ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ - Η προώθηση της εκμάθησης γλωσσών και της γλωσσικής πολυμορφίας: Σχέδιο Δράσης 2004 - 2006

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΈΝΩΝ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

1. Tο πλαίσιο

2. Διαβουλεύσεις

3. Κοινές ευθύνες

4. Το σχέδιο δράσης

ΜΕΡΟΣ 1

I. ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΕΚΜΑΘΗΣΗ ΓΛΩΣΣΩΝ

1. "Η μητρική συν δύο άλλες γλώσσες": αρχίζοντας από νεαρή ηλικία

2. Εκμάθηση γλωσσών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και κατάρτιση

3. Εκμάθηση γλωσσών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση

4. Εκμάθηση γλωσσών από ενηλίκους

5. Σπουδαστές γλωσσών με ειδικές ανάγκες

6. Φάσμα γλωσσών.

ΙΙ. ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΓΛΩΣΣΩΝ

1. Ένα σχολείο φιλικό προς τις γλώσσες

2. Η τάξη εκμάθησης ξένων γλωσσών

3. Κατάρτιση των καθηγητών ξένων γλωσσών

4. Προσφορά καθηγητών ξένων γλωσσών

5. Κατάρτιση καθηγητών άλλων ειδικοτήτων

6. Δοκιμή των γλωσσικών δεξιοτήτων

III.ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΝΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΦΙΛΙΚΟΥ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΓΛΩΣΣΕΣ

1. Μια προσέγγιση χωρίς αποκλεισμούς για τη γλωσσική πολυμορφία

2. Δημιουργία κοινοτήτων φιλικών προς τις γλώσσες

3. Βελτίωση της προσφοράς και της αξιοποίησης των δυνατοτήτων εκμάθησης γλωσσών

IV. ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΟΔΟΥ

ΜΕΡΟΣ 2: ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΤΕΙΝΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 2004 - 2006

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η Ευρώπη βρίσκεται, επιτέλους, καθοδόν για να γίνει, χωρίς αιϴατοχυσίες, ϴια μεγάλη οικογένεια... ήπειρος των ανθρωπιστικών αξιών... της ελευθερίας, της αλληλεγγύης και πάνω από όλα της ποικιλοϴορφίας, έννοιας που εγκλείει το σεβασϴό των γλωσσών, των πολιτισϴών και των παραδόσεων του άλλου.

(Δήλωση του Λάκεν)

1. Tο πλαίσιο

Οι λαοί της Ευρώπης οικοδομούν μια ενιαία Ένωση αποτελούμενη από πολλά διαφορετικά έθνη, πολιτισμούς και γλωσσικές ομάδες. η Ένωση αυτή οικοδομείται γύρω από την ισότιμη ανταλλαγή ιδεών και παραδόσεων και θεμελιώνεται στην αμοιβαία αποδοχή λαών με διαφορετική μεν ιστορία αλλά κοινό μέλλον.

Μέσα σε ελάχιστο διάστημα η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πραγματοποιήσει τη σημαντικότερη διεύρυνσή της μέχρι σήμερα. Στη νέα Ένωση θα ζουν 450 εκατομμύρια Ευρωπαίοι από διαφορετικά εθνικά, πολιτισμικά και γλωσσικά περιβάλλοντα. Θα είναι σημαντικότερο από ποτέ άλλοτε να διαθέτουμε τις αναγκαίες δεξιότητες για να κατανοούμε τους γείτονές μας και να επικοινωνούμε με αυτούς.

Η δημιουργία ενός κοινού χώρου για την αρμονική συμβίωση με ταυτόχρονη διατήρηση της ατομικότητας και της πολυμορφίας όλων προϋποθέτει την απόκτηση δεξιοτήτων οι οποίες επιτρέπουν την αποτελεσματική επικοινωνία μεταξύ όλων των μερών και την καλύτερη αμοιβαία κατανόηση. Η εκμάθηση και η ομιλία άλλων γλωσσών μας ενθαρρύνει να είμαστε περισσότερο ανοικτοί στους άλλους, στους πολιτισμούς και στις απόψεις τους.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση οικοδομείται στη βάση της ελεύθερης κυκλοφορίας των πολιτών, των κεφαλαίων και των υπηρεσιών της. Ένας πολίτης με καλές γνώσεις ξένων γλωσσών έχει περισσότερες δυνατότητες να αξιοποιήσει την ελευθερία εργασίας ή σπουδών σε ένα άλλο κράτος μέλος.

Στο πλαίσιο της στρατηγικής της Λισσαβώνας για την οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική ανανέωση, η οποία δρομολογήθηκε το Μάρτιο του 2001, η Ένωση οικοδομεί μια κοινωνία με βάση τη γνώση ως καθοριστικό στοιχείο για την επίτευξη του στόχου της να καταστεί η περισσότερο ανταγωνιστική οικονομία της γνώσης στον κόσμο έως το τέλος της δεκαετίας. Η εκμάθηση άλλων γλωσσών συμβάλλει στην επίτευξη του στόχου αυτού βελτιώνοντας τις γνωστικές δεξιότητες και ενισχύοντας τις δεξιότητες που έχει ο σπουδαστής στη μητρική του γλώσσα, συμπεριλαμβανομένης της γραφής και της ανάγνωσης.

Επίσης στο πλαίσιο αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καταβάλλει προσπάθειες για να αναπτύξει το επιχειρηματικό πνεύμα και τις δεξιότητες των πολιτών της ΕΕ (για παράδειγμα μέσω του Ευρωπαϊκού Χάρτη των Μικρών Επιχειρήσεων [1] καθώς και του πράσινου βιβλίου για την επιχειρηματικότητα). Οι στόχοι αυτοί θα μπορούν να επιτευχθούν ευκολότερα εάν η εκμάθηση γλωσσών προωθηθεί αποτελεσματικά στην Ευρωπαϊκή Ένωση, φροντίζοντας ώστε οι πολίτες και οι επιχειρήσεις της Ευρώπης να διαθέτουν τις διαπολιτιστικές και γλωσσικές δεξιότητες που χρειάζονται για να είναι αποτελεσματικοί στην παγκόσμια αγορά.

[1] Ο οποίος εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στη Santa Maria da Feira, στην Πορτογαλία, στις 18-19 Ιουνίου 2000.

Η βελτίωση των γλωσσικών δεξιοτήτων των πολιτών θα είχε θετικές συνέπειες σε πολλές άλλες πολιτικές που προωθούνται σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Εν συντομία, η ικανότητα κατανόησης και επικοινωνίας σε άλλες γλώσσες αποτελεί βασική δεξιότητα για όλους τους ευρωπαίους πολίτες.

Οι γλωσσικές δεξιότητες κατανέμονται ανομοιόμορφα μεταξύ των χωρών και των κοινωνικών ομάδων [2]. Το φάσμα των ξένων γλωσσών που ομιλούνται από τους Ευρωπαίους είναι περιορισμένο και περιλαμβάνει κυρίως τα αγγλικά, τα γαλλικά, τα γερμανικά και τα ισπανικά. Η εκμάθηση μιας lingua franca (κοινής γλώσσας συνεννόησης) και μόνον δεν αρκεί. Κάθε ευρωπαϊκός πολίτης πρέπει να διαθέτει σημαντική ικανότητα επικοινωνίας σε τουλάχιστον δύο άλλες γλώσσες διαφορετικές από τη μητρική του/της. Ο στόχος αυτός είναι φιλόδοξος, όμως η πρόοδος που έχουν πραγματοποιήσει ήδη αρκετά κράτη μέλη δείχνει ότι είναι απολύτως εφικτός.

[2] Λεπτομερέστερες πληροφορίες για τις διαφορές μεταξύ των κρατών μελών είχαν περιληφθεί στα πληροφοριακά έγγραφα που συνόδευσαν τη διαδικασία διαβούλευσης. είναι ακόμα διαθέσιμες στη διεύθυνση http://europa.eu.int/comm/education/policies/lang/languages/consult_en.html

background

Το ευρωπαϊκό έτος γλωσσών 2001 κατέδειξε μια πληθώρα τρόπων για την προώθηση της εκμάθησης γλωσσών και της γλωσσικής πολυμορφίας. Το Μάρτιο του 2002 στη Βαρκελώνη οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων αναγνώρισαν την ανάγκη ανάληψης δράσης από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη για τη βελτίωση της εκμάθησης γλωσσών. ζήτησαν τη λήψη περαιτέρω μέτρων για τη βελτίωση της απόκτησης των βασικών δεξιοτήτων, ιδίως μέσω της διδασκαλίας τουλάχιστον δύο ξένων γλωσσών σε όλους τους μαθητές από πολύ νεαρή ηλικία.

Το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 13ης Δεκεμβρίου 2000 κάλεσε να ληφθούν μέτρα για την προώθηση της εκμάθησης γλωσσών και της γλωσσικής πολυμορφίας. Στις 14 Φεβρουαρίου 2002 το Συμβούλιο Υπουργών Παιδείας κάλεσε τα κράτη μέλη να αναλάβουν συγκεκριμένες πρωτοβουλίες για την προώθηση της γλωσσικής πολυμορφίας και της εκμάθησης γλωσσών και κάλεσε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διατυπώσει τις προτάσεις της σε αυτούς τους τομείς.

Το παρόν σχέδιο αποτελεί την απάντηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε αυτό το αίτημα. Πρέπει να αναγιγνώσκεται από κοινού με το Έγγραφο Διαβούλευσης με τίτλο «Προώθηση της εκμάθησης γλωσσών και της γλωσσικής πολυμορφίας» (SEC 2002 1234 [3]) το οποίο παρουσιάζει τη φιλοσοφία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και το πλαίσιο για τις προτεινόμενες ενέργειες.

[3] Διαθέσιμο στη διεύθυνση http://europa.eu.int/comm/education/policies/lang/languages/consult_en.html

consult

2. Διαβουλεύσεις

Κατά την κατάρτιση του παρόντος σχεδίου δράσης η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πραγματοποίησε ευρεία δημόσια διαβούλευση με τη συμμετοχή των άλλων ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων, των αρμόδιων εθνικών υπουργείων, ενός ευρέος φάσματος οργανώσεων που αντιπροσωπεύουν την κοινωνία των πολιτών καθώς και του ευρέος κοινού. Το έγγραφο διαβούλευσης ήταν διαθέσιμο στο διαδίκτυο σε όλες τις επίσημες γλώσσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Υποβλήθηκαν περισσότερες από 300 ουσιαστικές παρατηρήσεις για το έγγραφο διαβούλευσης. Η διαβούλευση ολοκληρώθηκε με διάσκεψη των αντιπροσώπων της κοινωνίας των πολιτών, η οποία έλαβε χώρα στις Βρυξέλλες στις 10 Απριλίου 2003.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα ήθελε να εκφράσει την ευγνωμοσύνη της σε όλες τις οργανώσεις και τα άτομα που μπήκαν στον κόπο να κάνουν σχόλια και να υποβάλουν προτάσεις. Πλήρης έκθεση για τη διαδικασία της διαβούλευσης και συνοπτική παρουσίαση των αποτελεσμάτων της καθώς και των εργασιών της διάσκεψης, θα δημοσιευθούν ξεχωριστά στον εξυπηρετητή Europa.

Γενικά οι ερωτηθέντες ενέκριναν την ουσία της ανάλυσης της Επιτροπής για την παρούσα κατάσταση και τις προτάσεις της για το μέλλον. Υπήρξε, για παράδειγμα, συμφωνία σχετικά με την ανάγκη να διαδοθούν τα οφέλη της πολυγλωσσίας σε όλους τους ευρωπαίους πολίτες μέσω της δια βίου εκμάθησης γλωσσών από πολύ νεαρή ηλικία. Έτυχαν ευρείας υποστήριξης οι απόψεις ότι τα αγγλικά και μόνον δεν αρκούν, και ότι πρέπει να προσφέρεται διδασκαλία σε μια μεγάλη ποικιλία γλωσσών. Τονίστηκε η χρησιμότητα των εθνικών ευρωπαϊκών προγραμμάτων τα οποία προωθούν την κινητικότητα των σπουδαστών και των διδασκόντων γλωσσών και άλλες μορφές επαφών μεταξύ των πολιτών. Ευρύτατης υποστήριξης έτυχε η ανάγκη βελτίωσης της ποιότητας της γλωσσικής διδασκαλίας. Πολλοί θεώρησαν αναγκαία την ύπαρξη περισσότερο αποτελεσματικών μηχανισμών για την εξασφάλιση της διαφάνειας των πιστοποιητικών γνώσης γλωσσών. Δόθηκε έμφαση στο δυναμικό που υπάρχει για να καταστούν οι ευρωπαϊκές πόλεις και κωμοπόλεις περισσότερο «φιλικές προς τις γλώσσες», στις δυνατότητες περαιτέρω αξιοποίησης των υποτίτλων για την εκμάθηση γλωσσών και στη σημασία της ανάληψης δράσης υπέρ των λεγόμενων «περιφερειακών» και «μειονοτικών» γλωσσικών κοινοτήτων. Πολλοί ερωτηθέντες συμφώνησαν με την ανάγκη να μελετήσει κάθε χώρα τις γλωσσικές της ανάγκες και να καθορίσει τη δική της γλωσσική πολιτική.

Η διαβούλευση κατέδειξε την ύπαρξη ευρείας συναίνεσης όσον αφορά την ανάγκη να αναληφθεί περαιτέρω δράση τώρα για τη βελτίωση της γλωσσικής διδασκαλίας και για την προαγωγή της γλωσσικής πολυμορφίας στην Ευρώπη. Οι απόψεις των ερωτηθέντων έχουν ληφθεί υπόψη στο παρόν σχέδιο δράσης.

3. Κοινές ευθύνες

Η εκμάθηση γλωσσών και η γλωσσική πολυμορφία αποτελούν εκ φύσεως θέματα που μπορούν να αντιμετωπιστούν με διαφορετικούς τρόπους σε διαφορετικά επίπεδα.

Ο ρόλος των εθνικών, περιφερειακών και τοπικών αρχών

Οι αρχές των κρατών μελών είναι κατ' εξοχήν αρμόδιες να δώσουν νέα ώθηση στη γλωσσική διδασκαλία λαμβάνοντας υπόψη τις τοπικές συνθήκες και πολιτικές, στο πλαίσιο των ευρύτερων ευρωπαϊκών στόχων.

