σχετικά με πολιτικές για τη μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου

(Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ)

Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ιδίως τα άρθρα 165 και 166,

Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,

Να χρησιμοποιήσουν το πλαίσιο που παρατίθεται στο παράρτημα της παρούσας σύστασης, ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν στο εσωτερικό τους, προκειμένου:

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΜΕΙΩΣΗΣ ΤΗΣ ΠΡΟΩΡΗΣ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

Οι στρατηγικές για την πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου πρέπει να βασίζονται σε ανάλυση — σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο — των συνθηκών που οδηγούν στο φαινόμενο, καθώς τα μέσα ποσοστά συχνά κρύβουν τις μεγάλες διαφορές που υπάρχουν μεταξύ των διαφόρων περιφερειών ή χωρών. Τα άτομα που εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο αποτελούν μια ετερογενή ομάδα και οι λόγοι για τους οποίους ο καθένας εγκαταλείπει πρόωρα την εκπαίδευση διαφέρουν σημαντικά. Το οικογενειακό περιβάλλον και ευρύτερες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες, όπως η έλξη από την αγορά εργασίας, αποτελούν σημαντικούς παράγοντες. Ο αντίκτυπός τους επηρεάζεται από τη δομή του συστήματος εκπαίδευσης και κατάρτισης, τις διαθέσιμες μαθησιακές ευκαιρίες και το μαθησιακό περιβάλλον. Ο συντονισμός των πολιτικών που αφορούν την ευημερία των παιδιών και των νέων, την κοινωνική ασφάλεια, την απασχόληση των νέων και τις μελλοντικές προοπτικές σταδιοδρομίας διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου.

1. Εντοπισμός των κυρίων παραγόντων και παρακολούθηση

Η πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου οφείλεται σε πολυσύνθετες και ποικίλες αιτίες, αλλά συχνά συνδέεται με την κοινωνικοοικονομική μειονεξία, το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, την αποξένωση από την εκπαίδευση και την κατάρτιση ή τις χαμηλές σχολικές επιδόσεις, την έλξη από την αγορά εργασίας και/ή έναν συνδυασμό κοινωνικών, συναισθηματικών και εκπαιδευτικών προβλημάτων που θέτουν τα άτομα σε κίνδυνο πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου.

Πρέπει να λαμβάνεται υπόψη το είδος της εκπαίδευσης στην οποία είναι εγγεγραμμένοι οι μαθητές. Σε ορισμένα κράτη μέλη, οι μαθητές που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στη γενική εκπαίδευση συχνά περνούν στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση («ΕΕΚ»). Στις περιπτώσεις αυτές, τα επαγγελματικά σχολεία επωμίζονται μια ιδιαίτερη ευθύνη και πρόκληση όσον αφορά τη μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου. Οι τεκμηριωμένες πολιτικές απαιτούν να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στις επιδόσεις ανά κλάδο εκπαίδευσης ή κατάρτισης.

Για την κατάρτιση τεκμηριωμένων και αποδοτικών σε σχέση με το κόστος πολιτικών όσον αφορά την καταπολέμηση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου πρέπει να συγκεντρώνονται και να διατηρούνται δεδομένα σχετικά με το φαινόμενο, ώστε να καθίσταται δυνατή η ανάλυσή του σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Στα δεδομένα αυτά μπορεί να περιλαμβάνονται πληροφορίες σχετικά με τα ποσοστά πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου, τη μετάβαση από το ένα εκπαιδευτικό επίπεδο στο άλλο, το ποσοστό εγγραφής και το ποσοστό ολοκλήρωσης της ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, καθώς και τα φαινόμενα της κατ’ επανάληψη απουσίας από τα μαθήματα και της αποφυγής του σχολείου.

—	Η συλλογή πληροφοριών θα μπορούσε να επιτρέψει την ανάλυση των βασικών αιτιών στις οποίες οφείλεται η πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου σε σχέση με τις διάφορες ομάδες μαθητών, τα σχολεία, τα είδη των ιδρυμάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης, τους δήμους ή τις περιφέρειες.

