Νέο πλαίσιο για τις υπηρεσίες των ηλεκτρονικών επικοινωνιών

1) ΣΤΟΧΟΣ

Nα επανεξεταστούν οι κανονιστικές ρυθμίσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα των τηλεπικοινωνιών και να προταθούν τα κύρια στοιχεία ενός νέου πλαισίου για τις επικοινωνιακές υποδομές και τις σχετιζόμενες υπηρεσίες.

2) ΠΡΑΞΗ

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών της 10ης Νοεμβρίου 1999. Προς ένα νέο πλαίσιο για την υποδομή των ηλεκτρονικών επικοινωνιών και τις σχετιζόμενες υπηρεσίες. Ανασκόπηση για το 1999 του κανονιστικού πλαισίου των επικοινωνιών [COM (1999) 539 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα] .

3) ΣΥΝΟΨΗ

Η ελευθέρωση της ευρωπαϊκής αγοράς τηλεπικοινωνιών κορυφώθηκε την 1 Ιανουαρίου 1998, με την πλήρη ελευθέρωση όλων των τηλεπικοινωνιακών δικτύων και υπηρεσιών στα περισσότερα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η εξέλιξη της τεχνολογίας, η καινοτομία στην προσφορά υπηρεσιών, η μείωση των τιμών και η βελτίωση της ποιότητας, που επήλθαν με την εισαγωγή του ανταγωνισμού, αποτέλεσαν τη βάση για τη μετάβαση στην κοινωνία των πληροφοριών στην Ευρώπη. Η σύγκλιση των τομέων των τηλεπικοινωνιών, των ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών και των τεχνολογιών των πληροφοριών αναδιαμορφώνει εις βάθος την αγορά των επικοινωνιών· πρόκειται, κυρίως, για σύγκλιση των σταθερών, κινητών, επίγειων και δορυφορικών επικοινωνιών, καθώς και για σύγκλιση των συστημάτων επικοινωνιών και εντοπισμού. Από την άποψη της επικοινωνιακής υποδομής και των σχετιζομένων υπηρεσιών, η σύγκλιση καθιστά τον παραδοσιακό διαχωρισμό των κανονιστικών λειτουργιών μεταξύ αυτών των τομέων ολοένα πιο παρωχημένο και απαιτεί συνεκτικό κανονιστικό καθεστώς.

Στο πλαίσιο αυτό, η παρούσα ανακοίνωση επιχειρεί να επανεξετάσει το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο των ανακοινώσεων, ανταποκρινόμενη στην ανάγκη περαιτέρω οριζόντιας προσέγγισης των ρυθμιστικών κανόνων που διέπουν τις επικοινωνιακές υποδομές, όπως προέκυψε από τη διαβούλευση σχετικά με τη σύγκλιση. Επίσης, λαμβάνονται υπόψη οι βασικές ιδέες που προέκυψαν, για παράδειγμα, από τη διαβούλευση σχετικά με την Πράσινη Βίβλο για το φάσμα των ραδιοσυχνοτήτων, την έκθεση για την ανάπτυξη της αγοράς της ψηφιακής τηλεόρασης στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την πέμπτη έκθεση σχετικά με την υλοποίηση της κανονιστικής δέσμης των τηλεπικοινωνιών.

Πέντε αρχές θα στηρίξουν το νέο κανονιστικό πλαίσιο και θα καθοδηγήσουν την κανονιστική δράση σε κοινοτικό και εθνικό επίπεδο. Σύμφωνα με αυτές, η μελλοντική κανονιστική ρύθμιση θα πρέπει:

• να βασίζεται σε σαφώς καθορισμένους στόχους πολιτικής·
• να αντιστοιχεί στο ελάχιστο αναγκαίο για την επίτευξη αυτών των στόχων (εισάγοντας, για παράδειγμα, μηχανισμούς για τον περαιτέρω περιορισμό των κανονιστικών ρυθμίσεων, σε περιπτώσεις που ο ανταγωνισμός επιτρέπει την επίτευξη των στόχων πολιτικής)·
• να ενισχύσει τη νομική βεβαιότητα σε μια δυναμική αγορά·
• να αποσκοπεί στην τεχνολογική ουδετερότητα (να μην επιβάλλει, ούτε να ασκεί διακριτική μεταχείριση υπέρ της χρήσης ενός συγκεκριμένου τύπου τεχνολογίας, αλλά να διασφαλίζει ότι οι υπηρεσίες θα ρυθμίζονται ομοιογενώς, ανεξάρτητα από τα μέσα που χρησιμοποιούνται για την παροχή τους)·
• να εφαρμόζεται στο εγγύτερο δυνατόν επίπεδο στις ρυθμιζόμενες δραστηριότητες (η κανονιστική ρύθμιση δύναται να συμφωνείται σε παγκόσμιο, περιφερειακό ή εθνικό επίπεδο).

Λαμβάνοντας υπόψη αυτές τις πέντε αρχές, η Επιτροπή προτίθεται να σχεδιάσει το νέο κανονιστικό πλαίσιο γύρω από τους ακόλουθους άξονες:

• κοινοτική νομοθεσία για τους συγκεκριμένους συγκλίνοντες τομείς , η οποία θα συνίσταται σε μία οδηγία πλαίσιο που θα προσδιορίζει γενικούς και συγκεκριμένους στόχους πολιτικής, και σε τέσσερις οδηγίες σχετικά με την αδειοδότηση, την πρόσβαση και τη διασύνδεση, την καθολική υπηρεσία, την προστασία της ιδιωτικής ζωής και των δεδομένων (γεγονός που θα αποτελέσει σημαντική απλοποίηση του ισχύοντος πλαισίου, δεδομένου ότι τα είκοσι νομοθετικά όργανα θα μειωθούν σε έξη).
• συμπληρωματικά μη δεσμευτικά μέτρα·
• κανόνες ανταγωνισμού: περαιτέρω στήριξη στους γενικούς κανόνες ανταγωνισμού, ώστε να το κύριο μέρος των κανονιστικών ρυθμίσεων των επιμέρους τομέων να αντικαθίσταται στο μέτρο που ο ανταγωνισμός θα γίνεται αποτελεσματικός.

Παράλληλα, οι οδηγίες που απορρέουν από το άρθρο 86 της Συνθήκης θα απλοποιηθούν και θα ενοποιηθούν υπό τη μορφή ενός ενιαίου νομικού κανόνα.

Βάσει αυτών των γενικών αρχών, στην παρούσα ανακοίνωση διατυπώνονται οι προσωρινές θέσεις της Επιτροπής για καθέναν από τους διάφορους τομείς της κανονιστικής πολιτικής και ζητούνται οι απόψεις όλων των ενδιαφερομένων μερών σχετικά με τις θέσεις της, έως τις 15 Φεβρουαρίου. Υπό το πρίσμα των σχολίων που θα παραλάβει, η Επιτροπή θα επεξεργαστεί προτάσεις για την τροποποίηση του ισχύοντος πλαισίου κατά τη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου του 2000.

Όσον αφορά τη δεσμευτική νομοθεσία για το συγκεκριμένο τομέα, το μελλοντικό κανονιστικό πλαίσιο προβλέπει την επεξεργασία νέας οδηγίας πλαισίου, η οποία μεταξύ άλλων θα πρέπει:

• να προσδιορίζει συγκεκριμένους στόχους πολιτικής για τα κράτη μέλη·
• να διασφαλίζει συγκεκριμένα δικαιώματα για τους καταναλωτές (π.χ. διαδικασίες επίλυσης διαφορών, αριθμοί κλήσης έκτακτης ανάγκης, βελτίωση της διαφάνειας και της πρόσβασης σε πληροφορίες κ.λπ.)·
• να εξασφαλίζει κατάλληλο επίπεδο διαλειτουργικότητας για τις υπηρεσίες και τον εξοπλισμό επικοινωνιών·
• να προσδιορίζει τα δικαιώματα και τις ευθύνες, καθώς και την εξουσία και τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων των ΕΚΑ (Εθνικές Κανονιστικές Αρχές)·
• να καθιερώνει και να επιβάλλει κανόνες για τη νέα επιτροπή επικοινωνιών και τη νέα ομάδα επικοινωνιών υψηλού επιπέδου.