Το Συμβούλιο της Ευρώπης ενθαρρύνει τα κράτη μέλη του να αναλογισθούν αυτές τις ευθύνες θεσπίζοντας μια «γλωσσική δοκιμασία» προκειμένου να χαράξουν γλωσσικές εκπαιδευτικές πολιτικές που συμβάλλουν στην προώθηση της κοινωνικής ένταξης και την ανάπτυξη της δημοκρατικής συνείδησης των πολιτών στην Ευρώπη.

Στο έργο τους με τίτλο «Οι συγκεκριμένοι στόχοι των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης» [4], τα κράτη μέλη υιοθέτησαν κοινούς στόχους, τους οποίους επιδιώκουν να επιτύχουν καθορίζοντας δείκτες και κριτήρια αναφοράς, διαδίδοντας τις ορθές πρακτικές και πραγματοποιώντας αξιολογήσεις ομοτίμων. Έχουν καθορίσει τη βελτίωση των γλωσσικών δεξιοτήτων ως προτεραιότητα. Αυτό το πρόγραμμα εργασίας, με το οποίο τα κράτη μέλη συμφωνούν να βαδίσουν προς την ανάπτυξη βασικών πτυχών της γλωσσικής πολιτικής και πρακτικής, θα παράσχει, επομένως, το πλαίσιο για πολλές από τις ενέργειες που απαιτούνται σε επίπεδο κρατών μελών για την προώθηση της εκμάθησης γλωσσών και της γλωσσικής πολυμορφίας.

[4] Για περισσότερες πληροφορίες, βλ. το λεπτομερές πρόγραμμα εργασίας για τη διαδικασία αυτή: έγγραφο 5980/01 του Συμβουλίου, 14 Φεβρουαρίου 2001 http://register.consilium.eu.int/pdf/en/01/ st05/05980en1.pdf

Ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε αυτόν τον τομέα δεν είναι να υποκαταστήσει τη δράση των κρατών μελών, αλλά να την υποστηρίξει και να την συμπληρώσει. Έχει ως αποστολή να τα βοηθήσει να αναπτύξουν ποιοτική εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση μέσω της συνεργασίας και των ανταλλαγών και να προωθήσει την ανάπτυξη εκείνων των τομέων που μπορούν να αντιμετωπιστούν με τον καλύτερο τρόπο σε επίπεδο Ένωσης. Γι' αυτόν ακριβώς το λόγο το κύριο ερώτημα στη διαδικασία διαβούλευσης ήταν: «με ποιους τρόπους θα μπορούσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δώσει ώθηση και να συμπληρώσει τη δράση που αναλαμβάνεται σε άλλα επίπεδα;».

Τα κύρια μέσα που διαθέτει η Ένωση σε αυτόν τον τομέα είναι τα χρηματοδοτικά της προγράμματα, ιδίως αυτά στους τομείς της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και του πολιτισμού [5]. Τα προγράμματα ΣΩΚΡΑΤΗΣ και Leonardo Da Vinci επενδύουν συνολικά περισσότερα από 30 εκατομμύρια ευρώ ετησίως σε ενέργειες που αφορούν συγκεκριμένα την εκμάθηση γλωσσών. Κατά την περίοδο 2000 - 2002, το πρόγραμμα ΣΩΚΡΑΤΗΣ χρηματοδότησε:

[5] http://europa.eu.int/comm/dgs/education_culture/towntwin/index_en.html

- 1.601 κοινά γλωσσικά προγράμματα στα οποία συμμετείχαν 58.500 σπουδαστές και 6.500 διδάσκοντες.

- 2.440 περιόδους άσκησης για μελλοντικούς καθηγητές ξένων γλωσσών.

- 16.563 υποτροφίες ενδοϋπηρεσιακής κατάρτισης για καθηγητές ξένων γλωσσών.

- 18 σχέδια για την ανάπτυξη εργαλείων κατάρτισης και για σεμινάρια για καθηγητές ξένων γλωσσών.

- εντατικά σεμινάρια γλωσσικής κατάρτισης σε λιγότερο ευρέως χρησιμοποιούμενες και διδασκόμενες γλώσσες για 3.632 σπουδαστές της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

- 38 εκπαιδευτικές συμπράξεις και 12 σχέδια συνεργασίας για την προώθηση της εκμάθησης γλωσσών στην εκπαίδευση ενηλίκων.

- 33 σχέδια για την ανάπτυξη νέων μέσων εκμάθησης γλωσσών ή δοκιμασίας γλωσσικών γνώσεων. και

- 15 σχέδια για την ενημέρωση σχετικά με τα πλεονεκτήματα της εκμάθησης γλωσσών και για τη δημιουργία ευκαιριών για την εκμάθηση γλωσσών από τους πολίτες.

Κατά την ίδια περίοδο, το πρόγραμμα Leonardo Da Vinci χρηματοδότησε:

- 750 περιόδους ενδοϋπηρεσιακής κατάρτισης στο εξωτερικό για καθηγητές ξένων γλωσσών.

- 56 σχέδια για την ανάπτυξη εργαλείων για την εκμάθηση γλωσσών στην επαγγελματική κατάρτιση και στο χώρο εργασίας.

- 5 σχέδια για την ανάπτυξη μεθόδων αξιολόγησης των γλωσσικών δεξιοτήτων.

- 4 γλωσσικούς ελέγχους σε επιχειρήσεις.

- 120.000 διακρατικούς διορισμούς, ανταλλαγές και εκπαιδευτικές επισκέψεις καταρτιζόμενων.

Τα προγράμματα, τα οποία έχουν βοηθήσει πολλές εκατοντάδες χιλιάδες μαθητές, καταρτιζόμενους, καθηγητές και εκπαιδευτές να βελτιώσουν τις γλωσσικές τους δεξιότητες, ή να αποκτήσουν νέες, και χρηματοδότησαν την ανάπτυξη καινοτόμων προσεγγίσεων, μεθόδων και υλικών γλωσσικής διδασκαλίας, βρίσκονται τη στιγμή αυτή σε φάση επανεξέτασης. Τη στιγμή αυτή πραγματοποιούνται αναλυτικές γενικές αξιολογήσεις των προγραμμάτων αυτών και έως το 2003 θα έχει ολοκληρωθεί μια ειδική ανάλυση του αντικτύπου τους στην προώθηση της εκμάθησης γλωσσών.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα μεριμνήσει ώστε η προαγωγή της γλωσσικής εκμάθησης και της γλωσσικής πολυμορφίας να διατηρήσει και στα επόμενα προγράμματα την κεντρική θέση που κατέχει.

Τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται επίσης να αξιοποιήσουν άλλα ευρωπαϊκά προγράμματα, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για να χρηματοδοτήσουν προγράμματα ανάπτυξης στον τομέα της γλωσσικής διδασκαλίας.

Ωστόσο θα αποτελούσε φενάκη να πιστεύει κανείς ότι τα ευρωπαϊκά προγράμματα θα μπορούσαν να φέρουν το κύριο βάρος για την προαγωγή της εκμάθησης γλωσσών και της γλωσσικής πολυμορφίας. ούτε και θα όφειλαν να το κάνουν: η χρηματοδότηση που τους παρέχεται δεν θα μπορούσε ποτέ να υποκαταστήσει τις άμεσες επενδύσεις σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο για την εκπαιδευτική υποδομή, για το κατάλληλο μέγεθος των σχολικών τάξεων, για την κατάρτιση των καθηγητών ή για τις ανταλλαγές, για παράδειγμα.

4. Το σχέδιο δράσης

Τα παρόν έγγραφο διαιρείται σε δύο κύρια τμήματα.

Το μέρος 1 παρουσιάζει το γενικό πλαίσιο και τους κύριους πολιτικούς στόχους που πρέπει να επιτευχθούν. Το έγγραφο διαβούλευσης εντόπισε τρεις γενικούς τομείς στους οποίους πρέπει να αναληφθεί δράση: η επέκταση των οφελών της δια βίου εκμάθησης γλωσσών σε όλους τους πολίτες, η βελτίωση της διδασκαλίας γλωσσών και η δημιουργία ενός περιβάλλοντος περισσότερο φιλικού προς τις γλώσσες. Το σχέδιο δράσης διαρθρώνεται γύρω από αυτά ακριβώς τα θέματα και χάριν ευκολίας χρησιμοποιεί τους ίδιους τίτλους. Προφανώς δεν μπορούν να επιτευχθούν όλοι οι γενικοί στόχοι που προσδιορίζονται στο μέρος 1 σε όλα τα κράτη μέλη εντός του χρονικού πλαισίου του παρόντος σχεδίου δράσης.

Το μέρος 2 κάνει συγκεκριμένες προτάσεις για την επίτευξη απτών βελτιώσεων βραχυπρόθεσμα. Προτείνει μια σειρά ενεργειών οι οποίες πρέπει να αναληφθούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο κατά την περίοδο 2004-2006 προκειμένου να υποστηριχθούν ενέργειες που έχουν αναλάβει τοπικές, περιφερειακές και εθνικές αρχές. Οι ενέργειες αυτές χρησιμοποιούν πόρους που είναι διαθέσιμοι στα υφιστάμενα κοινοτικά προγράμματα και δραστηριότητες. καμία από αυτές δεν απαιτεί επιπλέον δημοσιονομικά κονδύλια από την Επιτροπή. Οι ενέργειες που προτείνονται, καθώς και αυτές που έχουν αναλάβει τα κράτη μέλη, μπορούν από κοινού να συμβάλουν στη σημαντική αλλαγή της προσέγγισης που ακολουθείται στην προώθηση της εκμάθησης γλωσσών και της γλωσσικής πολυμορφίας.

Η Επιτροπή θα αναθεωρήσει το 2007 τις ενέργειες που έχουν πραγματοποιηθεί σε όλα τα επίπεδα και θα υποβάλει έκθεση σχετικά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο.

ΜΕΡΟΣ 1

I. ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΕΚΜΑΘΗΣΗ ΓΛΩΣΣΩΝ

Το μέρος αυτό της ανακοίνωσης επικεντρώνεται στο βασικό στόχο της επέκτασης των οφελών από την εκμάθηση γλωσσών σε όλους τους πολίτες. Οι γλωσσικές ικανότητες αποτελούν μέρος των κύριων επιδεξιοτήτων που χρειάζεται κάθε πολίτης για την κατάρτιση, την απασχόληση, τις πολιτιστικές ανταλλαγές και την προσωπική του / της ολοκλήρωση. η εκμάθηση γλωσσών αποτελεί μια δια βίου δραστηριότητα.

1. "Η μητρική συν δύο άλλες γλώσσες": αρχίζοντας από νεαρή ηλικία

Η εξασφάλιση της αποτελεσματικής εκμάθησης γλωσσών στα νηπιαγωγεία και στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση αποτελεί προτεραιότητα για τα κράτη μέλη, διότι εκεί κυρίως διαμορφώνεται η στάση των ανθρώπων απέναντι σε άλλες γλώσσες και πολιτισμούς και εκεί τίθενται τα θεμέλια για την εκμάθηση άλλων γλωσσών αργότερα. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στη Βαρκελώνη ζήτησε να «αναληφθεί περαιτέρω δράση... για να βελτιωθεί η εκμάθηση των βασικών δεξιοτήτων και δη με τη διδασκαλία τουλάχιστον δύο ξένων γλωσσών από πολύ νεαρή ηλικία».

Κατά την εφαρμογή αυτής της δέσμευσης, τα περισσότερα κράτη μέλη θα κληθούν να πραγματοποιήσουν σημαντικές πρόσθετες επενδύσεις.

Τα πλεονεκτήματα από την εκμάθηση γλωσσών σε νεαρή ηλικία - στόχος που περιλαμβάνει τη βελτίωση των δεξιοτήτων στη μητρική γλώσσα - εμφανίζονται μόνον όταν οι καθηγητές καταρτίζονται συγκεκριμένα για τη διδασκαλία γλωσσών στα πολύ νεαρά παιδιά, όταν οι σχολικές τάξεις είναι αρκετά μικρές ώστε η εκμάθηση γλωσσών να είναι αποτελεσματική, όταν είναι διαθέσιμο το κατάλληλο διδακτικό υλικό και όταν αφιερώνεται επαρκές μέρος του διδακτικού προγράμματος στη διδασκαλία γλωσσών. Οι πρωτοβουλίες για τη διδασκαλία γλωσσών σε όλο και νεαρότερες ομάδες μαθητών πρέπει να υποστηρίζονται με τους ανάλογους πόρους, περιλαμβανομένων των πόρων για την κατάρτιση των διδασκόντων.

Άτομα που μαθαίνουν γλώσσες σε νεαρή ηλικία συνειδητοποιούν τις δικές τους πολιτιστικές αξίες και επιρροές και υιοθετούν έτσι περισσότερο ανοικτή στάση και ενδιαφέρον προς τους άλλους. Το πλεονέκτημα αυτό περιορίζεται εάν όλοι οι μαθητές μαθαίνουν την ίδια γλώσσα: στα παιδιά που αρχίζουν να μαθαίνουν γλώσσες σε νεαρή ηλικία πρέπει να προσφέρεται διδασκαλία σε ένα φάσμα γλωσσών. Οι γονείς και το διδακτικό προσωπικό χρειάζονται καλύτερη ενημέρωση για τα πλεονεκτήματα από την εκμάθηση γλωσσών σε νεαρή ηλικία και για τα κριτήρια με βάση τα οποία θα πρέπει τα παιδιά να επιλέγουν την πρώτη τους ξένη γλώσσα. (> Ενέργειες Ι.1.1 -έως 1.1.5)

2. Εκμάθηση γλωσσών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και κατάρτιση

Στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση ή κατάρτιση οι νέοι συμπληρώνουν την απόκτηση του βασικού πυρήνα δεξιοτήτων που θα τους χρησιμεύσουν για όσα χρόνια μαθαίνουν γλώσσες.