—

Ο συνδυασμός δεδομένων σχετικών με την πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου και δεδομένων που αφορούν το ευρύτερο πλαίσιο, π.χ. πληροφοριών για τις κοινωνικοοικονομικές συνθήκες, μπορεί να βοηθήσει στη στόχευση των μέτρων και των πολιτικών. Προς την κατεύθυνση αυτή μπορεί επίσης να συμβάλουν η συγκέντρωση και η ανάλυση πληροφοριών για τους λόγους που ωθούν τα άτομα στην πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου, καθώς και για τις προοπτικές απασχόλησης και σταδιοδρομίας τους.

—	Η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας των υφιστάμενων μέτρων πολιτικής για τη μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου αποτελεί σημαντική βάση για τη βελτίωση των στρατηγικών και των προγραμμάτων με σκοπό την αύξηση των ευκαιριών σχολικής επιτυχίας των μαθητών.

2. Πλαίσιο πολιτικής

Οι ολοκληρωμένες στρατηγικές για την πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου περιλαμβάνουν συνδυασμό πολιτικών, συντονισμό μεταξύ διάφορων τομέων πολιτικής και ενσωμάτωση μέτρων για την υποστήριξη της μείωσης της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου σε όλες τις σχετικές πολιτικές που απευθύνονται στα παιδιά και τους νέους. Πρόκειται κυρίως — πέρα από τις εκπαιδευτικές πολιτικές που προωθούν σχολικά συστήματα υψηλής ποιότητας — για την κοινωνική πολιτική και τις πολιτικές για τις υπηρεσίες στήριξης, την απασχόληση, τη νεολαία, την οικογένεια και την ένταξη. Εξίσου σημαντικός είναι ο οριζόντιος συντονισμός μεταξύ των διάφορων φορέων και ο κάθετος συντονισμός μεταξύ των διάφορων επιπέδων κυβέρνησης. Οι στρατηγικές για την πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου θα πρέπει να περιλαμβάνουν στοιχεία πρόληψης, παρέμβασης και αντιστάθμισης. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να επιλέξουν τις λεπτομερείς συνιστώσες των στρατηγικών τους με βάση τις ιδιαίτερες συνθήκες και τη γενικότερη κατάσταση που επικρατεί στο εσωτερικό τους.

2.1.

ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ στοχεύουν στη μείωση του κινδύνου της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου προτού να εμφανιστούν τα προβλήματα. Τα μέτρα αυτά βελτιστοποιούν την παροχή εκπαίδευσης και κατάρτισης με σκοπό την υποστήριξη της βελτίωσης των μαθησιακών αποτελεσμάτων και την άρση των εμποδίων στην εκπαιδευτική επιτυχία.

Σκοπός των πολιτικών αυτών είναι να θέσουν νωρίς στέρεα θεμέλια ώστε τα παιδιά να αναπτύσσουν τις δυνατότητές τους και να ενσωματώνονται καλά στο σχολείο. Στις πολιτικές πρόληψης θα μπορούσαν να περιλαμβάνονται τα εξής:

Η παροχή εκπαίδευσης και φροντίδας υψηλής ποιότητας στην πρώιμη παιδική ηλικία είναι ωφέλιμη για όλα τα παιδιά και έχει ιδιαίτερη σημασία για όσα προέρχονται από μειονεκτικά περιβάλλοντα, όπως τα παιδιά των μεταναστών ή των Ρομά. Ενισχύει την φυσική ευεξία, την κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη, τις γλωσσικές και τις βασικές γνωστικές δεξιότητες. Οι σχετικές υπηρεσίες πρέπει να είναι υψηλής ποιότητας, οικονομικά προσιτές, επαρκώς στελεχωμένες και προσβάσιμες για τις οικογένειες που προέρχονται από μειονεκτικά περιβάλλοντα.

