντα των δικαιούχων της εξαίρεσης, η πιθανή ζημία των κατόχων δικαιωμάτων και η ανάγκη να διασφαλιστεί η διασυνοριακή διάδοση αντιγράφων σε προσβάσιμο μορφότυπο. Θα πρέπει να λαμβάνονται επίσης υπόψη οι ειδικές συνθήκες κάθε περίπτωσης, που προκύπτουν από την παραγωγή ενός συγκεκριμένου αντιγράφου σε προσβάσιμο μορφότυπο. Αν η ζημία ενός κατόχου δικαιώματος είναι ελάχιστη, δεν θα πρέπει να γεννάται υποχρέωση καταβολής αποζημίωσης.

(15)

Είναι απαραίτητο κάθε επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα δυνάμει της παρούσας οδηγίας να γίνεται με σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος στον σεβασμό της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής και του δικαιώματος προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα βάσει των άρθρων 7 και 8 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης («ο Χάρτης»), και επιπλέον είναι επιτακτικό η εν λόγω επεξεργασία να τηρεί τις οδηγίες 95/46/ΕΚ (11) και 2002/58/ΕΚ (12) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου που διέπουν την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, όπως μπορεί να διενεργείται από εξουσιοδοτημένες οντότητες στο πλαίσιο της παρούσας οδηγίας και υπό την εποπτεία των αρμόδιων αρχών των κρατών μελών, ιδίως των δημόσιων ανεξάρτητων αρχών που έχουν οριστεί από τα κράτη μέλη

(16)

Η ΣΗΕΔΑΑ, στην οποία η Ένωση είναι συμβαλλόμενο μέρος, εγγυάται στα άτομα με αναπηρία το δικαίωμα πρόσβασης σε πληροφορίες και στην εκπαίδευση και το δικαίωμα συμμετοχής στην πολιτιστική, οικονομική και κοινωνική ζωή επί ίσοις όροις με τα άτομα χωρίς αναπηρία. Η ΣΗΕΔΑΑ απαιτεί από τα συμβαλλόμενα μέρη να λαμβάνουν όλα τα ενδεδειγμένα μέτρα, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, προκειμένου να διασφαλίσουν ότι οι νόμοι περί προστασίας των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας δεν συνιστούν παράλογο ή μεροληπτικό φραγμό στην πρόσβαση ατόμων με αναπηρία σε πολιτιστικά αγαθά.

(17)

Σύμφωνα με το Χάρτη απαγορεύεται κάθε μορφή διακρίσεως, περιλαμβανομένων και διακρίσεων λόγω αναπηρίας, ενώ η Ένωση αναγνωρίζει και σέβεται το δικαίωμα των ατόμων με αναπηρία να επωφελούνται από μέτρα που τους εξασφαλίζουν αυτονομία, κοινωνική και επαγγελματική ένταξη και συμμετοχή στον κοινοτικό βίο.

(18)

Με την έκδοση της παρούσας οδηγίας, η Ένωση αποσκοπεί να διασφαλίσει ότι οι δικαιούχοι έχουν πρόσβαση σε βιβλία και άλλο έντυπο υλικό σε προσβάσιμο μορφότυπο σε ολόκληρη την εσωτερική αγορά. Κατά συνέπεια, η παρούσα οδηγία αποτελεί ένα ουσιαστικό πρώτο βήμα για τη βελτίωση της πρόσβασης σε έργα για τα άτομα με αναπηρία.

(19)

Η Επιτροπή θα πρέπει να αξιολογήσει την κατάσταση όσον αφορά τη διαθεσιμότητα έργων και άλλου αντικειμένου προστασίας σε προσβάσιμο μορφότυπο, εκτός αυτών που καλύπτονται από την παρούσα οδηγία, καθώς και τη διαθεσιμότητα έργων και άλλων αντικειμένων προστασίας σε προσβάσιμο μορφότυπο για άτομα με άλλες αναπηρίες. Είναι απαραίτητο η Επιτροπή να παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς την κατάσταση. Αλλαγές στο πεδίο εφαρμογής της παρούσας οδηγίας θα μπορούσαν να εξεταστούν, εφόσον είναι αναγκαίες, βάσει έκθεσης που υποβάλλεται από την Επιτροπή.

