Η ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η Συνθήκη του Άμστερνταμ επέκτεινε το πεδίο εφαρμογής της ψηφοφορίας με ειδική πλειοψηφία στο Συμβούλιο. Από την έναρξη ισχύος της Συνθήκης του Άμστερνταμ την 1η Μαΐου 1999, η πλειονότητα των νομοθετικών πράξεων εγκρίνονται πλέον με ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία στο Συμβούλιο , σε συναπόφαση με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Εντούτοις, η ομοφωνία εξακολουθεί να ισχύει για 73 άρθρα. Σε μία διευρυμένη Ένωση με 27 κράτη μέλη, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε στασιμότητα της Ένωσης, καθώς θα είναι ολοένα και πιο δύσκολο να επιτυγχάνεται ομοφωνία σε μια πιο μεγάλη και περισσότερο ποικιλόμορφη Ένωση. Συνεπώς, η μετάβαση στην ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα καθήκοντα της διακυβερνητικής διάσκεψης (ΔΚΔ). Η Συνθήκη της Νίκαιας εισήγαγε την ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία σε τριάντα περίπου διατάξεις.

ΣΥΝΘΗΚΗ ΕΚ - ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ

Όσον αφορά τις πολιτικές της Κοινότητας, από τη θέση σε ισχύ της Συνθήκης της Νίκαιας, δέκα περίπου διατάξεις επιτρέπουν τη λήψη αποφάσεων με ειδική πλειοψηφία στο Συμβούλιο για το σύνολο ή, ενδεχομένως, για μέρος των σχετικών άρθρων.

Άρθρο 11 - Ενισχυμένες συνεργασίες

Η ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία διατηρείται όσον αφορά τη συμφωνία του Συμβουλίου για την καθιέρωση ενισχυμένης συνεργασίας στο πλαίσιο της Συνθήκης περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (Συνθήκη ΕΚ). Καταργήθηκε όμως η διάταξη σύμφωνα με την οποία ένα κράτος μέλος μπορεί να παραπέμπει το θέμα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το οποίο αποφασίζει με ομοφωνία. Δεν υφίσταται, λοιπόν, πλέον το δικαίωμα αρνησικυρίας που διέθεταν τα κράτη μέλη για την πρόληψη της έναρξης ενισχυμένης συνεργασίας σε τομέα σχετικό με τον πρώτο πυλώνα.

Άρθρο 13 - Καταπολέμηση των διακρίσεων

Εισάγεται η ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία όσον αφορά τα κοινοτικά μέτρα ενθάρρυνσης, αποκλειόμενης της εναρμόνισης των νομοθετικών και κανονιστικών διατάξεων των κρατών μελών για την καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω φύλου, φυλετικής ή εθνικής καταγωγής, θρησκείας ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού.

Άρθρο 18 - Υπηκοότητα

Εισάγεται η ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία για τις δράσεις της Κοινότητας που διασφαλίζουν και διευκολύνουν την άσκηση του δικαιώματος της ελεύθερης κυκλοφορίας και ελεύθερης διαμονής στο έδαφος των κρατών μελών.

Άρθρο 63 - Άσυλο, πρόσφυγες, μεταναστευτική πολιτική

Σύμφωνα με τις νέες διατάξεις του άρθρου 67, το Συμβούλιο μπορεί να αποφασίζει, με ειδική πλειοψηφία, μέτρα περί ασύλου, περί προσφύγων και εκτοπισθέντων, περί μεταναστευτικής πολιτικής και δικαιωμάτων υπηκόων τρίτων χωρών που διαμένουν νόμιμα σε κράτος μέλος, με την προϋπόθεση ότι το εν λόγω όργανο έχει προηγουμένως αποφασίσει με ομοφωνία επί κοινοτικής νομοθεσίας που καθορίζει τους κοινούς κανόνες και τις βασικές αρχές που διέπουν τα ζητήματα αυτά. Συνεπώς, η εισαγωγή της ψηφοφορίας με ειδική πλειοψηφία συνδέεται με τις προϋποθέσεις αυτές και με τον προηγούμενο ορισμό των κοινών αρχών σχετικά με το θέμα αυτό. Η διαδικασία συναπόφασης ισχύει πλέον και στο άρθρο αυτό.

