Στρατηγική για την ανατολική περιφέρεια 2007-2013

Στο κείμενο περιφερειακής στρατηγικής για την ανατολική περιφέρεια προσδιορίζονται οι διατομεακές προκλήσεις οι οποίες μπορούν να αντιμετωπιστούν σε περιφερειακό επίπεδο μέσω των μέτρων και των νέων ή συμπληρωματικών μέσων που παρέχονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι ενδιαφερόμενες χώρες είναι η Αρμενία, το Αζερμπαϊτζάν, η Λευκορωσία, η Γεωργία, η Μολδαβία, η Ουκρανία και η Ρωσία.

ΠΡΑΞΗ

Μέσο γειτονίας και εταιρικής σχέσης – Πρόγραμμα για την ανατολική περιφέρεια – στρατηγικό έγγραφο 2007-2013 (EN).

ΣΥΝΟΨΗ

Το κείμενο περιφερειακής στρατηγικής (ΕΠΣ) προσδιορίζει τους στόχους και τις προτεραιότητες της περιφερειακής συνεργασίας με βάση το ευρωπαϊκό μέσο γειτονίας και εταιρικής σχέσης (ΕΜΓΕΣ) (EN), για την περίοδο 2007-2013. Με τον τρόπο αυτό, συμπληρώνει τα έγγραφα στρατηγικής ανά χώρα (ΕΣΧ) (EN) που έχουν συνταχθεί για κάθε χώρα της περιφέρειας (Αρμενία, Αζερμπαϊτζάν, Λευκορωσία, Γεωργία, Μολδαβία, Ουκρανία και Ρωσία).

Το ΕΠΣ συμβάλλει στην επίτευξη των στόχων της ευρωπαϊκής πολιτικής γειτονίας (ΕΠΓ) (EN) με τις χώρες εταίρους καθώς και τους τέσσερις κοινούς χώρους (EN) με τη Ρωσία, πέρα από τις διμερείς μόνον σχέσεις μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕE) και τις χώρες αυτές. Στο πλαίσιο αυτό, η περιφερειακή συνεργασία αφορά τις προκλήσεις κοινού συμφέροντος για το σύνολο των χωρών και για εκείνες των οποίων ο χαρακτήρας είναι διασυνοριακός.

Aλλωστε, η περιφερειακή αυτή στήριξη αιτιολογείται από την προστιθέμενη αξία της ή από την αναγκαιότητα μιας κοινής παρέμβασης ορισμένων χωρών για την επίλυση των διασυνοριακών θεμάτων. Επομένως, η βούληση των χωρών εταίρων να συνεργαστούν σε περιφερειακή βάση και να αναλάβουν αυτή τη δέσμευση συνεργασίας είναι θεμελιώδης.

Η περιφερειακή συνεργασία σε ορισμένους τομείς θα υποστηρίξει επίσης την προοδευτική κανονιστική και περιφερειακή ένταξη στην ΕΕ.

Κοινές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι χώρες εταίροι

Η ανατολική περιφέρεια συγκεντρώνει χώρες οι οποίες έχουν βέβαια ένα κοινό παρελθόν, αλλά ακολουθούν τον δικό τους ρυθμό μεταβατικών διαδικασιών. Οι χώρες αυτές αντιμετωπίζουν πολιτικές, οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές προκλήσεις.

Το ενδεικτικό πρόγραμμα (ΕΠ) για την περίοδο 2007-2010 (pdf) (EN) καλύπτει έναν καθορισμένο αριθμό προτεραιοτήτων οι οποίες προσδιορίστηκαν έπειτα από διαβουλεύσεις με τις χώρες εταίρους. Επιλέχθηκαν για τη στρατηγική σημασία τους, το συγκριτικό πλεονέκτημά τους και τη συμπληρωματικότητά τους σε περιφερειακό επίπεδο καθώς και για τη συνοχή τους με τις πολιτικές της ΕΕ στους τομείς αυτούς.

Οι μεταφορές και η ενέργεια, ειδικότερα τα δίκτυα στους τομείς αυτούς, αποτελούν μια ουσιαστικής σημασίας προτεραιότητα στο βαθμό που οι χώρες της περιφέρειας είναι συγχρόνως χώρες παραγωγοί και χώρες διαμετακόμισης. Η ενίσχυση βασίζεται στις προηγούμενες εμπειρίες των προγραμμάτων TRACECA (EN) και INOGATE (EN). Περιλαμβάνονται:

• η ασφάλεια των μεταφορών και ιδίως η προοδευτική προσέγγιση των προτύπων της ΕΕ, καθώς και η ανάπτυξη του αειφόρου ευρωπαϊκού συστήματος μεταφορών·
• η ποικιλομορφία και η ασφάλεια όσον αφορά τον ενεργειακό ανεφοδιασμό καθώς και η προώθηση των πηγών ανανεώσιμης ενέργειας·
• η ανάπτυξη των δεσμών και δικτύων μεταξύ της ΕΕ και των γειτονικών χωρών της, ιδίως για την εντατικοποίηση των εμπορικών σχέσεων.

Η προστασία του περιβάλλοντος και των δασών και η προσπάθεια αντιμετώπισης των κλιματικών αλλαγών αποτελούν τον πυρήνα του ΕΠ. Θα δοθεί ιδιαίτερη σημασία στην ποιότητα της ατμόσφαιρας και του ύδατος, στη διαχείριση των απορριμμάτων, στην προστασία της φύσης και των εδαφών και στη βιομηχανική μόλυνση καθώς και στη μόλυνση της Βαλτικής Θάλασσας, της θάλασσας του Barents, της Μαύρης Θάλασσας και της Κασπίας. Για τη στήριξη των προσπαθειών που καταβάλλονται στον τομέα αυτό είναι αναγκαίο να ευαισθητοποιηθεί περισσότερο η κοινωνία των πολιτών και ο ιδιωτικός τομέας ώστε να είναι μεγαλύτερη η δέσμευσή τους.

