Συμφωνία του ΠΟΕ

 

ΣΥΝΟΨΗ ΤΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ:

Απόφαση 94/800/ΕΚ του Συμβουλίου σχετικά με την εξ ονόματος της ΕΕ σύναψη των συμφωνιών που απέρρευσαν από τις πολυμερείς διαπραγματεύσεις του Γύρου της Ουρουγουάης (1986-1994) — θέματα που εμπίπτουν στις εμπορευματικές συναλλαγές

Πολυμερείς διαπραγματεύσεις του Γύρου της Ουρουγουάης (1986-1994) — Συμφωνία για την ίδρυση του Παγκοσμίου Οργανισμού Εμπορίου

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ;

Η απόφαση εγκρίνει τη συμφωνία για την ίδρυση του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ), εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (πλέον Ευρωπαϊκής Ένωσης ή ΕΕ).

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Τελική πράξη στην οποία αναφέρονται τα αποτελέσματα των πολυμερών εμπορικών διαπραγματεύσεων του Γύρου της Ουρουγουάης

• Με την παρούσα απόφαση, το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενέκρινε, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, τα αποτελέσματα των διαπραγματεύσεων του Γύρου της Ουρουγουάης, τα οποία καταχωρήθηκαν στην τελική πράξη του Μαρακές, που υπεγράφη το 1994 στο Μαρόκο, από τους εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και των κρατών μελών της.
• Η τελική πράξη του Μαρακές περιλαμβάνει κατάλογο πολυμερών και πλειομερών συμφωνιών, καθώς και αποφάσεων και υπουργικών δηλώσεων οι οποίες διευκρινίζουν τους κανόνες ορισμένων συμφωνιών. Οι πολυμερείς εμπορικές συμφωνίες και τα συναφή νομικά μέσα είναι δεσμευτικά για όλα τα μέλη του ΠΟΕ. Όσον αφορά τις πλειομερείς συμφωνίες, παρόλο που δεν αποτελούν μέρος του δικαίου του ΠΟΕ, δεν δημιουργούν υποχρεώσεις ή δικαιώματα για τα μέλη του ΠΟΕ που δεν τις έχουν αποδεχτεί.
• Η συμφωνία για την ίδρυση του ΠΟΕ ενσωματώνει πολλά παραρτήματα που περιέχουν τις ειδικές συμφωνίες.
• Το παράρτημα 1A αφορά τις πολυμερείς συμφωνίες για τις εμπορευματικές συναλλαγές. Πρόκειται για τις εξής συμφωνίες:
  • η γενική συμφωνία δασμών και εμπορίου του 1994 (ΓΣΔΕ του 1994), που συμπεριέλαβε τη ΓΣΔΕ του 1947·
  • η συμφωνία για τη γεωργία·
  • η συμφωνία για την εφαρμογή υγειονομικών και φυτοϋγειονομικών μέτρων·
  • η συμφωνία για τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα και τα είδη ένδυσης·
  • η συμφωνία για τα τεχνικά εμπόδια στο εμπόριο·
  • η συμφωνία για τα επενδυτικά μέτρα στον τομέα του εμπορίου·
  • η συμφωνία για τα μέτρα αντιντάμπινγκ·
  • η συμφωνία για τη δασμολογητέα αξία·
  • η συμφωνία για τον έλεγχο πριν την αποστολή·
  • η συμφωνία για τους κανόνες καταγωγής·
  • η συμφωνία για τις διαδικασίες έκδοσης αδειών εισαγωγής·
  • η συμφωνία για τις επιδοτήσεις και τα αντισταθμιστικά μέτρα·
  • η συμφωνία για τις διασφαλίσεις·
  • η συμφωνία για τη διευκόλυνση του εμπορίου.
• Το παράρτημα 1Β περιέχει τη γενική συμφωνία για τις συναλλαγές στον τομέα των υπηρεσιών (GATS).
• Το παράρτημα 1Γ περιέχει τη συμφωνία για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας στον τομέα του εμπορίου (TRIPS), συμπεριλαμβανομένου του εμπορίου προϊόντων παραποίησης.
• Το παράρτημα 2 περιλαμβάνει το μνημόνιο συμφωνίας σχετικά με τους κανόνες και τις διαδικασίες που διέπουν την επίλυση των διαφορών.
• Το παράρτημα 3 αφορά τον μηχανισμό ελέγχου εμπορικών πολιτικών (ΜΕΕΠ) των μελών του ΠΟΕ.
• Το παράρτημα 4 αφορά τις πλειομερείς εμπορικές συμφωνίες. Πρόκειται για τις εξής συμφωνίες:
  • η συμφωνία για το εμπόριο σκαφών της πολιτικής αεροπορίας·
  • η συμφωνία για τις δημόσιες συμβάσεις (αναθεωρήθηκε το 2012)·
  • η διεθνής συμφωνία στον γαλακτοκομικό τομέα (ολοκληρώθηκε το 1997)·
  • η διεθνής συμφωνία για το βόειο κρέας (ολοκληρώθηκε το 1997).