Άρθρο 65 - Δικαστική συνεργασία σε αστικές υποθέσεις

Σύμφωνα με τις νέες διατάξεις του άρθρου 67, το Συμβούλιο μπορεί να αποφασίζει, με ειδική πλειοψηφία, μέτρα στον τομέα της δικαστικής συνεργασίας σε αστικές υποθέσεις με διασυνοριακές επιπτώσεις, με εξαίρεση τις πτυχές που αφορούν το οικογενειακό δίκαιο. Η διαδικασία συναπόφασης ισχύει πλέον και στο άρθρο αυτό.

Άρθρο 66 - Συνεργασία μεταξύ κρατών μελών

Σύμφωνα με τις διατάξεις του πρωτοκόλλου που προσαρτάται στη Συνθήκη ΕΚ σχετικά με το άρθρο 67, το Συμβούλιο μπορεί να λαμβάνει, αποφασίζοντας με ειδική πλειοψηφία από 1ης Μαΐου 2004, μέτρα για να εξασφαλίσει τη συνεργασία μεταξύ των αρμοδίων υπηρεσιών των διοικήσεων των κρατών μελών καθώς και μεταξύ των εν λόγω υπηρεσιών και της Επιτροπής.

Άρθρο 100 - Οικονομικές στρεβλώσεις

Η ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία εισάγεται για τα μέτρα που λαμβάνονται σε περίπτωση δυσκολίας στον εφοδιασμό με ορισμένα προϊόντα. Επίσης, το Συμβούλιο αποφασίζει με ειδική πλειοψηφία σχετικά με το ενδεχόμενο χορήγησης χρηματοδοτικής ενίσχυσης σε ένα κράτος μέλος λόγω φυσικών καταστροφών ή έκτακτων περιστάσεων που εκφεύγουν από τον έλεγχό του.

Άρθρο 111 - Εξωτερικά ζητήματα της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης

Η παράγραφος 4 του άρθρου αυτού τροποποιήθηκε ώστε να εισαχθεί η ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία σχετικά με τον καθορισμό της θέσης της Κοινότητας και της εκπροσώπησής της σε διεθνές επίπεδο για θέματα που αφορούν ιδιαίτερα την Οικονομική και Νομισματική Ένωση (ΟΝΕ).

Άρθρο 123 - Εισαγωγή του ευρώ

Η ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία ισχύει για την παράγραφο 4 του άρθρου αυτού που αφορά τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για την ταχεία εισαγωγή του ευρώ. Η διάταξη αυτή θα είναι σημαντική κατά τη μελλοντική διεύρυνση της ζώνης του ευρώ.

Άρθρο 133 - Κοινή εμπορική πολιτική

Το παρόν άρθρο τροποποιήθηκε από τη Συνθήκη της Νίκαιας με σκοπό την επέκταση του πεδίου εφαρμογής της εμπορικής πολιτικής και, κατά συνέπεια, της λήψης αποφάσεων με ειδική πλειοψηφία για εμπορικές συμφωνίες που αφορούν υπηρεσίες ή εμπορικές πτυχές της διανοητικής ιδιοκτησίας. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν εξαιρέσεις:

• το Συμβούλιο δεν μπορεί να συνάπτει συμφωνίες που συνεπάγονται εναρμόνιση εθνικών νομοθεσιών σε τομείς όπως ο πολιτισμός, η εκπαίδευση ή η ανθρώπινη υγεία (τομείς στους οποίους η Κοινότητα δεν διαθέτει εσωτερικές αρμοδιότητες εναρμόνισης)·
• το Συμβούλιο πρέπει να αποφασίζει με ομοφωνία όταν η συμφωνία περιλαμβάνει διατάξεις για τις οποίες προβλέπεται ομοφωνία για τη θέσπιση εσωτερικών κανόνων (παραλληλισμός) ή όταν η συμφωνία αφορά τομέα στον οποίο η Κοινότητα δεν έχει ακόμα ασκήσει τις αρμοδιότητές της σε εσωτερικό επίπεδο·
• ο τομέας των μεταφορών δεν υπόκειται στις διατάξεις του άρθρου αυτού.