Οι πολιτικές αυτές αφορούν την οργάνωση των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης, τους πόρους που διατίθενται στα σχολεία και τη διαθεσιμότητα, τη διαπερατότητα και την ευελιξία των εκπαιδευτικών κατευθύνσεων. Αφορούν επίσης τις διαφορές μεταξύ των φύλων και την υποστήριξη των παιδιών από μειονεκτικά περιβάλλοντα ή με διαφορετική μητρική γλώσσα.

2)	Η αύξηση της εκπαιδευτικής προσφοράς με τη παροχή ευκαιριών εκπαίδευσης και κατάρτισης πέραν της ηλικίας της υποχρεωτικής εκπαίδευσης μπορεί να επηρεάσει τη συμπεριφορά των νέων και των οικογενειών τους και να οδηγήσει σε υψηλότερα ποσοστά ολοκλήρωσης της ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Η προώθηση ενεργών πολιτικών για την εξάλειψη των διαχωρισμών και η παροχή πρόσθετης υποστήριξης στα σχολεία που βρίσκονται σε μειονεκτούσες περιοχές ή έχουν μεγάλο αριθμό μαθητών από κοινωνικοοικονομικώς μειονεκτικά περιβάλλοντα τα βοηθούν να διαφοροποιούν την κοινωνική τους σύνθεση και να ενισχύουν την εκπαιδευτική τους προσφορά. Με τον τρόπο αυτό βελτιώνονται οι εκπαιδευτικές επιδόσεις των μαθητών από κοινωνικοοικονομικώς μειονεκτικά περιβάλλοντα και μειώνεται ο κίνδυνος πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου.

Η έμφαση στην αξία της γλωσσικής πολυμορφίας και η υποστήριξη των παιδιών με διαφορετική μητρική γλώσσα ώστε να βελτιώνουν τις γνώσεις τους όσον αφορά τη γλώσσα διδασκαλίας και, όπου ενδείκνυται, τη μητρική τους γλώσσα, καθώς και η υποστήριξη των εκπαιδευτικών ώστε να μπορούν να διδάσκουν παιδιά με διαφορετικά επίπεδα γλωσσικής ικανότητας, μπορούν να βελτιώσουν τις εκπαιδευτικές επιδόσεις των παιδιών από οικογένειες μεταναστών και να μειώσει τον κίνδυνο πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου.

5)	Η ενίσχυση της συμμετοχής των γονέων, η ενδυνάμωση της συνεργασίας τους με το σχολείο και η δημιουργία συμπράξεων μεταξύ σχολείων και γονέων μπορεί να δώσουν περισσότερα κίνητρα μάθησης στους μαθητές.

Η αύξηση της ευελιξίας και της διαπερατότητας των εκπαιδευτικών κατευθύνσεων, για παράδειγμα με την προσφορά ανεξάρτητων ενοτήτων μαθημάτων ή την εναλλαγή σχολείου και εργασίας, στηρίζει ιδίως τους μαθητές με χαμηλότερες ακαδημαϊκές επιδόσεις και μπορεί να τους παροτρύνει να συνεχίσουν την εκπαίδευση και την κατάρτισή τους σε προγράμματα που ανταποκρίνονται καλύτερα στις ανάγκες και τις ικανότητές τους. Συμβάλλει επίσης στην αντιμετώπιση αιτιών της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου που συνδέονται με το φύλο, όπως η πρόωρη ένταξη στην αγορά εργασίας ή η εγκυμοσύνη στην εφηβική ηλικία. Επιπλέον, ο περιορισμός της παραμονής στην ίδια τάξη και η αντικατάστασή της από πιο ευέλικτη ατομική υποστήριξη έχει δείξει ότι σχετίζεται με τη μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου.