Συμφωνία για την ίδρυση του Παγκοσμίου Οργανισμού Εμπορίου

• Με τη συμφωνία αυτή δημιουργήθηκε ένα μόνιμο θεσμικό πλαίσιο για τις συγκεκριμένες συμφωνίες που αναφέρονται παραπάνω.
• Ο ΠΟΕ είναι ένας μόνιμος οργανισμός που έχει νομική προσωπικότητα. Όλα τα μέλη της GATT έγιναν ιδρυτικά μέλη του ΠΟΕ την 1η Ιανουαρίου 1995. Έκτοτε, οι υποψήφιοι για προσχώρηση ακολούθησαν τη διαδικασία προσχώρησης που προβλέπεται από τη συμφωνία για την ίδρυση του ΠΟΕ.
• Τα μέλη του ΠΟΕ έθεσαν τους εξής στόχους για τον οργανισμό:
  • άνοδος του βιοτικού επιπέδου·
  • επίτευξη πλήρους απασχόλησης και αυξανόμενο επίπεδο του πραγματικού εισοδήματος και της πραγματικής ζήτησης·
  • αύξηση της παραγωγής και του εμπορίου εμπορευμάτων και υπηρεσιών·
  • αειφόρος ανάπτυξη και προστασία του περιβάλλοντος·
  • συνειδητοποίηση των αναγκών των αναπτυσσομένων χωρών.
• Τα καθήκοντα του ΠΟΕ είναι τα εξής:
  • διευκόλυνση της εφαρμογής, διαχείρισης και λειτουργίας των διαφόρων εμπορικών συμφωνιών·
  • δημιουργία πλαισίου για τη διεξαγωγή των πολυμερών εμπορικών διαπραγματεύσεων·
  • επίλυση εμπορικών διαφορών, μέσω του οργάνου επίλυσης των διαφορών (ΟΕΔ)·
  • επίβλεψη των εθνικών εμπορικών πολιτικών των μελών του·
  • συνεργασία με άλλους διεθνείς οργανισμούς για τη διασφάλιση συνοχής κατά την εκπόνηση οικονομικών πολιτικών σε παγκόσμιο επίπεδο.

