ΑΠΟΦΑΣΗ 1419/1999/ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

της 25ης Μαΐου 1999

για τη θέσπιση κοινοτικής δράσης όσον αφορά την εκδήλωση "Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης" για το διάστημα 2005 έως 2019

ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη:

τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, και ιδίως το άρθρο της 151,

την πρόταση της Επιτροπής(1),

την γνώμη της Επιτροπής των Περιφερειών(2),

Αποφασίζοντας σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 251 της συνθήκης(3),

Εκτιμώντας:

(1) ότι η Ευρώπη, καθ' όλη τη διάρκεια της ιστορίας της, στάθηκε και παραμένει ένας πόλος καλλιτεχνικής ανάπτυξης που χαρακτηρίζεται από εξαιρετικό πλούτο και μεγάλη ποικιλομορφία· ότι το φαινόμενο της αστικοποίησης έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο κατά τη διαμόρφωση και την ακτινοβολία των ευρωπαϊκών πολιτισμών·

(2) ότι το άρθρο 151 της συνθήκης αναθέτει στην Κοινότητα αρμοδιότητες στον πολιτιστικό τομέα· ότι, συνεπώς, όλες οι κοινοτικές ενέργειες για την προαγωγή των πολιτιστικών δραστηριοτήτων θα πρέπει να διεξάγονται πάνω σ' αυτή τη νομική βάση, σύμφωνα με τους στόχους και τα μέσα που χορηγεί στην Κοινότητα η συνθήκη·

(3) ότι οι αρμόδιοι για πολιτιστικά θέματα Υπουργοί, που συνήλθαν στα πλαίσια του Συμβουλίου, ενέκριναν, στις 13 Ιουνίου 1985, ψήφισμα σχετικά με τις ετήσιες εκδηλώσεις "Ευρωπαϊκή Πολιτιστική Πόλη"(4), με βασικότερο στόχο να "ανοίξουν στο ευρωπαϊκό κοινό ορισμένες πολιτιστικές πλευρές της συγκεκριμένης πόλης, περιοχής ή χώρας", εκδήλωση την οποία ενίσχυσε χρηματοδοτικά η Κοινότητα·

(4) ότι η μελέτη η οποία πραγματοποιήθηκε σχετικά με τα αποτελέσματα των εκδηλώσεων "Ευρωπαϊκή Πολιτιστική Πόλη" κατέδειξε ότι το γεγονός έχει θετικές συνέπειες από άποψη απήχησης στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, πολιτιστικής και τουριστικής ανάπτυξης και αναγνώρισης από μέρους των πολιτών της σημασίας της επιλογής της πόλης τους·

(5) ότι, ωστόσο, η θετική απήχηση δεν παρήγαγε πάντα αποτελέσματα που να διήρκεσαν και μετά τη λήξη του σχεδίου καθεαυτού και ότι, μολονότι αναγνωρίζεται στους υπεύθυνους για τη λήψη αποφάσεων δημόσιους φορείς των επιλεγμένων πόλεων η αρμοδιότητα να αποφασίσουν για το περιεχόμενο του σχεδίου τους, θα πρέπει να τους επιστηθεί η προσοχή στην ανάγκη ένταξης του πολιτιστικού σχεδίου σε μια μεσοπρόθεσμη δυναμική·

(6) ότι η πρωτοβουλία αυτή είναι σημαντική και για την ενδυνάμωση της τοπικής και περιφερειακής ταυτότητας αλλά και για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης·

(7) ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στις συζητήσεις που προηγήθηκαν της γνώμης που εξέδωσε στις 7 Απριλίου 1995(5), σχετικά με το πρόγραμμα Καλειδοσκόπιο που θεσπίστηκε με την απόφαση 719/96/ΕΚ(6), ζήτησε από την Επιτροπή να υποβάλει ειδικό πρόγραμμα για την "Ευρωπαϊκή Πολιτιστική Πόλη" μετά το 2000, με βάση το άρθρο 151 της συνθήκης·

(8) ότι η σημασία και η απήχηση της εκδήλωσης "Πολιτιστική Πόλη" απαιτεί τη δημιουργία συστήματος επιλογής εκ περιτροπής το οποίο θα εξασφαλίζει ότι μια από τις πόλεις κάθε κράτους μέλους θα επιλέγεται σε τακτά διαστήματα· ότι για να επιτευχθεί προβλεπτό, συνεπές και διαφανές σύστημα εκ περιτροπής, χρειάζεται ενιαία απόφαση βάσει της οποίας θα αποφασίζεται η σειρά με την οποία θα πραγματοποιούν την εκδήλωση τα κράτη μέλη·