(20)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να συνεχίσουν να προβλέπουν εξαίρεση ή περιορισμό υπέρ των ατόμων με αναπηρία σε περιπτώσεις που δεν καλύπτονται από την παρούσα οδηγία, ιδίως όσον αφορά έργα και άλλα αντικείμενα προστασίας και αναπηρίες εκτός από εκείνα που καλύπτονται από την παρούσα οδηγία, σύμφωνα με την οδηγία 2001/29/ΕΚ άρθρο 5 παράγραφος 3 στοιχείο β). Η παρούσα οδηγία δεν εμποδίζει τα κράτη μέλη να προβλέπουν εξαιρέσεις ή περιορισμούς σε δικαιώματα που δεν είναι εναρμονισμένα στο ενωσιακό πλαίσιο περί πνευματικής ιδιοκτησίας.

(21)

Η παρούσα οδηγία σέβεται τα θεμελιώδη δικαιώματα και τηρεί τις αρχές που αναγνωρίζονται ιδίως στον Χάρτη και στη ΣΗΕΔΑΑ. Η παρούσα οδηγία θα πρέπει να ερμηνεύεται και να εφαρμόζεται σύμφωνα με τα εν λόγω δικαιώματα και αρχές.

(22)

Η συνθήκη του Μαρακές επιβάλλει ορισμένες υποχρεώσεις όσον αφορά την ανταλλαγή αντιγράφων σε προσβάσιμο μορφότυπο μεταξύ της Ένωσης και τρίτων χωρών που είναι συμβαλλόμενα μέρη της Συνθήκης. Τα μέτρα που λαμβάνονται από την Ένωση για την εκπλήρωση των εν λόγω υποχρεώσεων που περιέχονται στον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1563 πρέπει να ερμηνεύονται σε συνδυασμό με την παρούσα οδηγία.

(23)

Δεδομένου ότι ο στόχος της παρούσας οδηγίας, ήτοι να βελτιωθεί η πρόσβαση στην Ένωση σε προστατευόμενα έργα και σε άλλο προστατευόμενο υλικό δυνάμει δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων προς όφελος των τυφλών, των αμβλυώπων και των ατόμων με άλλα προβλήματα ανάγνωσης εντύπων στην Ένωση, δεν μπορεί να επιτευχθεί επαρκώς από τα κράτη μέλη, μπορεί όμως εξαιτίας της κλίμακας και των επιπτώσεών του, να επιτευχθεί καλύτερα σε επίπεδο Ένωσης, η Ένωση δύναται να λάβει μέτρα, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας του άρθρου 5 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας όπως διατυπώνεται στο ίδιο άρθρο, η παρούσα οδηγία δεν υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη του στόχου αυτού.

(24)

Σύμφωνα με την κοινή πολιτική δήλωση, της 28ης Σεπτεμβρίου 2011, των κρατών μελών και της Επιτροπής σχετικά με τα επεξηγηματικά έγγραφα (13), τα κράτη μέλη δεσμεύτηκαν να επισυνάπτουν στην κοινοποίηση των εθνικών μέτρων μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο, όταν δικαιολογείται, και ένα ή περισσότερα έγγραφα που διευκρινίζουν τον δεσμό ανάμεσα στα στοιχεία μιας οδηγίας και στα αντίστοιχα τμήματα των εθνικών πράξεων μεταφοράς. Όσον αφορά την παρούσα οδηγία, ο νομοθέτης θεωρεί ότι η διαβίβαση τέτοιων εγγράφων είναι δικαιολογημένη,

1)

«έργο ή άλλο αντικείμενο προστασίας»: ένα έργο υπό μορφή βιβλίου, εξειδικευμένης επιθεώρησης, εφημερίδας, περιοδικού ή άλλου είδους εντύπου, σημειογραφίας στην οποία συμπεριλαμβάνονται οι παρτιτούρες, και οι σχετικές εικονογραφήσεις, επί παντός μέσου καθώς και σε ηχητική μορφή, όπως τα ηχογραφημένα βιβλία, και σε ψηφιακό μορφότυπο, το οποίο προστατεύεται δυνάμει δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας ή συγγενικών δικαιωμάτων και δημοσιεύεται ή διατίθεται στο κοινό με άλλον νόμιμο τρόπο·

