Εξασφάλιση της αποτελεσματικότητας του προληπτικού σκέλους του συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης: τα δημόσια οικονομικά στην ΟΝΕ - 2007

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μεριμνά για την υλοποίηση του προληπτικού σκέλους του συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης: ορισμένα κράτη μέλη που δεν έχουν ακόμα πετύχει τον μεσοπρόθεσμο στόχο τους καταβάλλουν ανεπαρκείς προσπάθειες δημοσιονομικής εξυγίανσης ενώ η συγκυρία είναι ευνοϊκή. Υπογραμμίζοντας την ικανοποιητική εφαρμογή των διαδικασιών οι οποίες αφορούν τα υπερβολικά ελλείμματα, η Επιτροπή υποβάλλει συγκεκριμένες προτάσεις για την ενίσχυση του προληπτικού σκέλους του συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης.

ΠΡΑΞΗ

Ανακοίνωση της Επιτροπής, της 13ης Ιουνίου 2007, προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, την Επιτροπή των Περιφερειών και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα: Tα δημόσια οικονομικά στην ΟΝΕ - 2007. Εξασφαλίζοντας την αποτελεσματικότητα του προληπτικού σκέλους του ΣΣΑ [COM(2007) 316 - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

ΣΥΝΟΨΗ

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διατυπώνει στην παρούσα ανακοίνωση συγκεκριμένες προτάσεις που αποσκοπούν στην ενίσχυση του προληπτικού σκέλους του συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης, βασιζόμενη στη μεταρρύθμιση του συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης (EN) (FR) του 2005. Εξετάζει τις πρόσφατες δημοσιονομικές εξελίξεις και τη λειτουργία του δημοσιονομικού πλαισίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕE). Η Επιτροπή υπογραμμίζει ότι η εφαρμογή των διαδικασιών όσον αφορά τα υπερβολικά ελλείμματα είναι ικανοποιητική, αλλά διαπιστώνει επίσης ορισμένες παρεκκλίσεις από τους κανόνες του προληπτικού σκέλους του συμφώνου.

Πολιτική δέσμευση απαραίτητη για την αντιμετώπιση των προκλήσεων του προληπτικού σκέλους

Έχοντας ως κύριο άξονα τον μεσοπρόθεσμο σχεδιασμό, το προληπτικό σκέλος χρειάζεται τη στήριξη των υπόλοιπων κρατών μελών και την ανταλλαγή των ορθών πρακτικών. Επιπλέον, για να είναι αποτελεσματικό, το προληπτικό σκέλος προϋποθέτει σύμπτωση αντιλήψεων όσον αφορά τις προκλήσεις της οικονομικής και δημοσιονομικής πολιτικής στην Ευρωπαϊκή Ένωση καθώς επίσης και σοβαρή πολιτική δέσμευση, έτσι ώστε οι προκλήσεις αυτές να αντιμετωπιστούν.

Προοδευτική βελτίωση των δημόσιων οικονομικών

Η βελτίωση των δημόσιων οικονομικών συνεχίστηκε το 2006 στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην ευρωζώνη. Χάρη στην ευνοϊκή οικονομική συγκυρία, το δημόσιο έλλειμμα της ΕΕ μειώθηκε από το 2,4% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕγχΠ) το 2005 στο 1,7% το 2006. Τόσο στην ΕΕ όσο και στην ευρωζώνη, το ποσοστό χρέωσης μειώθηκε για πρώτη φορά από το 2002. Συνολικά, η δημοσιονομική κατάσταση χαρακτηρίστηκε από σημαντική μείωση του διαρθρωτικού ελλείμματος της ΕΕ: από περίπου 3% του ΑΕΠ το 2004, σε λιγότερο από 1,5% το 2006, σύμφωνα με την Επιτροπή.

Εντούτοις, η μονιμότητα της δημοσιονομικής εξυγίανσης μπορεί να αμφισβητηθεί εξαιτίας της ταχύτερης απ' ό,τι προβλεπόταν αύξησης των δημόσιων δαπανών σε έναν ορισμένο αριθμό χωρών της ΕΕ.