(9) ότι, λόγω της μεγάλης συμβολικής αξίας που έχει για τα κράτη μέλη, ο ορισμός των Πολιτιστικών Πρωτευουσών θα πρέπει να γίνεται από το Συμβούλιο·

(10) ότι μια κοινοτική πρωτοβουλία για την προαγωγή της "Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Πόλης" πρέπει να ανταποκρίνεται σε καθορισμένους στόχους και να χρησιμοποιεί τους πόρους που προβλέπει η συνθήκη·

(11) ότι, μέχρι τώρα, προβλεπόταν μια κοινοτική συνδρομή για την "Ευρωπαϊκή Πολιτιστική Πόλη" και για τον "Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Μήνα", στο πλαίσιο του προγράμματος Καλειδοσκόπιο το οποίο λήγει το 1999·

(12) ότι το Συμβούλιο, στις 22 Σεπτεμβρίου 1997, εξέτασε απόφαση σχετικά με το μέλλον της ευρωπαϊκής πολιτιστικής δράσης(7), με την οποία ζητείται από την Επιτροπή, βάσει του άρθρου 208 της συνθήκης, να υποβάλει προτάσεις για τη θέσπιση ενιαίου προγράμματος για τον πολιτισμό, μέχρι τον Μάιο του 1998, στο οποίο θα ενσωματωθεί μια δράση με τον τίτλο "Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης", συμπεριλαμβανομένης και της χρηματοδότησής της·

(13) ότι η Επιτροπή υπέβαλε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο ανακοίνωση σχετικά με το πρώτο πρόγραμμα-πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Κοινότητας υπέρ του πολιτισμού, στην οποία περιλαμβάνεται πρόταση απόφασης για τη θέσπιση ενιαίου μέσου χρηματοδότησης και προγραμματισμού της πολιτιστικής συνεργασίας,

ΕΞΕΔΩΣΑΝ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΠΟΦΑΣΗ:

Άρθρο 1

Θεσπίζεται κοινοτική δράση με τίτλο "Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης". Στόχος της είναι να προβάλει τον πλούτο, την ποικιλομορφία και τα κοινά χαρακτηριστικά των ευρωπαϊκών πολιτισμών και να συμβάλει στη βελτίωση της αμοιβαίας γνωριμίας μεταξύ των ευρωπαίων πολιτών.

Άρθρο 2

1. Μία πόλη ενός κράτους μέλους ορίζεται Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, εκ περιτροπής, όπως ορίζεται στο παράρτημα Ι. Η χρονολογική σειρά που προβλέπεται στο παράρτημα Ι μπορεί να τροποποιηθεί μετά από κοινή συμφωνία μεταξύ των ενδιαφερομένων κρατών μελών. Η υποψηφιότητα ή οι υποψηφιότητες κοινοποιούνται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών, από το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος, ενδεχομένως μαζί με σχετική σύσταση, το αργότερο τέσσερα έτη πριν από την αναμενόμενη έναρξη της εκδήλωσης.

2. Η Επιτροπή συνιστά κατ' έτος κριτική επιτροπή η οποία συντάσσει έκθεση για την/ή τις υποψηφιότητες που έχουν υποβληθεί βάσει των στόχων και των χαρακτηριστικών της παρούσας δράσης. Η κριτική επιτροπή αποτελείται από επτά ανεξάρτητες προσωπικότητες υψηλού κύρους, που είναι εμπειρογνώμονες στον πολιτιστικό τομέα, δύο από τις οποίες ορίζονται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, δύο από το Συμβούλιο, δύο από την Επιτροπή και μία από την Επιτροπή των Περιφερειών. Η κριτική επιτροπή υποβάλλει την έκθεσή της στην Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο.

3. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μπορεί να απευθύνει στην Επιτροπή γνώμη για την ή τις υποψηφιότητες εντός τριών μηνών μετά από τη λήψη της έκθεσης. Το Συμβούλιο, ύστερα από σύσταση της Επιτροπής, που συντάσσεται βάσει της γνώμης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της έκθεσης της κριτικής επιτροπής, ορίζει επισήμως την εν λόγω πόλη ως Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης για το έτος για το οποίο έχει προταθεί η υποψηφιότητά της.

Άρθρο 3

Ο φάκελος υποψηφιότητας περιλαμβάνει ένα πολιτιστικό σχέδιο, ευρωπαϊκής διάστασης, το οποίο βασίζεται κυρίως στην πολιτιστική συνεργασία, σύμφωνα με τους στόχους και τις δράσεις που προβλέπονται από το άρθρο 151 της συνθήκης.