2)

Ως«δικαιούχος» νοείται, ανεξάρτητα από οιεσδήποτε άλλες αναπηρίες:

3)

«αντίγραφο σε προσβάσιμο μορφότυπο»: ένα αντίγραφο έργου ή άλλου αντικειμένου προστασίας που δίνει στον δικαιούχο πρόσβαση στο έργο ή αντικείμενο προστασίας, με εναλλακτικό τρόπο ή σε εναλλακτική μορφή, μεταξύ άλλων, δίνοντας στο εν λόγω άτομο τη δυνατότητα να έχει αποτελεσματική και άνετη πρόσβαση όπως ένα άτομο χωρίς οποιαδήποτε αναπηρία ή ανικανότητα από τις αναφερόμενες στο σημείο 2·

4)

«εξουσιοδοτημένη οντότητα»: η οντότητα που εξουσιοδοτείται ή αναγνωρίζεται από τα κράτη μέλη προκειμένου να παρέχει σε δικαιούχους εκπαίδευση, επιμόρφωση προσαρμοσμένη ανάγνωση ή πρόσβαση σε πληροφορίες, σε μη κερδοσκοπική βάση. Μπορεί επίσης να είναι δημόσιο όργανο ή μη κερδοσκοπικός οργανισμός που παρέχει τις ίδιες υπηρεσίες σε δικαιούχους ως μια από τις κύριες δραστηριότητές του, ως θεσμική υποχρέωση ή στο πλαίσιο αποστολών του δημοσίου συμφέροντος.

α)

δικαιούχος ή πρόσωπο που ενεργεί για λογαριασμό του, να μπορεί να παράγει αντίγραφο σε προσβάσιμο μορφότυπο έργου ή άλλου αντικειμένου προστασίας στο οποίο ο δικαιούχος έχει νόμιμη πρόσβαση και το οποίο είναι για αποκλειστική χρήση από τον δικαιούχο· και

β)

εξουσιοδοτημένη οντότητα να μπορεί να παράγει αντίγραφο σε προσβάσιμο μορφότυπο έργου ή άλλου αντικειμένου προστασίας στο οποίο έχει νόμιμη πρόσβαση, ή να παρουσιάζει, καθιστά διαθέσιμο, διανέμει ή δανείζει αντίγραφο σε προσβάσιμο μορφότυπο σε δικαιούχο ή άλλη εξουσιοδοτημένη οντότητα σε μη κερδοσκοπική βάση με σκοπό την αποκλειστική χρήση από τον δικαιούχο.

α)

διανέμει, παρουσιάζει και καθιστά διαθέσιμα αντίγραφα σε προσβάσιμο μορφότυπο μόνο στους δικαιούχους ή σε άλλες εξουσιοδοτημένες οντότητες·

β)

λαμβάνει κατάλληλα μέτρα για την αποτροπή της απαγορευμένης αναπαραγωγής, διανομής, παρουσίασης στο κοινό ή διάθεσης αντιγράφων στο κοινό σε προσβάσιμο μορφότυπο·

γ)

επιδεικνύει την προσήκουσα επιμέλεια και διατηρεί αρχεία σχετικά με τη διαχείριση έργων ή άλλων αντικειμένων προστασίας και των αντιγράφων τους σε προσβάσιμο μορφότυπο· και

δ)

δημοσιεύει και επικαιροποιεί, στον ιστότοπό της ενδεχομένως, ή μέσω άλλων διαδικτυακών ή εξωδιαδικτυακών διαύλων, πληροφορίες για τον τρόπο με τον οποίο συμμορφώνεται με τις υποχρεώσεις που καθορίζονται στα στοιχεία α) έως γ).

α)

τον κατάλογο των έργων ή άλλων αντικειμένων προστασίας των οποίων έχει αντίγραφα σε προσβάσιμο μορφότυπο και τους διαθέσιμους μορφότυπους· και

β)

την επωνυμία και τα στοιχεία επικοινωνίας των εξουσιοδοτημένων οντοτήτων με τις οποίες έχει ανταλλάξει αντίγραφα σε προσβάσιμο μορφότυπο σύμφωνα με το άρθρο 4.