Μια ανανεωμένη δέσμευση έναντι του Ιράκ

Η Επιτροπή προτείνει μια ανανεωμένη δέσμευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕE) έναντι του Ιράκ προβαίνοντας στον απολογισμό της δέσμευσης της ΕΕ από το 2004 έναντι των προκλήσεων τις οποίες οφείλει να αντιμετωπίσει ακόμη το Ιράκ για να αποκαταστήσει την ασφάλεια. Το πλαίσιο του διαλόγου και της συνεργασίας μεταξύ των δύο εταίρων βασίζεται σε συστάσεις και στόχους υπέρ της πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής ανασυγκρότησης του Ιράκ. Οι κύριοι άξονες της δέσμευσης αφορούν την ενίσχυση του κράτους δικαίου που βασίζεται στο σεβασμό των κοινοτήτων και είναι ικανό να παρέχει βασικές υπηρεσίες στον πληθυσμό καθώς και την οικονομική ανάπτυξη που βασίζεται στους ίδιους πόρους και στη διαφοροποίηση της οικονομίας του Ιράκ.

ΠΡΑΞΗ

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, της 7ης Ιουνίου 2006, «Συστάσεις για μια ανανεωμένη δέσμευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης έναντι του Ιράκ» [COM(2006) 283 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

ΣΥΝΟΨΗ

Η Επιτροπή προτείνει μια ανανεωμένη δέσμευση έναντι του Ιράκ βάσει της αξιολόγησης της κατάστασης στο Ιράκ και των σχέσεων μεταξύ των δύο εταίρων από το πλαίσιο δέσμευσης (es de en fr) που καθορίστηκε το 2004.

Η πολιτική και συνταγματική διαδικασία του Ιράκ συνεχίστηκε με τη σύσταση της πρώτης κυβέρνησης, τις εκλογές του 2005 και το νέο Σύνταγμα. Εντούτοις, το Ιράκ εξακολουθεί να βρίσκεται αντιμέτωπο με την αστάθεια, την έλλειψη ασφάλειας και τις πολιτικές εντάσεις.

Σ' αυτό το πλαίσιο, ο σεβασμός των εθνοτικών και θρησκευτικών συνιστωσών στην πολιτική διαδικασία καθώς και η ασφάλεια αποτελούν τους καθοριστικούς παράγοντες μιας αυξημένης δέσμευσης της ΕΕ.

ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΙΡΑΚ

Οι βασικές προκλήσεις που θα πρέπει να αντιμετωπίσει η νέα κυβέρνηση του Ιράκ είναι αλληλένδετες, τόσο οικονομικού όσο και πολιτικού χαρακτήρα. Ο πληθυσμός του Ιράκ είναι ο κύριος αποδέκτης της κατάλληλης απάντησης σε αυτές τις προκλήσεις, η οποία συνίσταται στην καλύτερη εθνική διοίκηση, την οικονομική σταθερότητα και τη βιώσιμη ανάπτυξη με σκοπό την παγίωση της δημοκρατίας και την ανάπτυξη της οικονομίας.

Παγίωση της δημοκρατίας και ενίσχυση της κοινωνίας των πολιτών

Η επιδίωξη του εκδημοκρατισμού συνεπάγεται την ενίσχυση των θεμελίων της δημοκρατίας. Στην οργάνωση των δημοτικών και περιφερειακών εκλογών και του δημοψηφίσματος για το Σύνταγμα πρέπει να προστεθούν η αυξανόμενη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών και ο σεβασμός των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών.

Η εθνική συνοχή προϋποθέτει το σεβασμό των εθνοτικών και θρησκευτικών συνιστωσών. Η επιλογή του προτύπου διακυβέρνησης και η εφαρμογή του στο πλαίσιο της δημόσιας διοίκησης θα είναι καθοριστικά στοιχεία, όπως αναφέρει το Σύνταγμα, μιας κυβέρνησης εθνικής ενότητας. Εντούτοις, η εθνική συμφιλίωση είναι βασικής σημασίας, ιδίως για να διασφαλιστεί η εδαφική ακεραιότητα της χώρας και για να μην υπάρχουν αρνητικές επιπτώσεις στους γείτονες του Ιράκ.