Η διαχείριση των συνόρων και των μεταναστεύσεων, η καταπολέμηση του διεθνούς οργανωμένου εγκλήματος και των τελωνείων σε περιφερειακό επίπεδο συμβάλλουν στην υλοποίηση οικονομιών κλίμακας λόγω του διασυνοριακού χαρακτήρα τους. Η ΕΕ υποστηρίζει ιδιαίτερα τα μέτρα για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων, της διαφθοράς και της τρομοκρατίας σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο.

Αλλωστε, οι διακοινοτικές ενέργειες και οι ενέργειες πληροφόρησης και στήριξης θα τύχουν οικονομικής ενίσχυσης προκειμένου να ενθαρρυνθεί η συνεργασία της κοινωνίας των πολιτών και των χωρών εταίρων της ΕΕ.

Τέλος, οι χερσαίες νάρκες, τα εκρηκτικά κατάλοιπα του πολέμου καθώς και τα ελαφρά και μικρά όπλα αποτελούν μια σοβαρή απειλή για τους πολίτες και για το περιβάλλον. Μετά τις περασμένες ή «παγωμένες συγκρούσεις», πολλές χώρες έρχονται αντιμέτωπες με την ύπαρξη χερσαίων ναρκών κατά προσωπικού και άλλων εκρηκτικών καταλοίπων πολέμου. Για το λόγο αυτό, η αυξημένη υποστήριξη και οι σαφείς στρατηγικές δράσεις έχουν ουσιαστική σημασία στον τομέα αυτό.

Μηχανισμοί και μέσα

Διάφοροι μηχανισμοί και μέσα θα υποστηρίξουν την υλοποίηση των προτεραιοτήτων αυτών. Το ΙΝΠΙ αποτελεί τον κυριότερο μηχανισμό και περιλαμβάνει:

• τις εθνικές πιστώσεις που συγκεντρώνονται στις στρατηγικές προτεραιότητες των δικαιούχων χωρών·
• τη διασυνοριακή συνεργασία (ΔΣΣ) και τα προγράμματα γειτονίας και εταιρικών σχέσεων (ΕΠΓ) στόχος των οποίων είναι να προωθήσουν τη διασυνοριακή συνεργασία μεταξύ των δικαιούχων χωρών, την ΕΕ, τις υποψήφιες χώρες και τις εν δυνάμει υποψήφιες χώρες·
• το διαπεριφερειακό πρόγραμμα οι ενέργειες του οποίου εφαρμόζονται κατά συνεκτικό τρόπο σε όλες τις γειτονικές χώρες TAIEX (EN), Tempus (EN), SIGMA (EN) κ.λπ.]·
• τα προβλεπόμενα θεματικά προγράμματα στο πλαίσιο των νέων μηχανισμών, όπως για παράδειγμα η δημοκρατία και τα δικαιώματα του ανθρώπου, η μετανάστευση και η αίτηση ασύλου, οι μη κρατικοί φορείς και οι τοπικές αρχές, το περιβάλλον και η χρησιμοποίηση των φυσικών πόρων ή ακόμη και η ενέργεια.

Θα χρησιμοποιηθούν ή μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν και άλλα μέσα:

• το μέσο δημοκρατίας και δικαιωμάτων του ανθρώπου·
• το μέσο πυρηνικής ασφάλειας το οποίο υποστηρίζει τις βελτιώσεις στον τομέα της πυρηνικής ασφάλειας (κεντρικοί σταθμοί, διαχείριση των απορριμμάτων κ.λπ.)·
• το μέσο σταθερότητας στόχος του οποίου είναι να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στις υπάρχουσες ή αναδυόμενες κρίσεις ή στη διαρκή πολιτική αστάθεια («παγωμένες» συγκρούσεις).

Παράλληλα, η χρησιμοποίηση δανείων με επιδοτούμενο επιτόκιο θα ευνοήσει τις επενδύσεις διαφόρων διεθνών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων στον τομέα του περιβάλλοντος, της ενέργειας και των μεταφορών.

Πλαίσιο

Σύμφωνα με τους στόχους της εξωτερικής πολιτικής, η ΕΕ προωθεί την ευμάρεια, την αλληλεγγύη, την ασφάλεια και την αειφόρο ανάπτυξη καθώς και τη δημοκρατία και τα δικαιώματα του ανθρώπου. Η ΕΠΓ, η οποία άρχισε να εφαρμόζεται μετά την πέμπτη διεύρυνση, επιδιώκει την επίτευξη αυτών των στόχων δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή συγχρόνως στις σχέσεις καλής γειτονίας μεταξύ της ΕΕ και των γειτόνων της. Για να γίνει αυτό, το EΜΓΕΣ, χρηματοπιστωτικό μέσο της ΕΠΓ, για την περίοδο 2007-2013, υποστηρίζει τις χώρες εταίρους της ΕΠΓ καθώς και τη Ρωσία ενσωματώνοντας την περιφερειακή και διασυνοριακή διάσταση και επιδιώκοντας την επίτευξη στόχων που προσδιορίστηκαν από το προηγούμενο πρόγραμμα Tacis.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 30.10.2009