Τα κράτη μέλη συμφωνούν ότι οι μαθητές πρέπει να μαθαίνουν τουλάχιστον δύο ξένες γλώσσες με έμφαση στην ικανότητα αποτελεσματικής επικοινωνίας: χρειάζονται δηλαδή περισσότερο ενεργές δεξιότητες και λιγότερο παθητική γνώση των γλωσσών. Στόχος δεν είναι να γνωρίζουν οι μαθητές μια ξένη γλώσσα σαν να ήταν η μητρική τους, αλλά να έχουν επαρκή επίπεδα κατανόησης, τόσο του γραπτού όσο και του προφορικού λόγου, γραπτής έκφρασης και ομιλίας σε δύο ξένες γλώσσες αλλά και να διαθέτουν διαπολιτισμικές ικανότητες καθώς και να μπορούν να μαθαίνουν γλώσσες με τη βοήθεια καθηγητή ή μόνοι τους.

Οι περίοδοι άσκησης καθηγητών ξένων γλωσσών, όπως αυτές που χρηματοδοτούνται από τα προγράμματα ΣΩΚΡΑΤΗΣ/Comenius, μπορούν να βελτιώσουν τις δεξιότητες νέων καθηγητών ξένων γλωσσών βοηθώντας συγχρόνως να αναζωογονηθούν τα μαθήματα γλωσσών και να έχουν αντίκτυπο σε ολόκληρο το σχολείο, ιδίως διδάσκοντας στη σχολική κοινότητα την αξία της διδασκαλίας λιγότερο χρησιμοποιούμενων και λιγότερο διδασκόμενων γλωσσών. Για αυτόν τον λόγο, πρέπει να ενθαρρύνονται όλα τα σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης να δέχονται διδακτικό προσωπικό από άλλες γλωσσικές κοινότητες, όπως βοηθούς καθηγητές ξένων γλωσσών ή επισκέπτες καθηγητές. Σε περιοχές που βρίσκονται στη μεθόριο μεταξύ δύο γλωσσών, υπάρχουν πολλές επιπλέον ευκαιρίες επαφών μεταξύ μαθητών και διδασκόντων από γειτονικές γλωσσικές κοινότητες.

Τα σχολικά γλωσσικά προγράμματα ΣΩΚΡΑΤΗΣ/Comenius, στο πλαίσιο των οποίων μια σχολική τάξη συνεργάζεται με άλλη σχολική τάξη στο εξωτερικό η οποία συμμετέχει στο πρόγραμμα, και τα οποία ολοκληρώνονται με ανταλλαγές σχολικών τάξεων, παρέχουν στους νεαρούς μαθητές ξένων γλωσσών πραγματικές ευκαιρίες να χρησιμοποιούν τις γλωσσικές τους δεξιότητες μέσω επαφών με συνομήλικούς τους μαθητές ξένων γλωσσών. Όλοι οι μαθητές πρέπει να αποκτήσουν την εμπειρία της συμμετοχής σε ένα τέτοιο πρόγραμμα και σε μια σχετική επίσκεψη γλωσσικών ανταλλαγών. (> Ενέργειες Ι.2.1 έως Ι.2.3)

Η Ολοκληρωμένη Εκμάθηση Περιεχομένου και Γλώσσας (ΟΕΠΓ), στο πλαίσιο της οποίας οι μαθητές μαθαίνουν ένα διδακτικό αντικείμενο μέσω μιας ξένης γλώσσας, μπορεί να συμβάλει τα μάλλα στην επίτευξη των στόχων της Ένωσης για την εκμάθηση ξένων γλωσσών. Μπορεί να εξασφαλίσει πραγματικές ευκαιρίες σε μαθητές ώστε να χρησιμοποιούν αμέσως τις γλωσσικές δεξιότητες που μόλις απέκτησαν, αντί να αναβάλουν τη χρήση τους για αργότερα. Ανοίγει τις πόρτες των γλωσσών σε ένα ευρύτερο κοινό, προάγοντας την αυτοπεποίθηση των νέων μαθητών και των μαθητών που δεν ανταποκρίθηκαν με μεγάλη επιτυχία στην επίσημη διδασκαλία ξένων γλωσσών στη γενική εκπαίδευση. Παρέχει έκθεση στην ξένη γλώσσα χωρίς να απαιτείται επιπλέον χρόνος από το διδακτικό πρόγραμμα, κάτι που μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιμο στην επαγγελματική εκπαίδευση. Η εφαρμογή των προσεγγίσεων της ΟΕΠΓ σε ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα μπορεί να διευκολυνθεί εφόσον υπάρχουν εκπαιδευμένοι διδάσκοντες, οι οποίοι έχουν ως μητρική τη γλώσσα που χρησιμοποιείται για τη διδασκαλία του διδακτικού αντικειμένου. (> Ενέργειες Ι.2.4 έως Ι.2.7)

3. Εκμάθηση γλωσσών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση

Τα ιδρύματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην προώθηση της κοινωνικής και της ατομικής πολυγλωσσίας Πρέπει να αντιμετωπίζονται θετικά οι προτάσεις για την εφαρμογή από κάθε πανεπιστήμιο μιας συνεκτικής γλωσσικής πολιτικής που θα αποσαφηνίζει το ρόλο τους στην προώθηση της εκμάθησης γλωσσών και της γλωσσικής πολυμορφίας, τόσο στη μαθησιακή κοινότητα του πανεπιστημίου όσο και στην ευρύτερη τοπική κοινότητα.

Στις μη αγγλόφωνες χώρες, πρόσφατες τάσεις για την παροχή διδασκαλίας στα αγγλικά μπορεί να έχουν απρόβλεπτες συνέπειες για το σφρίγος της εθνικής γλώσσας. Οι γλωσσικές πολιτικές των πανεπιστημίων πρέπει, επομένως, να περιλαμβάνουν συγκεκριμένες ενέργειες για την προώθηση της εθνικής ή της περιφερειακής γλώσσας.

Όλοι οι σπουδαστές θα πρέπει να σπουδάσουν στο εξωτερικό, κατά προτίμηση σε μια ξένη γλώσσα, για τουλάχιστον μια ακαδημαϊκή περίοδο και θα πρέπει να αποκτήσουν γλωσσικά προσόντα ως μέρος των ακαδημαϊκών τους σπουδών. (> Ενέργεια Ι.3.1)

4. Εκμάθηση γλωσσών από ενηλίκους

Κάθε ενήλικος πρέπει να ενθαρρύνεται να μαθαίνει ξένες γλώσσες και πρέπει να του προσφέρεται αμέσως κάθε ευκολία για να επιτύχει την προσπάθειά του αυτή. Οι εργαζόμενοι πρέπει να έχουν την ευκαιρία να βελτιώνουν τις γλωσσικές τους δεξιότητες που σχετίζονται με το επάγγελμά τους. Πολιτιστικές δραστηριότητες με την παρουσία ξένης μουσικής, λογοτεχνίας ή ταινιών, διακοπές στο εξωτερικό, δραστηριότητες αδελφοποίησης πόλεων, η εθελοντική υπηρεσία στο εξωτερικό πρέπει να προωθούνται ως ευκαιρίες μάθησης άλλων πολιτισμών και γλωσσών. (> Ενέργεια Ι.4.1)

5. Σπουδαστές γλωσσών με ειδικές ανάγκες

Η εκμάθηση γλωσσών είναι για όλους. Μόνον μια μικρή μειονότητα ατόμων διαθέτει σωματικά, πνευματικά ή άλλα χαρακτηριστικά που καθιστούν αδύνατη την εκμάθηση γλωσσών. Δυνατότητες διευκόλυνσης των μαθητών με ειδικές ανάγκες οποιασδήποτε μορφής παρέχονται όλο και περισσότερο στα κανονικά σχολεία και ιδρύματα κατάρτισης. Όμως αυτοί οι μαθητές εξακολουθούν να αποκλείονται κάποτε από τα μαθήματα ξένων γλωσσών. Οι ορθές πρακτικές στη διδασκαλία των ξένων γλωσσών σε μαθητές με ειδικές ανάγκες μπορούν να αναπτυχθούν περαιτέρω και πρέπει επίσης να αναπτυχθούν νέες μέθοδοι και προσεγγίσεις για τη διδασκαλία ξένων γλωσσών στους μαθητές αυτούς. (> Ενέργεια Ι.5.1)

6. Φάσμα γλωσσών.

Η προώθηση της γλωσσικής πολυμορφίας προϋποθέτει την ενεργό ενθάρρυνση της διδασκαλίας και της εκμάθησης ενός όσο το δυνατό ευρύτερου φάσματος γλωσσών στα σχολεία, τα πανεπιστήμια, τα κέντρα εκπαίδευσης ενηλίκων και τις επιχειρήσεις μας. Συνολικά το προσφερόμενο φάσμα γλωσσών θα πρέπει να περιλαμβάνει τις μικρότερες ευρωπαϊκές γλώσσες καθώς και όλες τις μεγαλύτερες, τις περιφερειακές, τις γλώσσες των μειονοτήτων και των μεταναστών όπως και τις επίσημες «εθνικές» γλώσσες και τις γλώσσες των κύριων εμπορικών μας εταίρων σε όλο τον κόσμο. Η επερχόμενη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα φέρει μαζί της τον πλούτο γλωσσών από αρκετές γλωσσικές οικογένειες. απαιτεί μια ιδιαίτερη προσπάθεια ώστε να εξασφαλισθεί η ευρύτερη εκμάθηση γλωσσών των νέων κρατών μελών σε άλλες χώρες. Τα κράτη μέλη έχουν σημαντικά περιθώρια για να αναλάβουν ιθύνοντα ρόλο στη διδασκαλία και στην εκμάθηση ενός φάσματος γλωσσών ευρύτερου από αυτό που διδάσκεται σήμερα.

ΙΙ. ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΓΛΩΣΣΩΝ

1. Ένα σχολείο φιλικό προς τις γλώσσες

Είναι σημαντικό να υιοθετήσουν τα σχολεία και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα μια συνολική προσέγγιση στη διδασκαλία γλωσσών η οποία να πραγματοποιεί τις αναγκαίες συνδέσεις μεταξύ της διδασκαλίας της «μητρικής γλώσσας», των «ξένων» γλωσσών, της γλώσσας διδασκαλίας και των γλωσσών των μειονοτικών κοινοτήτων. η προσέγγιση αυτή θα βοηθήσει τους μαθητές να αναπτύξουν το πλήρες φάσμα των επικοινωνιακών τους δυνατοτήτων. Σε αυτό το πλαίσιο, προσεγγίσεις που προωθούν την κατανόηση πολλών γλωσσών μπορεί να είναι ιδιαίτερα σημαντικές διότι ενθαρρύνουν τους μαθητές να συνειδητοποιήσουν τις ομοιότητες μεταξύ των γλωσσών, κάτι που αποτελεί τη βάση για την ανάπτυξη της παθητικής πολυγλωσσίας. (> Ενέργεια ΙΙ.1.1)

2. Η τάξη εκμάθησης ξένων γλωσσών

Όλοι συμφωνούν ότι τα προγράμματα ΣΩΚΡΑΤΗΣ και Leonardo Da Vinci έδωσαν ώθηση στην ανάπτυξη πολλών χρήσιμων εργαλείων για τη διδασκαλία και την εκμάθηση ξένων γλωσσών [6]. Πρέπει να διαδοθούν περισσότερο οι πληροφορίες σχετικά με αυτά τα προϊόντα, ιδίως μεταξύ των κύριων πολλαπλασιαστών, όπως είναι οι καθηγητές, οι εκπαιδευτές, οι διευθυντές και οι επιθεωρητές. (> Ενέργειες ΙΙ.2.1 και ΙΙ.2.2)

[6] Βλ κατάλογο πηγών στο διαδίκτυο: κατάλογος LINGUA products: http://europa.eu.int/comm/education/socrates/lingua/catalogue/home_en.htm Κατάλογος προϊόντων Leonardo Da Vinci:

Σημαντικές ευκαιρίες επαφών μεταξύ μαθητών από άλλες γλωσσικές κοινότητες, παρέχονται με τις προσεγγίσεις της ηλεκτρονικής μάθησης (eLearning) οι οποίες βασίζονται στην αδελφοποίηση σχολείων με τη βοήθεια του διαδικτύου και στην παιδαγωγική χρήση των ΤΠΕ για τη μάθηση. Πρέπει να δοθεί προσοχή ώστε οι μέθοδoι αυτοί να ευνοούν την εκμάθηση ενός ευρέος φάσματος γλωσσών.

3. Κατάρτιση των καθηγητών ξένων γλωσσών

Οι καθηγητές ξένων γλωσσών έχουν να διαδραματίσουν ουσιαστικό ρόλο στην οικοδόμηση μιας πολυγλωσσικής Ευρώπης. Περισσότερο από τους καθηγητές άλλων διδακτικών αντικειμένων, καλούνται να διδάξουν στην πράξη τις ευρωπαϊκές αξίες της ανοικτής στάσης στους άλλους, της ανοχής των διαφορών και της προθυμίας για επικοινωνία.

Είναι σημαντικό να διαθέτουν επαρκή πείρα στη χρήση της γλώσσας στόχου και στην κατανόηση του πολιτισμού της γλώσσας αυτής. Όλοι οι καθηγητές ξένων γλωσσών πρέπει να έχουν περάσει μακρά περίοδο τη χώρα όπου ομιλείται η γλώσσα την οποία διδάσκουν και να έχουν τακτικά την ευκαιρία μετεκπαίδευσης.

Υπάρχει σημαντική ανομοιότητα στους τρόπους της κατάρτισης, όμως, και δεν έχουν ζήσει ή σπουδάσει όλοι οι καθηγητές σε χώρα στην οποία ομιλείται η γλώσσα που διδάσκουν. Παρόλο που η αρχική και η ενδοϋπηρεσιακή κατάρτιση των καθηγητών ξένων γλωσσών αποτελεί αρμοδιότητα των κρατών μελών, τα προγράμματα ΣΩΚΡΑΤΗΣ και Leonardo Da Vinci μπορούν να συμβάλουν συμπληρώνοντας τις ενέργειες των κρατών μελών, εφόσον υπάρχει ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία.

