Ετήσια έκθεση του 2004 για τη Γενική Διεύθυνση Επισιτιστικής Βοήθειας (ECHO)

Η παρούσα έκθεση παρουσιάζει τις βασικές δραστηριότητες της Γενικής Διεύθυνσης Επισιτιστικής Βοήθειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΓΔ ECHO) το 2004. Η ΓΔ ECHO ακολούθησε μια πολιτική σεβασμού των θεμελιωδών αρχών ανθρωπιστικής βοήθειας, ήτοι της ουδετερότητας, της αμεροληψίας και της ανεξαρτησίας, που αποτελούν το μόνο μέσο για τη χορήγηση αποτελεσματικής βοήθειας, την εγγύηση πρόσβασης στους πληθυσμούς που έχουν ανάγκη και τη διατήρηση της ασφάλειας του προσωπικού αρωγής.

ΠΡΑΞΗ

Έκθεση της Επιτροπής της 23ης Νοεμβρίου 2005 - Ετήσια έκθεση 2004 - (ECHO) [COM(2005) 580 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]

ΣΥΝΟΨΗ

Το έτος 2004 θα παραμείνει στα χρονικά ως το έτος του τραγικού τσουνάμι της 26ης Δεκεμβρίου, που σκότωσε περίπου 280.000 άτομα στις όχθες του Ινδικού Ωκεανού και λόγω του γεγονότος αυτού παραμένει μία από τις μεγαλύτερες καταστροφές που καταγράφηκαν ποτέ. Πάντως, και άλλες κρίσεις σε άλλα μέρη του κόσμου στοίχισαν τη ζωή σε χιλιάδες ανθρώπους, συχνά χωρίς να μάθει το ευρύ κοινό τις καταστροφικές επιπτώσεις στους πληγέντες πληθυσμούς. Η ανταπόκριση της ΓΔ ECHO σε καταστάσεις έκτακτης ανθρωπιστικής ανάγκης το 2004 εξελίχθηκε σε συνάρτηση με τις παγκόσμιες ανθρωπιστικές ανάγκες, με ιδιαίτερη έμφαση στις «παραμελημένες κρίσεις», εκείνες στις οποίες τα μέσα μαζικής ενημέρωσης δε δίνουν ή δε δίνουν πλέον προσοχή.

Για να βεβαιωθεί ότι οι ενέργειές της ανταποκρίνονται πράγματι στις ανάγκες, η Γενική Διεύθυνση συνέκρινε την κατάσταση περίπου 130 αναπτυσσόμενων χωρών, βάσει εννέα ανθρωπιστικών δεικτών: ανθρώπινη ανάπτυξη, φτώχεια, κίνδυνος φυσικών καταστροφών, συγκρούσεις, πρόσφυγες, άτομα εκτοπισμένα στο εσωτερικό της χώρας, υποσιτισμός, θνησιμότητα και συνεισφορές άλλων χορηγών. Η εφαρμογή της μεθόδου αυτής στα αποτελέσματα του 2004 αποδεικνύει ότι το 62% (ήτοι 353 εκατ. ευρώ) των 570 εκατ. ευρώ που διατέθηκαν (518,2 εκατ. από τον προϋπολογισμό της Επιτροπής και τα υπόλοιπα 52,2 εκατ. από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης) κατανεμήθηκαν στις περιοχές με τις μεγαλύτερες ανάγκες, το 30% (ήτοι 172 εκατ. ευρώ) στις περιοχές με μεσαίες ανάγκες και λιγότερο από 1% (ήτοι 4 εκατ. ευρώ) στις περιοχές με τις χαμηλότερες ανάγκες («θύλακες ανάγκης»). Οι χώρες ΑΚΕ ήταν οι κύριοι αποδέκτες της ενίσχυσης (301,6 εκατ. ευρώ), ακολουθούμενες από την Ασία (111,1 εκατ. ευρώ). Το υπόλοιπο ποσό (ήτοι 41 εκατ. ευρώ ή 7%) αφιερώθηκε σε θεματικές δράσεις, τεχνική βοήθεια και δαπάνες στήριξης.