Διάρθρωση

• Η υπουργική διάσκεψη είναι το ανώτατο όργανο λήψης αποφάσεων. Αποτελείται από εκπροσώπους όλων των χωρών μελών και συνέρχεται δε τουλάχιστον μία φορά ανά διετία.
• Μεταξύ αυτών των συνεδριάσεων, το Γενικό Συμβούλιο, που αποτελείται επίσης από εκπροσώπους όλων των μελών, λαμβάνει αποφάσεις που αφορούν τη λειτουργία του ΠΟΕ και επιβλέπει τις συμφωνίες και τις υπουργικές αποφάσεις. Το Γενικό Συμβούλιο συνέρχεται επίσης για την εκτέλεση των καθηκόντων του ΟΕΔ και του οργάνου ελέγχου εμπορικών πολιτικών (ΟΕΕΠ), που προβλέπεται από τον μηχανισμό ελέγχου εμπορικών πολιτικών (ΜΕΕΠ, βλέπε παρακάτω).
• Το Γενικό Συμβούλιο διαθέτει τρία επικουρικά όργανα: το Συμβούλιο Εμπορευματικών Συναλλαγών, το Συμβούλιο Εμπορίου Υπηρεσιών και το Συμβούλιο για τα Δικαιώματα Πνευματικής Ιδιοκτησίας στον Τομέα του Εμπορίου.
• Επιπλέον, υπάρχουν αρκετές επιτροπές που συνδέονται άμεσα με το Γενικό Συμβούλιο. Αυτές περιλαμβάνουν: τις επιτροπές εμπορίου και ανάπτυξης, εμπορίου και περιβάλλοντος και περιφερειακών εμπορικών συμφωνιών. Τέλος, δύο επιτροπές επιφορτίζονται με τη διαχείριση των πλειομερών συμφωνιών σχετικά με το εμπόριο των αεροσκαφών πολιτικής αεροπορίας και τις δημόσιες συμβάσεις.
• Το Γενικό Συμβούλιο διορίζει έναν γενικό διευθυντή, ο οποίος διευθύνει τη Γραμματεία του ΠΟΕ.
• Καταρχήν, ο ΠΟΕ λαμβάνει τις αποφάσεις του με συναίνεση. Στην περίπτωση που είναι αδύνατον να ληφθεί απόφαση, οι αποφάσεις λαμβάνονται με πλειοψηφία των ψήφων, με κάθε μέλος του ΠΟΕ να διαθέτει μία ψήφο. Η ΕΕ, η οποία αποτελεί πλήρες μέλος του ΠΟΕ, διαθέτει αριθμό ψήφων ίσο προς τον αριθμό των κρατών μελών της ΕΕ που είναι μέλη του ΠΟΕ.
• Κάθε μέλος του ΠΟΕ μπορεί να υποβάλει προτάσεις στην υπουργική διάσκεψη για την τροποποίηση των διατάξεων διαφόρων πολυμερών εμπορικών συμφωνιών του ΠΟΕ.

Μνημόνιο συμφωνίας σχετικά με τους κανόνες και διαδικασίες που διέπουν την επίλυση των διαφορών