Οι δεξιότητες και οι προσωπικές ικανότητες που απαιτούνται για τη σωστή διδασκαλία ξένων γλωσσών, είναι σημαντικές. Η αρχική κατάρτιση θα πρέπει να εφοδιάζει τους καθηγητές με μια βασική «εργαλειοθήκη» πρακτικών δεξιοτήτων και τεχνικών, μέσω της κατάρτισής τους στη σχολική τάξη. οι καθηγητές ξένων γλωσσών χρειάζονται τις συμβουλές έμπειρων καθοδηγητών καθώς και τακτικές ευκαιρίες εξάσκησης της γλώσσας που διδάσκουν και των διδακτικών τους δεξιοτήτων, με μεθόδους όπως η ηλεκτρονική μάθηση και η μάθηση από απόσταση.

Οι καθηγητές ξένων γλωσσών μπορεί συχνά να αισθάνονται απομονωμένοι, αποκομμένοι από τις εξελίξεις που συμβαίνουν αλλού και οι οποίες θα μπορούσαν να τους βοηθήσουν να βελτιώσουν την εργασία τους. μπορεί να μην έχουν πρόσβαση σε επαρκή δίκτυα επαγγελματικής υποστήριξης. για το λόγο αυτό είναι σημαντικό να διευκολυνθούν οι επαφές και η δημιουργία αποτελεσματικών δικτύων μεταξύ τους σε περιφερειακό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.

Πρέπει να πραγματοποιηθεί περισσότερο έργο ώστε τα αποτελέσματα της έρευνας στον τομέα της γλωσσικής παιδαγωγικής, οι ορθές πρακτικές και οι επιτυχείς καινοτομίες να διαδίδονται σε όσους μπορούν να τις αξιοποιήσουν. Μέχρι σήμερα ο αποφασιστικός ρόλος που διαδραματίζουν οι εκπαιδευτές των καθηγητών ξένων γλωσσών, οι επιθεωρητές της διδασκαλίας ξένων γλωσσών και άλλοι επαγγελματίες στην προώθηση των ορθών πρακτικών, δεν έχει εκτιμηθεί δεόντως. (> Ενέργειες ΙΙ.3.1 και ΙΙ.3.2)

4. Προσφορά καθηγητών ξένων γλωσσών

Ορισμένα κράτη μέλη αντιμετωπίζουν ελλείψεις καθηγητών ξένων γλωσσών οι οποίοι να διαθέτουν τα κατάλληλα προσόντα. Οι ελλείψεις αυτές μπορεί να είναι καθολικές ή να αφορούν ορισμένες μόνον γλώσσες ή ορισμένους τύπους εκπαίδευσης ή κατάρτισης. αυτές οι ελλείψεις πρέπει να αντιμετωπίζονται και πρέπει να βρίσκονται μακροπρόθεσμες λύσεις. Μπορούν να γίνουν περισσότερα για την ανταλλαγή καθηγητών μεταξύ κρατών μελών. Τέτοιοι καθηγητές μπορούν να διδάσκουν τη μητρική τους γλώσσα, μια άλλη γλώσσα ή ένα άλλο διδακτικό αντικείμενο στη μητρική τους γλώσσα. Σε παραμεθόριες γλωσσικές περιοχές υπάρχουν ιδιαίτερα περιθώρια για την ανάληψη πρωτοβουλιών που επικεντρώνονται στις γειτονικές γλώσσες.

Τα κράτη μέλη έχουν κληθεί [7] να άρουν τα νομικά και διοικητικά εμπόδια για την κινητικότητα των εκπαιδευτικών. Πρέπει να παρακολουθείται η πρόοδός τους στον τομέα αυτό. (> Ενέργειες ΙΙ.4.1 και ΙΙ.4.2)

[7] Με τη σύσταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την κινητικότητα... των σπουδαστών, των επιμορφωνόμενων ατόμων, των εθελοντών, των εκπαιδευτικών και των εκπαιδευτών (2001/613/EΚ)

5. Κατάρτιση καθηγητών άλλων ειδικοτήτων

Οι περισσότεροι μαθητές και επιμορφωνόμενοι θα μπορούσαν να διδάσκονται τουλάχιστον ένα μέρος της διδακτέας ύλης σε μια ξένη γλώσσα. Πολύ περισσότεροι εκπαιδευτικοί πρέπει να είναι στο μέλλον σε θέση να διδάσκουν το μάθημα ή τα μαθήματά τους σε τουλάχιστον μια ξένη γλώσσα. προς το σκοπό αυτό, οι ασκούμενοι καθηγητές πρέπει να μαθαίνουν μια ή περισσότερες γλώσσες παράλληλα με τον τομέα της ειδίκευσής τους και να πραγματοποιούν μέρος των σπουδών τους στο εξωτερικό.

6. Δοκιμή των γλωσσικών δεξιοτήτων

Το Μάρτιο του 2002 οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων στη Βαρκελώνη σημείωσαν την έλλειψη δεδομένων για τις πραγματικές γλωσσικές δεξιότητες των πολιτών και ζήτησαν τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού δείκτη γλωσσικών ικανοτήτων. Ένας τέτοιος δείκτης θα παράσχει πολύτιμες πληροφορίες στους υπεύθυνους για τη χάραξη της πολιτικής για τα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης. Η Επιτροπή θα υποβάλει σύντομα προτάσεις για το σχεδιασμό και τη διεξαγωγή περιοδικής δοκιμής των γλωσσικών δεξιοτήτων, με την οποία θα συγκεντρώνονται δεδομένα για ένα νέο ευρωπαϊκό δείκτη γλωσσικών ικανοτήτων.

Είναι όμως επίσης σημαντικό να αντιμετωπιστούν οι ανάγκες πληροφόρησης των ίδιων των σπουδαστών ξένων γλωσσών, των εργοδοτών τους, των διδασκόντων και των ιδρυμάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης. Υπάρχει μεγάλη ποικιλία δοκιμών και πιστοποιητικών για τις γλωσσικές δεξιότητες στην Ευρώπη, τόσο εντός όσο και εκτός των επίσημων συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης. Δεν σχεδιάζονται όλες οι δοκιμές για τον ίδιο σκοπό, ούτε χαρακτηρίζονται από την ίδια αυστηρότητας. Αυτές οι διαφορές καθιστούν δύσκολη τη σύγκριση των γλωσσικών δεξιοτήτων μεταξύ των διαφόρων ατόμων. οι εργοδότες ή τα εκπαιδευτικά ιδρύματα δεν μπορούν εύκολα να γνωρίζουν τι πρακτικές γλωσσικές δεξιότητες διαθέτει πραγματικά ο κάτοχος πιστοποιητικού γνώσης μιας γλώσσας. Με τον τρόπο αυτό μειώνεται η δυνατότητα μεταφοράς των αποτελεσμάτων των εξετάσεων στις ξένες γλώσσες, κάτι που μπορεί να αποβεί σε βάρος της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων και των σπουδαστών μεταξύ των κρατών μελών.

Οι κοινές κλίμακες αναφοράς του κοινού ευρωπαϊκού πλαισίου αναφοράς για τις γλώσσες [8] του Συμβουλίου της Ευρώπης παρέχουν μια καλή βάση για την εξεύρεση μεθόδων περιγραφής των ατομικών γλωσσικών δεξιοτήτων με αντικειμενικό, πρακτικό, διαφανή και μεταφέρσιμο τρόπο. Χρειάζονται αποτελεσματικοί μηχανισμοί για τη ρύθμιση της χρήσης αυτών των κλιμάκων από τους εξεταστικούς οργανισμούς. Οι διδάσκοντες και όλοι όσοι συμμετέχουν στην εξέταση των γλωσσικών δεξιοτήτων χρειάζονται επαρκή κατάρτιση στην πρακτική εφαρμογή του πλαισίου. Τα ευρωπαϊκά δίκτυα των επαγγελματιών του τομέα αυτού θα μπορούσαν να συμβάλουν σημαντικά στη διάδοση των σχετικών ορθών πρακτικών.

[8] http://www.coe.int/T/E/Cultural_Co-operation/education/

Το ευρωπαϊκό γλωσσικό χαρτοφυλάκιο [9] μπορεί να βοηθήσει τους πολίτες να αξιολογούν και να αξιοποιούν όλες τις γλωσσικές τους δεξιότητες, ανεξάρτητα από το πώς τις απέκτησαν, καθώς και να συνεχίζουν μόνοι τους την εκμάθηση ξένων γλωσσών (> Ενέργειες ΙΙ.6.1 έως ΙΙ.6.4)

[9] http://culture2.coe.int/portfolio/inc.asp?L=E&M=$t/208-1-0-1/ main_pages/welcome.html

III.ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΝΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΦΙΛΙΚΟΥ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΓΛΩΣΣΕΣ

Η εκμάθηση γλωσσών θα πρέπει να γίνεται από όλους τους πολίτες, καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Η συνειδητοποίηση της ύπαρξης άλλων γλωσσών, το άκουσμα άλλων γλωσσών, η διδασκαλία και η εκμάθηση άλλων γλωσσών, πρέπει να πραγματοποιούνται σε κάθε σπίτι και σε κάθε δρόμο, σε κάθε βιβλιοθήκη και σε κάθε πολιτιστικό κέντρο, σε κάθε ίδρυμα εκπαίδευσης ή κατάρτισης και σε κάθε επιχείρηση.

Οι περιφέρειες, οι πόλεις και τα χωριά της Ευρώπης καλούνται να καταστούν περιβάλλοντα περισσότερο φιλικά για τις γλώσσες, στα οποία θα γίνονται απολύτως σεβαστές οι ανάγκες των ομιλητών όλων των γλωσσών, στα οποία θα αξιοποιείται η υφιστάμενη ποικιλία γλωσσών και πολιτισμών και στα οποία θα διεξάγεται υγιής ζήτηση για τις ευκαιρίες εκμάθησης γλωσσών και θα υπάρχει πλούσια προσφορά τέτοιων ευκαιριών.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρεί ότι οι κύριοι τομείς για την ανάληψη δράσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι: η προώθηση μιας προσέγγισης χωρίς αποκλεισμούς για τις γλώσσες, η δημιουργία περισσότερων κοινοτήτων φιλικών προς τις γλώσσες και η αύξηση της προσφοράς και της αξιοποίησης των ευκαιριών για την εκμάθηση γλωσσών.

1. Μια προσέγγιση χωρίς αποκλεισμούς για τη γλωσσική πολυμορφία

Η γλωσσική πολυμορφία αποτελεί ένα από τα καθοριστικά χαρακτηριστικά της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο σεβασμός της πολυμορφίας των γλωσσών της Ένωσης αποτελεί ιδρυτική αρχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Τα κανονικά ευρωπαϊκά προγράμματα εκπαίδευσης, κατάρτισης και πολιτισμού είναι ήδη προσβάσιμα στους ομιλητές όλων των γλωσσών, «επίσημων», περιφερειακών, μειονοτικών, νοηματικών ή γλωσσών που ομιλούνται από κοινότητες μεταναστών [10]

[10] Εξαίρεση αποτελούν ορισμένες ενέργειες του προγράμματος ΣΩΚΡΑΤΗΣ, οι οποίες επικεντρώνονται στην εκμάθηση γλωσσών ως ξένες γλώσσες. στις περιπτώσεις αυτές, επιλέξιμες ορίζονται από την απόφαση οι επίσημες γλώσσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης συν η γλώσσα του Λουξεμβούργου και η ιρλανδική (γαελική).Γενικά, ωστόσο, οι περιφερειακές και μειονοτικές γλωσσικές κοινότητες δεν ζητούν υποστήριξη για τη διδασκαλία των γλωσσών τους ως ξένες γλώσσες.

Τα προγράμματα ΣΩΚΡΑΤΗΣ και Leonardo Da Vinci, καθώς και τα προγράμματα που τα διαδέχθηκαν, μπορούν να συμβάλουν περισσότερο στην προώθηση της γλωσσικής πολυμορφίας χρηματοδοτώντας σχέδια για την πληροφόρηση και την ενθάρρυνση της εκμάθησης των λεγόμενων «περιφερειακών», «μειονοτικών» γλωσσών και των γλωσσών των μεταναστών, για τη βελτίωση της ποιότητας της διδασκαλίας αυτών των γλωσσών και για τη βελτίωση της πρόσβασης σε ευκαιρίες εκμάθησής τους. για την ενθάρρυνση της παραγωγής, της προσαρμογής και της ανταλλαγής εκπαιδευτικού υλικού στις γλώσσες αυτές και για την ενθάρρυνση της ανταλλαγής πληροφοριών και ορθών πρακτικών σε αυτόν τον τομέα. Οι ενέργειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε άλλους τομείς μπορούν επίσης να συμβάλουν περισσότερο.

Περισσότερο μακροπρόθεσμα, όλα τα σχετικά κοινοτικά προγράμματα και τα διαρθρωτικά ταμεία πρέπει να περιλαμβάνουν περισσότερα μέτρα υποστήριξης της γλωσσικής πολυμορφίας, περιλαμβανομένων των περιφερειακών και μειονοτικών γλωσσών, εφόσον ενδείκνυται η ανάληψη συγκεκριμένης δράσης.

Οι εθνικές και περιφερειακές αρχές ενθαρρύνονται να δώσουν ιδιαίτερη σημασία σε μέτρα για την ενίσχυση των γλωσσικών κοινοτήτων, των οποίων ο αριθμός των ομιλητών μειώνεται σε κάθε γενεά, σύμφωνα με τις αρχές του Ευρωπαϊκού χάρτη των περιφερειακών και μειονοτικών γλωσσών.(> Ενέργειες ΙΙΙ.1.1 έως ΙΙΙ.1.3)

2. Δημιουργία κοινοτήτων φιλικών προς τις γλώσσες

Κάθε κοινότητα στην Ευρώπη μπορεί να καταστεί φιλική προς τις γλώσσες αξιοποιώντας περισσότερο τις ευκαιρίες οπτικής και ακουστικής επαφής με άλλες γλώσσες και πολιτισμούς, συμβάλλοντας έτσι στη βελτίωση της γνώσης και της εκμάθησης γλωσσών. Είναι προς το συμφέρον της Ένωσης να αξιοποιήσει τις δεξιότητες και τις εμπειρίες των πολλών δίγλωσσων και τρίγλωσσων πολιτών της καθώς και όσων διαμένουν προσωρινά στα κράτη μέλη, όπως οι σπουδαστές του προγράμματος Erasmus. οι πολίτες που μιλούν μόνον μια γλώσσα έχουν πολλά να διδαχθούν από αυτούς. οι δημόσιες αρχές μπορούν να αξιοποιήσουν καλύτερα τις δεξιότητές τους στα σχολεία, στα κέντρα εκπαίδευσης ενηλίκων, στα πολιτιστικά ιδρύματα και στους χώρους εργασίας.