Για τον προσδιορισμό των παραμελημένων κρίσεων, η ΓΔ ECHO χρησιμοποίησε μια μέθοδο ανάλυσης που λάμβανε υπόψη κριτήρια τόσο ποσοτικά (χαμηλή κάλυψη των μέσων μαζικής ενημέρωσης ή χαμηλή στήριξη εκ μέρους των χορηγών σε συνδυασμό με υψηλές ανάγκες) όσο και ποσοτικά (επιτόπου αξιολόγηση από τους εμπειρογνώμονες και τους αρμόδιους υπαλλήλους της ΓΔ ECHO). Οι κύριες παραμελημένες κρίσεις που εντοπίστηκαν το 2004 βρίσκονται στις ακόλουθες χώρες ή περιοχές: Αλγερία (Δυτική Σαχάρα), Δημοκρατία του Κονγκό, Γουινέα, Αϊτή, Ινδία, Μυανμάρ/Βιρμανία, Νεπάλ, Βόρειος Καύκασος (Τσετσενία), Ταϊλάνδη (πρόσφυγες από τη Βιρμανία), Σομαλία, Σουδάν, Ουγκάντα και Υεμένη.

Το 2004, παρά τις θετικές ενδείξεις, συνεχίστηκαν οι δυσχέρειες στη χορήγηση ανθρωπιστικής βοήθειας: ο αριθμός των προσφύγων από 10,6 εκατομμύρια το 2002 μειώθηκε σε 9,67 εκατομμύρια στα τέλη του 2003, ωστόσο όταν οι πρόσφυγες επιστρέφουν έχουν ακόμη ανάγκη από ανθρωπιστική βοήθεια, τουλάχιστον κατά την πρώτη περίοδο μετά τον επαναπατρισμό τους. Εξάλλου, ο αριθμός των εκτοπισθέντων ατόμων στο εσωτερικό των χωρών υπολογίζεται σε 25 εκατομμύρια. Η ανθρωπιστική κρίση που προκλήθηκε στην Ασία από το τσουνάμι έδειξε ότι οι πληθυσμοί είναι όλο και πιο ευάλωτοι στις φυσικές καταστροφές.

Κύριες επιχειρήσεις της ΓΔ ECHO το 2004

Στην Αφρική, οι πιο εκτεταμένες επιχειρήσεις πραγματοποιήθηκαν στο Σουδάν/Νταρφούρ, που χαρακτηρίστηκε από τον ΟΗΕ ως η «μεγαλύτερη ανθρωπιστική κρίση του κόσμου». Ο εμφύλιος πόλεμος που ξέσπασε το 2003 κλιμακώθηκε το 2004. Εκτός από τα 20 εκατ. ευρώ που ανεγράφησαν αρχικά στον προϋπολογισμό υπέρ του Σουδάν, ελήφθη επειγόντως μια σειρά μέτρων που αύξησαν σε 83 εκατ. ευρώ το συνολικό ποσό της ενίσχυσης.

Χρηματοδοτήθηκαν επίσης σχέδια στην Κεντρική Αφρική και στην περιοχή των Μεγάλων Λιμνών (Μπουρούντι, Δημοκρατία του Κονγκό, Κονγκό Βραζαβίλ, Κεντροαφρικανική Δημοκρατία και Τανζανία), καθώς επίσης στην υποπεριοχή της Δυτικής Αφρικής.

Στον Βόρειο Καύκασο, η παρατεινόμενη και παραμελημένη ανθρωπιστική κρίση στην Τσετσενία παρέμεινε μια από τις προτεραιότητες των επιχειρήσεων της ΓΔ ECHO το 2004 και η βοήθεια που χορηγήθηκε στα θύματα αυτής της σύγκρουσης έφθασε συνολικά τα 28,5 εκατ. ευρώ.

Διατέθηκε συνολικό ποσό ύψους 37,35 εκατ. ευρώ υπέρ των Παλαιστινίων στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη καθώς και υπέρ των Παλαιστίνιων προσφύγων στην Ιορδανία, στο Λίβανο και στη Συρία και των προσφύγων από το Ιράκ που στεγάζονται σε καταυλισμούς στην Ιορδανία και στην ουδέτερη ζώνη μεταξύ Ιορδανίας και Ιράκ.

Χορηγήθηκαν 35 εκατ. ευρώ υπέρ του Αφγανιστάν, για να υποστηριχθεί ιδίως ο επαναπατρισμός και η επανένταξη των προσφύγων και των εκτοπισθέντων στο εσωτερικό της χώρας.