• Το σύστημα επίλυσης των διαφορών του ΠΟΕ αποτελεί σημαντικό στοιχείο της πολυμερούς εμπορικής τάξης. Βασίζεται στα άρθρα XXII και XXIII της GATT του 1994, καθώς και στους κανόνες και διαδικασίες που εκπονήθηκαν μεταγενέστερα και περιλαμβάνονται στο μνημόνιο συμφωνίας για τους κανόνες και διαδικασίες που διέπουν την επίλυση των διαφορών που ενσωματώθηκε στη συμφωνία του ΠΟΕ.
• Το σύστημα επίλυσης των διαφορών καλύπτει όλες τις πολυμερείς εμπορικές συμφωνίες. Πιο συγκεκριμένα, εφαρμόζεται στις εμπορευματικές συναλλαγές, στις συναλλαγές στον τομέα των υπηρεσιών και σε ζητήματα διανοητικής ιδιοκτησίας που καλύπτονται από τη συμφωνία για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας στον τομέα του εμπορίου (συμφωνία TRIPS). Εφαρμόζεται επίσης και στις διαφορές στο πλαίσιο της πλειομερούς συμφωνίας για τις δημόσιες συμβάσεις. Ορισμένες από αυτές τις συμφωνίες περιλαμβάνουν κανόνες σχετικά με την επίλυση των διαφορών που εφαρμόζονται μόνο για τις διαφορές που προκύπτουν από τις εν λόγω συμφωνίες και που μπορούν να συμπληρώνουν ή να τροποποιούν τους κανόνες του μνημονίου της συμφωνίας.
• Το σύστημα επίλυσης διαφορών τελεί υπό τη διαχείριση του ΟΕΔ. Όλα τα μέλη του ΠΟΕ δύνανται να παρίστανται στις συνεδριάσεις του ΟΕΔ. Ωστόσο, στις περιπτώσεις που το ΟΕΔ ρυθμίζει τους κανόνες για την επίλυση διαφορών μιας πλειομερούς εμπορικής συμφωνίας, μόνο τα μέλη που είναι συμβαλλόμενα μέρη της συμφωνίας αυτής δύνανται να λαμβάνουν μέρος στη διαδικασία λήψης αποφάσεων ή μέτρων, στην οποία προβαίνει το ΟΕΔ σε ό,τι αφορά τις διαφορές που αφορούν τη συμφωνία αυτή.
• Η διαδικασία επίλυσης των διαφορών δρομολογείται όταν ένα μέλος υποβάλλει σε ένα άλλο, αίτημα διεξαγωγής διαβουλεύσεων για συγκεκριμένο ζήτημα. Οι διαβουλεύσεις αυτές πρέπει να ξεκινήσουν εντός 30 ημερών από την υποβολή του αιτήματος. Εάν οι διαβουλεύσεις δεν επιλύσουν τις διαφορές, ένα μέλος μπορεί να κάνει έκκληση στο ΟΕΔ για τη σύσταση ειδικής ομάδας, που συνήθως αποτελείται από τρεις ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες, προκειμένου να επιλυθεί το ζήτημα. Επιπλέον, τα μέρη δύνανται να συμφωνήσουν εκουσίως να προσφύγουν σε άλλα μέσα επίλυσης των διαφορών, συμπεριλαμβανομένων των καλών υπηρεσιών, της συμφιλίωσης και της διαμεσολάβησης.
• Μετά την ακρόαση των μερών, η ειδική ομάδα υποβάλλει έκθεση στο ΟΕΔ. Η ειδική ομάδα οφείλει να ολοκληρώσει τις εργασίες της εντός προθεσμίας 6 μηνών ή, σε επείγουσα περίπτωση, εντός 3 μηνών. Η έκθεση της ειδικής ομάδας εξετάζεται από το ΟΕΔ για να εγκριθεί εντός 20 ημερών μετά την κοινοποίησή της στα μέλη. Εγκρίνεται εντός προθεσμίας 60 ημερών από την κοινοποίησή της, εκτός εάν το ΟΕΔ αποφασίσει με συναίνεση, να μην την εγκρίνει (αντίθετη ή αρνητική συναίνεση) ή αν ένα από τα μέρη γνωστοποιήσει την πρόθεσή του να ασκήσει έφεση.