Σύμφωνα με έρευνες, η χρήση των υποτίτλων στην τηλεόραση και τον κινηματογράφο μπορεί να ενθαρρύνει και να διευκολύνει την εκμάθηση γλωσσών. Η ισχύς των μέσων -περιλαμβανομένων των νέων μέσων όπως τα DVD - θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος περισσότερο φιλικού προς τις γλώσσες φέροντας τακτικά σε επαφή τους πολίτες με άλλες γλώσσες και πολιτισμούς. Θα μπορούσαν να ερευνηθούν οι δυνατότητες αύξησης της χρήσης των υποτίτλων για την προώθηση της εκμάθησης γλωσσών.

Καθώς όλο και περισσότερα άτομα έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο, αναγνωρίζονται οι μοναδικές δυνατότητές του για την προώθηση της εκμάθησης γλωσσών. Τα μαθήματα εκμάθησης ξένων γλωσσών στο διαδίκτυο μπορούν να συμπληρώσουν το έργο των καθηγητών ξένων γλωσσών ή να χρησιμοποιούνται για ανεξάρτητη μελέτη. Το διαδίκτυο διαθέτει ένα επιπλέον πλεονέκτημα καθώς διευκολύνει την επαφή μεταξύ των ομιλητών -και των σπουδαστών- ενός μεγάλου φάσματος γλωσσών.

Τουριστικά σχέδια, διασυνοριακά προγράμματα και αδελφοποιήσεις πόλεων μπορούν να αποτελέσουν τον πυρήνα των τοπικών προγραμμάτων εκμάθησης γλωσσών, επιτρέποντας στους πολίτες να μαθαίνουν τη γλώσσα ή τις γλώσσες των γειτονικών ή των αδελφοποιημένων πόλεων και προσφέροντας κίνητρα προς το σκοπό αυτό. (> Ενέργειες ΙΙΙ.2.1 και ΙΙΙ.2.2)

3. Βελτίωση της προσφοράς και της αξιοποίησης των δυνατοτήτων εκμάθησης γλωσσών

Είναι αποφασιστικής σημασίας να βελτιωθεί η αξιοποίηση των ευκαιριών εκμάθησης γλωσσών μέσω διαρκών δραστηριοτήτων για την πληροφόρηση σχετικά με τα οφέλη από την εκμάθηση γλωσσών και μέσω της μεταφοράς των μέσων διδασκαλίας γλωσσών εγγύτερα σε αυτούς που τα χρειάζονται. Η Ευρωπαϊκή Ημέρα Γλωσσών [11], μια πρωτοβουλία του Συμβουλίου της Ευρώπης, μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην ενθάρρυνση των πολιτών να μαθαίνουν ξένες γλώσσες.

[11] Η 26η Σεπτεμβρίου κάθε χρόνο βλ.http://www.coe.int/T/E/Cultural_Co-operation/education/Languages/

Οι πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως η ευρωπαϊκή ετικέτα γλωσσών [12], μπορούν να διαδραματίσουν αποφασιστικό ρόλο στην επίτευξη του στόχου αυτού, προωθώντας τοπικά, περιφερειακά, ή εθνικά σχέδια που έχουν βρει δημιουργικούς τρόπους για να βελτιώσουν την ποιότητα της γλωσσικής διδασκαλίας.

[12] http://europa.eu.int/comm/education/socrates/arion/index.html

Η εξασφάλιση μέσων και μαθημάτων για τη διδασκαλία γλωσσών αποτελεί ευθύνη των τοπικών, περιφερειακών και εθνικών αρχών. Τόσο εντός όσο και εκτός των επίσημων συστημάτων, εξακολουθεί να υπάρχει σημαντική ζήτηση, η οποία υπερβαίνει την προσφορά, όχι μόνο για μαθήματα γλωσσών αλλά και για πληροφορίες και συμβουλές για την εκμάθηση γλωσσών.

Χρειάζονται οι κατάλληλες δομές ώστε να ενθαρρύνονται άνθρωποι από όλες τις ηλικίες να μαθαίνουν γλώσσες, να τους προσφέρεται καθοδήγηση κατά τα πρώτα στάδια της μελέτης τους και εύκολη πρόσβαση σε διάφορες δραστηριότητες εκμάθησης γλωσσών. Προς το σκοπό αυτό είναι πιθανό να χρειαστούν κάποιες επενδύσεις γι την απόκτηση νέων μέσων, αν και μπορεί επίσης να υπάρξει σημαντικό κέρδος από την καλύτερη αξιοποίηση των υφιστάμενων γλωσσικών μέσων και του προσωπικού στα σχολεία και τα πανεπιστήμια, τις βιβλιοθήκες, τα τοπικά δίκτυα μάθησης και τα κέντρα εκπαίδευσης ενηλίκων. (> Ενέργειες ΙΙΙ.3.1 ΙΙΙ.3.3)

IV. ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΟΔΟΥ

Η προώθηση της εκμάθησης γλωσσών και της γλωσσικής πολυμορφίας απαιτεί την πραγματοποίηση πραγματικών επενδύσεων και την ανάληψη δεσμεύσεων από τις δημόσιες αρχές σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Καμία από αυτές τις αρχές δεν χρειάζεται να αναλάβει δράση μόνη της. κάθε μια μπορεί να διδάσκεται από τις εμπειρίες των άλλων. Η επίτευξη των στόχων του παρόντος σχεδίου δράσης θα διευκολυνθεί από την ύπαρξη δομών που επιτρέπουν τη λήψη αποφάσεων με περισσότερη ενημέρωση σχετικά με την εκμάθηση γλωσσών και τη γλωσσική πολυμορφία (> Ενέργειες IV.1.1 έως IV.1.6), μια αποδοτικότερη και αποτελεσματικότερη μεταφορά των πληροφοριών και των ιδεών μεταξύ των ενδιαφερομένων (> Ενέργειες IV.2.1 και IV.2.2) και σαφείς διαδικασίες για την παρακολούθηση του ίδιου του σχεδίου δράσης. (> Ενέργειες IV.3.1 έως IV.3.3)

ΜΕΡΟΣ 2: ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΤΕΙΝΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 2004 - 2006

Υπογραμμίστηκε ήδη ότι το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης για την επέκταση των πλεονεκτημάτων της δια βίου εκμάθησης γλωσσών σε κάθε πολίτη, για τη βελτίωση της ποιότητας της γλωσσικής διδασκαλίας και για τη δημιουργία περιβάλλοντος περισσότερο φιλικού προς τις γλώσσες, θα πρέπει να αναλάβουν τα κράτη μέλη.

Κάθε κράτος μέλος ξεκινά από διαφορετική αφετηρία όσον αφορά, για παράδειγμα,

- τη διάδοση των γλωσσικών δεξιοτήτων στον πληθυσμό και το βαθμό αποδοχής της ιδέας της δια βίου εκμάθησης γλωσσών.

- την ποσότητα και την ποιότητα των υλικών και εικονικών δομών που είναι διαθέσιμες για την εκμάθηση γλωσσών σε επίσημο και ανεπίσημο περιβάλλον.

- τους αριθμούς και τα προσόντα των εξειδικευμένων διδασκόντων γλωσσών στην πρωτοβάθμια, τη δευτεροβάθμια, την επαγγελματική, την τριτοβάθμια εκπαίδευση και την εκπαίδευση ενηλίκων.

- το βαθμό αυτονομίας των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.

- την ευελιξία των προγραμμάτων σπουδών.

- τους κανόνες που διέπουν την απασχόληση καθηγητών από το εξωτερικό.

- την ετήσια ανά κεφαλή επένδυση στην προώθηση και τη διδασκαλία της εκμάθησης ξένων γλωσσών και της γλωσσικής πολυμορφίας και στην κατάρτιση καθηγητών ξένων γλωσσών. και

- τις δομές που υπάρχουν για την τακτική κατάρτιση και καθοδήγηση των καθηγητών ξένων γλωσσών.

Επαφίεται σε κάθε κράτος μέλος να εξετάσει αυτό και άλλα σχετικά ζητήματα και να καθορίσει το δικό του πρόγραμμα δράσης. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει ενέργειες που θα πρέπει να πραγματοποιηθούν στο πλαίσιο της διαδικασίας των «στόχων των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης».

Τα κράτη μέλη θα κληθούν να υποβάλουν εκθέσεις το 2007 για τις ενέργειες που έχουν αναλάβει.

Αυτό το μέρος επικεντρώνεται, επομένως, σε προτάσεις για ενέργειες σε ευρωπαϊκό επίπεδο οι οποίες θα συμπληρώνουν τις πρωτοβουλίες των κρατών μελών.

I. Δια βίου εκμάθηση γλωσσών

0. Γενικά

Ι.0.1 Τα άτομα που λαμβάνουν υποτροφία κινητικότητας στο πλαίσιο των προγραμμάτων ΣΩΚΡΑΤΗΣ και Leonardo Da Vinci μπορούν να λάβουν χρηματοδότηση για κατάρτιση στη γλώσσα της χώρας υποδοχής πριν μεταβούν σε αυτή. Θα ενθαρρυνθεί η περαιτέρω αξιοποίηση αυτής της δυνατότητας και θα εξεταστεί η περίπτωση να καταστεί αυτή υποχρεωτική στο μέλλον σε όλες τις περιπτώσεις στις οποίες ο δικαιούχος δεν ομιλεί τη γλώσσα της χώρας υποδοχής. 2005 και εξής

1. «Η μητρική γλώσσα συν δύο άλλες γλώσσες»: αρχίζοντας σε νεαρή ηλικία

Κατά την εφαρμογή της δέσμευσης που έχουν αναλάβει να διδάσκουν τουλάχιστον δύο ξένες γλώσσες από πολύ νεαρή ηλικία, τα κράτη μέλη πρέπει να εξετάζουν εάν χρειάζονται προσαρμογές στα προγράμματα σπουδών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και εάν επαρκούν οι ρυθμίσεις για την κατάρτιση και το διορισμό επιπρόσθετου ειδικευμένου διδακτικού προσωπικού και για τη χρήση διδακτικών και μαθησιακών μέσων στα σχολεία της πρωτοβάθμιας και της προσχολικής εκπαίδευσης.

Ι.1.1 Θα χρηματοδοτηθεί η εκπόνηση μελέτης για τις κύριες παιδαγωγικές αρχές στις οποίες στηρίζεται η διδασκαλία ξένων γλωσσών και πολιτισμών σε πολύ μικρά παιδιά. 2005 (πρόσκληση για την υποβολή προτάσεων 2004)

Ι.1.2 Πληροφορίες σχετικά με τα πλεονεκτήματα της εκμάθησης ξένων γλωσσών σε νεαρή ηλικία θα δοθούν σε ένα όσο το δυνατόν ευρύτερο ακροατήριο, συμπεριλαμβανομένων των γονέων. 2005

Ι.1.3 Μια ευρωπαϊκή διάσκεψη θα ενημερώσει τους υπεύθυνους για τη χάραξη της εκπαιδευτικής πολιτικής σχετικά με τα τελευταία επιστημονικά πορίσματα που αφορούν την εκμάθηση ξένων γλωσσών σε νεαρή ηλικία με σκοπό να δημιουργηθεί ένα δίκτυο ενδιαφερομένων σε αυτόν τον τομέα. 2006

Ι.1.4 Η ενέργεια Lingua 2 του προγράμματος ΣΩΚΡΑΤΗΣ θα χρηματοδοτήσει μια σειρά διακρατικών σχεδίων για την ανάπτυξη υλικού για τη διδασκαλία της γλωσσικής ευαισθητοποίησης και ξένων γλωσσών διαφορετικών από τις γλώσσες επικοινωνίας (lingua franca) σε μαθητές της πρωτοβάθμιας και της προσχολικής εκπαίδευσης. Η Επιτροπή θα προτείνει να τροποποιηθεί αντίστοιχα η γενική πρόσκληση υποβολής προτάσεων του προγράμματος ΣΩΚΡΑΤΗΣ το 2004. 2006

Ι.1.5 Οι υπηρεσίες της Επιτροπής και οι εθνικοί φορείς θα εργαστούν για την αύξηση της αξιοποίησης της ενέργειας "περίοδος άσκησης καθηγητών γλωσσών", ιδίως για την υποστήριξη της διδασκαλίας γλωσσών στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. 2005 και 2006

2. Εκμάθηση γλωσσών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και κατάρτιση

Ι.2.1 Τα σχέδια του Comenius 1.2 για τη διδασκαλία γλωσσών στα σχολεία επιτρέπουν σε σχολικές τάξεις να συνεργάζονται σε ένα κοινό σχέδιο με μια τάξη από άλλη χώρα. Ολοκληρώνονται με ανταλλαγές επισκέψεων μεταξύ τάξεων κατά στις οποίες βελτιώνονται περαιτέρω οι δεξιότητες των μαθητών στις ξένες γλώσσες. Η ενδεικτική αναλογία χρηματοδότησης από το πρόγραμμα Comenius 1 που διατίθεται για τέτοια προγράμματα θα αυξηθεί στο 25% και οι υπηρεσίες της Επιτροπής και οι εθνικοί φορείς θα καταβάλουν προσπάθειες για τη βελτίωση της αξιοποίησης αυτών των πόρων. 2005 και 2006

Ι.2.2 Θα πραγματοποιηθεί μελέτη των γλωσσικών και διαπολιτιστικών δεξιοτήτων που είναι αναγκαίες σε κάθε φάση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης ή κατάρτισης. 2006 (πρόσκληση υποβολής προτάσεων 2005)

Ι.2.3 Οι υπηρεσίες της Επιτροπής και οι εθνικοί φορείς θα ενθαρρύνουν τη μεγαλύτερη αξιοποίηση των πόρων που είναι σήμερα διαθέσιμοι στην ενέργεια Comenius 2 του προγράμματος ΣΩΚΡΑΤΗΣ για την ανάπτυξη εκπαιδευτικού υλικού και ενοτήτων για την προώθηση μεθόδων πολυγλωσσικής κατανόησης στα μαθήματα της μητρικής γλώσσας και ξένων γλωσσών.. 2005