Άρθρο 137 - Κοινωνική πολιτική

Η Συνθήκη της Νίκαιας δεν επέκτεινε την ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία, αλλά εισήγαγε μία ρήτρα «γέφυρας» για ορισμένους τομείς που εξακολουθούν καταρχήν να υπόκεινται σε ομοφωνία. Έτσι, το Συμβούλιο, αποφασίζοντας με ομοφωνία, μπορεί να αποφασίζει την εφαρμογή της διαδικασίας συναπόφασης σύμφωνα με το άρθρο 251 της Συνθήκης ΕΚ (το οποίο σημαίνει ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία) στα στοιχεία δ), στ) και ζ) της παραγράφου 1 του άρθρου 137, τα οποία αφορούν την προστασία των εργαζομένων σε περίπτωση καταγγελίας της σύμβασης εργασίας, την εκπροσώπηση και συλλογική υπεράσπιση των συμφερόντων των εργαζομένων και τις συνθήκες απασχόλησης των υπηκόων των τρίτων χωρών.

Άρθρο 157 - Βιομηχανία

Η παράγραφος 3 του παρόντος άρθρου τροποποιήθηκε με σκοπό την εισαγωγή της ψηφοφορίας με ειδική πλειοψηφία και της διαδικασίας συναπόφασης με το Κοινοβούλιο όσον αφορά τα συγκεκριμένα μέτρα υποστήριξης των δράσεων που αναλαμβάνονται στα κράτη μέλη στο πλαίσιο της βιομηχανικής πολιτικής.

Άρθρο 159 - Οικονομική και κοινωνική συνοχή

Η ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία εισήχθη στην παράγραφο 3 του παρόντος άρθρου και η διαδικασία συναπόφασης με το Κοινοβούλιο ισχύει για συμπληρωματικά μέτρα που κρίνονται απαραίτητα στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής, πέρα από τα διαρθρωτικά ταμεία.

Άρθρο 161 - Διαρθρωτικά ταμεία

Η νέα παράγραφος 3 εισάγει την ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία όσον αφορά τα καθήκοντα, τους πρωταρχικούς στόχους και την οργάνωση των διαρθρωτικών ταμείων, συμπεριλαμβανομένων των γενικών κανόνων που θα εφαρμόζονται στα ταμεία. Ωστόσο, η μετάβαση στην ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία θα ισχύσει από την 1η Ιανουαρίου 2007, με την προϋπόθεση ότι θα έχουν εγκριθεί οι πολυετείς δημοσιονομικές προοπτικές οι οποίες θα ισχύουν από την 1η Ιανουαρίου 2007.

Άρθρο 181A - Οικονομική, χρηματοοικονομική και τεχνική συνεργασία με τρίτες χώρες

Το παρόν άρθρο συμπληρώνει το άρθρο 181 και προσδιορίζει τα διάφορα είδη δράσεων που μπορεί να αναλαμβάνει η Κοινότητα όσον αφορά την οικονομική, χρηματοοικονομική και τεχνική συνεργασία με τρίτες χώρες. Τα μέτρα που ήδη αποφασίσθηκαν σχετικά με το θέμα αυτό εγκρίθηκαν βάσει της διαδικασίας που προβλέπεται στο άρθρο 308 της Συνθήκης ΕΚ και συνεπώς υπόκειντο στην ομοφωνία. Το νέο αυτό άρθρο συνιστά νέα νομική βάση για τις πράξεις αυτές και εισάγει την ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία, με εξαίρεση τις συμφωνίες σύνδεσης (άρθρο 310) ή τις συμφωνίες που θα συναφθούν με υποψήφιες προς ένταξη στην Ένωση χώρες.

Άρθρο 279 - Δημοσιονομικές διατάξεις

Η ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία ισχύει για το δημοσιονομικό κανονισμό και την ευθύνη των δημοσιονομικών ελεγκτών από την 1η Ιανουαρίου 2007.