• Η διαδικασία επίλυσης διαφορών του ΠΟΕ παρέχει σε όλα τα μέρη τη δυνατότητα να ασκήσουν έφεση κατά της έκθεσης της ειδικής ομάδας. Ωστόσο, η έφεση περιορίζεται σε ζητήματα δικαίου που καλύπτονται στην έκθεση της ειδικής ομάδας και στις ερμηνείες που δόθηκαν από την ειδική ομάδα. Η έφεση αυτή εξετάζεται από ένα μόνιμο δευτεροβάθμιο δικαιοδοτικό όργανο που απαρτίζεται από επτά μέλη που διορίζονται από το ΟΔΕ για 4ετή θητεία. Τρία από τα μέλη διορίζονται για κάθε υπόθεση. Η έκθεση του δευτεροβάθμιου δικαιοδοτικού οργάνου πρέπει να γίνει αποδεκτή ανεπιφύλακτα από τα μέρη της διαφοράς και να εγκριθεί από το ΟΕΔ, εκτός εάν υπήρξε αρνητική συναίνεση, δηλαδή συναίνεση για τη μη έγκριση της έκθεσης.
• Το ΟΕΔ επιβλέπει την εφαρμογή συστάσεων ή αποφάσεων που λαμβάνονται, και κάθε ζήτημα που τελεί σε εκκρεμότητα παραμένει στην ημερήσια διάταξη των συνεδριάσεών του, μέχρις ότου επιλυθεί. Επίσης, καθορίζονται προθεσμίες για την εφαρμογή των συστάσεων που περιλαμβάνονται στις εκθέσεις των ειδικών ομάδων. Όταν ένα μέρος δεν είναι σε θέση να εφαρμόσει τις συστάσεις εντός εύλογης προθεσμίας, υποχρεούται να προβεί σε διαπραγματεύσεις με τον καταγγέλλοντα ώστε να εξευρεθεί αμοιβαία αποδεκτή ρύθμιση. Εάν δεν καταλήξουν πουθενά οι διαπραγματεύσεις αυτές, το ΟΕΔ δύναται να επιτρέψει στο καταγγέλλον μέρος να αναστείλει την εφαρμογή των παραχωρήσεων ή υποχρεώσεων έναντι του άλλου μέρους. Η αντιστάθμιση και αναστολή των παραχωρήσεων αποτελούν ωστόσο προσωρινές μόνο λύσεις, που δύνανται να εφαρμοστούν μέχρις ότου εφαρμοστούν οι συστάσεις του ΟΕΔ από το σχετικό μέλος.
• Σε κάθε περίπτωση, τα μέλη του ΠΟΕ δεσμεύονται ότι δεν θα προσδιορίζουν από μόνα τους κατά πόσον υφίσταται παραβίαση των υποχρεώσεων που αναλαμβάνονται στο πλαίσιο του ΠΟΕ, και ότι δεν θα αναστέλλουν τις παραχωρήσεις. Οφείλουν να εφαρμόζουν τους κανόνες και διαδικασίες επίλυσης των διαφορών του μνημονίου συμφωνίας.
• Επιπλέον, το μνημόνιο συμφωνίας για την επίλυση των διαφορών αναγνωρίζει την ιδιαίτερη θέση των αναπτυσσομένων χωρών μελών και των λιγότερο αναπτυγμένων χωρών μελών του ΠΟΕ. Οι αναπτυσσόμενες χώρες δύνανται να επιλέξουν μια συνοπτική διαδικασία και να ζητήσουν μεγαλύτερες προθεσμίες ή συμπληρωματική νομική βοήθεια. Τα μέλη του ΠΟΕ ενθαρρύνονται να δίδουν ιδιαίτερη σημασία στην κατάσταση των αναπτυσσόμενων χωρών μελών.