Η προώθηση της Ολοκληρωμένης Εκμάθησης Περιεχομένου και Γλώσσας (ΟΕΠΓ)

Ι.2.4 Η ενέργεια Lingua 2 του προγράμματος ΣΩΚΡΑΤΗΣ θα χρηματοδοτήσει μια σειρά διακρατικών σχεδίων για την ανάπτυξη και τη διάδοση νέων, ειδικών τεχνολογιών για τη διδασκαλία γνωστικών αντικειμένων σε γλώσσες διαφορετικές από τις γλώσσες επικοινωνίας (lingua franca). Η Επιτροπή θα προτείνει να τροποποιηθεί αντίστοιχα η γενική πρόσκληση υποβολής προτάσεων του προγράμματος ΣΩΚΡΑΤΗΣ το 2004. 2005

Ι.2.5 Η Επιτροπή θα προτείνει να τροποποιηθεί αντίστοιχα η γενική πρόσκληση υποβολής προτάσεων του προγράμματος ΣΩΚΡΑΤΗΣ, η οποία δημοσιεύθηκε το 2004 (ενέργεια Comenius 1 του προγράμματος ΣΩΚΡΑΤΗΣ : σχολικά σχέδια), έτσι ώστε να αυξηθεί η υποστήριξη σε σχολεία που επιθυμούν να ακολουθήσουν την προσέγγιση της Ολοκληρωμένης Εκμάθησης Περιεχομένου και Γλώσσας. Θα ενθαρρυνθεί, ιδίως, η επέκταση των ανταλλαγών διδασκόντων μεταξύ των σχολείων εταίρων. 2005 και 2006

Ι.2.6 Θα διοργανωθεί ευρωπαϊκή διάσκεψη για τους φορείς λήψης αποφάσεων με στόχο την πραγματοποίηση μιας ευρείας νέας μελέτης για τα πλεονεκτήματα της ΟΕΠΓ. 2004

Ι.2.7 Η ευρωπαϊκή μονάδα Eυριδίκη θα συγκεντρώσει και θα διαδώσει πληροφορίες για τη διαθεσιμότητα της ΟΕΠΓ στα ευρωπαϊκά συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης βάσει της συλλογής διαθέσιμων δεδομένων από το δίκτυό της. 2005

3. Εκμάθηση γλωσσών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση

Ι.3.1 Τα εντατικά μαθήματα γλωσσικής προετοιμασίας του προγράμματος ΣΩΚΡΑΤΗΣ εξειδικεύονται στις λιγότερο χρησιμοποιούμενες και διδασκόμενες γλώσσες (ΛΧΔΓ) των χωρών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα ΣΩΚΡΑΤΗΣ. Επιτρέπουν σε σπουδαστές του προγράμματος Erasmus να μελετήσουν τη γλώσσα της χώρας υποδοχής στην οποία βρίσκονται, πριν ξεκινήσουν την περίοδο σπουδών με το πρόγραμμα Erasmus. Οι υπηρεσίες της Επιτροπής και οι εθνικοί φορείς θα συνεργαστούν στενά με τα πανεπιστήμια για να αναζητήσουν τρόπους ώστε να ενθαρρύνουν περισσότερους σπουδαστές του προγράμματος Erasmus να αξιοποιήσουν τα μαθήματα αυτά, με στόχο έως το 2006 να παρακολουθεί τα μαθήματα αυτά το 10% των νέων σπουδαστών του προγράμματος Erasmus στις χώρες των ΛΧΔΓ. 2005 και 2006

4. Εκμάθηση γλωσσών από ενηλίκους

Ι.4.1 Μια δικτυακή πύλη θα δημιουργηθεί στον εξυπηρετητή Europa για να παρέχει πληροφορίες:

(1) στο ευρύ κοινό (π.χ. για την εκμάθηση γλωσσών και τη γλωσσική πολυμορφία, για τις γλώσσες που ομιλούνται στην Ευρώπη, για τους λόγους για τους οποίους πρέπει να μαθαίνει κανείς γλώσσες) και

(2) σε επαγγελματίες στον τομέα της γλώσσας (π.χ. σχετικά με διδακτικό υλικό στο διαδίκτυο και με μαθήματα κατάρτισης καθηγητών). Η πύλη θα διατεθεί ευρέως στην αγορά. 2006 (πρόσκληση υποβολής προσφορών 2005)

5. Σπουδαστές γλωσσών με ειδικές ανάγκες

Ι.5.1 Οι υπηρεσίες της Επιτροπής θα συγκεντρώσουν και θα διαδώσουν πληροφορίες σχετικά με τις ορθές πρακτικές στη διδασκαλία ξένων γλωσσών σε άτομα με ειδικές ανάγκες με ειδική αναφορά στην οργάνωση των προγραμμάτων σπουδών και των συστημάτων διδασκαλίας. 2006

6. Φάσμα γλωσσών

Τα κράτη μέλη πρέπει να παρέχουν κατάλληλες πληροφορίες στους γονείς σχετικά με την επιλογή της πρώτης ξένης γλώσσας που θα μάθει το παιδί τους καθώς και την ευελιξία των προγραμμάτων σπουδών ώστε να επιτρέπεται η διδασκαλία ενός ευρύτερου φάσματος γλωσσών.

ΙΙ. Η βελτίωση της διδασκαλίας γλωσσών

1. Ένα σχολείο φιλικό προς τις γλώσσες

ΙΙ.1.1 Οι υπηρεσίες της Επιτροπής και οι εθνικοί φορείς θα προσπαθήσουν να αυξήσουν το επίπεδο αξιοποίησης των σχεδίων σχολικής ανάπτυξης (ενέργεια Comenius 1 του προγράμματος ΣΩΚΡΑΤΗΣ) τα οποία έχουν στόχο την ανάπτυξη και την εφαρμογή ολιστικών σχολικών πολιτικών για τη διδασκαλία γλωσσών στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση καθώς και στα επαγγελματικά σχολεία. 2005 και 2006

2. Η τάξη εκμάθησης ξένων γλωσσών

ΙΙ.2.1 Οι υπηρεσίες της Επιτροπής και οι εθνικοί φορείς θα καταβάλλουν προσπάθειες για την αύξηση της χρήσης από τους καθηγητές, τους εκπαιδευτές και τους μαθητές των γλωσσικών προϊόντων που έχουν αναπτυχθεί στο πλαίσιο των προγραμμάτων ΣΩΚΡΑΤΗΣ και Leonardo Da Vinci. 2005 και 2006

ΙΙ.2.2 Η ενέργεια ηλεκτρονικής αδελφοποίησης (e-twinning) του νέου προγράμματος «ηλεκτρονική μάθηση (e-learning)» θα επιτρέψει σε κάθε ευρωπαϊκό σχολείο να δημιουργήσει παιδαγωγικές εταιρικές σχέσεις με ένα σχολείο αλλού στην Ευρώπη, προάγοντας έτσι την εκμάθηση γλωσσών και το διαπολιτιστικό διάλογο και προωθώντας τη συνειδητοποίηση του πολυγλωσσικού και πολυπολιτισμικού ευρωπαϊκού κοινωνικού προτύπου.

3. Κατάρτιση των καθηγητών ξένων γλωσσών

Σε αυτόν τον τομέα, τα κράτη μέλη έχουν να διαδραματίσουν ουσιαστικό ρόλο ώστε να εξασφαλισθεί ότι όλοι οι καθηγητές ξένων γλωσσών θα διαθέτουν:

- την κατάλληλη αρχική κατάρτιση, περιλαμβανομένης της πρακτικής κατάρτισης στην παιδαγωγική των ξένων γλωσσών και θα διαθέτουν εμπειρία από τη ζωή σε χώρα τη γλώσσα της οποίας διδάσκουν, και

- τακτική πρόσβαση μετ' αποδοχών σε ενδοϋπηρεσιακή κατάρτιση.

Τα κράτη μέλη θα θυμούνται ότι το ψήφισμα της 14ης Φεβρουαρίου 2002 του Συμβουλίου τα κάλεσε να ενθαρρύνουν τους μελλοντικούς καθηγητές ξένων γλωσσών να αξιοποιήσουν τα σχετικά ευρωπαϊκά προγράμματα ώστε να πραγματοποιούν μέρος των σπουδών τους σε γλώσσα ή περιφέρεια χώρας στην οποία η γλώσσα την οποία πρόκειται να διδάσκουν αποτελεί επίσημη γλώσσα.

ΙΙ.3.1 Οι υπηρεσίες της Επιτροπής και οι εθνικοί φορείς θα αναλάβουν τη διεξαγωγή επικεντρωμένων ενημερωτικών εκστρατειών σχετικά με τα προγράμματα κινητικότητας των προγραμμάτων ΣΩΚΡΑΤΗΣ και Leonardo Da Vinci για καθηγητές ξένων γλωσσών και τους εκπαιδευτές τους, με σκοπό την αύξηση της αξιοποίησης των ενεργειών αυτών το 2005 και το 2006. Το ποσοστό χρηματοδότησης από την ενέργεια Comenius 2 του προγράμματος ΣΩΚΡΑΤΗΣ που διατίθεται για τέτοια σχέδια θα αυξηθεί στο 25% του συνολικού προϋπολογισμού της ενέργειας Comenius 2 του προγράμματος ΣΩΚΡΑΤΗΣ. 2004

ΙΙ.3.2 Θα χρηματοδοτηθεί η εκπόνηση μελέτης για τον εντοπισμό των κύριων παιδαγωγικών και γλωσσικών δεξιοτήτων που είναι απαραίτητες για τους σημερινούς καθηγητές ξένων γλωσσών και θα προταθεί ένα πλαίσιο για την αξιολόγησή τους. 2005 (πρόσκληση για την υποβολή προτάσεων 2004)

4. Προσφορά καθηγητών ξένων γλωσσών

Σε αυτόν τον τομέα, τα κράτη μέλη φέρουν ιδιαίτερη ευθύνη για την κατάργηση κάθε διοικητικού ή νομικού φραγμού που παραμένει στην απασχόληση των καθηγητών ξένων γλωσσών από άλλα κράτη μέλη.

ΙΙ.4.1 Μετά από την πρόσφατη μελέτη που εκπόνησε για τα εμπόδια στην κινητικότητα των καθηγητών ξένων γλωσσών, η Επιτροπή θα χρηματοδοτήσει την εκπόνηση λεπτομερέστερης συγκεκριμένης ανάλυσης των εμποδίων στην κινητικότητα των καθηγητών γλωσσών, συμπεριλαμβανομένης μιας καταγραφής των ιδεών και των απόψεών τους και συστάσεων για κάθε κράτος μέλος. 2005 (πρόσκληση υποβολής προσφορών 2004)

ΙΙ.4.2 Θα διοργανωθεί συμπόσιο για την προσφορά ειδικευμένων καθηγητών γλωσσών στην Ευρώπη. 2006

5. Εκπαίδευση καθηγητών άλλων ειδικοτήτων (βλ. ΟΕΠΓ)

6. Δοκιμή των γλωσσικών δεξιοτήτων

Στον τομέα αυτό τα κράτη μέλη κλήθηκαν με το ψήφισμα της 14 Φεβρουαρίου 2002 του Συμβουλίου να οργανώσουν συστήματα επικύρωσης των γλωσσικών ικανοτήτων με βάση το κοινό πλαίσιο αναφοράς για τις γλώσσες που θεσπίστηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης και να ενθαρρύνουν την ευρωπαϊκή συνεργασία με στόχο την προώθηση της διαφάνειας των τυπικών προσόντων και τη διασφάλιση της ποιότητας της διδασκαλίας γλωσσών.

ΙΙ.6.1 Θα σχεδιασθεί και θα διοργανωθεί δειγματοληπτικά σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση δοκιμασία των γλωσσικών δεξιοτήτων σε ομάδες μαθητών στο τέλος της υποχρεωτικής εκπαίδευσης με στόχο να συγκεντρωθούν δεδομένα για το νέο ευρωπαϊκό δείκτη γλωσσικών ικανοτήτων. 2005 και 2006 (πρόσκληση υποβολής προτάσεων 2003/4)

ΙΙ.6.2 Οι υπηρεσίες της Επιτροπής θα εκτιμήσουν τα πλεονεκτήματα από τη συμπερίληψη της αξιολόγησης των γλωσσικών δεξιοτήτων στη δήλωση της Κοπεγχάγης. Ιδιαίτερα, το ενιαίο πλαίσιο για τη διαφάνεια των ικανοτήτων και προσόντων (Europass), το οποίο αναμένεται να τεθεί σε ισχύ το 2005, θα προβλέπει τρόπους σύνδεσης με τα εργαλεία γλωσσικής αξιολόγησης. 2006

ΙΙ.6.3 Θα πραγματοποιηθεί καταγραφή των συστημάτων πιστοποίησης των γλωσσικών γνώσεων στην Ευρώπη. 2004 (πρόσκληση υποβολής προτάσεων 2004)

ΙΙ.6.4 Θα οργανωθεί μια διάσκεψη εργασίας κατά την οποία τα κράτη μέλη, οι οργανώσεις αξιολόγησης, τα εκπαιδευτικά ιδρύματα , οι επαγγελματικές ενώσεις, οι κοινωνικοί εταίροι και άλλοι φορείς θα μπορέσουν να σχεδιάσουν μηχανισμούς για την υποστήριξη της αποτελεσματικής και διαφανούς χρήσης των κλιμάκων του κοινού ευρωπαϊκού πλαισίου γλωσσικής δοκιμασίας και πιστοποίησης. 2005

III. Δημιουργία ενός περιβάλλοντος φιλικού προς τις γλώσσες

1. Μια προσέγγιση χωρίς αποκλεισμούς

ΙΙΙ.1.1 Θα διοργανωθεί διάσκεψη για την προώθηση της συνεργασίας σε ζητήματα που αφορούν τις «περιφερειακές» και «μειονοτικές» γλώσσες στα εκπαιδευτικά συστήματα. 2005

ΙΙΙ.1.2 Μια αναθεωρημένη και διευρυμένη έκδοση της έκθεσης του Euromosaic για τις περιφερειακές και μειονοτικές γλώσσες θα δημοσιευθεί για να ληφθεί υπόψη η διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 2004

ΙΙΙ.1.3 Στο πλαίσιο της νέας προσέγγισης στη χρηματοδότηση των σχεδίων που αφορούν τις περιφερειακές και μειονοτικές γλώσσες, θα υπάρξει υποστήριξη σε γενικά προγράμματα και όχι σε συγκεκριμένα προγράμματα για τις γλώσσες αυτές. Η ετήσια έκθεση παρακολούθησης της Επιτροπής για τον πολιτισμό θα παρακολουθήσει την εφαρμογή αυτής της νέας προσέγγισης. Από το 2004 και εξής

Τα κράτη μέλη καλούνται να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή σε μέτρα για την ενίσχυση εκείνων των γλωσσικών κοινοτήτων των οποίων ο αριθμός των ομιλητών μειώνεται από γενεά σε γενεά, σύμφωνα με τις αρχές του ευρωπαϊκού χάρτη για τις περιφερειακές και μειονοτικές γλώσσες.