ΣΥΝΘΗΚΗ ΕΚ - ΘΕΣΜΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ

Η Συνθήκη της Νίκαιας εισήγαγε την ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία σε αρκετά άρθρα που αφορούν θεσμικά ζητήματα. Ιδίως οι αποφάσεις για το διορισμό του προέδρου της Επιτροπής και των άλλων επιτρόπων καθώς και για το διορισμό του ύπατου εκπροσώπου για την κοινή εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφαλείας θα λαμβάνονται στο εξής με ειδική πλειοψηφία, κάτι που αποτελεί σημαντική πρόοδο.

Άρθρο 190 - Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Η ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία ισχύει για την παράγραφο 5 του παρόντος άρθρου που ρυθμίζει τη θέσπιση των κανόνων και των γενικών όρων που θα διέπουν την εκπλήρωση των καθηκόντων των μελών του Κοινοβουλίου.

Άρθρο 191 - Καθεστώς των πολιτικών κομμάτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο

Η Συνθήκη της Νίκαιας εισάγει την ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία όσον αφορά το καθεστώς των πολιτικών κομμάτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο και ιδίως τους κανόνες για τη χρηματοδότησή τους. Επίσης, η Συνθήκη της Νίκαιας εισάγει τη διαδικασία συναπόφασης.

Άρθρο 207 - Γενικός γραμματέας του Συμβουλίου και ύπατος εκπρόσωπος για την ΚΕΠΠΑ

Η Συνθήκη της Νίκαιας εισάγει την ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία όσον αφορά το διορισμό του γενικού γραμματέα του Συμβουλίου (ύπατου εκπροσώπου για την κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας), καθώς και του αναπληρωτή γενικού γραμματέα.

Άρθρο 210 - Αμοιβές

Οι αποδοχές, αποζημιώσεις και συντάξεις του προέδρου και των μελών της Επιτροπής καθώς και ορισμένων μελών του Δικαστηρίου και του Πρωτοδικείου ορίζονται από το Συμβούλιο, το οποίο αποφασίζει με ειδική πλειοψηφία.

Άρθρο 214 - Διορισμός των μελών της Επιτροπής

Η Συνθήκη της Νίκαιας εισάγει την ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία στο Συμβούλιο για το διορισμό του προέδρου και των άλλων μελών της Επιτροπής.

Άρθρο 215 - Αντικατάσταση μέλους της Επιτροπής

Η Συνθήκη της Νίκαιας εισάγει την ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία όσον αφορά την αντικατάσταση παραιτηθέντος ή αποθανόντος επιτρόπου. Η ομοφωνία εξακολουθεί να ισχύει στην περίπτωση που το Συμβούλιο αποφασίσει ότι δεν υφίσταται λόγος αντικατάστασής του.

Άρθρο 223 - Δικαστήριο

Η ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία ισχύει όσον αφορά την έγκριση του κανονισμού διαδικασίας του Δικαστηρίου από το Συμβούλιο. Οι δικαστές και οι γενικοί εισαγγελείς διορίζονται με κοινή συμφωνία από τις κυβερνήσεις των κρατών μελών.

Άρθρο 224 - Πρωτοδικείο

Η Συνθήκη της Νίκαιας εισάγει την ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία όσον αφορά την έγκριση του κανονισμού διαδικασίας του Πρωτοδικείου από το Συμβούλιο. Τα μέλη του Πρωτοδικείου διορίζονται με κοινή συμφωνία από τις κυβερνήσεις των κρατών μελών.

Άρθρο 247 - Ελεγκτικό Συνέδριο

Η Συνθήκη της Νίκαιας εισάγει την ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία για το διορισμό των μελών του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Άρθρο 248 - Ελεγκτικό Συνέδριο, εσωτερικός κανονισμός

Η ειδική πλειοψηφία εφαρμόζεται στην έγκριση από το Συμβούλιο του εσωτερικού κανονισμού του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Άρθρο 259 - Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή

Η Συνθήκη της Νίκαιας εισάγει την ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία για το διορισμό των μελών της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής.

Άρθρο 263 - Επιτροπή των Περιφερειών

Η ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία εφαρμόζεται στο διορισμό των μελών της Επιτροπής των Περιφερειών.