Ο φάκελος καθορίζει σε ποιό μέτρο η υποψήφια ευρωπαϊκή πόλη προτίθεται:

- να προβάλει τα κοινά ευρωπαϊκά πολιτιστικά ρεύματα που είτε η ίδια ενέπνευσε, είτε στα οποία συνέβαλε σημαντικά,

- να προωθήσει εκδηλώσεις στις οποίες συμμετέχουν πολιτιστικοί φορείς από άλλες πόλεις των κρατών μελών, οδηγώντας έτσι στην καθιέρωση μιας διαρκούς πολιτιστικής συνεργασίας, και να ευνοήσει την κυκλοφορία τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση,

- να υποστηρίξει και να ενισχύσει το δημιουργικό έργο, το οποίο αποτελεί βασικό στοιχείο κάθε πολιτιστικής πολιτικής,

- να εξασφαλίσει την κινητοποίηση και τη συμμετοχή μεγάλων στρωμάτων του πληθυσμού, και κατά συνέπεια, να εγγυηθεί την κοινωνική διάσταση της δράσης και την επέκτασή της πέραν του έτους των εκδηλώσεων,

- να προωθήσει την υποδοχή των πολιτών της Ένωσης και να ευνοήσει την ευρύτερη δυνατή διάδοση των προβλεπομένων εκδηλώσεων ανατρέχοντας σε όλες τις μορφές πολυμέσων,

- να προωθήσει τον διάλογο μεταξύ των πολιτισμών της Ευρώπης και του υπόλοιπου κόσμου, και, με το πνεύμα αυτό, να ενισχύσει το άνοιγμα και την κατανόηση των άλλων, στοιχεία που αποτελούν θεμελιώδεις πολιτιστικές αξίες,

- να αξιοποιήσει την ιστορική κληρονομιά, την αστική αρχιτεκτονική και την ποιότητα ζωής στην πόλη.

Άρθρο 4

Οι ευρωπαϊκές τρίτες χώρες μπορούν να λαμβάνουν μέρος στη δράση αυτή. Οιαδήποτε από τις χώρες αυτές μπορεί να προτείνει την υποψηφιότητα μιάς πόλης ως Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης και θα πρέπει να κοινοποιήσει την πρότασή της στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών. Το Συμβούλιο, αποφασίζοντας ομοφώνως βάσει συστάσεως της Επιτροπής, ορίζει επισήμως μία από αυτές τις προταθείσες πόλεις ως Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης για κάθε έτος, λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι επιθυμητή μια περίοδος προετοιμασίας τεσσάρων ετών.

Άρθρο 5

Κάθε πόλη καταρτίζει πρόγραμμα πολιτιστικών εκδηλώσεων, προβάλλοντας την πολιτιστική ιδιομορφία και κληρονομιά της καθώς και τη θέση της στην κοινή πολιτιστική κληρονομιά, και εντάσσοντας στις εκδηλώσεις πολιτιστικούς φορείς άλλων ευρωπαϊκών χωρών, προκειμένου να καθιερωθεί διαρκής συνεργασία. Κατά την προετοιμασία του προγράμματός της, η ορισθείσα πόλη θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη, στο μέγιστο δυνατό βαθμό, εκτός των προαναφερομένων στοιχείων, τον κατάλογο του παραρτήματος ΙΙ, στον οποίο περιέχονται τα κριτήρια προγραμματισμού και αξιολόγησης. Κατ' αρχήν το πρόγραμμα αυτό θα πρέπει να διαρκεί ένα έτος, αλλά, κατ' εξαίρεση, οι ορισθείσες πόλεις έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν και μικρότερο χρονικό διάστημα. Οι πόλεις μπορούν, εφ' όσον θέλουν, να περιλαμβάνουν και την γύρω περιοχή στο πρόγραμμά τους. Θα πρέπει να υπάρχει σύνδεσμος μεταξύ των προγραμμάτων των πόλεων που έχουν ορισθεί το ίδιο έτος.

Άρθρο 6

Η Επιτροπή καταρτίζει ετησίως έκθεση για την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων των εκδηλώσεων του προηγουμένου έτους, στην οποία περιλαμβάνεται ανάλυση εκ μέρους των διοργανωτών. Η έκθεση αυτή υποβάλλεται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Επιτροπή των Περιφερειών. Η Επιτροπή μπορεί επίσης να διατυπώνει προτάσεις αναθεώρησης της παρούσας απόφασης, τις οποίες κρίνει αναγκαίες για την ομαλή εφαρμογή της δράσης αυτής, ιδίως ενόψει της μελλοντικής διεύρυσης της Ένωσης.