Η ενίσχυση της παροχής υψηλής ποιότητας κατευθύνσεων επαγγελματικής εκπαίδευσης και η αύξηση της ελκυστικότητας και της ευελιξίας τους προσφέρει αξιόπιστες εναλλακτικές λύσεις στους μαθητές που κινδυνεύουν να εγκαταλείψουν το σχολείο. Η παροχή ΕΕΚ καλά ενσωματωμένης στα συνολικά συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης προσφέρει εναλλακτικές κατευθύνσεις για την πρόσβαση στην ανώτερη δευτεροβάθμια και την τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Η ενίσχυση του δεσμού μεταξύ των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης και του τομέα της απασχόλησης, προκειμένου να δοθεί έμφαση στα οφέλη της ολοκλήρωσης της εκπαίδευσης για την απασχολησιμότητα στο μέλλον. Αυτό θα μπορούσε να γίνεται με την μορφή πρακτικής άσκησης ή με μεγαλύτερη συμμετοχή των εργοδοτών στα σχολεία.

2.2.

ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ έχουν στόχο να αποτρέψουν την πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου με τη βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσης και της κατάρτισης στο επίπεδο των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, τη λήψη μέτρων μόλις εμφανίζονται τα πρώτα προειδοποιητικά σημάδια και την παροχή στοχοθετημένης υποστήριξης στους μαθητές ή σε ομάδες μαθητών που διατρέχουν κίνδυνο πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου. Οι πολιτικές αυτές αφορούν όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης, από τη νηπιακή εκπαίδευση και φροντίδα έως την ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

Στο επίπεδο των σχολείων ή των ιδρυμάτων κατάρτισης, οι στρατηγικές κατά της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου ενσωματώνονται σε μια γενικότερη πολιτική για τη σχολική ανάπτυξη. Σκοπός είναι να δημιουργηθεί ένα θετικό μαθησιακό περιβάλλον, να ενισχυθούν η παιδαγωγική ποιότητα και η καινοτομία, να αναβαθμιστεί η ικανότητα του διδακτικού προσωπικού να διαχειρίζεται την κοινωνική και πολιτιστική ποικιλομορφία και να αναπτυχθούν προσεγγίσεις για την καταπολέμηση της βίας και του εκφοβισμού. Στις πολιτικές παρέμβασης θα μπορούσαν να περιλαμβάνονται τα εξής:

Η μετατροπή των σχολείων σε κοινότητες μάθησης που βασίζονται σε ένα κοινό όραμα όλων των φορέων για τη σχολική ανάπτυξη, αξιοποιούν την πείρα και τις γνώσεις όλων και προσφέρουν ένα περιβάλλον απαλλαγμένο από προκαταλήψεις και άνετο, το οποίο αποτελεί πηγή έμπνευσης, ώστε να ενθαρρύνονται οι νέοι να παραμένουν στην εκπαίδευση και την κατάρτιση.

Η ανάπτυξη συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης για τους μαθητές που αντιμετωπίζουν κίνδυνο, η οποία μπορεί να βοηθήσει στη λήψη αποτελεσματικών μέτρων πριν εκδηλωθούν προβλήματα, πριν οι μαθητές αρχίσουν να αποξενώνονται από το σχολείο ή να απουσιάζουν αδικαιολόγητα από τα μαθήματα και, εν τέλει, πριν να εγκαταλείψουν το σχολείο.

Η διασύνδεση με γονείς και άλλους εξωσχολικούς παράγοντες, όπως οι υπηρεσίες της τοπικής κοινωνίας, οι οργανώσεις που εκπροσωπούν μετανάστες ή μειονότητες, οι αθλητικοί ή πολιτιστικοί σύλλογοι ή οι οργανώσεις εργοδοτών και οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, η οποία επιτρέπει την εξεύρεση ολιστικών λύσεων που βοηθούν τους μαθητές που κινδυνεύουν να εγκαταλείψουν το σχολείο και διευκολύνει την πρόσβαση σε φορείς εξωτερικής υποστήριξης, π.χ. ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς και διοργανωτές δραστηριοτήτων για νέους, καθώς και πολιτιστικές και κοινοτικές υπηρεσίες. Σε αυτό μπορούν να συνεισφέρουν διαμεσολαβητές από την τοπική κοινωνία που είναι σε θέση να στηρίξουν την επικοινωνία και να μειώσουν τη δυσπιστία.