Η ενίσχυση της ασφάλειας και του κράτους δικαίου είναι αλληλένδετα. Η θρησκευτική βία, η αδυναμία των δυνάμεων ασφαλείας, το οργανωμένο έγκλημα και η βία στους δρόμους είναι παράγοντες ανασφάλειας και μεταναστεύσεων. Επίσης, είναι πολύ σημαντικές οι πρωτοβουλίες αποκλεισμού, αποστράτευσης και επανένταξης (DDR), η καταπολέμηση των παραβιάσεων των δικαιωμάτων του ανθρώπου και της μετακίνησης των κοινοτήτων καθώς και η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης.

Η θέση των βάσεων μιας βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης

Η ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας συνεπάγεται βιώσιμες βασικές υπηρεσίες, τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης και δραστηριοτήτων που αποδίδουν έσοδα. Ο αντίκτυπός τους θα είναι ωφέλιμος για την ασφάλεια, την ποιότητα ζωής του πληθυσμού και τη χρησιμοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού.

Η εφαρμογή ενός αποτελεσματικού διοικητικού πλαισίου θα διασφαλίσει τη χρηστή διαχείριση της οικονομίας, την παροχή βασικών δημόσιων υπηρεσιών καθώς και την ανάπτυξη και την υλοποίηση των πολιτικών. Η μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης, την οποία υποστηρίζει η διεθνής κοινότητα, θα επιτρέψει τον εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης και την ενίσχυση των ικανοτήτων.

Η οικονομική ανάπτυξη του Ιράκ θα πρέπει να βασιστεί:

• στους ενεργειακούς του πόρους. Τα σημαντικά αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου παραμένουν σε μεγάλο βαθμό ανεκμετάλλευτα (απαρχαιωμένες δομές και ικανότητες, έλλειψη διαφάνειας, εκτροπές και λαθρεμπόριο), ενώ η χώρα έχει καταστεί ευάλωτη, λόγω της εξάρτησής της από τα έσοδα που προέρχονται από την παραγωγή πετρελαίου και από τους εξωτερικούς οικονομικούς παράγοντες·
• στη διαφοροποίηση της οικονομίας, που αποτελεί παράγοντα ευημερίας (νερό, γεωργία). Οι τομείς αυτοί μπορούν να παραγάγουν έσοδα, να δημιουργήσουν θέσεις απασχόλησης και να ενθαρρύνουν τις επενδύσεις, με την προϋπόθεση ότι υπάρχει ένα ρυθμιστικό και δημοσιονομικό πλαίσιο.

ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΗΣ ΕΕ

Το Ιράκ διαθέτει ευρύ δυναμικό χάρη στους ανθρώπινους, φυσικούς και πολιτιστικούς πόρους του, οι οποίοι μπορούν να συμβάλουν στη σταθερότητα και την ευημερία.

Η σταθερότητα και η ευημερία του Ιράκ έχουν επίσης ουσιώδη σημασία για τους γείτονές του και για τους διεθνείς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της ΕΕ, λόγω του πολιτικού και του οικονομικού τους αντίκτυπου στον τομέα της ασφάλειας και της ενέργειας. Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΕ είναι σε θέση να βοηθήσει το Ιράκ χάρη στη γεωγραφική της εγγύτητα, τον διεθνή της ρόλο και την πείρα της σε περιόδους που ακολουθούν τις καταστάσεις συγκρούσεων. Επιπλέον, τα μέσα της, όπως ο πολιτικός διάλογος, η οικονομική βοήθεια, η συνεργασία στον τομέα του κράτους δικαίου και οι σχέσεις της με το Ιράκ αποτελούν πλεονεκτήματα όσον αφορά τη δέσμευσή της.

Βραχυπρόθεσμα, η δέσμευση της ΕΕ πρέπει να αφορά καθορισμένους στόχους και απτά αποτελέσματα για να έχει επαρκή αντίκτυπο. Εντούτοις, η βούληση του ίδιου του Ιράκ και η εξέλιξη της κατάστασης όσον αφορά την ασφάλεια θα καθορίσουν το είδος της δέσμευσης της ΕΕ. Η δέσμευση αυτή πρέπει να διασφαλίσει επίσης τη συμπληρωματικότητα των δράσεων της ΕΕ και των δράσεων που στηρίζονται από τα Ηνωμένα Έθνη (ES) (EN) (FR) και από άλλους διεθνείς φορείς.