Η οδηγία πλαίσιο θα συνοδεύεται από τέσσερις ειδικές οδηγίες που βασίζονται στο άρθρο 95 της Συνθήκης:

• οδηγία για τις άδειες και την αδειοδότηση (es de en fr) (συμπεριλαμβανομένων των κανόνων για αποτελεσματική διαχείριση των περιορισμένων πόρων και την πρόσβαση σε αυτούς)·
• οδηγία για την παροχή καθολικής υπηρεσίας (es de en fr), η οποία θα περιέχει στοιχεία από τις ισχύουσες οδηγίες για τη φωνητική τηλεφωνία και τη διασύνδεση·
• οδηγία για την πρόσβαση και τη διασύνδεση (es de en fr) (η οποία βασίζεται στις ισχύουσες οδηγίες για τη διασύνδεση και τα τηλεοπτικά πρότυπα)·
• οδηγία για την προστασία των δεδομένων της ιδιωτικής ζωής στον τομέα των τηλεπικοινωνιών, (οδηγία που ενημερώθηκε και διευκρινίστηκε, ώστε να λαμβάνει υπόψη τις τεχνολογικές εξελίξεις).

Όσον αφορά το δικαίωμα ανταγωνισμού, θα αποκτά ολοένα μεγαλύτερη σημασία στον εν λόγω τομέα, έως ότου αντικαταστήσει το κύριο μέρος των κανονιστικών ρυθμίσεων των επιμέρους τομέων, μετά την οριστική καθιέρωση του ανταγωνισμού στην αγορά.

Στην παρούσα ανακοίνωση προτείνονται επίσης ουσιαστικές τροποποιήσεις της ισχύουσας νομοθεσίας που θα επιτρέψουν την αντιμετώπιση προβλημάτων στο πλαίσιο του νέου κανονιστικού πλαισίου.

Οι αλλαγές αυτές αφορούν τα εξής ζητήματα:

Γενικές και ειδικές άδειες

Η Επιτροπή επιμένει στην ανάγκη να μειωθούν τα διοικητικά εμπόδια για την είσοδο στην αγορά, ώστε να προωθηθεί ανταγωνιστική ευρωπαϊκή αγορά για τις υπηρεσίες των τηλεπικοινωνιών.

Συγκεκριμένα, προτείνει:

• τη χρήση γενικών αδειών ως βάση για την αδειοδότηση δικτύων και υπηρεσιών επικοινωνιών, δεδομένου ότι οι ειδικές άδειες περιορίζονται στην εκχώρηση ραδιοφάσματος και αριθμών·
• την εφαρμογή πλήρους και συνεκτικού πλαισίου πολιτικής στις επικοινωνιακές υποδομές, συμπεριλαμβανομένων των δικτύων ρ/τ εκπομπών·
• τη διασφάλιση ότι τα τέλη αδειών καλύπτουν μόνο αιτιολογημένα και αντίστοιχα διοικητικά κόστη
• τη συνέχιση της χορήγησης αδειών για υπηρεσίες επικοινωνιών που παρέχονται από το Ίντερνετ με ισότιμο τρόπο ως προς τις άλλες υπηρεσίες επικοινωνιών (ήτοι, όχι ειδικές κανονιστικές ρυθμίσεις για το Ίντερνετ).