Η ΓΔ ECHO ήταν η πρώτη χορηγός που αντέδρασε μετά το τσουνάμι, παρέχοντας 3 εκατ. ευρώ στη διεθνή ομοσπονδία του Ερυθρού Σταυρού. Εξάλλου, τον Ιανουάριο του 2005, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζήτησε από την αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή (το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο) να διαθέσουν μέχρι 100 εκατ. ευρώ έκτακτης συμπληρωματικής βοήθειας προς τις πληγείσες περιοχές. Χορηγήθηκε βοήθεια 80 εκατ. ευρώ στους εν λόγω πληθυσμούς.

Το έτος 2004 η ΓΔ ECHO έλαβε συνολικά 16 αποφάσεις χρηματοδότησης για τη στήριξη δραστηριοτήτων σχετικά με την ετοιμότητα για την αντιμετώπιση καταστροφών σε πολλές περιοχές του κόσμου. Επίσης αφιέρωσε 360.000 ευρώ για την παγκόσμια διάσκεψη του Κόμπε σχετικά με την πρόληψη των φυσικών καταστροφών.

Η θεματική χρηματοδότηση αποτελεί έναν νέο τρόπο συνεργασίας για τις διεθνείς οργανώσεις (φορείς των Ηνωμένων Εθνών και Ερυθρός Σταυρός) αποσκοπώντας στην ενίσχυση των θεσμικών τους ικανοτήτων ώστε να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα της ανθρωπιστικής βοήθειας. Το 2004, η ΓΔ ECHO συνήψε θεματικές συμβάσεις με την OCHA, τον ΠΟΥ, το ΠΕΠ και τη UNICEF.

Λοιπές δραστηριότητες

Η ΓΔ ECHO έλαβε μέρος σε μια σειρά συνεδριάσεων για να εξετάσει με άλλους σημαντικούς χορηγούς θέματα όπως η συρρίκνωση του ανθρωπιστικού χώρου, οι ανθρωπιστικές αρχές και ιδίως ο κίνδυνος της μη τήρησής τους σε περίπτωση ενοποιημένων αποστολών του ΟΗΕ ή επίσης το πρόβλημα της πρόσβασης σε ορισμένες χώρες το οποίο αντιμετωπίζει το προσωπικό αρωγής.

Όσον αφορά τον στρατηγικό σχεδιασμό, πραγματοποιήθηκαν συναντήσεις με τους σημαντικότερους εταίρους [το Γραφείο Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων (OCHA), τη UNICEF, την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (ΠΟΥ) και το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα (ΠΕΠ)] εντός του έτους 2004. Σε κοινοτικό επίπεδο, η ΓΔ ECHO μερίμνησε δραστικά για τη διασφάλιση του σεβασμού των ανθρωπιστικών αρχών της αμεροληψίας, της ουδετερότητας και της ανεξαρτησίας, συμμετείχε σε πολλές συνεδριάσεις σε διάφορα επίπεδα στο Συμβούλιο καθώς επίσης και στις λοιπές υπηρεσίες της Επιτροπής.

Όσον αφορά τα οριζόντια θέματα, σημειώθηκε πρόοδος σε πιλοτικές περιπτώσεις που αφορούν διασυνδέσεις ανάμεσα στην έκτακτη βοήθεια, την αποκατάσταση και την ανάπτυξη (LRRD). Εξάλλου, αφιερώθηκε ποσό ύψους 46 εκατ. ευρώ (έναντι 26 εκατ. ευρώ το 2003) σε δραστηριότητες σχετικά με τα παιδιά και 66 από τις 102 αποφάσεις χρηματοδότησης προορίζονταν για τον τομέα αυτό. Το νερό αποτέλεσε μια από τις προτεραιότητες του ετήσιου προγράμματος εργασίας της ΓΔ ECHO, που προέβη σε πρόσκληση υποβολής προσφορών για την εκπόνηση μελέτης σχετικά με τα θέματα που συνδέονται με την ύδρευση και την αποχέτευση σε καταστάσεις έκτακτης ανθρωπιστικής ανάγκης.

Τέλος η ΓΔ ECHO διοργάνωσε κύκλους κατάρτισης και μια ολόκληρη σειρά δραστηριοτήτων για να κάνει γνωστές τις αξίες, τις αρχές και τα επιτεύγματα της πολιτικής ανθρωπιστικής βοήθειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και πραγματοποίησε 145 λογιστικούς ελέγχους στα κεντρικά γραφεία των ανθρωπιστικών οργανώσεων για τη διασφάλιση συνεχούς παρακολούθησης των οικονομικών δεδομένων και των κατάλληλων στοιχείων διαχείρισης.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 18.01.2006