Μια ανοιχτή προς τις κοινότητες δημοκρατική κυβέρνηση

Η πολυεθνοτική και πολυθρησκευτική σύνθεση της κυβέρνησης και της διοίκησης έχει ουσιώδη σημασία. Η τήρηση της εκλογικής διαδικασίας αποτελεί επίσης ένα άλλο μέσο για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης.

Η ΕΕ θα υποστηρίξει τους εθνικούς, περιφερειακούς και τοπικούς θεσμούς καθώς και την κοινωνία των πολιτών και θα συμβάλει στη βοήθεια που παρέχεται από τους διεθνείς παράγοντες στην πολιτική διαδικασία. Η στήριξη αυτή θα μπορούσε να αφορά:

• τις μεταξύ των κοινοτήτων σχέσεις, ιδίως τις στρατηγικές και τις πρωτοβουλίες για την προώθηση του σεβασμού, του διαλόγου και της εθνικής συμφιλίωσης με την εκ παραλλήλου καταπολέμηση του σεκταρισμού καθώς και τις πολιτικές που υποστηρίζουν μια πολυεθνοτική και πολυθρησκευτική διοίκηση·
• την εδαφική ακεραιότητα και την εθνική ενότητα του Ιράκ καθώς και την προώθηση των σχέσεων με τους παράγοντες της περιοχής και της περιφερειακής συνεργασίας·
• την αναθεώρηση του Συντάγματος, στην οποία η πείρα των κρατών μελών θα προσδώσει προστιθέμενη αξία και τη στήριξη φιλόδοξων μέτρων σχετικά με το διάλογο και την ενημέρωση του πληθυσμού·
• τα κοινοβουλευτικά και δημοκρατικά θεσμικά όργανα με την οργάνωση βοήθειας, συμπεριλαμβανομένης της τεχνικής βοήθειας, ανταλλαγών και αδελφοποιήσεων για την ενίσχυση των ικανοτήτων τους. Επίσης θα μπορούσε να χορηγηθεί διαρκής ενίσχυση στην ανεξάρτητη εκλογική επιτροπή και σε άλλες οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών.

Κράτος δικαίου και πεδία στον τομέα των δικαιωμάτων του ανθρώπου για να ενισχυθεί η ασφάλεια

Η ΕΕ έχει ήδη δεσμευτεί μέσω των κρατών μελών της αλλά και στο πλαίσιο των ίδιων των μέσων της, όπως η αποστολή Eujust Lex [EN] που ξεκίνησε το 2005. Η αποστολή αυτή, η οποία εγγράφεται στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής πολιτικής ασφάλειας και άμυνας (ΕΠΑΑ), συνδυάζει το σύνολο των ενδιαφερόμενων φορέων για τη θέσπιση ενός ενοποιημένου συστήματος στον τομέα του κράτους δικαίου και της ποινικής δικαιοσύνης.

Η κτηθείσα πείρα αποτελεί βάση για:

• την προετοιμασία ενός προγράμματος στον τομέα του κράτους δικαίου, το οποίο θα επιτρέψει την ενίσχυση του δικαστικού συστήματος τόσο στον ποινικό όσο και στον αστικό τομέα·
• τη δημιουργία μιας παιδείας σεβασμού των δικαιωμάτων του ανθρώπου και την εφαρμογή των διεθνών συμβάσεων με τις κατάλληλες ικανότητες που θα την εγγυώνται·
• τις δραστηριότητες αφοπλισμού, αποστράτευσης και επανένταξης (DDR) [EN].

Εντούτοις, η δέσμευση της ιρακινής κυβέρνησης προϋποθέτει κατ' αρχήν ότι θα μπορέσει να ελέγξει τις πολιτοφυλακές και τις ένοπλες μη κυβερνητικές ομάδες καθώς και τη δημιουργία ενός πλαισίου υπέρ της δράσης της κοινωνίας των πολιτών.