Μηχανισμός ελέγχου εμπορικών πολιτικών

• Ο ΜΕΕΠ θεσπίστηκε σε προσωρινή βάση, στο πλαίσιο της GATT το 1989, κατόπιν της ενδιάμεσης επανεξέτασης του Γύρου της Ουρουγουάης. Έκτοτε, ο μηχανισμός αυτός αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του συστήματος του ΠΟΕ και αφορά όλους τους τομείς που καλύπτονται από τις συμφωνίες του ΠΟΕ (εμπορεύματα, υπηρεσίες και θέματα πνευματικής ιδιοκτησίας).
• Ο ΜΕΕΠ έχει κυρίως στόχο να διευκολύνει την αυξημένη διαφάνεια και την καλύτερη κατανόηση των εμπορικών πολιτικών και πρακτικών των μελών του ΠΟΕ, να τα ενθαρρύνει ώστε να τηρούν περισσότερο τους κανόνες που ισχύουν στο πολυμερές εμπορικό σύστημα και, ως αποτέλεσμα, να ευνοεί την ορθή λειτουργία του εν λόγω συστήματος.
• Στο πλαίσιο του ΜΕΕΠ, όλα τα μέλη του ΠΟΕ αποτελούν αντικείμενο ελέγχου. Ο έλεγχος αυτός προβλέπεται ανά διετία για τα μέλη που κατέχουν το μεγαλύτερο μερίδιο του παγκόσμιου εμπορίου (επί του παρόντος, η ΕΕ, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ιαπωνία και η Κίνα), ανά τετραετία για τα 16 επόμενα μέλη και ανά εξαετία για όλα τα υπόλοιπα μέλη. Δύναται να καθορισθεί μεγαλύτερη περίοδος για τις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες. Στην πράξη, εισήχθη κάποιο στοιχείο ευελιξίας σε ό,τι αφορά τον ρυθμό των ελέγχων (μέχρι 6 μήνες). Το 1996, συμφωνήθηκε ότι κάθε δεύτερος έλεγχος κάθε μίας από τις τέσσερις πρώτες εμπορικές δυνάμεις, θα είναι ενδιάμεσος έλεγχος.
• Ο έλεγχος πραγματοποιείται από το ΟΕΕΠ με βάση μια δήλωση γενικής πολιτικής που υποβάλλεται από το ενδιαφερόμενο μέλος και μια έκθεση την οποία συντάσσει η Γραμματεία του ΠΟΕ. Η Γραμματεία για να εκπονήσει την έκθεση αυτή, ζητά τη συνδρομή του σχετικού μέλους, όμως έχει την πλήρη ευθύνη των πραγματικών περιστατικών που παρουσιάζονται και των απόψεων που διατυπώνονται. Η έκθεση της γραμματείας και η δήλωση του μέλους δημοσιεύονται μετά τη συνάντηση ελέγχου, καθώς και τα πρακτικά της συνάντησης και το κείμενο των τελικών παρατηρήσεων που διατυπώνει ο πρόεδρος του ΟΕΕΠ κατά τη λήξη της συνεδρίασης.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΟΝΤΑΙ Η ΑΠΟΦΑΣΗ ΚΑΙ Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ;

• Η απόφαση εφαρμόζεται από τις 22 Δεκεμβρίου 1994.
• Η συμφωνία εφαρμόζεται από την 1η Ιανουαρίου 1995.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Για περισσότερες πληροφορίες, βλέπε:

• ΠΟΕ: συμφωνία για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας στον τομέα του εμπορίου και τα φαρμακευτικά διπλώματα ευρεσιτεχνίας (σύνοψη)
• H ΕΕ και o ΠΟΕ (Ευρωπαϊκή Επιτροπή).

ΒΑΣΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

Απόφαση 94/800/ΕΚ του Συμβουλίου, της 22ας Δεκεμβρίου 1994, σχετικά με την εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, σύναψη των συμφωνιών από τις πολυμερείς διαπραγματεύσεις του Γύρου της Ουρουγουάης (1986-1994), καθ’ όσον αφορά τα θέματα που εμπίπτουν στις αρμοδιότητές της (ΕΕ L 336 της 23.12.1994, σ. 1-2).

Πολυμερείς διαπραγματεύσεις του Γύρου της Ουρουγουάης (1986-1994) — Συμφωνία για την ίδρυση του Παγκοσμίου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) (ΕΕ L 336 της 23.12.1994, σ. 3-10).

Οι διαδοχικές τροποποιήσεις της συμφωνίας έχουν ενσωματωθεί στο αρχικό κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη απόδοση αποτελεί απλώς εργαλείο τεκμηρίωσης.

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Ανακοίνωση σχετικά με την έναρξη ισχύος του πρωτοκόλλου για την τροποποίηση της συμφωνίας του Μαρακές για την ίδρυση του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΕΕ L 54 της 1.3.2017, σ. 1).

τελευταία ενημέρωση 14.07.2023