Η υποστήριξη και η ενδυνάμωση των εκπαιδευτικών στο έργο τους όσον αφορά τους μαθητές που αντιμετωπίζουν κίνδυνο εγκατάλειψης του σχολείου, οι οποίες αποτελούν προϋπόθεση για την επιτυχία των μέτρων σε σχολικό επίπεδο. Η αρχική κατάρτιση των εκπαιδευτικών και η συνεχής επαγγελματική εξέλιξη των εκπαιδευτικών και των διευθυντών σχολείων τούς βοηθάει να αντιμετωπίζουν τη διαφορετικότητα στη σχολική αίθουσα, να στηρίζουν τους μαθητές από κοινωνικοοικονομικώς μειονεκτικά περιβάλλοντα και να επιλύουν δύσκολες καταστάσεις διδασκαλίας.

Οι εξωσχολικές δραστηριότητες, καθώς και οι καλλιτεχνικές, πολιτιστικές και αθλητικές δραστηριότητες, οι οποίες μπορούν να αυξήσουν την αυτοεκτίμηση των μαθητών που αντιμετωπίζουν κίνδυνο πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου και να ενισχύσουν την αντοχή τους έναντι των μαθησιακών δυσκολιών που αντιμετωπίζουν.

Οι πολιτικές παρέμβασης σε ατομικό επίπεδο στοχεύουν στην παροχή ενός συνόλου μηχανισμών υποστήριξης των μαθητών που κινδυνεύουν να εγκαταλείψουν το σχολείο, με δυνατότητα προσαρμογής στις ανάγκες του κάθε μαθητή. Οι πολιτικές αυτές επικεντρώνονται τόσο στην προσωπική ανάπτυξη, ώστε να ενισχύεται η αντοχή των μαθητών που κινδυνεύουν να εγκαταλείψουν το σχολείο, όσο και στην αντιμετώπιση συγκεκριμένων δυσκολιών που μπορεί να είναι κοινωνικής, γνωστικής ή συναισθηματικής φύσης.

Η καθοδήγηση βοηθάει τον κάθε μαθητή να αντεπεξέρχεται σε συγκεκριμένες ακαδημαϊκές, κοινωνικές ή προσωπικές δυσκολίες. Οι μαθητές λαμβάνουν στοχευμένη στήριξη είτε σε ατομικό επίπεδο (ατομική καθοδήγηση) είτε σε μικρές ομάδες (συλλογική διδασκαλία), η οποία παρέχεται συχνά από εκπαιδευτικούς, φορείς της τοπικής κοινωνίας ή συνομηλίκους τους.

Η προσαρμογή της διδασκαλίας στις ανάγκες των μαθητών, η ενίσχυση των εξατομικευμένων προσεγγίσεων μάθησης και η παροχή στήριξης σε μαθητές που κινδυνεύουν να εγκαταλείψουν το σχολείο τούς βοηθούν να προσαρμόζονται στις απαιτήσεις της επίσημης εκπαίδευσης και να υπερπηδούν τα εμπόδια που δημιουργεί το σύστημα εκπαίδευσης και κατάρτισης και μπορούν ως εκ τούτου να συμβάλουν ώστε να περιοριστεί η παραμονή στην ίδια τάξη.

Η ενίσχυση της καθοδήγησης και της συμβουλευτικής υποστηρίζει τις επιλογές σταδιοδρομίας των μαθητών και τη μετακίνηση εντός του εκπαιδευτικού συστήματος ή τη μετάβαση από την εκπαίδευση στην απασχόληση. Περιορίζει τη λήψη ακατάλληλων αποφάσεων που βασίζονται σε ψευδείς προσδοκίες ή ανεπαρκείς πληροφορίες. Βοηθάει τους νέους να κάνουν επιλογές που ανταποκρίνονται στις φιλοδοξίες τους, τα προσωπικά τους ενδιαφέροντα και τα ταλέντα τους.