Αποφυγή της επανάληψης των σφαλμάτων του παρελθόντος

Η Επιτροπή φοβάται μήπως αναπαραχθούν τα σφάλματα οικονομικής πολιτικής που είχαν διαπραχθεί κατά το παρελθόν: σε ορισμένες περιπτώσεις, τα κράτη μέλη χρησιμοποίησαν συμπληρωματικά φορολογικά έσοδα για να χρηματοδοτήσουν τις αυξήσεις των δημόσιων δαπανών. Η σημερινή κατάσταση, που χαρακτηρίζεται από συνεχή οικονομική ανάπτυξη και από φορολογικά έσοδα σημαντικότερα απ' ό,τι προβλεπόταν, παρουσιάζει μεγάλες ομοιότητες με την κατάσταση που επικρατούσε στην αρχή της τρέχουσας δεκαετίας, περίοδο κατά την οποία είχαν διαπραχθεί σφάλματα οικονομικής πολιτικής. Μεταξύ του 1999 και του 2001, πολλά κράτη μέλη δεν είχαν επωφεληθεί από την ευνοϊκή οικονομική συγκυρία για να εξυγιάνουν τα δημόσια οικονομικά τους. Εν συνεχεία, οι χώρες αυτές βρέθηκαν σε δύσκολη κατάσταση όταν ο οικονομικός κύκλος εισήλθε σε λιγότερο ευνοϊκή φάση.

Η Επιτροπή υπογραμμίζει ότι έχει καθοριστική σημασία να διατηρηθεί ο ρυθμός της δημοσιονομικής εξυγίανσης κατά την παρούσα φάση ευνοϊκής οικονομικής συγκυρίας.

Μείωση του υπερβολικού ελλείμματος, περισσότερες ανησυχίες σχετικά με τη δημοσιονομική εξυγίανση

Η μεταρρύθμιση του συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης έχει βελτιώσει τη λειτουργία της διαδικασίας που αφορά τα υπερβολικά ελλείμματα. Οι χώρες που βρίσκονται σε κατάσταση υπερβολικού ελλείμματος επωφελήθηκαν πράγματι από τις προθεσμίες που είχαν ταχθεί στο αναθεωρημένο σύμφωνο για τη διόρθωση των υπερβολικών ελλειμμάτων και κατέβαλαν σημαντικές διαρθρωτικές προσπάθειες έτσι ώστε να διορθωθεί η κατάσταση. Το 2004, υπήρχαν ακόμα δέκα κράτη μέλη των οποίων το έλλειμμα υπερέβαινε το 3% του ΑΕγχΠ, ενώ το 2008 οι μόνες χώρες που θα βρίσκονται ακόμα σ' αυτή την κατάσταση θα είναι η Ουγγαρία και η Τσεχική Δημοκρατία, σύμφωνα με τα σχέδια που περιλαμβάνονται στις τελευταίες ενημερωμένες εκδόσεις των προγραμμάτων σταθερότητας και σύγκλισης.

Αντιθέτως, η Επιτροπή ανησυχεί όσον αφορά τη λειτουργία του προληπτικού σκέλους του συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης, βασιζόμενη στην πείρα του παρελθόντος και στις μελλοντικές προοπτικές. Το 2006, οι προσπάθειες δημοσιονομικής εξυγίανσης δεν ήταν επαρκείς, δεδομένης της συγκυριακής βελτίωσης, σε ορισμένα κράτη μέλη τα οποία δεν έχουν ακόμα πετύχει τον μεσοπρόθεσμο στόχο τους. Επιπλέον, η Επιτροπή είναι απογοητευμένη από τα δημοσιονομικά σχέδια που της έχουν υποβληθεί. Σε ορισμένες χώρες της ευρωζώνης του ΜΣΙ ΙΙ, η προβλεπόμενη βελτίωση του διαρθρωτικού υπολοίπου του 2007 και των επακόλουθων ετών βρίσκεται κάτω από το κατώφλι του 0,5% του ΑΕγχΠ το οποίο προβλέπεται στο αναθεωρημένο σύμφωνο, σε αντίθεση με τις συστάσεις του Συμβουλίου και παρόλο που οι οικονομικές προϋποθέσεις θα αιτιολογούσαν υπέρβαση αυτού του κατωφλίου.

Αν τίποτα δεν αλλάξει, η Επιτροπή εκτιμά ότι μόνο οι δέκα από τις είκοσι επτά χώρες της ΕΕ θα έχουν πετύχει τον μεσοπρόθεσμο στόχο τους το 2008, έπειτα από δύο επακόλουθα έτη οικονομικής ανάπτυξης μεγαλύτερης από τη γενική τάση.

Στην ανακοίνωση αυτή, η Επιτροπή υποβάλλει προτάσεις που αποσκοπούν στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας του προληπτικού σκέλους του συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης, έτσι ώστε να σημειωθεί πρόοδος προς την κατεύθυνση βιώσιμων δημόσιων οικονομικών.