Πρόσβαση και διασύνδεση

Στην κοινοτική νομοθεσία, η «πρόσβαση» αποτελεί γενική έννοια που καλύπτει όλες τις μορφές πρόσβασης σε δημόσια διαθέσιμα δίκτυα και υπηρεσίες, ενώ η διασύνδεση παραπέμπει στη φυσική και λογική σύνδεση των δικτύων. Οι κανόνες πρόσβασης και διασύνδεσης διασφαλίζουν τη διαλειτουργικότητα και είναι απαραίτητες για την καθιέρωση του ανταγωνισμού. Η Επιτροπή αναγνωρίζει τη θεμελιώδη σημασία που προσδίδεται στην παροχή υπηρεσιών πρόσβασης και διασύνδεσης και προτείνει τα εξής:

• τη διατήρηση ειδικών κοινοτικών μέτρων που θα διέπουν τόσο την πρόσβαση, όσο και τη διασύνδεση, βάσει των νέων αρχών που διατυπώνονται στις οδηγίες για τη «διασύνδεση» και τα τηλεοπτικά πρότυπα·
• σε περίπτωση πρόσβασης σε υποδομές δικτύου, την ανάθεση στις εθνικές κανονιστικές αρχές (ΕΚΑ) της ευθύνης για τη διευθέτηση συγκεκριμένων ζητημάτων πρόσβασης· απαίτηση από τους κατόχους υποδομών που διαθέτουν σημαντική ισχύ στην αγορά να διαπραγματεύονται, με την εμπορική έννοια, όσον αφορά τις αιτήσεις πρόσβασης· την παροχή της δυνατότητας παρέμβασης των ΕΚΑ για την επίλυση διαφορών·
• τη διατήρηση, όσον αφορά τη διασύνδεση, της απαίτησης των οδηγιών για κοστοστρεφή διασύνδεση (νομικές διατάξεις), αλλά την ερμηνεία αυτής της έννοιας μέσω συστάσεων της Επιτροπής·
• την επεξεργασία, όπου κρίνεται αναγκαίο, συστάσεων σχετικά με την πρόσβαση· ειδικότερα, τη μελέτη σύσταση προς τα κράτη μέλη σχετικά με τις τεχνικές και οικονομικές πτυχές της αποδέσμευσης του τοπικού βρόχου (ο τοπικός βρόχος αποτελεί σύνδεσμο μεταξύ της οικίας των πελατών και ενός τηλεπικοινωνιακού δικτύου). H Επιτροπή θεωρεί ότι η διαθεσιμότητα αποδεσμευμένης πρόσβασης στον τοπικό βρόχο θα μπορούσε να ενισχύσει τον ανταγωνισμό και να επιταχύνει την εισαγωγή των υπηρεσιών πρόσβασης στο Ιnternet. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή εξέδωσε, επίσης, στις 24 Νοεμβρίου, σύσταση σχετικά με τη διασύνδεση μισθωμένων γραμμών, γεγονός που, μεταξύ άλλων, ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να λάβουν μέτρα (όπως την αποδέσμευση των μισθωμένων γραμμών και την αδειοδότηση ασύρματου τοπικού βρόχου), τα οποία αυξάνουν τον ανταγωνισμό όσον αφορά την πρόσβαση στο τοπικό δίκτυο·
• την επέκταση του ισχύοντος πλαισίου τυποποίησης για τις τηλεπικοινωνίες στο σύνολο των επικοινωνιακών υποδομών και των σχετιζομένων υπηρεσιών
• την ανάθεση της επιλογής φορέα (μορφή πρόσβασης στο δίκτυο η οποία κατέστη υποχρεωτική για το σταθερό δίκτυο από το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο για τη διασύνδεση) στους χρήστες κινητών δικτύων, επιβάλλοντας υποχρεώσεις στους φορείς κινητών δικτύων με σημαντική δύναμη στην αγορά.

Διαχείριση του ραδιοφάσματος

Η ύπαρξη σημαντικής ζήτησης για χρήση του φάσματος των ραδιοσυχνοτήτων (es de en fr) σε διάφορους τομείς, όπως κυρίως στις τηλεπικοινωνίες, αλλά και στις μεταφορές, τη δημόσια ασφάλεια, τις ρ/τ εκπομπές και την έρευνα και ανάπτυξη, απέδειξε την έλλειψη αποτελεσματικότητας των σημερινών μεθόδων εκχώρησης συχνοτήτων και αδειοδότησης. Λαμβάνοντας υπόψη τη σημασία του ραδιοφάσματος για την ανάπτυξη τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών και στο μέτρο που η διαθεσιμότητα του φάσματος είναι περιορισμένη, η Επιτροπή θεωρεί ότι:

• η διοικητική τιμολόγηση και η δημοπράτηση του ραδιοφάσματος επιτρέπουν τη διασφάλιση αποδοτικής χρήσης του ραδιοφάσματος·
• οι διατάξεις της ισχύουσας οδηγίας για την αδειοδότηση θα πρέπει να τροποποιηθούν, ώστε να επιτραπεί στα κράτη μέλη να προβλέπουν τη δυνατότητα δευτερογενούς αγοράς του ραδιοφάσματος, προκειμένου να ενθαρρυνθεί η αποδοτική χρήση του ραδιοφάσματος.

Καθολική υπηρεσία

Το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο απαιτεί από τις ΕΚΑ να επιβάλουν υποχρεώσεις στους φορείς εκμετάλλευσης των δικτύων, δυνάμει των οποίων θα διατεθεί καθορισμένο ελάχιστο σύνολο υπηρεσιών συγκεκριμένης ποιότητας σε όλους τους χρήστες, ανεξάρτητα από τη γεωγραφική τους θέση, σε οικονομικά ανεκτή τιμή. Η καθολική υπηρεσία, όπως ορίζεται σήμερα στην κοινοτική νομοθεσία, περιλαμβάνει την παροχή φωνητικής τηλεφωνίας, τηλεομοιοτυπίας και μετάδοσης δεδομένων μέσω διαποδιαμορφωτή/modem (ήτοι πρόσβαση στο Ίντερνετ).

Η Επιτροπή αναγνωρίζει τη σημασία της καθολικής υπηρεσίας και προτείνει μεταξύ άλλων:

• τη διατήρηση, σε αυτό το στάδιο, του ισχύοντος ορισμού και πεδίου εφαρμογής της καθολικής υπηρεσίας (προτείνοντας, ωστόσο, την εκπόνηση κριτηρίων ενόψει της πιθανής επέκτασής της, καθώς και μηχανισμών περιοδικής επανεξέτασης)·
• την ανάπτυξη αρχών τιμολόγησης σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, ώστε να εξασφαλιστεί η παροχή καθολικής υπηρεσίας σε οικονομικά προσιτές τιμές.

Τα συμφέροντα των χρηστών και των καταναλωτών

Το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο περιέχει μια σειρά διατάξεων που αποσκοπούν στην προστασία των συμφερόντων των χρηστών και των καταναλωτών γενικότερα. Επιπλέον, υπάρχουν σε ευρωπαϊκό επίπεδο οριζόντιες οδηγίες προστασίας των καταναλωτών που εφαρμόζονται σε όλους τους τομείς, συμπεριλαμβανομένου του τομέα των τηλεπικοινωνιών. Στον τομέα αυτόν, η Επιτροπή προτείνει:

• ενημέρωση και διασαφήνιση της οδηγίας για την προστασία των δεδομένων, ώστε να ληφθούν υπόψη οι τεχνολογικές εξελίξεις·
• να καταστεί υποχρεωτική η επέκταση του ευρωπαϊκού αριθμού κλήσης έκτακτης ανάγκης 112·
• διατήρηση και ενίσχυση των υφιστάμενων υποχρεώσεων όσον αφορά τις διαδικασίες χειρισμού παραπόνων και διευθέτησης διαφορών·
• αύξηση της διαφάνειας της πληροφόρησης (κυρίως όσον αφορά τα τιμολόγια) για τους καταναλωτές·
• απαίτηση από τους παρόχους υπηρεσιών να δημοσιεύουν για τους πελάτες τους πληροφορίες σχετικά με την ποιότητα υπηρεσίας·
• απόσυρση της οδηγίας 92/44/ΕΚ για τις μισθωμένες γραμμές, εφόσον υπάρχει επαρκής επιλογή μισθωμένων γραμμών για όλους τους χρήστες και οι τιμές των γραμμών αυτών είναι ανταγωνιστικές.