2. Δημιουργία κοινοτήτων φιλικών προς τις γλώσσες

ΙΙΙ.2.1 Οι προσκλήσεις υποβολής προσφορών για το 2004, το 2005 και το 2006 για σχέδια αδελφοποίησης πόλεων θα τροποποιηθούν έτσι ώστε η πολυγλωσσία στην Ευρωπαϊκή Ένωση να αποτελεί επιλέξιμο θέμα για συναντήσεις πολιτών και για θεματικές διασκέψεις. Από το 2004 και εξής

ΙΙΙ.2.2 Η Επιτροπή θα προωθήσει την εκπόνηση ανοικτής μελέτης για να αναλύσει τις δυνατότητες αύξησης της χρήσης υποτίτλων στις κινηματογραφικές ταινίες και στα τηλεοπτικά προγράμματα για την προώθηση της εκμάθησης γλωσσών και θα εξετάσει τρόπους και μέσα για την ενθάρρυνση της συχνότερης χρήσης οπτικοακουστικού υλικού με υπότιτλους για την εκμάθηση γλωσσών. 2005

3. Βελτίωση της προσφοράς και της αξιοποίησης των δυνατοτήτων εκμάθησης γλωσσών

ΙΙΙ.3.1 Η Επιτροπή θα προτείνει να τροποποιηθεί η γενική πρόσκληση υποβολής προτάσεων του προγράμματος ΣΩΚΡΑΤΗΣ για το 2004 ώστε η ενέργεια Grundtvig να δώσει περισσότερη προτεραιότητα στον τομέα της διδασκαλίας και της εκμάθησης ξένων γλωσσών και ιδίως των γλωσσών των κοινοτήτων των μεταναστών. 2005 και 2006

ΙΙΙ.3.2 Θα αλλάξει η εστίαση της επιτυχούς ευρωπαϊκής ετικέτας γλωσσών (α) με τη θέσπιση σε κάθε χώρα ή περιφέρεια ετήσιου βραβείου για το άτομο που πραγματοποίησε τη μεγαλύτερη πρόοδο στην εκμάθηση ξένων γλωσσών και για τον καλύτερο καθηγητή ξένων γλωσσών. (β) με τη χρησιμοποίηση επικεντρωμένων ετήσιων ευρωπαϊκών προτεραιοτήτων για να δοθεί έμφαση στις ορθές πρακτικές. και (γ) με την πραγματοποίηση ευρύτερων ετήσιων διαφημιστικών εκστρατειών σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, με ιδιαίτερη έμφαση σε πρωτοβουλίες όπως η ευρωπαϊκή ημέρα γλωσσών. 2005 και 2006

ΙΙΙ.3.3 Οι υπηρεσίες της Επιτροπής θα δημοσιεύουν ανά πενταετία έκθεση παρακολούθησης σχετικά με την πολυμορφία στην προσφορά διδασκαλίας γλωσσών στην Ένωση. 2005 (πρόσκληση υποβολής προσφορών 2004)

IV. Πλαίσιο προόδου

1. Περισσότερο τεκμηριωμένες αποφάσεις

IV.1.1 Θα συσταθεί μόνιμη ομάδα υψηλού επιπέδου από εκπροσώπους των κρατών μελών, των κοινωνικών εταίρων, του τομέα της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και του πολιτισμού για να διευκολύνει την παρακολούθηση του παρόντος σχεδίου δράσης, να προωθήσει τη δημόσια συζήτηση με όλους τους ενδιαφερομένους σχετικά με την εκμάθησης γλωσσών και τη γλωσσική πολυμορφία και για να παρακολουθεί τις αλλαγές στην εκμάθηση γλωσσών και τη γλωσσική πολυμορφία στην Ένωση. 2004

IV.1.2 Θα χρηματοδοτηθεί η εκπόνηση αναλυτικής μελέτης των απαιτήσεων για γλωσσικές δεξιότητες στην Ευρωπαϊκή Ένωση και των προσωπικών οφελών από την εκμάθηση ξένων γλωσσών με συστάσεις για τρόπους ώστε να ενθαρρυνθούν περισσότεροι πολίτες να μάθουν ξένες γλώσσες. 2004 (πρόσκληση υποβολής προσφορών 2003)

IV.1.3 Θα εκπονηθούν μελέτες σχετικά με:

- το κόστος της μη πολυγλωσσίας και

- τις συνέπειες στην ευρωπαϊκή οικονομία από την απώλεια οικονομικών δραστηριοτήτων λόγω άγνοιας ξένων γλωσσών. 2005 (πρόσκληση υποβολής προσφορών 2004)

IV.1.4 Θα πραγματοποιηθεί έρευνα στο πλαίσιο της προτεραιότητας 7 του έκτου προγράμματος πλαισίου για την έρευνα, σχετικά με ζητήματα όπως η σχέση μεταξύ της πολυγλωσσίας και της πολυπολιτισμικής κοινωνίας, η ευρωπαϊκή ταυτότητα και η κοινωνία της γνώσης, η βάση της εκμάθησης γλωσσών και οι συνέπειες για τις μεθόδους διδασκαλίας γλωσσών. 2006

IV.1.5 Το ευρωπαϊκό δίκτυο Ευρυδίκη θα δημοσιεύσει ξεχωριστό τόμο ως συμπλήρωμα στην έκθεση βασικών δεδομένων, ο οποίος θα περιλαμβάνει αντιπροσωπευτική ομάδα δεικτών και λεπτομερή αναλυτική επισκόπηση της διδασκαλίας ξένων γλωσσών στα σχολεία στην Ευρώπη. Ο τόμος αυτός θα δημοσιευθεί στο τέλος του 2004 και θα ενημερώνεται κατόπιν ανά διετία. 2004

IV.1.6 Η Επιτροπή θα συλλέξει και θα δημοσιεύσει πληροφορίες για το βαθμό στον οποίο τα προγράμματά της στον τομέα της εκπαίδευσης, της κατάρτισης, της νεολαίας, των μέσων ενημέρωσης και του πολιτισμού προωθούν την εκμάθηση γλωσσών και τη γλωσσική πολυμορφία. Από το 2005 και εξής

2. Αποτελεσματικότερη αλληλοενημέρωση των σχετικών φορέων

IV.2.1 Θα υποστηριχθεί η δημιουργία ενός ευρωπαϊκού δικτύου επιθεωρητών της εκπαίδευσης και της κατάρτισης στις ξένες γλώσσες (και παρόμοιων υπεύθυνων για τη χάραξη πολιτικής). 2004 - 2005

IV.2.2 Το πρόγραμμα κινητικότητας Αρίων του προγράμματος ΣΩΚΡΑΤΗΣ θα υποστηρίξει εκπαιδευτικές επισκέψεις από επιθεωρητές διδασκαλίας ξένων γλωσσών. 2005 - 2006

3. Σαφείς διαδικασίες για τη συνέχεια που θα δοθεί στο σχέδιο δράσης

IV.3.1 Η Επιτροπή θα προτείνει μια σειρά συγκεκριμένων μέτρων μέσω των οποίων τα νέα προγράμματα θα προωθήσουν τους στόχους που προσδιορίζονται στο παρόν σχέδιο δράσης από το 2007 και εξής.

IV.3.2 Τα κράτη μέλη πρέπει να υποβάλουν έκθεση στην Επιτροπή το 2007 σχετικά με:

- το βαθμό στον οποίο έχουν εφαρμόσει τον κανονισμό 2002/ C50/ 01 του Συμβουλίου της 14ης Φεβρουαρίου του 2002

- το βαθμό στον οποίο αξιοποίησαν τις επιπλέον ευκαιρίες για την υποστήριξη γλωσσών στο πλαίσιο των ενεργειών Ι.0.1, Ι.1.4, ι.1.5, Ι.2.1, Ι.2.3, Ι.2.4, Ι.2.5, Ι.3.1, ΙΙ.1.1, ΙΙ.2.1, ΙΙ.2.2, ΙΙ.3.1, ΙΙΙ.3.1 ΙΙΙ.3.2 και IV.2.2 των προγραμμάτων ΣΩΚΡΑΤΗΣ και Leonardo Da Vinci

- τις ενέργειες που πραγματοποίησαν στο πλαίσιο κάθε ενός από τους 15 υποτίτλους της παρούσας ανακοίνωσης, και

- τις επιτυχέστερες πρακτικές που εντόπισαν κατά την περίοδο αυτή, προκειμένου να διαδοθούν αυτές ευρύτερα, για παράδειγμα μέσω της διαδικασίας των στόχων.

IV.3.3 Η Επιτροπή θα υποβάλει ανακοίνωση στο Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με αυτά τα θέματα το 2007 και θα προτείνει τροποποιήσεις ή περαιτέρω δράση όπου χρειάζεται.

ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ

Τομέας(-είς) πολιτικής: Εκπαίδευση και πολιτισμός

Δραστηριότητα(-ες): Πολιτισμός και γλώσσες

Ονομασία της δράσης:

Η προώθηση της εκμάθησης γλωσσών και της γλωσσικής πολυμορφίας: - Σχέδιο Δράσης 2004 - 2006

1. ΓΡΑΜΜΗ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ + ΟΝΟΜΑΣΙΑ

15.02.02.02 ΣΩΚΡΑΤΗΣ

15.03.01.02 Leonardo da Vinci

15.05.01.01 MediaPlus

2. ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ

2.1 Συνολικό κονδύλιο της δράσης (μέρος B):

8,200 εκατ.EUR για ΠΑΥ

2.2 Περίοδος υλοποίησης:

2004-2006

2.3 Συνολική πολυετής εκτίμηση των δαπανών:

Παρατήρηση: οι παρακάτω πληροφορίες αποσκοπούν στο να παρουσιάσουν το πλήρες κόστος της πρωτοβουλίας. Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι το ουσιαστικό μέρος των αναγκών θα χρηματοδοτηθεί από τα προγράμματα ΣΩΚΡΑΤΗΣ, Leonardo da Vinci και MediaPlus, καθώς και από χρηματοδοτήσεις που έχουν μέχρι τούδε διατεθεί για τα εν λόγω προγράμματα, χωρίς να αυξηθούν οι προϋπολογισμοί τους (όσον αφορά τόσο τις λειτουργικές πιστώσεις των προγραμμάτων όσο και τις πιστώσεις σχετικά με τις διοικητικές δαπάνες. εάν κριθεί απαραίτητη μια ενίσχυση των εν λόγω διοικητικών πιστώσεων λόγω του προγράμματος δράσης, θα προηγηθεί χρηματοδότηση τηρώντας τους συνολικούς προϋπολογισμούς των προγραμμάτων). Ως εκ τούτου, το μόνο πρόσθετο κόστος που συνεπάγεται το παρόν σχέδιο δράσης αφορά τις διοικητικές δαπάνες του μέρους Α του προϋπολογισμού (σημείο 7 του παρόντος δημοσιονομικού δελτίου).

α) Χρονοδιάγραμμα των πιστώσεων αναλήψεων υποχρεώσεων/πιστώσεων πληρωμών (δημοσιονομική παρέμβαση) (πρβλ. σημείο 6.1.1)

εκατ. EUR (μέχρι τρίτου δεκαδικού)

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

β) Τεχνική και Διοικητική Συνδρομή (ΤΔΣ) και Δαπάνες Στήριξης (ΔΣ) (πρβλ. σημείο 6.1.2)

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

γ) Συνολικές δημοσιονομικές επιπτώσεις των ανθρώπινων πόρων και των άλλων δαπανών διοικητικής λειτουργίας.

(πρβλ. σημεία 7.2 και 7.3)

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

2.4 Συμβατότητα με το δημοσιονομικό προγραμματισμό και με τις Δημοσιονομικές Προοπτικές

|X| Πρόταση συμβατή με τον ισχύοντα δημοσιονομικό προγραμματισμό.

| | Η πρόταση αυτή απαιτεί επαναπρογραμματισμό του αντίστοιχου τομέα των Δημοσιονομικών Προοπτικών,

| | συμπεριλαμβανόμενης, εφόσον συντρέχει περίπτωση, προσφυγής στις διατάξεις της Διοργανικής Συμφωνίας.

2.5 Δημοσιονομικές επιπτώσεις επί των εσόδων

|X| Ουδεμία δημοσιονομική επίπτωση (αφορά τεχνικές πτυχές της εφαρμογής ενός μέτρου)

| | Δημοσιονομική επίπτωση - Η επίδραση επί των εσόδων έχει ως εξής:

3. ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

4. ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ

Οι κύριες χρηματοδοτήσεις θα εξασφαλιστούν από τα προγράμματα ΣΩΚΡΑΤΗΣ, Leonardo da Vinci και MediaPlus.

5. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ

5.1 Αναγκαιότητα κοινοτικής παρέμβασης

5.1.1 Επιδιωκόμενοι στόχοι

Οι λαοί της Ευρώπης οικοδομούν μια ενιαία Ένωση αποτελούμενη από πολλά διαφορετικά έθνη, πολιτισμούς και γλωσσικές ομάδες. η Ένωση αυτή οικοδομείται γύρω από την ισότιμη ανταλλαγή ιδεών και παραδόσεων και θεμελιώνεται στην αμοιβαία αποδοχή λαών με διαφορετική μεν ιστορία αλλά κοινό μέλλον. Μέσα σε ελάχιστο διάστημα η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πραγματοποιήσει τη σημαντικότερη διεύρυνσή της μέχρι σήμερα. Στη νέα Ένωση θα ζουν 450 εκατομμύρια Ευρωπαίοι από διαφορετικά εθνικά, πολιτισμικά και γλωσσικά περιβάλλοντα. Θα είναι σημαντικότερο από ποτέ άλλοτε να διαθέτουμε τις αναγκαίες δεξιότητες για να κατανοούμε τους γείτονές μας και να επικοινωνούμε με αυτούς.