Βρυξέλλες, 25 Μαΐου 1999.

Για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Ο Πρόεδρος

J. M. GIL-ROBLES

Για το Συμβούλιο

Ο Πρόεδρος

H. EICHEL

(1) ΕΕ C 362 της 28.11.1997, σ. 12.

(2) ΕΕ C 180 της 11.6.1998, σ. 70.

(3) Γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 30ής Απριλίου 1998 (ΕΕ C 152 της 18.5.1998, σ. 55), κοινή θέση του Συμβουλίου της 24ης Ιουλίου 1998 (ΕΕ C 285 της 14.9.1998, σ. 5) και απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 11ης Μαρτίου 1999 (ΕΕ C 175 της 21.6.1999). Απόφαση του Συμβουλίου, της 10ης Μαΐου 1999.

(4) ΕΕ C 153 της 22.6.1985, σ. 2.

(5) ΕΕ C 109 της 1.5.1995, σ. 281.

(6) Απόφαση αριθ. 719/96/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 29ης Μαρτίου 1996, για τη θέσπιση προγράμματος στήριξης των καλλιτεχνικών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων με ευρωπαϊκή διάσταση (Καλειδοσκόπιο) (ΕΕ L 99 της 20.4.1996, σ. 20).

(7) ΕΕ C 305 της 7.10.1997, σ. 1.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I

ΣΕΙΡΑ ΔΙΚΑΙΟΥΜΕΝΩΝ ΝΑ ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΝ ΥΠΟΨΗΦΙΟΤΗΤΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

>ΘΕΣΗ ΠΙΝΑΚΑ>

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΟΥ ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

Τα προγράμματα των ορισθεισών πόλεων θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν:

- προώθηση των κοινών καλλιτεχνικών ρευμάτων κατά τη διαμόρφωση των οποίων η πόλη έχει διαδραματίσει ιδιαίτερο ρόλο,

- διοργάνωση καλλιτεχνικών εκδηλώσεων (μουσική, χορός, θέατρο, εικαστικές τέχνες, κινηματογράφος, κ.λπ.) και βελτίωση της προβολής και διαχείρισης των τεχνών,

- προώθηση της γνώσης του ευρωπαϊκού κοινού σχετικά με τις προσωπικότητες και τα γεγονότα που σημάδεψαν την ιστορία και την πολιτιστική ταυτότητα της πόλης,

- διοργάνωση ειδικών δραστηριοτήτων για την ενθάρρυνση της καλλιτεχνικής καινοτομίας και τη δημιουργία νέων μορφών πολιτιστικής δράσης και διαλόγου,

- λήψη μέτρων για τη μεγαλύτερη πρόσβαση και ευαισθητοποίηση σε θέματα σταθερής και κινητής καλλιτενικής κληρονομιάς καθώς και καλλιτεχνικών δημιουργών που χαρακτηρίζουν την πόλη,

- οργάνωση ειδικών πολιτιστικών σχεδίων για τη διευκόλυνση της πρόσβασης των νέων στον πολιτισμό,

- οργάνωση ειδικών πολιτιστικών σχεδίων για την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής,

- διάδοση στο ευρύτερο κοινό των προγραμματισμένων ενεργειών, ιδίως με τα πολυμέσα και τα οπτικοακουστικά μέσα καθώς και μια πολυγλωσσική προσέγγιση,

- συμβολή στην ανάπτυξη της οικονομικής δραστηριότητας, κυρίως της απασχόλησης και του τουρισμού,

- ανάγκη ανάπτυξης ενός ποιοτικού και καινοτόμου πολιτιστικού τουρισμού, λαμβανομένης δεόντως υπόψη της σημασίας που έχει στη συνάρτηση αυτή η βιώσιμη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς και η εναρμόνιση των προσδοκιών των επισκεπτών με τις προσδοκίες του τοπικού πληθυσμού,

- οργάνωση σχεδίων για την ενθάρρυνση της ανάπτυξης δεσμών μεταξύ της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και των στρατηγικών καινούργιας ανάπτυξης του αστικού χώρου.

- ανάληψη κοινών πρωτοβουλιών για την προώθηση του πολιτιστικού διαλόγου μεταξύ της Ευρώπης και του υπόλοιπου κόσμου.