27.9.2013   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 279/13

(1)

Η αρχή της απαγόρευσης των διακρίσεων λόγω εθνικότητας αποτελεί ουσιώδη εγγύηση για την άσκηση της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων, όπως προβλέπεται στο άρθρο 21 παράγραφος 1 και το άρθρο 45 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ. Αυτό υπονοεί την κατάργηση κάθε διάκρισης μεταξύ υπηκόων των κρατών μελών.

(2)

Στην υπόθεση Gottardo  (3), το Δικαστήριο αποφάσισε με βάση αυτή την αρχή που ορίζεται στο άρθρο 45 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), σε σχέση με ένα πρόσωπο που κατοικούσε στην Ευρωπαϊκή Ένωση και είχε εργαστεί στη Γαλλία, την Ιταλία και την Ελβετία. Το πρόσωπο αυτό δεν θεμελίωνε επαρκώς το δικαίωμα για σύνταξη στην Ιταλία και ζήτησε να συνυπολογιστούν οι περίοδοι ασφάλισης που συμπλήρωσε στην Ελβετία και την Ιταλία, όπως προβλέπεται στη διμερή σύμβαση μεταξύ Ιταλίας και Ελβετίας προς όφελος των υπηκόων τους.

(3)

Στην υπόθεση αυτή, το Δικαστήριο αποφάσισε ότι όταν ένα κράτος μέλος συνάπτει διμερή διεθνή σύμβαση κοινωνικής ασφάλισης με τρίτη χώρα, η οποία προβλέπει ότι οι περίοδοι ασφάλισης που συμπληρώθηκαν στην τρίτη χώρα θα συνυπολογίζονται για τη θεμελίωση δικαιώματος παροχών γήρατος, η θεμελιώδης αρχή της ίσης μεταχείρισης επιβάλλει στο κράτος μέλος να παρέχει στους υπηκόους των λοιπών κρατών μελών τα ίδια πλεονεκτήματα που απολαύουν οι δικοί του υπήκοοι δυνάμει της σύμβασης, εκτός εάν είναι σε θέση να προβάλει αντικειμενική αιτιολογία για τη μη αναγνώριση του σχετικού δικαιώματος (4).

(4)

Ως προς το θέμα αυτό, από την απόφαση του Δικαστηρίου προκύπτει ότι η ερμηνεία την οποία έδωσε στην έννοια της «νομοθεσίας» του άρθρου 1 στοιχείο ιβ) του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 883/2004 δεν μπορεί να θίγει την υποχρέωση κάθε κράτους μέλους να σέβεται την αρχή της ίσης μεταχείρισης, όπως προβλέπει το άρθρο 45 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ.

(5)

Το Δικαστήριο θεώρησε ότι η διατάραξη της συμβατικής ισορροπίας και της αμοιβαιότητας μιας διμερούς σύμβασης που έχει συναφθεί μεταξύ κράτους μέλους και τρίτης χώρας δεν αποτελεί αντικειμενική αιτιολόγηση για την άρνηση του συμβαλλόμενου κράτους μέλους να επεκτείνει στους υπηκόους των λοιπών κρατών μελών τα πλεονεκτήματα που συνεπάγεται η σύμβαση για τους δικούς του υπηκόους.

(6)

Επιπλέον, το Δικαστήριο δεν αποδέχθηκε ούτε τις αντιρρήσεις που προβλήθηκαν ως προς το ενδεχόμενο μια πιθανή αύξηση του οικονομικού βάρους και των διοικητικών δυσχερειών που αφορούν τη συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές της εν λόγω τρίτης χώρας να δικαιολογεί τη μη τήρηση των υποχρεώσεων που προκύπτουν από τη Συνθήκη από το κράτος μέλος που είναι συμβαλλόμενο μέρος στη διμερή σύμβαση.

(7)

Είναι σημαντικό να εξαχθούν τα σωστά συμπεράσματα από αυτή την απόφαση, η οποία είναι κρίσιμης σημασίας για τους υπηκόους της ΕΕ που έχουν ασκήσει το δικαίωμα της ελεύθερης κυκλοφορίας σε άλλο κράτος μέλος.

(8)

Για τον σκοπό αυτό, θα πρέπει να αποσαφηνιστεί ότι οι διμερείς συμβάσεις κοινωνικής ασφάλισης που συνάπτονται μεταξύ ενός κράτους μέλους και τρίτης χώρας, πρέπει να ερμηνεύονται υπό την έννοια ότι τα πλεονεκτήματα που απολαύουν οι υπήκοοι του κράτους μέλους το οποίο είναι μέρος της σύμβασης θα πρέπει καταρχήν να χορηγούνται και σε υπηκόους άλλου κράτους μέλους που βρίσκονται αντικειμενικά στην ίδια θέση.