Η πρόληψη εξασφαλίζει βιώσιμα δημόσια οικονομικά

Εμπνεόμενη από τις βέλτιστες πρακτικές των χωρών της ΕΕ, η Επιτροπή διατυπώνει συγκεκριμένες προτάσεις που αποσκοπούν στη βελτίωση του προληπτικού σκέλους του συμφώνου. Οι προτάσεις αυτές μπορούν να υλοποιηθούν στο πλαίσιο της υφιστάμενης νομοθεσίας. Εγγράφονται στα ακόλουθα τέσσερα κύρια θέματα:

• ένταξη της δημοσιονομικής πολιτικής σε ευρύτερη οικονομική προοπτική. Τα προγράμματα σταθερότητας και σύγκλισης καθώς και η αξιολόγηση της Επιτροπής θα μπορούσαν να δώσουν περισσότερη έμφαση στην ποιότητα και την αποτελεσματικότητα των δημόσιων οικονομικών και να συσφίξουν τους δεσμούς τους με τα εθνικά προγράμματα μεταρρύθμισης στο πλαίσιο της στρατηγικής της Λισσαβόνας. Τα κράτη μέλη θα μπορούσαν επίσης να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τις μεταρρυθμίσεις των δημοσιονομικών οργανισμών που αποσκοπούν στη βελτίωση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας των δημόσιων οικονομικών. Επιπλέον, τα κράτη μέλη και η Επιτροπή θα μπορούσαν να λαμβάνουν περισσότερο υπόψη τη μακροοικονομική κατάσταση κάθε χώρας κατά την αξιολόγηση των εθνικών δημοσιονομικών πολιτικών, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στην εξέλιξη των εξωτερικών ανισορροπιών, του πληθωρισμού και του ανταγωνισμού·
• ενίσχυση της εθνικής δικαιοδοσίας όσον αφορά τους μεσοπρόθεσμους δημοσιονομικούς στόχους που προβλέπονται στα προγράμματα σταθερότητας και σύγκλισης. Για να βελτιώσουν την επίτευξη των στόχων του μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού προγραμματισμού τους, τα κράτη μέλη θα έπρεπε να ενισχύσουν τη δέσμευση όλων των εθνικών φορέων οι οποίοι συμμετέχουν στην εφαρμογή της δημοσιονομικής πολιτικής και να ακολουθούν πολιτικές συνεπείς ως προς αυτούς τους στόχους·
• ενίσχυση της αξιοπιστίας των μεσοπρόθεσμων δημοσιονομικών σχεδίων. Τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να αναφέρουν με μεγαλύτερη σαφήνεια στα προγράμματα σταθερότητας και σύγκλισής τους κατά πόσον οι μεσοπρόθεσμοι στόχοι μπορούν να επιτευχθούν υπό την προϋπόθεση ότι οι πολιτικές παραμένουν αμετάβλητες ή κατά πόσον είναι αναγκαία συμπληρωματικά μέτρα. Θα ήταν επίσης σημαντικό να αναφέρεται η απόκλιση μεταξύ των δημοσιονομικών στόχων και της εξέλιξης των δημόσιων οικονομικών, καθώς επίσης και να παρατίθενται λεπτομερή στοιχεία σχετικά με τα μέτρα που προβλέπονται για την απορρόφηση αυτής της παρέκκλισης. Αυτό θα συνέβαλε στην αξιοπιστία και τη βεβαιότητα των μεσοπρόθεσμων δημοσιονομικών στόχων·
• εξέλιξη προς την κατεύθυνση βιώσιμων μεσοπρόθεσμων δημοσιονομικών θέσεων. Όπως προβλέπεται από τη μεταρρύθμιση του συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης του 2005, η Επιτροπή και τα κράτη μέλη θα εντατικοποιήσουν τις προσπάθειες τις οποίες καταβάλλουν για να αναπτύξουν περισσότερο τις σχέσεις μεταξύ των μεσοπρόθεσμων δημοσιονομικών πολιτικών και της μακροπρόθεσμης δημοσιονομικής δυναμικής. Η Επιτροπή θα πραγματοποιήσει ανάλυση όσον αφορά την επιδίωξη των δημοσιονομικών στόχων του παρελθόντος, δίνοντας έμφαση στην εξέλιξη των δημόσιων δαπανών.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα συζητήσει τις προαναφερόμενες προτάσεις με τα κράτη μέλη.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 03.07.2007