Απόφαση-πλαίσιο για την καταπολέμηση ορισμένων μορφών και εκδηλώσεων ρατσισμού και ξενοφοβίας έσω του ποινικού δικαίου

Ο στόχος αυτής της απόφασης πλαίσιο είναι να διασφαλιστεί ότι ορισμένες σοβαρές εκδηλώσεις ρατσισμού και ξενοφοβίας επισύρουν αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές ποινικές κυρώσεις σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Σκοπός της είναι επίσης να βελτιωθεί και να ενθαρρυνθεί η δικαστική συνεργασία σε αυτόν τον τομέα.

ΠΡΑΞΗ

Απόφαση-Πλαίσιο 2008/913/ΔΕ του Συμβουλίου της 28ης Νοεμβρίου 2008 για την καταπολέμηση ορισμένων μορφών και εκδηλώσεων ρατσισμού και ξενοφοβίας μέσω του ποινικού δικαίου.

ΣΥΝΟΨΗ

Η παρούσα απόφαση-πλαίσιο, που έπεται της κοινής δράσης 96/443/ΔΕΥ, προβλέπει την προσέγγιση των νομοθετικών και κανονιστικών διατάξεων των χωρών της ΕΕ, που αφορούν ορισμένες εκδηλώσεις ρατσισμού και ξενοφοβίας. Ορισμένες εκδηλώσεις ρατσισμού και ξενοφοβίας πρέπει να αποτελούν αδίκημα σε όλες τις χώρες της ΕΕ και να τιμωρούνται με αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές ποινικές κυρώσεις.

Η παρούσα απόφαση-πλαίσιο εφαρμόζεται σε κάθε διαπραχθείσα παράβαση:

• στην επικράτεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), συμπεριλαμβανομένου μέσω συστήματος πληροφορικής
• από υπήκοο χώρας της ΕΕ ή για λογαριασμό νομικού προσώπου εγκατεστημένου σε μια χώρα της ΕΕ. Σχετικά με αυτό, η απόφαση-πλαίσιο παρέχει κάποια κριτήρια για την θέσπιση της ευθύνης νομικών προσώπων.

«Ρητορική μίσους»

Τιμωρούνται ως ποινικά αδικήματα ορισμένες πράξεις όπως:

• η δημόσια υποκίνηση βίας ή μίσους που στρέφεται κατά ομάδας ατόμων ή μέλους ομάδας που προσδιορίζεται βάσει της φυλής, του χρώματος, των γενεαλογικών καταβολών, της θρησκείας ή της πίστης, ή της εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής
• το προαναφερθέν αδίκημα, όταν διαπράττεται μέσω της διάδοσης, με κάθε μέσο, γραπτού υλικού, εικόνων ή άλλων στοιχείων
• η δημόσια υπεράσπιση, η άρνηση ή η χονδροειδής υποτίμηση της σοβαρότητας εγκλημάτων γενοκτονίας, εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας ή εγκλημάτων πολέμου, όπως ορίζονται από τον οργανισμό του διεθνούς ποινικού δικαστηρίου (άρθρα 6, 7 και 8) και εγκλημάτων τα οποία ορίζονται στο καταστατικό του διεθνούς στρατοδικείου όταν η συμπεριφορά εκδηλώνεται κατά τρόπο που είναι πιθανόν να υποκινήσει βία ή μίσος στρεφόμενο κατά μιας τέτοιας ομάδας ή μέλους μιας τέτοιας ομάδας.

Η υποκίνηση, η εκ προθέσεως συμμετοχή ή η προτροπή στη διάπραξη των προαναφερόμενων πράξεων συνεπάγονται επίσης κυρώσεις.

Για τις πράξεις αυτές που απαριθμούνται, οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να επιβάλουν:

• αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές κυρώσεις
• ποινή το ανώτατο όριο της οποίας είναι ένα τουλάχιστον έτος στέρησης της ελευθερίας.

Όσον αφορά τα νομικά πρόσωπα, οι κυρώσεις θα πρέπει να είναι αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές και θα πρέπει να περιλαμβάνουν χρηματικές ποινές ή και πρόστιμα. Επιπλέον, τα νομικά πρόσωπα μπορούν να τιμωρούνται με κυρώσεις όπως:

• μέτρα αποκλεισμού από δημόσιες παροχές ή ενισχύσεις
• μέτρα προσωρινής ή μόνιμης απαγόρευσης άσκησης εμπορικής δραστηριότητας
• επιβολή δικαστικής εποπτείας
• δικαστική εκκαθάριση.

Η έναρξη έρευνας και η άσκηση δίωξης ρατσιστικών ή ξενοφοβικών αδικημάτων δεν πρέπει να εξαρτώνται από αναφορά ή καταγγελία ενός θύματος.

«Έγκλημα μίσους»

Σε κάθε περίπτωση, ο ρατσισμός ή η ξενοφοβία ως κίνητρο ενός αδικήματος, θεωρούνται επιβαρυντικές περιστάσεις ή εναλλακτικά, τα δικαστήρια πρέπει να εξουσιοδοτούνται να λαμβάνουν υπόψη τα κίνητρα αυτά κατά την επιμέτρηση της ποινής για τον καθορισμό των κυρώσεων που θα επιβληθούν.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Αναφορά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για την εφαρμογή της απόφασης-πλαίσιο 2008/913/ΔΕΥ για την καταπολέμηση ορισμένων μορφών και εκδηλώσεων ρατσισμού και ξενοφοβίας μέσω του ποινικού δικαίου [ COM(2014) 27 final της 27.1.2014 - δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Η αναφορά υπογραμμίζει το γεγονός ότι ορισμένες χώρες της ΕΕ δεν έχουν μεταφέρει πλήρως ή/και ορθά όλες τις διατάξεις της απόφασης-πλαίσιο, όσον αφορά, συγκεκριμένα, τα αδικήματα της άρνησης, επιδοκιμασίας και χονδροειδούς υποβάθμισης ορισμένων διεθνών εγκλημάτων.

Οι περισσότερες χώρες της ΕΕ διαθέτουν διατάξεις για την ποινικοποίηση της παρότρυνσης σε ρατσιστική και ξενόφοβη βία και μίσος, ορισμένες από τις οποίες όμως φαίνεται να μην αποτελούν πάντα πλήρη μεταφορά των διατάξεων της απόφασης-πλαίσιο σχετικά με τα αδικήματα. Παραμένουν επίσης κενά σε σχέση με την προσέγγιση που ακολουθείται απέναντι στο ρατσιστικό και ξενόφοβο κίνητρο, την ευθύνη των νομικών προσώπων και τη δικαιοδοσία.

Η Επιτροπή διεξάγει διμερή διάλογο με τις χώρες της ΕΕ κατά τη διάρκεια του 2014, προκειμένου να διασφαλιστεί η πλήρης και ορθή μεταφορά της απόφασης.

τελευταία ενημέρωση 15.06.2014