Βασικές υπηρεσίες και θέσεις απασχόλησης

Η καλύτερη πρόσβαση του πληθυσμού στις βασικές υπηρεσίες, όπως η υδροδότηση, η εκπαίδευση, οι εγκαταστάσεις αποχέτευσης, η ηλεκτροδότηση ή η υγεία, θα συμβάλει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής και τη διασφάλιση διαρκούς σταθερότητας. Η κοινοτική βοήθεια και η συνεργασία με τα Ηνωμένα Έθνη θα συνεισφέρουν σε μεγάλο βαθμό, αλλά η δέσμευση της ιρακινής κυβέρνησης υπέρ της κοινωνικής ανάπτυξης είναι απαραίτητη, ιδίως για να διασφαλιστούν τα αποτελέσματα της χορηγηθείσας βοήθειας. Η εθνική αναπτυξιακή στρατηγική του 2004 θα μπορούσε να αναπροσαρμοστεί και να χρησιμεύσει ως βάση.

Η απασχόληση, ως προτεραιότητα, πρέπει να τύχει ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος για τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης και δραστηριοτήτων που παράγουν έσοδα. Η ομογενοποίηση των προγραμμάτων ανοικοδόμησης, η ενθάρρυνση της δημιουργίας θέσεων απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα, συμπεριλαμβανομένων των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, και η διαφοροποίηση των οικονομικών δραστηριοτήτων αποτελούν μέσα για τη δημιουργία ενός τέτοιου ευνοϊκού πλαισίου.

Μηχανισμοί υπέρ της οικονομικής ανάκαμψης και της ευημερίας

Οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις θα υποστηρίξουν την ανάκαμψη της ανάπτυξης και της ευημερίας, υπέρ των οποίων πρέπει να δεσμευτεί η ιρακινή κυβέρνηση, ιδίως για να θέσει τέρμα στη διαφθορά και για να βελτιστοποιήσει τη χρήση των πόρων.

Ο διάλογος, τα προγράμματα συνεργασίας, η ανταλλαγή εμπειριών και η οικονομική βοήθεια θα αποτελέσουν το πλαίσιο για να προχωρήσουν το ΕΕ και το Ιράκ προς αυτή την κατεύθυνση, εστιάζοντας κυρίως:

• στον ενεργειακό τομέα. Η δράση της ΕΕ θα υποστηρίξει τόσο το εσωτερικό πλαίσιο όσο και το εξωτερικό περιφερειακό πλαίσιο. Ένα στέρεο κανονιστικό και οικονομικό πλαίσιο θα ενθαρρύνει τις επενδύσεις, την καταπολέμηση της διαφθοράς, του οργανωμένου εγκλήματος και της εγκληματικότητας. Η δημιουργία περιφερειακών δικτύων και τεχνικών διαλόγων για την ανάπτυξη και την εξαγωγή των πόρων του πετρελαίου και του φυσικού αερίου θα επιτρέψει να αναπτυχθεί η περιφερειακή συνεργασία·
• στην οικονομική διαφοροποίηση και τη θέσπιση ενός ελκυστικού καθεστώτος εμπορικών συναλλαγών και επενδύσεων. Τη διαδικασία αυτή θα συμπληρώσουν η διαπραγμάτευση μιας συμφωνίας εμπορίου και συνεργασίας (ACC), που θα αποτελέσει ένα βήμα προς την προσχώρηση του Ιράκ στο καθεστώς του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) (ES) (EN) (FR), η βελτίωση της πρόσβασης του Ιράκ στην ευρωπαϊκή αγορά (σύστημα γενικευμένων προτιμήσεων), η δέσμευση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) και η χορήγηση κοινοτικής βοήθειας ώστε να ενισχυθεί η Κεντρική Τράπεζα και το υπουργείο Οικονομικών.

Ένα αποτελεσματικό και διαφανές διοικητικό πλαίσιο

Το Ιράκ πρέπει να συνεχίσει τη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης (δικαστικές διαρθρώσεις, ανθρώπινοι πόροι, υγιής οικονομική διαχείριση κ.λπ.). Η κατάρτιση ενός «φύλλου πορείας» με ρεαλιστικούς στόχους και κριτήρια θα συμπληρώσει τις υποχρεώσεις που συνήψε το Ιράκ έναντι των διεθνών παραγόντων.