Η δημιουργία ενός κοινού χώρου για την αρμονική συμβίωση με ταυτόχρονη διατήρηση της ατομικότητας και της πολυμορφίας όλων προϋποθέτει την απόκτηση δεξιοτήτων οι οποίες επιτρέπουν την αποτελεσματική επικοινωνία μεταξύ όλων των μερών και την καλύτερη αμοιβαία κατανόηση. Η εκμάθηση και η ομιλία άλλων γλωσσών μας ενθαρρύνει να είμαστε περισσότερο ανοικτοί στους άλλους, στους πολιτισμούς και στις απόψεις τους. Η ικανότητα κατανόησης και επικοινωνίας σε άλλες γλώσσες αποτελεί βασική δεξιότητα για όλους τους ευρωπαίους πολίτες.

Οι γλωσσικές δεξιότητες κατανέμονται ανομοιόμορφα μεταξύ των χωρών και των κοινωνικών ομάδων. Το φάσμα των ξένων γλωσσών που ομιλούνται από τους Ευρωπαίους είναι περιορισμένο και περιλαμβάνει κυρίως τα αγγλικά, τα γαλλικά, τα γερμανικά και τα ισπανικά. Η εκμάθηση μιας lingua franca (κοινής γλώσσας συνεννόησης) και μόνον δεν αρκεί. Κάθε ευρωπαϊκός πολίτης πρέπει να διαθέτει σημαντική ικανότητα επικοινωνίας σε τουλάχιστον δύο άλλες γλώσσες διαφορετικές από τη μητρική του/της. Ο στόχος αυτός είναι φιλόδοξος, όμως η πρόοδος που έχουν πραγματοποιήσει ήδη αρκετά κράτη μέλη δείχνει ότι είναι απολύτως εφικτός.

Το ευρωπαϊκό έτος γλωσσών 2001 κατέδειξε μια πληθώρα τρόπων για την προώθηση της εκμάθησης γλωσσών και της γλωσσικής πολυμορφίας. Το Μάρτιο του 2002 στη Βαρκελώνη οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων αναγνώρισαν την ανάγκη ανάληψης δράσης από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη για τη βελτίωση της εκμάθησης γλωσσών. ζήτησαν τη λήψη περαιτέρω μέτρων για τη βελτίωση της απόκτησης των βασικών δεξιοτήτων, ιδίως μέσω της διδασκαλίας τουλάχιστον δύο ξένων γλωσσών σε όλους τους μαθητές από πολύ νεαρή ηλικία. Το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 13ης Δεκεμβρίου 2000 κάλεσε να ληφθούν μέτρα για την προώθηση της εκμάθησης γλωσσών και της γλωσσικής πολυμορφίας. Στις 14 Φεβρουαρίου 2002 το Συμβούλιο Υπουργών Παιδείας κάλεσε τα κράτη μέλη να αναλάβουν συγκεκριμένες πρωτοβουλίες για την προώθηση της γλωσσικής πολυμορφίας και της εκμάθησης γλωσσών και κάλεσε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διατυπώσει τις προτάσεις της σε αυτούς τους τομείς.

Το παρόν σχέδιο δράσης αποτελεί την απάντηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σ' αυτό το αίτημα. Πρέπει να αναγιγνώσκεται από κοινού με το Έγγραφο Διαβούλευσης με τίτλο «Προώθηση της εκμάθησης γλωσσών και της γλωσσικής πολυμορφίας» (SEC 2002 1234 [13]) το οποίο παρουσιάζει τη φιλοσοφία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και το πλαίσιο για τις προτεινόμενες ενέργειες.

[13] Βλ. http://europa.eu.int/comm/education/policies/lang/languages/consult_en.html

consult

5.1.2 Μέτρα σχετικά με την εκ των προτέρων (ex ante) αξιολόγηση

Τα κύρια συμπεράσματα της εξωτερικής αξιολόγησης του ευρωπαϊκού έτους γλωσσών 2001 ήταν ότι το εν λόγω έτος επέτυχε να εξασφαλίσει έντονο ενδιαφέρον, υψηλά επίπεδα συμμετοχής και αποτελεσματικές δράσεις. Η έκθεση επίσης ενθάρρυνε την Επιτροπή να προχωρήσει με βάση της δραστηριότητες και την ώθηση που δημιουργήθηκαν με καλά εστιασμένη χάραξη πολιτικής και τη διάδοση ορθής πρακτικής. (βλ.: Έκθεση σχετικά με την εφαρμογή του ευρωπαϊκού έτους γλωσσών (COM (2002) 597).

Πριν καταρτιστεί το παρόν σχέδιο δράσης, η Επιτροπή προέβη σε εκτενείς δημόσιες διαβουλεύσεις με βάση το έγγραφο διαβούλευσης SEC (2002) 1234. Οι απαντήσεις που έλαβε συμφωνούσαν εν γένει με τις σχετικές πολιτικές και προτάσεις. ενσωματώθηκαν ήδη στο σχέδιο δράσης.

5.1.3 Μέτρα μετά την εκ των υστέρων (ex post) αξιολόγηση

Νέα δράση.

5.2 Σχεδιαζόμενες δράσεις και λεπτομέρειες υλοποίησης της δημοσιονομικής παρέμβασης

Το σχέδιο δράσης κάνει συγκεκριμένες προτάσεις για την επίτευξη απτών βελτιώσεων βραχυπρόθεσμα. Προτείνει μια σειρά ενεργειών οι οποίες πρέπει να αναληφθούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο κατά την περίοδο 2004-2006 προκειμένου να υποστηριχθούν ενέργειες που έχουν αναλάβει τοπικές, περιφερειακές και εθνικές αρχές. Οι ενέργειες αυτές χρησιμοποιούν πόρους που είναι διαθέσιμοι στα υφιστάμενα κοινοτικά προγράμματα και δραστηριότητες. καμία από αυτές δεν απαιτεί επιπλέον δημοσιονομικά κονδύλια από την Επιτροπή. Οι ενέργειες που προτείνονται, καθώς και αυτές που έχουν αναλάβει τα κράτη μέλη, μπορούν από κοινού να συμβάλουν στη σημαντική αλλαγή της προσέγγισης που ακολουθείται στην προώθηση της εκμάθησης γλωσσών και της γλωσσικής πολυμορφίας.

Οι τομείς παρέμβασης του σχεδίου δράσης είναι οι ακόλουθοι:

I. Δια βίου εκμάθηση γλωσσών: «Η μητρική συν δύο άλλες γλώσσες»: αρχίζοντας σε νεαρή ηλικία. εκμάθηση γλωσσών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και κατάρτιση. εκμάθηση γλωσσών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. εκμάθηση γλωσσών από ενηλίκους. σπουδαστές γλωσσών με ειδικές ανάγκες. φάσμα γλωσσών.

II. Βελτίωση της διδασκαλίας γλωσσών: ένα σχολείο φιλικό προς τις γλώσσες. η τάξη εκμάθησης ξένων γλωσσών. κατάρτιση των καθηγητών ξένων γλωσσών. προσφορά καθηγητών ξένων γλωσσών. εκπαίδευση καθηγητών άλλων ειδικοτήτων. δοκιμή των γλωσσικών δεξιοτήτων.

ΙΙΙ. Δημιουργία ενός περιβάλλοντος φιλικού προς τις γλώσσες: μια προσέγγιση χωρίς αποκλεισμούς. δημιουργία κοινοτήτων φιλικών προς τις γλώσσες. βελτίωση της προσφοράς και της αξιοποίησης των δυνατοτήτων εκμάθησης γλωσσών.

IV. Πλαίσιο προόδου: περισσότερο τεκμηριωμένες αποφάσεις. αποτελεσματικότερη αλληλοενημέρωση των σχετικών φορέων. σαφείς διαδικασίες για τη συνέχεια που θα δοθεί στο σχέδιο δράσης.

5.3 Λεπτομέρειες υλοποίησης

Οι ενέργειες που θα αναληφθούν θα είναι σύμφωνες με τους κανόνες που ισχύουν στο πλαίσιο της εφαρμογής των προγραμμάτων που θα τύχουν χρηματοδότησης.

6. ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

6.1 Συνολικές δημοσιονομικές επιπτώσεις στο Μέρος Β (για ολόκληρη την περίοδο προγραμματισμού)

(Ο τρόπος υπολογισμού των συνολικών ποσών που εμφαίνονται στον πίνακα που ακολουθεί πρέπει να επεξηγηθεί με την κατανομή που γίνεται στον πίνακα 6.2. )

6.1.1 Δημοσιονομική παρέμβαση ΠΑΥ σε εκατομμύρια ευρώ (μέχρι τρίτου δεκαδικού)

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

6.2. Υπολογισμός του κόστους ανά σχεδιαζόμενο μέτρο στο Μέρος B (για ολόκληρη την περίοδο προγραμματισμού)

ΠΑΥ σε εκατ. EUR (μέχρι τρίτου δεκαδικού)

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

7. ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ

7.1. Επιπτώσεις στους ανθρώπινους πόρους

Η εφαρμογή του σχεδίου δράσης δεν απαιτεί ιδιαίτερους πόρους, δεδομένου ότι αυτοί διατίθενται για τις ενέργειες που θα αναληφθούν στο πλαίσιο των προγραμμάτων που προβλέπει το σχέδιο δράσης.

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

7.2 Συνολικές δημοσιονομικές επιπτώσεις των ανθρώπινων πόρων

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

Τα ποσά αντιστοιχούν στις συνολικές δαπάνες για 12 μήνες.

7.3 Άλλες δαπάνες διοικητικής λειτουργίας που απορρέουν από τη δράση

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

Τα ποσά αντιστοιχούν στις συνολικές δαπάνες για 12 μήνες.

* 2 συνεδριάσεις ετησίως με 35 συμμετέχοντες (ένας αντιπρόσωπος ανά συμμετέχουσα χώρα συν αντιπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών (κοινωνικοί εταίροι...) με μοναδιαίο κόστος ύψους 840 ευρώ.

** Διασκέψεις που δεν θα χρηματοδοτηθούν υπό μορφήν επιδοτήσεων από τα προγράμματα ΣΩΚΡΑΤΗΣ και Leonardo da Vinci. Το ετήσιο κόστος εκτιμάται σε 330 χιλ. ευρώ για τα τρία έτη, για δύο διασκέψεις, με αναγωγή σε ετήσιο κόστος.

*** Μελέτες που δεν θα χρηματοδοτηθούν από τα προγράμματα ΣΩΚΡΑΤΗΣ και Leonardo da Vinci. Το συνολικό κόστος εκτιμάται σε 660 χιλ. ευρώ για τα τρία έτη, για τέσσερις μελέτες, με αναγωγή σε ετήσιο κόστος

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

8. ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

8.1 Σύστημα παρακολούθησης

Δείκτης(-ες) απόδοσης (ποσοτικής ή/και ποιοτικής) γι' αυτή την υποδραστηριότητα

* Αύξηση της χρηματοδότησης για τις δράσεις κινητικότητας των προγραμμάτων ΣΩΚΡΑΤΗΣ/Leonardo da Vinci που αναφέρονται στο σχέδιο δράσης

* Αριθμός εμπλεκόμενων προσώπων/οργανισμών

* Αριθμός μελετών που θα εκπονήθηκαν

* Αριθμός διασκέψεων που πραγματοποιήθηκαν

* Ποσότητα πληροφοριακού υλικού που διαδόθηκε

8.2 Λεπτομέρειες πραγματοποίησης και περιοδικότητα της προβλεπόμενης αξιολόγησης

Το ίδιο το σχέδιο δράσης (Μέρος 2 : IV) περιλαμβάνει «σαφείς διαδικασίες για τη συνέχεια που θα δοθεί στο σχέδιο δράσης». Οι διαδικασίες αυτές είναι οι ακόλουθες:

IV.3.1 Η Επιτροπή θα προτείνει μια σειρά συγκεκριμένων μέτρων μέσω των οποίων τα νέα προγράμματα θα προωθήσουν τους στόχους που προσδιορίζονται στο παρόν σχέδιο δράσης από το 2007 και εξής.

IV.3.2 Τα κράτη μέλη πρέπει να υποβάλουν έκθεση στην Επιτροπή το 2007 σχετικά με:

- το βαθμό στον οποίο έχουν εφαρμόσει τον κανονισμό 2002/ C50/ 01 του Συμβουλίου της 14ης Φεβρουαρίου του 2002

- το βαθμό στον οποίο αξιοποίησαν τις επιπλέον ευκαιρίες για την υποστήριξη γλωσσών στο πλαίσιο των ενεργειών Ι.0.1, Ι.1.4, ι.1.5, Ι.2.1, Ι.2.3, Ι.2.4, Ι.2.5, Ι.3.1, ΙΙ.1.1, ΙΙ.2.1, ΙΙ.2.2, ΙΙ.3.1, ΙΙΙ.3.1 ΙΙΙ.3.2 και IV.2.2 των προγραμμάτων ΣΩΚΡΑΤΗΣ και Leonardo da Vinci

- τις ενέργειες που πραγματοποίησαν στο πλαίσιο κάθε ενός από τους 15 υποτίτλους της παρούσας ανακοίνωσης, και

- τις επιτυχέστερες πρακτικές που εντόπισαν κατά την περίοδο αυτή, προκειμένου να διαδοθούν αυτές ευρύτερα, για παράδειγμα μέσω της διαδικασίας των στόχων.

IV.3.3 Η Επιτροπή θα υποβάλει ανακοίνωση στο Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με αυτά τα θέματα το 2007 και θα προτείνει τροποποιήσεις ή περαιτέρω δράση όπου χρειάζεται.

9. ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΑΤΗΣ

Οι διατάξεις για την καταπολέμηση της απάτης που ισχύουν για τα προγράμματα τα οποία θα χρηματοδοτήσουν τις διάφορες ενέργειες του σχεδίου δράσης ισχύουν επίσης για τις εν λόγω ενέργειες.