ΣΥΝΘΗΚΗ ΕΕ

Άρθρο 23 - Διορισμός ειδικού εκπροσώπου για την κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας (ΚΕΠΠΑ)

Σύμφωνα με τη Συνθήκη της Νίκαιας, το Συμβούλιο αποφασίζει με ειδική πλειοψηφία το διορισμό ειδικού εκπροσώπου στον τομέα της ΚΕΠΠΑ.

Άρθρο 24 - Διεθνείς συμφωνίες

Χωρίς να επεκτείνεται η εφαρμογή της ψηφοφορίας με ειδική πλειοψηφία, η Συνθήκη της Νίκαιας εισάγει τρεις νέες παραγράφους προκειμένου να αποσαφηνιστούν οι τρόποι ψηφοφορίας (ειδική πλειοψηφία/ομοφωνία) σχετικά με το άρθρο αυτό.

Άρθρο 27 Γ - Ενισχυμένες συνεργασίες στον τομέα της ΚΕΠΠΑ

Η Συνθήκη της Νίκαιας εισάγει την ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία όσον αφορά την εξουσιοδότηση από το Συμβούλιο ενισχυμένης συνεργασίας στον τομέα της ΚΕΠΠΑ. Ωστόσο, η Συνθήκη διατηρεί τη δυνατότητα να παραπέμπει ένα κράτος μέλος το θέμα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το οποίο αποφασίζει με ομοφωνία.

Άρθρο 40 A - Ενισχυμένες συνεργασίες στον τομέα της αστυνομικής και δικαστικής συνεργασίας

Η Συνθήκη της Νίκαιας διατηρεί την ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία όσον αφορά την εξουσιοδότηση από το Συμβούλιο ενισχυμένης συνεργασίας στον τομέα της αστυνομικής και δικαστικής συνεργασίας. Καταργείται το δικαίωμα αρνησικυρίας κράτους μέλους.

ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ

	Άρθρα	Θέμα
Συνθήκη ΕΚ	11	Ενισχυμένες συνεργασίες
13	Καταπολέμηση των διακρίσεων
18	Υπηκοότητα
63	Άσυλο, πρόσφυγες, μεταναστευτική πολιτική
65	Δικαστική συνεργασία σε αστικές υποθέσεις
66	Συνεργασία μεταξύ κρατών μελών
100	Οικονομικές στρεβλώσεις
111	Εξωτερικά ζητήματα της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης
123	Εισαγωγή του ευρώ
133	Κοινή εμπορική πολιτική
137	Κοινωνική πολιτική, εκπαίδευση, επαγγελματική κατάρτιση και νεολαία
157	Βιομηχανία
159	Οικονομική και κοινωνική συνοχή
161	Διαρθρωτικά ταμεία
181A	Οικονομική, χρηματοοικονομική και τεχνική συνεργασία με τρίτες χώρες
190	Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο
191	Καθεστώς των πολιτικών κομμάτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο
207	Γενικός γραμματέας του Συμβουλίου και ύπατος εκπρόσωπος για την ΚΕΠΠΑ
210	Αμοιβές
214	Διορισμός των μελών της Επιτροπής
215	Αντικατάσταση μέλους της Επιτροπής
223	Δικαστήριο
224	Πρωτοδικείο
247	Ελεγκτικό Συνέδριο
248	Ελεγκτικό Συνέδριο, εσωτερικός κανονισμός
259	Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή
263	Επιτροπή των Περιφερειών
279	Δημοσιονομικές διατάξεις
Συνθήκη ΕΕ	23	Διορισμός ειδικού εκπροσώπου για την ΚΕΠΠΑ
24	Διεθνείς συμφωνίες
27Γ	Ενισχυμένες συνεργασίες στον τομέα της ΚΕΠΠΑ
40A	Ενισχυμένες συνεργασίες στον τομέα της αστυνομικής και δικαστικής συνεργασίας
Συνθήκη ΕΚ - Πρωτόκολλο	Πρωτόκολλο σχετικά με το άρθρο 67 της Συνθήκης ΕΚ

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 23.09.2007