Η ΕΕ είναι σε θέση να συμβάλει σε αυτή τη διαδικασία με την πείρα στον τομέα της ενίσχυσης των ικανοτήτων και των θεσμών την οποία απέκτησε στο πλαίσιο της διεύρυνσης και, ευρύτερα, της εξωτερικής της δράσης. Στο πλαίσιο αυτό, η διαπραγμάτευση μιας συμφωνίας εμπορίου και συνεργασίας με το Ιράκ είναι ένας ακόμη τομέας στον οποίο μπορεί να συνεισφέρει η ΕΕ, παροτρύνοντας το Ιράκ να εγκαθιδρύσει μια ικανή διοίκηση για να διαχειρίζεται την εφαρμογή της συμφωνίας και παρέχοντας ένα πλαίσιο για τη σύσταση τεχνικών ομάδων εργασίας που θα είναι κατάλληλο για τις ανταλλαγές εμπειριών.

Πλαίσιο

Η ανακοίνωση του 2004 με τίτλο «Η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ιράκ: Ένα πλαίσιο για τη δέσμευση» (es de en fr) και η επιστολή που τη συνόδευε, η οποία υπεγράφη από τον αρμόδιο για τις Εξωτερικές Σχέσεις επίτροπο και από τον ύπατο εκπρόσωπο για την κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας, καθορίζουν μια μεσοπρόθεσμη στρατηγική σχετικά με τη δέσμευση της ΕΕ έναντι του Ιράκ, μετά τη σύσταση της μεταβατικής κυβέρνησης και την έκδοση της απόφασης του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ αριθ. 1546.

Αυτή η μεσοπρόθεσμη στρατηγική αποσκοπούσε κυρίως στην ανάπτυξη ενός ασφαλούς, σταθερού και δημοκρατικού Ιράκ που διατηρεί ειρηνικές σχέσεις με τους γείτονές του, ενταγμένου στη διεθνή κοινότητα και με ανοιχτή και βιώσιμη οικονομία της αγοράς. Η δέσμευση της ΕΕ αφορούσε:

• τη στήριξη της πολιτικής και συνταγματικής διαδικασίας (αποστολή εμπειρογνωμόνων, πόροι για τις εκλογές και εγκαθίδρυση του κράτους δικαίου) και την αυξανόμενη δέσμευση στους διευθύνοντες ιρακινούς πολιτικούς (κοινή δήλωση της ΕΕ και του Ιράκ σχετικά με τον πολιτικό διάλογο, υπεγράφη στις 21 Σεπτεμβρίου 2005 [PDF (EN), (FR)], επισκέψεις της τρόικα, διεθνής διάσκεψη που διοργανώθηκε στις Βρυξέλλες τον Ιούνιο του 2005 με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Πολιτειών)·
• την ενίσχυση των διμερών σχέσεων με το άνοιγμα μιας αντιπροσωπείας της Επιτροπής και την πρόταση έναρξης διαπραγματεύσεων με σκοπό τη σύναψη συμφωνίας εμπορίου και συνεργασίας·
• τη χορήγηση σημαντικής οικονομικής βοήθειας, ιδίως, μέσω του διεθνούς ταμείου για την ανοικοδόμηση του Ιράκ και τις στενές επαφές με τους άλλους βασικούς διεθνείς παράγοντες που υποστηρίζουν το Ιράκ.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Δήλωση της 22ας Ιουνίου 2005, κατά τη διεθνή διάσκεψη για το Ιράκ [PDF (FR )].

Κοινή δήλωση της ΕΕ και του Ιράκ, της 21ης Σεπτεμβρίου 2005, για τον πολιτικό διάλογο [PDF (EN ), (FR )].

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, της 1ης Οκτωβρίου 2003, «Η διάσκεψη της Μαδρίτης για την ανασυγκρότηση του Ιράκ - 24 Οκτωβρίου 2003 » [COM(2003) 575 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 07.08.2007