(9)

Ανεξάρτητα από την ενιαία εφαρμογή της νομολογίας της υπόθεσης Gottardo σε επιμέρους περιπτώσεις, θα πρέπει να αναθεωρηθούν οι υφιστάμενες διμερείς συμβάσεις. Σε σχέση με τις συμφωνίες που έχουν συναφθεί προγενέστερα, το άρθρο 351 της ΣΛΕΕ ορίζει ότι: «το ενδιαφερόμενο ή τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη προσφεύγουν σε όλα τα πρόσφορα μέσα για να άρουν τα διαπιστωθέντα ασυμβίβαστα», ενώ το άρθρο 4 παράγραφος 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση απαιτεί «τα κράτη μέλη λαμβάνουν κάθε γενικό ή ειδικό μέτρο ικανό να διασφαλίσει την εκτέλεση των υποχρεώσεων που απορρέουν από τις Συνθήκες ή προκύπτουν από πράξεις των θεσμικών οργάνων της Ένωσης.»

(10)

Σε ό,τι αφορά τις νέες διμερείς συμβάσεις κοινωνικής ασφάλισης που συνάπτονται μεταξύ ενός κράτους μέλους και τρίτης χώρας, είναι σημαντικό να λαμβάνεται υπόψη ότι θα πρέπει να περιέχουν ρητή αναφορά στην αρχή της απαγόρευσης διακρίσεων λόγω εθνικότητας σε σχέση με τους υπηκόους άλλων κρατών μελών, οι οποίοι έχουν ασκήσει το δικαίωμα της ελεύθερης κυκλοφορίας στο κράτος μέλος που είναι συμβαλλόμενο μέρος της εν λόγω σύμβασης.

(11)

Η εφαρμογή της απόφασης στην υπόθεση Gottardo σε συγκεκριμένες περιπτώσεις εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη συνεργασία τρίτων χωρών, καθώς πρέπει να πιστοποιήσουν τις περιόδους ασφάλισης που συμπληρώθηκαν εκεί από τον ενδιαφερόμενο.

(12)

Η Διοικητική Επιτροπή είναι αρμόδια να ρυθμίσει αυτό το ζήτημα, δεδομένου ότι η νομολογία στην υπόθεση Gottardo αφορά την εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης στον τομέα της κοινωνικής ασφάλισης,

1.

Σύμφωνα με την αρχή της ίσης μεταχείρισης και της απαγόρευσης των διακρίσεων μεταξύ των υπηκόων ενός κράτους μέλους και των υπηκόων των λοιπών κρατών μελών που άσκησαν το δικαίωμα της ελεύθερης κυκλοφορίας σύμφωνα με το άρθρο 21 παράγραφος 1 και το άρθρο 45 παράγραφος 1 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι διατάξεις μιας σύμβασης κοινωνικής ασφάλισης με τρίτη χώρα εφαρμόζονται καταρχήν και στους υπηκόους των άλλων κρατών μελών οι οποίοι βρίσκονται στην ίδια κατάσταση με τους υπηκόους του οικείου κράτους μέλους.

2.

Νέες διμερείς συμβάσεις κοινωνικής ασφάλισης που συνάπτονται μεταξύ ενός κράτους μέλους και τρίτης χώρας πρέπει να αναφέρουν ρητά την αρχή της απαγόρευσης των διακρίσεων λόγω εθνικότητας σε σχέση με τους υπηκόους ενός άλλου κράτους μέλους οι οποίοι έχουν ασκήσει το δικαίωμα της ελεύθερης κυκλοφορίας στο κράτος μέλος που είναι συμβαλλόμενο μέρος της εν λόγω σύμβασης.

3.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενημερώσουν τους φορείς στις χώρες με τις οποίες έχουν συνάψει συμβάσεις κοινωνικής ασφάλισης, οι διατάξεις των οποίων ισχύουν μόνο για τους υπηκόους των συμβαλλόμενων μερών, σχετικά με τις συνέπειες της παρούσας σύστασης. Τα κράτη μέλη που έχουν συνάψει διμερείς συμβάσεις με τις ίδιες τρίτες χώρες μπορούν να ενεργήσουν από κοινού για να ζητήσουν τέτοια συνεργασία. Η συνεργασία αυτή είναι σαφώς ουσιώδης για τη συμμόρφωση με τη νομοθεσία της ΕΕ.

4.

Η σύσταση P1 καταργείται από την ημερομηνία εφαρμογής της παρούσας σύστασης.

5.

Η παρούσα σύσταση δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εφαρμόζεται από την πρώτη ημέρα του δεύτερου μήνα μετά τη δημοσίευσή της.