Μέριμνα ώστε να αποκτούν πρόσβαση σε κατάλληλη οικονομική υποστήριξη οι νέοι που βρίσκονται σε οικονομική κατάσταση δυνάμενη να τους ωθήσει να εγκαταλείψουν το σχολείο. Εφόσον κρίνεται σκόπιμο, αυτού του είδους η υποστήριξη μπορεί να χορηγείται υπό προϋποθέσεις ή να συνδέεται με κοινωνικά επιδόματα.

2.3.

ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗΣ έχουν στόχο να βοηθούν όσους εγκατέλειψαν πρόωρα το σχολείο να επανενταχθούν στην εκπαίδευση, προσφέροντάς τους δυνατότητες να επιστρέψουν στην εκπαίδευση και την κατάρτιση και να αποκτήσουν τα τυπικά προσόντα που δεν μπόρεσαν να αποκτήσουν. Στις πολιτικές αντιστάθμισης θα μπορούσαν να περιλαμβάνονται οι εξής:

Τα επιτυχή εκπαιδευτικά προγράμματα δεύτερης ευκαιρίας, τα οποία παρέχουν μαθησιακά περιβάλλοντα που ανταποκρίνονται στις ιδιαίτερες ανάγκες όσων έχουν εγκαταλείψει πρόωρα το σχολείο, αναγνωρίζουν την μάθηση που έλαβαν στο παρελθόν και υποστηρίζουν την ευημερία τους. Τα προγράμματα αυτά διαφέρουν από εκείνα των σχολείων τόσο στις οργανωτικές όσο και στις παιδαγωγικές προσεγγίσεις και χαρακτηρίζονται συχνά από μικρές μαθησιακές ομάδες, εξατομικευμένη, κατάλληλη προς την ηλικία και καινοτόμο μάθηση και ευέλικτες εκπαιδευτικές κατευθύνσεις. Τα προγράμματα αυτά θα πρέπει, όσον το δυνατόν περισσότερο, να είναι ευκόλως προσβάσιμα και δωρεάν.

Διάφορες οδοί για την επιστροφή στο κεντρικό σύστημα εκπαίδευσης και κατάρτισης, οι οποίες είναι σημαντικό να προσφέρονται. Στη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ της προηγούμενης σχολικής αποτυχίας και της επανένταξης στο κεντρικό σύστημα εκπαίδευσης μπορούν να συμβάλουν μαθήματα για τη διευκόλυνση της μετάβασης με ισχυρή έμφαση στην καθοδήγηση.

Η αναγνώριση και η επικύρωση της προηγούμενης μάθησης, συμπεριλαμβανομένων των ικανοτήτων που αποκτήθηκαν στο πλαίσιο μη τυπικής ή ανεπίσημης μάθησης, οι οποίες βελτιώνουν την εμπιστοσύνη και την αυτοεκτίμηση των νέων και διευκολύνουν την επανένταξη τους στην εκπαίδευση. Μπορούν να τους παροτρύνουν να συνεχίσουν την εκπαίδευση και την κατάρτισή τους και τους βοηθούν να εντοπίσουν τα ταλέντα τους και να κάνουν καλύτερες επιλογές σταδιοδρομίας.

Η στοχευμένη ατομική υποστήριξη, η οποία περιλαμβάνει την κοινωνική, οικονομική, εκπαιδευτική και ψυχολογική υποστήριξη των νέων που αντιμετωπίζουν δυσκολίες. Είναι ιδιαίτερα σημαντική για τους νέους που βρίσκονται σε κατάσταση σοβαρής κοινωνικής ή συναισθηματικής δυσχέρειας που δεν τους επιτρέπει να συνεχίσουν την εκπαίδευση ή την κατάρτισή τους.