Αριθμοδότηση, ονοματοδοσία και διευθυνσιοδότηση

Η ισχύουσα κοινοτική νομοθεσία προσδιορίζει τα στοιχεία εναρμονισμένης προσέγγισης όσον αφορά την αριθμοδότηση, την ονοματοδοσία και τη διευθυνσιοδότηση, και εξαίρει τη σημασία διασφάλισης πανευρωπαϊκής διατερματικής διασύνδεσης των χρηστών και διαλειτουργικότητας των υπηρεσιών.

Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή προτείνει τα ακόλουθα:

• να μην εφαρμοστούν, σε αυτό το στάδιο, ειδικά κανονιστικά μέτρα για την ονοματοδοσία και τη διευθυνσιοδότηση μέσω Ίντερνετ·
• να επεκταθεί η δυνατότητα φορητότητας αριθμού στους χρήστες κινητών δικτύων, αλλά να μην απαιτείται φορητότητα αριθμού μεταξύ σταθερών και κινητών δικτύων, σε αυτό το στάδιο.

Ειδικά θέματα ανταγωνισμού

Οι ειδικοί τομεακοί κανόνες και η εφαρμογή των κανόνων ανταγωνισμού διευκολύνουν την είσοδο στην αγορά, σε περιπτώσεις που οι υφιστάμενοι φορείς συνεχίζουν να διαθέτουν ισχυρές θέσεις, και διασφαλίζουν τη δυνατότητα των νεοεισερχομένων να ανταγωνίζονται αποτελεσματικά. Κατά συνέπεια, η επίτευξη σωστής ισορροπίας μεταξύ των κανονιστικών ρυθμίσεων σε συγκεκριμένους τομείς και των κανόνων ανταγωνισμού αποτελεί πρωταρχικό στόχο. Ειδικότερα, είναι σκόπιμο οι κανονιστικές ρυθμίσεις συγκεκριμένων τομέων να χρησιμοποιούν περισσότερο νομικές έννοιες του ανταγωνισμού, όπως, για παράδειγμα, αυτήν της δεσπόζουσας θέσης που αναφέρεται στο άρθρο 82 της Συνθήκης, και των υποχρεώσεων κοστοστρέφειας και ισότιμης μεταχείρισης.

Θεσμικά ζητήματα

Το κανονιστικό μοντέλο που περιγράφεται στην παρούσα ανακοίνωση συνεπάγεται, προφανώς, αυξημένη εκχώρηση εξουσιών λήψης αποφάσεων στις ΕΚΑ, ώστε να εξασφαλιστεί η εφαρμογή του εν λόγω πλαισίου όσο το δυνατόν εγγύτερα στην αγορά των κρατών μελών. Το μοντέλο αυτό επιβάλλει, ως εκ τούτου, μηχανισμό εξισορρόπησης υπό τη μορφή καλύτερου συντονισμού των αποφάσεων και των θέσεων των ΕΚΑ στο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή προτείνει:

• αντικατάσταση των δύο υφιστάμενων επιτροπών στον τομέα των τηλεπικοινωνιών από νέα επιτροπή επικοινωνιών, βάσει της εμπειρογνωμοσύνης νέας ομάδας επικοινωνιών υψηλού επιπέδου, που θα περιλαμβάνει την Επιτροπή και τις ΕΚΑ, ώστε να βελτιωθεί η συνεκτική εφαρμογή της κοινοτικής νομοθεσίας και να μεγιστοποιηθεί η ενιαία εφαρμογή των εθνικών μέτρων·
• εξέταση των υφιστάμενων νομικών διατάξεων με στόχο την ενίσχυση της ανεξαρτησίας των ΕΚΑ· εξασφάλιση της αποτελεσματικής κατανομής ευθυνών στα διάφορα θεσμικά όργανα σε εθνικό επίπεδο· βελτίωση της συνεργασίας μεταξύ των επιμέρους και των γενικών αρχών του τομέα σε θέματα ανταγωνισμού·απαίτηση διαφάνειας των διαδικασιών λήψης αποφάσεων σε εθνικό επίπεδο.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 02.12.2003